VĂN HÓA, XÃ HỘI VÀ DANH NHÂN VIỆT NAM
Thái Thanh, hơn nửa thế kỷ ‘khóc cười theo mệnh nước nổi trôi’
Cát Linh, phóng viên RFA
2016-08-07
2016-08-07
Nữ ca sĩ Thái Thanh.
Courtesy of nhaccuatui.com
Courtesy of nhaccuatui.com
00:00/00:00
Một đêm mùa đông cách đây gần 40 năm, những người từng hoạt động trong
phong trào thanh niên sinh viên tại Sài Gòn trước năm 1975 gặp nhau tại
tư gia của cố Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích ở Virginia, Hoa Kỳ. Cố nhạc sĩ
Phạm Duy, người hiện diện trong đêm hôm ấy chợt thốt lên:
“Bây giờ mà nghe tiếng hát Thái Thanh thì sướng bỏ một đời.”
“Đêm về trên bánh xe lăn.
Tôi trăng viễn xứ, hồn thanh niên vàng.
Tìm tôi đèn thắp hai hàng.
Lạc nhau cuối phố, sương quàng cổ cây.
Ngỡ hồn tu xứ mưa bay.
Tôi chiêng trống gọi, mỗi ngày mỗi xa…” (Đêm nhớ trăng Sài Gòn)
Lúc ấy, nữ danh ca Thái Thanh vẫn còn ở Việt Nam.
Nhà văn Phạm Xuân Đài nhớ lại:
Rất nhiều danh xưng được đặt ra dành tặng riêng cho bà, nữ danh ca của Việt Nam từ những năm 50. Người miền Nam thời bấy giờ gọi bà là “đệ nhất danh ca”. Nhà văn Mai Thảo cuối thập niên 60 tặng cho bà cái tên “Tiếng hát vượt thời gian”. Người nghe nhạc Phạm Duy gọi bà bằng hình ảnh của “Tiếng khóc cười theo mệnh nước nổi trôi”.
Mẹ hiền ru những câu xa vời
À à ơi ! Tiếng ru muôn đời…” (Tình ca)
“Nghe Thái Thanh hát mới thấy thấm thía thế nào là tiếng mẹ đẻ, nhất là khi nghe Thái Thanh hát bài Tình ca của Phạm Duy. Mỗi chữ Thái Thanh hát ra như một giọt nước mắt của người Việt Nam sống xa quê hương.”
Đó là tâm trạng của nhà thơ Trần Mộng Tú khi bà nghe tiếng hát Thái Thanh cất lên ở một nơi không phải là Việt Nam.
Phải nói ngay rằng, tiếng hát của Thái Thanh, không phải là tiếng hát của u buồn, không sầu bi nức nở. Đó là tiếng hát của sự hoan lạc. Trong tiếng hát ấy chứa đựng cái réo rắt của tiếng suối, pha lẫn sự lan tỏa của ánh sáng, và toát lên cái hạnh phúc của một tình yêu, tình yêu quê hương, tình Mẹ.
“Rất nhiều lần tôi đã tự hỏi tại sao Thái Thanh lại có một giọng hát như thế? Cái gì trong giọng hát Thái Thanh đã tác động vào làm cho mình cảm động, rung động như thế khi hát về quê hương đất nước, Tình hoài hương, Tình ca, Bà mẹ Gio Linh chẳng hạn.”
Tiếng hát ấy, theo lời nhà văn Phạm Xuân Đài, là cả một thế giới đặc biệt, làm cho người ta rung động một cách kỳ diệu. Và từ sự rung động ấy, mà mỗi một người, trong một hoàn cảnh và thân phận của chính họ, sẽ nhận thấy những cung bậc tình cảm khác nhau dành riêng cho mình.
Tiếng hát ấy, hơn nửa thế kỷ, kể từ khi bà bắt đầu đi hát 1951 đã trở thành tiếng hát tiêu biểu của nền tân nhạc Việt Nam với dòng nhạc tiền chiến cũng như nhạc tình.
“Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Ôm nghiêng tập vở
Tóc dài tà áo vờn bay…” (Ngày xưa Hoàng Thị)
Nhắm mắt lại và nghe tiếng hát Thái Thanh, người ta sẽ không chỉ nghĩ đến tình yêu lứa đôi thôi, mà người ta sẽ cảm nhận được tình yêu to lớn hơn, thiêng liêng hơn, vĩ đại hơn, đó là tình yêu đất nước. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa, phu quân của cố ca sĩ Quỳnh Giao, một người bạn tri âm của bà cảm nhận rằng:
“Khi nghe tiếng hát của Thái Thanh, thì chúng ta có thể nghĩ đến lời ru của Mẹ. Khi mình không còn ở tuổi yêu đương nữa mà mình nghe mình vẫn còn thấy nức nở thì đó không phải chỉ vì tình yêu không thôi, mà nó còn có tình yêu con người và tình yêu của người Mẹ.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
“Mẹ già cuốc đất trồng khoai
Nuôi con đánh giặc đêm ngày
Cho dù áo rách sờn vai
Cơm ăn bát vơi bát đầy
Hò ơi ơi ới hò! Hò ơi ơi ới hò!...” (Bà mẹ Gio Linh)
“Thái Thanh với tâm hồn của người Việt Nam trong một giai đoạn nhiễu nhương nhất của thế kỷ 20. Từ một thiếu nữ hát những bản tình ca gây xúc động sang giai đoạn đi hát cũng là giai đoạn có cuộc chiến lầm than nhất của đất nước. Những ca khúc Thái Thanh hát về chiến tranh cho thấy điều quan trọng hơn là quê hương và người Mẹ trong chiến tranh.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
Hạnh phúc, lầm than của dân tộc Việt Nam trong một giai đoạn nhiễu nhương của lịch sử được tái hiện trọn vẹn qua tiếng hát Thái Thanh. Bà hát với tất cả tâm hồn, trái tim của người Việt Nam. Những âm thanh của quá khứ, của dân tộc trong các bài dân ca, chầu văn, hát chèo đều được bà bộc tả bằng những cảm xúc tự nhiên nhất.
Nhà văn Phạm Xuân Đài cho rằng những yếu tố văn hoá dân tộc, âm thanh của dân tộc ấy có sẵn trong con người của Thái Thanh. Khi cần, những yếu tố ấy được bà diễn tả ra một cách nhuần nhuyễn, tự nhiên làm cho người nghe dù chợt thoáng qua cũng rung động ngay.
“Thứ nhất Thái Thanh là người nắm vững nhạc lý. Thái Thanh đàn piano rất hay. Thứ nhì, Thái Thanh có giọng hát thiên phú thì đã đành rồi nhưng có một biệt tài là phát âm rất rõ những lời ca. Nhờ vậy mà cho đến sau này, nếu người ta nghe lại người ta mới biết người Việt lúc đó đã yêu thương, than khóc hay khóc cười theo mệnh nước nổi trôi như thế nào.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
“Có được tiếng hát như vậy thì cũng phải có một đời sống bên trong rất phong phú thì mới có thể diễn tả được, ngoài chuyện có được tiếng hát thiên phú trời cho. Mà tồn tại được mãi như vậy thì phải có một kỷ luật trong đời sống.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
Một đời nghệ thuật
Thái Thanh đối diện với tác phẩm nghệ thuật như là người sắp diễn tả nó chứ không mang sẵn tâm trạng của mình. Bà không để cảm xúc riêng của mình, tình cảm riêng của mình trong một tình cảnh nào đó của đời mình vào trong bài hát. Bà chỉ sống trọn vẹn với bài hát ấy mà thôi.
“Thái Thanh khi hát chỉ đối diện vời bản nhạc đó thôi, không để cảm xúc riêng của mình trong đó. Đối với Thái Thanh, nghệ thuật là trên hết khi diễn đạt. Khi nhìn vào một bản nhạc thì biết ngay tác giả muốn nói cái gì, mình đối diện với cái gì, mình sẽ diễn đạt cái gì chứ không phải mình nói tâm trạng của mình. Thái Thanh rất khách quan trong việc trình bày một nhạc phẩm.” (Phạm Xuân Đài)
“Khi hát Dòng sông xanh, Mối tình xa xưa, hay Serande thì Thái Thanh hát trong tâm cảm của một người ở phương trời Tây, của nhạc Tây phương.”
Hơn nửa thế kỷ tiếng hát trôi qua, tiếng hát của bà đã đi cùng lịch sử văn hoá, âm nhạc Việt Nam với những cung bậc thâm trầm khác nhau. Không biết là giờ đây bà có còn khóc cười theo vận nước nổi trôi nữa hay không, nhưng chắc chắn rằng, tiếng hát của bà sẽ mãi mãi vượt thời gian, không gian để trở thành một di sản của nền âm nhạc Việt.
“Một yêu câu hát Truyện Kiều
Lẳng lơ như tiếng sáo diều (ư diều) làng ta
Và yêu cô gái bên nhà
Miệng xinh ăn nói thật thà (à à) có duyên
Tôi yêu đất nước tôi, nằm phơi phới bên bờ biển xanh
Ruộng đồng vun sóng ra Thái Bình
Nhìn trùng dương hát câu no lành…”
http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/famous-n-timeless-singer-thai-thanh-cl-08072016124822.html
“Bây giờ mà nghe tiếng hát Thái Thanh thì sướng bỏ một đời.”
“Đêm về trên bánh xe lăn.
Tôi trăng viễn xứ, hồn thanh niên vàng.
Tìm tôi đèn thắp hai hàng.
Lạc nhau cuối phố, sương quàng cổ cây.
Ngỡ hồn tu xứ mưa bay.
Tôi chiêng trống gọi, mỗi ngày mỗi xa…” (Đêm nhớ trăng Sài Gòn)
Lúc ấy, nữ danh ca Thái Thanh vẫn còn ở Việt Nam.
Nhà văn Phạm Xuân Đài nhớ lại:
Mỗi chữ Thái Thanh hát ra như một giọt nước mắt của người Việt Nam sống xa quê hương.“Sau 1975, theo tôi được biết thì bà Thái Thanh ở lại trong nước, bà từ chối không hát gì hết. Bà giữ im lặng, không xuất hiện trước công chúng. Tôi có một câu chuyện là khi Thanh Tâm Tuyền ở tù về, Thái Thanh có đến thăm và hát cho Thanh Tâm Tuyền nghe một số bài hát phổ nhạc từ thơ của Thanh Tâm Tuyền, trong tình cảm bạn bè với nhau chứ không xuất hiện trước công chúng.” (nhà văn Phạm Xuân Đài)
- Nhà thơ Trần Mộng Tú
Rất nhiều danh xưng được đặt ra dành tặng riêng cho bà, nữ danh ca của Việt Nam từ những năm 50. Người miền Nam thời bấy giờ gọi bà là “đệ nhất danh ca”. Nhà văn Mai Thảo cuối thập niên 60 tặng cho bà cái tên “Tiếng hát vượt thời gian”. Người nghe nhạc Phạm Duy gọi bà bằng hình ảnh của “Tiếng khóc cười theo mệnh nước nổi trôi”.
Tiếng hát cho quê hương, cho tình Mẹ
“Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời, người ơiMẹ hiền ru những câu xa vời
À à ơi ! Tiếng ru muôn đời…” (Tình ca)
“Nghe Thái Thanh hát mới thấy thấm thía thế nào là tiếng mẹ đẻ, nhất là khi nghe Thái Thanh hát bài Tình ca của Phạm Duy. Mỗi chữ Thái Thanh hát ra như một giọt nước mắt của người Việt Nam sống xa quê hương.”
Đó là tâm trạng của nhà thơ Trần Mộng Tú khi bà nghe tiếng hát Thái Thanh cất lên ở một nơi không phải là Việt Nam.
Phải nói ngay rằng, tiếng hát của Thái Thanh, không phải là tiếng hát của u buồn, không sầu bi nức nở. Đó là tiếng hát của sự hoan lạc. Trong tiếng hát ấy chứa đựng cái réo rắt của tiếng suối, pha lẫn sự lan tỏa của ánh sáng, và toát lên cái hạnh phúc của một tình yêu, tình yêu quê hương, tình Mẹ.
“Rất nhiều lần tôi đã tự hỏi tại sao Thái Thanh lại có một giọng hát như thế? Cái gì trong giọng hát Thái Thanh đã tác động vào làm cho mình cảm động, rung động như thế khi hát về quê hương đất nước, Tình hoài hương, Tình ca, Bà mẹ Gio Linh chẳng hạn.”
Tiếng hát ấy, theo lời nhà văn Phạm Xuân Đài, là cả một thế giới đặc biệt, làm cho người ta rung động một cách kỳ diệu. Và từ sự rung động ấy, mà mỗi một người, trong một hoàn cảnh và thân phận của chính họ, sẽ nhận thấy những cung bậc tình cảm khác nhau dành riêng cho mình.
Tiếng hát ấy, hơn nửa thế kỷ, kể từ khi bà bắt đầu đi hát 1951 đã trở thành tiếng hát tiêu biểu của nền tân nhạc Việt Nam với dòng nhạc tiền chiến cũng như nhạc tình.
Bìa CD Hội Trùng Dương của ca sĩ Thái Thanh. Courtesy of baomoi.com
Đường mưa nho nhỏ
Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Ôm nghiêng tập vở
Tóc dài tà áo vờn bay…” (Ngày xưa Hoàng Thị)
Nhắm mắt lại và nghe tiếng hát Thái Thanh, người ta sẽ không chỉ nghĩ đến tình yêu lứa đôi thôi, mà người ta sẽ cảm nhận được tình yêu to lớn hơn, thiêng liêng hơn, vĩ đại hơn, đó là tình yêu đất nước. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa, phu quân của cố ca sĩ Quỳnh Giao, một người bạn tri âm của bà cảm nhận rằng:
“Khi nghe tiếng hát của Thái Thanh, thì chúng ta có thể nghĩ đến lời ru của Mẹ. Khi mình không còn ở tuổi yêu đương nữa mà mình nghe mình vẫn còn thấy nức nở thì đó không phải chỉ vì tình yêu không thôi, mà nó còn có tình yêu con người và tình yêu của người Mẹ.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
“Mẹ già cuốc đất trồng khoai
Nuôi con đánh giặc đêm ngày
Cho dù áo rách sờn vai
Cơm ăn bát vơi bát đầy
Hò ơi ơi ới hò! Hò ơi ơi ới hò!...” (Bà mẹ Gio Linh)
“Thái Thanh với tâm hồn của người Việt Nam trong một giai đoạn nhiễu nhương nhất của thế kỷ 20. Từ một thiếu nữ hát những bản tình ca gây xúc động sang giai đoạn đi hát cũng là giai đoạn có cuộc chiến lầm than nhất của đất nước. Những ca khúc Thái Thanh hát về chiến tranh cho thấy điều quan trọng hơn là quê hương và người Mẹ trong chiến tranh.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
Hạnh phúc, lầm than của dân tộc Việt Nam trong một giai đoạn nhiễu nhương của lịch sử được tái hiện trọn vẹn qua tiếng hát Thái Thanh. Bà hát với tất cả tâm hồn, trái tim của người Việt Nam. Những âm thanh của quá khứ, của dân tộc trong các bài dân ca, chầu văn, hát chèo đều được bà bộc tả bằng những cảm xúc tự nhiên nhất.
Nhà văn Phạm Xuân Đài cho rằng những yếu tố văn hoá dân tộc, âm thanh của dân tộc ấy có sẵn trong con người của Thái Thanh. Khi cần, những yếu tố ấy được bà diễn tả ra một cách nhuần nhuyễn, tự nhiên làm cho người nghe dù chợt thoáng qua cũng rung động ngay.
‘Tiếng hát thông minh’
“Khi mà tôi nghe tiếng hát của Thái Thanh, từ hồi còn trẻ, rồi qua thời gian lớn lên, rồi lúc mình chín chắn hơn…kết luận riêng của tôi, tiếng hát của Thái Thanh là một tiếng hát thông minh. Thái Thanh là một người rất thông minh. Vì khi mình nghe bà diễn tả thì hầu như bài hát nào cũng rung động đến tận tâm can. Hình như mọi ý tình của nhạc sĩ sáng tác thì bà Thái Thanh đã chuyển trọn vẹn đến người nghe qua giọng hát của bà. Phải là người thông minh lắm, hiểu hết sắc thái của người nhạc sĩ, và hiểu âm nhạc, hiểu âm thanh thì mới có khả năng diễn đạt hết tất cả những tinh tế đó.” (Phạm Xuân Đài)Nghe bà diễn tả thì hầu như bài hát nào cũng rung động đến tận tâm can. Hình như mọi ý tình của nhạc sĩ sáng tác thì bà Thái Thanh đã chuyển trọn vẹn đến người nghe qua giọng hát của bà.Chính nhà văn Phạm Xuân Đài đã nhiều lần tự hỏi tại sao Thái Thanh lại có một giọng hát như thế? Cái gì trong giọng hát của bà đã tác động vào làm cho người nghe cảm động, rung động nhu thế khi hát về quê hương đất nước, Tình hoài hương, tình ca, Bà mẹ Gio Linh…?
- Nhà văn Phạm Xuân Đài
“Thứ nhất Thái Thanh là người nắm vững nhạc lý. Thái Thanh đàn piano rất hay. Thứ nhì, Thái Thanh có giọng hát thiên phú thì đã đành rồi nhưng có một biệt tài là phát âm rất rõ những lời ca. Nhờ vậy mà cho đến sau này, nếu người ta nghe lại người ta mới biết người Việt lúc đó đã yêu thương, than khóc hay khóc cười theo mệnh nước nổi trôi như thế nào.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
“Có được tiếng hát như vậy thì cũng phải có một đời sống bên trong rất phong phú thì mới có thể diễn tả được, ngoài chuyện có được tiếng hát thiên phú trời cho. Mà tồn tại được mãi như vậy thì phải có một kỷ luật trong đời sống.” (Nguyễn Xuân Nghĩa)
Một đời nghệ thuật
Thái Thanh đối diện với tác phẩm nghệ thuật như là người sắp diễn tả nó chứ không mang sẵn tâm trạng của mình. Bà không để cảm xúc riêng của mình, tình cảm riêng của mình trong một tình cảnh nào đó của đời mình vào trong bài hát. Bà chỉ sống trọn vẹn với bài hát ấy mà thôi.
“Thái Thanh khi hát chỉ đối diện vời bản nhạc đó thôi, không để cảm xúc riêng của mình trong đó. Đối với Thái Thanh, nghệ thuật là trên hết khi diễn đạt. Khi nhìn vào một bản nhạc thì biết ngay tác giả muốn nói cái gì, mình đối diện với cái gì, mình sẽ diễn đạt cái gì chứ không phải mình nói tâm trạng của mình. Thái Thanh rất khách quan trong việc trình bày một nhạc phẩm.” (Phạm Xuân Đài)
“Khi hát Dòng sông xanh, Mối tình xa xưa, hay Serande thì Thái Thanh hát trong tâm cảm của một người ở phương trời Tây, của nhạc Tây phương.”
Hơn nửa thế kỷ tiếng hát trôi qua, tiếng hát của bà đã đi cùng lịch sử văn hoá, âm nhạc Việt Nam với những cung bậc thâm trầm khác nhau. Không biết là giờ đây bà có còn khóc cười theo vận nước nổi trôi nữa hay không, nhưng chắc chắn rằng, tiếng hát của bà sẽ mãi mãi vượt thời gian, không gian để trở thành một di sản của nền âm nhạc Việt.
“Một yêu câu hát Truyện Kiều
Lẳng lơ như tiếng sáo diều (ư diều) làng ta
Và yêu cô gái bên nhà
Miệng xinh ăn nói thật thà (à à) có duyên
Tôi yêu đất nước tôi, nằm phơi phới bên bờ biển xanh
Ruộng đồng vun sóng ra Thái Bình
Nhìn trùng dương hát câu no lành…”
http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/famous-n-timeless-singer-thai-thanh-cl-08072016124822.html
Dòng nhạc lính theo thời gian
Cát Linh, phóng viên RFA
2016-06-19
2016-06-19
Hình minh họa cho ca khúc Cho người vào cuộc chiến do danh ca Thanh Thúy trình bày.
Screen capture
Screen capture
00:00/00:00
Trong giai đoạn của những năm 1954 đến 1975, có những ca khúc được sáng
tác để nói lên hình ảnh và cuộc đời của những người lính. Rộng hơn nữa
là hình ảnh chung cho các gia đình miền Nam thời đó. Bởi vì hầu như gia
đình cũng có ít nhất một người thân vào quân ngũ.
Trong số những thanh niên lên đường tòng quân ấy, có rất nhiều người lính “tay súng, tay đàn”. Đó là Nguyễn Văn Đông, Trần Duy Đức, Song Ngọc, Lam Phương, Anh Bằng, Trần Thiện Thanh… qua dòng nhạc lính, họ kể lại lý tưởng của một thế hệ tuổi trẻ, niềm vui, nỗi buồn, tình yêu, tình bạn, và đôi khi là cả bi kịch của thân phận con người do chiến tranh. Và thế hệ ca sĩ thời ấy như Thanh Thuý, Hoàng Oanh, Mai Lệ Huyền, Trung Chỉnh, Duy Khánh… đã rất thành công khi thực hiện những ca khúc này.
“Rừng lá xanh xanh cây phủ đường đi
Thành phố sau lưng ôm mộng ước gì
Tôi là người đi chinh chiến dài lâu
Nên mộng ước đầu tôi nghe đã chìm sâu
Từ máy thu thanh cô nàng vừa ca:
"Trọn kiếp yêu anh lính khổ xa nhà"
Giữa rừng già vang tiếng hát thật cao
Nhưng giữa già tôi có thấy gì đâu?...”(Rừng lá thấp)
Rừng lá thấp là ca khúc được ca/nhạc sĩ Nhật Trường – Trần Thiện Thanh sáng tác trong giai đoạn cao điểm của cuộc chiến tranh 1968. Có người cho rằng đây là món quà và nỗi thương tiếc, sự vinh danh mà nhạc sĩ dành cho người bạn của mình, đại uý Vũ Mạnh Trường, người đã tử trận tại cầu Bình Lợi cửa ngõ vô Sài Gòn.
Đây là một trong hàng ngàn ca khúc được ra đời trong thời điểm mà người lính là hình ảnh được khắc họa rất nhiều trong tất cả lĩnh vực thơ, văn, hội hoạ, nhiếp ảnh, và đặc biệt là âm nhạc. Hình ảnh đó đi theo với chiều dài cuộc chiến như hình với bóng, trên khắp mọi nẻo đường đất nước.
Khi ấy, cuộc đời của người lính, sự đợi chờ của những gia đình có mẹ mong con, vợ mong chồng, cùng với những giây phút khốc liệt của chiến tranh là đề tài bất tận cho người sáng tác. Dòng nhạc lính được biết đến trong thời kỳ đó như một tấm gương phản chiếu trung thực, gần gũi, và rõ nét nhất về một thế hệ tuổi trẻ.
Sáng tác của những người tay súng, tay đàn ấy chân thật, gần gũi và “đời thường” như chính cuộc đời của họ, cuộc đời người lính.
“Mẹ ơi . . . biên cương giờ đây
Trời không . . . mưa nhưng nhiều mây
Nửa đêm nghe chim muông hú trong rừng hoang
Nghe . . . gió rung cây đổ lá vàng
Sương xuống mênh mang…” (Nửa đêm biên giới)
Lúc đó, nói theo cách nói của thi sĩ Nguyễn Tất Nhiên:
“Ta hỏng tú tài
Ta hụt tình yêu
Thi hỏng mất rồi
Ta đợi ngày đi…”
Lý tưởng
Đối với những người trai trẻ thời đại ấy, họ xem việc khoác áo lính là trả nợ tang bồng với núi sông, là niềm kiêu hãnh khi được bước những bước chân hành quân vào con đường chiến chinh. Họ tạm biệt gia đình, tạm biệt mẹ cha, tạm biệt người thương để dấn thân vào cuộc sống mới đầy hứng thú và nhiều ý nghĩa trong tháng năm dài khói lửa chiến tranh.
“Cùng trang cùng lứa chúng tôi cùng đơn vị thương mến nhau chung một toán
Giã từ Sài Gòn yêu nửa đêm tâm sự lính kiếp tha hương độc hành
Vui chung cuộc hành trình phong sương chưa lần bước ba tháng dài được là bao
Hỏi em em lại khóc bàn tay xin níu lại xin thời gian chưa qua mau…” (Giã biệt Sài Gòn)
Nhạc lính được dùng để chuyển tải hình ảnh của những cuộc đời luôn “ngược xuôi theo đường mây” và vương màu khói súng, Những cuộc đời vừa đúng đôi mươi phải xa biệt đô thành, “vào đời manh áo chiến lúc tuổi còn xanh”
“Thôi nhé tôi đi... áo vương bụi đường
Nhớ đêm phố phường... người ơi lúc đèn buông
Đừng ngăn gió vào thu... để rơi lá vàng khô
Reo khúc quân hành... đưa tiễn người chinh phu
Đêm... đêm ngắm trăng khuya
Nghe gió bay về...
Ôm súng cầm canh... trông sao trời lấp lánh
Tưởng về đôi mắt... cố nhân chiều xưa…” (Chiều thương đô thị)
Nhạc sĩ Hoài Linh đã sáng tác Chiều thương đô thị để tặng cho người bạn của mình, nhạc sĩ Song Ngọc lên đường tòng quân vào năm 19 tuổi.
Hiện lên trong những ca khúc viết về người lính là hình ảnh của người nghệ sĩ lãng mạn mang khí chất oai hùng, là tinh thần của người trai đang ở lứa tuổi đẹp nhất đời người. Người trai trả nợ tang bồng với núi sông bằng ước mơ bay cao, bay xa bên dãy Ngân Hà, xem chuyện đời nhẹ như những chuyến bay.
“Giữa lòng trời khuya muôn ánh sao hiền
Người trai đi viết câu chuyện Một Chuyến Bay Đêm
Cánh Bằng nhẹ mơn trên làn gió
Đời ngây thơ xưa lại nhớ, lúc mình còn thơ
Nhìn trời cao mà reo mà mơ ước như diều để níu áo Hằng Nga ngồi bên dãy Ngân Hà…” (Một chuyến bay đêm)
Tình bạn
Họ là những người trai trẻ đến từ bốn phương. Mang cùng một lý tưởng, họ gặp nhau nơi chiến trường. Tiếng gọi anh, tôi thân thiết như anh em cùng một mẹ. Những đêm tiền đồn, bao nhiêu câu chuyện được kể cho nhau nghe, không bao giờ hết.
“Vùng cao nguyên đất đỏ, trời lạnh với sương mù
Thương mến anh vượt đường xa đến đây
Mưa vẫn bay mà lòng anh vẫn say
Diệt thù bên rừng sâu khi bên suối vắng đêm thâu
Gặp anh trong phút này là mừng trong phút này
Khi chiến tranh còn gây thêm máu lửa
Thì mộng mơ xin trả hết cho đời
Quê hương này còn mãi mãi nhờ anh…”
Tình đồng đội trong ca khúc của nhạc sĩ Lam Phương chân thành và đơn giản như thế. Có lẽ cũng là người lính, nên ông hiểu lắm về những gian khổ cũng như giá trị của tình bằng hữu giữa những tháng ngày trên sa trường.
Nhạc sĩ Hoài Linh cũng thế. Tình bạn trong dòng nhạc lính của ông được xây dựng trong những tháng ngày xông pha. Tuy mỗi người rồi sẽ một nơi, nhưng dưới bầu trời bao la của miền đất Mẹ, ông và đồng đội vẫn là một thôi.
“Mình có ba người
Mà kiếp sống buông trôi
Đứa này ở ven trời
Thì đứa khác ra khơi,
Hợp xong lại tan
Trong giây lát xa không đành
Thế mới thương đời lính
Đường phố khuya rồi
Chênh chếch bóng trăng soi
Uống cạn hết ly này
Ghi nhớ mãi đêm nay
Mình ba người tuy không gian
Chia làm muôn lối
Nhưng là một thôi…” (Chúng mình 3 đứa)
Tình yêu
Dòng nhạc lính của những người nhạc sĩ ấy còn chính là những bản nhạc tình. Và cũng là nhạc quê hương. Trên những con đường hành quân khắp bốn vùng chiến thuật, sự xa cách, nhớ mong, ngay cả niềm tuyệt vọng và bi kịch tình yêu được họ ghi lại trong trang nhật ký của nhạc khúc.
“Từ KBC giá lạnh rừng sâu
Anh gởi lời thăm về em yêu dấu
Qua bao ngày chúng mình xa nhau
Chắc em để phấn son nhạt mầu
Và buồn trong cả giấc chiêm bao.
Đừng buồn em ơi! Nếu hiểu được anh
Đây miền rừng xanh bụi vương áo lính
Khi quê mình khói lửa điêu linh
Nhớ em nhiều biết làm sao thôi
Đành vùi chôn khỏa lấp chữ tình...”
Viết từ KBC của Mạc Phong Linh và Hoàng Minh là tiếng nói của những người lính vì lý tưởng mà cởi bỏ áo thư sinh, giã biệt học đường, để lại sau lưng tình yêu riêng của mình. Và cũng chính dòng nhạc lính là nơi nói lên tiếng lòng của những người ở lại, chung thuỷ đợi chờ “Cho người vào cuộc chiến”.
“Anh bỏ trường xưa, bỏ áo thư sinh
Theo tiếng gọi lên đường
Anh đi vì đất nước khổ đau
Anh đi ... anh quên thân mình
Em vì anh tóc bới chẳng lược cài
Thôi điểm trang, má phấn chẳng cần dồi
Xa phồn hoa với những chiều dập dìu
Cho anh vững lòng ... anh đi
Đêm rồi lại đêm, một bóng đơn côi
Em nhớ người phương trời
Tâm tư chẳng biết nói cùng ai
Đơn sơ... em ghi đôi dòng
Mong người đi giữa súng đạn chập chùng
Xin hiểu cho giữa cát bụi thị thành
Bao giờ em cũng vẫn bền một lòng
Thương anh suốt đời ... Anh ơi!...” (Cho người vào cuộc chiến)
Đã hơn 40 năm, những nhạc sĩ tay súng tay đàn ấy, có những người đã xa rời cõi tạm. Có lẽ họ cũng đã mang theo mình dấu ấn của một đời lính oai hùng, những tháng ngày cùng đồng đội xông pha vì lý tưởng. Thế nhưng, dòng nhạc lính, nhân chứng cho một thời cuộc của đất nước, tiếng nói chung cho một thế hệ thì mãi mãi sẽ là dấu ấn của một nền văn hoá âm nhạc Việt Nam.
Trong số những thanh niên lên đường tòng quân ấy, có rất nhiều người lính “tay súng, tay đàn”. Đó là Nguyễn Văn Đông, Trần Duy Đức, Song Ngọc, Lam Phương, Anh Bằng, Trần Thiện Thanh… qua dòng nhạc lính, họ kể lại lý tưởng của một thế hệ tuổi trẻ, niềm vui, nỗi buồn, tình yêu, tình bạn, và đôi khi là cả bi kịch của thân phận con người do chiến tranh. Và thế hệ ca sĩ thời ấy như Thanh Thuý, Hoàng Oanh, Mai Lệ Huyền, Trung Chỉnh, Duy Khánh… đã rất thành công khi thực hiện những ca khúc này.
“Rừng lá xanh xanh cây phủ đường đi
Thành phố sau lưng ôm mộng ước gì
Tôi là người đi chinh chiến dài lâu
Nên mộng ước đầu tôi nghe đã chìm sâu
Từ máy thu thanh cô nàng vừa ca:
"Trọn kiếp yêu anh lính khổ xa nhà"
Giữa rừng già vang tiếng hát thật cao
Nhưng giữa già tôi có thấy gì đâu?...”(Rừng lá thấp)
Rừng lá thấp là ca khúc được ca/nhạc sĩ Nhật Trường – Trần Thiện Thanh sáng tác trong giai đoạn cao điểm của cuộc chiến tranh 1968. Có người cho rằng đây là món quà và nỗi thương tiếc, sự vinh danh mà nhạc sĩ dành cho người bạn của mình, đại uý Vũ Mạnh Trường, người đã tử trận tại cầu Bình Lợi cửa ngõ vô Sài Gòn.
Đây là một trong hàng ngàn ca khúc được ra đời trong thời điểm mà người lính là hình ảnh được khắc họa rất nhiều trong tất cả lĩnh vực thơ, văn, hội hoạ, nhiếp ảnh, và đặc biệt là âm nhạc. Hình ảnh đó đi theo với chiều dài cuộc chiến như hình với bóng, trên khắp mọi nẻo đường đất nước.
Khi ấy, cuộc đời của người lính, sự đợi chờ của những gia đình có mẹ mong con, vợ mong chồng, cùng với những giây phút khốc liệt của chiến tranh là đề tài bất tận cho người sáng tác. Dòng nhạc lính được biết đến trong thời kỳ đó như một tấm gương phản chiếu trung thực, gần gũi, và rõ nét nhất về một thế hệ tuổi trẻ.
Sáng tác của những người tay súng, tay đàn ấy chân thật, gần gũi và “đời thường” như chính cuộc đời của họ, cuộc đời người lính.
“Mẹ ơi . . . biên cương giờ đây
Trời không . . . mưa nhưng nhiều mây
Nửa đêm nghe chim muông hú trong rừng hoang
Nghe . . . gió rung cây đổ lá vàng
Sương xuống mênh mang…” (Nửa đêm biên giới)
Lúc đó, nói theo cách nói của thi sĩ Nguyễn Tất Nhiên:
“Ta hỏng tú tài
Ta hụt tình yêu
Thi hỏng mất rồi
Ta đợi ngày đi…”
Lý tưởng
Đối với những người trai trẻ thời đại ấy, họ xem việc khoác áo lính là trả nợ tang bồng với núi sông, là niềm kiêu hãnh khi được bước những bước chân hành quân vào con đường chiến chinh. Họ tạm biệt gia đình, tạm biệt mẹ cha, tạm biệt người thương để dấn thân vào cuộc sống mới đầy hứng thú và nhiều ý nghĩa trong tháng năm dài khói lửa chiến tranh.
Nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, một trong những nhạc sĩ tay súng tay đàn.
Giã từ Sài Gòn yêu nửa đêm tâm sự lính kiếp tha hương độc hành
Vui chung cuộc hành trình phong sương chưa lần bước ba tháng dài được là bao
Hỏi em em lại khóc bàn tay xin níu lại xin thời gian chưa qua mau…” (Giã biệt Sài Gòn)
Nhạc lính được dùng để chuyển tải hình ảnh của những cuộc đời luôn “ngược xuôi theo đường mây” và vương màu khói súng, Những cuộc đời vừa đúng đôi mươi phải xa biệt đô thành, “vào đời manh áo chiến lúc tuổi còn xanh”
“Thôi nhé tôi đi... áo vương bụi đường
Nhớ đêm phố phường... người ơi lúc đèn buông
Đừng ngăn gió vào thu... để rơi lá vàng khô
Reo khúc quân hành... đưa tiễn người chinh phu
Đêm... đêm ngắm trăng khuya
Nghe gió bay về...
Ôm súng cầm canh... trông sao trời lấp lánh
Tưởng về đôi mắt... cố nhân chiều xưa…” (Chiều thương đô thị)
Nhạc sĩ Hoài Linh đã sáng tác Chiều thương đô thị để tặng cho người bạn của mình, nhạc sĩ Song Ngọc lên đường tòng quân vào năm 19 tuổi.
Hiện lên trong những ca khúc viết về người lính là hình ảnh của người nghệ sĩ lãng mạn mang khí chất oai hùng, là tinh thần của người trai đang ở lứa tuổi đẹp nhất đời người. Người trai trả nợ tang bồng với núi sông bằng ước mơ bay cao, bay xa bên dãy Ngân Hà, xem chuyện đời nhẹ như những chuyến bay.
“Giữa lòng trời khuya muôn ánh sao hiền
Người trai đi viết câu chuyện Một Chuyến Bay Đêm
Cánh Bằng nhẹ mơn trên làn gió
Đời ngây thơ xưa lại nhớ, lúc mình còn thơ
Nhìn trời cao mà reo mà mơ ước như diều để níu áo Hằng Nga ngồi bên dãy Ngân Hà…” (Một chuyến bay đêm)
Tình bạn
Họ là những người trai trẻ đến từ bốn phương. Mang cùng một lý tưởng, họ gặp nhau nơi chiến trường. Tiếng gọi anh, tôi thân thiết như anh em cùng một mẹ. Những đêm tiền đồn, bao nhiêu câu chuyện được kể cho nhau nghe, không bao giờ hết.
“Vùng cao nguyên đất đỏ, trời lạnh với sương mù
Thương mến anh vượt đường xa đến đây
Mưa vẫn bay mà lòng anh vẫn say
Diệt thù bên rừng sâu khi bên suối vắng đêm thâu
Gặp anh trong phút này là mừng trong phút này
Khi chiến tranh còn gây thêm máu lửa
Thì mộng mơ xin trả hết cho đời
Quê hương này còn mãi mãi nhờ anh…”
Tình đồng đội trong ca khúc của nhạc sĩ Lam Phương chân thành và đơn giản như thế. Có lẽ cũng là người lính, nên ông hiểu lắm về những gian khổ cũng như giá trị của tình bằng hữu giữa những tháng ngày trên sa trường.
Nhạc sĩ Hoài Linh cũng thế. Tình bạn trong dòng nhạc lính của ông được xây dựng trong những tháng ngày xông pha. Tuy mỗi người rồi sẽ một nơi, nhưng dưới bầu trời bao la của miền đất Mẹ, ông và đồng đội vẫn là một thôi.
“Mình có ba người
Mà kiếp sống buông trôi
Đứa này ở ven trời
Thì đứa khác ra khơi,
Hợp xong lại tan
Trong giây lát xa không đành
Thế mới thương đời lính
Đường phố khuya rồi
Chênh chếch bóng trăng soi
Uống cạn hết ly này
Ghi nhớ mãi đêm nay
Mình ba người tuy không gian
Chia làm muôn lối
Nhưng là một thôi…” (Chúng mình 3 đứa)
Tình yêu
Dòng nhạc lính của những người nhạc sĩ ấy còn chính là những bản nhạc tình. Và cũng là nhạc quê hương. Trên những con đường hành quân khắp bốn vùng chiến thuật, sự xa cách, nhớ mong, ngay cả niềm tuyệt vọng và bi kịch tình yêu được họ ghi lại trong trang nhật ký của nhạc khúc.
Nhạc sĩ Trần Duy Đức.
Anh gởi lời thăm về em yêu dấu
Qua bao ngày chúng mình xa nhau
Chắc em để phấn son nhạt mầu
Và buồn trong cả giấc chiêm bao.
Đừng buồn em ơi! Nếu hiểu được anh
Đây miền rừng xanh bụi vương áo lính
Khi quê mình khói lửa điêu linh
Nhớ em nhiều biết làm sao thôi
Đành vùi chôn khỏa lấp chữ tình...”
Viết từ KBC của Mạc Phong Linh và Hoàng Minh là tiếng nói của những người lính vì lý tưởng mà cởi bỏ áo thư sinh, giã biệt học đường, để lại sau lưng tình yêu riêng của mình. Và cũng chính dòng nhạc lính là nơi nói lên tiếng lòng của những người ở lại, chung thuỷ đợi chờ “Cho người vào cuộc chiến”.
“Anh bỏ trường xưa, bỏ áo thư sinh
Theo tiếng gọi lên đường
Anh đi vì đất nước khổ đau
Anh đi ... anh quên thân mình
Em vì anh tóc bới chẳng lược cài
Thôi điểm trang, má phấn chẳng cần dồi
Xa phồn hoa với những chiều dập dìu
Cho anh vững lòng ... anh đi
Đêm rồi lại đêm, một bóng đơn côi
Em nhớ người phương trời
Tâm tư chẳng biết nói cùng ai
Đơn sơ... em ghi đôi dòng
Mong người đi giữa súng đạn chập chùng
Xin hiểu cho giữa cát bụi thị thành
Bao giờ em cũng vẫn bền một lòng
Thương anh suốt đời ... Anh ơi!...” (Cho người vào cuộc chiến)
Đã hơn 40 năm, những nhạc sĩ tay súng tay đàn ấy, có những người đã xa rời cõi tạm. Có lẽ họ cũng đã mang theo mình dấu ấn của một đời lính oai hùng, những tháng ngày cùng đồng đội xông pha vì lý tưởng. Thế nhưng, dòng nhạc lính, nhân chứng cho một thời cuộc của đất nước, tiếng nói chung cho một thế hệ thì mãi mãi sẽ là dấu ấn của một nền văn hoá âm nhạc Việt Nam.
Chợ Nổi Cái Răng, Bức Tranh Đẹp Chỉ Còn Trong Ký Ức
Chợ nổi Cái Răng vốn cũng là chợ đầu mối chuyên mua bán sỉ các loại trái
cây, nông sản của vùng. Chợ nổi được hình thành bởi nhiều gia đình
thương hồ với nhiều thế hệ chung sống trên ghe. http://www.voatiengviet.com/a/3446256.html
Độc Đáo ‘Chùa Bánh Xèo’ Ở Tịnh Biên - An Giang
Thiền
Viện Đông Lai ở Tịnh Biên, An Giang còn được phật tử gần xa gọi bằng
một cái tên nôm na, gần gũi là chùa Bánh Xèo vì món bánh xèo chay thơm
ngon thường được nhà chùa chiêu đãi khách thập phương.
TRẦN MẠNH HẢO * PHẠM THỊ HOÀI
Trần Mạnh Hảo
Văn chương, trước hết là một cách ứng xử văn hóa.đọc tập truyện ngắn Man Nương của Phạm Thị Hoài
Đọc xong tập truyện ngắn "Man Nương" của
Phạm Thị Hoài, chúng tôi bàng hoàng, thậm chí kinh dị về nguyên nhân ra
mắt của ấn phẩm này, lòng bán tín bán nghi cứ đinh ninh rằng nó được in
ra bởi một nhà xuất bản của người Việt di tản bên Mỹ. Nhưng buồn thay,
nó lại được in ra ở trong nước bởi nhà xuất bản Hà Nội năm 1995, có đề
rõ tên người chịu trách nhiệm xuất bản là Đỗ Minh và người chịu trách
nhiệm bản thảo là Hoàng Ngọc Hà thì qủa là hết sức giật mình thật. Phạm
Thị Hoài, nhà văn của đợt sóng mới được biết đến bởi cuốn tiểu thuyết
mini"Thiên sứ" và một ít truyện ngắn khác. Mặc dù còn khá nhiều dấu vết
của sự bắt chước và phương cách làm dáng trí thức, " Thiên Sứ" đã chiếm
được cảm tình của người đọc. Chúng tôi qủa tình đã hi vọng qúa nhiều vào
Phạm Thị Hoài với một lối viết cuốn theo dòng ý thức tự sự, độc thoại
nội tâm khá linh hoạt, với một nhãn quan trẻ trung tuy hơi bụi, sẽ có
thể làm được một cái gì kha khá cho văn học Việt Nam. Nhưng tình cảm của
chúng tôi với "Thiên Sứ"- Phạm Thị Hoài hầu như đã bị thương tổn bởi
"Man nương". Chúng tôi đã thất vọng khi gặp ở đây một Phạm Thị Hoài
khác, một Phạm Thị Hoài không thể tưởng tượng được.
Công bằng mà nói, trong mười truyện của
"Man Nương" có những truyện khá như "Tiệm may Sài Gòn","Thực đơn chủ
nhật" và "Những con búp bê của bà cụ". Ở những truyện này, trên những
tình huống bi kịch, phi lý, thậm chí nhớp nháp và ghê rợn, khả năng
thành tâm và chừng mực của tác giả còn lay động được nỗi lòng người đọc.
Đâu đó, không phải không có những đoạn, những trang văn hay, những phân
tích tâm lý thú vị, những nhận xét sắc sảo và tinh quái, những biếm nhẽ
đỏng đảnh và khôi hài đáo để, những triết lý ranh mãnh và sự nổi đóa
con trẻ, những cảm động nhợt nhạt và dễ thương. Lối viết của Phạm Thị
Hoài là lối viết tự sự học đòi kiểu trôi theo dòng ý thức và độc thoại
nội tâm, lấy thước đo mù mờ cuả cái tôi để đo đạc một thế giới ẩn ức còn
mù mờ hơn nữa có tên là vô thức. Bắt chước lối viết của các nhà văn của
chủ nghĩa hiện sinh đã cáo chung trước những năm sáu mươi, truyện của
Phạm Thị Hoài hầu như không có nhân vật, hay nói đúng hơn, nhân vật
trung tâm, nhân vật chính là cái tôi, là chính tác giả. Do đó, giữa nhà
văn và nhân vật hầu như không còn khoảng cách. Dù đóng vai nhà thơ trên
diễn đàn hay một thày A.K. ấm ớ đi tìm chân lý, rốt ráo thái độ và phát
ngôn với cuộc đời kia vẫn là của chính Phạm Thị Hoài. Nhân vật không chỉ
còn là phân thân, mà chính là hóa thân của tác giả, là người lĩnh xướng
và phát ngôn viên của nhà văn.
Một số truyện của Phạm Thị Hoài vẫn còn ghi rõ dấu vết thô thiển của sự bắt chước như "Thực đơn ngày chủ nhật" là giọng điệu của Nguyễn Huy Thiệp, "Những con búp bê của bà cụ" và "Một anh hùng" tràn ngập chất Marquez, "Truyện thày A.K. kẻ sĩ Hà Thành" như sao chép lại cách viết của Kafka và của Cesvantes trong Don Quichotté... "Man nương" như một hồi ức, một nhật ký tâm hồn, một phản ứng xã hội, một phép ứng xử của tác giả với thế giới. Vậy, chúng ta cùng nhau khảo sát xem cái thế giới Phạm Thị Hoài mang đến cho chúng ta trong "Man nương" có còn là thế giới của "Thiên Sứ"? Vâng, văn học - hành động hướng thiện của con người, có thể ra đi từ thế giới của qủy sứ nhưng là để trở về thế giới thiên sứ của con người chứ không phải ngược lại. Nên nhớ rằng, theo Kinh Thánh, Lucife trước khi biến thành qủy sứ vì phạm thượng và kiêu ngạo, đã từng là một thiên sứ, một thiên sứ “thương lắm cơ”(!)
Một số truyện của Phạm Thị Hoài vẫn còn ghi rõ dấu vết thô thiển của sự bắt chước như "Thực đơn ngày chủ nhật" là giọng điệu của Nguyễn Huy Thiệp, "Những con búp bê của bà cụ" và "Một anh hùng" tràn ngập chất Marquez, "Truyện thày A.K. kẻ sĩ Hà Thành" như sao chép lại cách viết của Kafka và của Cesvantes trong Don Quichotté... "Man nương" như một hồi ức, một nhật ký tâm hồn, một phản ứng xã hội, một phép ứng xử của tác giả với thế giới. Vậy, chúng ta cùng nhau khảo sát xem cái thế giới Phạm Thị Hoài mang đến cho chúng ta trong "Man nương" có còn là thế giới của "Thiên Sứ"? Vâng, văn học - hành động hướng thiện của con người, có thể ra đi từ thế giới của qủy sứ nhưng là để trở về thế giới thiên sứ của con người chứ không phải ngược lại. Nên nhớ rằng, theo Kinh Thánh, Lucife trước khi biến thành qủy sứ vì phạm thượng và kiêu ngạo, đã từng là một thiên sứ, một thiên sứ “thương lắm cơ”(!)
1) " MỘT THẾ GIỚI... XẤU GHÊ GỚM"
Trong truyện ngắn "Nền cộng hòa của các
nhà thơ", một truyện ngắn thể hiện thái độ bỡn cợt, khinh thị, nhạo báng
nền văn học của chúng ta một cách khá ác ý, trang 137, tác giả
viết:"Khi cái đẹp được hiểu một cách biện chứng nhất, nó sẽ đương nhiên
thống trị thế giới hiện thời, một thế giới mà trong đó thú thực nhìn vào
đâu ta cũng thấy xấu ghê gớm". Có thể nói, kết luận này được coi là
quan niệm thẩm mỹ của Phạm Thị Hoài, là tư tưởng chủ đạo của "Man
Nương". "Cái đẹp được hiểu một cách biện chứng nhất" của tác giả qủa là
một cái đẹp mù mờ, nhưng là một cái đẹp chưa có, chưa đến, còn nằm trong
khát vọng. Bởi theo tác giả, nó - tức cái đẹp hư vô kia " sẽ đương
nhiên thống trị thế giới hiện thời", nghĩa là nó còn ở thì tương lai.
Còn với cái thế giới đang có, đang tồn tại, một thế giới theo kiểu
Descartes, tức nhiên là thế giới thu nhỏ "Man nương", thật là thê thảm
vì " nhìn vào đâu ta cũng thấy xấu ghê gớm" (!) Chúng ta hẳn còn nhớ một
danh ngôn gần như là một câu kinh thánh của Dostoievski về văn học nghệ
thuật:" Cái đẹp sẽ cứu chuộc thế giới". Đề tài viết của thiên tài này
hầu như toàn về cái ác, cái xấu nhưng là để cứu vớt và tôn vinh cái
thiện, cái mỹ.
Dù ngay cả trong địa ngục của qủy sứ nơi "Anh em nhà Karamazov", "Tội ác và trừng phạt" hoặc" Lũ người qủy ám"..., bao giờ Dostoievski cũng ráng sức lượm lặt, tìm kiếm, hi vọng, quằn quại trong nỗi đợi chờ thiên sứ của nhân tính, của cái đẹp hằng sống nơi con người xuất hiện như ngôi sao thành Betlem trong đêm đông xưa. Ngay cả nhà văn Áo gốc Tiệp khắc là Kafka từng vật vã, trôi dạt, ẩm mốc trong một thế giới đã bị rệp hóa, gián hóa, sâu bọ hóa cũng là để truy tìm cái đẹp của thiên sứ trong nhân tính, dù là cuộc đi tìm có lúc hầu như tuyệt vọng, nhưng là thứ tuyệt vọng cao cả, thứ tuyệt vọng của khát vọng đạo đức cùng đường.
Nguyễn Du đã bị xã hội đẩy vào thế giới "xấu ghê gớm" là nhà thổ trần gian cùng với nàng Kiều. Nhưng lạ thay, ở nơi cặn bã của thế giới, thi hào và nàng thơ của mình lại chứa chan lòng thương yêu con người, tìm lại được cái đẹp thiên sứ của trinh bạch ngay trước tượng thần Bạch Mi. Văn học, trên cánh đồng Araphát ngày phán xét chung của lương tri và nhân tính, bao giờ cũng như ngôi sao mọc bên phải loài người. Văn học, hay là một phương cách hy vọng vào một thế giới tốt đẹp hơn, nhân ái và bao dung hơn. Nơi, ngay trong lòng thế giới bị qủy ám đi chăng nữa, nhà văn cũng phải chỉ cho con người biết cách phát hiện là thiên sứ Gabriél đến báo tin mừng về sự cứu chuộc của cái đẹp đã xuất hiện. Chỉ có Phạm Thị Hoài trong "Man nương", như tuyên bố trên của mình, đã đánh mất khả năng thiên sứ bằng việc không còn biết phát hiện ra cái đẹp của thế giới. Đánh mất khả năng khám phá ra cái tốt đẹp của thế giới, cũng có nghĩa Phạm Thị Hoài đã đánh mất thuộc tính quan trọng nhất của văn học vậy.
Dù ngay cả trong địa ngục của qủy sứ nơi "Anh em nhà Karamazov", "Tội ác và trừng phạt" hoặc" Lũ người qủy ám"..., bao giờ Dostoievski cũng ráng sức lượm lặt, tìm kiếm, hi vọng, quằn quại trong nỗi đợi chờ thiên sứ của nhân tính, của cái đẹp hằng sống nơi con người xuất hiện như ngôi sao thành Betlem trong đêm đông xưa. Ngay cả nhà văn Áo gốc Tiệp khắc là Kafka từng vật vã, trôi dạt, ẩm mốc trong một thế giới đã bị rệp hóa, gián hóa, sâu bọ hóa cũng là để truy tìm cái đẹp của thiên sứ trong nhân tính, dù là cuộc đi tìm có lúc hầu như tuyệt vọng, nhưng là thứ tuyệt vọng cao cả, thứ tuyệt vọng của khát vọng đạo đức cùng đường.
Nguyễn Du đã bị xã hội đẩy vào thế giới "xấu ghê gớm" là nhà thổ trần gian cùng với nàng Kiều. Nhưng lạ thay, ở nơi cặn bã của thế giới, thi hào và nàng thơ của mình lại chứa chan lòng thương yêu con người, tìm lại được cái đẹp thiên sứ của trinh bạch ngay trước tượng thần Bạch Mi. Văn học, trên cánh đồng Araphát ngày phán xét chung của lương tri và nhân tính, bao giờ cũng như ngôi sao mọc bên phải loài người. Văn học, hay là một phương cách hy vọng vào một thế giới tốt đẹp hơn, nhân ái và bao dung hơn. Nơi, ngay trong lòng thế giới bị qủy ám đi chăng nữa, nhà văn cũng phải chỉ cho con người biết cách phát hiện là thiên sứ Gabriél đến báo tin mừng về sự cứu chuộc của cái đẹp đã xuất hiện. Chỉ có Phạm Thị Hoài trong "Man nương", như tuyên bố trên của mình, đã đánh mất khả năng thiên sứ bằng việc không còn biết phát hiện ra cái đẹp của thế giới. Đánh mất khả năng khám phá ra cái tốt đẹp của thế giới, cũng có nghĩa Phạm Thị Hoài đã đánh mất thuộc tính quan trọng nhất của văn học vậy.
"Một thế giới mà trong đó thú thực nhìn
vào đâu ta cũng thấy xấu ghê gớm". "Man nương" có thể là một minh chứng
cho nhận định mang tính thẩm mỹ độc nhất vô nhị trên của tác giả. Phạm
Thị Hoài qủa có sở trường về việc dựng lên một thế giới bỉ ổi, lưu manh,
dâm đãng, đểu cáng và hèn hạ. Con người dưới con mắt của Phạm Thị Hoài
chỉ còn là con vật, một con ruồi libido "bu quanh" một không gian gớm
ghiếc:"Cứ thử quan sát họ, dù ở một nhà vệ sinh thu tiền, hay bu quanh
một góc tiểu tiện khoan khoái ấm cúng giữa phố... đến nhà nào cũng thấy
một con đực, và kè kè bên nó một con cái, không rõ có phải của nhau hay
không..."(19) "Tôi có đủ nghề nhưng chẳng thạo nghề nào ngoài ăn ngủ
với đàn bà và lừa mị vợ"(111). Nhà văn trước hết phải là tông đồ của
nhân tính, nghĩa là phải biết thương yêu đồng loại, nhưng Phạm Thị Hoài
trong tác phẩm này, hầu như chỉ nhằm khinh rẻ, tởm lợm con người, cho họ
là khỉ tuốt:"Tôi nghĩ ngợi về sự cẩu thả không thể tin được của con
người trong cái cách họ im ỉm đóng cửa cãi lộn hoặc an ủi nhau ...họ vén
quần đái giữa phố một cách rất khiêu dâm, họ chồm hổm ở khắp mọi nơi
như những con khỉ vui sống..."(11)
Hãy xem tác giả xỉ nhục và thô bỉ hóa giấc mơ của con người còn tồi tệ hơn cả con vật ghê tởm nhất:"Anh mỗi ngày tắm một lần mơ một lần. Mơ được mẩu nào gói ngay vào số đề quẳng ra cửa sổ như gói cứt. Anh đừng có đánh rắm và chịu khó tắt thở là dí mũi vào Thiên Thai, vú chúng nó như bánh dày đùi như giò lụa"(42). Hãy xem tác giả dòi bọ hóa con người trong sự "nhung nhúc"của phố phường:"Đám đông đang nôn nóng thành đạt nhung nhúc trên các đường phố"(158). Con người dưới mắt Phạm Thị Hoài là một loài vật vô ý thức, thô tục, bẩn thỉu và man rợ:"Mẹ tôi lựa lời can thì dỗi, xuống bếp tè vào nồi nước rau"(67). "Ngồi chồm hỗm trên ghế như đi cầu tiêu và xỉa răng như quét chợ, những câu chửi đời phun ra giữa hai lần và soàn soạt thối không chịu được, nhưng mẹ bảo, khách đã là thượng đế thì thế chứ bĩnh ra đây mình cũng phải nuốt"(69). Các nhân vật của Phạm Thị Hoài ít khi nói được một câu tử tế, toàn là giọng bặm trợn, thô bỉ, đầu đường xó chợ:"Ngoài miệng thì chị chị em em, tấm bánh thì chia, tấm chồng giấu như mèo giấu cứt"(48)."Chiều cái con tiều"(44). "Anh xin em anh đéo biết nịnh đầm"(39). "Mẹ kiếp, chỉ thiếu cái mồ hôi hố xí hai ngăn nhà anh là toàn diện"(48)."Một ngày hăm bốn tiếng ăn ngủ đụ ị"(42). "Mũi như ống bô xe máy"(43). "Anh vào ra đếch xin phép, mẹ kiếp như việc xã hội"(46). "Mồ hôi anh như mùi hố xí hai ngăn"(37). "Đéo chơi cái đoạn đi giày da Ý"(42)...Chừng như Phạm Thị Hoài rất khoái trá nhìn vào một thế giới"ruồi và cứt ruồi bám như đậu đen vừng đen"(70), vượt qua cả giới hạn của chủ nghĩa tự nhiên để hóa thành chủ nghĩa dung tục, đã tìm mọi cách thối rữa hóa linh hồn và thể xác đồng loại trong cái nhìn bệnh hoạn, nhẫn tâm, sung sướng nhìn đồng loại bị hủy hoại của thày A.K., một phát ngôn viên của tác giả:"Người ta suy dinh dưỡng và toét mắt, ngứa ngáy và đau bụng ỉa chảy, lên sởi, động kinh, băng huyết và uốn ván, tê thấp đậu mùa, trúng gió, cấm khẩu, giun sán, còi xương, ngớ ngẩn, đau ruột thừa, lên nẹo, cả tin, bướu cổ,ung thư, u mê, sâu răng, đi rắt, ho lao, phù thũng, quáng gà, tuyệt tự, thối rữa linh hồn, rụng tóc, mê sảng, bội thực, thối mồm, tảo tinh, táo bón, biếng ăn, sốt rét, thiếu máu, nói nhịu, cười vô cớ, quai bị, tim la, thoái hóa cột sống, sợ ma, chảy máu não, cuồng dâm, sỏi thận, chán đời, bạo phổi, rối loạn kinh nguyệt, ra mồ hôi trộm, teo cơ giả phì đại, ngất, hủi, liệt, mù, câm...(192). Qủa "là một thế giới xâu ghê gớm". "Man Nương" đã thành câu lạc bộ bệnh hoạn của chứng động kinh phi nhân tính, một bệnh viện khổng lồ của con người, nơi chỉ toàn bệnh nhân mà không có thày thuốc. Đồng loại tật nguyền toàn phần kia dưới đôi mắt tàn nhẫn của nhà văn, ngay một người mẹ cũng rất ác với chính con mình:"Người mẹ trả thù cho việc mang thai tôi rất bất đắc dĩ bằng cách cứ tiện tay thì bổ guốc cao gót xuống đầu tôi"(102).
Còn người cha thì vô hồn:"Bố thì giống máy hút bụi chưa có trên thị trường"(77). Do vậy, cái nhân vật - xưng tôi - tác giả, đã hơn một lần giận dữ và kinh tởm đồng loại:"...hôi rình ở miệng và nách"..."nhổ nước miếng mấy trăm lần. Từng cái lông chân của thiên hạ đều khiến tôi giận dữ và kinh tởm"(10,11). Một cái nhìn đen tối về thế giới, một thái độ khinh rẻ và căm ghét con người đến như vậy của Phạm Thị Hoài, phỏng có phải là một thế giới quan bệnh hoạn và một quan niệm thẩm mỹ chối bỏ nhân tính chăng? Với một thế giới đen hơn mực Tàu, không một mẩu đom đóm của lòng trắc ẩn, không một ánh lân tinh của hi vọng như thế, khiến ta có thể gọi "Man nương"là một tác phẩm văn học được chăng? Bởi, nói như Joan Giô-Nô: " nhà văn là giáo sư của niềm hy vọng", chứ đâu phải là trò chơi bịt mắt bắt dê của cái xấu xa và sự tuyệt vọng trong ao tù của con- người- thú- tính? Rất tiếc một thái độ nhìn đời đen tối và báng bổ như trên, chừng như đang manh nha thành một khuynh hướng trong văn học Việt Nam?
2) MỘT CÁI NHÌN KHÔNG PHẢI VỚI NGƯỜI VIỆT NAMHãy xem tác giả xỉ nhục và thô bỉ hóa giấc mơ của con người còn tồi tệ hơn cả con vật ghê tởm nhất:"Anh mỗi ngày tắm một lần mơ một lần. Mơ được mẩu nào gói ngay vào số đề quẳng ra cửa sổ như gói cứt. Anh đừng có đánh rắm và chịu khó tắt thở là dí mũi vào Thiên Thai, vú chúng nó như bánh dày đùi như giò lụa"(42). Hãy xem tác giả dòi bọ hóa con người trong sự "nhung nhúc"của phố phường:"Đám đông đang nôn nóng thành đạt nhung nhúc trên các đường phố"(158). Con người dưới mắt Phạm Thị Hoài là một loài vật vô ý thức, thô tục, bẩn thỉu và man rợ:"Mẹ tôi lựa lời can thì dỗi, xuống bếp tè vào nồi nước rau"(67). "Ngồi chồm hỗm trên ghế như đi cầu tiêu và xỉa răng như quét chợ, những câu chửi đời phun ra giữa hai lần và soàn soạt thối không chịu được, nhưng mẹ bảo, khách đã là thượng đế thì thế chứ bĩnh ra đây mình cũng phải nuốt"(69). Các nhân vật của Phạm Thị Hoài ít khi nói được một câu tử tế, toàn là giọng bặm trợn, thô bỉ, đầu đường xó chợ:"Ngoài miệng thì chị chị em em, tấm bánh thì chia, tấm chồng giấu như mèo giấu cứt"(48)."Chiều cái con tiều"(44). "Anh xin em anh đéo biết nịnh đầm"(39). "Mẹ kiếp, chỉ thiếu cái mồ hôi hố xí hai ngăn nhà anh là toàn diện"(48)."Một ngày hăm bốn tiếng ăn ngủ đụ ị"(42). "Mũi như ống bô xe máy"(43). "Anh vào ra đếch xin phép, mẹ kiếp như việc xã hội"(46). "Mồ hôi anh như mùi hố xí hai ngăn"(37). "Đéo chơi cái đoạn đi giày da Ý"(42)...Chừng như Phạm Thị Hoài rất khoái trá nhìn vào một thế giới"ruồi và cứt ruồi bám như đậu đen vừng đen"(70), vượt qua cả giới hạn của chủ nghĩa tự nhiên để hóa thành chủ nghĩa dung tục, đã tìm mọi cách thối rữa hóa linh hồn và thể xác đồng loại trong cái nhìn bệnh hoạn, nhẫn tâm, sung sướng nhìn đồng loại bị hủy hoại của thày A.K., một phát ngôn viên của tác giả:"Người ta suy dinh dưỡng và toét mắt, ngứa ngáy và đau bụng ỉa chảy, lên sởi, động kinh, băng huyết và uốn ván, tê thấp đậu mùa, trúng gió, cấm khẩu, giun sán, còi xương, ngớ ngẩn, đau ruột thừa, lên nẹo, cả tin, bướu cổ,ung thư, u mê, sâu răng, đi rắt, ho lao, phù thũng, quáng gà, tuyệt tự, thối rữa linh hồn, rụng tóc, mê sảng, bội thực, thối mồm, tảo tinh, táo bón, biếng ăn, sốt rét, thiếu máu, nói nhịu, cười vô cớ, quai bị, tim la, thoái hóa cột sống, sợ ma, chảy máu não, cuồng dâm, sỏi thận, chán đời, bạo phổi, rối loạn kinh nguyệt, ra mồ hôi trộm, teo cơ giả phì đại, ngất, hủi, liệt, mù, câm...(192). Qủa "là một thế giới xâu ghê gớm". "Man Nương" đã thành câu lạc bộ bệnh hoạn của chứng động kinh phi nhân tính, một bệnh viện khổng lồ của con người, nơi chỉ toàn bệnh nhân mà không có thày thuốc. Đồng loại tật nguyền toàn phần kia dưới đôi mắt tàn nhẫn của nhà văn, ngay một người mẹ cũng rất ác với chính con mình:"Người mẹ trả thù cho việc mang thai tôi rất bất đắc dĩ bằng cách cứ tiện tay thì bổ guốc cao gót xuống đầu tôi"(102).
Còn người cha thì vô hồn:"Bố thì giống máy hút bụi chưa có trên thị trường"(77). Do vậy, cái nhân vật - xưng tôi - tác giả, đã hơn một lần giận dữ và kinh tởm đồng loại:"...hôi rình ở miệng và nách"..."nhổ nước miếng mấy trăm lần. Từng cái lông chân của thiên hạ đều khiến tôi giận dữ và kinh tởm"(10,11). Một cái nhìn đen tối về thế giới, một thái độ khinh rẻ và căm ghét con người đến như vậy của Phạm Thị Hoài, phỏng có phải là một thế giới quan bệnh hoạn và một quan niệm thẩm mỹ chối bỏ nhân tính chăng? Với một thế giới đen hơn mực Tàu, không một mẩu đom đóm của lòng trắc ẩn, không một ánh lân tinh của hi vọng như thế, khiến ta có thể gọi "Man nương"là một tác phẩm văn học được chăng? Bởi, nói như Joan Giô-Nô: " nhà văn là giáo sư của niềm hy vọng", chứ đâu phải là trò chơi bịt mắt bắt dê của cái xấu xa và sự tuyệt vọng trong ao tù của con- người- thú- tính? Rất tiếc một thái độ nhìn đời đen tối và báng bổ như trên, chừng như đang manh nha thành một khuynh hướng trong văn học Việt Nam?
Nhân vật xưng "tôi-tác giả" có lúc xưng
là em, xưng là nhà thơ, xưng là thày A.K. Khốttabít hâm hâm kia trong
"Man nương", ngoài khả năng khinh rẻ con người nói chung ra, nó còn có
một khả năng khác cũng gần như vô tận là thái độ coi thường, thậm chí mạ
lỵ người Việt Nam chúng ta nữa. Than ôi, thử tìm dưới gầm trời này xem
có một nhà văn, một trí thức chân chính nào lại đi khinh rẻ dân tộc
mình, tổ tiên, thậm chí lăng mạ cả tín ngưỡng của ông bà mình như nhân
vật xưng tôi trong tác phẩm này của Phạm Thị Hoài hay không? Hãy nghe
tác giả nói về đất nước của mình:"Ông ta là một công dân của một đất
nước ở vào thời buổi không có gì đáng sĩ diện hết"(30).
Những dòng này, tác giả viết vào tháng 12
năm 1990, nghĩa là vào thời hiện nay, có thật đất nước chúng ta là một
đất nước "không có gì đáng sĩ diện" như Phạm Thị Hoài đã viết? Trong
lịch sử bốn nghìn năm của mình, đất nước chúng ta bao giờ cũng là một
đất nước không ngại bất cứ sự hi sinh to lớn nào để giữ sĩ diện quốc
gia, giữ sĩ diện nòi giống bằng hàng chục cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ
đại. Chúng ta sẽ bị lăng nhục ghê gớm khi một buổi sáng nào đó, một kẻ
nào đó chợt chỉ vào mặt ta mà chửi rằng ngươi là một kẻ không có sĩ
diện.
Nhưng chúng ta chả lẽ sẽ không bị lăng
nhục hơn khi có ai đó nhân danh bất kỳ thứ qủy quái nào, dám bảo đất
nước Việt Nam đau thương và anh hùng của chúng ta là một đất nước " ở
thời buổi không có gì đáng sĩ diện hết"(!) Thảo nào, bằng lối tự sự của
dòng độc thoại nội tâm, Phạm Thị Hoài ở trang 112 trong truyện "Một anh
hùng" đã " nguyền rủa số phận là người Việt Nam của mình" bằng cách
viết:" Cũng như mọi người Việt Nam khác, hễ có dịp là tôi nguyền rủa số
phận là người Việt Nam của mình, và hễ được hỏi vậy muốn là người gì tôi
sẽ nhất định thở dài mà xin làm người Việt".
Kinh Thánh có kể chuyện thánh Jop vì bị
Chúa thử thách cho tan gia bại sản, cô độc, đói nghèo, cùi hủi, đến mức
không chịu đựng được đã phải nguyền rủa ngày sinh của mình, nguyền rủa
số phận mình, chứ tuyệt nhiên không dám nguyền rủa số phận là dân Do
Thái dòng dõi Abraham của mình. Không có một tác phẩm văn học chân chính
nào không tìm cách gắn với cội nguồn dân tộc, gắn với bầu sữa của bà Mẹ
Tổ Quốc đã tùng nuôi nấng mình, chỉ trừ Phạm Thị Hoài mà thôi. Khi đang
tâm "nguyền rủa số phận là người Việt Nam của mình", không biết văn học
của bà sinh ra để phục vụ một đất nước nào khác vậy?
Do đó, chúng ta không lạ gì thái độ rẻ
rúng người Việt Nam khi tác giả hàng xén hóa đồng bào mình:"Người Việt
Nam chúng ta sinh ra không phải chỉ làm một việc. Mỗi chúng ta là một
tài cán tạp nhạp, người sáng giá nhất thì có cái diện mạo và cử chỉ của
một ông chủ hàng xén thành đạt"(111). Qủa thậm vô lý khi tác giả lên án
những ai yêu nước bằng cách "lo việc nước":"Mà lo việc nước lắm lại khổ
việc nước nhiều đấy thôi, chứ ích gì. Cái quốc gia này chỉ thực sự
chuyển mình khi không còn bất kỳ ai lo đến nó"(111).
Chừng như bất cứ biểu hiện gì " lo việc
nước" đều dị ứng với tác giả:"Chúng ta không dám cầm bút ghi vào sổ cảm
tưởng trong đó một người vô danh viết bằng các bức "nu" trong phòng
tranh này cũng láo toét như những khẩu hiệu chính trị"(115). Vì sự nóng
giận mất bình tĩnh, tác giả đả kích rồi chửi đổng cả một số tờ báo có
đăng tin vụ án và cho rằng báo chí gián tiếp ăn xác chết như những con
kên kên chính hiệu:"Ông ấy mặt lặng như phu mộ tải thây người đi dọc
phố.
Cũng đếch có thây xịn, báo Công an nước
đầu, báo Tiền phong nước hai, xào đi xào lại đến báo Đại đoàn kết thì
chết qua tay mấy lần. Tiên sư đời"(43). Ở trang 115, không biết với dụng
ý gì, tác giả bịa ra một tòa án binh lố bịch và man rợ, diễu cợt và bôi
bác khi xét xử một vụ hủ hóa" thấy da thịt một đen một trắng hổn hển
lao vào ngực chính trị viên...khi cô ta rên...", bằng cách đốt hai cái
quần của của đôi nam nữ xem có ngửi thấy mùi "ấy" không:"Trước tòa án
quân sự ...Người ta quyết định đốt hai chiếc quần, một gabađin quân
phục, một phíp đen dân sự, nhờ ngọn gió phán xét. Gần trăm con người nín
thở đứng thành vòng tròn quanh giàn thiêu. Đại úy chính tị viên châm
lửa. Khói quân sự và khói dân sự ngập ngừng bốc lên, chừng một gang tay
chưa hề có dấu hiệu khả nghi, rồi bỗng quyện vào nhau, cuốn quýt, say
đắm, được tiếng vải nổ tanh tách khích lệ, thắm thiết dìu nhau tỏa mãi
vào không gian vùng quê lành mạnh. Họ vô tội trong chừng một gang tay để
rồi ngay sau đó hiển nhiên sa ngã"(115).
"Man nương" đã chạm vào nơi sâu thẳm nhất
là tín ngưỡng của người Việt Nam, bằng cách diễu cợt, xúc xiểm qúa tục
tằn rất Phạm Thị Hoài:"Ngày xưa tín ngưỡng trộm, lòng thành nơm nớp như
mót ị sợ bị bắt qủa tang bĩnh ra quần. Bây giờ đéo mót người ta cũng đến
nhà bắt rặn"(44). Cái cách"mót" và "rặn" ra tín ngưỡng của Phạm Thị
Hoài qủa tình đã xúc phạm, thóa mạ các vị thần linh của người Việt. Nữ
văn sĩ hiện sinh chủ nghĩa đánh nốc-ao cả vua Hùng và Đức Thánh Trần
Hưng Đạo, một vị là ông tổ của dân tộc, một vị là anh hùng dân tộc được
nhân dân phong thánh :"Tất cả thần thánh đất Việt cùng một số vị ngoại
quốc nhưng đã Việt hóa hoàn toàn: nào đức thánh Trần, nào Liễu Hạnh Tản
Viên, nào sơn thần thủy quái, chúa Thượng Ngàn, nào các cô các cậu, các
vua Hùng... Quan Công... pho nào cũng gồm một cái mặt đuồn đuỗn trai
chẳng ra trai, gái chẳng ra gái, và một trang phục phường chèo thậm vô
lý"(118). Tác giả sàm sỡ, bờm xơm, diễu cợt cả mẹ Âu Cơ:"Tôi đẻ trăm cái
trứng hết nhiệm vụ làm tổ tiên"(46). Cao hứng vì cú trừng phạt tổ tiên,
hạ bệ thần tượng thần linh một cách ngoạn mục, Phạm Thị Hoài không tha
cả một anh hùng dân tộc khác - một nhà văn hóa vĩ đại nhất lịch sử nước
nhà là Đức Nguyễn Trãi:"Đúng là tôi toàn trích Ức Trai tiên sinh...Cái
văn phong lặng ngồi tẩn mẩn xót xa thương người thì ít thương ta thì
nhiều trong các bài thơ thất sủng của ông có thể dạy tốt cho tôi, rằng
không nên để mình bị thất sủng như thế"(111).
Hà Nội thủ đô, trái tim đất nước, đất
nghìn năm văn vật, được rất nhiều văn nhân thi sĩ cổ kim ca ngợi, là
niềm tự hào rất đỗi thiêng liêng của mỗi người Việt Nam. Chúng tôi vô
cùng kinh ngạc vì Phạm Thị Hoài sao lại căm ghét thành phố này đến thế
khi mỗi buổi sáng thức dậy, bà lại đến nỗi lỗ mãng chào nó bằng một phát
trung tiện rất hiện sinh của mình:"Phải sống ở Hà Nội, phải hít thở nó
đằng mũi, đằng mồm và thấy nó nghèn nghẹn nơi cổ, nó từ từ trườn vào
phổi, nó máy trong bụng như thai nhi, nó chạy tê tê xuống hai bắp vế,
rồi nó chào thân ái ta, hay ta chào thân ái nó bằng một phát trung tiện
nghe như tiếng thở dài"(149). Xin lỗi, tiếng chào Hà Nội kiểu này của
Phạm Thị Hoài hẳn là một cách để cám ơn cái thành phố đã qúa hào hiệp và
lơ đãng, đến nỗi đã để nhà xuất bản cuả nó in ra tập truyện có một
không hai này chăng? Vâng, một Hà Nội mà trong các trang viết của mình,
Phạm Thị Hoài bao giờ cũng biết cách trả ơn nó bằng một gáo nước lạnh
hắt thẳng vào mặt:"Hà Nội còn mình tôi với anh trôi trên áo hàng thùng.
Một mình tôi với anh. Nhìn xung quanh là cánh đồng chết. Nhìn nhau chán
như bà già gặp kẻ cắp"(46). "Bắt cóc nàng mang về Hà Nội thôi, ở đó đầy
rẫy những tiên nữ thôn quê thoái hóa biến chất, giọng thì cứ bèn bẹt ra,
mông đánh vù vù, hở ra câu nào vô duyên câu ấy"(182).
Viết "Man nương", chừng như Phạm Thị Hoài muốn lập hội quán libido, nơi những ức chế khao khát được thỏa mãn bằng chữ nghĩa khỏa thân, tha hồ tuôn chảy những hành vi phòng the giữa thanh thiên bạch nhật của người đọc và giấy trắng. Chúng tôi hiểu rằng, tình dục là một hành vi, một ứng xử văn hóa, hơn nữa nó còn là vẻ đẹp, nỗi đam mê không phải chỉ ở hành động truyền giống mà là biểu hiện của nghệ thuật và cái đẹp thiêng liêng hằng sống. Văn hóa tình dục chỉ có thể trở thành thẩm mỹ, thành niềm say mê cao cả và qúy phái khi nó xảy ra đúng nơi, đúng lúc, đúng người, đúng việc dành riêng cho nó. Nhưng khi người ta lôi tình dục ra biểu diễn trước đám đông, trước độc giả, nhất là lại núp dưới chiêu bài triết học thì xin lỗi, đó là hành vi không văn hóa. Chúng tôi phần nào thông cảm với Phạm Thị Hoài khi bà hăng say thực hành giáo điều của chủ nghĩa hiện đại là bất chấp thế giới khách quan và những khế ước của nó, bất chấp thuần phong mỹ tục, cứ mặc nhiên lột truồng cái tôi bản năng ra như lột hành lột tỏi, thả lỏng ngòi bút trôi theo dòng vô thức vô bờ bến của những thèm muốn thú tính, mặc xác mọi thứ y phục của đạo đức, cứ thoát y vũ tư tưởng và tâm hồn trong một thế giới không còn thượng đế, không còn lương tri, lòng tốt...
Nhưng chúng tôi không thể thông cảm với Phạm Thị Hoài, vì thật ra bà đâu có khả năng theo chủ thuyết văn nghệ nào, dù là những chủ thuyết đã cáo chung, để tha hồ bày trên trang sách những điều tầm thường mang nhãn hiệu hiện sinh với hậu hiện đại. Bà chỉ núp dưới tên tuổi của Sartres và Camus, Kafka và Marquez, Proust và Joyce... để triết lý ba lăng nhăng dung tục nhằm câu khách rẻ tiền. Không ai cấm và không thể cấm văn học viết về đề tài tình yêu, tình dục. Nhưng là một tình yêu, một tình dục khác mang tính thẩm mỹ hướng thượng, chứ không phải theo lối viết qúa bầy hầy của Phạm Thị Hoài dưới đây. Chúng tôi xin phép trích ra không bình luận, còn những câu, những đoạn qúa quắt qúa, những trang tả chân cách mút và ngoáy lưỡi, cách lột quần áo, cách làm cho nhau hưng phấn khi làm tình...chúng tôi xin miễn trích vì sự tôn trọng độc giả:
"Đầu Nguyễn Thái Học có nhà tắm nước nóng mậu dịch mỗi xuất một sô giang mai". "Tốc hành xong khoản ấy thì dạng háng ra"." Em ơi một phát thôi không vừa rút ra ngay"(38). "Đúng năm giờ, ngày đang bước vào thời điểm đực cái bắt đầu cuốn lấy nhau...Một lát sau họ lần lượt khỏa thân. Toàn những con ngựa không có người cưỡi, xác thịt chảy buồn bã như suối"(35). "Phụ cấp năm phút nhòm chay từ dưới lên, tôi cứ váy rộng đứng chênh vênh trên ghế treo hàng là hồn vía thằng cha sà xuống cống. Mẹ kiếp thuế má dâm ô đéo chịu được". "Anh đếch biết thằng nào bóc tem em thằng nào hớt em nước đầu, anh đây xin nước hai có mầu"(40). "Thỉnh thoảng tôi chổng mông, hồn cu cậu lập tức dông lên nóc khách sạn mười tầng cao nhất Hà Nội"(41). "
Nhưng đàn ông có bao giờ mòn. Đàn bà chỉ dùng một phút là thành đồ cũ. Tôi đố anh đi cả phố tăm được con nào còn nguyên hộp"(48). "Tôi đã rót đều đều về nhà mỗi tuần một lượng tinh trùng cần thiết để duy trì hạnh kiểm của đôi bên"(109). "Anh dịch vụ tôi tôi sòng phẳng anh tuốt tiền mặt, rút ra cho vào cái đếch gì"(89). "Tôi chơi với bóng tôi trong nước tồng ngồng"(46). "Anh lượn đi cho tôi nhờ, dắt con bờ anh sang tiệm bánh ngọt"(46). "Tôi mới liếm hai đầu nhũ có mùi táo tầu"(8). " Khiếp mấy anh đầm đìa liếm lờ..."(45)... vân vân và vân vân...Những dòng viết nhơ nhớp trên, lạ thay sao có người khen nức nở và dũng cảm gọi nó là văn học hiện sinh, làm ảnh hưởng đến thanh danh và uy tín học thuyết đã qúa vãng của Sartres và Camus ?
Tóm lại, tập truyện ngắn "Man nương" có
thể đã được Phạm Thị Hoài viết trong trạng thái ức chế của những khuynh
hướng (refoulement des tendances)? Những ẩn ức phân tâm bị kìm hãm này
đã tìm cách xì ra trang giấy một cách vô thức, vô tội vạ, bất chấp
những giới hạn và hành vi giao tế là một chức năng quan trọng của văn
học. Mặt khác, những quan niệm triết học và thẩm mỹ xa lạ, kỳ quái, một
sự đua đòi bắt chước những phương pháp sáng tác chợ chiều, ưa làm dáng
trí thức bằng khả năng của dung tục nổi loạn, cộng với sự khinh mạn con
người nơi tác giả, khiến "Man nương" trở thành một cuốn sách biểu dương
cái ác, cái xấu một cách quái đản và dị hợm, có khả năng làm mất cảm
tình độc giả nhất trong mấy năm gần đây.
Văn học có thể viết về những điều bẩn thỉu, hạ cấp nhưng là để không đánh mất khả năng sạch sẽ và sang trọng của mình. Văn học có thể viết về vết thương nhưng là để chứng tỏ khả năng băng bó của nó chứ không phải khả năng giòi bọ, viết về nỗi tuyệt vọng nhưng để hướng về ánh sao đêm của hi vọng. Văn học có thể lăn lóc trên giường, nhưng là để hướng về hạnh phúc của cái đẹp mang tính đạo đức, chứ không phải dẫn con người vào thế giới hưởng lạc, sa đọa, vô luân. Văn học, trước hết là một cách ứng xử văn hóa, chứ không phải là câu lạc bộ của bản năng buông tuồng, sàm tấu, chửi đổng, dung tục, khiêu dâm, xúc phạm ông cha đất nước của bất cứ sự nhân danh và từ bất kỳ ai ở phía nào của đời sống, để thông báo tín điều của qụa về "một thế giới xấu ghê gớm".
Chị Minh Quân, nhà văn quen biết của Sài Gòn trước năm 1975 nói với chúng tôi rằng, với tập bản thảo "Man nương" này, ngay cả chính quyền Sài Gòn cũ cũng không dám cho xuất bản vì nó vừa tục tĩu, vừa nói xấu vua Hùng và Trần Hưng Đạo. Rất tiếc, nhà xuất bản Hà Nội, một nhà xuất bản vốn có uy tín, năm 1995 đã làm một việc không thể hiểu nổi là cho in cuốn "Man nương", xúc phạm lòng tự trọng và tình yêu văn học của bạn đọc xa gần.,.
http://www.gio-o.com/TranManhHaoManNuong.html
Văn học có thể viết về những điều bẩn thỉu, hạ cấp nhưng là để không đánh mất khả năng sạch sẽ và sang trọng của mình. Văn học có thể viết về vết thương nhưng là để chứng tỏ khả năng băng bó của nó chứ không phải khả năng giòi bọ, viết về nỗi tuyệt vọng nhưng để hướng về ánh sao đêm của hi vọng. Văn học có thể lăn lóc trên giường, nhưng là để hướng về hạnh phúc của cái đẹp mang tính đạo đức, chứ không phải dẫn con người vào thế giới hưởng lạc, sa đọa, vô luân. Văn học, trước hết là một cách ứng xử văn hóa, chứ không phải là câu lạc bộ của bản năng buông tuồng, sàm tấu, chửi đổng, dung tục, khiêu dâm, xúc phạm ông cha đất nước của bất cứ sự nhân danh và từ bất kỳ ai ở phía nào của đời sống, để thông báo tín điều của qụa về "một thế giới xấu ghê gớm".
Chị Minh Quân, nhà văn quen biết của Sài Gòn trước năm 1975 nói với chúng tôi rằng, với tập bản thảo "Man nương" này, ngay cả chính quyền Sài Gòn cũ cũng không dám cho xuất bản vì nó vừa tục tĩu, vừa nói xấu vua Hùng và Trần Hưng Đạo. Rất tiếc, nhà xuất bản Hà Nội, một nhà xuất bản vốn có uy tín, năm 1995 đã làm một việc không thể hiểu nổi là cho in cuốn "Man nương", xúc phạm lòng tự trọng và tình yêu văn học của bạn đọc xa gần.,.
http://www.gio-o.com/TranManhHaoManNuong.html
VÕ NGUYÊN GIÁP TƯỚNG LUỒN TRÔN
Thời gian ‘chịu đựng’ của Tướng Giáp
Tại Việt Nam sau vài ngày có nhiều bài tập trung vào các chiến tích
quân sự của Đại tướng Võ Nguyên Giáp (1911-2013), nay bắt đầu có các
bài viết trên báo chí nói về giai đoạn ông bị thất sủng.
Trên trang PetroTimes, bài mới nhất của Đại tá nhà báo Nguyễn Như Phong
thuộc ngành công an nói về “một số năm tháng Đại tướng không được như
ý, đặc biệt là giai đoạn Đại tướng được phân công phụ trách Dân số và Kế
hoạch hóa gia đình."Tác giả nhắc lại rằng "thời ấy, cũng đã có câu vè chua chát về việc này”.
Đại tá Phong còn bình luận:
“Xưa có câu ‘điểu tận cung tàng’ nghĩa là chim hết thì cung bị xếp xó, và vận vào công việc mới của Đại tướng ngày ấy mới thấy đúng làm sao”.
“Lại nữa, vào năm 1984, khi Kỷ niệm 30 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, chẳng hiểu vì lý do gì mà người ta không mời Đại tướng lên Điện Biên dự lễ kỷ niệm,”
“Đại tướng phải lên thăm lại chiến trường xưa và bà con Tây Bắc với tư cách cá nhân. Rồi trong các hội thảo tuyên truyền về Chiến thắng Điện Biên, người ta còn "ngại" không dám nói về vai trò của Đại tướng...”
Nhà báo Nguyễn Như Phong cũng nhắc lại rằng “có một thời kỳ, khu vườn ở 30 Hoàng Diệu nom như vườn hoang, với lá cây rụng đầy, ít người quét dọn và những bức tường cỏ mọc rêu phong”.
Một giai đoạn khác
Các nhà nghiên cứu bên ngoài đã viết nhiều về thời gian quan điểm của Tướng Giáp không được các lãnh đạo toàn quyền như Tổng Bí thư Lê Duẩn, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng Lê Đức Thọ chấp nhận.Nhưng tại Việt Nam, các bài viết chính thống vẫn chỉ nhằm nêu bật các điểm son trong sự nghiệp của ông Giáp.
Nay, một số cây viết bắt đầu nhắc đến những giai đoạn này.
Chẳng hạn, từ tháng 1 năm 1980, Tướng Giáp không còn làm Bộ trưởng Quốc phòng dù vẫn làm Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng.
Nhà văn Nguyễn Quang Vinh mô tả tâm lý người dân quê Tướng Giáp giai đoạn này trên trang giaoduc.net:
“Ngày ông không còn giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng, người Quảng Bình
buồn, có người lặn lội ra Hà Nội gặp ông để hỏi cho ra mọi nhẽ “Vì sao
Bác lại bị thôi chức?” “Vì sao Bác nghỉ” – “Vì sao Bác không có ý
kiến?”. Đó là sự thật.”
“ Và ông mỉm cười hiền từ: "Mình vẫn đang làm việc cho cách mạng đấy chứ. Bác Hồ nói, Dĩ công vi thượng”.
Nhưng các cây bút này cũng nhấn mạnh về tính chịu đựng cao của vị tướng có chiến công lừng lẫy.
Ông Nguyễn Như Phong viết:
“Không thể nói rằng những năm tháng đó đối với Đại tướng là "thoải mái",
và càng không thể nói rằng công việc mới mà Đại tướng được giao là vừa ý
đối với Người...
“Nhưng tuyệt nhiên không có nửa lời bất đắc chí, không có một lời than
thân, trách phận, không có nửa lời trách cứ... Thế mới biết, sức chịu
đựng của Đại tướng thật phi thường và đúng là chỉ có bậc Thánh nhân mới
chịu được như thế.”
“Để làm được thế, như ông, có một chữ NHẪN, nhẫn mà không hạ mình, nhẫn mà không hèn, nhẫn không cho cá nhân mình mà cho cả giang sơn.”
Dù đa số các bài báo vẫn tiếp tục ca ngợi Đại tướng Võ Nguyên Giáp, dùng cả từ 'Người' chữ viết Hoa vốn thường dùng cho cố Chủ tịch Hồ Chí Minh, một số bài báo cũng nhắc đến các chi tiết 'thật' hơn về Tướng Giáp.
Chẳng hạn như chuyện ông không có tài diễn thuyết như Đại tướng Nguyễn
Chí Thanh, Đại tướng Lê Trọng Tấn hay ăn nói hấp dẫn kiểu bình dân như
Thượng tướng Đinh Đức Thiện.
Bài của tác giả Đỗ Tuyết, cũng trên giaoduc.net có viết:
"Viết đến đây, tôi lại nhớ chuyện vài người viết rằng Cụ không phải
người hùng biện. Cụ có thể nói rất sắc sảo, khi cần. Nhưng Cụ đâu có cần
thành người hùng biện,"
"Các vị Đại Tướng thực thụ trong lịch sử ít khi giỏi khoa hùng biện. Họ nhường cho người khác cái tài này."
Riêng về giai đoạn gây ra bàn tán trong sự nghiệp của Tướng Giáp là làm
Phó Thủ tướng kiêm phụ trách mảng dân số, kế hoạch hóa gia đình, báo
Lao Động có đăng bài kể lại lời người thư ký của ông,
Đại tá Nguyễn Văn Huyên như sau:
"Sự thực là thế này, thời đó Thủ tướng Chính phủ là anh Phạm Văn Đồng.
Trong một buổi họp của Chính phủ, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đặt vấn đề
'Trước đây tôi kiêm phụ trách mảng Dân số, kế hoạch hóa gia đình, nay
anh Văn phụ trách mảng khoa học kỹ thuật, thì có lẽ anh Văn phụ trách
luôn về Dân số - kế hoạch hóa gia đình?'.
“Tất cả chỉ có thế, không có bất kỳ quyết định nào về việc này, không có
phân công công tác... Tôi cũng biết sau đó dân đồn um lên, đàm tiếu,
chê trách này kia… Tôi nghĩ anh Văn cũng nghe được dù không thấy anh nói
gì với tôi,” theo Đại tá Huyên kể lại.
Chữ 'Nhẫn'
Cũng trong ngày 10/10, Thời báo Kinh tế Sài Gòn cho đăng bài “Chữ nhẫn của đại tướng” của Tiến sĩ Lê Đăng Doanh.
Ông Doanh nhắc lại những thăng trầm trong đời Tướng Giáp.
“ Trong chiến dịch Quảng Trị 1972, ý kiến của ông về chiến lược và chiến
thuật bị bác bỏ. Tổn thất to lớn trong chiến dịch Quảng Trị là một bài
học đau xót.”
“Năm 1982, ông được cử làm Phó thủ tướng phụ trách khoa học kỹ thuật và
Ủy ban Dân số kế hoạch hóa gia đình, những lĩnh vực rất xa lạ với cuộc
đời binh nghiệp của ông.”
Tác giả nói tiếp: “Nhưng, việc nào ông cũng làm một cách rất nghiêm túc
với đầy đủ tinh thần trách nhiệm. Những đóng góp của ông về chính sách
khoa học - công nghệ được tất cả nhà khoa học ghi nhận.”
Tiến sĩ Doanh cũng thừa nhận: “Ông đã trải qua nhiều thử thách vô cùng khó khăn, bất ngờ.”
“Trong tất cả những trường hợp đó, ông luôn thể hiện thái độ rất bình
tĩnh, tự tin, gương mẫu thực hiện đúng kỷ luật Đảng, luôn đặt lợi ích
của dân tộc và đất nước lên trên hết.”
“Trong suốt thời gian dài được biết ông, làm việc, trao đổi về rất nhiều
lĩnh vực, tôi chưa bao giờ nghe ông than phiền một lời nào về anh A,
anh B hay về cách đối xử đối với cá nhân mình.”
BIỂN ĐÔNG
Nhật Bản sẽ gia tăng sự hiện diện tại biển Đông
Việt Hà, phóng viên RFA
2016-08-06
2016-08-06
Hải quân Philippines và Nhật Bản tập trận chung chống hải tặc tại vùng
biển ngoài khơi vịnh Manila vào ngày 13/7/2016, một ngày sau phán quyết
của PCA về biển Đông.
AFP photo
AFP photo
00:00/00:00
Giới chức Nhật Bản cho rằng những hành động nguy hiểm của Trung Quốc có
thể dẫn đến những hậu quả ngoài dự tính. Lo ngại này khiến Nhật phải gia
tăng khả năng quốc phòng và hợp tác với các nước trong khu vực.
Trung Quốc là mối quan ngại hay đe dọa cho Nhật Bản?
Sách trắng quốc phòng hàng năm của Nhật Bản công bố hồi đầu tuần này bày
tỏ mối quan ngại sâu sắc trước những hành động lấn át của Trung Quốc
trước các nước láng giềng, và cảnh báo những hậu quả khôn lường có thể
xảy ra bởi những hành động gây hấn của Trung Quốc trên biển Đông và biển
Hoa Đông.
Nhận định về hành động của Trung Quốc được phân tích trong sách trắng
năm nay, chuyên gia về quốc phòng an ninh Tetsuo Kotani thuộc viện
nghiên cứu quốc tế Nhật Bản cho biết:
Trung Quốc đã chủ động hơn trong các hành động của mình ở biển Đông
và Hoa Đông trong vài năm qua. Vì vậy sách trắng quốc phòng của Nhật Bản
lần này tăng số trang nói về các hoạt động của Trung Quốc trên biển cho
thấy Nhật Bản đang ngày càng quan ngại hơn về các hoạt động của Trung
Quốc ngoài biển.
Sách trắng quốc phòng Nhật Bản được công bố chỉ vài tuần sau phán quyết
của tòa Thường trực Trọng tài quốc tế (PCA) liên quan đến vụ kiện giữa
Trung quốc và Philippines ở biển Đông. Theo phán quyết này, những đòi
hỏi về chủ quyền của Trung Quốc trong đường đứt khúc 9 đoạn đã bị bác bỏ
về mặt pháp lý và lịch sử. Tòa cũng không công nhận những thực thể ở
quần đảo Trường Sa đang tranh chấp giữa các nước là đảo và do đó không
có vùng đặc quyền kinh tế. Phán quyết được cho là không có lợi cho Trung
Quốc và Bắc Kinh cũng đã chính thức tuyên bố không tuân thủ phán quyết
này.
Trong sách trắng mới công bố, chính phủ Nhật Bản cho rằng Trugn Quốc
đang có xu hướng thực hiện những hoạt động đơn phương mà không có sự
thỏa hiệp và biến những thay đổi mà nước này đang cố tình thực hiện nhằm
thay đổi hiện trạng thành sự đã rồi.
Giới chức Nhật Bản vẫn coi Trung Quốc là mối quan ngại đối với Nhật Bản nhưng cũng đã có những thảo luận liên quan đến việc nên gọi Trung Quốc là mối quan ngại hay là mối đe dọa với Nhật Bản.
- Chuyên gia Tetsuo Kotani
Nhà nghiên cứu Tetsuo Kotani nhận định đây sẽ là xu hướng trước mắt ở cả biển Đông và Hoa Đông.
Tôi nghĩ là trong thời gian tới Trung Quốc vẫn sẽ có những hành động
gây hấn không chỉ ở biển Đông mà cả ở biển Hoa Đông. Nhưng trong thời
gian dài thì tôi không chắc ảnh hưởng của phán quyết này có làm thay đổi
thái độ của Trung Quốc hay không.
Chỉ vài ngày sau khi PCA ra phát quyết, Trung Quốc đã tuyên bố nước này
sẽ tiến hành tập trận trên biển Đông và yêu cầu tàu bè các nước không
qua lại khu vực tập trận trong vài ngày. Hôm 2 tháng 8 vừa qua, hải quân
Trung Quốc cũng đã tiến hành tập trận bắn đạn thật ở biển Đông. Trong
khi đó, giới diều hâu trong quân đội Trung Quốc gần đây cũng lên tiếng
kêu gọi lãnh đạo nước này phải mạnh mẽ hơn trong các hành động chống lại
sự can thiệp của Mỹ ở khu vực. Còn Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc,
Tướng Thường Vạn Toàn mới đây cũng kêu gọi quân đội và nhân dân Trung
Quốc sẵn sàng cho một cuộc chiến toàn dân trên biển.
Ngay ở biển Hoa Đông, sách trắng quốc phòng Nhật Bản cũng cho biết chỉ
trong vòng 1 năm tính đến tháng 3 năm nay, Nhật Bản đã 571 lần huy động
máy bay lên ngăn cản những máy bay Trung Quốc bay vào vùng trời của Nhật
Bản, tức tăng thêm 107 lần so với năm trước đó.
Từ trước đến nay, Nhật Bản vẫn cho rằng Trung Quốc là mối quan ngại cho
an ninh của Nhật Bản nhưng bây giờ tình hình đã có thể thay đổi, theo
nhận xét của ông Tetsuo Kotani:
Giới chức Nhật Bản vẫn coi Trung Quốc là mối quan ngại đối với Nhật
Bản nhưng cũng đã có những thảo luận liên quan đến việc nên gọi Trung
Quốc là mối quan ngại hay là mối đe dọa với Nhật Bản. Theo tôi Nhật Bản
đang nằm ở thời điểm bước ngoặt để cân nhắc xem nên coi Trung Quốc là
mối đe dọa hay là mối quan ngại.
Nhật Bản gia tăng hiện diện ở biển Đông
Bộ trưởng Quốc phòng mới của Nhật Bản Tomomi Inada (trên bục) được chào
đón tại Bộ Quốc phòng ở Tokyo, hôm 4 tháng 8 năm 2016. AFP photo
Nhìn nhận mối đe dọa đang gia tăng từ những hành động của Trung Quốc
trong khu vực, Nhật Bản trong thời gian qua cũng đã tăng chi phí quốc
phòng và tiếp tục mở rộng hợp tác với Mỹ cùng các nước trong khu vực như
Việt Nam và Philippines.
Tháng 3 vừa qua, chính phủ Nhật đã thông qua ngân sách quốc phòng là 44
tỷ đô la, mức cao nhất trong vòng 4 năm tăng liên tiếp dưới thời của Thủ
tướng Shinzo Abe. Thủ tướng Nhật nói với báo chí rằng môi trường an
ninh xung quanh Nhật đang ngày một nguy hiểm và trên thế giới bây giờ
không một nước nào có thể tự bảo vệ mình một mình. Theo ông ngân sách
quốc phòng mới sẽ giúp Nhật Bản ngăn chặn chiến tranh.
Trong lĩnh vực hợp tác an ninh với các nước, Nhật Bản trong các năm qua
cũng đã mở rộng hợp tác với Việt Nam và Philippines bằng cách trang bị
và đào tạo quốc phòng. Bà Yuki Tatsumi, chuyên gia cao cấp của Nhật
thuộc trung Stimson, Hoa Kỳ cho biết:
Nhật Bản chắc chắn sẽ mở rộng hợp tác an ninh với Philippines và Việt
Nam không nhất thiết là phải thông qua hợp tác quân sự mà có thể qua
vốn ODA để cho Philippine và Việt Nam mượn hoặc mua một số các vũ khí đã
qua sử dụng. Các lực lượng hải quân và tuần duyên của các nước này có
thể sử dụng những trang thiết bị này.
Trong thời bình, Bộ quốc phòng có thể đào tạo nhân sự cho hai nước để
sử dụng và bảo hành các trang thiết bị này. Những hoạt động này không
bao gồm việc phải bắn bất cứ phát súng nào. Những hợp tác này có thể
được thực hiện và mở rộng và hy vọng là với hợp tác an ninh ở mức thấp,
và hậu cần, Nhật Bản có thể giúp các nước khu vực Đông Nam Á, những nước
đang phải chật vật đối phó với một Trung Quốc hung hăng, xây dựng khả
năng của mình để có thể đối phó với Trung Quốc.
Nhật Bản thời gian qua cũng đã cung cấp cho Việt Nam 6 tàu tuần tra đã
qua sử dụng nằm trong khuôn khổ vốn ODA trị giá 500 triệu Yên dành cho
Việt Nam.
Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, vào cuối tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Nhật
Shinzo Abe và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã đồng ý đẩy nhanh
chương trình cung cấp tàu tuần tra cho Việt Nam nhằm giúp cải thiện
những khả năng về an ninh biển cho Việt Nam. Đây cũng là chương trình
nằm trong khuôn khổ ODA của Nhật dành cho Việt Nam.
Nhưng theo tôi dần dần thì Nhật sẽ gia tăng tần suất đi qua biển Đông, cùng các hoạt động đào tạo và tập trận ở khu vực biển Đông.
- Chuyên gia Tetsuo Kotani
Chuyên gia Tetsuo Kotani cho rằng trong khi những mong đợi về khả năng
Nhật Bản có thể tham gia tuần tra chung với Mỹ ở biển Đông khó có thể
xảy ra thì Nhật Bản vẫn có thể gia tăng sự hiện diện của mình ở biển
Đông trong các hoạt động khác.
Việc tham gia thường xuyên ở biển Đông là khó khăn đối với Nhật Bản
vì Nhật Bản còn bận rộn với vấn đề ở biển Hoa Đông, vì Nhật phải tuần
tra ở khu vực này. Nhưng theo tôi dần dần thì Nhật sẽ gia tăng tần suất
đi qua biển Đông, cùng các hoạt động đào tạo và tập trận ở khu vực biển
Đông. Có thể đó không phải là các hoạt động tuần tra nhưng sau vài năm
thì theo tôi Nhật Bản sẽ gia tăng sự có mặt của mình ở biển Đông.
Theo chuyên gia Tetsuo Kotani, các hoạt động diễn tập chủ yếu sẽ là
những hoạt động phối hợp giữa nhiều quốc gia thay vì chỉ là đơn lẻ giữa
Nhật Bản với Việt Nam hoặc Nhật Bản với Philippines. Hồi tháng 4 vừa
qua, 2 tàu chiến Nhật Bản cũng đã ghé thăm cảng quốc tế Cam Ranh của
Việt Nam. Trước đó, tàu của lực lượng phòng vệ Nhật Bản đã từng cập cảng
Sài Gòn, Đà Nẵng của Việt Nam.
Trung Quốc đưa hàng trăm tàu vào biển Hoa Đông, Nhật phản đối
Tàu tuần duyên Nhật Bản gần quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông.
Chính quyền Tokyo đã lên tiếng phản đối Bắc Kinh hôm 6/8 sau khi phát
hiện hàng trăm tàu bè của Trung Quốc gần quần đảo Senkaku do Nhật kiểm
soát ở biển Hoa Đông.
http://www.voatiengviet.com/a/trung-quoc-dua-hang-tram-tau-vao-bien-hoa-dong-khien-nhat-ban-phan-doi/3453826.html
Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, khoảng 230 tàu cá và 6 tàu tuần duyên của
Trung Quốc hiện diện tại vùng giáp ranh gần các hòn đảo không người ở mà
Bắc Kinh cũng có tuyên bố chủ quyền.
Đại diện của Bộ này cho biết rằng số lượng tàu thuyền lớn hơn nhiều so với con số chính quyền Nhật từng thấy.
Một quan chức từ Cục Hải dương và châu Á của Bộ Ngoại giao Nhật cho rằng
hành động “đơn phương này gây căng thẳng” và “không thể chấp nhận
được”.
Theo nhà chức trách Nhật, các tàu hải giám của Trung Quốc dường như ra khơi để bảo vệ các tàu cá.
Diễn biến trên xảy ra một ngày sau khi tổng cộng 8 tàu cá và tàu tuần
duyên Trung Quốc chớp nhoáng tiến vào vùng lãnh hải quanh quần đảo
Senkaku hôm 5/8, buộc Tokyo phải triệu tập đại sứ Trung Quốc để phản
đối.
Ngoài Trung Quốc, Đài Loan cũng có tuyên bố chủ quyền với quần đảo Senkaku.
Khi được hỏi về sự phản đối của Tokyo, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn
mạnh lại quan điểm của nước này về quần đảo mà họ gọi là Điếu Ngư rằng
“đó là lãnh thổ không thể tranh cãi" của mình.
Phát ngôn viên Hoa Xuân Oánh kêu gọi Nhật Bản tránh “bất kỳ hành động
nào có thể khiến tình hình trở nên căng thẳng và phức tạp hơn nữa”.
Theo Japan Times, APhttp://www.voatiengviet.com/a/trung-quoc-dua-hang-tram-tau-vao-bien-hoa-dong-khien-nhat-ban-phan-doi/3453826.html
Máy bay chiến đấu Trung Quốc tuần tiễu trên biển Đông
Máy bay ném bom H-6 của Trung Quốc trên một vùng biển tranh chấp.
Không quân Trung Quốc đã triển khai máy bay ném bom và chiến đấu cơ
“tuần tiễu tác chiến” gần các hòn đảo tranh chấp ở biển Đông.
Theo Tân Hoa Xã, một số máy bay ném bom H-6 và chiến đấu cơ Su-30 đã bay tuần tra và trinh sát cũng như huấn luyện tiếp nhiên liệu quanh quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough.
Báo chí Trung Quốc dẫn lời quan chức cấp cao của không quân nước này nói rằng đây là một nỗ lực nhằm bình thường hóa các cuộc diễn tập như vậy, đáp trả các mối đe dọa về an ninh và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Tuy nhiên, truyền thông quốc gia đông dân nhất thế giới không cho biết các cuộc tuần tiễu trên diễn ra khi nào.
Theo Reuters, Xinhua, VOA
Theo Tân Hoa Xã, một số máy bay ném bom H-6 và chiến đấu cơ Su-30 đã bay tuần tra và trinh sát cũng như huấn luyện tiếp nhiên liệu quanh quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough.
Báo chí Trung Quốc dẫn lời quan chức cấp cao của không quân nước này nói rằng đây là một nỗ lực nhằm bình thường hóa các cuộc diễn tập như vậy, đáp trả các mối đe dọa về an ninh và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Tuy nhiên, truyền thông quốc gia đông dân nhất thế giới không cho biết các cuộc tuần tiễu trên diễn ra khi nào.
Cuộc tuần tra được tiến hành vào thời điểm căng thẳng leo thang ở biển
Đông sau khi Tòa Trọng tài Quốc tế bác bỏ “đường lưỡi bò” của Trung Quốc
ở vùng biển tranh chấp.
Bắc Kinh đã phản bác quyết định của Tòa có trụ sở ở La Haye, Hà Lan. Một
số nhà quan sát nhận định rằng Trung Quốc có thể thiết lập Vùng Nhận
dạng Phòng không ở biển Đông để "trả đũa".
'Chiến tranh trên biển'
Trong tuần này, Việt Nam kêu gọi “không đe dọa sử dụng vũ lực”, sau khi
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc kêu gọi nhân dân chuẩn bị cho “chiến
tranh trên biển”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình hôm 4/8 tuyên bố rằng
“hòa bình và ổn định ở Biển Đông là lợi ích và nguyện vọng chung của các
nước trong và ngoài khu vực”.
Ông Bình nói thêm: “Các tranh chấp ở Biển Đông cần phải được giải quyết
một cách hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực hay
đe dọa sử dụng vũ lực”.
Người phát ngôn lên tiếng hai ngày sau khi Tân Hoa Xã dẫn lời Bộ trưởng
Quốc phòng Trung Quốc, ông Thường Vạn Toàn, nói tại tỉnh Chiết Giang
rằng an ninh quốc gia của Trung Quốc có thể bị tác động từ các mối đe
dọa từ biển.
Ông Thường sau đó yêu cầu người dân cũng như các lực lượng của nước này
chuẩn bị tâm lý được huy động “bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn
lãnh thổ”.Theo Reuters, Xinhua, VOA
Người Việt và Philippines cùng biểu tình chống Trung Quốc
Trước đây, người dân hai nước cũng đã nhiều lần cùng nhau sát cánh phản
đối các hành động tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở biển Đông.
Gần 200 người biểu tình Việt Nam và Philippines đã tuần hành bên ngoài
lãnh sự quán Trung Quốc ở thành phố Makati nằm ở phía nam thủ đô Manila,
kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài Liên Hiệp Quốc.
Khoảng 50 người Việt và 100 người Philippines cùng biểu tình bên ngoài
cơ quan đại diện ngoại giao của quốc gia đông dân nhất thế giới hôm 6/8,
hát vang quốc ca và giơ quốc hoa của Philippines.
Họ còn giương cao các biểu ngữ có nội dung như: “Chúng tôi đoàn kết
chống lại sự xâm lược của Trung Quốc”, hay “Chúng tôi cầu nguyện cho hòa
bình, đoàn kết và pháp quyền”.
Tòa có trụ sở ở La Haye, Hà Lan, hôm 12/7 ra quyết định bác bỏ đường
lưỡi bò của Trung Quốc ở biển Đông, coi như trao phần thắng cho bên đâm
đơn kiện là chính quyền Manila.
Đây không phải là lần đầu tiên người biểu tình Philippines và Việt Nam cùng xuống đường.
Trước đây, người dân hai nước cũng đã nhiều lần cùng nhau sát cánh phản
đối các hành động tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh ở biển Đông.
Theo nhận định của giới quan sát, việc làm đó cho thấy sự đoàn kết của các nước nhỏ trước nước lớn trong cuộc tranh chấp.
Theo Tân Hoa Xã, một số máy bay ném bom H-6 và chiến đấu cơ Su-30 đã bay tuần tra và trinh sát cũng như huấn luyện tiếp nhiên liệu quanh quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough.
Báo chí Trung Quốc dẫn lời quan chức cấp cao của không quân nước này nói rằng đây là một nỗ lực nhằm bình thường hóa các cuộc diễn tập như vậy, đáp trả các mối đe dọa về an ninh và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Tuy nhiên, truyền thông quốc gia đông dân nhất thế giới không cho biết các cuộc tuần tiễu trên diễn ra khi nào.
Theo AAP, Reuters, VOA
http://www.voatiengviet.com/a/nguoi-viet-va-philippines-cung-bieu-tinh-chong-trung-quoc/3453777.html
Nhật Bản phản đối Trung Quốc đặt radar gần vùng tranh chấp ở Hoa Đông
Quần đảo Senkaku-Điếu Ngư nơi tranh chấp chủ quyền giữa Nhật Bản và Trung Quốc. ( Ảnh chụp 9/2012).REUTERS/Kyodo/File Photo
Hôm nay 07/08/2016, bộ Ngoại Giao Nhật Bản cho biết đã trao công hàm
phản đối Bắc Kinh sau khi phát hiện một radar của Trung Quốc được đặt
trên một giàn khoan thăm dò dầu khí gần vùng có tranh chấp giữa hai nước
ở biển Hoa Đông. Động thái này của Bắc Kinh có thể gây leo thang căng
thẳng giữa hai nước.
Theo Tokyo, loại radar này thường được các tàu tuần duyên sử dụng và
không cần thiết cho các hoạt động khai thác dầu khí. Truyền thông Nhật
Bản cho biết Tokyo lo ngại đây là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh có ý định
dùng các giàn khoan này làm cơ sở quân sự.
Theo lời một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nhật Bản, được AFP trích dẫn, Tokyo đã phát hiện ra thiết bị radar này hồi cuối tháng 06/2016 và đã trao công hàm phản đối, thông qua đại sứ quán Nhật Bản tại Trung Quốc vào ngày 05/08/2016, trong đó yêu cầu Bắc Kinh giải thích hành động trên.
Tokyo đã kêu gọi Trung Quốc ngừng xây các giàn khoan thăm dò dầu khí trên biển Hoa Đông và đã cáo buộc Trung Quốc đơn phương mở rộng các giàn khoan, phá vỡ thỏa thuận năm 2008 về việc cam kết duy trì hợp tác trong quản lý tài nguyên tại vùng biển chưa có ranh giới chính thức giữa hai nước.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20160807-nhat-ban-phan-doi-trung-quoc-dap-radar-gan-vung-tranh-chap-o-hoa-dong
Theo lời một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nhật Bản, được AFP trích dẫn, Tokyo đã phát hiện ra thiết bị radar này hồi cuối tháng 06/2016 và đã trao công hàm phản đối, thông qua đại sứ quán Nhật Bản tại Trung Quốc vào ngày 05/08/2016, trong đó yêu cầu Bắc Kinh giải thích hành động trên.
Tokyo đã kêu gọi Trung Quốc ngừng xây các giàn khoan thăm dò dầu khí trên biển Hoa Đông và đã cáo buộc Trung Quốc đơn phương mở rộng các giàn khoan, phá vỡ thỏa thuận năm 2008 về việc cam kết duy trì hợp tác trong quản lý tài nguyên tại vùng biển chưa có ranh giới chính thức giữa hai nước.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20160807-nhat-ban-phan-doi-trung-quoc-dap-radar-gan-vung-tranh-chap-o-hoa-dong
Quan hệ Trung Quốc-Ấn Độ có dấu hiệu xấu đi trông thấy
Ảnh minh họa : một cảnh ở khu vực người Tây Tạng lưu vong Majnu Ka Tilla ở New Delhi, Ấn Độ. Ảnh 27/03/ 2012AFP PHOTO/ Manan VATSYAYANA
Vào hôm qua 25/07/2016, được chính quyền bật đèn xanh, báo chí Trung
Quốc đã lớn tiếng đả kích Ấn Độ về việc New Delhi quyết định trục xuất
ba nhà báo của Tân Hoa Xã thường trú tại Ấn Độ. Thái độ gây căng thẳng
của Trung Quốc, trong bối cảnh hai nước có dấu hiệu tăng cường quân đội
đến vùng biên giới trên bộ đã khiến một số nhà quan sát lo ngại về nguy
cơ xung đột võ trang lại bùng giữa hai nước đông dân nhất thế giới hiện
nay.
Vụ việc bùng lên ngày 24/07 vừa qua khi có thông tin về quyết định của
New Delhi là sẽ trục xuất 3 nhà báo thuộc văn phòng Tân Hoa Xã tại Ấn
Độ, vì những hoạt động tình nghi làm gián điệp. Theo tình báo Ấn Độ, ba
người này, trong đó có trưởng phân xã của Tân Hoa Xã tại New Delhi, đã
sử dụng danh tính giả để đi lên vùng có người Tây Tạng lưu vong tại Ấn
Độ.
Giới quan sát đặc biệt ghi nhận tính chất nghiêm trọng của quyết định
trục xuất kể trên vì Tân Hoa Xã là hãng thông tấn Nhà Nước Trung Quốc,
và tại những quốc gia nào không có đại sứ quán Trung Quốc, văn phòng Tân
Hoa Xã hầu như đóng vai trò đại diện ngoại giao của Bắc Kinh. Ngoài ra,
đây là lần đầu tiên mà New Delhi trục xuất nhà báo Trung Quốc, một sự
kiện bất thường có thể gây căng thẳng ngoại giao với Bắc Kinh.
Và gần đúng với dự đoán, Trung Quốc đã có phản ứng, trước hết về mặt báo
chí. Đi đầu trong việc công kích Ấn Độ vẫn là tờ Hoàn Cầu Thời Báo, ấn
bản phổ thông đại chúng của tờ Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận của
đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Vào hôm qua, tờ báo này đã lên tiếng tố cáo thái độ « đa nghi » của Ấn Độ, đồng thời đe dọa New Delhi về những « hậu quả nghiêm trọng » phải gánh chịu sau vụ này.
Đây không phải là lần đầu tiên mà báo chi Trung Quốc có lời lẽ hung hăng
như vậy đối với các láng giềng. Điều đáng quan ngại là phản ứng này
được đưa ra vào lúc quân đội Ấn Độ và Trung Quốc đều đã được tăng cường ở
vùng biên giới phân chia hai nước.
Theo nhật báo Mỹ Huffington Post, quân đội Ấn Độ mới đây đã điều động
hơn 100 chiến xa T-72 do Nga chế tạo lên Ladakh, một vùng biên giới đang
tranh chấp nằm giữa bang Kashmir của Ấn Độ, và vùng Tây Tạng dưới quyền
cai trị của Trung Quốc.
Tất nhiên, Trung Quốc cũng đang chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất. Theo các
nguồn tin quân sự ở Bắc Kinh, Trung Quốc đã triển khai thêm lực lượng
đến khu vực dọc theo biên giới Ấn Độ, như để cho thấy quyết tâm sẵn sàng
đáp trả ngay lập tức nếu xẩy ra tình huống xấu.
Theo tờ báo Mỹ, sẽ không có gì đáng ngạc nhiên nếu quan hệ Ấn Trung xấu
đi nhanh chóng. Tranh chấp biên giới trên bộ giữa hai bên là nguyên nhân
chính gây căng thẳng, vốn đã từng làm dấy lên một cuộc chiến tranh cách
nay 50 năm. Đàm phàn giải quyết vấn đề này cho đến nay vẫn không có bất
kỳ tiến bộ nào.
Bên cạnh đó, quan điểm giữa Trung Quốc và Ấn Độ đối với Tây Tạng rất
khác biệt nhau. Trong khi Trung Quốc coi Tây Tạng là một địa phương của
mình, Ấn Độ lại nhìn nhận một chính phủ nhà nước Tây Tạng lưu vong.
Ngoài vấn đề biên giới, những hoạt động bành trướng ảnh hưởng của Trung
Quốc tại Nepal và tham vọng độc chiếm Biển Đông của Bắc Kinh cũng là đề
tài gây căng thẳng. Trung Quốc không che giấu bất bình trước việc Hải
Quân Ấn Độ tích cực dấn thân vào Biển Đông, với động thái gần đây nhất
là phái ba chiến hạm tới hoạt động trong khu vực, và có kế hoạch tập
huấn với Hải Quân Malaysia.
Nhìn chung, giới phân tích đang lo ngại trước khả năng bang giao Ấn -
Trung xấu đi, và nguy cơ một cuộc xung đột vũ trang Ấn-Trung như vào
những năm 1960, không thể loại trừ.http://vi.rfi.fr/chau-a/20160726-quan-he-trung-quoc-an-do-co-dau-hieu-xau-di-trong-thay
Giao tranh dữ dội tại biên giới Ấn Độ nã pháo hạng nặng khiến hàng trăm binh sĩ Trung Quốc …
05-08-2016 24825
Sau khi phát hiện ra bộ binh và xe tăngTrung Quốc đang cố tiến qua biên
giới, Ấn Độ đã nã hàng loạt đạn pháo vào giữa đội hình khiến hàng trăm
binh sĩ Trung Quốc… Bất ngờ hơn khi Ấn Độ sử dụng vũ khí có sức công phá
lớn khiến….quân Trung Quốc tháo chạy
Cuộc đụng độ xảy ra vào rạng sáng 5/8 khi quân đội hai nước dùng đại bác và pháo để bắn vào nhau, AFP đưa tin. Địa điểm xảy ra giao tranh ở khu vực biên giới bang Arunachal Pradesh.
Thống kê mới nhất cho thấy 200 binh sĩ Trung Quốc do trúng pháo kích
thiệt mạng , Ấn Độ cũng mất 50 người sau cuộc giao tranh. Cả Trung Quốc
và Ấn Độ hiện đều đổ lỗi cho đối phương khai mào chiến sự.
Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Manohar Parrika nói : “ Quân
đội Trung Quốc đã cho một sư đoàn tiến qua biên giới dưới sự yểm trợ
của pháo binh, khiến nhiều thường dân thiệt mạng, do dọc tuyến biên giới
lực lượng bố trí mỏng bắt buộc chúng tôi phải sử dụng vũ khí có sức
công phá lớn nhằm ngăn cản quân đội Trung Quốc tràn qua.
Trong khi đó, người phát ngôn chính phủ Trung Quốc Hoa Xuân Oánh lại tuyên bố: "Quân
đội Ấn Độ đã sử dụng tên lửa tấn công vào doanh trại khiến hàng trăm
binh sĩ thiệt mạng, Trung Quốc sẽ điều động quân tối đa để đáp trả ."
Ngay sau tuyên bố Trung Quốc đã huy động hàng chục sư đoàn và pháo hạng
nặng tiến sát biên giới chờ chỉ thị sẽ tấn công, khiến tình hình khu vực
trở nên căng thẳng. Quân đội các nước láng giềng đã đặt trong tình
trạng báo động.
Đây là cuộc xung đợt lớn nhất trong những năm qua giữa binh sỹ Ấn Độ và
Trung Quốc dọc LoC - đường biên giới trên thực tế dài 3200 km, nằm trên
đường ranh giới kiểm soát trên thực tế (LAC) của khu vực Yangtse, bang
Arunachal Pradesh, Ấn Độ. Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền với khu vực
này.
Nhật cảnh cáo Trung Quốc về các hành vi hung hăng trên biển
Công trình bồi đắp bãi ngầm Đá Tư Nghĩa (Hughes Reef) của Trung Quốc đang hoàn thiện. Nguồn : China Topix
Bắc Kinh có nguy cơ bị cuốn vào một cuộc xung đột với các láng giềng do
lập trường hung hăng trong các tranh chấp trên biển. Trong bản báo cáo
thường niên về quốc phòng công bố hôm nay, 02/08/2016, Nhật Bản không
ngần ngại công kích các hành vi bị cho là thái quá của Trung Quốc cả ở
Biển Đông lẫn Biển Hoa Đông, có nguy cơ dẫn đến chiến tranh ngoài ý
muốn.
Về Biển Đông, báo cáo quốc phòng của Nhật Bản ghi nhận là Trung Quốc « tiếp tục hành động một cách quyết đoán » và trong các hành động của Trung Quốc « có những hành vi nguy hiểm, có thể dẫn đến những hậu quả ngoài ý muốn ».
Trong thời gian qua, Trung Quốc áp đặt các đòi hỏi chủ quyền rộng khắp tại Biển Đông, cho bồi đắp bãi cạn hay rạn san hô trong tay họ thành đảo nhân tạo có thể làm hạ tầng cơ sở cho hoạt động quân sự, bất chấp tuyên bố chủ quyền của các láng giềng, làm quốc tế càng lúc càng lo ngại.
Mới đây, Tòa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye đã ra phán quyết bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong đường chín đoạn trên Biển Đông, cho rằng đòi hỏi này không cơ sở pháp lý.
Phán quyết của Tòa Trọng Tài đã tăng sức ép trên Bắc Kinh, và Sách Trắng Quốc Phòng của Nhật Bản vào hôm nay lo ngại rằng Trung Quốc « chuẩn bị có hành vi áp đặt yêu sách đơn phương mà không chấp nhận bất cứ thỏa hiệp nào », trong đó có việc « biến những thay đổi hiện trạng bằng biện pháp cưỡng chế thành sự đã rồi ».
Tokyo một lần nữa đã kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết của Tòa án quốc tế mà Bắc Kinh cho là bất hợp pháp.
Theo AFP, hãng tin chính thức Trung Quốc Tân Hoa Xã đã lớn tiếng tố cáo Tokyo là đã có « những nhận xét vô trách nhiệm » về quốc phòng Trung Quốc và những hoạt động trên biển được Bắc Kinh gọi là « bình thường và hợp pháp ở Biển Hoa Đông và Biển Đông ».
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20160802-nhat-canh-cao-trung-quoc-ve-cac-hanh-vi-hung-hang-tren-bien
Trong thời gian qua, Trung Quốc áp đặt các đòi hỏi chủ quyền rộng khắp tại Biển Đông, cho bồi đắp bãi cạn hay rạn san hô trong tay họ thành đảo nhân tạo có thể làm hạ tầng cơ sở cho hoạt động quân sự, bất chấp tuyên bố chủ quyền của các láng giềng, làm quốc tế càng lúc càng lo ngại.
Mới đây, Tòa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye đã ra phán quyết bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trong đường chín đoạn trên Biển Đông, cho rằng đòi hỏi này không cơ sở pháp lý.
Phán quyết của Tòa Trọng Tài đã tăng sức ép trên Bắc Kinh, và Sách Trắng Quốc Phòng của Nhật Bản vào hôm nay lo ngại rằng Trung Quốc « chuẩn bị có hành vi áp đặt yêu sách đơn phương mà không chấp nhận bất cứ thỏa hiệp nào », trong đó có việc « biến những thay đổi hiện trạng bằng biện pháp cưỡng chế thành sự đã rồi ».
Tokyo một lần nữa đã kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết của Tòa án quốc tế mà Bắc Kinh cho là bất hợp pháp.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tháng Hai vừa qua đã cho rằng sự
hiện diện quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông đã làm tăng nguy cơ « tính toán sai lầm hoặc xung đột ». Washington thường xuyên gửi tàu chiến vào Biển Đông để khẳng định quyền tự do hàng hải.
Và trong một điểm nóng mới nổi lên tại Biển Đông, tình hình quanh quần
đảo Natuna của Indonesia giáp Biển Đông cũng căng thẳng lên, với việc
tàu Trung Quốc và Indonesia chạm trán nhau. Tổng thống Indonesia Joko
Widodo cùng nội các của ông đã dùng tàu chiến đến thăm Natuna hồi tháng
Sáu để bắn đi thông điệp rằng Jakarta kiên quyết bảo vệ quần đảo ngoài
khơi xa của mình.
Về Biển Hoa Đông, nơi Tokyo có tranh chấp với Bắc Kinh trên quần đảo
Senkaku/Điếu Ngư, Nhật Bản cũng bày tỏ mối quan ngại về hoạt động gia
tăng của Trung Quốc. Báo cáo viết : « Gần đây, Trung Quốc đã gia tăng hoạt động gần quần đảo Senkaku, như cho máy bay quân sự bay gần các đảo ».
Trong vòng một năm, cho đến tháng 3/2016, máy bay Nhật đã phái 571 lần
bay lên nghênh chiến máy bay Trung Quốc bay sát không phận Nhật, một con
số cao hơn năm trước đó đến 107 lần.
Tháng 6 vừa qua, Tokyo cũng tố cáo Bắc Kinh cho tàu do thám xâm nhập hải
phận Nhật Bản vào lúc nước này tập trận cùng với Hoa Kỳ và Ấn Độ.
Và mới tháng trước, hai nước lại đấu khẩu với nhau về việc Bắc Kinh tố
cáo chiến đấu cơ Nhật hướng radar nhắm bắn vào máy bay Trung Quốc.
Đúng như chờ đợi, Trung Quốc đã cực lực bác bỏ các cáo buộc của Nhật Bản nêu lên trong Sách Trắng về quốc phòng vừa công bố.Theo AFP, hãng tin chính thức Trung Quốc Tân Hoa Xã đã lớn tiếng tố cáo Tokyo là đã có « những nhận xét vô trách nhiệm » về quốc phòng Trung Quốc và những hoạt động trên biển được Bắc Kinh gọi là « bình thường và hợp pháp ở Biển Hoa Đông và Biển Đông ».
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20160802-nhat-canh-cao-trung-quoc-ve-cac-hanh-vi-hung-hang-tren-bien
Đội tàu TQ áp sát Senkaku của Nhật
- 6 tháng 8 2016
Nhật Bản nói Trung Quốc đã đưa đội tàu gồm hơn 230 chiếc, hầu hết là
tàu đánh cá, vào sát vùng nước do Nhật kiểm soát ở Biển Hoa Đông.
Nhật đã triệu các quan chức ngoại giao Trung Quốc tới để phản đối.
Trong vụ việc mới nhất này, các tàu Trung Quốc đã áp sát khu vực quần đảo Senkaku, mà phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.
Đây là nơi Nhật hiện đang kiểm soát, nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền.
Chưa đầy một thập niên trước, Tokyo và Bắc Kinh đã thảo luận về việc cùng chung khai thác các nguồn tài nguyên ở Biển Hoa Đông, là vùng biển nằm giữa hai quốc gia.
Nhưng kể từ đó, căng thẳng đã gia tăng, nhất là quanh khu vực Senkaku có tranh chấp, nơi không có người ở.
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã cử ngày càng nhiều tàu bè tới quần đảo này, dường như để thử 'nắn gân' xem Nhật sẽ phản ứng ra sao.
Bắc Kinh cũng ngày càng gia tăng các hành vi nhằm khẳng định chủ quyền đối với Biển Đông.
Hồi tháng trước, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại The Hague đã ra phán quyết nói hầu hết các đòi hỏi của Bắc Kinh tại Biển Đông là không có cơ sở pháp lý.
Trung Quốc nói họ phớt lờ phán quyết của PCA.
No comments:
Post a Comment