VN: Liệu Đại hội Đảng 13 sẽ có khác biệt?
Các nhà quan sát đang theo
dõi công tác chuẩn bị cho Đại hội 13 Đảng cộng sản Việt Nam, đặc biệt
là các sự kiện như Hội nghị Trung ương trước đại hội.
Sự khác
biệt có thể thấy trong văn kiện trình đại hội và công tác nhân sự, bởi
vậy Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng làm trưởng cả hai tiểu
ban này. Đổi mới chính trị đang là đòi hỏi từ thực tế. Mỗi thay đổi 'đột phá' đáp ứng nguyện vọng của nhân dân sẽ được ghi nhận và chào đón.
Chủ tịch Trọng và một Việt Nam đầy ắp câu hỏi
Thông điệp từ ba câu hỏi của ông Nguyễn Phú Trọng
Việt Nam: 'Có nhóm lợi ích đứng sau các dự luật?'
Hội nghị Trung ương 10 có gì đặc biệt?
'Lò vẫn cháy' trong một tháng TBT Trọng vắng mặt
Bàn tròn BBC về Hội nghị TƯ10, khóa XII của ĐCSVN
Thực vậy, công tác chuẩn bị cho Đại hội 13 đã được khởi động, các đề án đang được soạn thảo.
Hội
nghị Trung ương 10 khoá 12 Đảng Cộng sản Việt Nam vừa họp tại Hà Nội từ
16 đến 18 tháng 5 năm 2019 để 'cho ý kiến' về các đề án văn kiện trình
Đại hội 13.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu khai mạc và bế
mạc Hội nghị. Các nhà quan sát chú ý việc ông đặt ra ba câu hỏi thảo
luận: 1. Có nên xóa bỏ thành phần kinh tế nhà nước hay không? 2. Đổi mới
chính trị có phải là đổi mới chế độ chính trị không? 3. Có cần phải sửa
đổi điều lệ của Đảng CSVN hay không?
Họ bình luận rằng liệu có hy
vọng vào sự thay đổi 'đột phá' trong quan điểm của đảng, nhất là ý thức
hệ xã hội chủ nghĩa và đặt vấn đề đổi mới chế độ chính trị.
Hãy nhớ rằng, hôm 7/01/2019 Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng,
Trưởng, Tiểu ban Văn kiện đã chủ trì Phiên họp thứ nhất đã nhấn mạnh,
cần quán triệt tinh thần: Đổi mới có nguyên tắc, không được xa rời những
vấn đề có tính nguyên tắc, không được chệch hướng, đổi màu, hội nhập mà
không hòa tan, nhưng dứt khoát phải đổi mới.
Sức ép quốc tế và
nội tình ngày càng lớn, nhưng dường như chưa đủ mạnh như một 'cú hích'
để tạo thay đổi chế độ. Tuy nhiên người ta vẫn hy vọng ít nhiều sẽ có
nội dung mang tính 'đột phá' trong văn kiện.
'Không mấy quan tâm'
Thảo
luận các văn kiện của đảng không còn là 'sinh hoạt chính trị' như thời
bao cấp, như đã từng là một "món ăn tinh thần" của xã hội.
Bởi
vậy, càng ngày càng nhiều ý kiến cho rằng đây là công việc 'thường kỳ',
'không có gì mới' để chuẩn bị cho bất kỳ đại hội đảng nào, rằng đây là
việc riêng của đảng, người dân 'không mấy quan tâm' vì 'nếu quan tâm
cũng chẳng làm thay đổi điều gì'…
Văn kiện, các nghị quyết, chỉ
thị của đảng là công cụ chính sách của chế độ đảng toàn trị với nền kinh
tế kế hoạch hoá tập trung. Sau khi các nước trong hệ thống xã hội chủ
nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, chế độ toàn trị đảng cộng sản không còn và tất
nhiên công cụ điều hành này cũng bị xoá bỏ.
Đảng Cộng sản Việt
Nam, theo mô hình Trung Quốc, thực hiện đường lối đổi mới, lãnh đạo nền
kinh tế chuyển đổi sang thị trường, vẫn duy trì xây dựng các văn kiện
cho các kỳ đại hội được tổ chức 5 năm một lần.
Về cơ bản hình thức thể hiện vẫn như cũ về thời gian và
không gian: cương lĩnh, chiến lược, kế hoạch 5 năm… Tuy nhiên, gần đây
một số tiêu chí, nội dung trong văn kiện, đặc biệt trong chiến lược như
2010-2020 có khoảng cách với thực tế.
Trong bối cảnh quốc tế và
trong nước ngày càng phức tạp 'tầm nhìn' chiến lược chỉ nên coi là các
phương án thay vì tạo khuôn khổ cho các kế hoạch phát triển.
Các
chính sách 'dò đá qua sông' trong các văn kiện khiến cho ý nghĩa thực tế
của chúng giảm đi đáng kể. Người dân không thể trông chờ các văn kiện
này phản ánh tâm tư, nguyện vọng và nhu cầu của họ.
Trong Hội nghị
TƯ 10 khoá 12, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt vấn đề: "Vậy chúng ta
định hướng, hình dung ra nước ta vào năm 2030 sẽ là thế nào? Đến năm
2045, nước ta sẽ như thế nào?..."
"Đây là những vấn đề rất lớn,
vô cùng khó". "Báo cáo trình ra Đại hội không giống như báo cáo thành
tích hàng năm, mà cũng phải phân tích quá trình của địa phương, đơn vị
mình hiện tại và sắp tới hình dung xem địa phương ta đến năm 2030 sẽ ra
sao, đến năm 2045 sẽ là như thế nào. Đây là việc khó lắm, không dễ, cho
nên các đồng chí phải nghiên cứu, chuẩn bị hết sức công phu".
Như vậy, khó có thể hy vọng sự thay đổi đột phá, nhưng nội
dung văn kiện thể hiện cam kết sự thay đổi chính trị và tầm nhìn phát
triển đất nước trong một hình thức phù hợp sẽ được đón nhận.
'Công tác nhân sự sẽ khó khăn'
Thảo
luận văn kiện, cuối cùng, cũng dẫn đến đồng thuận hay thoả hiệp về 'câu
chữ', bởi sai đúng của chính sách sẽ chỉ được đánh giá sau một thời
gian thực thi. Hơn thế, từ văn kiện của đảng đến thực tế còn được cụ thể
hoá và luật pháp hoá - những công việc vốn không mấy dễ dàng.
Sự
thành bại của các chính sách phụ thuộc rất nhiều vào công tác nhân sự.
Bài học kinh nghiệm từ Đại hội 12 chỉ ra sự bị động và bất ngờ đến 'phút
chót' do chờ kết quả bầu cử. Nay Đảng đang nỗ lực chỉnh sửa các quy
định về ứng cử, bầu cử và các tiêu chuẩn ứng viên cho từng vị trí lãnh
đạo.
Công tác nhân sự cho Đại hội 13 sẽ rất khó khăn. Những
thách thức vốn tích tụ từ lâu, đặc biệt trong quá trình chuyển đổi nền
kinh tế sang thị trường và đã 'bung ra' ở Đại hội 12.
Vì vậy Đảng
đã nêu quan điểm, yêu cầu ''phải hết sức thận trọng, bảo đảm đúng nguyên
tắc tập trung dân chủ và các quy định của Đảng về công tác cán bộ, phải
thật sự công tâm, khách quan, tuyệt đối không được thiên vị, cá nhân,
không để lọt vào quy hoạch những người không đủ tiêu chuẩn, nhất là
những người có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", có quan điểm lệch lạc, mất đoàn
kết, tham nhũng, tiêu cực."
Trong cuộc tiếp xúc cử tri có ý kiến
băn khoăn "Hướng tới Đại hội 13… mong Đảng tìm được người đủ đức, đủ
tài, không mắc căn bệnh chủ nghĩa cá nhân, có thể gánh vác được công
việc cho nước và cho dân" và "rút ra được bài học đau xót từ khóa 12 khi
để lọt vào bộ máy nhiều cán bộ cấp cao có nhiều vi phạm, trong đó có cả
Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viên Trung ương, nhiều tướng lĩnh..."
Đại hội 12 để lại dư âm tồi về công tác nhân sự của
Đảng, tuy nhiên nếu đánh giá công bằng 'sự tự chuyển hoá', 'tự diễn
biến' và 'tha hoá' là cả một quá trình dài, là 'lỗi hệ thống'.
Nhà
báo Huy Đức đã khái quát trên facebook cá nhân với bài viết 'Thế hệ thứ
3'. Thế hệ thứ nhất gồm các bậc "công thần khai chế độ", Thế hệ thứ
hai "kế tục sự nghiệp" và "Thế hệ thứ ba" hiện nay có đặc điểm nổi bật
là sự hiểu biết rất "ba chớp ba nhoáng" về mô hình Xô - Viết nhưng lại
cầm quyền vào thời điểm quyền lực rất có màu. Những người tôn thờ tiền
bạc nhất lại rất giỏi nói những lời có cánh về "định hướng"…
Theo tôi, Việt Nam không thể theo kiểu Trung Quốc tập trung quyền lực vào tay Tập Cận Bình. Quy tắc đồng thuận và lãnh đạo tập thể vẫn được đề cao.
Vấn đề là khi thể chế chính trị hiện hành vẫn bị 'níu giữ' và sự hiện diện của 'Thế hệ thứ ba' thì liệu có thể chống được tham nhũng? Dư luận băn khoăn rằng sau Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ai sẽ kế nhiệm để chống tham nhũng?
Tâm lý này xuất phát từ câu chuyện về 'nguỵ vương' hay 'quân vương' trong điều kiện chưa có cơ chế kiểm soát quyền lực. Có được một vị "vua anh minh" liệu có thể đảm bảo rằng sẽ không còn "ngụy vương" kế tiếp?
Công tác cán bộ của đảng liệu có khắc phục được lỗi hệ thống và hậu quả, như "cha truyền con nối", những kẻ 'cơ hội'… từ nhiệm ký trước? Không có sẵn lời giải cho những câu hỏi này.
Nếu nhìn vào thực tế và bản chất của Đảng cộng sản. Trước câu hỏi của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng: "Đổi mới chính trị có phải là đổi mới chế độ chính trị không?" những người quan tâm đến tình hình chính trị đất nước đều có thể lựa chọn câu trả lời cho riêng mình.
Đối với tôi, đổi mới chế độ chính trị sẽ là tất yếu nhưng không phải ở Đại hội 13 tới đây, nhưng mỗi sự thay đổi đột phá, tiến bộ theo hướng dân chủ đáp ứng đòi hỏi của nhân dân đều được ghi nhận.
Bài viết thể hiện văn phong và phản ánh quan điểm riêng của tác giả, nguyên Chủ nhiệm Khoa Chính sách Công, Học viện Chính sách và Phát triển, Bộ Kế hoạch & Đầu tư Việt Nam.
Tin liên quan
- ‘Việt Nam không tự do, làm sao chống tham nhũng?’
- VN họp Quốc hội và câu hỏi sau các dự luật có nhóm lợi ích nào không?
- Điều gì thực sự đáng lưu ý từ Hội nghị TƯ 10?
- Video 'Chống tham nhũng đang được dân ủng hộ'
- Ba câu hỏi, nhiều thông điệp của ông Nguyễn Phú Trọng
- Sức khỏe ông Nguyễn Phú Trọng ‘sẽ quyết định chính trị Việt Nam’
- Việt Nam: Đảng muốn 'ra quân' xử các đại án 'đúng tiến độ'
- Ông Tất Thành Cang sắp vào 'lò' của TBT Trọng?
- Ông Vũ Văn Ninh bị quy trách nhiệm vụ cảng Quy Nhơn
- TBT Nguyễn Phú Trọng xuất hiện trở lại
- Ông Nguyễn Bá Cảnh bị cách tất cả các chức vụ trong đảng
- Dư luận nói gì về sự tái xuất hiện của TBT Nguyễn Phú Trọng?
- ‘Chống tham nhũng chịu sức ép từ nhiều phía’
No comments:
Post a Comment