SỞ THICH  CỦA  NGUYỄN KHUYẾN, TRẦN TẾ XƯƠNG  VÀ TẢN ĐÀ

Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương  và Tản Đà là ba danh nhân Việt Nam. Trong thi văn, ba vị đã nói rõ sở thich của họ. Ba vị có nhiều điểm giống nhau.
Nguyễn Khuyến bộc bạch : 

CHỪA RƯỢU

Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng ta cũng chẳng chừa.
 Cái duyên hay cái nợ nần,
Khi xa xa lắc, khi gần gần ghê.
Dấu hồng còn gửi tuyết nê,
Khi bay nào biết đông tê bóng hồng (1)

Nói

Giai nhân nan tái đắc (2)
Mười ba năm một giấc bâng khuâng,
Động hơi thu chợt nhớ đến vầng trăng,
Chén non nước tưởng chừng đâu bữa nọ.
Quá nhãn quan âm quân dĩ ngộ
Thiếu thời phong độ ngã do liên. (3)
Lại may mà gió mát đưa duyên
Mượn thơ thánh, đàn tiên khuây truyện cũ.
Đối tửu mạc đề ly biệt cú, (4)
Chốn non Vu vân vũ (5) hãy đi về,
Cánh hồng nào biết đông tê ?

(1) Lấy ý từ cổ thi:

Nhân sinh đáo xứ tri hà tự
ưng thị phi hồng đạp tuyết nê
Nê thượng ngẩu nhiên lưu trảo tích
Hồng phi na phục kế đông tê

Người ta đi đến đâu phải như thế nào; Nên như chim hồng bay dẩm lên đám tuyết trên bùn; — trên bùn ngẩu nhiên để lại dấu móng; chim hồng bay đi nào để gì bên đông bên tây (nhưng vết móng vẩn còn lưu lại).
(2) Từ bài hát của Lý Diên Niên đời nhà Hán:
Khởi bất tri khuynh thành dữ khuynh quốc
Giai nhân nan tái đắc
Há không biết (người đẹp) nghiêng thành nghiêng nước đâu, (chỉ thấy) người đẹp khó mà gặp lại được.
(3) Thì giờ qua mắt vùn vụt ngươi đã lầm rồi; phong độ lúc thiếu niên ta còn tiếc đó.
(4) Trước chén rượu chớ nên nhắc đến chuyện ly biệt.
(5) non Vu vân vũ: điển tích vua Sở Tương Vương đi chơi ở đầm Vân Mộng, mơ thấy cùng một người con gái giao hoan. Khi từ biệt vua, nàng nói: "Thiếp là thần nữ núi Vu Sơn, buổi sớm làm mây, buổi chiều làm mưa." Người đời sau từ đó dùng chữ "mây mưa" để chỉ việc trai gái giao hợp.

Tản Đà viết
 Trời đất sinh ra rượu với thơ
Không thơ không rượu sống như thừa
(Tản Đà)

Ở đời chẳng biết sợ ai
Sợ thằng say rượu nói dai cả ngày

Rót đi cứ rót nhiệt tình
Rót khi cảm thấy thân mình lâng lâng
Rót cho hết giọt bâng khuâng
Đến khi uống hết không nâng nổi mình

Rượu nào là rượu chẳng nồng
Trai nào chẳng khoái Lan, Hồng, Cúc, Mai ?

Thế gian ba sự khôn chừa
Rượu nồng, dê béo, gái vừa đương tơ

Rượu thì tớ cũng không ham
Nhưng mà thơ phú cũng làm như ai
Rượu thì chẳng uống lai dai
Nhưng mà đủ sức làm vài chai to

Rượu kia nào có say người
Hỡi người say rượu chớ cười rượu say!

Rượu ngon cái cặn cũng ngon
Thương em chẳng luận chồng con mấy đờị
Rượu ngon trong hũ rót ra
Để lâu cũng nhạt nữa là duyên em.

Uống rượu mà uống có hai
Thể nào cũng có thêm vài trẻ con
Uống rượu lúc hãy còn son
Thể nào cũng có thêm con với người

Trần Tế Xương
 Một trà, một rượu, một đàn bà,
Ba thứ lăng nhăng nó quấy ta.
Chừa được thứ nào hay thứ ấy,
Có chăng chừa rượu với chừa trà !

 Nói tóm lại, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương  và Tản Đà đều ca tụng phụ nữ .Phụ nữ là yếu tố cần thiết cho đàn ông!

 SƠN TRUNG

                                        OTTAWA ngày1-5-2019