Biểu tình Hong Kong và thế lưỡng nan của TT Trump
Tình hình Hong Kong không phải là mối bận tâm của Tổng thống Mỹ
Donald Trump vốn đang tập trung vào cuộc chiến thương mại với Trung Quốc
và không muốn vấn đề Hong Kong làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán – đó
là lý do ông Trump không đưa ra sự ủng hộ rõ ràng đối với người biểu
tình Hong Kong, theo giới phân tích.
‘Thái độ nước đôi’
Trong bài bình luận có tiêu đề ‘Donald Trump không có niềm tin sâu
sắc nào về Hong Kong hay dân chủ. Ông ấy chỉ muốn tái đắc cử’ đăng trên
tờ South China Morning Post, nhà báo Robert Delaney, trưởng đại diện của
tờ này tại Mỹ, nhận định rằng Trump có thái độ ‘nước đôi’ (duplicity)
trên vấn đề Hong Kong.
“Theo dõi những thông điệp của ông Trump về sự hỗn loạn ở Hong Kong
thay đổi nhanh một cách chóng mặt, tôi thấy vừa buồn cười vừa tai hại,”
ông Delaney viết.
Theo nhà báo này thì các cuộc biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong ‘chắc
chắn làm ông Trump bực mình’ vì ông có ‘sự đồng cảm rõ ràng đối với
những nhà độc tài chuyên chế’.
“Tuy nhiên tình hình ở Hong Kong đã tiến triển đến mức ông ấy biết
rằng nếu tiếp tục ủng hộ cách hành xử của Bắc Kinh trong cuộc đối đầu
này thì hy vọng tái đắc cử của ông sẽ bị tổn hại,” nhà báo này phân
tích.
Delaney lưu ý rằng chỉ trong vòng vài tuần, ông Trump đã đi từ gọi
những cuộc biểu tình ở Hong Kong là ‘bạo loạn’ đến ‘đề xuất Tập Cận Bình
ngồi xuống đàm phán với người biểu tình để giải quyết vấn đề Hong Kong
một cách nhân đạo’.
Trao đổi với VOA, nhà báo Robert Delaney nói rằng Tổng thống Trump
‘đang rất cẩn trọng trong cách thức ông phản ứng về biểu tình ở Hong
Kong’.
Cách của ông Trump hiện nay là ‘không thể hiện sự ủng hộ rõ ràng đối
với cuộc biểu tình cũng như không công khai ủng hộ lập trường của Bắc
Kinh’.
“Ông ấy ý thức rất rõ ý kiến của công chúng trên vấn đề này là như
thế nào cho nên nếu ông ấy bày tỏ sự ủng hộ quá mức cho Bắc Kinh hay
chính quyền Hong Kong thì cuối cùng điều đó sẽ làm tổn hại cơ hội của
ông trong cuộc bầu cử tổng thống,” Delaney phân tích.
Mặt khác, cũng theo nhà báo này, Trump không thể ra mặt ủng hộ người
biểu tình Hong Kong được vì ông ‘đang trong một nỗ lực tìm kiếm sự
nhượng bộ của Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại’.
“Ông ấy ý thức được rằng ủng hộ biểu tình Hong Kong thì sẽ không có
được lợi gì trong cuộc chiến thương mại,” Delaney phân tích. Nhà báo này
cũng cho rằng vấn đề thương mại đối với Trump ‘cao hơn rất nhiều’ so
với biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong, cho nên người biểu tình, cho dù
có hy vọng thế nào về sự giúp đỡ của Mỹ, cũng ‘không thể mong chờ nhiều
từ ông Trump’.
Lời hứa của Trump với Tập
Các trợ lý hàng đầu của Tổng thống Trump đang thúc giục ông ủng hộ
cuộc biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong, nhưng ông không quan tâm, tờ
Politico dẫn lời những người thạo tin các cuộc tranh luận nội bộ trong
chính quyền cho biết.
Tờ báo này nêu tên cụ thể John Bolton, cố vấn an ninh quốc gia, và
một số cố vấn kinh tế đã thúc đẩy ông Trump có lập trường quả quyết hơn
đối với các cuộc biểu tình ở Hong Kong.
Tuy nhiên, họ nhận thấy vấn đề này không gây hứng thú gì đối với vị
tổng thống vốn tập trung hơn vào các cuộc đàm phán thương mại với Chủ
tịch Tập Cận Bình – và lo lắng rằng nếu ông chỉ trích những nỗ lực của
nhà lãnh đạo Trung Quốc nhằm dập tắt bất đồng ở Hong Kong thì sẽ làm
hỏng cơ hội ông đạt được thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trong mùa
đông này, cũng theo Politico.
Khi các cuộc biểu tình ngày càng leo thang, Tổng thống Trump vẫn
quyết tâm không để các vi phạm nhân quyền của Trung Quốc làm phức tạp
thêm cuộc đàm phán thương mại của ông.
Nhưng sau đó, Trump đưa ra một loạt phát biểu mâu thuẫn về Hong Kong,
trong đó có lời kêu gọi ông Tập ‘xử lý vấn đề Hong Kong một cách nhân
đạo’.
Đó là tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ nhất mà Trump gửi tới người biểu tình đòi dân chủ, theo nhận định của Politico.
“Tất nhiên, Trung Quốc muốn đạt được thỏa thuận,” ông Trump viết trên
Twitter về cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra giữa hai nước. “Hãy xử
lý nhân đạo với Hong Kong trước đã!”
Trong một dòng tweet sau đó, Trump nói thêm: “Tôi biết rất rõ Chủ
tịch Tập Cận Bình. Ông ấy là một nhà lãnh đạo tuyệt vời, người rất tôn
trọng người dân đất nước ông ấy. Ông cũng là người tốt trong ‘công việc
khó khăn’. Tôi không nghi ngờ gì nếu Chủ tịch Tập Cận Bình muốn giải
quyết vấn đề Hồng Kông một cách nhanh chóng và nhân đạo, ông ấy có thể
làm được. Gặp riêng?”
Trong cuộc điện đàm với ông Tập vào tháng Sáu, Tổng thống Trump đã
khiến các trợ lý ngạc nhiên khi ông nói với Tập rằng sẽ không lên án
Trung Quốc nếu nước này đàn áp ở Hong Kong. Ông nói ông hiểu đây là vấn
đề nội bộ của Trung Quốc mà Hoa Kỳ sẽ không can thiệp, vẫn theo
Politico.
Cam kết ngẫu hứng của tổng thống gây ra sự nhập nhằng trong nội bộ
chính quyền. Các trợ lý không biết chắc liệu có khung thời gian nào đó
trong lời hứa im lặng của ông Trump hay không.
Các tín hiệu lẫn lộn từ Trump đã dẫn đến những tuyên bố trái ngược từ
các cơ quan khác nhau trong chính quyền - khi các quan chức Mỹ cố gắng
tránh vi phạm lời cam kết mà Trump đã đưa ra với Tập.
Khi được yêu cầu bình luận về Hong Kong, một quan chức cấp cao trong
chính quyền Trump chỉ nói chung chung rằng ‘các quyền tự do biểu đạt và
hội họp là những giá trị cốt lõi mà chúng tôi chia sẻ với người dân Hong
Kong và những quyền tự do này cần được bảo vệ. Hoa Kỳ kiên quyết bác bỏ
quan điểm cho rằng chúng tôi đang tài trợ hoặc kích động các cuộc biểu
tình.”
Các cựu quan chức của cả hai đảng đã chỉ trích cách tiếp cận của
chính quyền Trump đối với Trung Quốc, mặc dù có sự đồng thuận rộng rãi
rằng Mỹ cần cứng rắn hơn với Bắc Kinh.
Daniel Russel, từng là trợ lý an ninh quốc gia cấp cao của Tổng thống
Barack Obama, chỉ trích ‘sự thiếu mạch lạc trong chính quyền, cộng với
sự thiếu hiểu biết thực sự về cách thức hoạt động của Trung Quốc’, và
cho rằng điều này sẽ ‘không dẫn đến kết quả tốt’.
Hôm 13/8, ông Trump dường như tuân theo cam kết với ông Tập hồi tháng
6 khi liên tục đề cập các cuộc biểu tình mới nhất ở Hong Kong mà không
lên án chính phủ Trung Quốc ngay cả khi có tin Bắc Kinh đã điều cảnh sát
vũ trang đến sát Hong Kong.
“Nhiều người đang đổ lỗi cho tôi và Mỹ về những vấn đề đang xảy ra ở
Hong Kong. Tôi không hiểu được tại sao?” Ông Trump tweet. “Thông tin
tình báo của chúng tôi cho biết Chính phủ Trung Quốc đang chuyển quân
đến biên giới Hong Kong,” ông viết thêm vài phút sau đó, “Mọi người nên
bình tĩnh và an toàn!”
‘Nội bộ không nhất quán’
Tình trạng trống đánh xuôi, kèn thổi ngược giữa Nhà Trắng và các cơ
quan khác của chính quyền về Hong Kong đã diễn ra. Những bình luận của
ông Trump rõ ràng ít quyết đoán hơn so với các tuyên bố của Bộ Ngoại
giao, cũng theo tờ báo này.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao hôm 14/8 nói rằng hành động
của các nhà lãnh đạo Trung Quốc chứng tỏ họ không tuân thủ các cam kết
của mình.
“Họ không giữ lời và họ thất hứa,” vị quan chức chính thức này được
Politico dẫn lời nói. Điều này đi ngược mong muốn của Tổng thống Trump
là xử lý thương mại và nhân quyền như hai hồ sơ riêng biệt.
Quan điểm của tổng thống được Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross nói rõ
trong chương trình ‘Squawk Box’ của kênh CNBC Box hôm 14/8 rằng Hoa Kỳ
không có vai trò gì trong cuộc tranh chấp giữa Trung Quốc và Hong Kong
và gọi đó là vấn đề nội bộ.
“Tổng thống Trump thay vì nháy đèn đỏ lại bật đèn xanh, và điều đó
không bền vững trong chính trị Mỹ,” ông Mike Green, người từng là quan
chức cấp cao trong Hội đồng An ninh Quốc gia của chính quyền George W.
Bush, được Politico dẫn lời nói.
Mặc dù tổng thống không đạt được nhượng bộ gì từ ông Tập vào tháng 6
khi ông cam kết sẽ giữ im lặng về Hong Kong, một số quan chức Nhà Trắng
cho rằng ông Trump đang hy vọng thái độ của mình sẽ khiến Tập Cận Bình
phối hợp cùng giải quyết tranh chấp thương mại, theo Politico. Tuy
nhiên, cho đến nay, chỉ có Trump mới nhượng bộ với việc trì hoãn áp thuế
lên một phần trong 300 tỷ đô la hàng hóa của Trung Quốc mà ông tuyên bố
sẽ đánh thuế kể từ ngày 1/9.
Ông Mike Green so sánh chiến lược này với cách làm mà Tổng thống
Trump đã áp dụng với nhà độc tài Triều Tiên Kim Jong Un ở Singapore khi
ông hứa sẽ hủy bỏ các cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc – một
động thái khiến Seoul và Lầu Năm Góc bất ngờ - trong nỗ lực ‘lấy lòng’
ông Kim.
Một quan chức chính quyền Trump thừa nhận với Politico rằng ông Trump
‘chắc chắn quan tâm nhiều hơn đến khía cạnh kinh tế’ của mối quan hệ
Mỹ-Trung. “Ông ấy ưu tiên các cuộc đàm phán thương mại hơn cả - đó là ưu
tiên số một của ông ấy. Nếu ông ấy ý thức rằng điều này (Hong Kong) sẽ
gây cản trở - đó là điều mà Trung Quốc sẽ phản ứng mạnh mẽ - ông ấy sẽ
ra quyết định dựa trên chỗ nào mà vấn đề đó được đưa vào phù hợp và
tương ứng với thỏa thuận thương mại của ông ấy.”
Nhưng không rõ liệu những nhượng bộ này của Mỹ sẽ mang lại kết quả mà ông Trump đang muốn có về thương mại hay không.
Steve Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của ông Trump, biện hộ cho lập trường của người Sếp cũ.
“Tổng thống Trump đang cố gắng tạo lập trật tự và ổn định khi ông
trải qua quá trình tái cấu trúc đồ sộ kinh tế Trung Quốc và kinh tế thế
giới. Ông ấy không thể làm người hét ra lửa được – chỉ đi sai một nước
cờ thì tình hình có thể bùng nổ. Đảng Cộng sản Trung Quốc không chấp
nhận trách nhiệm bằng bất cứ giá nào. Họ phải đổ lỗi cho Hoa Kỳ là ‘bàn
tay hắc ám’ phía sau tất cả những điều này. Đó là lý do tại sao tổng
thống phải đặt mình ở trên xung đột.”
No comments:
Post a Comment