Điện Thái Hòa (chữ Hán: 太和殿) là cung điện nằm trong khu vực Đại Nội của kinh thành Huế, là nơi đăng quang của 13 vua triều Nguyễn từ Gia Long đến Bảo Đại. Trong chế độ phong kiến cung điện này được coi là trung tâm của đất nước.
Xây dựng và trùng tu
Quá
trình xây dựng và trùng tu điện Thái Hòa được chia làm 3 thời kỳ chính;
mỗi thời kỳ đều có những thay đổi lớn, cải tiến về kiến trúc và trang
trí. Vua Gia Long khởi công xây dựng vào ngày 21 tháng 2 năm 1805 và hoàn thành vào tháng 10 cùng năm. Năm 1833 khi vua Minh Mạng quy hoạch lại hệ thống kiến trúc cung đình ở Đại Nội, trong đó có việc cho dời điện về mé nam và làm lại đồ sộ và lộng lẫy hơn. Năm 1923 dưới thời vua Khải Định
để chuẩn bị cho lễ Tứ tuần Đại khánh tiết của nhà vua (mừng vua tròn 40
tuổi) diễn ra vào năm 1924, điện Thái Hoà đã được "đại gia trùng kiến".
Qua các đợt trùng tu lớn nói trên và nhiều lần trùng tu sửa chữa
nhỏ khác dưới thời vua Thành Thái, Bảo Đại và trong thời gian gần đây
(vào năm 1960, 1970, 1981, 1985 và 1992) điện Thái Hòa đã ít nhiều có
thay đổi, vẻ cổ kính ngày xưa đã giảm đi một phần. Tuy nhiên, cốt cách
cơ bản của nó thì vẫn còn được bảo lưu, nhất là phần kết cấu kiến trúc
và trang trí mỹ thuật.
Chức năng
Ngai vàng của nhà vua trong Điện Thái Hoà
Kiến trúc
Du khách viếng thăm Điện Thái Hòa
Điện Thái Hòa và sân Đại Triều Nghi trong Hoàng thành Huế.
Là nơi thể hiện uy quyền của quốc gia,điện được xây trên nền cao 1 mét, diện tích 1360 m², nguy nga bề thế trông ra một sân rộng.
Cung điện được xây theo lối trùng thiềm điệp ốc và được chống đỡ bằng 80 cột gỗ lim được sơn thếp và trang trí hình rồng vờn mây - một biểu tượng về sự gặp gỡ giữa hoàng đế
và quần thần đúng như chức năng vốn có của ngôi điện. Nhà trước và nhà
sau của điện được nối với nhau bằng một hệ thống trần vòm mai cua dưới
máng nước nối của hai mái nhà (thuật ngữ kiến trúc gọi là máng thừa lưu). Chính trần mai cua này nối với nửa trong tạo ra một không giannội thất
liên tục, thống nhất, rộng rãi, không còn cảm giác ghép nối hai tòa
nhà. Việc ứng dụng máng thừa lưu là một sáng tạo của người xây dựng
điện, nó chẳng những che kín được sự lõm xuỗng của nơi nối hai mái mà
còn tạo nên nhịp điệu kiến trúc.[1] Đây cũng là một dụng ý của kiến trúc sư. Do thời tiết và kiến trúc cổ truyền Việt Nam
mà điện không thể xây cao như của Trung Quốc, vì vậy nửa ngoài mái cao
hơn, nửa trong mài thấp hơn. Mục đích là tạo cảm giác "cao" cho gian
ngoài- nơi bá quan hành lễ, bên trong thấp vừa làm nổi bật gian ngoài
vừa là nơi vua ngồi nên kín đáo, uy nghiêm.
Hệ thống vì kèo nóc nhà sau tương đối đơn giản, chỉ làm theo kiểu
"vì kèo cánh ác", nhưng hệ thống vì kèo nóc nhà trước thì thuộc loại vì
kèo "chồng rường - giả thủ" được cấu trúc tinh xảo. Toàn bộ hệ thống vì
kèo, rường cột, ở đây đều liên kết với nhau một cách chặt chẽ bằng hệ
thống mộng chắc chắn.
Mái điện lợp ngói hoàng lưu ly,
nhưng không phải là một dải liên kết mà được chia làm ba tầng chồng mí
lên nhau theo thứ tự từ cao xuống thấp, gọi là mái "chồng diêm", mục
đích là để tránh đi sự nặng nề của một tòa nhà quá lớn đồng thời để tôn
cao ngôi điện bằng cách tạo ra ảo giác chiều cao cho tòa nhà. Giữa hai
tầng mái trên là dải cổ diêm chạy quanh bốn mặt của tòa nhà. Dải cổ diêm
được phân khoảng ra thành từng ô hộc để trang trí hình vẽ và thơ văn
(197 bài thơ)trên những tấm pháp lam theo lối nhất thi nhất họa.
Cửa Ngọ Môn nhìn từ Điện Thái Hòa
Trang trí cũng như kiến trúc của điện Thái Hòa nói chung, có một khái
niệm đặc biệt đáng chú ý là con số 5, và nhất là con số 9. Hai con số
này chẳng những xuất hiện ở trang trí nội ngoại thất của tòa nhà mà còn ở
trên các bậc thềm của điện. Từ phía Đại Cung Môn của Tử Cấm Thành
đi ra điện Thái Hòa, vua phải bước lên một hệ thống bậc thềm ở tầng nền
dưới là 9 cấp và ở tầng nền trên là 5 cấp. Trước mặt điện số bậc cấp
bước lên Đệ nhị Bái đình và Đệ nhất Bái đình cộng lại là 9. Tiếp đó, hệ
thống bậc thềm ở nền điện cũng có 5 cấp. Đứng ở sân Đại triều nhìn vào
hay từ phía Tử Cấm Thành nhìn ra người ta đều thấy trên mỗi mái điện đều
được đắp nổi chín con rồng ở trong các tư thế khác nhau: lưỡng long
chầu hổ phù đội bầu rượu, lưỡng long triều nhật, hồi long (rồng quay đầu
lại), rồng ngang v.v…Ở nội điện cũng thế, từ ngai vàng, bửu tán, các mặt diềm gỗ chung quanh cho đến mỗi mặt của ba tầng bệ mỗi nơi đều trang trí một bộ chín con rồng.
Ngày nay, Điện Thái Hoà trở thành một điểm du lịch nổi tiếng.
Tham khảo
- ^ Di sản thế giới, tập 2, Bùi Đẹp, Nhà xuất bản Trẻ, 2001
- Điện Thái Hòa trên trang của Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế
No comments:
Post a Comment