EVN ôm “quả đắng” vì ham xài đồ Trung Quốc
Đức Sơn
 |
| Kiểm tra nghiệm thu trạm biến áp Hiệp Hòa trước khi đóng điện |
Nguồn tin Pháp luật Việt Nam cho hay, một sự cố
lịch sử vừa xẩy ra trên hệ lưới điện Bắc - Nam: Liên tiếp trong vòng một
tuần, bắt đầu từ hôm 14/5, cả hai máy biến áp AT1 và AT2 của trạm biến
áp 500 kV Hiệp Hòa (Bắc Giang) cùng bị xì dầu ra ngoài, hư hỏng nặng,
buộc phải tách ra khỏi hệ thống, khiến ngành điện phải cắt đột hơn 1.000
MW. Đặc biệt, cả hai máy biến áp này đều là hàng Trung Quốc và sự cố
xẩy ra ngay khi vừa hết hạn bảo hành.
Sự cố đầu tiên xẩy ra vào lúc
9h20 ngày 14/5. Pha A máy biến áp AT1 bất ngờ bị xì dầu ra ngoài. Hậu
quả là làm mất điện máy biến áp AT1 Hiệp Hòa khi đang nhận điện từ hệ
thống điện 500 kV với công suất hơn 700 MW, gây quá tải hàng loạt đường
dây huyết mạch đồng thời làm điện áp khu vực giảm thấp.
“Tai nạn” khiến ngành điện buộc phải
cô lập máy biến áp AT1để tiến hành kiểm tra, khắc phục, an toàn hệ thống
trông chờ hết vào máy biến áp AT2 còn lại. Oái ăm thay, đúng 1 tuần
sau, đúng vào sáng sớm ngày 21/5, cỗ máy này cũng lăn đùng ra “chết”,
không hẹn mà gặp cùng một hiện tượng bất ngờ xì dầu ra ngoài.
Sự cố làm mất điện máy biến áp AT2
Hiệp Hòa, đang nhận điện từ hệ thống 500 kV với công suất cũng gần 700
MW. Tiếp tục làm nhảy hàng loạt đường dây trọng yếu ở phía Bắc và tụt
giảm nghiêm trọng điện áp khu vực.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) dường
như muốn dấu nhẹm sự cố này, nhưng điều mà người dân không thể không
thấy đó là tình trạng mất điện tại các trạm 110 kV qua các đường dây Hòa
Bình – Việt Trì của các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Yên Bái, Lao Cai, Sơn
La, Lai Châu, mà tổng công suất mất có thể lên tới gần 600 MW. Nguy hiểm
hơn, 2 vụ “xì dầu” vô tiến khoáng hậu trong lịch sử ngành điện này còn
đe dọa tới khả năng đảm bảo cấp điện cho khu vực Thủ đô Hà Nội.
Theo nguồn tin của chúng tôi, cho đến
nay cả 2 sự cố này vẫn chưa được khắc phục mặc dù ngành điện đang loay
hoay đấu gộp 2 trạm AT1 và AT2 để “chữa cháy”.
Xài hàng “Tàu”
Trao đổi với phóng viên về vụ việc
này, các chuyên gia lâu năm trong ngành điện tỏ ra hết sức quan ngại. Lý
do: thứ nhất, vì đây có thể nói là lần đầu tiên sau khi vận hành đường
dây 500 kV Bắc – Nam lại xẩy ra sự cố liên tiếp đối với một trạm biến áp
chiến lược; thứ hai, cả hai máy biến áp này đều là hàng Trung Quốc và
gặp sự cố liền ngay sau khi hết hạn bảo hành.
Lần ngược lại thời gian. Do nhu cầu
phát triển kinh tế vùng kinh tế trọng điểm Đông Bắc bộ, năm 2007 Chính
phủ đã phê duyệt dự áp lắp đặt trạm 500 kV Hiệp Hòa. Trạm này có nhiệm
vụ cung cấp điện cho khu vực Đông Bắc, nhằm mục tiêu đảm bảo nguồn năng
lượng chiến lược, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng.
Sauk hi đi vào vận nhành, trạm lấy điện từ Nhà máy Thủy điện Sơn La và
của cả hệ thống điện quốc gia.
Vào cuối năm 2011, trạm được lắp đặt 2 máy biến áp 500/220/35
kV với công suất 900 MW mỗi máy. Như vậy, trạm Hiệp Hòa có công suất là
1.800 MW, lớn nhất khu vực Đông Dương và gần bằng công suất của Nhà máy
Thủy điện Hòa Bình (1.920 MW). Công trình chiến lược như vậy, nhưng nhà
cung cấp lại là một cái tên đến từ Trung Quốc: hãng XIAN XD.
“Tiền nào của nấy”
Tháng 3 năm 2012, trạm Hiệp Hòa chính
thức đóng điện. Cho đến trước khi sự cố “xì dầu” xẩy ra, 2 máy biến áp
này chỉ vận hành khoảng 60 – 70% công suất định mức. Và như một lời
nguyền, vừa hết hạn bảo hành thì cả hai cùng hư hỏng nặng lần lượt chỉ
trong vòng đúng 1 tuần.
Khi AT1 bị hư hỏng, ngành điện phải
cắt đột xuất gần 700 MW. Máy AT2 hư hỏng tiếp, ngành điện lại phải cắt
thêm gần 600 MW. Hậu quả là không biết đã có bao nhiêu nhà máy, công
xưởng phải ngừng sản xuất. Thiệt hại khó có thể đong đếm hết.
“Chúng tôi đồng ý rằng trên hệ thống
điện có xác suất rủi ro nhưng không phải cả 2 máy biến áp cùng xảy ra
gần như đồng thời” – một chuyên gia lâu năm trong ngành điện bình luận.
“Độ tin cậy của hệ thống điện ở đâu? Chưa nói đến khi mất điện tại trạm
500 kV Hiệp Hòa, hệ thống phải vận hành quá tải làm cho các đường dây
khác, các trạm khác quá tải” – vị này nêu câu hỏi.
Theo tài liệu của Pháp luật Việt Nam,
các tiêu chuẩn đặt ra của ngành điện đều là tiêu chuẩn của châu Âu hoặc
tiêu chuẩn Mỹ. Thực tế thì hầu hết các máy biến áp được lắp đặt trên hệ
thống điện hiện nay trên 90% cũng là hàng châu Âu với các nhà sản xuất
có uy tín. Thực nghiệm vận hành mấy chục năm qua đều cho thấy rất đảm
bảo an toàn, tin cậy. Không hiểu tại sao, thời gian gần đây EVN ồ ạt mua
hàng Trung Quốc.
“Chúng ta mua hàng của châu Âu, giá
có thể lên tới 100 trăm tỷ đồng nhưng dùng được 30 năm, trong khi chọn
mua Trung Quốc, chỉ 60 tỷ đồng nhưng tuổi thọ của nó chỉ được 2 năm.
Quan chức ngành điện giải thích ra sao về bái toán kinh tế này” – vị
chuyên gia nêu ý kiến.
Như Pháp luật Việt Nam đã đưa trong
bài viết “Ham chọn thầu giá rẻ, dễ mắc bẫy Trung Quốc” và bài “Bài học
đau từ đấu thầu với Trung Quốc” gần đây, thực trạng khiến giới quan sát
không thể cắt nghĩa được là vì sao gần đây EVN lại ham xài đồ Trung Quốc
đến vậy.
Con số thống kê do Ủy ban Tài chính và
Ngân sách Quốc hội công bố trước đây xác thực, tính đến năm 2010, có
đến 90% các dự án tổng thầu EPC của Việt Nam do nhà thầu Trung Quốc đảm
nhiệm, trong đó chủ yếu là dầu khí, hóa chất, điện, dệt kim. Còn theo
khảo sát của Viện Nghiên cứu cơ khí, Việt Nam hiện có 20 dự án nhiệt
điện thì có 15 công trình được phía Trung Quốc làm tổng thầu.
No comments:
Post a Comment