Câu chuyện văn hóa
Quanh vụ phim 'Bóng đè' trùng tên truyện ngắn
TP - Nhân việc nhà sản xuất New Arena và đạo diễn Lê Văn Kiệt chuẩn bị tung dự án điện ảnh tên là “Bóng đè” khiến không chỉ nhà văn Đỗ Hoàng Diệu bức xúc bởi nó trùng tên tác phẩm nổi tiếng của chị - “Bóng đè” (Tiền Phong đã phản ánh trong số báo ra ngày 23/12).
1. Đặt tên con cái trùng hoàn toàn với tên danh nhân có sao không? Tôi trước sau vẫn cho rằng không nên.
Hồi cuối cấp 3 tôi học trường Trần Phú tức Petit Albert Sarraut. Có một đứa học giỏi, thỉnh thoảng được tuyên dương nhưng mỗi khi tên nó xướng lên là cả trường cười bò: Triệu Thị Trinh. Bà Triệu cơ đấy! Tôi mà là nó thì khi đủ lớn, đủ hiểu và ý thức sự phiền hà, sẽ bắt bố mẹ đổi tên quách!
Tên là Nguyễn Trãi tôi cũng từng thấy và không khỏi buồn cười. Chồng bạn tôi tên là Nguyễn Phi Khanh, chắc là không sao, tuy vậy tôi thỉnh thoảng vẫn trêu, hỏi thăm bạn rằng: “Thân phụ của Nguyễn Trãi dạo này thế nào?”
Thấy mấy vị quan chức đặt tên là Lê Quý Đôn, Lê Lợi…, tôi bảo “vô văn hóa quá” thì một người bạn khác tỏ ra xuề xòa “Có sao đâu, làm gì mà nặng lời”. Tôi nói: “Vậy chị có dám đặt tên con, cháu, hoặc ủng hộ người nhà đặt tên là Lý Thường Kiệt, Trần Nhật Duật, Trần Bình Trọng…không?”. Chị không nói gì nữa. Ngay cả cái tên như Quang Trung, theo tôi cũng nên tránh ra thì hơn.
Hồi bé tí, bạn bè tôi có đứa bảo “Có cái họ Dương hay thế sao không đặt là Dương Vân Nga hay Dương Quý Phi, Dương Ngọc Hoàn có phải là gây được chú ý không”. Vốn ghét cái tên dở đực dở cái của mình, lại còn quá bé nên tôi nghe cũng bùi tai, nhất là mẹ tôi lại tên Vân, đệm cho con thành Dương Vân Nga nghe kêu như mõ. Hihi may bố mẹ tôi không “sáng kiến” đến thế, ham hố đến thế. Phải biết kỵ húy chứ, và biết thân biết phận của mình, đâu thể bừa phứa được.
Có cả một kho tàng những cái tên để chọn, hà cớ gì lại đặt trùng với những danh nhân vĩ đại lưu danh sử sách, hoặc không hẳn vĩ đại nhưng quá nổi tiếng và gây tranh cãi, để rồi khiến người khác phải trố mắt và nín cười? Người nước ngoài thì khác nhé, kiểu đặt tên của họ khác người Việt chúng ta, nên trùng không sao.
Trùm tạp văn Nguyễn Việt Hà, một người thú vị, có một người giúp việc tận tụy tên là Vàng Anh, gốc quê. Anh gọi con bé là Vàng cho gọn, và nói đùa là con gái Chế Lan Viên mà biết Osin nhà mình tên Vàng Anh thì nó mắng chết! Tôi bảo thế là phải, vì thể nào anh chả đưa con bé Vàng nhà anh vào văn học! Thỉnh thoảng nghe anh kể chuyện con bé Vàng này rất buồn cười. Nhà anh có tay nuôi người, ai cũng ở được rất lâu, và ngoài tận tụy thì những cô gái nhỏ gốc quê này còn ngoan đạo nữa, ngày ngày đọc kinh cùng mẹ anh.
Là người hiểu chữ nên anh cũng gọi con bé giúp việc khác của mình là Lá cho nó gần gụi chân quê, chứ tên thật- Ngọc Diệp, nghe không phải lúc nào cũng hợp.
Một nhà văn khác, Hồ Anh Thái, thì dị ứng với sự trùng lặp tên tác phẩm của người khác, và trùng nghệ danh người nổi tiếng. Trong một bài in báo Tiền Phong, anh viết : “Một phim truyền hình đặt tên Đàn chim trở về, cứ như cũng không biết đã từ lâu có một tập truyện thiếu nhi mang cái tên ấy. Một phim điện ảnh lại đặt Hôn nhân không giá thú, đấy là cái tên tiểu thuyết của Ma Văn Kháng xuất bản khá lâu: Đám cưới không có giấy giá thú- riêng cái tên này không dễ trở thành công thức, khác biệt đến như vậy mà vẫn còn bị mượn không phép”. Đầy dẫn chứng khác trong giới phim ảnh được anh Thái dẫn ra. Theo anh Thái: “Người ta đã bắt đầu quen với việc đăng ký bản quyền cho tác phẩm. Nhưng hình như ít ai nghĩ một cách nghiêm túc rằng tên tác phẩm cũng là một thứ bản quyền. Cũng cần phải đăng ký. Cũng không được vi phạm. Nghệ danh nữa, cũng là một thứ bản quyền”.
Bóng đè của Đỗ Hoàng Diệu
Nhà sản xuất New Arena, đạo diễn Lê Văn Kiệt và toàn bộ ê-kip làm phim
không hề biết đến truyện “Bóng đè” nên mới đặt tên phim của mình như
vậy? Thế thì bây giờ, nhà văn lên tiếng rồi đấy, báo chí cũng thế, và
nếu các vị vẫn kiên quyết không biết thì xin mời google “Bóng đè và dư
luận” là ra cả mớ. Bây giờ, nếu biết rồi, thì liệu có còn khăng khăng
giữ nó?
Điện ảnh Việt Nam thời hội nhập, xem nhiều phim cứ phải ngả mũ chào liên tục vì nhận ra người quen. Không giống cái nọ cũng giống cái kia. Vụ đạo phim trắng trợn nhất, không ai qua được Victor Vũ với Giao lộ định mệnh, y chang bộ phim Shattered của Mỹ, đến nỗi trước sức ép của dư luận, BTC giải thưởng Cánh Diều năm đó đã phải đuổi bộ phim này khỏi hệ thống giải.
Với đại dự án “Bóng đè” chưa biết mặt mũi ra sao đã gây lùm xùm tố nhau “hành xử kém” mấy ngày qua, hy vọng rằng, riêng tên phim mà nói, “khi ra lò sẽ có cái tên mới hơn, nóng hơn, sáng tạo hơn” (lời Đỗ Hoàng Diệu), chứ không phải là gây ì xèo không đáng có như thế này.
Cùng chuyên mục
Chiếc xe Citroen cổ của NSND Út Trà Ôn được trả giá nửa tỷ đồng
Mỹ nhân chối bỏ hào quang
Đọc Kiều, yêu Kiều thời 4.0
Bỏ ghế giám đốc làm ông ‘đồng nát’
‘James Bond’ đầu tiên Sean Connery qua đời ở tuổi 90
Tìm kiếm tài năng DJ trên truyền hình
Lương Nguyệt Anh ‘lên đồng’ trong buổi thi tốt nghiệp cao học
Đạo diễn ‘Cậu Vàng’ xin lỗi vì quản trị trang phim xúc phạm fan gây phẫn nộ
Mới - Nóng
Lũ quét kinh hoàng, cuốn trôi nhiều nhà dân ở Quảng Ngãi
Tiêm kích Nga qua trải nghiệm của một phi công Mỹ
Tại sao Nga tiếp tục đem vũ khí hạng nặng đến đảo tranh chấp với Nhật?
Thổ Nhĩ Kỳ: 4 mẹ con sống sót sau 18 tiếng bị chôn vùi bởi động đất
Lần đầu tiên xuất hiện loại bệnh kỳ lạ trên trâu bò ở Việt Nam
Bắt giữ giáo viên cấp 2 đưa học sinh vào khách sạn rồi quan hệ tình dục
Phát hiện người đàn ông tử vong lõa thể trong phòng trọ
Sát hại vợ bằng nhiều nhát dao rồi tự sát
Nguyễn Hưng: 'Tôi tự tin giữ sức hút ở tuổi 65'
Bình luận
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu