Khi chính quyền bị châm biếm trên mạng
Cập nhật: 07:50 GMT - thứ ba, 8 tháng 4, 2014
Việt Nam có số lượng người dùng Internet đông đảo
Một trang blog chỉ trích
chính quyền ở Việt Nam có thể khiến chủ blog bị ở tù nhưng
hình ảnh Cô bé Lọ lem mang tính hài hước để nhạo báng các
quan chức lại có thể qua mặt được kiểm duyệt.
Khoảng 33 triệu người dùng Internet ở Việt
Nam chỉ với máy tính cá nhân và khiếu khôi hài đang tạo ra
những thay đổi xã hội còn lớn hơn những cây viết blog quyết
liệt nhất đang bị cầm tù, các chuyên gia nhận định.‘Chỉ muốn đùa giỡn’
“Những bạn trẻ tạo nên và chia sẻ những hình ảnh này không nghĩ rằng họ đang hoạt động vì một cái gì đó. Họ không nhất thiết phải đấu tranh vì cái gì cả. Họ chỉ muốn đùa giỡn thôi,” ông Patrick Sharbaugh, một nhà nghiên cứu văn hóa kỹ thuật số làm việc ở Việt Nam, nói.“Một xã hội dân sự khác đang hình thành,” ông nói.
Bị chỉ trích sau khi một loạt trẻ em chết
vì tiêm vaccine, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến trở thành mục
tiêu chế giễu và hàng trăm tác phẩm sáng tạo, trong đó có một
tấm ảnh bà Tiến với lời thuyết minh: “Không có đây thì làm
sao hội mai táng làm ăn khấm khá được?”
Ở quốc gia độc đảng này, nơi mà tất cả
báo chí bị Nhà nước kiểm soát và hệ thống loa phường vẫn
phát tin đều đặn mỗi ngày hai lần, không gian mà mạng Internet
đem lại trở nên rất có ý nghĩa.
“Điều này rất thú vị,” ông Ben Valentine,
một cây bút người Mỹ viết cho mạng The Civil Beat, nói, “Mặc dù
kiểm duyệt rất nguy hại về mặt xã hội, nó có thể khơi nguồn
sáng tạo.”
Chính quyền Việt Nam rất khó mà kiểm soát được sự lan truyền của hình thức châm biếm trên mạng.
Các cây viết blog ở Việt Nam đối mặt với sự sách
nhiễu của chính quyền
Mạng xã hội Facebook đang bị cấm không
chính thức một phần nhưng nhiều người trong số 22 triệu người
Việt Nam có tài khoản Facebook vẫn có thể dễ dàng vượt qua.
Do đó việc đóng cửa mạng xã hội hoàn
toàn có thể gây bất mãn thậm chí khiến cho những người dân
bình thường trở nên cực đoan.
Đây là ví dụ của Thuyết ‘Mèo Xinh’ trong
lĩnh vực vận động trên mạng do học giả Ethan Zuckerman đưa ra
hồi năm 2008.
Facebook, vốn được dùng rất nhiều để chia
sẻ những hình ảnh ‘mèo xinh’, ảnh em bé hoặc ‘ảnh tự sướng’,
có thể được dùng để chuyển tải thông điệp chính trị.
“Bất cứ công cụ nào cho phép lan truyền
hình ảnh mèo xinh thì nó cũng có thể lan truyền các thông
điệp vận động chính trị. Do đó đây là một thách thức đối với
các chế độ toàn trị,” bà An Xiao Mina, một nghệ sỹ và nhà
văn Mỹ, nói.
‘Giúp khán giả vui vẻ’
Bà Mina gọi các sáng tác châm biếm trên mạng là ‘nghệ thuật đường phố của Internet’.Một trong những cái nôi của hình thức châm biếm kiểu này ở Việt Nam là trang HaiVL ra đời hai năm trước và nay đã có 1,5 triệu lượt truy cập mỗi ngày.
Trang này kiểm duyệt những thông điệp chính trị công khai và khóa những người vi phạm nhiều lần nhưng nhiều nội dung được đưa lên đã đụng đến những vấn đề nhạy cảm trong xã hội bằng thủ pháp hài hước.
Mạng xã hội trở thành nơi lan truyền châm biếm
chính trị
“Ai cũng muốn vui vẻ cả. Tôi nghĩ HaiVL đã
giúp nhiều người vui vẻ bằng cách làm cho họ cười,” ông Võ
Thanh Quang, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của công ty
điều hành trang HaiVL, nói.
Trang này chế các hình ảnh hoạt hình của
Disney thành những bức tranh châm biếm. Chỉ trong vòng bảy
tháng họ đã được 250.000 người thích trên Facebook.
Một tác nhân thay đổi khác ở Việt Nam là
sự xuất hiện của video tự quay bằng điện thoại thông minh.
Những đoạn phim tự quay này thậm chí khiến truyền thông phải
vào cuộc và dẫn đấn án tù cho hai bảo mẫu hành hạ trẻ em.
“Đối với tôi đây là một trong những điều
ý nghĩa nhất, hay nhất mà Internet mang lại ở Việt Nam: khiến
cho những ai lạm quyền phải trả giá,” ông Đỗ Anh Minh, một biên
tập của trang mạng Tech in Asia, nói.
Khi hai công an bị camera bắt gặp đang cãi
lộn ngoài đường, đoạn băng này đã lan truyền chóng mặt sau khi
nó được cài nhạc phim Star Wars và thêm vào hiệu ứng lưỡi gươm
laser.
“Ai cũng cười những người công an này và
cười chính quyền bởi vì ai cũng biết về tình trạng tham
nhũng,” ông nói, “Những việc như thế này đã được đưa ra ánh
sáng.”
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2014/04/140408_vietnam_meme_spread.shtml
No comments:
Post a Comment