Biển Đông: Ý kiến cho rằng Việt Nam có 'đồng minh' mới?
Trong khi căng
thẳng tiếp tục leo thang tại Bãi Tư Chính, một số nhà quan sát cho rằng
Việt Nam đang thực hiện một chiến lược mới: Bắt tay với các 'đồng minh'
mạnh hơn, trong trường hợp này là Nga, thông qua hợp tác khai thác dầu
khí tại các khu vực tranh chấp trên Biển Đông.
Tranh chấp khởi
đầu từ năm 2017 khiến Việt Nam, năm 2018, phải ngưng dự án thăm dò dầu
khí trị giá hàng trăm triệu đô la với tập đoàn năng lượng Repsol của Tây Ban Nha dưới sức ép của Trung Quốc. Biển Đông: Việt Nam có đang chạy đua vũ trang?
Tàu Hải Dương 8 quay trở lại Bãi Tư Chính
Carl Thayer: 'Tam giác ngoại giao VN, TQ và Mỹ sẽ còn căng'
Nhưng giới quan sát cho rằng lần này, Việt Nam ở vị thế khác khi có đối tác 'rắn hơn': Tập đoàn dầu khí quốc gia Nga Rosneft.
Công ty Rosneft Vietnam BV, một công ty con của Rosneft, đang có các hoạt động khoan thăm dò tại Lô 06.01, thuộc thềm lục địa Việt Nam, từ tháng 7/2018.
"Trong khi Repsol chỉ là một công ty tư nhân đến từ một nước không phải cường quốc, với chút ít vị thế địa chính trị, Nga được kỳ vọng sẽ dùng sức mạnh chính trị của mình để đảm bảo dòng tiền của chính phủ. Dẫu rằng Nga chưa bao giờ chính thức đứng về phía Việt Nam trong vấn đề Biển Đông, và thậm chí ông Putin từng tuyên bố ủng hộ quan điểm của Trung Quốc, hiện chỉ có Nga đang vận hành [hoạt động dầu khí] tại khu vực Việt Nam khẳng định chủ quyền và nằm trong Đường Chín Đoạn của Trung Quốc," Bennet Murray, nhà báo Mỹ hiện đang làm việc cho Thông tấn xã Đức tại Việt Nam, viết trên Foreign Policy.
"Hợp tác của Nga với Việt Nam là một đối đầu 'nghiêm trọng' với Trung Quốc, dù Kremlin đã cẩn thận tránh thu hút sự chú ý đến quan hệ đối tác này. Trong khi người ta không trông chờ Nga sẽ triển khai quân từ Vladivostok để thách thức Hải quân Trung Quốc, Bắc Kinh hẳn sẽ tổn thất nhiều nếu họ mạnh tay với Rosneft," trong bối cảnh Bắc Kinh đã đổ hàng tỷ đô la vào Ukraine, Georgia, Kazakhstan, các nước mà Nga coi là sân sau của mình, trong tham vọng triển khai sáng kiến Vành đai Con đường kết nối Á Âu," vẫn theo Bennet Murray.
Việt Nam có thể trông đợi vào Nga?
Nhà báo Bennet Murray bình luận với BBC Việt Ngữ hôm 21/8:'Đồng minh' là một từ mạnh. Biên tập viên của Foreign Policy đã sử dụng nó trong tiêu đề bài viết của tôi để mô tả mối quan hệ giữa Việt Nam và Tập đoàn dầu khí Nga Rosneft. Trong khi tôi hiểu tại sao từ này được sử dụng, tôi sẽ không hiểu theo nghĩa đen là Nga và Việt Nam là 'đồng minh' trong vấn đề Biển Đông. Một điều hoàn toàn chắc chắn là Nga đã không công khai ủng hộ Việt Nam ở Biển Đông, và trên thực tế, Putin thậm chí dường như còn công khai hỗ trợ Bắc Kinh.
"Trung
Quốc luôn cảm thấy như vậy về Biển Đông, đặc biệt là vào năm 2016 khi
các thẩm phán của Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế tại Hague phán quyết
chống lại Đường Chín Đoạn."
"Cả ông Putin và ông Tập Cận Bình đều
hiểu được rằng mối quan tâm chung của họ là cùng nhau chống lại các thể
chế quốc tế đang nói với họ rằng họ không thể có những gì họ muốn về
địa chính trị. Và cả hai đều xem phương Tây là những kẻ đạo đức giả,
những kẻ phá vỡ các quy tắc khi chúng phù hợp với Trung Quốc và Nga."
"Nhưng ông Putin và ông Tập không công khai đứng lên
chống lại lợi ích của nhau không có nghĩa là họ không xung đột về lợi
ích. Hẳn là như thế, các mối quan hệ đối tác của Tập đoàn dầu khí
Rosneft, Gazprom và Vietsovpetro với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam hiện đều
nằm trong khu vực Đường Chín Đoạn của Trung Quốc."
"Tương tự như
vậy, chúng ta có thể thấy Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ đô la vào
Ukraine, nơi từ năm 2014 đã ở trong tình trạng chiến tranh không công
khai nhằm chống lại Nga."
"Lần này, tôi ngờ rằng Trung Quốc sẽ
muốn Nga phải làm gì đó để đổi lấy việc Trung Quốc đã nhắm mắt làm ngơ
cho Nga khoan thăm dò tại Bãi Tư Chính. Những cuộc đàm phán liên quan
đến màn trao đổi lợi ích đó có thành công hay không là một vấn đề khác.
Nhưng chúng chắc chắn sẽ không bao giờ được công khai."
"Riêng đối
với việc tàu khảo sát Trung Quốc quay trở lại Bãi Tư Chính, theo tôi
thật khó để lý giải lý do thật sự. Có thể đó là một thông điệp được
Trung Quốc tính toán kỹ lưỡng, hoặc cũng có thể chỉ là lý do kỹ thuật.
Mặc dù sự hiện diện của con tàu này rõ ràng là mối nguy cho lợi ích của
Việt Nam, miễn là Tập đoàn Dầu khí quốc gia Nga Rosneft và Tập đoàn Dầu
khí Việt Nam vẫn tiếp tục các dự án dầu khí tại đây thì Việt Nam vẫn
chưa mất Bãi Tư Chính," ông Bennett Murray nói với BBC.
Trong khi đó, viết trên Asia Times,
nhà báo Mỹ David Hutt cũng cho rằng một trong những lý do khiến lần này
Việt Nam cứng rắn hơn trước Trung Quốc là do Việt Nam đã có các đồng
minh mạnh hơn. Ngoài Mỹ, Nhật, Pháp, Liên minh châu Âu, Việt Nam còn có
Nga.
"Trong một diễn biến mới, Nga đã ám chỉ rằng họ cũng có thể
ủng hộ Hà Nội, thông qua hợp tác thăm dò dầu khí với Việt Nam trên khu
vực Biển Đông nơi Bắc Kinh cũng khẳng định chủ quyền," Davit Hutt viết.
Cây bút Panos Mourdoukoutas thì bình luận trên Forbes
rằng "Sự hiện diện của Nga ở vùng biển tranh chấp có thể là yếu tố giúp
thay đổi cuộc chơi của Việt Nam. Sẽ vô cùng khó khăn để Bắc Kinh đối
đầu với hải quân Nga - lực lượng sẵn sàng bảo vệ lợi ích của Moscow
trong khu vực. Và điều đó có thể giúp làm giảm tham vọng của Trung Quốc
trên Biển Đông, và cứu vãn hòa bình trong khu vực,"
Các 'đồng minh' khác?
Ngoài
Nga, Việt Nam năm nay còn có Mỹ, theo các nhà quan sát - nước vốn im
tiếng khi Trung Quốc gây hấn với Việt Nam trên Biển Đông năm ngoái.
Năm
nay, Mỹ lên tiếng cáo buộc Trung Quốc có hành động 'bắt nạt' nước láng
giềng. Mỹ cũng ngỏ ý "muốn củng cố mối quan hệ quân sự chặt chẽ hơn với
Hà Nội, mặc dù Việt Nam vẫn tỏ ra thận trọng và vẫn duy trì các chính
sách ngoại giao không cam kết," David Hutt viết trên Asia Times.
Mới đây, Liên minh châu Âu (EU) công khai cho hay "hoàn toàn ủng hộ quan điểm và lo ngại của Việt Nam
về tình hình và căng thẳng gia tăng ở Biển Đông", và rằng Việt Nam "có
thể trông cậy vào Liên hiệp châu Âu để không những hướng tới việc
giảm căng thẳng, mà còn, trước tiên, là bảo vệ việc tôn trọng luật
pháp quốc tế một cách đầy đủ."
EU cũng sẽ sớm ký Hiệp định hợp tác quốc phòng, an ninh với Việt Nam, theo Tuổi Trẻ.
Trước
đó, hồi tháng 9/2018, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp và Việt Nam đã ký kết
Tuyên bố tầm nhìn chung về hợp tác quốc phòng giai đoạn 2018-2028, theo truyền thông Việt Nam.
Sau đó, tại hội nghị quốc phòng thường niên Shangri-La 2019 tổ chức
tại Singapore, đại diện Pháp đã hứa sẽ "ít nhất hai năm một lần điều tàu
tới Biển Đông" và tiếp tục ủng hộ việc tuân thủ luật pháp quốc tế liên
quan, theo Asia Times.
Việt
Nam mới đây cũng tuyên bố kéo dài thời gian hoạt động của giàn khoan
Hakuryu-5 thuộc Công ty khoan Nhật Bản (JDC) tại khu vực lô 06.1 bể Nam
Côn Sơn đến hết ngày 15/9 giữa bối cảnh bị tàu Trung Quốc quấy rối, theo
Tuổi Trẻ.
Thế còn 'lòng dân'?
"Không giống như Bắc Kinh, những người cầm quyền cộng sản ở Hà Nội đang thua trong cuộc tranh luận về chủ nghĩa dân tộc. Những năm gần đây họ đã chứng kiến những cuộc biểu tình lớn - và ngày càng dữ dội - công khai phản đối chính phủ trong vấn đề đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam. Việc người dân cho rằng chính phủ Việt Nam hành động như một "con rối Bắc Kinh" là một mối đe dọa chết người ở Việt Nam - nơi tinh thần bài Trung đã ăn sâu bám rễ trong lịch sử," Davitt Hutt viết trên Asia Times.
Trong khi đó, Bennett Murray nói với BBC Việt Ngữ: "Tôi không nghĩ thái độ của công chúng Việt Nam đối với Trung Quốc thay đổi nhiều, nhưng tôi nghĩ rằng thái độ của chính phủ đối với các cuộc biểu tình chống Trung Quốc đã thay đổi. Các cuộc biểu tình nói chung ở Việt Nam ngày nay hiếm hơn nhiều so với chỉ vài năm trước. Chính phủ không nhẹ tay với người biểu tình như trước."
"Ngoài ra còn phải tính đến những thay đổi về mặt chính trị. Cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, trong các phát biểu công khai, từng khuyến khích thái độ cứng rắn đối với Trung Quốc, và ở một mức độ nào đó có vẻ nhân nhượng hơn đối với các cuộc biểu tình chống Trung Quốc, như một cách để gửi một thông điệp tới Trung Quốc rằng Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ phải đối mặt với các vấn đề chính trị nếu họ không tỏ ra cứng rắn trong vấn để Biển Đông."
"Nhưng kể từ khi ông Dũng ra đi và Tổng bí thư Trọng có thêm quyền lực tại Đại hội Đảng 2016, chính phủ dường luôn theo sau các cuộc biểu tình nói chung. Đảng Cộng sản [dưới thời ông Trọng] chắc chắn sẽ không cổ súy cho những người biểu tình chống Trung Quốc. Trong khi vào năm 2011 và 2014, chúng ta thấy những người biểu tình với cờ đỏ sao vàng, thì nay, những cuộc biểu tình chống lại Đường Chín Đoạn, nếu có diễn ra, thì đều là của các nhóm bất đồng chính kiến chống cộng, và họ không mang theo quốc kỳ Việt Nam nữa."
Tin liên quan
- Bãi Tư Chính: "Đã đến lúc VN kiện TQ ra tòa quốc tế"?
- Biển Đông: VN khó đạt đồng thuận tại thượng đỉnh ASEAN 2019
- Tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc quay trở lại Bãi Tư Chính
- Tàu USS Ronald Reagan đến Philippines vào lúc Biển Đông đang căng thẳng
- Biển Đông: Việt Nam có đang chạy đua vũ trang?
- Biển Đông: 'Tam giác ngoại giao Việt Nam, Trung Quốc và Mỹ sẽ còn căng'
- Biểu tình nhỏ trước ĐSQ Trung Quốc ở Hà Nội về Bãi Tư Chính
- Biển Đông: "Nhiều khả năng TQ sẽ trở lại Bãi Tư Chính với dàn khoan"
No comments:
Post a Comment