Di tích lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu tại thành phố Huế

Cập nhật:28/08/2017 5:37:28 CH

Khu lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu nằm tại số 119 đường Phan Bội Châu, phường Trường An, Thành phố Huế do Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên Huế quản lý. Xưa kia, đây là nơi cụ Phan Bội Châu sống trong sự giam lỏng của thực dân Pháp cũng tại đây, nhà yêu nước được gọi với cái tên thân thương “Ông già bến Ngự” đã sống cho đến những giây phút cuối đời.

Di tích lưu niệm nhân danh Phan Bội Châu

Phan Bội Châu (1867 - 1940) sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho nghèo yêu nước tại thôn Sa Nam, xã Đông Liệt, Huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An nay thuộc khối Tây Hồ, thị trấn Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

Phan Bội Châu - nhà yêu nước, nhà tư tưởng, nhà thơ, nhà văn nổi tiếng của Việt Nam đầu thế kỷ XX. Tên tuổi, con người, tác phẩm và những hoạt động của Phan Bội Châu đã cổ vũ rất lớn tinh thần yêu nước của quần chúng nhân dân.

Sau nhiều năm bôn ba ở nước ngoài tìm đường cứu nước, năm 1925 Phan Bội Châu bị bắt ở Thượng Hải (Trung Quốc) và bị thực dân Pháp giam ở Hỏa Lò (Hà Nội). Trước phong trào đấu tranh của nhân dân cả nước đòi ân xá cho Cụ, thực dân Pháp buộc phải đưa Cụ về giam lỏng tại Huế 15 năm (1925-1940).

 Thành phố Huế - nơi Phan Bội Châu đặt những bước chân đầu tiên trên con đường vận động cứu nước và cũng là nơi nhà chí sĩ đã sống qua những năm tháng cuối đời. Các di tích lưu niệm Phan Bội Châu ngày nay vẫn được bảo tồn và phát huy giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa và là một di sản vô cùng quý giá.

Ngôi nhà của cụ Phan ở dốc Bến Ngự: Nhà ở của cụ Phan Bội Châu được xây dựng năm 1926, do Cụ tự thiết kế, cụ Võ Liêm Sơn - giáo viên trường Quốc Học đứng ra chủ trì xây dựng. Ngôi nhà có ba gian, tượng trưng cho ba kỳ (Bắc, Trung, Nam),nhà lợp tranh, vách đất tương đối cao và thoáng mát. Chính giữa nhà hình vuông, làm nơi diễn thuyết. Xung quanh có các chái chia phòng riêng biệt.

Lăng mộ cụ Phan Bội Châu: Lăng mộ cụ Phan Bội Châu nằm ngay chính giữa vườn. Sau khi Cụ qua đời (29/10/1940), với số tiền phúng điếu của đồng bào trong cả nước, cụ Huỳnh Thúc Kháng đã đứng ra xây dựng ngôi mộ và nhà thờ.

Mộ có chiều dài 7m, ngang 5m, có 5 bậc tam cấp cao 0,8m, cách bình phong phía đầu mộ chừng 1m là tấm bia cao 1,8m, rộng 0,8m, trên mặt bia có bài “Tự Minh” bằng chữ Hán do cụ Phan viết năm 1934.

Nhà thờ cụ Phan Bội Châu: Do cụ Huỳnh Thúc Kháng đứng ra xây dựng năm 1941 với số tiền cúng điếu còn lại. Nhà thờ được xây dựng phía bên phải nhà ở, nguyên trước đây là ngôi nhà rường 3 gian tường gạch, mái lợp ngói liệt.

Từ đường: Từ đường được xây dựng từ tháng 4/1955 đến năm 1956. Từ đường là một ngôi nhà ngói to lớn, đồ sộ, cao khoảng 8m, mái lợp ngói âm dương, mặt quay về phía lăng mộ cụ Phan Bội Châu. Mặt trước Từ đường có biển đề hàng chữ “Từ đường các liệt sĩ tiền bối và Phan Bội Châu tiên sinh”.

Hiện nay, Từ đường được sử dụng làm nơi trưng bày khoảng 150 hiện vật, tư liệu về cuộc đời, sự nghiệp hoạt động cách mạng của cụ Phan Bội Châu

Tượng cụ Phan Bội Châu: Tượng cụ Phan Bội Châu nằm bên phải khu vườn. Bức tượng do nhà điêu khắc Lê Thành Nhơn thực hiện năm 1973 cùng với sự tham gia của sinh viên Trường Cao đẳng mỹ thuật.

Tượng cụ Phan là loại tượng đầu có kích cỡ lớn nhất Việt Nam, cao 3m, nặng 4 tấn đồng. Tượng được đặt trên một bệ hình khối chữ nhật cao 2m bằng đá hộc.Hiện nay để phát huy giá trị nghệ thuật trong việc giáo dục tinh thần yêu nước, tượng được đưa tại số 19 Lê Lợi gần cầu Tràng Tiền.

Nghĩa trang Phan Bội Châu: Nghĩa trang mang tên cụ Phan Bội Châu là một khuôn viên rộng 4.000m², tọa lạc trên đồi Quảng Tế, nay nằm tại số 5 đường Thanh Hải, phường Trường An, thành phố Huế gần đàn Nam Giao.

Khu đất nghĩa trang do cụ Phan Bội Châu mua cùng thời điểm với mảnh đất làm nhà ở dốc Bến Ngự. Năm 1934, Cụ dựng bia quy định rõ tiêu chuẩn những người được chôn cất tại đây. Ở nghĩa trang hiện nay có hơn 20 mộ phần của các nhà cách mạng yêu nước như: đồng chí Nguyễn Chí Diễu, nữ sĩ Đạm Phương, nhà văn Hải Triều (Nguyễn Khoa Văn), nhà thơ Thanh Hải (Phạm Bá Ngoãn), liệt sĩ Lê Tự Nhiên,…

Cùng với những di tích chính, trong khu vực vườn nhà cụ Phan Bội Châu ở dốc Bến Ngự còn có một số di tích khác như: lăng mộ Tăng Bạt Hổ, lăng mộ ông bà Phan Nghi Đệ (con trai và con dâu của cụ Phan Bội Châu), bia kỷ niệm quan hệ giao lưu Việt - Nhật từ phong trào Đông Du, bia Ấu Triệu Lê Thị Đàn, bia con Ky, bia con Vá, giếng nước…

Khu lưu niệm danh nhân Phan Bôi Châu là một trong những điểm tham quan của Nhật hoàng và Hoàng hậu trong thời gian ghé thăm Việt Nam và nơi đây trở thành một địa chỉ sinh hoạt văn hóa, giáo dục cho nhân dân địa phương, cũng như du khách trong và ngoài nước đến tham quan học tập.

Di tích được mở cửa các ngày thứ 3,5,7 hàng tuần để đón du khách gần xa tới tham quan cùng với hệ thống di tích lịch sử văn hóa khác như: nhà sách Thuận Hóa 95c Phan Đăng Lưu, phường Phú Hòa. Khu di tích lịch sử Chín hầm tại số 112 đường Thiên Thai, phường An Tây, thành phố Huế.

Di tích lưu niệm danh nhân Phan Bội Châu tại thành phố Huế

Mai An