Phỏng vấn nhà báo Bùi Tín về tướng Võ Nguyên Giáp
Tướng Võ Nguyên Giáp và nhà báo Bùi Tín.
Mạc Việt Hồng: Đại tướng Võ Nguyên Giáp vừa từ trần hôm
4/10/2013, trong cuộc đời binh nghiệp của mình, ông có nhiều dịp tiếp
xúc với tướng Giáp không?
Nhà báo Bùi Tín: Gặp khá nhiều lần, từ 1945 gặp từ xa, ông đi cùng mấy tay sỹ quan Mỹ Patti và Thomas, của OSS ở Hà Nội.
Sau một số lần ông Giáp vào làm việc với Bộ tư lệnh Quân khu 4 ở Vinh,
năm 1949 – 1950. Sau Điện Biên Phủ tôi gặp tại một số cuộc giao ban ở
Chỉ huy sở Bộ Tổng tư lệnh, tại nhà Rồng, về tổ chức lại các quân khu ở
miền Bắc, giảm quân số, lập các nông trường quân đội.
Từ 1965 đến 1975, gặp nhiều lần ông triệu tập riêng tôi là phó tổng
biên tập cùng 1, 2 phóng viên báo QĐND đến phòng làm việc bàn về một số
bài bình luận quân sự, sau trận Áp Bắc, Và sau vụ tàu Mađdox (1964)…
Đặc biệt sau 30/4/75, đầu tháng 5 ông vào Sài Gòn, điện trước cho tôi đang ở cơ quan đại diện báo QĐND 6 3- Lý Tử Trọng “nhà
báo Bùi Tín sẽ hướng dẫn Đại tướng đi thăm thú thành phố, gặp vài cơ sở
bí mật biệt động – không báo trước – và vài bà mẹ chiến sỹ, trong 2
ngày, sau đó ĐT sẽ chính thức làm việc với UB Quân quản, Quân khu 7 và
Quân Khu 9″. Suốt 2 ngày tôi cùng ông Ba Trần – Trần Văn Danh- tư
lệnh phó quân khu 7, phó trưởng ban quân quản, đưa ông thăm Sài Gòn –
Chơ lớn, Dinh Độc lập, bộ Tổng tham mưu, Cảng hải quân, Chợ Lớn, Xa lộ
Biên Hòa, nhóm biệt động, 2 bà mẹ liệt sỹ. Ông rất vui, nhưng hơi buồn
vì anh sỹ quan bảo vệ của tổng cục chính trị không cho vào chợ của Chợ
lớn, ông muốn uống nước sầu riêng ở vỉa hè cũng không được, có chai nước
suối mang theo; ông than: “cậu Tín là sướng nhất, la cà đâu cũng được. Mình không có tự do”.
Nghe nói ông đã từng có những chuyến đi ra nước ngoài dài ngày cùng tướng Giáp?
Có đợt tôi đi với ông suốt nửa tháng làm việc hằng ngày, ăn sáng
riêng với ông. Đó là vào tháng 4 và 5 năm 1977, ông dẫn đầu đoàn Quân sự
cấp cao 20 túơng tá đi thăm, cám ơn, tặng huân chương cho chuyên gia
quân sự các nước Trung Quốc, CHDC Đức, Ba Lan, Hungaria, Liên Xô …Tôi
làm trợ lý báo chí cho Bộ trưởng, giúp ông trả lời các cuộc phỏng vấn,
Rồi 4 ngày nghỉ ở nhà nghỉ của Bộ trưởng quốc phòng Liên Xô ở Sochi bên
bờ Hắc Hải, tôi ở ngay sát gia đình ông, có 2 anh em Điện Biên và Hạnh
Phúc ở cùng ông. Cùng xem phim, giải trí, tôi tranh thủ hỏi vài chuyện
riêng gợi ý ông, biết khá nhiều chyện. Ông rất quan tâm thu lượm lời
khen về bản thân của báo chí nước ngoài.
Có 2 chuyện lý thú, ở Berlin ông gặp bí mật Fidel Castro đang đi châu
Phi kiểm tra tuyệt mật bộ đội Cuba ở Ethiopia, Mozambique, Angola. Ba
ông tướng Fidel, Hopfman, Giáp thuộc 3 châu mặc quân phục đầy huân
chương chúc tụng nhau đại thắng, cứ như quân đội CS sắp chiếm xong toàn
thế giới.
Đúng 1/5/1977 duyệt binh và tuần hành quần chúng khổng lồ ở Hồng
trường, tướng Giáp là khách duy nhất bên cạnh Bregienev đứng trên lăng
Lénin. Ông không giấu nỗi vinh dự cực hiếm này, để vài ngày sau, ngược
hẳn lại, chán chường im lặng trong nhà khách số1 trong Trung Nam Hải –
Bắc Kinh. Kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ 8/5 bao giờ TQ cũng làm to,
khoe công của cố vấn và vũ khí TQ tham chiến, nhưng năm nay không thấy
một động tĩnh gì. Họ lờ, im tuyệt đối như thóc. Đoàn ta phải uống bia
chúc tụng nhau, nhạt nhẽo, cay đắng, vì họ đang tận lực giúp bọn Khơ me
đỏ ở Cam -bốt, chỉ đạo cuộc chiến tranh biên giới. Từ đó chiến sự leo
thang với kẻ thù lộ mặt mới là ông anh Hai Cộng sản chí thiết một thời.
Nhưng kỉ niệm nào đáng ghi nhớ nhất, thưa ông?
Mấy kỷ niệm như trên không đáng nhớ sao, cô Hồng? Nhưng còn chuyện
này nữa. Hôm ấy chúng tôi cười đến bò lăn ra khi kể lại trong phòng ngủ.
Đó là chuyện “đại tướng chuổng cời”. Từ Varsava đến Cracovia đường xa,
trời lạnh 10 độ âm. Xe con có sưởi, mở tối đa. Tướng Giáp mặc quần áo
len trong, quần áo dạ ngoài, thêm pácđờsuy dạ nữa; Tôi ngồi cạnh ông. Đi
một hồi nóng quá, không thể chịu nổi, thế là ngài cởi hết khuy áo
ngoài, khuy áo trong, cởi luôn cả khuy quần, và ngài ngủ say sau khi
uống tý rượu chát Ba Lan. Bỗng nhiên xe đến nhà khách, đỗ xịch. Một sỹ
quan lễ tân Ba Lan mở cửa, tướng Giáp bước xuống, thì, ôi, lạy chúa,
quần ngoài tụt xuống chân, may còn có quần trong. Anh bảo vệ ta ngồi ghế
trước trong xe vội cúi xuống kéo quần lên cho đại tướng, nhanh trí đứng
che mắt anh sỹ quan Ba Lan. Thật may là lúc ấy đã quá nửa đêm, không có
quan to ra đón khách quý, và đèn leo lét, không có ai chụp ảnh.
Nếu có thể đưa ra những nhận định ngắn gọn nhất về nhân vật lịch sử này thì ông sẽ nói gì?
Ông có tài, thông minh, sống giản dị, có vẻ không tham nhũng. Nhưng
quá ít bạn thân, không bạn tâm giao, lạnh lùng, hơi cô đơn. Tư duy độc
lập quá ít. Không dám nghĩ khác nghị quyết, chỉ thị. Nghe theo, nói
theo, kỷ luật một cách máy móc. Lòng nhân không nhiều.
Có giai đoạn tướng Giáp bị cho là ‘thất sủng’, nhất là
khi ông là chủ tịch Ủy ban quốc gia dân số và sinh đẻ có kế hoạch mà
người đời hay gọi là “phụ trách đặt vòng”, chuyện này, theo ông, nên
hiểu thế nào?
Thất sủng? Tôi không nghĩ hoàn toàn như thế. Có thể các ông Lê Duẩn,
Lê Đức Thọ chơi xấu ông, nhưng sự phân công cho ông khi chiến tranh sắp
kết thúc là nghiêm chỉnh. Lớn nhất là chuyển từ Quân sự – Quốc Phòng
sang lĩnh vực Khoa học trong thời Bình. Chính thủ tướng Phạm Văn Đồng đề
ra trong Bộ chính trị sự phân công này. Vì trong bộ chính trị lúc ấy
không có ai có trình độ trí thức, học vấn như ông Giáp. Hòa bình rồi,
khoa học sẽ cực kỳ hệ trọng, đào tạo nhân tài cho Xây dựng và Phát
triển. Vấn đề Nhân lực là then chốt. Ông Giáp đã để hàng giờ nhiều lần
say sưa nói về trách nhiệm quá nặng nề của ông. Ông đi từ cải tạo nòi
giống, dân ta cao lớn hơn, khoẻ hơn, thông minh hơn, khoa học xã hội, tự
nhiên đuổi kịp người ta, cải cách giáo dục từ mẫu giáo, tiểu học, trung
học, đại học, trên đại học, giảm tật bệnh, nuôi dưỡng toàn xã hội. Rồi
xây dựng Tự điển, Từ điển, Bộ Bách khoa toàn thư VN – Encyclopédie, rồi
xây dựng Viện Hàn Lâm VN, làm sao các ngành khoa học mũi nhọn như Sinh
học,
Thông tin điện tử, nano học đi kịp thế giới.
Chị Hà nói với tôi là chuyện sinh đẻ chỉ là một phần rất nhỏ trách
nhiệm của tướng Giáp, nằm trong lĩnh vực Nhân lực của quốc gia. Hướng
dẫn việc sinh đẻ, với phương pháp và dụng cụ tiên tiến, vệ sinh cho toàn
dân, xây dựng hạnh phúc lứa đôi là một trách nhiệm cao quý của nhà
nước, có gì là xấu là thấp hèn.
Ông nói với tôi: “Cậu Tín à, việc khoa học mình được giao lớn
hơn, rộng hơn lĩnh vực quân sự nhiều. Mình đang học việc, chỉ lo không
đủ sức, không đủ hiểu biết, càng đi sâu lĩnh vực nào cũng mông mênh, như
lạc vào rừng, mà sức mình có hạn”. Đã vậy ông cho biết ông vẫn còn
cái đuôi về trách nhiệm trong quân sự, đó là tham gia tổng kết quân sự,
tổng kết các chiến dịch, tổng kết chiến tranh nhân dân, tham gia biên
tập hoàn thiện Lịch sử các lực lượng vũ trang nhân dân, hoàn thiện cuốn
Từ điển quân sự.
Tôi cho rằng câu
Ngày xưa đại tướng cầm quân
Ngày nay đại tướng cầm quần chị em
Có thể là câu đùa vui, nếu không phải là cố ý trêu chọc, hay hạ thấp
nhân cách của một ông tướng được đảm nhận một lãnh vực rộng lớn quan
trọng hơn khi chiến tranh kết thúc.
Còn cho đây là do ông Sáu Thọ và ông Ba Duẩn cố tình chơi khăm, hạ bệ
làm nhục ông Giáp thì tôi không nghĩ và không hoài nghi như thế. Họ
dùng cách khác thâm hơn. Còn có người cố nghĩ ra chuyện để cố tình bôi
xấu tướng Giáp thì tôi không thể đồng tình. Như thế không đàng hoàng.
Như vậy nói ‘thất sủng’ có thể không hẳn đúng, nhưng
tướng Giáp là nhân vật thân cận với Hồ Chí Minh, phải chăng sự ra đi của
Hồ Chí Minh ảnh hưởng tới vị trí của ông trong những năm tiếp theo đó?
Đúng như vậy. Khi còn sống ông Hồ đã nhiều lần che chở ông Giáp, khi
các ông Duẩn và Thọ định hạ bệ ông Giáp, có lúc còn định đưa ông ra khỏi
bộ chính trị. Khi ông Thọ vin cớ ông Giáp có nhận thư riêng của đại sứ
Nga Serbacov, ông Hồ gạt đi rằng: chú Giáp đã báo cáo cho bác về chuyện
ấy rồi. Khi đoàn cố vấn quân sự Tàu đưa một loạt danh sách cán bộ quân
sự cấp cao thuộc thành phần xã hội tiểu tư sản, để yêu cầu loại bỏ,
chính ông Hồ cùng tướng Giáp đã không đồng tình và đốt ngay danh sách ấy
đi.
Sau khi ông Hồ mất, ông Giáp không còn chỗ dựa, nên các kiến nghị,
thư gưỉ lãnh đạo của ông về Tổng Cục 2, về khai thác bô xít đã không có
ai trả lời, rơi vào khoảng không bẽ bàng.
Bên cạnh ánh hào quang của một thiên tài về quân sự,
dường như vẫn có mặt trái của tấm huân chương, đâu đó có ý kiến cho rằng
tướng Võ Nguyên Giáp anh dũng trong chiến tranh nhưng lại tỏ ra hèn
nhát trong thời bình, như vậy có nặng lời quá không, thưa ông?
Tôi nghĩ ở trên tôi đã nói cả về mặt phải và mặt trái của tấm huân
chương. Mặt phải cần công nhận, mặt trái cần phê phán đúng mức. Nếu so
với tướng Trần Độ hay tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, tướng Giáp rõ ràng là kém
về suy tư độc lập, về quan điểm Nhân quyền, về ý thức Dân chủ.
Đó là điều đáng tiếc.
Những năm cuối đời, tướng Giáp từng viết hoặc ký tên vào
nhiều kiến nghị thư gửi các lãnh đạo cao cấp của đất nước liên quan tới
một số vấn đề cấp bách, nhưng dường như nó không được xem xét một cách
đúng mức, vậy vai trò của ông Giáp trên thực tế đã kết thúc từ lâu rồi?
Ông Giáp đã mất; ông đã thuộc về quá khứ. Ông là con người gắn bó với
chiến tranh, với thời chiến. Ông mất khi những ý kiến của ông không còn
mang hơi thở nóng hổi của cuộc sống hiện tại.
Công luận đang chăm chú đến những vấn đề khác: Hiến pháp mới, quyền
lực trước hết thuộc về đảng hay về nhân dân? Bỏ hay để Điều 4? Có giữ Sở
hữu toàn dân về đất đai hay không? Chủ nghĩa cộng sản còn sức sống hay
không? Nên giữ danh xưng nước Cộng hòa XHCN VN hay không?
Chúc ông yên nghỉ. Rồi thế hệ trẻ sẽ cùng các thế hệ đi trước còn tư
duy trẻ khỏe, gắn bó với thời đại sẽ giải quyết những vấn đề hiện tại,
mở ra cuộc đột phá chuyển hệ thống từ toàn trị độc đảng sang dân chủ
pháp trị trong tưong lai không xa.
Xin cảm ơn nhà báo Bùi Tín!
Mạc Việt Hồng thực hiện
© Đàn Chim Việt
“Hôm ấy chúng tôi cười đến bò lăn ra khi kể lại trong phòng ngủ. Đó là chuyện “đại tướng chuổng cời”.
“Từ Varsava đến Cracovia đường xa, trời lạnh 10 độ âm. Xe con có sưởi, mở tối đa. Tướng Giáp mặc quần áo len trong, quần áo dạ ngoài, thêm pácđờsuy dạ nữa; Tôi ngồi cạnh ông. Đi một hồi nóng quá, không thể chịu nổi, thế là ngài cởi hết khuy áo ngoài, khuy áo trong, cởi luôn cả khuy quần, và ngài ngủ say sau khi uống tý rượu chát Ba Lan. Bỗng nhiên xe đến nhà khách, đỗ xịch. Một sỹ quan lễ tân Ba Lan mở cửa, tướng Giáp bước xuống, thì, ôi, lạy chúa, quần ngoài tụt xuống chân, may còn có quần trong. Anh bảo vệ ta ngồi ghế trước trong xe vội cúi xuống kéo quần lên cho đại tướng, nhanh trí đứng che mắt anh sỹ quan Ba Lan. Thật may là lúc ấy đã quá nửa đêm, không có quan to ra đón khách quý, và đèn leo lét, không có ai chụp ảnh“.
Hình ảnh đãng trí, bất cẩn trên của tướng Giáp không đẹp chút nào, nhưng nay ông đã chết rồi, nói ra chỉ làm trò cười cho thiên hạ về một vị tướng mà theo nhà nước CSVN thì đã được cả thế giới ca ngợi?
Nhà biên khảo Nguyễn Văn Lục phê bình về các sách viết bởi Võ nguyên Giáp: Tôi đọc ông thì hầu như trận nào ông cũng thắng cả- mà thắng lớn –với những con số rất chính xác, nhưng thua thì không thấy nói tới và không bao giờ có con số rõ ràng cả.
Ông Bùi Tín – đại tá CS, nhà báo, phó tổng biên tập báo Nhân dân – trong kỳ Hội Thảo tại Paris, 2004 phát biểu : “Tôi từng một thời gian là người phát ngôn chính thức của Quân Đội Nhân Dân. Tôi cũng làm báo quân sự trong chiến tranh. Hồi ấy, chúng tôi được lệnh giữ kín tổn thất của ta và nhân lên tổn thất của đối phương.
Số lính Mỹ chết và bị thương đăng trên báo cộng lại thì lên đến 500 ngàn, mà thật ra số chết là 51 ngàn. {Thật ra con số chính thức là 58.000 người}. “{Trích Hội Thảo Paris về 50 năm Điện Biên Phủ, PV Jeanne Mai, Paris 23-11-2003 ).
Nhà sưu khảo Nguyễn Kỳ Phong : Tôi đọc một số sách của Võ Nguyên Giáp như, Những Năm Tháng Không Thể Nào Quên, Điện Biên Phủ, Chiến Tranh Giải Phóng và Chiến Tranh Giữ Nước, và một số sách khác gom góp từ các bài giảng quân huấn, tuyên truyền (đại khái như: Tư Tưởng Hồ Chí Minh, Hồ Chủ Tịch, Nhà Chiến Lược Thiên Tài,v.v… của Võ Nguyên Giáp. Càng đọc, tôi càng nhận rõ Giáp chỉ là một hảo danh, lây vinh quang trên các chiến hữu khác. Tướng Giáp được chức tư lệnh quân đội nhân dân có vì có học hơn các sĩ quan khác. Nhưng về sự dũng cảm và hào khí của một dũng sĩ thì ông ta hoàn toàn không có. Ông Giáp là một tác giả háo danh: chỉ muốn tên một mình mình được ghi nhớ.
Lấy thí dụ về quyển Điện Biên Phủ. Ðiện Biên Phủ là một chiến thắng chung của Việt Nam. Không phải riêng của những người Cộng Sản. Nhưng khi viết quyển đó, tướng Giáp không nhắc tên đến một đồng đội, tướng lãnh đang xả thân ngoài mặt trận. Sách sử về quân sự mà không có một lời về tư lệnh các quân chủng, sư đoàn hay ai làm cái gì, đánh ở mặt trận nào. Trong khi đó thì hầu như cách 10 trang giấy thì có một lời hiệu-triệu của Tổng Tư Lệnh Quân Đội, bên dưới ký tên là Võ Nguyên Giáp! Đọc sách Võ Nguyên Giáp, trừ khi phải nghiên cứu tài liệu, chỉ tốn thì giờ.
Thằng Tàu Công ra sức yểm trợ cho trận Điện Biên phải thắng. Sau đó, Việt Nam
chia hai; và Miền Bắc phải cúi đầu làm nô lệ nhục nhằn chưa từng thấy, dân chúng
điêu linh đói khổ trăm bề.., cũng là khởi đầu từ cái Điện Biên Phủ..
Điện Biên Phủ là trận đánh cho quyền lợi Trung Cộng , và cặp MINH GIÁP hai
tên Nghệ Tĩnh, đã cúc cung, triệt để tuân hành, mua cái danh nhờ máu xương của
hàng vạn tuổi trẻ Miền Bắc Việt Nam.
Biết như thế, sao người dân Bắc Hà còn đần độn công kênh hai kẻ anh hùng rơm
mạt vận kia chứ?
Ôi Điện Biên, xương máu VN đã đổ ra thiệt là vô tich sự ! Được tiếng khen ho hen mà
chết.Nếu người Mỹ không ra tay ngăn chặn thằng Tàu Cộng, thì VN nay đã ra sao?