Tham nhũng là chủ nghĩa tân cộng sản
Khi nào cũng có tham nhũng. Ngay từ thời Cựu Ước, Kinh Thánh,
sách Phục Truyền, chương 16 câu 19 chép rằng: “Ngươi chớ nhận hối lộ.
Bởi, của hối lộ làm mờ mắt kẻ thông minh, làm rối lòng người khôn ngoan,
làm thiên lệch người công chính.” Mức độ tai hại của tham nhũng đang
càng ngày càng trầm trọng, nhất là khi bước vào thế kỷ 21.
Những cú tham nhũng khủng – sử dụng quyền lực để thâu tóm tài nguyên
quốc gia phục vụ cho chính bản thân và phe cánh trên một quy mô lớn – đã
thay đổi hẳn hệ thống chính trị của nhiều nước. Chính nó đã sinh ra và
nuôi dưỡng độc tài. Rồi, những kẻ độc tài này sẽ nắm giữ quyền hành vô
hạn định, để tiếp tục ăn cắp, giành ra một phần đồ ăn cắp đi đút lót,
hoặc gây áp lực lên những viên chức khác.
Những vụ đại tham nhũng còn bóp méo nền kinh tế quốc dân, đến mức ảnh
hưởng lớn đến đời sống của một cộng hay một dân tộc. Thí dụ, họ đã lái
những nguồn đầu tư cho cả cộng đồng vào tài khoản riêng của băng đảng
rồi phân bổ nguồn đầu tư này một cách bất công, theo hướng có lợi cho
những kẻ cùng phe cánh.
Những phi vụ tham nhũng lớn đã sinh ra một hệ thống chính trị và kinh
tế tương tự như sự ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản ở thế kỷ trước. Ở
đâu có chủ nghĩa cộng sản là ở đó có nền chính trị đàn áp và một nền
kinh tế đói nghèo.
Vào thế kỷ 21, tham nhũng chỉ là sự tiếp nối của chủ nghĩa cộng sản ở
thế kỷ 20. Chính tham nhũng và cộng sản đã sinh ra những mâu thuẫn mang
tính toàn cầu.
Liên Xô quảng bá rầm rộ và áp đặt chủ nghĩa cộng sản lên nhiều nước.
Đó là mối đe dọa chính cho hòa bình thế giới sau từ Thế chiến II cho đến
kết thúc Chiến tranh Lạnh. Như vậy, đại tham nhũng là nguồn đe dọa lớn
nhất tới hòa bình và ổn định trên thế giới hiện nay. Đánh tham nhũng
cũng là một cách mang lại sự ổn định cho nhân loại.
Thử thách trước mắt tới từ ba quốc gia hiếu chiến. Ba quốc gia này
muốn giành giật vai trò lãnh đạo địa chính trị. Họ sẵn sàng dùng vũ lực
để thực hiện ý đồ riêng.
Tại Âu châu là Nga – cướp bán đảo Crimea, xâm lược miền Đông Ukraine.
Ở Á châu là Trung Quốc – muốn cướp phần lớn Tây Thái Bình Dương, xây
dựng đảo nhân tạo, thay đổi nguyên trạng, và lập căn cứ quân sự ở Biển
Đông. Ở Trung Đông là Iran – đã xây dựng một lực lượng võ trang riêng
sẵn sàng hành động dưới danh nghĩa Lebanon, Iraq, Syria, và Yemen.
Chính sách ngoại giao hung hăng của bộ ba Nga – Tàu – Iran đang là
mối đe dọa tới những quốc gia lân cận. Đây cũng là mối quan ngại quốc tế
của Hoa Kỳ.
Có nhiều nguyên nhân để những bộ ba Nga – Tàu – Iran theo đuổi chính
sách ngoại giao hiếu chiến. Mỗi nước có động cơ riêng, nhưng đều có một
điểm chung là: Bảo vệ chế độ.
Chính quyền Nga của Vladimir Putin, Đảng Cộng Sản Trung Quốc của Tập,
và hàng giáo phẩm của Cộng hòa Hồi giáo Iran đều trở thành độc tài. Mặc
dù nền dân chủ đương đại trên thế giới đang gặp khó khăn, nhưng nó vẫn
đủ mạnh làm cho bộ ba Nga – Tàu – Iran phải run sợ. Bộ ba này chỉ còn
cách níu bám quyền lực bằng đàn áp. Họ chẳng màng tới sự ủng hộ của dân
chúng.
Không một ai trong bô ba: Nga – Tàu – Iran có ý muốn thiết lập lên
một nền dân chủ hợp hiến mang tính chính danh. Bởi vì, dân chủ sẽ bóp
chết họ.
Vào thế kỷ 20, chính phủ Nga và Trung Quốc giành được quyền lãnh đạo
dựa trên nền tảng của ý thức hệ. Họ lãnh đạo quốc gia bằng tư tưởng cộng
sản Mác – Lê có pha chủ nghĩa Mao ở Trung Quốc.
Vào thế kỷ 21, những môn đệ cộng sản đã loại bỏ ý thức hệ cộng sản
một cách công khai như ở Nga, hay một các lén lút như ở Trung Quốc.
Chính quyền Iran mang ý thức hệ tư tưởng dựa trên nền tảng của Hồi giáo
hệ phái Shia. Nhưng có rất ít người tin vào những ý thức hệ này.
Nền độc tài hậu cộng sản ở Nga, và hậu Mao ở Trung Quốc chỉ còn biết
bám víu vào sự phát triển kinh tế để giành lấy chút danh dự như họ đang
có hiện nay. Công thức về sự thành công kinh tế của Nga là nâng giá dầu,
của Trung Quốc là một món lẩu kết hợp cuộc di dân khổng lồ từ nông thôn
vào thành thị, cuộc đầu tư lớn của chính quyền trung ương vào hạ tầng
cơ sở, tăng xuất khẩu. Lòng tham của Trung Quốc là vô tận. Còn nền kinh
tế Iran càng ngày càng lụi bại từ ngày thành lập nền Cộng hòa Hồi giáo.
Nỗi bất mãn xã hội ngày một tăng.
Không thể áp dụng dân chủ, hay tăng trưởng kinh tế để vận hành xã
hội, bộ ba chính quyền Nga – Tàu – Iran khích động vào chủ nghĩa dân tộc
cực đoan trong dân chúng để bám lấy tính chính danh.
Giành sự ủng hộ của dân chúng đóng vai trò quan trọng trong chính
sách của mỗi thành viên trong bộ ba. Họ thường khuyếch trương những hoạt
động quân sự vượt ra khỏi lãnh thổ để khẳng định vị trí phải được nể
trọng trong vùng.
Những nhà lãnh đạo của bộ ba này thường cho rằng chính sách ngoại
giao của họ là một cuộc đáp trả cần thiết tới đấu thủ Hoa Kỳ – kẻ đang
làm suy yếu đất nước họ. Những thủ thuật này dường như cũng giành được
chút thành công. Khá nhiều người Nga, người Tàu, người Iran tin như vậy.
Chính quyền càng lao vào chính sách hung hãn, tạo ra những mối đe dọa
nguy hiểm, đó là chiếc ô dù bao che tham nhũng.
Khi Putin, Tập Cận Bình, và giáo chủ Hồi giáo Iran thực hiện chính
sách ngoại giao hung hăng; họ định hướng cho nỗi bất mãn xã hội vượt ra
ngoài biên cương. Thực chất là họ bảo vệ chế độ – chế độ này bảo vệ cho
tham nhũng. Cả bộ ba Nga – Tàu – Iran là ổ tham nhũng lớn nhất toàn cầu.
Chính quyền Nga và Tàu hiện tại là những thí dụ điển hình đến mức hoàn hảo về “kleptocracy” (ND:Từ
gốc Hy Lạp chỉ chính quyền lãnh đạo quốc gia theo kiểu độc tài, băng
đảng, đầu xỏ, tối cao, tuyệt đối đúng, sử dụng vũ khí, quân đội, cảnh
sát điều hành chính trị, bóc lột và cướp đoạt tài nguyên quốc gia.)
Chính phủ đã đánh cắp nguồn tài nguyên khổng lồ chia chác cho những kẻ
cùng phe cánh núp dưới mọi danh nghĩa. Ngược lại những kẻ được thụ hưởng
những ơn mưa móc phải bảo vệ chế độ.
Đó là cách điều hành của kẻ cầm quyền hậu cộng sản. Mục đích giành
quyền bính là để biển thủ tài sản công thành tài sản riêng. Những kẻ
phục vụ cho chế độ Putin và hầu hết đảng viên của Đảng Cộng sản Trung
Quốc chỉ tìm kiếm những vị trí thăng tiến nhanh để làm giàu. Ở Iran, có
quan chức được đề cử, (còn phần lớn chẳng cần phải đề cử) chỉ cần trung
thành với luận điểm tuyên truyển của Hồi giáo. Tham nhũng lan tràn khắp
mọi nơi. Lãnh đạo dùng quyền lực để làm giàu cho riêng họ và thân hữu
bằng cách sử dụng tổ chức bán võ trang, cảnh sát, hiến binh cách mạng.
Tham nhũng khủng góp phần đánh lạc hướng dư luận công chúng, bằng
cách khuyếch trương chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Điều này cực kỳ quan
trọng cho cả bô ba Nga – Tàu – Iran. Bởi vì, dân chúng rất căm phẫn tham
nhũng.
Không một ai ưa tham nhũng, nhưng không một ai dám đứng lên công khai
chống tham nhũng. Còn những chính quyền mang đậm mùi kleptocratic, cũng
chỉ ra vẻ chống tham nhũng.
Liên bang Xô viết và Trung Quốc từng tuyên xưng vai trò lãnh đạo của
họ là sứ mạng ý thức hệ cộng sản. Nhưng những môn đệ của họ không thể
ngồi đó mà cạp lấy miếng ý thức hệ hão huyền và đói nghèo. Họ phải ăn
cắp, và ăn cắp trên bình diện rộng lớn khủng khiếp.
Trong thời kỳ cộng sản chính thống, người Nga và người Tàu luôn bị
đòi hỏi phải hy sinh, phải kiềm chế, phải chịu đựng, phải nhẫn nại, phải
biết chờ đợi vì một tương lai sáng ngời đang chờ đợi phía trước. Ơ Iran
cũng đang làm như vậy.
Giờ đây, những nhà lãnh đạo Nga – Tàu không thể đòi hỏi môn đệ phải
hy sinh, phải khiên nhẫn, phải chờ đợi. Nên họ đã biến những kẻ chỉ biết
vâng lời thành những kẻ chỉ biết vơ vét, ăn không trừ một thứ gì. Đây
mới là mục đích thực của họ.
Chủ nghĩa cộng sản cáo chung trên nhiều quốc gia nhưng cũng không
mang lại sự tự do hơn, giàu có hơn, hay hòa bình hơn. Nhưng nếu kết liễu
chính quyền kleptocracy đang vận hành ở Nga – Tàu – Iran sẽ mang lại
những kết quả khả quan.
Sự cáo chung của bộ ba này sẽ loại bỏ những cuộc đàn áp chính trị,
loại bỏ rào cản kìm hãm sự phát triển xã hội, giải phóng nguồn lực để
phát triển kinh tế, và quan trọng hơn cả là loại bỏ nguyên nhân căng
thẳng toàn cầu.
Sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản là bài học đáng ghi nhớ về tương lai
của nạn tham nhũng khủng. Chẳng có một quốc gia khác nào tham gia khéo
đổ Liên Xô. Đó là công việc của người Nga và những người dân thuộc khối
đê quôc Liên Xô cũ. Giờ đây chỉ chính người Nga, người Tàu mới đủ sức
mạnh lật đổ được thể chế lớn tầm châu lục và có vũ khí hạt nhân.
Khá dễ để lật đổ chính quyền Hồi giáo Iran bằng quân sự trong khi
chưa có vũ khí nguyên tử. Thế nhưng, thế giới rất ngần ngại. Hơn nữa,
nếu kết liễu bộ ba chính quyền độc tài Nga – Tàu – Iran đã chắc gì bảo
đảm có một thể chế tốt đẹp, ổn định, và dân chủ. Cộng sản Nga sụp đổ đã
dâng hiến tất cả thành tựu cho riêng Putin. Dân chủ vẫn vô cùng mờ mịt
với người Nga.
Thế giới chỉ góp phần làm suy yếu chính quyền độc tài, tham nhũng
đang nắm giữ quyền hành ở Nga – Tàu – Iran và tăng cường ổn định của thế
giới. Cuộc Chiến tranh Lạnh chống chủ nghĩa cộng sản từng trải qua hai
giai đoạn quan trọng.
Hiệp ước Helsinki 1975, được ký kết giữa Liên Xô cùng đồng minh cộng
sản và phương Tây. Hai phe cùng tôn trọng nhân quyền và quyền tự do căn
bản.
Các chính quyền cộng sản có thói quen. Ký thì cứ ký, nhưng chẳng khi
nào họ có ý định tôn trọng những điều khoản trong Hiệp ước mà họ đã hứa.
Nhưng rồi, Hiệp ước đã đóng vai trò quan trọng để người dân đứng lên
đòi quyền con người một cách ôn hòa ở Trung và Đông Âu vào năm 1989.
Tương tự như vậy, nhân loại đang chú ý tới vấn đề tham nhũng khủng
xảy ra tại Nga – Tàu – Iran. Người Nga, người Tàu, và người Iran là nạn
nhân chính. Những người dân ở ba quốc gia này không cảm thấy họ bị bỏ
rơi. Họ phải chiến đấu với chính quyền độc tài, tham nhũng, để đưa đất
nước hội nhập.
Việc thiết lập một Tòa án Quốc tế Chống Tham nhũng bởi thẩm phán
người Mỹ Mark L. Wolf có thể là ngọn đèn soi rọi vào nới tăm tối của
những chính quyền kleptocracies.
Trong suốt chiều dài của Chiến tranh Lạnh, phương Tây không hề có ý
định lật đổ Liên Xô bằng quân sự. Phương Tây chỉ có thể làm được là giảm
bớt cường độ lớn mạnh của cộng sản như giới hạn, hoặc không trao đổi kỹ
thuật quân sự nhậy cảm. Giờ đây, phương Tây cũng nên làm như vậy để
khuyến khich dân chủ trên quốc gia độc tài theo kiểu kleptocracies.
Những người đồng chí của chính quyền độc tài tham nhũng Nga – Tàu
đang cố vơ vét tới những đồng xu cuối cùng rồi chuồn qua phương Tây mua
bất động sản lớn.
Luật pháp nghiêm minh bắt buộc phải khai báo nguồn tài chính để chống
rửa tiền đã được áp dụng ở phương Tây. Tổ chức Chống Độc tài Tham nhũng
(Kleptocracy Initiative) có văn phòng tại Washington D.C. có thể là một
giải pháp chống tham nhũng. Nhưng Tòa Chống Tham nhũng Quốc tế và bộ
luật nghiêm minh ở phương Tây cũng không thể kéo đổ chính quyền độc tài
tham nhũng của Nga – Tàu – Iran được.
Vẫn biết, tham nhũng lớn và nhỏ chẳng bao giờ có thể tiêu diệt được
ngay cả xã hội khá trung thực phương Tây. Động lực giành lấy nguồn lợi
lộc mãnh liệt hơn nhiều so với lòng trung thực. Nạn lạm quyền hiện hữu
khắp mọi nơi. Nhưng định chế quốc tế vẫn có thể làm suy yếu những chính
quyền độc tài tham nhũng, hay buộc họ phải thu nhỏ quy mô và thế giới
bớt đi phần nào nguy hiểm.
Michael Mandelbaun
Jenny Phạm dịch
Corruption Is the New Communism by Michael Mandelbaun; The Amrican Interest; March 25, 2019
Michael Mandelbaun là giáo sư giảng dạy khoa Chính sách Ngoại
giao Mỹ, Đại học Johns Hopkins. Ông là thành viên trong Bộ Biên tập của
tạp chí The American Interest, và cũng là tác giả của cuốn The Rise and
Fall of Peace on Earth; Oxford University Press.
No comments:
Post a Comment