Cập nhật: 11:01 GMT - thứ năm, 8 tháng 5, 2014
Báo chí quốc tế đã có
nhiều tin bài bình luận về tham vọng của Trung Quốc cũng như
quyết tâm của Việt Nam trong vụ việc Bắc Kinh đưa giàn khoan HD
981 vào vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam
trên Biển Đông.
‘Đương đầu với Trung Quốc’
Tờ New York Times của Mỹ chạy tít: “Việt Nam đương đầu với Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp.”
Cũng theo New York Times thì đường chín
đoạn của Trung Quốc bị những người chỉ trích cho rằng không có
cơ sở theo luật pháp quốc tế.
Trang mạng của Forbes dẫn ý kiến của nhà
phân tích Gordon G. Chang cho rằng vụ việc xảy ra là cách để
các nhà lãnh đạo Trung Quốc thách thức cam kết của Tổng thống
Mỹ Barack Obama đối với an ninh khu vực không lâu sau chuyến công
du châu Á của ông hồi cuối tháng trước.
“Với hành động lần này, Bắc Kinh đã vượt
qua hai lằn ranh quan trọng,” bài báo dẫn nguồn từ Nelson
Report, một bản tin nội bộ của Washington, nhận định.
“Đây là lần đầu tiên Trung Quốc khoan ở
vùng biển Việt Nam. Ngoài ra, đây cũng là lần đầu tiên Trung
Quốc công khai sử dụng tàu thân xám, tức tàu hải quân, để hỗ
trợ cho tàu thân trắng, tức tàu hàng hải dân sự.”
Theo bài báo của Forbes, Bắc Kinh có thể
đang tranh thủ lúc Washington đang tập trung vào cuộc khủng hoảng
Ukraine, bày tỏ sự khinh thường ông Obama hoặc nước này chỉ
nhằm vào một nước nhỏ mà tấn công.
“Dù Trung Quốc có làm gì đi nữa thì nó cũng cực kỳ nguy hiểm,” bài báo viết.
“Việt Nam không có lịch sử lùi bước, ngay
cả khi trước sự khiêu khích của người láng giềng khổng lồ
Trung Quốc.”
“Hai nước đã xung đột với nhau hàng chục
năm. Có khi Trung Quốc thắng và có khi Việt Nam thắng, nhưng
điều rõ ràng là Hà Nội không sợ người láng giềng phương Bắc.”
“Không có khả năng người Việt Nam, vốn rất
tự hào về dân tộc của họ, sẽ để yên cho Bắc Kinh khoan ở gần
vùng biển ngay sát họ,” bài báo phân tích.
“Trung Quốc muốn sở hữu lãnh thổ và vùng
biển của những nước xung quanh. Họ sẽ không dừng lại cho đến
khi có ai ngăn họ lại. Và có thể chỉ có người Việt Nam mới
ngăn họ được.”
Bài báo của Forbes cũng nhắc lại lần xung
đột lớn giữa hai nước hồi năm 1979 mà khi đó Hà Nội đã ‘làm
nhục quân đội Trung Quốc’.
Phép thử của Trung Quốc?
Trong bài viết trên trang mạng của mình,
kênh truyền hình Mỹ CNBC, nhận định rằng Hà Nội ‘hết sức cẩn
trọng khi phát ngôn về Trung Quốc, nước mà giao thương song phương
đã vượt mức 50 tỷ đôla Mỹ vào năm 2013’.
Bài báo này dẫn ý kiến của hai phân tích
gia Ernest Bower và Gregory Poling ở Viện Nghiên cứu Quốc tế và
Chiến lược ở Washington nói rằng vụ việc dàn khoan này có ý
nghĩa ‘quan trọng’.
“Việc Trung Quốc làm tới để đặt giàn
khoan ngay sau khi chuyến Á du của Tổng thống Barack Obama cho
thấy rõ quyết tâm của Bắc Kinh muốn thử phản ứng của Việt
Nam, các nước trong Asean và Washington.”
Cũng theo hai vị này thì Bắc Kinh đang tìm
cách ‘thay đổi lớn trên hiện trạng’ vì họ cảm thấy Washington
đang bị phân tâm với tình hình ở Ukraine.
“Nếu Trung Quốc tin rằng Washington đang mất
tập trung... và không sẵn sàng thực hiện những cam kết an ninh
mạnh mẽ mà ông Obama đã nhắc đi nhắc lại với Nhật Bản và
Philippines thì những hành động ở phía Nam quần đảo Hoàng Sa
sẽ để lại hậu quả lâu dài đối với khu vực và thế giới.”
Bài báo cũng dẫn lời một quan chức dầu
mỏ Trung Quốc nói quyết định triển khai giàn khoan dường như là
một ‘quyết định chính trị’ chứ không phải là ‘quyết định
thương mại’.
“Quyết định này thể hiện ý chí của
chính phủ Trung Quốc và cũng liên quan đến chiến lược của Mỹ
ở châu Á,” vị quan chức này nói với điều kiện giấu tên.
“Quyết định này không phải vì lý do thương
mại. Nó không phải là CNOOC (Công ty dầu khí Quốc gia Trung
Quốc) có kế hoạch thăm dò lớn ở khu vực.”
Việt Nam ít bạn?
Nhật báo Daily Mail của Anh nhận xét rằng
Chính phủ Hà Nội có ít khả năng xoay sở khi phải đối phó với
một nước láng giềng khổng lồ đồng thời là đối tác thương
mại hàng đầu.
“Mặc dù nước này không còn bị cô lập như
trước đây nhưng với tư cách là một trong những nước cộng sản
ít ỏi còn lại trên thế giới thì Việt Nam không thể hy vọng
nhiều vào sự giúp đỡ ngoại giao của các cường quốc,” tờ báo
này viết.
Bài báo cũng dẫn lời Tiến sỹ Jonathan
London, một chuyên gia về Việt Nam tại Đại học Thành thị Hong
Kong nói: “Trung Quốc dường như rất quyết tâm trong việc đặt dấu
chân mình một cách chắc chắn vào vùng biển có tranh chấp.”
“Hà Nội đang bị dồn đến chân tường, mặc
dù các chính sách của Trung Quốc mà hầu như bất cứ ai ngoại
trừ Trung Quốc đều cho là không có cơ sở pháp lý đã dẫn đến
tình hình hiện nay,” Tiến sỹ London được dẫn lời nói.
Tờ Financial Times nhắc lại rằng Bắc Kinh
đã có những bước đi trong nước để tranh thủ sự ủng hộ của
người dân nước họ đối với ‘chủ quyền’ rộng lớn của họ trên
Biển Đông.
Theo tờ báo này thì truyền hình nhà nước
Trung Quốc mới đây đã phát sóng một bộ phim tài liệu dài tám
tập ca ngợi lực lượng tuần duyên và ngư chính của họ trong
việc bảo vệ ‘chủ quyền và tài nguyên của Trung Quốc’.
Trong bộ phim tài liệu này có cảnh tàu
Việt Nam ‘ngăn cản tàu thăm dò của Trung Quốc một cách điên
cuồng’. Lời thuyết minh trong phim nói các tàu Trung Quốc ‘đã
đối đầu đội tàu có vũ trang (của Việt Nam) lớn hơn gấp nhiều
lần một cách không hề nao núng và đã chiến đấu oanh liệt’.
Độc giả
Bài báo của Financial Times đã thu hút nhiều bình luận của các độc giả.
Một người ký tên là Alfred Nassim viết:
“Mỹ càng dấn sâu vào cuộc khủng hoảng Ukraine thì Trung Quốc
càng có cơ hội lợi dụng tình hình.”
"Mỹ càng dấn sâu vào cuộc khủng hoảng Ukraine thì Trung Quốc càng có cơ hội lợi dụng tình hình."
Độc giả Alfred Nassim
“Khi mèo vắng nhà thì chuột bắt đầu giở trò.”
Một người khác đề tên là Felix Drost viết:
“Chủ nghĩa đại bá của Trung Quốc khiến việc nước này tìm
cách đối đầu với Việt Nam cũng không có gì là lạ. Ai đó có
thể nghĩ rằng họ đã học được những bài học nào đấy. Trong
tất cả các đối thủ tiềm tàng trong khu vực thì Việt Nam là
đối thủ khó chịu nhất.”
Một độc giả có tên là iloveft thì có cách nghĩ khác.
“Đây mới là lần đầu tiên Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng biển này,” người này viết.
“Còn Việt Nam kể từ năm 2011 đã đơn phương
cho phép các công ty như ExxonMobil và Gazprom khai thác trong vùng
biển này. Do đó câu hỏi của tôi đối với người Mỹ là: “Có
phải hành động trước đây của Việt Nam cũng là khiêu khích?”
Một người có nick là Newslover bình luận:
“Việt Nam là một đất nước mạnh mẽ cứng
rắn được Mỹ hậu thuẫn. Điều này có nghĩa là Trung Quốc phải
từ bỏ lãnh thổ của mình cho Việt Nam? Đương nhiên là không.”
Trung Quốc không muốn leo thang'
Cập nhật: 13:39 GMT - thứ ba, 13 tháng 5, 2014
Nhưng chuyên gia hải quân Carl Thayer từ Australia cũng nói có bảy tàu hải quân của Giải phóng Quân Nhân Dân có mặt ở các vị trí quanh giàn khoan.
Mặc dù vậy cho tới nay dường như chỉ có tàu hải cảnh đối mặt với các tàu của cảnh sát biển Việt Nam.
Ông Li nhận xét trong phỏng vấn với BBC tiếng Trung:
"Điều này cho thấy Trung Quốc không muốn leo thang thêm nữa; và chuyện Việt Nam phải dựa vào các cuộc biểu tình ở trong nước cho thấy họ không đủ sức cản Trung Quốc."
"Nhất là từ sau khi ông Tập Cận Bình lên cầm quyền, Trung Quốc cảm thấy sự thôi thúc phải có nguồn cung năng lượng được đảm bảo, ít phụ thuộc hơn vào nguồn cung từ Trung Đông, phát triển nhiên liệu sạch và hỗ trợ cho quá trình đô thị hóa nhanh chóng."
Chuyên gia Gary Li
"Nhất là từ sau khi ông Tập Cận Bình lên cầm quyền, Trung Quốc cảm thấy sự thôi thúc phải có nguồn cung năng lượng được đảm bảo, ít phụ thuộc hơn vào nguồn cung từ Trung Đông, phát triển nhiên liệu sạch và hỗ trợ cho quá trình đô thị hóa nhanh chóng.
"Diễn biến giàn khoan của CNOOC xảy ra vào thời điểm Trung Quốc tập trung vào phát triển ngành công nghiệp ngoài khơi mạnh hơn cũng như giữa lúc các công ty nhà nước Trung Quốc chịu sức ép phải nắm được các nguồn lực ngoài khơi."
Chuyên gia này cũng cho rằng CNOOC đánh giá tiềm năng dầu khí ở vùng họ mang giàn khoan tới lớn hơn so với đánh giá của các chuyên gia khác.
'Võ miệng'
Trong khi đó trang The Diplomat hôm nay cũng có bài nói chuyện CNOOC đưa tài sản trị giá một tỷ đô la vào Biển Đông như hiện nay cho thấy "tính chất chính trị và được lên kế hoạch từ trước" của động thái này.Bấm The Diplomat cũng nói Trung Quốc "đánh cược với độ tự tin cao là bất chấp sự khiêu khích [qua việc đặt] giàn khoan dầu, Việt Nam sẽ chỉ phản bác bằng võ miệng và sự kiềm chế - chứ không phải bằng vũ lực."
Trang mạng này cũng nói tuyên bố của Hoa Kỳ coi hành động của Trung Quốc là "khiêu khích" sẽ không đủ để ngăn các hành động tương tự của Trung Quốc trong tương lai.
Bản thân truyền thông Trung Quốc có vẻ giảm nhẹ tính nghiêm trọng của vụ việc trong khi truyền thông Việt Nam được bật đèn xanh để công kích trực diện Trung Quốc về việc đưa giàn khoan vào vùng đặc quyền kinh tế trên biển của Việt Nam.
Kerry: 'Đừng hung hăng trên Biển Đông'
Cập nhật: 15:00 GMT - thứ hai, 12 tháng 5, 2014
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ra
thông cáo lặp lại quan ngại của nước ông về điều mà ông gọi
là ‘thách thức của Trung Quốc’ đối với quần đảo Hoàng Sa,
hãng tin Anh Reuters cho biết.
Ông Kerry đưa ra phát biểu này trước cuộc
gặp với người đồng cấp Singapore K. Shanmugam ở Washington hôm
thứ Hai ngày 12/5.“Chúng tôi muốn thấy một bộ quy tắc ứng xử ra đời. Chúng tôi muốn thấy tranh chấp này được giải quyết một cách hòa bình thông qua Luật Biển, thông qua trọng tài và các phương tiện khác chức không phải bằng cách đối đầu trực diện và bằng hành động hung hăng."
Về phần mình, Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam nói nước ông muốn có tiến triển trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc để thiết lập một Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông vốn cho đến nay vẫn dậm chân tại chỗ.
“Chúng tôi không muốn căng thẳng,” ông nói, “Chúng tôi cần một tình huống mà tất cả các bên giải quyết các bất đồng và khác biệt bằng một cách có thể chấp nhận được đối với các bên.”
'Việt Nam nên bình tĩnh'
Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng những nỗ lực của Việt Nam nhằm lôi kéo các nước vào tranh cãi xung quanh giàn khoan HD-981 ‘sẽ thất bại’."Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông."
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói với ASEAN về hành động của Trung Quốc
"Thực tế chứng minh rằng Việt Nam đang cố lôi kéo các bên khác nhằm tăng sức ép với Trung Quốc, nhưng sẽ không đạt được mục tiêu," nữ phát ngôn viên Hoa Xuân Oánh phát biểu tại họp báo hàng ngày hôm 12/5.
"Chúng tôi hy vọng rằng Việt Nam có thể nhìn nhận tình hình rõ ràng hơn, bình tĩnh đối diện với thực tế và ngưng quấy nhiễu các hoạt động của Trung Quốc," bà Hoa nói tiếp.
Phát biểu của bà Hoa được đưa ra một ngày sau hội nghị thượng đỉnh Asean ở Myanmar, mà tại đó, Asean bày tỏ "quan ngại" nhưng không phê phán Trung Quốc.
Tại Myanmar, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng mạnh mẽ chỉ trích việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào vùng đặc quyền kinh tế biển của Việt Nam và kêu gọi các nước khác cùng phản đối Trung Quốc.
"Từ ngày 01/5/2014 Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong Thềm lục địa và vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.
"Các tàu hộ tống bảo vệ giàn khoan của Trung Quốc đã rất hung hăng bắn vòi nước có cường độ mạnh và đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của Việt Nam, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương.
"Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong Thềm lục địa và vùng Đặc quyền Kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Luật pháp Quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về Ứng xử của các Bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một Bên tham gia ký kết.
"Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông," ông Dũng nói.
Vị thủ tướng cũng “khẩn thiết kêu gọi các nước Asean, các nước trên thế giới, các cá nhân và Tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam”.
Tuyên bố của ASEAN
Sau phát biểu của ông Dũng, ASEAN đã ra tuyên bố
kết thúc hội nghị trong đó không nhắc tên cụ thể nước nào mà chỉ kêu
gọi “tất cả các bên thực hiện kiềm chế và không sử dụng vũ lực, cũng như
không tiến hành các hoạt động có thể làm gia tăng căng thẳng và sớm đạt
được COC như đã được thể hiện trong Tuyên bố 6 điểm về Biển Đông”.
Ngoài ra còn có một Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị cấp cao Asean-24 về tình hình Biển Đông.
Nhưng tuyên bố này cũng chỉ “bày tỏ quan ngại
sâu sắc về các vụ việc đang diễn ra ở Biển Đông” và kêu gọi các bên
“thực hiện kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải
quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ các nguyên tắc đã
được thừa nhận chung của luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về
Luật biển năm 1982 (UNCLOS)”.
"Chúng tôi muốn thấy tranh chấp này được giải quyết một cách hòa bình thông qua Luật Biển, thông qua trọng tài và các phương tiện khác chức không phải bằng cách đối đầu trực diện và bằng hành động hung hăng."
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry
Tại hội nghị, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long
nói ASEAN phải “trung lập”, không ủng hộ đòi hỏi chủ quyền trên biển của
nước nào.
Nhưng việc "bày tỏ quan ngại sâu sắc" của ASEAN về vụ việc cũng được một số chuyên gia nhìn nhận là động thái đáng ghi nhận.
Trong khi đó Hoa Kỳ, Liên hiệp châu Âu và Nhật
Bản đều có những tuyên bố bày tỏ sự lo ngại về diễn biến căng thẳng mới
nhất trên Biển Đông.
Trong một diễn biến khác, theo tường thuật của
Tuổi Trẻ, báo có hai phóng viên có mặt tại vùng biển Hoàng Sa, tàu kiểm
ngư Việt Nam và "15 tàu hải giám, hải cảnh" của Trung Quốc vẫn "đấu vòi
rồng dữ dội" sáng 12/5 trong hơn một tiếng nhưng không gây thương vong.
No comments:
Post a Comment