Đài Loan thầm lặng và công khai nhận ủng hộ từ Hoa Kỳ và quốc tế
Sự kiện bộ trưởng
ngoại giao Mỹ, Mike Pompeo công khai chúc mừng nữ tổng thống Đài Loan
nhậm chức nhiệm kỳ hai đã làm Bắc Kinh bực bội.
Nhưng đây chỉ là một trong nhiều hoạt động ngoại giao trên thế giới
ngày càng theo hướng ủng hộ Đài Loan và không thích bị Trung Quốc bắt
tuân phục.
Trước sự kiện bà Thái Anh Văn nhậm chức ở Đài Bắc, tối 19/5, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo viết:
"Khi chúng ta nhìn về tương lai, tôi tin tưởng rằng, với Tổng thống
Thái Anh Văn tại vị lãnh đạo, quan hệ đối tác của chúng tôi với Đài Loan
sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ."
Nhưng bà Thái Anh Văn không chỉ nhận lời chúc từ các lãnh đạo đương chức của Hoa Kỳ.
Trong động thái được cho là sự ủng hộ từ đảng Dân chủ Mỹ với Đài
Loan, cựu Phó tổng thống Joe Biden cũng đã chúc mừng bà Thái Anh Văn.
Ứng viên tổng thống Joe Biden, người năm 1979 đã bỏ phiếu ủng hộ Luật
về Đài Loan của Hoa Kỳ, còn ca ngợi “nền dân chủ mạnh mẽ của Đài Loan
và nỗ lực chống Covid-19 tiêu biểu” của chính phủ Thái Anh Văn.
Điều này cho thấy không chỉ lưỡng đảng trong Quốc hội Mỹ tiến gần đến
chính sách ủng hộ Đài Bắc thực chất hơn trước, mà còn là dấu hiệu đảng
Dân chủ xa dần đường lối ưu tiên quan hệ với Trung Quốc thời Barack
Obama.
Ông Biden, phó tổng thống thời Obama đã xác nhận việc
thay đổi, từ học thuyết “ưu tiên liên kết Trung Quốc” sang ủng hộ một
Đài Loan mạnh mẽ.
Theo các báo khu vực, điều này không nằm ngoài sự xoay
chuyển thái độ ở Hoa Kỳ đối với Trung Quốc như hậu quả của đại dịch
virus corona.
Ứng xử của TQ về Covid-19
Trước dịch Covid-19 lan ra từ Vũ Hán, quan hệ Mỹ -Trung đã xấu đi nhiều vì căng thẳng do thương chiến chưa ngã ngũ.
Nhưng đại dịch lại làm nổi bật nghi ngờ từ chính giới Hoa Kỳ cho rằng
Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về giai đoạn đầu của đại dịch.
Ở
thời kỳ đầu, câu chuyện bị cho là có liên quan đến Tổ chức Y tế Thế
giới (WHO) và lãnh đạo tổ chức này “quá tin vào số liệu Trung Quốc”.
Sang giai đoạn sau, Đài Loan nổi lên nhưng một ví dụ ngăn chặn
Covid-19 hiệu quả nhưng bị Trung Quốc ngăn chặn không cho dự họp WHO.
Câu chuyện khiến nhiều nhân vật cao cấp của Hoa Kỳ và đồng minh bất
bình và đẩy mạnh thêm suy luận của họ rằng Trung Quốc “chơi không đẹp”.
Hoạt động trên mạng công khai đả phá Phương Tây của nhiều
nhà ngoại giao Trung Quốc, nhóm chiến lang (wolf warrior) gần đây chỉ đổ
thêm dầu vào lửa.
Cùng lúc, có vẻ như sức ép từ Trung Quốc không
còn có tác dụng như trước với thế giới về vấn đề Đài Loan, cụ thể là
việc gọi tên hòn đảo này.
Theo lãnh đạo Dân Tiến Đảng của Đài
Loan thì Bộ Ngoại giao Đài Loan xác nhận với họ rằng có ít nhất 22
hãng hàng không quốc tế đã quay trở lại gọi Đài Loan là Đài Loan.
Năm ngoái và trước nữa, chừng trên 50 hãng hàng không trên thế giới bị
Trung Quốc buộc phải đặt điểm đến của đường bay là “Đài Bắc, Trung
Quốc', hoặc Đài Loan, vùng thuộc Trung Quốc”.
Nay thì nhiều hãng đã âm thầm quay lại dùng tên 'Đài Loan' mà không công bố để tránh làm Trung Quốc bực bội.
Một số hãng, chẳng hạn như British Airways của Anh, đánh dấu điểm đến
trên trang web của họ là “Đài Loan”, và đi kèm lá cờ Trung Hoa Dân Quốc.
Trong một diễn biến khiến chiến lược tạo ảnh hưởng của
Trung Quốc qua “Vành đai và Con đường” ở Đông ÂU bị sứt mẻ, hàng chục
dân biểu và chính khách EU lên tiếng ủng hộ Đài Loan có ghế trong Đại
Hội đồng Y tế Thế giới – WHA.
Nhóm 67 nghị sĩ EU ủng hộ sáng kiến này trong tháng 4 vừa qua có các dân biểu từ Ba Lan, CH Czech, Slovakia, Estonia...
Thư ngỏ của nữ dân biểu Ba Lan, bà Anna Fotyga (cựu bộ trưởng ngoại
giao) phê phán Trung Quốc và yêu cầu để Đài Loan được tham gia các hoạt
động tại WHA và WHO.
Cũng liên quan đến WHO và Đài Loan, ba cựu
lãnh đạo châu Âu là Anders Fogh Rasmussen (cựu tổng thư ký Nato, cựu thủ
tướng Đan Mạch), Aleksander Kwaśniewski (cựu tổng thống Ba Lan) và Carl
Bildt (cựu thủ tướng Thụy Điển) đã công khai một thư ngỏ yêu cầu EU
vận động để Đài Loan tham gia WHO.
Kiến nghị tương tự đã được Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Úc, New Zealand nêu ra.
Mới nhất, Thượng viện Cộng hòa Czech bỏ phiếu ủng hộ Chủ tịch Thượng viện Milos Vystrcil đi thăm Đài Loan.
Nghị quyết thông qua hôm 20/5 với tỉ lệ phiếu 54/1, nói chuyến thăm
"đồng nhất với lợi ích ngoại giao lâu dài của Cộng hòa Czech".
Thượng viện Czech phản ứng sau khi Sứ quán Trung Quốc ở Prague gửi thư đe dọa cho văn phòng Tổng thống Czech hồi tháng Giêng.
Đặc biệt, Úc dưới thời thủ tướng Scott Morrison trở nên tích cực hơn
hẳn trong kiến nghị điều tra vụ Covid-19 ở Trung Quốc , trong chiến lược
'thoát Trung', theo một số ý kiến.
Báo Trung Quốc gọi Úc là
'chó con của Hoa Kỳ' để đáp trả việc chính phủ Úc và một phần dư luận
đổ lỗi cho Bắc Kinh để dịch virus corona lan ra.
Không còn tuân phục chính sách của Trung Quốc?
Các diễn biến này, đang đem lại hiệu ứng mà một số nhà quan sát gọi
là “thế giới điều chỉnh lại quan hệ (recalibrating) với Trung Quốc”
xảy ra cùng đại dịch virus corona.
Theo một học giả về Trung
Quốc, cựu lãnh đạo một quốc gia vùng Thái Bình Dương nói tại một hội
nghị gần đây ở Anh, thì hiện có tâm lý ở nhiều nơi rằng “chúng ta không
việc gì cứ phải chịu theo các chuẩn (norms) vừa ý Bắc Kinh”.
Chính sách gọi là “luôn phải xin lỗi Trung Quốc” vì sợ làm mất lòng lãnh
đạo nước này, khiến chính giới ở nhiều quốc gia thấy mệt mỏi.
Nay họ cho rằng không việc gì cứ phải lo Trung Quốc bị mất lòng mà cứ
làm theo đúng các chuẩn mực quốc tế, vị học giả thạo Trung văn giải
thích.
Ông cũng tin rằng lãnh đạo nhiều quốc gia châu Âu, Mỹ, Úc đã “vượt qua lằn ranh” là phải giả vờ như Đài Loan không tồn tại.
Cùng thời gian, tiếng nói đòi cho quy chế riêng cho Đài Loan, không phụ
thuộc vào Trung Quốc nay đến cả từ nội bộ ở Đài Loan.
Sự thất
vọng với WHO trong đại dịch virus corona chỉ là lý do trực tiếp, còn sâu
xa hơn thì bản sắc riêng của các thế hệ sau này ở Đài Loan tạo nhận
thức về rõ hơn về sự khác biệt hẳn với Trung Quốc.
Một số báo
Đài Loan nói thì quan chức TQ “lấy số liệu về Covid-19 của Đài Loan” từ
mạng Internet và bắt WHO phải coi đó là số liệu y tế về Đài Loan.
Ngay sau lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Thái Anh Văn, có các
tuyên bố trong chính giới và học giả Đài Loan nói bà Thái cần cải tổ
hiến pháp, đi tới chỗ bỏ cái tên Trung Hoa Dân Quốc và gọi tên chính
thức của quốc gia là Đài Loan.
Được biết bà Thái Anh Văn vẫn giữ
quan điểm bảo thủ trong vấn đề này, muốn duy trình tình trạng độc lập
thực tế nhưng trên danh nghĩa thì vẫn coi Đài Loan là Trung Hoa Dân
quốc.
Tuy thế, với giới trẻ Đài Loan có tiếng nói của cử tri trong
tương lai – độ tuổi bầu cử sẽ giảm xuống 18, xu thế ủng hộ bản sắc
Đài, xa hẳn với bản sắc Trung Hoa, chỉ ngày càng tăng và sẽ tạo sức ép
lên chính quyền Thái Anh Văn.
No comments:
Post a Comment