SƠN TRUNG DICH THƠ ĐƯỜNG I

 SƠN TRUNG

DỊCH THƠ ĐƯỜNG

 

I. TRẦN TỬ NGANG 陳子昂

Đăng U Châu đài ca 登幽州臺哥 • Bài hát lên đài U Châu

登幽州臺哥

前不見古人，
後不見來賈。
念天地之悠悠，
獨愴然而涕下。

Đăng U Châu đài ca

Tiền bất kiến cổ nhân,
Hậu bất kiến lai giả.
Niệm thiên địa chi du du,
Ðộc sảng nhiên nhi thế há.

Dịch nghĩa

Phía trước không thấy người xưa
Phía sau không thấy ai đến
Ta nghĩ rằng trời đất rộng lớn mênh mông
Riêng ta đau lòng rơi lệ.

Bản dịch của Nam Trân

Ngưòi trước chẳng thấy ai
Người sau thì chưa thấy
Gẫm trời đất thật vô cùng
Riêng lòng đau mà lệ chảy.

Bản dịch của Trần Trọng San

Ngoảnh lại trước, người xưa vắng vẻ
Trông về sau, quạnh quẽ người sau
Ngẵm hay trời đất dài lâu
Mình ta rơi hạt lệ sầu chứa chan.

Bản dịch của Trần Trọng Kim

Trước chẳng thấy người xưa,
Sau chẳng thấy ai cả.
Ngẫm trời đất thăm thẳm sao!
Riêng xót xa lệ lã chã.

BẢN SƠN TRUNG 
Trươc chẳng thấy ngưòi trươc,
Sau chẳng thấy người sau.
Trời đất mênh mông quá, 
Lòng ta bao la sầu! 

II .LÝ BẠCH 李白   Xuân tứ

 春思

燕草如碧絲，
秦桑低綠枝。
當君懷歸日，
是妾斷腸時。
春風不相識，
何事入羅幃？

Xuân tứ

Yên thảo như bích ty,
Tần tang đê lục chi.
Đương quân hoài quy nhật,
Thị thiếp đoạn trường thì.
Xuân phong bất tương thức,
Hà sự nhập la vi?

Dịch nghĩa

Cỏ Yên giống như tơ biếc
Dâu Tần nhánh thấp xanh
Trong lúc chàng đang mong ngày về
Cũng là lúc thiếp buồn đứt ruột
Gió xuân đã chẳng quen biết nhau
Sao còn nhập vào màn lụa

Cỏ Yên xanh biếc tơ trời
Dâu Tần lả ngọn lửng lơi xanh vàng
Ngày về mong đợi nơi chàng
Là khi lòng thiếp đứt từng khúc thôi
Gió xuân không biết kia ơi
Tại sao cứ mãi lả lơi bên màn?

Bản dịch của Hải Đà

Cỏ Yên mềm tơ biếc
Dâu Tần trĩu cành xanh
Chàng nhớ quê da diết
Thiếp đứt ruột không đành
Gió Xuân nào quen biết
Khe khẽ động rung mành.

Bản dịch của Hải Đà

Cỏ Yên biếc ngọc tơ ngàn
Cành xanh trĩu nặng dâu Tần xa xa
Chàng thân viễn khách nhớ nhà
Thiếp buồn rười rượi ruột rà quặn đau
Gió xuân lạ lẫm từ đâu
Xuyên màn khe khẽ động sầu tâm ai.

Bản dịch của Khương Hữu Dụng

Cỏ Yên như sợi tơ xanh
Dâu Tần xanh ngắt rủ cành xum xuê
Khi chàng tưởng nhớ ngày về
Chính là khi thiếp tái tê nỗi lòng
Gió xuân ai biết chi cùng
Cớ sao len lỏi vào trong màn là.

Bản dịch của Tản Đà

Cỏ non xanh biếc vùng Yên
Cành dâu xanh ngả ở bên đất Tần
Lòng em đau đớn muôn phần
Phải chăng là lúc phu quân nhớ nhà
Gió xuân quen biết chi mà
Cớ chi lọt bức màn là tới ai.

Nguồn: Tạp chí Ngày nay, số 78, 26-9-1937

BẢN SƠN TRUNG
 Cỏ Yên sắc thanh thanh
Dâu Tần màu xanh  xanh
Trong lúc thiếp xót xa
Phải chăng  anh nhớ nhà? 
Gió Xuân không quen biết,
Sao  đột nhập phòng khuê? 

節婦吟

君知妾有夫，
贈妾雙明珠。
感君纏綿意，
繫在紅羅襦。
妾家高樓連苑起，
良人執戟明光裡。
知君用心如日月，
事夫誓擬同生死。
還君明珠雙淚垂，
恨不相逢未嫁時。

Tiết phụ ngâm

Quân tri thiếp hữu phu,
Tặng thiếp song minh châu.
Cảm quân triền miên ý,
Hệ tại hồng la nhu.
Thiếp gia cao lâu liên uyển khởi,
Lương nhân chấp kích Minh Quang lý.
Tri quân dụng tâm như nhật nguyệt,
Sự phụ thệ nghĩ đồng sinh tử.
Hoàn quân minh châu song lệ thuỳ,
Hận bất tương phùng vị giá thì.

Dịch nghĩa

Chàng biết em đã có chồng
Tặng em đôi hạt châu sáng
Cảm động trước tình đeo đẳng của chàng
Em buộc vào áo lụa hồng
Nhà em có lầu cao bên vườn hoa
Chồng em cầm kích túc trực trong điện Minh Quang
Vẫn biết lòng chàng trong sáng như mặt trời, mặt trăng
(Nhưng) em đã thề cùng sống chết với chồng
Trả lại chàng hạt châu sáng, hai hàng nước mắt ròng ròng
Ân hận rằng không thể gặp nhau lúc chưa chồng.

Sách Dung Trai tam bút chép rằng: Trương Tịch làm việc tại mạc phủ, viên soái đất Vận là Lý Sư Cổ cho người mang lễ vật đến mời ông tới giúp việc. Ông khước từ và làm bài Tiết phụ ngâm gửi lại.

Bản dịch của Ngô Tất Tố

Chàng hay em có chồng rồi,
Yêu em chàng tặng một đôi ngọc lành.
Vấn vương những mối cảm tình,
Em đeo trong áo lót mình màu sen.
Nhà em vườn ngự kề bên,
Chồng em cầm kích trong đền Minh Quang.
Như gương, vâng biết lòng chàng,
Thờ chồng, quyết chẳng phụ phàng thề xưa.
Trả ngọc chàng, lệ như mưa,
Giận không gặp gỡ khi chưa có chồng.

Bản dịch của Trần Trọng Kim

Chàng hay thiếp có chồng rồi
Còn đem cho thiếp một đôi ngọc lành.
Cảm lòng quyến luyến không đành
Thiếp đeo vào áo lót mình màu sen
Vườn kia nhà thiếp kề bên,
Lang quân chấp kích trong đền Minh Quang
Biết chàng bụng sáng như gương
Thờ chồng thề quyết đá vàng chẳng sai.
Gạt châu, trả ngọc chàng thôi,
Tiếc không gặp gỡ đương thời còn son.

Nguồn: Trần Trọng Kim, Đường thi, NXB Văn hoá thông tin, 1995

BẢN TRẦN TRỌNG SAN

Thiếp có chồng chàng đã hay biết
Đôi minh châu tha thiết còn trao
Tạ lòng vương vấn biết bao
Ngọc này thiếp buộc áo đào thắm tươi
Nhà thiếp ở kề ngoài ngự uyển
Chồng thiếp làm lính điện Minh Quang
Biết chàng lòng sáng như trăng
Thờ chồng thiếp nguyện đá vàng thuỷ chung
Trả minh châu lệ đôi dòng
Hận không gặp lúc chỉ hồng chưa xe

BẢN SƠN TRUNG

Biết thiếp đã có chồng,

Chàng còn tặng  minh châu.

Cảm chàng tình  thâm sâu

Thiếp đeo vào áo lót.

Nhà thiếp gần Ngự Viên

Chồng Chấp kich trong cung,

Biết chàng như thái dương

Yêu chồng thiếp thủy chung

Xin trả lại minh châu 

Lòng thiếp đớn đau

Xin hẹn kiếp mai sau! 

Xuân nhật tuý khởi ngôn chí 

春日醉起言志 • Ngày xuân ngủ dậy, say tỏ chí mình

春日醉起言志

處世若大夢，
胡為勞其生？
所以終日醉，
頹然臥前楹。
覺來眄庭前，
一鳥花間鳴。
借問此何時？
春風語流鶯。
戚之欲歎息，
對酒還自傾，
浩歌待明月，
曲盡己忘情。

Xuân nhật tuý khởi ngôn chí

Xử thế nhược đại mộng,
Hồ vi lao kỳ sinh!
Sở dĩ chung nhật tuý,
Đồi nhiên ngoạ tiền doanh.
Giác lai miên đình tiền,
Nhất điểu hoa gian minh.
Tá vấn thử hà nhật,
Xuân phong ngữ lưu oanh.
Cảm chi dục thán tức,
Đối tửu hoàn tự khuynh.
Hạo ca đãi minh nguyệt,
Khúc tận dĩ vong tình.

Dịch nghĩa

Ở cõi đời như trong giấc mộng lớn
Tại sao mà phải làm mệt nhọc cuộc sống
Bởi vậy suốt ngày say sưa
Nằm uể oải trước hiên
Lúc tỉnh dậy nhìn ra trước sân
Một con chim đang hót trong đám hoa
Xin hỏi hôm nay là ngày nào
Mà chim oanh trò chuyện trong gió xuân
Cảm xúc trước cảnh ấy, muốn thở than
Hướng về đó, thôi thì lại tự rót rượu
Hát vang chờ đợi trăng sáng
Hát xong thì đã quên hết tình

 

Bản dịch của Hải Đà

Cuộc đời như giấc mộng
Làm chi thêm cực mà
Suốt ngày say bí tỉ
Ngủ lăn trước hiên nhà
Thức dậy nhìn sân trước
Chim hót vui đời hoa
Ngày nào hôm nay nhỉ
Gió xuân vờn oanh ca
Nhìn cảnh mà ngao ngán
Thấy rượu đành rót ra
Nghêu ngao chờ trăng sáng
Hát xong quên sầu ta.

Bản dịch của Tản Đà

Ở đời như giấc chiêm bao
Cái thân còn đó, lao đao làm gì?
Cho nên suốt buổi say lì,
Nằm lăn trước cột, biết gì có ta.
Tỉnh thôi đưa mắt sân nhà.
Một con chim hót bên hoa ngọt ngào.
Hỏi xem: nay đó ngày nào?
Ngày xuân gió mát, vui chào tiếng oanh.
Ngậm ngùi cám cảnh sinh tình,
Nghiêng bầu, mình lại với mình làm vui.
Hát ran, chờ tấm trăng soi,
Thoạt xong câu hát thời rồi đã quên.

Nguồn: Tạp chí Ngày nay, số 91, 26-12-1937

Bản dịch của Trần Trọng San

Đời là một giấc mơ thôi
Thì làm nhọc cuộc sống này mà chi
Cho nên say khướt li bì
Suốt ngày uể oải nằm kề trước hiên
Tỉnh ra sân trước trông nhìn
Trong hoa thấy một con chim thì thào
Hôm nay là cái hôm nào
Tiếng oanh trò chuyện lào xào gió xuân
Buồn lòng những muốn thở than
Thuận tay vẫn cứ rót tràn mãi thôi
Hát vang chờ đợi trăng chơi
Vừa xong khúc đã quên rồi tình kia

Bản dịch của Trần Trọng Kim

Ở đời tựa giấc chiêm bao
Làm chi mà phải lao đao nhọc mình
Suốt ngày mượn chén khuây tình
Say rồi nghiêng ngửa bên mành hàng ba
Tỉnh ra trông mé trước nhà
Một con chim hót trong hoa ngọt ngào
Hỏi xem ngày ấy ngày nào
Chim oanh ríu rít đón chào gió đông
Thở than cảm xúc nỗi lòng
Chuốc xem ít chén say cùng cảnh vui
Hát ngao chờ bóng trăng soi
Ca vừa dứt khúc đã nguôi mối tình

Nguồn: Trần Trọng Kim, Đường thi, NXB Văn hoá thông tin, 1995


BẢN SƠN TRUNG

Đời là giấc chiêm bao,
Việc gì phải cần lao!
Ta suốt ngày uống say
Tỉnh dậy nghe trước nhà 
Tiếng lũ chim hót ca.
Hôm nay là ngày nào?
Mà chim chào gió Đông? 
Than thở tỏ nỗi lòng,
Rồi ta lại uống say! 
Nghêu ngao chờ bóng trăng ,
Hát xong quên hết sầu!

 SƠN TRUNG

OTTAWA 28-3-2020