Tương lai nào cho quan hệ Việt – Mỹ?
Hình minh họa. Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ở Hà Nội hôm 27/2/2019
AFP
AFP
Ngày 26/6/2019, trên kênh truyền hình
Fox Business, Tổng thống Donald Trump phàn nàn: “Rất nhiều công ty đã
chuyển sang Việt Nam, nhưng Việt Nam lại lợi dụng chúng ta còn tệ hại
hơn cả Trung Quốc”. Và Tổng thống đã chốt hạ: “Việt Nam là một kẻ lạm
dụng” (Vietnam is an abuser).
Cũng tại cuộc trả lời phỏng vấn ấy,
trước khi đáp chuyên cơ sang Nhật Bản dự thượng đỉnh G20 tại thành phố
cảng Osaka, ông Trump đã gián tiếp đe dọa sẽ áp thuế hàng hóa nhập khẩu
từ Việt Nam, quốc gia được cho là đang hưởng lợi từ chiến tranh thương
mại Mỹ - Trung.
Lợi bất cập hại
Thực tế tàn nhẫn nói trên dường như cho
thấy, VN sớm muộn sẽ là nạn nhân của cuộc thương chiến ấy. Hồi thượng
đỉnh lần thứ hai với ông Kim Jong-un tại Hà Nội vào cuối tháng 2/2019,
tổng thống Trump từng đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam giảm thặng dư
thương mại 35 – 40 tỷ USD với Hoa Kỳ.
Và cũng mới đây, đầu tháng 6 này thôi,
ông Trump còn gọi Việt Nam là đối tác thương mại “thứ dữ” (brutal) trong
một bình luận dường như là để ghi nhận hơn là trách cứ. “VN đàm phán
rất tốt. Họ làm ăn kinh doanh cũng rất được,” ông nói trong chương trình
“Good Morning Britain” của đài ITV ở Anh quốc.
Vậy tại sao chỉ trong vòng có mấy tuần,
Trump lại “xoay trục” với VN dữ dằn đến thế? VN phản ứng ra sao trước
động thái mới nhất này? Liệu bộ Công thương và Ngoại giao đã rung chuông
báo động hay vẫn kê cao gối ngủ với những tuyên bố sáo rỗng, VN luôn
coi trọng các mối bang giao với Hoa Kỳ…
Hình minh họa. Công nhân ở xưởng may của nhà máy may 10 ở ngoại thành Hà Nội hôm 20/10/2015
AFP
Dữ liệu về ngoại thương do Cục Khảo sát
Dân số Hoa Kỳ công bố, cũng vào đầu tháng 6 cho thấy thuế quan của Mỹ
đang khiến một số công xưởng sản xuất rời khỏi Trung Quốc và Việt Nam là
một trong những nước đang được hưởng lợi lớn từ chiến tranh thương mại
của ông Trump.
Hàng nhập khẩu Mỹ từ Việt Nam tăng 38
phần trăm trong bốn tháng đầu năm 2019 so với cùng kì năm ngoái, cho
thấy các nhà nhập khẩu đang tìm cách mua từ các nhà cung cấp ở đó, đúng
như đài CNN đưa tin.
Hôm nay 29/6/2019, tổng thống Mỹ sẽ gặp
chủ tịch Tập Cận Bình bên lề thượng đỉnh G20. Cuộc chiến thương mại Mỹ -
Trung sẽ là trọng tâm của hội nghị Osaka, vì tranh chấp song phương gây
nhiều hậu quả nặng nề cho các nền kinh tế khác trên thế giới.
Ngẫm sâu một chút, ta thấy hoạ phúc phải đâu chỉ trong một buổi.
Trước đây, phong phanh nghe nói, chính
quyền Việt Nam cam kết sẽ bài trừ tệ nạn hàng Trung Quốc được đưa vào
Việt Nam sau đó xuất khẩu sang Mỹ với nhãn hiệu “Made in Vietnam”, để
tránh lệnh áp thuế của Mỹ. Hà Nội thật ra đã sớm tỏ ra quan ngại sẽ bị
Mỹ trừng phạt lây.
Bây giờ điều đó đang trở nên nhãn tiền.
Nhãn tiền, vì VN chỉ tuyên bố suông. Còn
trên thực tế, theo chính nguồn tin của Tổng cục Hải quan Việt Nam, “giả
mạo xuất xứ, đóng lại bao bì bất hợp pháp thường xảy ra đối với hàng
dệt may, thuỷ sản, nông sản, gạch men, mật ong, sắt, thép, nhôm và gỗ
ép… từ Trung Quốc”.
Trong một bản tuyên bố mới đây, phó thủ
tướng kiêm ngoại trưởng Phạm Bình Minh đã lên án thủ đoạn này “làm hại
cho uy tín của doanh nghiệp và sản phẩm Việt Nam”. Tình trạng nêu trên
được báo chí Việt Nam đề cập rộng rãi nhưng lại không ai rõ, vì sao cơ
quan cấp giấy chứng nhận xuất xứ lại có hành động làm hại mặt hàng Việt
Nam chính gốc.
Phân tích số liệu nhập khẩu hàng VN vào
Mỹ cho thấy là các sản phẩm bị liên lụy bởi thông báo tăng thuế hải quan
đã tăng thêm 34%, vượt nhanh hơn các sản phẩm thuộc những chủng loại
khác đến ba lần. Hậu quả: thặng dư mậu dịch của VN đối với Mỹ tăng vọt
và ngay từ lúc bấy giờ đã hàm chứa một rủi ro lớn.
Kinh tế cũng là chính trị
Nhìn rộng hơn, cách thức VN gian lận
thương mại trong quan hệ với Mỹ trên thực tế đã vi phạm vào một số trụ
cột được cho là cơ bản trong chính sách đối ngoại của tổng thống Trump.
Đó là chủ trương bảo hộ mậu dịch xuất phát từ chủ nghĩa thực dụng và chủ
nghĩa dân tộc kiểu Mỹ.
Học thuyết Trump là chủ trương bảo hộ
mậu dịch với logic thắng thua rõ rệt của chính trị quốc tế được áp dụng
vào địa hạt thương mại. Chủ nghĩa thực dụng Trump coi bối cảnh quốc tế
là một đấu trường không luật lệ, quy tắc, nơi mà các tác nhân trong thế
tranh đua triệt để, hễ có người thắng tức là phải có kẻ thua.
Điều nói trên cũng là một bí mật công
khai. Tất cả đều đã được “chốt” trong những văn kiện mang tính hiến
định, như Chiến lược An ninh Quốc gia (NSS) 2017 hay Chiến lược Quốc
phòng (NDS) 2018. Những văn kiện này ghi rõ kẻ thù và đối thủ của Mỹ là
Nga, Trung Quốc và Iran, đồng thời khẳng định quyền của Mỹ bảo vệ chủ
quyền và lợi ích quốc gia của mình.
Nói thêm một điều tuy không mới nhưng
chẳng thừa. Ngay trên mảnh đất hình chữ S này không ít những kẻ đang
khấp khởi mừng thầm nếu con tàu Việt – Mỹ lại “trật đường ray” lẫn nữa.
Họ mới chính là “các lực lượng thù địch” thực sự của dân tộc này, của
đất nước khốn khó này!
Ngoài miệng hô, làm VN trở nên hùng
cường (để họ cướp được nhiều hơn), nhưng trong bụng thì hướng về Trung
Nam Hải, hy vọng (hão) vào “Vành đai con đường”, nhất là giờ lại có “BRI
2.O”. Họ hy vọng TQ sẽ không xiết nợ, chống tham nhũng. Thật hoang
đường! “Bẫy nợ”, “đút lót” và “đội vốn” là thuộc tính của BRI, dù nay
mai, Bắc Kinh sẽ phù phép thêm các “BRI 3.0”, “BRI 4.0”.
Mới mấy tháng đầu năm 2019, với hai số
liệu Việt Nam nhập siêu từ Bắc Kinh hàng chục tỷ USD và hàng xuất khẩu
qua Mỹ tăng 40 % so với cùng kỳ năm ngoái thì đủ biết Việt Nam đang đứng
về phía nào, tiếp tay cho ai gây hại cho nền kinh tế Hoa Kỳ.
Như dư luận trên các trang mạng xã hội
cũng chỉ rõ: Việt Nam đã là làm ngơ cho các doanh nghiệp Trung Quốc và
Việt Nam nhập hàng Trung Quốc gián mác Việt Nam, đồng thời dành nhiều ưu
đãi cho các doanh nghiệp Trung Quốc xâm nhập ào ạt và tràn ngập các khu
công nghiệp ở trong nước.
Từ lâu đã có nhiều tiếng nói cảnh báo
việc này và dư luận cả trong lẫn ngoài VN cho rằng không sớm thì muộn,
Việt Nam sẽ bị Mỹ trừng phạt bởi sự vô trách nhiệm của nhà nước. Tuy
nhiên, cũng không mấy ai nghĩ là câu chuyện định mệnh lại đến sớm như
thế này. Cuối cùng, chuyện gì phải đến thì sẽ đến. Giờ là lúc Việt Nam
phải trả giá./.
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
No comments:
Post a Comment