Cảnh đẹp chết chóc do bàn tay con người tạo nên
- Richard Fisher và Javie Hirschfeld
- BBC Future
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Cơn khát điện, nhiên liệu và tài nguyên địa chất dồi dào đang in hằn trên hình hài kiệt quệ và đầy sắc màu khắp thế giới.
Khi ta khai thác kim loại quý, nhiên liệu có nguồn gốc từ than đá, hay một khoáng sản cổ xưa, thì đó cũng là lúc ta xóa bỏ một phần của thời đại khác.
Như tác giả Astra Taylor từng viết, những loại tài nguyên này là "sự cô đọng của quá khứ", kể câu chuyện về thời đại kịch tính của đợt phun trào magma, về rừng nhiệt đới hay những suối nước nóng. Phải mất hàng triệu năm để tài nguyên lắng đọng và tinh kiết, và rồi con người chỉ cần vài khoảnh khắc dùng thuốc nổ và máy móc để khai thác.
Từ khi loài người lần đầu tiên phát hiện ra mặt đất dưới chân họ chứa đầy tài nguyên ẩn giấu, ta đã đào bới để khám phá những thứ bên dưới bề mặt. Ngành khai khoáng tạo dựng gần như mọi khía cạnh của đời sống hiện đại, và thường gây ra tác động đế thế giới tự nhiên ở nơi nào đó rất xa, vô cùng xa xôi so với nơi ta đang sống.
Khi bạn nhìn thấy hình ảnh về tác động khu mỏ gây ra, bạn có thể thay đổi chút suy nghĩ về những gì bạn sở hữu, dù những lời lẽ đó được chuyển tải qua chất liệu địa chất - ta biết rằng phía sau màn hình chằng chịt mạch điện chính là những kim loại vốn từng nằm ẩn hàng triệu năm trong đá.
Và ở nơi nào đó trên thế giới hiện nay, cơn khát công nghệ càng khơi mào cho những cuộc tìm kiếm tài nguyên dưới lòng đất diễn ra ở khắp nơi và ở độ sâu hơn bao giờ hết.
Dưới đây, chúng tôi sẽ cùng quý vị xem xét những cách khác nhau về việc hoạt động khai mỏ khoáng sản đã làm thay đổi cảnh quan Trái Đất - dù đó là khung cảnh ấn tượng, màu đỏ phi tự nhiên của những "hồ chất thải" hay những mỏ lộ thiên trông như dấu vân tay con người.
Nếu những quặng khoáng sản cổ xưa và kim loại mà ta khao khát là sự cô đọng của quá khứ, thì đáng buồn thay những gì còn lại là một tương lai đầy thương tích.
Nguồn hình ảnh, Shen Longquan/ Getty Images
Một trong những mỏ khoáng sản lớn nhất thế giới, với 84 loại khoáng sản, là mỏ "pegmatite Số 3" nằm ở Tân Cương, Trung Quốc
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Hồ Lục Bảo ở tỉnh Thanh Hải, Trung Quốc, là một vùng khai mỏ bị bỏ hoang
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Tại đây, dấu tích khai mỏ trước kia để lại những vệt muối và các loại khoáng sản khác trong những hồ nước khổng lồ, với các sắc xanh khác nhau
Nguồn hình ảnh, Peter Adams/Getty Images
Khoáng chất là kim loại bị oxy hóa ở mỏ Rio Tinto, tỉnh Huelva ở Tây Ban Nha
Nguồn hình ảnh, Peter Adams/Getty Images
Hòa lẫn trong nước, kim loại lan ra như màu nước khắp vùng đất
Nguồn hình ảnh, Peter Adams/Getty Images
Khi khoáng chất tiếp xúc với không khí, chúng đỏ lên và sau đó sậm màu dần khi chúng tụ lại ở vùng nước sâu hơn
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Mỏ Carajas ở Brazil, một trong những mỏ quặng kim loại lớn nhất trên hành tinh
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Giống như dấu vân tay ngoằn ngoèo xoắn ốc khổng lồ là Mỏ Hẻm núi Bingham, còn được gọi là Mỏ đồng Kennethcott, bang Utah
Nguồn hình ảnh, Ronaldo Schemidt/ Getty Images
Mỏ vàng Los Filos ở Bang Guerrero, Mexico
Nguồn hình ảnh, Joo Laet/Getty Images
Ở rừng Amazon, Brazil có một trại khai thác vàng không chính thức, trại Esperanca, nằm gần vùng dân tộc bản địa Menkragnoti
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Ở nơi khác trong rừng Amazon, Peru, rừng bị tàn phá để khai thác vàng bất hợp pháp trên lưu vực sông Madre de Dios
Nguồn hình ảnh, Martin Bernetti/Getty Images
Hồ chất thải chứa sản phẩm phụ từ mỏ đồng ở Rancagua, Chile
Nguồn hình ảnh, Martin Bernetti/Getty Images
Đồng là nguồn xuất khẩu chính của Chile
Nguồn hình ảnh, Martin Bernetti/Getty Images
Rãnh nứt trên bề mặt chắp vá xung quanh một hồ chất thải gần đó
Nguồn hình ảnh, Martin Bernetti/Getty Images
Rời khỏi khu đổ chất thải là đường dành cho xe chạy uốn lượn vòng quanh một mỏ đồng ở Chile
Nguồn hình ảnh, Sergey Zamkadniy/Getty Images
Dòng nước màu cam chảy ra từ khu rừng gần một mỏ đồng-sulphide không còn khai thác ở khu làng Lyovikha, ở Urals, Nga
Nguồn hình ảnh, Yuri Smityuk/Getty Images
Giống như bề mặt hành tinh lạ, khu mỏ bỏ hoang Khrustalny ở Kavalerovo ở Nga từng một thời sản xuất ra 30% sản lượng thiếc cho toàn Liên bang Soviet
Nguồn hình ảnh, Ina Fassbender/Getty Images
Mỏ than non lộ thiên Garzweiler ở Juechen, Đức
Nguồn hình ảnh, Ina Fassbender/Getty Images
Than non lộ thiên là nguyên liệu hóa thạch mềm được tạo ra từ những hố ủ than bùn tự nhiên
Nguồn hình ảnh, Xavier Galiana/Getty Images
Mỏ than lộ thiên kéo dài đến tận chân trời ở Mahagama,bang Jharkhand ở Ấn Độ
Nguồn hình ảnh, Ali Atmaca/Getty Images
Công trình mỏ Eti ở Eskisehir, Thổ Nhĩ Kỳ, nơi sản xuất ra lithinium từ nguồn boron. Lithium là thành phần cơ bản để chế tạo pin
Nguồn hình ảnh, Ali Atmaca/Getty Images
Nhu cầu tiêu thụ lithinium tăng cao vì nhu cầu của con người đối với các loại xe điện và thiết bị điện tăng
Nguồn hình ảnh, Wolfgang Kaehler/Getty Images
Mỏ uranium Rossing ở Namibia, một trong những mỏ uranium lộ thiên lớn nhất trên thế giới, nằm trong Sa mạc Namib
Nguồn hình ảnh, Nicolas Economou/Getty Images
Như chiếc mặt ngọc nữ trang trên dây chuyền, hồ nước tại hố ma-gie bỏ hoang gần Làng Vavdos trong dãy núi Chalkidiki, Hy Lạp
Nguồn hình ảnh, Alexander Ryumin/Getty Images
Mỏ kim cương phủ tuyết Mir ở Nga làm ta suy nghĩ liệu hậu duệ của chúng ta sẽ khám phá ra điều gì. Chúng có thể tận dụng gì từ những di sản về sự tiêu thụ của ta bỏ lại
Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.
No comments:
Post a Comment