Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ - Quan hệ hai nước sẽ cải thiện?
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và TBT, CTN Việt Nam Nguyễn Phú Trọng trong cuộc họp tại Hà Nội hôm 27/2/2019.
Reuters
Reuters
Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ - Quan hệ hai nước sẽ cải thiện?
00:00/08:52
Mục đích chuyến đi
Trong cuộc hội đàm tại Hà Nội hôm 27/2/2019, Tổng thống Hoa Kỳ Donald
Trump đã mời Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng thăm chính
thức Hoa Kỳ trong năm nay để tiếp tục trao đổi về những biện pháp tăng
cường quan hệ Đối tác Toàn diện giữa hai nước.
Nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng nêu điểm khác biệt lớn nhất giữa lần dự
kiến đi Mỹ vào giữa năm 2019 của Nguyễn Phú Trọng và lần dự kiến thứ
hai vào tháng 10 cùng năm là hội chứng “Tàu Trung Quốc”.
Ông phân tích rằng trước tháng 5 năm 2019 chưa có vụ tàu Trung Quốc
gây hấn ở khu vực Bãi Tư Chính, do đó quan hệ Việt - Mỹ có cần thiết
được đẩy lên tầm ‘đối tác chiến lược’ hay không cũng không quá khẩn
thiết đối với ông Trọng và giới chóp bu trong Bộ Chính trị đảng cộng sản
Việt Nam, dù trước đó đã liên tiếp xảy ra hai vụ Trung Quốc gây hấn đều
ở Bãi Tư Chính vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018.
Nhưng kể từ đầu tháng 7 năm 2019, khi Trung Quốc ngang nhiên đem tàu
thăm dò dầu khí vào khu vực Bãi Tư Chính, thì tình hình đã khác hẳn, kéo
theo cán cân đàm phán Việt - Mỹ đã nghiêng hẳn về phía Mỹ, xét trên
phương diện ‘ai cần ai hơn’ vào lúc này?
“Bài toán đặt ra với Nguyễn Phú Trọng hiện thời là trong
khi ông ta vẫn tuyệt đối ‘cấm khẩu’ về vụ tàu Hải Dương và giới quan
chức cấp dưới của ông ta cũng ‘sao y bản chánh’, ông ta phải gấp rút
thời gian để lôi kéo được người Mỹ tham gia bảo vệ không chỉ vùng biển
mà cả vùng trời của Việt Nam ở Biển Đông.”
Nhà báo tự do Nguyễn Ngọc Già, cũng là một người theo dõi sát thời
cuộc, nhận định chuyến đi dự kiến vào tháng 10, nếu diễn ra, thì đó là
một tín hiệu tốt cho ĐCSVN nói chung và cho Bộ chính trị nói riêng,
trong tình thế hiện nay mà ông ví với thành ngữ “thù trong giặc ngoài”.
Ông nêu điểm tương đồng không thay đổi trong mối quan hệ Việt - Mỹ từ năm 1946 cho đến nay:
“Đặt trong bối cảnh tình hình hiện nay, tôi nhớ tới năm 2013, ông
Trương Tấn Sang, đương kim Chủ tịch nước lúc bấy giờ, sang thăm chính
thức Hoa Kỳ và có mang bức thư của ông Hồ Chí Minh năm 1946 gửi Tổng
thống Harry Truman (dù không nhận được hồi âm), gọi là tặng lại cho Tổng
thống Mỹ lúc bấy giờ là Barack Obama.
Nội dung bức thư đó chúng ta thấy rất rõ ở điểm: Việt Nam đang cầu
viện Hoa Kỳ can thiệp vào tình hình Việt Nam lúc bấy giờ. Đó là một
thông điệp quá rõ để thấy nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đang rất cần
Hoa Kỳ.”
Trong khi đó, nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc lại cho rằng mục đích
chuyến đi của Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sang Mỹ, mà
theo Giáo sư Carl Thayer là khoảng tháng 10, là để mở rộng quan hệ Việt -
Mỹ và giải quyết những vấn đề nóng bỏng hiện nay trên Biển Đông. Trong
đó, Mỹ với vai trò và tính cách là một cường quốc có quyền lợi ở khu vực
này. Tuy nhiên ông không đánh giá cao chuyến đi sắp tới bởi một số lý
do sau:
“Thứ nhất, sức khỏe của ông Trọng chưa thể bảo đảm cho một chuyến
đi dài ngày; Thứ hai là trong quan hệ Việt - Mỹ, không thể một sớm một
chiều mà có thể thay đổi từ quan hệ đối tác chiến lược sang đối tác
chiến lược toàn diện.
Một điểm nữa, Tổng thống Donald Trump là một ông “sáng nắng chiều
mưa”, và Việt Nam không phải là trọng điểm chiến lược của Mỹ ở châu Á-
Thái Bình Dương. Do đó mối quan hệ Việt - Mỹ trong thời gian trước mắt
chưa có gì bảo đảm để khắng khít theo mong muốn của Việt Nam với chính sách “ba không”.”
Ông Đinh Kim Phúc cho rằng nếu muốn đẩy mối quan hệ Việt - Mỹ hiện
nay thêm một bước thì chỉ cần cấp Bộ trưởng ngoại giao là đủ chứ không
cần tới nguyên thủ quốc gia.
Liên quan đến quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ, Luật sư Vũ Đức Khanh, một
người luôn theo dõi tình hình chính trị Việt Nam từ Canada thì cho rằng
ông Trọng không có khả năng "tăng tốc" mối quan hệ này vì hạn chế về
tuổi tác và ý thức hệ. Tuy vậy ông nhận xét:
“Với những gì chúng ta có thể quan sát được về mặt nổi trong quan
hệ Việt - Trung và những căng thẳng đang có trên Biển Đông, khả năng một
quan hệ tầm chiến lược toàn diện sẽ được nâng cấp trong chuyến thăm Nhà
Trắng kỳ này của ông Trọng”.
Việt Nam kỳ vọng điều gì?
Tại cuộc họp báo thường kỳ vào chiều ngày 14/3/2019, phát ngôn nhân
Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng cho biết, Tổng Bí thư kiêm
Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sẽ sang thăm Hoa Kỳ theo lời mời của Tổng
thống Mỹ Donald Trump. Thời gian chuyến thăm sẽ được thu xếp vào thời
điểm thích hợp.
Vào cuối tháng 4/2019, Bộ Trưởng Công An CSVN Tô Lâm dẫn đầu một phái
đoàn cấp cao của Việt Nam thăm Mỹ theo lời mời của các cơ quan thực thi
pháp luật Hoa Kỳ.
Tổng thống Donald Trump và TBT, CTN Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội ngày 12 tháng 11 năm 2017.
AFP
Trong cuộc gặp với Thứ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ David Hale, ông Tô
Lâm nói: “Việt Nam luôn coi Hoa Kỳ là một trong những đối tác quan trọng
hàng đầu và mong muốn tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện trên
cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, thể chế chính trị
của nhau.”
Đó là cách nói của ông Tô Lâm, còn với nhận định của giới chuyên gia
về tình hình chính trị thì theo ông Phạm Chí Dũng, với tình hình Biển
Đông như hiện nay, Việt Nam phải làm sao đạt được quan hệ ‘đối tác chiến
lược’ với Mỹ, để bảo đảm rằng quốc gia đối trọng duy nhất với Trung
Quốc ở Biển Đông sẽ hỗ trợ chế độ cộng sản Việt Nam khai thác dầu khí.
Ông nêu ra giải pháp:
“Nhưng muốn đạt được ý đồ trên, chính thể độc đảng ở Việt Nam lại
phải tính đến việc từ bỏ một phần hoặc toàn bộ chính sách ‘ba không’
giáo điều và vô bổ của nó, nhất là hai nguyên tắc không liên kết với
nước này để chống lại nước khác và không cho nước ngoài đặt căn cứ quân
sự ở Việt Nam đã tự lấy đá ghè chân mình.”
Chính sách “3 không” của Việt Nam bao gồm: không tham gia các liên
minh quân sự, không là đồng minh quân sự của bất kỳ nước nào, không cho
bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và không dựa vào nước này
để chống nước kia.
Việt Nam cho rằng chính sách này thể hiện Việt Nam giữ trạng thái cân bằng trong quan hệ với các cường quốc.
Ở một nhìn nhận khác, ông Nguyễn Ngọc Già khẳng định rằng, trong
chuyến thăm Mỹ lần này, phía Việt Nam phải đáp ứng được yêu cầu của Hoa
Kỳ về mặt kinh tế với hai vấn đề quan trọng là thâm thủng mậu dịch và
thao túng tiền tệ. Việt Nam không nên để Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào danh
sách các quốc gia thao túng tiền tệ như Donald Trump đã từng cảnh báo.
Ngoài vấn đề kinh tế, một vấn đề nữa mà theo ông Việt Nam cần phải nắm lấy cơ hội ngay, đó là quốc phòng:
“Bây giờ họ không chần chừ được nữa, không có đường lui nữa với
tình hình Bãi Tư Chính nói riêng và tình hình Biển Đông kết hợp với tình
hình Hong Kong, Đài Loan…”
Ông Nguyễn Ngọc Già cũng nhận định thêm rằng, Việt Nam có thể thực
hiện hay nhượng bộ một số điều để làm vừa lòng Hoa Kỳ, trừ nhân quyền và
thể chế độc đảng:
“Một điểm duy nhất xuyên suốt mà theo tôi, những ai có quan tâm
thời cuộc đều thấy rất rõ từ thời Trần Đại Quang làm Chủ Tịch nước, đó
là họ sẵn sàng đáp ứng tất cả những yêu cầu của Hoa kỳ, nhưng họ chỉ
mong muốn phía Hoa Kỳ phải tôn trọng thể chế độc đảng. Tôi nghĩ rằng
trong thời điểm hiện nay, có thể Hoa Kỳ vẫn sẽ chấp nhận điều đó.
Nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc nhận xét rằng dù có “chiều” lòng Hoa Kỳ
tới đâu, dù có thể hiện quan điểm mới của Việt Nam trong chính sách mà
Việt Nam hay gọi là “đa dạng hóa, đa phương hóa” thì cũng không giải
quyết được tình hình hiện nay cho Việt Nam, vì Việt Nam hiện vẫn là một
nước nhỏ, kinh tế thì vẫn còn nghèo, quân sự thì hạn chế bên cạnh một
cường quốc hung hãn như Trung Quốc:
“Chính vì vậy mà hơn một tháng qua, ông Nguyễn Phú Trọng
không hề lên tiếng trong vấn đề biển đảo. Tôi nghĩ rằng đó là thế thủ,
chừa đường lui để tiếp tục quan hệ với Trung Quốc trong tương lai nếu
Trung Quốc tạm chấm dứt, tạm đình chỉ hoặc thay đổi phương hướng của
mình về tình hình Biển Đông.”
Hôm 26/8/2019, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích Trung Quốc có
những hành động xâm lấn cưỡng bức đối với các hoạt động khai thác dầu
khí ở vùng nước mà Việt Nam đòi chủ quyền. Bộ Quốc phòng Mỹ gọi các hành
động của Trung Quốc là chiến thuật bắt nạt các nước, đồng thời khẳng
định cam kết của Mỹ trong việc tiếp tục bảo vệ các đồng minh và đối tác
để đảm bảo tự do hàng hải và các hoạt động kinh tế ở khu vực Ấn Độ Thái
Bình Dương.
No comments:
Post a Comment