Hải Quân Hoa Kỳ cần bảo vệ đồng minh khai thác tài nguyên biển Đông
Nguyễn Quốc Khải
Trong vài tuần lễ vừa qua tình hình ở Biển Đông đang sôi nổi vì một tầu thăm dò dầu khí Haiyang Dizhi 8 (Hải Dương 8) của Trung Quốc với một số tầu tuần duyên đi theo hộ tống đã xâm nhập đặc khu kinh tế của Việt Nam quanh Bãi Tư Chính thuộc quần đảo Trường Sa. Trong khi đó, tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (CSIS), ở thủ đô Washington đã diễn ra Hội Nghị Hàng Năm lần Thứ Chín về Biển Đông vào ngày 24-7.
Hội nghị này đã quy tụ được rất nhiều chuyên viên và học giả về lãnh vực về Châu Á và hàng hải. Trong số này tôi ghi nhận được những một số người từ xa tới như GS Lan Nguyễn từ Hòa Lan; Ô. Liu Xiaobo, Trung Quốc; Ô. Evan Laksmana, Nam Dương; Ô. Kavi Chongkittavorn, Thái Lan; GS Stein Tonnesson, Na Uy; GS Bill Hayton, Anh Quốc; GS Jay Batongbacal, Phi Luật Tân; GS Sarah Kirchbergerm, Đức Quốc; GS Toshihiro Nakayama, Nhật Bản; GS Bec Strating, Úc; Ô. Ian Storey, Singapore.
Được tôi hỏi Hoa Kỳ có nên sử dụng Hạm Đội Số 7 để giúp bảo vệ việc khai thác tài nguyên thiên nhiên của các nước đồng minh ở Biển Đông hay không, Đô Đốc (hưu) Scott H. Swift, cựu Tư Lệnh Hạm Đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, một trong những diễn giả chính, đã trả lời rằng ông không đồng ý với ý kiến này. Ông nói “Lập trường của Hoa Kỳ rất rõ là chúng tôi không đứng về phe nào đối với tranh chấp về chủ quyền. Đó là những vấn đề về môi trường. Có những bộ khác trong chính phủ thích hợp hơn để giải quyết những thử thách này.”
Đô Đốc Swift cũng nhắc đến tổ chức ASEAN, một diễn đàn đa quốc gia
Đông Nam Á để thảo luận những tranh chấp nội bộ với nhau mà Hoa Kỳ không
là thành viên. Ông nói tiếp rằng “Những lời bình luận của ông xuất sắc,
nhưng sẽ đưa đến tình trạng rằng nếu chúng ta tìm kiếm những giải pháp
quân sự, chúng ta sẽ đi vào con đường quân sự. Chúng ta cần phải thật
cẩn thận khi chọn lựa những giải pháp này. Sáng kiến của Bộ Ngoại Giao
ủng hộ những hoạt động bảo vệ tự do hàng hải.”
Tiếp theo trình bầy của Đô Đốc Swift, Bà Amy Searight, Cố Vấn Cao Cấp
và Giám Đốc Chương Trình Đông Nam Á của CSIS, đã lập lại câu hỏi của
tôi hơi khác đi. Bà nói “Bộ Ngoại Giao [Hoa Kỳ] đã vài lần tuyên bố, bắt
đầu với Ngoại Trưởng Mike Pampeo tại Manila, rằng Hoa Kỳ ủng hộ quyền
của các quốc gia khai thác tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi đặc khu
kinh tế. Hải Quân hay Bộ Quốc Phòng [Hoa Kỳ] phải đóng một vai trò theo
một ý nghĩa nào đó để hỗ trợ lập trường ngoại giao đã được công bố rõ
ràng. Nếu một nước cố gắng thực hiện quyền khai thác tài nguyên thiên
nhiên và rõ ràng bị quấy rỗi, một nước đồng minh có vai trò đối với một
nước đối tác như Phi Luật Tân hay Việt Nam.”
Sau phần phát biểu của Bà Amy Searight, Đô Đốc Swift đồng ý rằng Hải
Quân sẽ đóng một vai trò trong trường hợp chủ quyền rõ ràng được xác
định của một quốc gia đối với đặc khu kinh tế. Ông nói “Chúng ta vẫn
phải rất cẩn thận khi có những quyết định hành động từ Tổng Tư Lệnh Quân
Đội và phải có sự ủy nhiệm chiến lược rõ ràng. Điều này vô cùng quan
trọng.”
Hoa Kỳ mới đây đã lên tiếng bầy tỏ quan ngại về việc Trung Quốc quấy
phá việc khai thác dầu khí của Việt Nam trong đặc khu kinh tế quanh Bãi
Tư Chính được thừa nhận bởi Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (United
Nations Convention on the Law of the Sea – UNCLOS). Phát ngôn viên của
Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tuyên bố “Hoa Kỳ cương quyết chống lại sự áp bức và
hăm dọa bởi bất cứ nước nào để giành lãnh thổ hay lãnh hải. Trung Quốc
cần phải chấm dứt hành vi bắt nạt và kiềm chế những hành động gây hấn và
tạo bất ổn.”
Sau một thời gian dài yên lặng, đến khi GS Ryan Martinson của Trường
Hải Chiến Hoa Kỳ công bố đường đi của tầu Hải Dương 8, Việt Nam đã phải
lên tiếng kêu gọi thế giới giúp đỡ và yêu cầu tầu của Trung Quốc rút ra
khỏi lãnh hải của Việt Nam nhưng không có kết quả. Lời nói và ngoại giao
xem ra không làm Trung Quốc thay đổi tham vọng bành trướng và làm chủ
toàn bộ khối năng lượng tại Biển Đông trị giá 2.5 ngàn tỉ Mỹ kim.
Ông Gregory B. Poling, Giám Đốc Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Á Châu
(Asia Maritime Transparency Initiative – AMTI) thuộc CSIS, nhận định
rằng hiện nay Trung Quốc chưa thể kiểm soát được toàn bộ Biển Đông,
nhưng Trung Quốc đang tăng cường khả năng để thực hiện điều này, nếu các
nước liên quan và đặc biệt là Hoa Kỳ không có phương cách đối phó thích
hợp.
Theo ông Poling, Trung Quốc xem ra muốn tránh đụng độ quân sự với Hoa
Kỳ và bất cứ nước nào. Trung Quốc sử dụng dân quân biển ngụy trang dưới
hình thức những tầu đánh cá. Một hình chụp được vào ngày 20-12-2018 cho
thấy 95 loại tầu này vây quanh đảo Thitu của Phi Luật Tân trong nhiều
tháng. Trên đảo có khoảng 100 cư dân và một toán binh sĩ đồn trú. Các
nước cần phải áp lực Trung Quốc dẹp bỏ lực lượng dân quân biển.
Đáp lại lời kêu gọi của Việt Nam, vào ngày hôm qua, Chủ Tịch Ủy Ban
Ngoại Giao Hạ Viện Hoa Kỳ Eliot L. Engel đã lên tiếng chỉ trích hành vi
xâm lăng của Trung Quốc tại vùng Bãi Tư Chính và bênh vực Việt Nam trong
cố gắng bảo vệ chủ quyền lãnh hải hợp pháp. Ông Engel nói:
“Sự hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông gần đây chứng minh sự vi
phạm công khai luật quốc tế. Theo Công Ước của Liên Hiệp Quốc về Luật
Biển, những hành động của Trung Quốc tạo thành sự vi phạm chủ quyền của
Việt Nam và các quyền hợp pháp trong vùng đặc quyền kinh tế. Quan trọng
không kém, hành vi của Trung Quốc đe dọa quyền lợi của các công ty Hoa
Kỳ đang hoạt động trong khu vực.”
“Tôi đứng về phía Việt Nam và các đối tác trong vùng của chúng tôi để
lên án sự hung hăng này. Cộng đồng quốc tế phải tiếp tục duy trì trật
tự dựa trên luật lệ và luật pháp quốc tế. Tôi kêu gọi Trung Quốc lập tức
rút tất cả các tầu ra khỏi lãnh hải của những nước láng giềng, và chấm
dứt các chiến thuật bắt nạt bất hợp pháp này.”
Trong tình thế như hiện nay, vai trò của Hạm Đội 7 sẽ rất quan trọng.
Nó sẽ đóng góp một cách tích cực và hiệu quả để bảo vệ việc khai thác
tài nguyên thiên nhiên trong vùng đặc khu kinh tế 200 hải lý, một khi
các nước đối tác của Hoa Kỳ ở Biển Đông như Việt Nam, Phi Luật Tân, Mã
Lai, Nam Dương và Brunei đồng ý hợp tác.
No comments:
Post a Comment