Mật ước Trung Quốc - Cambodia sẽ để lại hệ quả ‘nghiêm trọng’
Báo Wall St. Journal (WSJ) đưa tin Phom Penh đã ký một thỏa thuận mật cho phép Trung Quốc độc quyền sử dụng một phần của căn cứ hải quân của Campuchia gần Sihanoukville, trong bối cảnh Trung Quốc đang vươn ra toàn cầu, và tận dụng sức mạnh kinh tế cũng như quân sự tích lũy bấy lâu để cố tìm cách thay đổi trật tự
toàn cầu, đẩy Hoa Kỳ ra khỏi vị trí cường quốc số 1 hiện nay. VOA-Việt
ngữ phỏng vấn Giáo sư Tiến sĩ Sophal Ear, một nhà khoa học chính trị của
Đại học Occidental, một chuyên gia về kinh tế chính trị, ngoại giao, và
các vấn đề quốc tế.
WSJ hôm 21/7 tường thuật rằng theo thỏa thuận mật được ký kết vào mùa
xuân năm nay và được cả hai nước giữ kín, Trung Quốc được độc quyền sử
dụng một phần căn cứ hải quân Ream của Campuchia trên Vịnh Thái Lan,
không xa một sân bay lớn đang được một công ty Trung Quốc xây dựng.
Thủ Tướng Campuchia Hun Sen hôm 22/7 cực lực bác bỏ tin này. 
“Đây là tin tức bịa đặt tồi tệ nhất đối với Campuchia từ trước đến
nay. Không thể có chuyện đó vì việc đặt các căn cứ quân sự nước ngoài
trái với hiến pháp Campuchia.”
Ông Hun Sen chất vấn lại:
“Tại sao Campuchia lại cần sự hiện diện của quân đội Trung Quốc trên lãnh thổ của mình chứ?”
Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Campuchia cũng bác bỏ thông tin này, nói rằng đây là tin thất thiệt.
Ông Chum Socheat:
“Chúng tôi đã nói đi nói lại nhiều lần, chúng tôi không hề phê chuẩn
bất cứ căn cứ nào cho quân đội Trung Quốc hoạt động trên đất của
Campuchia.”
Vậy tin này là tin có thật hay tin bịa đặt?
Một nhà khoa học chính trị chuyên về Campuchia và các vấn đề quốc tế, Phó Giáo sư Sophal Ear, trả lời VOA-Việt ngữ qua email.
“Tôi không tin là tình báo Mỹ loan truyền tin bịa đặt. Thông tin tình
báo do Mỹ thu thập được qua trung gian các nhân viên tình báo cũng như
các tín hiệu điện tử và những liên lạc giữa hai bên đã cung cấp một bản
sao của dự thảo mật ước. Tất nhiên, tôi không có bản sao ấy trong tay.
Nhưng nội sự việc Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia không kiện tờ Wall St.
Journal cho thấy là không có cơ sở để kiện tờ báo này.”
Một số chi tiết của thỏa thuận cuối cùng không được xác định rõ rệt,
nhưng theo dự thảo mật ước mà Mỹ có trong tay, thì Trung Quốc được sử
dụng căn cứ Ream trong 30 năm, và sau đó mỗi 10 năm, thỏa thuận sẽ được
tự động gia hạn. Trong thời gian này, Trung Quốc có toàn quyền đưa binh
sĩ, trữ vũ khí và điều tàu chiến ra vào cảng này.
Trả lời câu hỏi của VOA-Việt ngữ, về những ảnh hưởng hay hệ quả có
thể có đối với Đông Nam Á của mật ước Campuchia-Trung Quốc, nếu mật ước
này được thi hành? Phó Giáo sư Sophal Ear nhận định:
“Những hệ quả của một mật ước như chúng ta vừa nói, tôi cho là rất
nghiêm trọng. Campuchia thỏa thuận cho Trung Quốc duy trì khí tài trên
đất Campuchia là một biến chuyển lớn. Đây sẽ là căn cứ đầu tiên của
Trung Quốc trong vùng Đông Nam Á.”
Các hoạt động quân sự từ căn cứ hải quân này, phối hợp với sân bay
đang được một công ty Trung Quốc xây dựng gần căn cứ Ream, sẽ tăng cường
khả năng của Bắc Kinh để thực thi các yêu sách lãnh thổ và lợi ích kinh
tế ở Biển Đông, trực tiếp đe dọa các đồng minh của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á,
đồng thời mở rộng phạm vi ảnh hưởng của Bắc Kinh tới eo biển Malacca có
tầm quan trọng chiến lược.
WSJ tường thuật rằng theo dự thảo mật ước, nhân viên quân sự Trung
Quốc không những có quyền mang vũ khí mà còn được mang sổ hộ chiếu
Campuchia, và đáng quan tâm hơn nữa, muốn vào khu vực độc quyền của
Trung Quốc tại căn cứ Ream, người Campuchia sẽ phải xin phép người Trung
Quốc. Liệu điều đó có nghĩa là Trung Quốc đã nhường lại “chủ quyền” của
mình tại khu vực liên hệ trong thời gian thỏa thuận kín có hiệu lực?
Thỏa thuận có hiệu lực 30 năm, rồi sau đó cứ tự động gia hạn sau mỗi 10 năm, thì thử hỏi có gì khác với một hiệp ước vĩnh viễn?Tiến sĩ Sophal Ear
Giáo sư Sophal Ear không dấu được lo ngại:
“Nếu xảy ra thì đây sẽ là một bước nhượng bộ không thể được chấp nhận
đối với bất cứ quốc gia nào. Các bạn có thể tưởng tượng người Mỹ được
phép xài hộ chiếu Nhật trên đảo Okinawa không? Không! Chủ quyền sẽ chẳng
còn ý nghĩa nếu sổ hộ chiếu Campuchia được phân phát bừa bãi kiểu ấy.
Campuchia sẽ là một nước thuộc địa của Trung Quốc. Và quả vậy: thỏa
thuận có hiệu lực 30 năm, rồi sau đó cứ tự động gia hạn sau mỗi 10 năm,
thì thử hỏi có gì khác với một hiệp ước vĩnh viễn?”
Liệu Việt Nam và Đài Loan có nên lo ngại? Việt Nam là một trong những
nước tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông, còn Đài Loan là
đảo quốc mà Bắc Kinh coi là một tỉnh lỵ ly khai của Trung Quốc mà một
ngày nào đó, sẽ trở về với mẫu quốc -dù muốn hay không?
Giáo sư Sophal Ear:
“Việt Nam và Đài Loan nên lo lắng là đúng, bởi vi với những bước hành
động mới nhất, Trung Quốc rõ ràng đã vươn ra và phóng sức mạnh quân sự
của mình sâu vào lãnh thổ Campuchia, sát với Việt Nam, và đồng thời Bắc
Kinh không bao giờ từ bỏ ý định thâu tóm Đài Loan, kể cả bằng vũ lực. Mà
không những chỉ có Việt Nam và Đài Loan phải lo, mà tất cả các nước
khác cũng nên lo ngại, kể cả và nhất là người Campuchia.”
Theo WSJ, các quan chức Mỹ đang tìm cách thuyết phục Phom Penh thay
đổi ý định. Ngoài ra, Washington còn bày tỏ lo ngại về ý đồ của Trung
Quốc ở Campuchia, Mỹ không dấu thái độ hoài nghi đối với một công trình
nhiểu tỉ đô của tập đoàn UDG của Trung Quốc, để phát triển điều mà họ
gọi là một “dự án du lịch”, đầy đủ với môt phi đạo dài và một cảng nước
sâu ở tỉnh Koh Kong, phía Tây Preah Sihanouk.
Sân bay quốc tế Dara Sakor dự kiến sẽ mở cửa hoạt động vào năm 2020.
Sân bay vừa xây phi đạo dài nhất Campuchia, tới 3,2 km, có thể được sử
dụng vào các mục đích quân sự.
Washington lo ngại tới mức Phó Tổng thống Mike Pence phải viết thư
cho Thủ Tướng Campuchia Hun Sen vào tháng 11 năm ngoái, bày tỏ quan ngại
về dự án này và khả năng Trung Quốc có thể thiết lập một căn cứ quân sự
ở Campuchia.
Vừa rồi là nội dung chính trong cuộc trao đổi giữa Phó Giáo sư
Sophal Ear và VOA-Việt ngữ. Phó Giáo sư Sophal Ear là một nhà khoa học
chính trị, một chuyên gia về kinh tế chính trị, ngoại giao, và các vấn
đề quốc tế. Là một người gốc Campuchia, ông đã từng theo mẹ chạy sang
Việt Nam tị nạn, rồi sau đó sang Pháp, và cuối cùng định cư tại Hoa Kỳ
từ năm lên 10. Ông lấy bằng thạc sĩ ở Đại học Princeton, Tiến sĩ tại Đại
học California, Berkeley, và là tác giả của nhiều sách nghiên cứu có
giá trị trong đó có “The Hungry Dragon”, “Rồng đói” bàn về cách mà Trung
Quốc tìm cách thay đổi trật tự quốc tế, để đẩy Hoa Kỳ ra khỏi vị thế
cường quốc số 1 thế giới.
No comments:
Post a Comment