Nhân
viên y tế làm việc trong phòng chăm sóc đặc biệt tại Bệnh viện Brescia,
Ý, ngày 19/3/2020. Ý trở thành nước có nhiều người chết vì Covid-19
nhất với 3,405 ca tử vong.
“Beware of Bad Samaritans” là tựa đề một bài báo cảnh giác về ý đồ
phía sau hành động hào phóng của Trung Quốc và Nga để hỗ trợ một số nước
bị tác động trong đại dịch Covid-19.
Bài báo đăng ngày 30/3 trên tạp chí Foreign Policy nói hành động của
Nga và Trung Quốc (TQ) không vô vụ lợi mà nhắm vào các lợi ích địa chính
trị của họ và tìm cách gây chia rẽ giữa các nước EU, và lôi kéo các
thành viên của Liên minh NATO.
Tuyệt vọng vì không được các nước đồng hội EU trợ giúp lúc ban đầu,
Nước Ý đã quay sang Nga và TQ. TT Nga Vladimir Putin đã gửi sang Ý 9 phi
cơ và hơn 100 chuyên gia cùng với thiết bị y tế sau một cuộc điện đàm
với Thủ tướng Ý Giuseppe Conte. Theo tác giả bài báo, Moscow tuyên
truyền rầm rộ về hành động hào phóng của mình, nhưng đến nơi người Ý mới
phát hiện ra rằng đại đa số các vật dụng và thiết bị y tế của Nga hoàn
toàn ‘vô dụng’ trong công tác chữa trị nạn nhân Covid-19.
Báo La Stampa dẫn lời một quan chức chính phủ Ý nói:
“80% các vật dụng y tế do Nga tiếp tế hoàn toàn vô dụng, hoặc không
mấy có ích đối với Ý, nói cách khác, vụ chuyển giao hàng tiếp tế chỉ là
một cái cớ.”
Vẫn theo quan chức này, các vật dụng do Nga cung cấp gồm các đơn vị
khử trùng và phòng thí nghiệm, chứ không phải là những thứ mà Ý đang cấp
thiết cần tới như máy trợ thở và các thiết bị bảo hộ cá nhân.
Tờ báo của Ý còn cho biết là điều khá lạ lùng là các chuyên gia Nga
là do Bộ Quốc phòng, chứ không phải Bộ Y Tế Nga gửi sang giúp nước Ý.
Trong nhóm có nhiều chuyên gia của quân đội về sinh học, hóa học và hạt
nhân cao cấp, chứ không phải các nhân viên y tế bình thường mà Ý trông
đợi có thể ra tuyến đầu và góp sức với các nhân viên y tế Ý đối phó với
khủng hoảng.
Các sĩ quan quân y này đóng tại khu vực Bergamo, nơi Covid-19 hoành
hành dữ dội, và cách Vicenza - địa điểm của một căn cứ quân sự lớn của
Hoa Kỳ, chưa đầy 2 tiếng đồng hồ.
Sự hiện diện của các chuyên gia quân y Nga tại một nước NATO, nhất là
gần một căn cứ không quân Mỹ, gây lo sợ rằng người Nga có thể tận dụng
thời gian ở đó để thu thập tin tình báo. Có một số dấu hiệu khả nghi như
vào thời gian đội quân y tới Ý, NATO đã phải điều nhiều chiến đấu cơ
lên chặn một máy bay quân sự Nga đang lảng vảng gần không phận NATO.
TTK NATO Jens Stoltenberg tại một cuộc họp báo tại trự sở NATO ở Brussels, 1/4/2019.
Theo tạp chí Forbes, Moscow đã khai thác những bất cập trong cách đáp
ứng của EU trước dịch COVID-19 lúc ban đầu để gây chia rẽ trong liên
minh NATO bằng cách phát động một chiến dịch ngoại giao để lấy lòng Ý
giữa lúc nước này đang cảm thấy bị EU bỏ mặc để tự xoay sở trước cuộc
khủng hoảng nghiêm trọng nhất sau Thế Chiến thứ Hai.
Báo New York Times nói thật trớ trêu là Ý, một trong những nước thành
lập NATO và đóng góp nhiều binh sĩ cho các sứ mạng ngoài NATO nhằm răn
đe Nga, bây giờ lại chiến đấu chống Covid-19 với sự giúp đỡ của Nga, đối
thủ chính của NATO. Những tính toán củaTrung Quốc
TQ cũng gửi nhân viên y tế và thiết bị sang giúp nước Ý, nước G7 đầu
tiên hậu thuẫn Dự án ‘Vành Đai Con Đường’ quy mô lớn của TQ.
Bắc Kinh đã tuyên truyền rầm rộ về chuyến bay ngày 12/3 mang theo 31
tấn thiết bị y tế, trong đó có 40 máy trợ thở để giúp Ý. Hôm 25/3, TQ
lại gửi thêm 30 máy trợ thở nữa.
Tạp chí Foreign Policy nhận định rằng với hơn 100.000 ca nhiễm, trên
10.000 ca tử vong ở Ý lúc đó thì sự hỗ trợ của TQ chỉ như hạt muối bỏ
biển. So với Albania, một nước nghèo dân số chưa tới 3 triệu, đã gửi 30
bác sĩ và y tá sang giúp Ý. Sự hỗ trợ của TQ cũng chẳng là bao so với
Đức – nước phải đối phó với hơn 60,000 ca nhiễm, và so với các nước láng
giềng Châu Âu khác, dù có hơi muộn. Hoa Kỳ cũng gửi một máy bay vận tải
chất đầy thiết bị y tế cho Ý như tường thuật của đài NPR.
Báo Foreign Policy nói trong khi Hội Chữ Thập Đỏ của TQ cung cấp một
số thiết bị, Ý phải chi tiền ra để mua các vật dụng y tế khác. Tác giả
bài báo nói nếu quả thật Bắc Kinh là người bạn chân thật, thì đã gửi
hàng chục ngàn máy trợ thở cho Ý.
Điều khá kỳ lạ là cùng lúc chuyến bay đầu tiên đáp xuống đất Ý, báo
chí nhà nước TQ bắt đầu tung tin đồn rằng vụ bột phát dịch Covid-19 cò
thể đã xuất phát từ Ý.
TQ cũng gửi đồ tiếp tế cho các nước khác, nhưng theo Foreign Policy,
những sự hỗ trợ của TQ không xứng tầm với một quốc gia có khả năng sản
xuất đại trà, lại là nước mà lúc đầu đã thất bại, không xử lý thỏa đáng
vụ bột phát để cho virus corona lây lan khắp thế giới.
Tạp chí về chính sách đối ngoại nói không như các nước Châu Âu đã kín
đáo gửi hàng tiếp tế cho Bắc Kinh khi dịch bùng phát ở Vũ Hán, Bắc Kinh
rầm rộ tuyên truyền khi gửi khẩu trang sang giúp Tây Ban Nha, Pháp,
Serbia và các nước EU khác để thể hiện “quyền lực mềm”.
Trường hợp Tây Ban nha (TBN), nước có 85.000 ca nhiễm và hơn 7000 ca
tử vong, gửi vật dụng y tế bằng máy bay tới nhanh hơn, nhưng Bắc Kinh
chọn gửi bằng xe lửa chạy theo một tuyến đường thuộc Dự án Vành Đai Con
đường của TQ trong một cuộc hành trình kéo dài tới 17 ngày.
Đài CGTN của nhà nước TQ tự hào loan báo giá trị của các vât dụng
tiếp tế cho TBN là 49.325 USD, nhưng không đề cập tới việc TBN mua thiết
bị y tế của TQ trị giá 473 triệu USD, chỉ để khám phá ra rằng các bộ
xét nghiệm của TQ không đạt tiêu chuẩn. TQ cũng không nói tới chuyện Hà
Lan mua 1,3 triệu khẩu trang của TQ, phân nửa trong số này không đủ tiêu
chuẩn.
Theo Foreign Policy, TQ chọn những nước họ muốn giúp một cách có chủ ý
vì lợi ích địa chính trị hoặc để vận động cho công ty TQ làm ăn, không
như các nước Tây phương thường dẹp bỏ hận thù để giúp vô vụ lợi đối thủ
của mình trước tai ương, như Mỹ gỡ cấm vận để các công ty Mỹ có thể giúp
Iran trong trận động đất 2012, như Hải quân Hoàng gia Anh giúp tìm tàu
ngầm Kursk của Nga bị mất tích cách đây 20 năm, và gần đây nhất, EU và
chính phủ Mỹ lập tức gửi hàng tấn thiết bị y tế cho TQ khi dịch corona
bùng phát ở Vũ Hán.
Hà Lan, Tây ban nha và Ý đều nhận khẩu trang từ Huawei, tập đoàn công
nghệ khổng lồ của TQ đang ráo riết vận động để được làm ăn ở Châu Âu.
Một nước không được TQ chiếu cố là Thụy Điển. TQ vốn không có thiện
cảm với Thụy Điển vì nước này đã từng đòi Bắc Kinh trả tự do cho ông Gui
Minhai, chủ hiệu sách ở Hong Kong có quốc tịch Thụy Điển, bị bắt giữ ở
Hoa Lục. Xây dựng Đường tơ lụa
Đài NPR của Mỹ tường trình rằng trong một cuộc điện đàm vào giữa
tháng Ba, Chủ tịch TQ Tập Cận Bình nói với Thủ tướng Ý Giuseppe Conte
rằng TQ sẵn sàng hợp tác với Ý để chống dịch và “xây dựng Đường Tơ Lụa Y
tế” (Health Silk Road).
Chiến dịch ngoại giao của TQ đã mang lại kết quả nhất định. Thứ
trưởng Ngoại giao Ý Manlio di Stefano tuyên bố trên đài phát thanh hôm
27/3: “Trong giờ phút nguy nan, người giúp ta là Bạn ta”, ông gạt sang
bên thái độ nghi kỵ của nhiều người về sự giúp đỡ của TQ và Nga, mà ông
cho là “ngu xuẩn.”
Bài báo kết luận rằng TQ và Nga không phải là những nước hảo tâm vô
vụ lợi, mà khi chìa tay ra giúp, TQ và Nga rõ ràng trông đợi được hồi
đáp.
Foreign Policy cũng chỉ trích các nước Châu Âu đã từ bỏ trách nhiệm
‘một cách đáng xấu hổ’, không giúp Ý trong giờ đen tối nhất, tạo cơ hội
cho TQ nhảy vào thế chỗ.
Trong các nước được TQ chọn giúp, Ý và Tây Ban Nha được coi là những
mắt xích yếu trong liên minh NATO. Serbia dù không có nhiều ca nhiễm
nhưng là một ứng viên NATO mà TQ muốn chinh phục, và Công hòa Séc, không
phải là một điểm nóng của dịch, nhưng là nước mà TQ đang ra sức ve vãn.
Báo Le Figaro của Pháp nói trong đại dịch Covid-19, Trung Quốc đã
nhận ra một cơ hội để thăng tiến các lợi ích địa chính trị của mình,
quảng cáo hình ảnh của mình trong tư cách một cường quốc có trách
nhiệm, đối với hính ảnh một nước Mỹ dưới quyền TT Donald Trump với chủ
trương “Nước Mỹ trên hết”.
No comments:
Post a Comment