Về vụ ông Trịnh Vĩnh Bình kiện VN hơn 1 tỷ USD
Phiên xử vụ ông
Trịnh Vĩnh Bình kiện chính phủ Việt Nam ra Tòa trọng tài Quốc tế ở
Paris đã bắt đầu từ hôm 21/8/2017 và được dự trù sẽ kéo dài tới ngày
31/8 nhưng dường như đã kết thúc sớm hơn vào hôm Chủ nhật ngày 27/8.
Video
được đăng tải trên YouTube cho thấy ông Trịnh Vĩnh Bình, Việt Kiều mang
quốc tịch Hà Lan, bước ra khỏi Tòa Trọng tài tại Pháp, với vẻ mặt tươi
cười và hai tay giơ cao, nhưng ông từ chối không trả lời báo chí.
Số tiền mà một số nguồn tin cho hay ông Bình đang đòi chính phủ Việt Nam phải bồi thường lên tới 1,25 tỷ đô la.
Đây
là lần thứ nhì ông Bình kiện chính phủ Việt Nam ra Tòa Trọng tài Quốc
tế, khởi đầu từ tháng 1/2015 với lý do chính phủ Việt Nam đã không thực
hiện các cam kết mà hai bên đã thỏa thuận ngoài tòa năm 2006 trong vụ
kiện lần đầu.
Khởi nguồn vụ kiện
Vụ
việc có nguồn gốc từ những năm 1990-1996 khi ông Bình mang số tiền được
cho là ba triệu đô la về đầu tư tại Bà Rịa - Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh,
Đồng Nai của Việt Nam.
Nhưng sau đó ông đã bị Tòa án Nhân dân tỉnh
Bà Rịa - Vũng Tàu kết án tù vì vi phạm quy định quản lý và bảo vệ đất
đai, đưa hối lộ, đồng thời bị tịch thu tài sản tại Việt Nam.
Ông
Trịnh Vĩnh Bình đã nộp đơn kiện phía Việt Nam ra một Trung tâm Trọng tài
quốc tế về giải quyết các tranh chấp trong lĩnh vực đầu tư, đặt tại
Stockholm (Thụy Điển) mà theo đơn kiện khi đó, ông Bình yêu cầu phía
Việt Nam phải bồi thường số tiền hơn 100 triệu USD.
Trong
cuộc phỏng vấn với BBC Tiếng Việt năm 2005, ông Trịnh Vĩnh Bình nói ông
đã bị bỏ tù oan và tài sản của ông mang về đầu tư ở Việt Nam đã bị
tịch thu trái phép trong những năm 90 vì những hành động mà ông nói là
sai trái ở tỉnh Bà Rịa-Vũng tàu, cáo buộc doanh nghiệp của ông trốn
thuế và đầu tư bất động sản trái phép.
Vụ kiện lần đầu này dự
kiến sẽ được đưa ra Trung Tâm Trọng Tài Quốc Tế Stockholm xét xử vào
tháng 12 năm 2006 nhưng phía nhà nước Việt Nam đã thương lượng với ông
Trịnh Vĩnh Bình ngoài tòa để ký một thỏa thuận tại Singapore năm 2006.
Theo
một số tin tức cho hay thì nhà nước Việt Nam đã chấp thuận bồi thường
các chi phí phát sinh việc theo đuổi phiên tòa, miễn án cho ông Trịnh
Vĩnh Bình, hứa trả lại toàn bộ tài sản của ông và tạo điều kiện cho ông
trở lại Việt Nam đầu tư.
Tuy nhiên, theo ông Trịnh Vĩnh Bình trả
lời truyền thông, vì phía Việt Nam đã không thực hiện cam kết trả lại
tài sản cho ông, đã buộc ông phải khởi kiện nhà nước Việt Nam lần thứ
hai này.
Không ràng buộc nên không thực thi?
Vì Thỏa thuận giữa ông Trịnh Vĩnh Bình và Việt Nam
được dàn xếp tại Singpapore là không ràng buộc nên có lẽ vì thế phía
Việt Nam đã không thực thi các cam kết này kể từ năm 2006 dẫn tới việc
ông Bình phải đưa Việt Nam ra Tòa trọng tài quốc tế lần hai này.
Lần này, vụ việc thu hút một số sự chú ý của các nhà báo tại Việt Nam, những người còn nhớ về vụ việc xảy ra đã khá lâu này.
Cựu Tổng biên tập báo Thanh Niên, ông Nguyễn Công Khế có viết trên Facebook cá nhân:
"Vụ
này nhiều người thấy trước, đã cảnh báo, nhưng không ăn thua. Bạn tôi,
anh Nguyễn Trọng Minh, Chủ Tịch UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu cũng bị "vạ
lây" vì đã viết một tâm thư gởi Bộ Chính Trị nói về vụ này."
Ông Nguyễn Công Khế đăng lại một bài của nhà báo Hoàng Hải Vân 'Nhớ lại vụ Trịnh Vĩnh Bình', trong đó có nội dung rằng:
"Hồi
diễn ra vụ án Trịnh Vĩnh Bình, các báo khác tôi không theo dõi kỹ nên
không dám bình luận, nhưng riêng Thanh Niên là tờ báo trước sau không
đồng tình với bản án."
Còn blogger Phạm Lê Vương Các viết trên trang Facebook của ông:
"Lưu
ý rằng việc Chính phủ cam kết trả lại tài sản "hợp lý" cho ông Bình
theo như Thoả thuận tại Tòa trọng tài Singapore vào năm 2006 không phải
là một bản án được phán quyết của Tòa Trọng tài Singapore, mà nó chỉ là
sự thỏa thuận riêng tư giữa ông Bình với Chính phủ Việt Nam dưới sự hòa
giải của Tòa trọng tài.
"Nói dễ hiểu sự thỏa thuận này được thiết
lập ở giai đoạn "tiền tố tụng" - tức tòa trọng tài chuẩn bị xử, hai bên
đã đồng ý thỏa thuận tự cam kết giải quyết với nhau thì Tòa sẽ ngưng
xử.
"Vì vậy, thỏa thuận này sẽ không được xem là một bản án của
Tòa trọng tài để được áp dụng hình thức chế tài được hỗ trợ thực hiện
bởi bên thứ ba.
"Có lẽ không có chế tài bởi bên thứ ba là lý do
để Chính phủ "lơ là" không thực hiện đầy đủ cam kết của mình đối với ông
Bình, và nó giải thích cho vìệc ông Bình sau này nói rằng mình đã bị
lừa là vậy. Thực tế là ông Bình không thể nhờ một bên thứ ba chế tài
Chính Phủ VN để thi hành Thỏa thuận đã ký ở Singapore.
"Vì vậy
không còn cách nào khác ông Bình phải đi kiện lại ra Tòa trọng tài nhằm
có một bản án chính thức để đảm bảo cho sự chế tài được hỗ trợ bởi bên
thứ ba."
Blogger Phạm Lê Vương Các cũng trích dẫn Điều 6,
Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ Thương mại Đầu tư giữa Việt Nam-Hà Lan,
đã nêu rõ: "Không một Bên ký kết nào được thực hiện bất kỳ biện pháp
nào để tước đoạt trực tiếp hoặc gián tiếp những đầu tư của các công dân
bên kia" và cho rằng đây là cơ sở để cho rằng ông Trịnh Vĩnh Bình có
nhiều khả năng sẽ thắng trong vụ kiện này.
Và một khi Tòa Trọng
tài ở Paris đã ra phán quyết, chứ không phải dàn xếp ngoài tòa như thỏa
thuận tại Singapore, thể theo đúng các thủ tục tố tụng, "nó sẽ có giá
trị thi hành ở hơn 150 quốc gia đã tham gia ký kết Công ước New York
1958 công nhận và thi hành phán quyết của Tòa trọng tài".
Trong
trường hợp nếu thua kiện, và bên thua không tự nguyện thi hành bản án
trả tiền bồi thường theo phán quyết của Tòa, thì luật sư của bên thắng
kiện sẽ có quyền yêu cầu Tòa án ở các quốc gia tham gia Công ước phong
tỏa tài sản của bên thua kiện trên lãnh thổ nước họ và thi hành bản án
của Tòa trọng tài.
Khác biệt giữa Tòa án và Tòa Trọng tài
Thủ
tục xét xử của Tòa Trọng Tài cũng có những đặc thù khác với Tòa án
truyền thống và luôn đảm bảo yếu tố bí mật của vụ việc vì thế thường xử
trong phòng kín, những người không liên quan vụ việc sẽ không được phép
tham dự và đặc biệt trong suốt thời gian xét xử bên nguyên lẫn bên bị
không được phép tiết lộ, cung cấp thông tin vụ việc cho báo chí.
Ông
Nguyễn Đình Cống, một người từng là Trọng tài viên của Trung tâm Trọng
tài Quốc tế của Việt Nam, trên trang Facebook của mình đã chỉ ra một số
điểm giống và khác nhau giữa xử tại Tòa án và tại Tòa Trọng tài Quốc tế.
Theo ông Cống, tuy cũng được gọi là vụ kiện, có nguyên đơn và bị
đơn, và mỗi bên đều có thể tự bảo vệ hoặc thuê luật sư nhưng có khác
biệt như với Tòa án, thì các bên không được chọn chánh án và thẩm phản
và luật do Tòa chọn, trong khi ở Tòa Trọng tài thì các bên có quyền chọn
Trọng tài viên và chọn luật của các quốc gia.
Nhưng khác biệt
quan trọng nhất có lẽ là không giống tòa truyền thống, bản án thường
được công bố công khai "trong khi quyết định của Tòa Trọng Tài không
được công bố ngay vào cuối phiên xét xử mà chỉ được công bố cho 2 bên
sau một thời gian, được gọi là Phán quyết Trọng tài (không công khai)."
Đồng
thời với bản án của Tòa án cấp dưới thì có thể được khiếu nại lên Tòa
án cấp trên để được xét xử phúc thẩm trong khi phán quyết của Tòa Trọng
tài là quyết định cuối cùng, theo ý kiến này.
Việc giữ bí mật này
còn được áp dụng cả khi thi hành quyết định của Tòa Trọng tài vì thế khó
có thể nói được liệu công chúng cuối cùng có được biết chính xác khi
nào có Phán quyết Trọng tài và phán quyết này sẽ là như thế nào trong
những ngày tới.
No comments:
Post a Comment