Friday 28 September 2018

PHẠM TIẾN NAM * TỰ DO HÀNH TRÌNH GIAN NAN

TỰ DO HÀNH TRÌNH GIAN NAN

PHẠM TIẾN NAM

TỰ DO HÀNH TRÌNH GIAN NAN-Phạm Tiến Nam-

Tác giả tự bạch:

Tôi tên Phạm Hùng, bút hiệu Phạm Tiến Nam (-trở về nước Nam-, hoài bão lớn nhất trong đời tôi ). Sinh quán Bắc Ninh, vào Nam khi đất nước bị chia cắt, bỏ nước ra đi đến bến bờ tự do năm 1980, sau nhiều lần bị tù tội. Đến năm 12 tuổi tôi vẫn còn bị mù chữ (sinh năm 1941, đến tuổi đi học thì quê hương chinh chiến! Theo gia đình chạy giặc đến gần biên giới Hoa Việt.

Trước năm 1975 tôi là giám đốc ngân hàng, giảng sư đại học. Định cư tại quận Cam từ năm 1981 đến nay, làm nghề tự do, tự học lấy bằng Master Of Business Administration, và sau đó hoàn tất học vị tiến sĩ Quản Trị Hành Chánh (Doctor Of Business Administration).

Suốt tuổi trẻ, mò cua bắt ốc, mù chữ, những kinh nghiệm tránh pháo rất già dặn, hai lần bỏ xứ ra đi, tôi nhấn mạnh trong vài dòng tiểu sử này như một thông điệp đến những người trẻ sau tôi.

– Đến hải phận rồi, anh “nái” đi.

Người tài công, cũng là chủ tàu – một thuyền đánh cá chưa đầy 12m chiều dài, chòng chành, ọp ẹp – niềm hãnh diện của hắn: Ghe ba “đầu bạc” (máy mạnh, có khả năng đi xa). Hắn lui ra sau, tôi ra hiệu bảo hắn tiếp tục lái, “lấy 23 độ tây nam”, tôi nói. Tôi rùng mình nghe rờn rợn luồn vào sau gáy, chạy dọc sống lưng ! Lần đầu tiên trong đời điều khiển con thuyền, gần trăm sinh mạng nương tựa vào tôi .

Từ Phước Tỉnh, hắn vào Sài Gòn cưới vợ thành thị. Do người bạn tù vượt biên môi giới, tôi quen được hắn, tôi loè hắn nói không ngượng mồm, rằng tôi học giỏi, nói tiếng Anh giỏi, giỏi nghề đi biển, hắn chỉ lái tới hải phận, sau đó mình tôi “bao dàn”, tới Mã ngay chóc. Tôi cố thuyết phục hắn cho chuyến đi này, vì đã nhiều lần tanh bành tù tội, hắn tin tôi lắm, còn cho bớt nửa cây vàng nữa, mỗi đầu người hắn lấy 3 cây. Hắn mười mấy năm “đi chã” (đánh cá ngoài khơi), kinh nghiệm dầy dạn, còn tôi vừa mới học lóm được vài điều sơ đẳng từ đứa cháu học trường Hàng Hải Thương Thuyền, cháu dặn: “ Cậu lấy 23 độ tây nam khi tới hải phận quốc tế để đến Mã nếu đi từ Vũng Tầu, biển mình sâu chừng 60 fathom, tháng tư tây có gió Monsoon (gió nồm), trời tháng ba bà già đi biển mà cậu!”

Hành trang mang theo của tôi còn cuộn dây dài gần 60 sải, có một cục sắt nhỏ ở đầu dây để dò nông sâu đáy biển, một ít lương khô, sắm cái ống nhòm và hai viên hỏa pháo.

Đi hơn một ngày đường, người tài công reo lên: “Đến rồi, đến rồi”. Sao mà mau thế, tôi không tin hỏi hắn: “ tàu em chạy mấy hải lý một giờ?”. Hắn nhăn nhó lắc đầu cười hềnh hệch. Tôi móc trong túi ra cuộn dây, thả xuống biển, hết cả cuộn dây mà có cột cục sắt vẫn chưa đụng đáy. Tôi la lên thuyền quay lại hướng cũ.

Vài tiếng đồng hồ sau, cũng chính hắn hớt ha hớt hải la to, bảo rằng thuyền đang đi ngang qua Côn Đảo, mọi người nằm rạp xuống. Mấy thanh niên vội giăng lưới lên, giả làm thuyền đi đánh cá . Phải vài tiếng sau, núi đồi Côn Đảo mới mờ dần trong tầm mắt. Giã từ quê hương yêu dấu !

Lúc ở nhà tôi vò đầu suy tính, đi Thái Lan thì gần, nhưng sợ hải tặc, bọn chúng tàn ác, qua Phi hay Nam Dương, phải vượt đại dương, đi Mã, chọn lựa sau cùng. Bốn ngày đêm đã qua, mịt mờ bờ bến, chỉ toàn nước trời mênh mông. Dầu đã cạn cùng với lương khô và nước uống. Đàn bà, trẻ con, người già yếu, rũ rượi la liệt ngổn ngang nằm trên mạn thuyền, vài ngày nữa mà không đến là chết cả thuyền. Vì công an theo dõi ngặt ngèo, sơ hở một tí là bị tóm ngay, nhiều người phải mang dầu đi chôn. Riêng tôi dặn hắn lấy ruột tượng đựng lương khô, bỏ dầu vào bao nylon, quấn ngang người, tải từ từ lên ghe, ròng rã nhiều tháng trời mới mang được chừng năm ngày dầu. Biển lặng, có gió nồm thổi xuôi Nam.

Xa xa có một con tàu, lấy ống nhòm ra chỉ thấy được một khoảng cách vài thước, bèn bắn pháo báo nguy, pháo xịt cả hai viên ! Tàu lại gần hơn, mọi người vẫy tay khẩn nài. Những cánh tay rã rời buông xuống, tiếng kêu tuyệt vọng dâng lên, tàu hải tặc đụng vào mạn thuyền chúng tôi, mấy tên đen ngòm, tóc xoăn, mắt trắng dã, mặt như quỷ dữ man rợ rợn người, quấn loại sà rông sắp tụt, lâm râm van vái, có tên còn lần tràng hạt ! Sau màn cầu nguyện, chúng la hét, sấn sổ nhẩy qua ghe chúng tôi, mã tấu, súng dài bắn loạn xạ.

Chúng lùa trai tráng vào góc thuyền, phụ nữ người già lùa vào một nơi. Chung nắn, bóp, xé quần xé áo, lột cả nịt ngực quần lót ra xem ! Tháo nhẫn dựt giây chuyền, bứt bông tai, miệng hét, tay nắn, chân đạp, đồng bọn đứng gác lăm le nổ đạn. Chúng dùng dao rạch các túi hành lý, lục lọi tung toé, chọn những thứ gì có giá bỏ vào những túi lớn chúng mang theo. Sau đó quay sang đánh đập, khảo tra đám trai tráng. Không ai dám chống, trẻ nhỏ cũng im thin thít, ai nấy im lặng chờ những nhát chém lạnh như thép phậm vào sau gáy.

Bỗng có chiếc thương thuyền đang tiến lại gần, bọn hải tặc lơ láo vội rút đi. Thương thuyền lướt qua, nhiều người quỳ xuống van lậy, xì xụp kêu gào, tế như tế sao ! Chiếc thương thuyền vẫn lặng lẽ rẽ sóng, để lại sau lưng nhiều lọn sóng cao, thuyền con chúng tôi như muốn lật nhào, tiếng khóc òa lên, vật vã kêu gào, thần chết chập chờn lởn vởn !

Gần năm ngày đêm ròng rã, chỉ toàn mênh mông biển rộng, biển xanh liền với chân trời. Mây vàng đỏ ối nơi cuối chân trời, có bầy hải âu bay lượn, người tài công reo lên, nói rằng thuyền đã gần đến bờ, hắn bỏ tay lái để chỉ cho mọi người nhìn rác rến trôi lềnh bềnh trên mặt biển. Tôi lấy cuộn dây trong túi thả xuống nước, một nắm dây vẫn nằm trong lòng bàn tay, mà đầu dây đã chạm đến đáy biển . Tôi lẩm bẩm “ba mươi fathom, đến thật rồi !”

Tôi cho thuyền chạy hướng chính tây để đâm vào bờ, gần nửa đêm nhìn bằng mắt thường cũng thấy đất liền, ánh đèn lập loè, tử thần đã đi qua ! Không cặp thẳng bờ, tôi cho thuyền xuôi nam song song bờ biển, lánh xa vùng Bắc Mã có du kích Mã Cộng. Dự định vào đến bờ phải gặp ngay các cơ quan thiện nguyện và giới truyền thông, lọt vào tay bọn lính biên phòng, trước khi truyền thông biết là đại họa: Thuyền bị đục thủng, hút cạn hết dầu, cho tàu chiến kéo thuyền tị nạn ra khơi, chặt đứt dây. Nhiều thuyền đầy ắp người, bị kéo ra giữa khơi mùa biển động, rồi sau đó chẳng ai nghe gì về những con thuyền bạc mệnh ấy !

Trời đã sáng nhìn rõ mặt người, dầu cũng hết, tôi cho thuyền vào bờ, thuyền cặp bãi cát của thành phố nghỉ mát Kuantan một buổi sáng đầu tháng 6 năm 1980, bãi vắng hoe, thành phố còn thiu thiu ngủ. Mọi người chạy ùa lên bãi cát, gặp ngay anh Mỹ đen, tôi khẩn nài nhờ anh giúp. Một lát sau anh quay trở lại cười báo tin vui rằng anh đã gọi được nhiều nhà báo, báo với cả Liên Hiệp Quốc, anh còn cho một cây thuốc lá Mã Stuf, ân cần dặn dò và chúc may mắn. Tôi ngậm ngùi xiết chặt tay anh .

Chiếc thuyền cưu mang chúng tôi đã chìm hẳn, nếu không thì tôi cũng phải đục thủng nó, mọi người yên lòng: thuyền đã chìm, đã gặp được nhiều nhà báo, bọn Mã không dám đẩy chúng ta ra lại ngoài khơi. Mãi quá trưa quân đội mới tới, bốn tên lính Mã quân phục xộc xệch, đi dép nhựa, đeo súng săn, tay cầm gậy dài, hỏi chúng tôi ai là người trưởng đoàn, đập vào đầu tôi mấy hèo dằn mặt ! Không đau đòn, nhưng đau lòng, tủi phận. Sau này trên đường đi định cư Hoa Kỳ, tôi được ghé Hồng Kông để đổi máy bay, bọn chúng tôi rách rưới. Mấy tên cảnh sát phi trường dùng dùi cui xua đuổi, hăm dọa đánh đập những ai đi ra khỏi chỗ ngồi qui định . Ai đã đưa dân tộc Việt Nam đến tình cảnh khổ nhục này ?

Pulau Bidong là một hoang đảo ở giữa đại dương, rộng vài cây số vương, lởm chởm núi đá, mấy chục ngàn người chen chúc, dựng lều ven vách núi chui rúc, lúc cao điểm gần 60 ngàn người. Trước ngày tôi đến đảo vài tháng, thế giới đã phải kêu lên rằng “ có phép mầu, bệnh dịch mới không xảy ra”.

Ban ngày người ta chen nhau đi như buổi chợ phiên, bụi mù mắt, nắng cháy da, tiếng ồn ào như vỡ chợ. Có những vùng đất trống, phân người và nước tiểu lầy lội lên đến mắt cá, ruồi nhặng vù vù bay kín trời, mùi hôi thối nồng nặc, nắng trưa khắc nghiệt tăng độ nồng, cơn gió nóng thổi qua, đẩy dội ngược lại đằng sau, những ai hít phải sặc sụa cúi gập người xuống ôm ngực. Chuột từng bầy, to bằng bắp chân trẻ con, trụi lông, thân mình đỏ lòm lở lói, hai cục hạch to bằng hai viên sỏi, khệnh khạng di chuyển chậm chạp lềnh khênh, nhìn thấy lần đầu nhiều người nôn mửa ! Dọc theo con suối cạn, xác chuột nằm rải rác kín hai bên bờ, đi hứng nước tắm phải khéo lắm mới không dẫm phải xác chuột đã sưng vù. Hằng ngày nhiều thanh niên đi nhặt xác chuột bốn năm cần xế bự đầy vun tới bốn năm thanh niên lực lưỡng khiêng mới nổi.

Trong trại, những băng đảng nổi lên cướp bóc, hãm hiếp, mãi sau nhờ lính Mã tăng viện mới dẹp được. Những tranh giành lều chiếu, nơi ở tiện nghi, rồi nào tham ô, nhũng lạm với những đổi chác để mong sớm được rời đảo. Có chợ mọc lên buôn bán, hàng hóa lính Mỹ đem qua từ đất liền, tiệm ăn, quán cà phê mọc lên ven bãi cát. Những máy tàu cải chế thành máy phát điện, gạo tẻ và khí đá chế thành rượu để uống say mèm quên đời lưu vong .

Thời gian tạm trú trên đảo thường thì trên dưới một năm, một năm cũng là dài đăng đẳng ! Những cuộc tình vội vàng, chắp nối nở rộ. Lộng ngôn mới gọi đó là những cuộc tình, thật ra chỉ là những chung đụng thân xác, được vài ba tháng thì lại chia tay nhau, mỗi người đều có phận riêng. Thuốc ngừa thai được Liên Hiệp Quốc phát không rộng rãi. Thế nhưng vẫn có tiêng khóc chào đời, tiếng khóc dư thừa ngoài mong đợi. Chưa kể những thai nhi bị xóa đi dấu vết sau “những cuộc tình trên đảo”…

Ở Bidong tôi làm việc trong phòng điều tra tội ác hải tặc, tôi thường phỏng vấn đồng bào tị nạn khắp nơi dạt vào đảo, xin kể ra đây những cảnh kinh hoàng, tất cả là sự thật, vì trí tưởng tượng của loài người không thể nào có thể dựng lên, dù chỉ bằng phần nhỏ, những chuyện tôi sắp kể…

Có thuyền trôi dạt, đáp vào bờ cát Bidong, thuyền gần trăm người, chết còn mươi mạng, chết vì đói, chết vì khát, bị hải tặc chém đầu ném xác xuống biển cho cá dữ rỉa thây. Có thuyền bị cháy nám, lờ đờ trôi gần đảo, con thuyền ma không còn ai cầm lái, thanh niên Bidong chèo ghe ra kéo thuyền vào bờ cát, thuyền còn lại mươi người thoi thóp, nằm la liệt trên mạn thuyền, xác người ngổn ngang bốc mùi, có những bé thơ chết hồn nhiên nằm ôm vú mẹ. Có bà mẹ được dìu xuống bến, vẫn ôm chặt đứa bé trong tay, bỗng òa lên khóc, đứa bé đã chết từ lâu, bà vật vã gào thét không ra tiếng khóc, bà vẫn mớm con bằng chính nước dãi của mình, bà vẫn lấy nước tiểu của con, vàng khè quánh đặc, để rửa kinh trong những ngày có tháng !

Có mấy em gái khệnh khạng, áo quần tả tơi, bê bết vết máu đã khô đen, lờ đờ lảo đảo lên bờ trên cát, em chợt ngồi xuống ôm mặt thều thào gọi mẹ cha, em khóc không ra nước mắt. Lúc sau tỉnh lại, em gặp được mẹ được cha, được cả anh và cả thằng em trong đống xác người vừa mới được chuyển từ thuyền lên bãi cát, những cái xác tô hô nằm trên cát nắng thiêu người, không manh chiếc rách để liệm ! Có mấy bé trai, vùng dậy sau khi được mớm sữa, bé chạy tung tăng đi tìm cha mẹ, những người từ tâm ôm em vào lòng dỗ dành bảo rằng em sẽ được gặp lại cha mẹ !

Vài người sống sót chẳng hiểu vì sao mình hãy còn sống, nghẹn ngào kể lại chuyện đau buồn, hải tặc bắn xối xả vào thuyền, nhiều người đã bị chết ngay lúc đó, nhiếu người hốt hoảng nhảy xuống biển, mùa biển động cá dữ đói ăn, nghe mùi máu tanh kéo đến từng bầy, vẫy vùng giành nhau phanh thây xé xác, thịt xương, áo quần, ruột gan lóng thòng, nổi lềnh bềnh trong vũng nước đỏ ngầu, chỉ trong khoảng khắc bầy cá dữ tha đi hết thịt xương, để lại đại dương một vùng nước đỏ ngòm . Bắn xong chúng nhẩy qua thuyền, chém loạn cuồng, mã tấu bửa xuống đầu, chẻ lên vai, phạm ngang lưng, đâm vào bụng, ruột lòi ra lóng thòng trắng hếu ! Máu đỏ từng vòi phun tung toé.

Tay chém, miệng gầm, áp đảo xong chúng bắt đầu cướp, lùa đàn bà con gái xuống khoang thuyền, những thân gái bị quăng quật, xé nát áo quần. Bọn chúng dành nhau những thân gái yếu đuối ! Những xác thân trần truồng quì xuống van lậy, chúng vẫn cười đùa chẳng tha, nhiều cô nằm thoi thóp, chúng lấy dao chích máu, rạch đùi, cắt đầu nhũ hoa, đâm vào hạ bộ cười hô hố . Trước khi bỏ đi còn mang theo vài người nhan sắc, đem bán cho những thanh lâu, hay đem đến một cái hải đảo hoang vu nơi có sào huyệt của bọn chúng, nhốt ở đó để thỉnh thoảng ghé vào hành hạ, chán chường thì đem đi bán, hoặc bỏ trôi trên biển, khi chúng cướp thêm được gái mới.

Báo chí có loan tin, vài cô trốn được kể lại những chuyện thương tâm. Hải tặc thường đâm thủng thuyền, đốt phá, tạo kinh hoàng rồi cướp bóc, cướp tất cả giết nhiều người dù không chống cự, hiếp cả người già…Sau đó cho đánh đắm thuyền để phi tang, nhiều người may mắn dạt được vào bờ thác loạn thần kinh, ngập ngừng không trả lời câu hỏi rằng đã có ăn thịt người chết để sống không? Không chắc…vì trong cơn thoi thóp có người mớm cho ăn, cũng chả hiểu tại sao còn sống được !

Có những thiếu phụ mất tất cả chồng con, ôm trong lòng cái thai oan nghiệt. Có　những ông chồng còn lại một mình lầm lủi. Những em nhỏ côi cút nước mắt chưa khô không còn được sống hồn nhiên, có những bé trai khôi ngô mắt sáng sống đời ám ảnh cảnh mẹ, cảnh chị bị dày vò, có những em gái đẹp hiền dễ thương, sớm bị đọa đày sống đời buông thả. Ít có　gia đình còn được đầy đủ, dọc đường mất mát. Hay lúc ra đi không thể đi chung phải phân tán nhỏ để lỡ có bề nào còn chỗ nương tựa. Bên cạnh những buông thả cuồng loạn, cũng còn những thủy chung, mực thước, đời sống đơn sơ đạm bạc, nhìn về tương lai.

Bidong được chia ra làm nhiều nơi cư trú. Khu C có bãi cát vàng, nổi lên　những quán cà phê,　cuối bãi có ngọn núi trọc, nơi an nghỉ sau cùng của những người chưa tìm được tự do đã vội đi vào lòng đất, nơi đây cũng là nơi an nghỉ của những cái chết đau thương. Bidong trước ngày đóng cửa vĩnh viễn đã là nơi xẩy ra những cuộc biểu tình đẫm máu của những người bị cướp đi quyền tị nạn, có nhiều người đã tự mổ bụng mình hoặc tẩm dầu thiêu rụi xác thân cháy như ngọn đuốc tự do, quyết không trở lại quê hương ngục tù.

Có nhiều trăm ngàn người đã bỏ xác trên Biển Đông, cũng có hàng trăm ngàn người đã chịu nhục nhằn, nhưng cả triệu người không chùn bước lũ lượt ra đi, triệu người muôn đời không　phủ nhận quê hương, muôn đời hãnh diện tổ quốc, tự hào dân tộc. Chúng tôi
chỉ phủ định chế độ nên chúng tôi ra đi, coi nhẹ nguy hiểm, khinh thường cái chết, lánh xa bạo quyền .

Mảnh đất tạm dung sẽ đến nếu là hoang vu cằn cỗi, nếu là sa mạc buồn　tênh, liệu có triệu người bất kể sinh mạng liều chết ra đi? Tự do chất chứa cái quyền được sống là người, nhân quyền ấp ủ cuộc sống no lành.

Đường đi tới tự do gian nan, phủ đầy máu lệ, thịt xương vương vãi dọc đường. Những gi thuyền nhân Việt nam đã trải qua chưa một lần xảy ra trong nhiều nghìn năm lịch sử loài người .

Phạm Tiến Nam

THIỆN Ý * NGƯỜI THOÁT CHẾT TRỞ VỀ TỪ MỒ CHÔN TẬP THỂ

NGƯỜI THOÁT CHẾT TRỞ VỀ TỪ MỒ CHÔN TẬP THỂ

THIỆN Ý *

Đúng 50 năm trước đây, vào Tết Mậu Thân 1968, quân đội cộng sản Bắc Việt đã đồng loạt mở cuộc tấn công vào các đô thi Miền Nam, vi phạm trắng trợn lệnh hưu chiến, phá tan bầu không khí vui xuân đón Tết thiêng liêng cổ truyền của người dân Việt, gây tàn phá, chết chóc tang thương cho toàn Miền Nam.

Một trong những tội ác tày trời không thể biện minh đối Việt cộng và không thể nào quên trong lòng người dân Miền Nam xảy ra trong cuộc chiến tranh xâm chiếm Miền Nam (1954-1975) cộng sản hóa toàn cõi đất nước. Đó là những mồ chôn tập thể ở Huế nằm rải rác ở nhiều nơi tổng cộng lên tới khoảng 6000 người mà Việt cộng đã gây ra trong cái gọi là cuộc “Tổng tiến công và nổi dạy mùa xuân 68”. Nạn nhân trong những ngôi mộ tập thể này là những quân nhân, công chức Việt Nam Cộng Hòa nghỉ phép ăn Tết với gia đình, nhưng phần đông là những thanh niên, sinh viên học sinh và dân thường bị kết tội cộng tác với chính quyền quốc gia, hay không chịu hợp tác hoặc “chống lại cách mạng”. Sau khoảng 28 ngày đêm chiếm đóng, trước khi rút chạy, Việt cộng đã xử bắn hay chôn sống những nạn nhân này và chôn trong những ngôi mồ tập thể ở nhiều địa điểm khác nhau.

Câu truyện “người thoát chết trở về từ mồ chôn tập thể” mà chúng tôi viết lại ở đây là chuyện người thật, việc thật, do lời kể của em vợ một người bạn hàng xóm ở sát vách, có Mẹ ruột bị giết và chôn tại một trong 9 ngôi mồ tập thể trong khuôn viên trường Tiểu học Gia Hội ở nội thành Huế. Người kể truyện tên N. G. H. hiện cùng nhiều người thân trong gia đình định cư tại Tân Tây Lan (New Zeland) trong đó có gia đình anh bạn hàng xóm tên T. H. H, nguyên là một Thiếu tá quân lực VNCH từng bị tù nhiều năm trong cái gọi là “Trại lao động học tập cải tạo” của Việt cộng. Em H. đã kể cho tôi nghe trong một đêm cùng ngồi ở lan can chờ đón Giao thừa Tết năm nào sau 30-4-1975, ngày cộng sản Bắc Việt xâm chiếm Miền Nam, vi phạm trắng trợn Hiệp Định Paris ngày 27-1-1973 do họ bí mật hợp soạn với “đế quốc Mỹ” để rồi sau đó chính phủ quốc gia Việt Nam Cộng Hòa bị ép buộc phải ký vào như bản án tử hình được tuyên và thi hành án vào ngày 30-4-1975.

Theo H. kể lại, thì trước 30-4-1975 Cha Mẹ anh là một nhà buôn giàu có buôn bán trầm hương nổi tiếng ở Huế, nhà có người ăn kẻ ở. Đúng đêm 30 Tết Mậu Thân 1968, Việt cộng tấn công vào thành phố Huế. Sau khi Việt cộng chiếm đóng ít ngày, mọi người trong nhà đều sửng sốt khi thấy một chị giúp việc mặc đồ đen, đội nón tai bèo mang súng AK đi cùng hai người khác đến nhà yêu cầu đưa người yêu của chị gái anh, lúc đó là một sinh viên trường võ bị quốc gia Đà Lạt về nghỉ Tết (sau là Thiếu tá T.H.H là chồng của chị anh), phải ra trình diện. Sau khi lục soát nhà không thấy anh H. (đang trốn trên trần nhà), chị người làm yêu cầu Mẹ anh đi theo làm con tin, nói là khi nào anh H. ra trình diện sẽ thả mẹ anh về.

Tất nhiên là anh sinh viên sĩ quan Đà Lạt tên H. bạn hàng xóm của tôi, không dại gì ra trình diện để bị giết và bà Mẹ bị bắt đi sau đó cũng không thấy trở về nhà, ngay cả sau khi Việt cộng đã rút hết khỏi Huế cả tuần lễ sau. Mọi người trong gia đình anh H. vô cùng lo lắng vì nghe nói nhiều gia đình có người thân cũng bị bắt đi và bị giết chôn trong những mồ chôn tập thể. Những thân nhân họ đang đi đào bới các ngôi mồ tập thể để tìm xác người thân. Mọi người chia nhau đi hỏi tin tức và thầm cầu nguyện cho người thân trốn thoát đấu đó bình an trở về. Trong khi mọi người đang hoang mang, lo lắng không biết số phận người Mẹ ra sao, thì một hôm có một anh thanh niên quen biết đến nhà báo tin cho hay người Mẹ đã bị nhốt chung với anh này tại Trường Tiểu học Gia Hội và cùng bị Việt cộng xử bắn chôn chung trong một mồ tập thể trong khuôn viên nhà trường; nhưng anh đã may mắn sống sót trở về.

Theo thuật lại của anh thanh niên thì đêm hôm đó, Việt cộng trói chung 10 người một dây, đưa ra trước các hố đã đào sẵn, rồi ria một tràng AK, xác người đổ xuống, khi dầy thì lấp đất lên một cách sơ sài, vội vã. Riêng anh thanh niên thì may mắn thoát chết vì không trúng đạn mà chỉ đổ theo những người cùng dây trói. Khi tỉnh lại, anh thanh niên nói là ngửi thấy nồng nặc mùi máu tanh ướt đẫm quần áo và mặt. Nhờ bóng đêm anh thanh niên được thần chết bỏ quên đã tìm cách thoát chạy về nhà. Anh thanh niên về đến nhà trời còn tối, gõ cửa và lên tiếng gọi. Nghe tiếng em trai gọi nhỏ thều thào người chị gái vội ra mở cửa. Nhưng vừa nhìn thấy mặt và toàn thân em trai mình đầy máu me thì sợ hãi đóng sập cửa lại khi người em chưa kịp bước bào nhà. Phải đợi người em năn nỉ, nói là mình còn sống thật, hãy mở cửa mau cho anh vào nhà. Người chị như hoàn hồn mở cửa lại cho em vào nhà. Nhưng vẫn chưa tin là sự thật, chị đưa tay sờ mặt em như để biết chắc là em mình thật chứ không phải hồn ma bóng quế về báo mộng cho biết.

Sau khi nghe anh thanh niên thoát chết trở về từ mồ chôn tập thể thuật lại, thế là cả nhà của bà Mẹ nạn nhân theo chỉ dẫn của người thanh niên này đi đào bới ngôi mồ tập thể cùng nhiều người khác đi tìm xác người thân. Nhờ quần áo, trang sức và những dấu vết đặc biệt của người chết, họ đã nhận ra xác của người vợ, người Mẹ xấu số của các con đem về mai táng.

Câu truyện vừa viết lại trên đây là một thảm cảnh tiêu biểu của hàng ngàn gia đình có nạn nhân bị Việt cộng xử bắn hay chôn sống trong các mồ chôn tập thể ở Huế trong biến cố Tết Mậu thân 1968. Riêng đối với gia đình anh H. người em vợ của người bạn hàng xóm, thì thảm cảnh còn tái diễn sau ngày 30-4-1975. Vì vẫn theo lời kể của anh H. trong đêm cùng ngồi đón Giao Thừa năm đó, thì sau ngày “Giải phóng”, Cha anh bị đánh tư sản. Vì quá uất ức đã dùng dao chém vào đầu tự sát, con cháu kịp đưa vào nhà thương nên cứu kịp. Nhưng sau khi hồi tỉnh, lợi dụng lúc anh H có bổn phận chăm sóc và canh chừng người Cha, xuống sân ngồi ghế đá hút thuốc lá, Cha anh đã nhảy lầu tự tử. Anh nói, cái chết của người Cha đã chấn động mạnh khiến anh như bị bệnh thần kinh một thời gian vì mang mặc cảm do mình lơ là để Cha tự tử chết thảm thương.

Tôi viết lại câu truyện có thật này theo lời kể của H. một trong những người con của một Bà Mẹ nạn nhân trong hàng ngàn nạn nhân bị Việt cộng sát hại hay chôn sống trong các ngôn mồ tập thể ở Huế trong biến cố Tết Mậu Thân 1968. Nếu tất cả những câu truyện thật này được phơi bày, chắc phải in thành hàng ngàn trang sách. Ðó là một tội ác tầy trời mà ngày nay thế giới văn minh gọi là “Tội ác chiến tranh” hay “Tội ác chống nhân loại”, với những thủ phạm phải bị đem ra xét xử và trừng phạt. Những phim ảnh tài liệu đã ghi lại tội ác vô tiền khoáng hậu này đã đủ bằng chứng và hội đủ yếu tố cấu thành các tội ác vừa nêu.

Thế nhưng 50 năm đã qua, cá nhân những kẻ chủ mưu, thủ ác trực tiếp hay đồng lõa gián tiếp thì hầu hết đã đi vào lòng đất. Nhưng kế thừa những kẻ chủ mưu, thủ ác đã gây ra cuộc thảm sát Tết Mậu Thân 68 ở Huế nay là đảng và nhà cầm quyền công sản Việt Nam; đúng ra phải chịu trách nhiệm hình sự cũng như dân sự. Hay ít ra phải có lời công khai tạ lỗi với các nạn nhân và thân nhân họ. Thế nhưng thật đáng tiếc là hàng năm đảng và nhà cầm quyền cộng sản hiện nay vẫn tổ chức ăn mừng “Tổng tiến công và nội dạy mùa xuân 68” như một thắng lợi, gây phẫn nộ cho người dân Miền Nam, nhất là những thân nhân các nạn nhân đã chết trong cuộc tắm máu này. Vì hành động ăn mừng này làm người ta liên tưởng đến các cuộc uống máu, nhảy múa bên xác quân thù của các bộ lạc xa xưa còn man rợ khi chiến thắng một bộ lạc yếu kém hơn mình.

Trên diễn đàn này, hơn một lần chúng tôi đã lên tiếng kêu gọi đảng và nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam hãy chấm dứt ngay việc ăn mừng các biến cố quan trọng trong cuộc chiến tranh vừa qua; như biến cố Mậu Thân 1968 và 30-4-1975… Vì những biến cố ấy và tất cả các biến cố dẫn đến kết thúc cuộc chiến tranh “nồi da sáo thịt” vào ngày 30-4-1975, chẳng phải là thắng lợi của phe này (Việt cộng) với phe kia (Việt quốc). Tất cả đều là sự thất bại và nỗi ô nhục chung của người Việt Nam, thuộc các bên tham chiến, vì đã tri tình (Việt cộng) hay ngay tình (Việt quốc) phải làm công cụ chiến lược một thời (Chiến tranh ý thức hệ toàn cầu) cho ngoại bang.

Thiết tưởng, đúng ra đảng Cộng sản Việt Nam nắm quyền 43 năm qua, phải sớm nhìn ra thực chất cuộc chiến tranh “Cốt nhục tương tàn” này, để có hành động khác hơn hầu cải sửa lại những sai lầm quá khứ; khi mù quáng tin theo chủ nghĩa cộng sản không tưởng; phát động cuộc chiến tranh cộng sản hóa Miền Nam với cái giá núi xương, sống máu dân Việt; đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội thất bại, để lại hậu quả nghiêm trọng, toàn diện và di hại lâu dài cho dân tộc và đất nước. Chúng tôi ước mong những người lãnh đạo đảng và nhà cầm quyền Việt Nam hiện nay cần suy nghĩ lại để có hành động thức thời có lợi cho dân cho nước, cho các thế hệ Việt Nam hiện tại cũng như mai sau.

Thiện Ý

Houston, ngày 4-2-2018

NẠN BUÔN NGƯỜI

80% nạn nhân buôn bán người bị cưỡng ép kết hôn và bóc lột tình dục

Tin Tức TTXVN 29/09/2017 16:13 GMT+7 1 liên quan Gốc

Việc buôn bán người tại Việt Nam diễn ra rất tinh vi, thông qua các hình thức như xuất khẩu lao động, du lịch, cưới chồng, đi du học.

80% nạn nhân buôn bán người bị cưỡng ép kết hôn và bóc lột tình dục - Ảnh 1

Quang cảnh hội thảo.

Ngày 29/9, tại Hà Nội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) cùng Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) đã tổ chức hội thảo “Triển khai Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người”.

Theo thống kê của IOM, Châu Á – Thái Bình Dương là khu vực có tỷ lệ buôn bán người cao nhất trên thế giới, trong đó ASEAN là một trong những khu vực xảy ra vấn nạn buôn bán người nhức nhối nhất. Trong số 2,5 triệu người bị buôn bán thì đa phần đến từ Châu Á - Thái Bình Dương.

Cuối năm 2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký kết Công ước ASEAN về mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em (ACTIP). Việt Nam cũng đã phê chuẩn Công ước này vào cuối năm 2016.

Ông Lê Đức Hiền, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTBXH) cho biết: Việc buôn bán người tại Việt Nam diễn ra rất tinh vi, thông qua các hình thức như xuất khẩu lao động, du lịch, cưới chồng, đi du học...

Theo tổng điều tra, rà soát năm 2016, trong 5 năm (2010-2015), Việt Nam có 2.596 trường hợp, trong đó có 1.162 nạn nhân; 1.414 người nghi bị mua bán và 26 người chưa thành niên trở về cùng nạn nhân. Các địa phương có nhiều nạn nhân nhất là Sơn La (367 người), Lào Cai (267), Nghệ An (263). Có tới 97% người bị buôn bán là phụ nữ.

Qua phân tích thì có tới 68% nạn nhân bị buôn bán là người chưa lập gia đình. Hầu hết nạn nhân đều có kinh tế khó khăn thuộc hộ nghèo (chiếm 84%), 71% là người làm ruộng hoặc không nghề nghiệp. Đa phần nạn nhân không biết chữ hoặc chỉ học xong tiểu học. Có 98% nạn nhân bị mua bán người ra nước ngoài, trong đó 90% là sang Trung Quốc.

“Đa phần các trường hợp buôn bán đều nhằm mục đích cưỡng ép kết hôn và bóc lột tình dục (chiếm 80% nạn nhân). Có tới 60% nạn nhân được giải cứu hoặc trao trả song phương, chỉ có 40% là tự tìm được cách trở về”, ông Lê Đức Hiền cho biết.

Về phía Bộ LĐTBXH đã triển khai đề án “Tiếp nhận xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán”. Theo đó, tất cả các nạn nhân khi trở về có khai báo và được hỗ trợ ban đầu về tâm lý và hòa nhập cộng đồng; đồng thời triển khai mô hình hỗ trợ sinh vế tại Hải Phòng, Đà Nẵng, Nghệ An…

Theo đại diện Bộ Công An, ở Việt Nam, tội phạm mua bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em có diễn biến phức tạp, thủ đoạn tinh vi, có tổ chức và có yếu tố nước ngoài; tính chất, mức độ nguy hiểm ngày càn cao. Việc trở thành thành viên Công ước ACTIP có tác động tích cực đối với Việt Nam và khu vực ASEAN, mang lại lợi ích nhiều mặt, góp phần khẳng định vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Do đó, để triển khai Công ước ACTIP, bên cạnh việc xây dựng cơ chế phối hợp, Chính phủ phân công trách nhiệm cho các bộ ngành, cơ quan có liên quan theo dõi, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện Công ước; đồng thời xây dựng các đề án nghiên cứu về hoạt động điều tra đặc biệt, hợp tác quốc tế trong điều tra hình sự, tăng cường ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế đa phương, song phương trong lĩnh vực thương trợ tư pháp về hình sự và dẫn độ.

XC/Báo Tin Tức

Lao động VN đi Hàn Quốc phải thế chân 100 triệu đồng

RFA 19.11.2013

Bắt đầu từ ngày hôm nay (20/11), lao động VN đi làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài của Hàn Quốc (EPS) sẽ phải đặt tiền ký quỹ 100 triệu đồng tại các chi nhánh, phòng giao dịch của ngân hàng chính sách XH (CSXH) ở các địa phương.
Nội dung trên được đưa ra trong thông tư của Cục quản lý lao động ngoài nước, thuộc Bộ LĐ Thương binh và XH hôm 18/11 với mục đích nhằm giảm tỷ lệ bỏ trốn của lao động VN tại Hàn Quốc.
Ngoài ra, thông tư cho hay tiền ký quĩ của người lao động được quản lý tại ngân hàng CSXH trong thời gian người lao động làm việc ở nước ngoài sẽ được hoàn trả cả gốc lẫn lãi 10 ngày sau khi người lao động hoàn thành hợp đồng về nước.

THU HỒI GIẤY PHÉP LAO ĐỘNG

Thu hồi giấy phép gần 50 doanh nghiệp xuất khẩu lao động

RFA
2017-11-06

Ảnh minh họa: Công nhân Nghệ An lên đường sang Đài Loan xuất khẩu lao động năm 2009.

Courtesy: vieclamvietnam.gov.vn

Có 46 doanh nghiệp xuất khẩu lao động, có trụ sở tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, bị thu hồi giấy phép hoạt động.

Cục Quản lý Lao động Ngoài nước, thuộc Bộ Lao Động-Thương Binh-Xã Hội cho biết thông tin vừa nêu vào ngày 6 tháng 11.

Nguyên nhân 46 doanh nghiệp xuất khẩu lao động bị thu hồi giấy phép do vi phạm các quy định trong Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, chẳn hạn như không làm thủ tục đổi giấy phép, không đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày cấp giấy phép, không trực tiếp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài…

Bộ Lao Động-Thương Binh-Xã Hội đề nghị 46 doanh nghiệp này phải có báo cáo về tình hình của công ty và vẫn phải chịu trách nhiệm tiếp tục quản lý, hỗ trợ các lao động đang làm việc ở nước ngoài cũng như chuẩn bị ra nước ngoài làm việc.

Hiên có 296 doanh nghiệp xuất khẩu lao động đang hoạt động tại Việt Nam.
Nhiều công nhân lao động xuất khẩu lâu nay lên tiếng cho biết họ bị doanh nghiệp môi giới lừa đảo. Tình trạng này đến nay vẫn xảy ra.

TRƯỜNG GIANG * NƯỚC MẮT NGƯỜI XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG

Nước mắt ở 'thiên đường' xuất khẩu lao động

Lao Động 09/11/2017 14:28 GMT+7 1 đăng lại Gốc

Xứ sở của dầu mỏ, những tòa nhà chọc trời, siêu xe… cũng là nơi hàng nghìn người lao động Việt Nam tha hương đang hòa nước mắt vào gió cát sa mạc.

Nước mắt ở 'thiên đường' xuất khẩu lao động - Ảnh 1

Lúc cao điểm, Việt Nam có khoảng 20.000 lao động làm việc tại thị trường Trung Đông trong các ngành xây dựng, giúp việc gia đình… Thời điểm hiện tại, con số này còn khoảng 10.000, trong đó riêng ngành giúp việc gia đình chiếm khoảng 6.000.

Kỳ 1: Bát nháo thị trường lao động nước ngoài

Trong khi chính cơ quan chức năng thường xuyên khuyến cáo lao động cân nhắc đi làm việc tại Trung Đông, đặc biệt là Saudi Arabia, thì mỗi ngày, vẫn có thêm lao động ghi danh sang chốn “thiên đường” mà không hình dung hết tương lai… Có người “đi dễ khó về”, thậm chí nhiều lao động mất liên lạc với gia đình cả năm trời, không rõ sống chết ra sao.

Đi dễ khó về

Trở về từ Saudi Arabia trong thất vọng, mệt mỏi và hoảng hốt, nhiều lao động cho biết, họ không thể hình dung cuộc sống ở xứ người lại khắc nghiệt, đắng cay chừng ấy. Chấp nhận khổ sở vì khác biệt văn hóa, vật vã thích nghi với từng món ăn chỉ vì nghĩ đến tương lai mà cố gắng, tuy nhiên, sự nỗ lực của nhiều người lại thường không được đền đáp xứng đáng.

Bà Đinh Thị Thành ở xã Cần Kiệm (Thạch Thất - Hà Nội) là lao động trở về từ Saudi Arabia sau bài viết: “Xuất khẩu lao động: Hết hạn vợ chưa về nước, chồng gửi đơn kêu cứu” của Báo Lao Động.

Kể lại hành trình từ người phụ nữ vốn quen bếp núc, phụ việc mộc của chồng và gần như chưa bao giờ đi khỏi “lũy tre làng” trở thành người khóc cạn nước mắt ở “trời Tây” - bà Thành không giấu được sự mệt mỏi. Quá trình từ khi môi giới tiếp cận đến khi bà Thành xuất cảnh chỉ đúng 1 tuần.

“Môi giới là người cùng xã, đến tận nhà tôi mời gọi, qua lại rất nhiều lần. Họ chỉ yêu cầu đặt cọc 3 triệu đồng, khi tôi bay thì họ mang trả số tiền đó cho chồng tôi. Cũng vì gánh nặng nuôi 3 đứa con ăn học, tôi quyết tâm đi với lời mời gọi: “Chỉ giặt giũ, lau nhà”. Ai ngờ khóc cạn nước mắt mới về được với chồng con” - bà Thành chia sẻ.

Về nước khi vẫn còn bị nợ 7 tháng lương, tương đương khoảng hơn 50 triệu đồng, bà Thành chưa hết bàng hoàng và luôn miệng nói “sợ lắm, không bao giờ đi nữa” khi được hỏi có còn ý định đi xuất khẩu lao động nữa hay không. Ở xứ thiên đường, bà Thành phải làm mặt giận dỗi hoặc khóc lóc van xin thì chủ mới nhỏ giọt gửi lương về cho chồng con bà ở quê.

Dăm lần giận dỗi may ra một lần chủ gửi tiền, thế mới nên cơ sự sau hơn 2 năm làm việc xứ người, bà vẫn còn chưa đòi được hơn 50 chục triệu đồng tiền mồ hôi, nước mắt.

Cũng vì sự khác biệt quá lớn về văn hóa, ngôn ngữ, cách sống, bà Thành càng sốc hơn khi trước lúc đi, chính bà yêu cầu được học tiếng Saudi Arabia thì môi giới nói “quá già, sang đó học”. Cũng vì không thạo ngôn ngữ, có lần bị đay nghiến do hiểu nhầm đã lấy trộm đồ của chủ nhà, bà xách tư trang ra đồn cảnh sát gần đó, trình giấy tờ cho họ để xin tá túc.

Cũng vì không thông thạo ngôn ngữ, thay vì phục vụ duy nhất chủ trả lương, bà Thành còn phải “làm thêm” cho hai gia đình khác là con trai và con gái chủ nhà… “Bao nhiêu nước mắt trong những đêm nhớ chồng con, trong khi cứ cãi nhau thì chủ lại không nạp thẻ điện thoại, càng không liên lạc được với gia đình” - bà Thành chua chát.

Về quê được ít ngày, bà Thành được chồng đưa đi khám bệnh vì người cứ ốm yếu. “Tôi phát hiện hai khối u ngực, mới siêu âm thôi thì bà con trong làng bảo uống tạm thuốc lá, cũng chưa kiểm tra kỹ lại”.

Nước mắt ở 'thiên đường' xuất khẩu lao động - Ảnh 2

Thông tin “kêu cứu” do một đồng hương của bà Phạm Thị Xoa (Cẩm Giàng - Hải Dương) đưa lên mạng. Ảnh: P.V

Bấp bênh viễn xứ

Lao động Trần Thị Tr. (Phổ Yên - Thái Nguyên) cũng vừa trở về từ Saudi Arabia, sau khi người nhà gửi đơn kêu cứu, Báo Lao Động vào cuộc. Tr. may mắn hơn bà Thành vì không bị nợ lương, nhưng cuộc trở về cũng gian nan không kém.

“Trước khi về em bị chủ nhà dọa nạt, đánh đập và cắt liên lạc hoàn toàn với gia đình cả tháng. Người ở nhà bấn loạn vì không biết em sống chết ra sao? em bên này cũng khóc không còn nước mắt vì nhớ con, nhớ nhà…” - Tr. nói.

Cũng theo lời Tr., khi còn ở Saudi Arabia, cứ mỗi lần chậm lương và hỏi chủ nhà, cô đều nhận được cơn thịnh nộ và đe dọa. “Có lần họ dọa giết, dọa vứt em ra sa mạc, trong khi ở nơi em sống, mỗi gia đình cách nhau rất xa.

Theo lời Tr., cô phải sống 1,5 tháng trong trại tị nạn trước khi được đưa về Việt Nam. Mỗi ngày, những lao động từ nhiều nước bị chủ mang ra “vứt” vào trại lại nhiều thêm. Những người sống ở đây phải trả chi phí ăn, ở khoảng 600.000 đồng/ngày; mua 1 lạng xà phòng khoảng 60.000 đồng, 1 hộp mỳ tôm giá 30.000 đồng.

“Thân đi làm giúp việc, phải cùng cực vào trại tị nạn và mua mọi thứ với giá trên trời. Ở trại, có đủ người từ nhiều nước, cứ mâu thuẫn với chủ nhà hoặc quá hạn về nước hoặc bị trì hoãn trả lương là có “nguy cơ” bị bỏ vào đây. Hồi em ở trại có gặp mấy người quê Hải Phòng, Thanh Hóa… có người đã ở trại cả năm nhưng không thể nào liên lạc về cho gia đình. Thoát được chốn địa ngục, em về quê làm chè, ai thuê gì cũng làm. Sợ lắm, không đi nữa” - Tr. chua chát.

Bi đát và cay đắng hơn là trường hợp lao động Phạm Thị Xoa (xã Cẩm Sơn, Cẩm Giàng, Hải Dương). Bà Xoa đi xuất khẩu lao động tại Saudi Arabia quá thời hạn cả năm trời vẫn không về, trong khi gia đình không có bất cứ thông tin gì và đặc biệt không nhận được tiền công.

Khi cả gia đình lòng như lửa đốt vì không thấy người thân trở về, bà Xoa lại khốn đốn xứ người, được một người đồng hương đăng thông tin kiểu “kêu cứu” lên mạng xã hội. Khi ấy, người thân mới hay bà Xoa sang Saudi Arabia làm việc được 2 tháng thì đổi sang nhà chủ mới. Từ khi làm việc với chủ mới, bà Xoa bị nhà chủ đánh đập, hành hung dã man, không cho sử dụng điện thoại, không được trả lương, đến nay đã quá hạn hợp đồng mà không được về.

Một điểm chung của những lao động rơi cảnh khốn khổ khi làm việc xứ người là khi họ mất liên lạc, bị nợ lương hoặc đe dọa, gia đình cầu cứu doanh nghiệp phái cử thì đa số đều nhận được câu trả lời: “Chờ giải quyết”. Có những cuộc đợi chờ kéo dài cả năm trời; có trường hợp lao động về nước cũng co kéo cả năm mới đòi được hết thù lao…

Tuy nhiên, đó vẫn là những người “may mắn”, những người thoát chốn “thiên đường” trở về. Còn bao nhiêu lao động vẫn chịu đắng cay, tủi nhục mong ngóng ngày về nơi xứ người xa ngái?

TRƯỜNG GIANG

BÁO ĐỘNG VỀ NÔ LỆ NGƯỜI VIỆT TÃI ANH

Anh báo động về nạn nô lệ người Việt tại các tiệm làm móng

Nhiều người Việt nhập cư trái phép vào Anh đang bị bóc lột như nô lệ tại các tiệm làm móng.

Bên trong trại của người Việt tìm đường nhập cư trái phép vào Anh

anh-bao-dong-ve-nan-no-le-nguoi-viet-tai-cac-tiem-lam-mong

Tiệm làm móng ở thành phố Bath, Somerset, phía tây nam nước Anh đóng cửa hồi tháng ba sau khi chủ tiệm bị cáo buộc âm mưu kiểm soát người lao động nhằm mục đích bóc lột. Ảnh: ITV.

Các tổ chức độc lập chống nạn buôn người kêu gọi chính phủ Anh siết chặt quản lý các tiệm làm móng để ngăn chặn tình trạng người lao động nhập cư trái phép, trong số đó có nhiều người Việt Nam, bị bóc lột như nô lệ, Guardian đưa tin.

Bản báo cáo vừa công bố ngày 11/9 của Kevin Hyland, một ủy viên độc lập hoạt động chống lại vấn nạn nô lệ thời hiện đại, đã vẽ nên bức tranh chi tiết về thực trạng lao động Việt Nam tìm cách nhập cư trái phép vào Anh, đồng thời nhấn mạnh ngày càng nhiều người Việt bị bóc lột tại các cửa hàng làm móng và trang trại trồng cần sa trên khắp nước Anh. Thậm chí, bản báo cáo còn đưa ra các bằng chứng cho thấy một số người bị bắt cóc vào Anh.

Dù chưa có con số thống kê chính xác, Việt Nam luôn là quốc gia đứng đầu hoặc đứng thứ hai về số lượng lao động nhập cư trái phép, hơn một nửa trong số đó là trẻ em chưa đến tuổi thành niên, theo cảnh sát chống nạn buôn bán người.

Trong khoảng 10 năm qua, cộng đồng người Việt ở Anh được "đặc biệt biết đến trong khu vực dịch vụ làm móng", theo ủy viên Hyland, người được Thủ tướng Theresa May bổ nhiệm là cố vấn đầu tiên của chính phủ chuyên trách các vấn đề liên quan đến nạn buôn người.

Theo ông Hyland, hầu hết các cửa tiệm làm móng chỉ chấp nhận giao dịch và thanh toán bằng tiền mặt. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc quản lý.

"Đây là một loại hình tội phạm nghiêm trọng và có tổ chức. Con người bị đem ra mua bán như một món hàng", ông Hyland viết trong báo cáo. "Chúng tôi nhận thấy mối liên hệ nhất quán giữa các tiệm làm móng và hoạt động nhập cư trái phép. Chúng tôi biết có những kẻ đang nuôi dưỡng và bơm tiền cho tội phạm có tổ chức này".

Các nhân viên làm móng làm việc 6 ngày một tuần và ít nhất 8 giờ mỗi ngày. Họ thường ở chen chúc với nhau tại một nơi do chủ sắp xếp. Hầu hết người lao động trong các tiệm làm móng là trẻ vị thành niên.

"Một nạn nhân bị ép phải làm việc đủ 7 ngày từ sáng tới 6h hoặc 7h tối với mức lương 30 bảng (gần 40 USD) mỗi tuần", cảnh sát cho biết.

Một nạn nhân khác, là trẻ mồ côi ở Việt Nam, bị các tay buôn người lừa sang Anh. Sau khi tới Anh, cậu bé bị khóa trái trong phòng để học cách sơn móng tay. Khi đã thạo nghề, cậu buộc phải làm một lúc cho hai cửa tiệm với mức lương 8 USD mỗi giờ. Tuy nhiên, "thay vì được giữ số tiền công, cậu phải nộp lại cho các tay buôn người, những kẻ hàng ngày đưa đón cậu đi làm và giam cầm cậu (sau giờ làm việc)".

Chính quyền địa phương đã đóng cửa một tiệm làm móng ở thành phố Bath, Somerset, phía tây nam nước Anh hồi tháng ba và chủ người Việt bị buộc tội có âm mưu kiểm soát người lao động nhằm mục đích bóc lột và tổ chức hoặc thúc đẩy hoạt động đưa phụ nữ trái phép vào Anh.

Tuy nhiên, mọi nỗ lực đối phó với vấn nạn này vẫn chưa hiệu quả do công tác quản lý ngành kinh doanh dịch vụ làm móng ở Anh còn lỏng lẻo, báo cáo kết luận. Ngược lại, tại New York, Mỹ, thị trưởng thành phố đã áp dụng một loạt các biện pháp để đảm bảo nhân viên làm móng không bị bóc lột và được trả công không dưới mức lương tối thiểu. Các cửa tiệm đồng thời phải trình ra được "giấy chứng nhận về quyền" của người lao động bằng nhiều thứ tiếng.

Trong khi chưa có chế tài quản lý chặt chẽ, chuyên gia Hyland kêu gọi những khách hàng đi làm móng để ý tới hoạt động của các cơ sở kinh doanh.

"Nhiều người cứ nghĩ rằng nếu tiệm làm móng mà họ thường ghé qua mà hoạt động bất hợp pháp thì hẳn là chính quyền phải cho đóng cửa rồi", Hyland cho rằng công chúng cảm thấy "bối rối" trước vấn nạn này.

Ủy viên Hyland liệt kê ra các dấu hiệu đáng ngờ như nhân viên trẻ, giá dịch vụ thấp, thay lao động liên tục, quản lý cửa tiệm có thái độ kiểm soát nhân viên hoặc nhân viên của tiệm hoàn toàn không thể giao tiếp bằng tiếng Anh.

"Nếu nhận thấy một loạt những dấu hiệu như thế, hãy báo cho cảnh sát, cơ quan chức năng địa phương, hoặc gọi vào đường dây nóng ngăn chặn hoạt động tội phạm và nạn nô lệ hiện đại", ông Hyland gợi ý.

Các tổ chức thiện nguyện chống nạn buôn người ngày càng lưu tâm tới thực trạng vận chuyển người Việt trái phép tới Anh. Vào năm 2015, Thủ tướng Anh lúc bấy giờ, ông David Cameron, trong một chuyến thăm Việt Nam đã nêu ra vấn đề này để cả hai bên cùng giải quyết. Lực lượng cảnh sát Anh cũng liên tục triệt phá các trang trại trồng cần sa sử dụng lao động người Việt. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy nhiều người Việt đang bị bóc lột như nô lệ tại các tiệm làm móng ở Anh. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một tên tội phạm buôn người nào bị truy tố.

An Hồng

3000 TRẺ V ỆT NAM LÀM NÔ LỆ TÃI ANH

3.000 trẻ em Việt Nam bị đưa sang Anh làm nô lệ

28.12.2016Tin tức

(Theo trithucvn.net)Giống như nhiều trẻ em Việt Nam, Hiền đã được đưa đến Anh để sống đời nô lệ hiện đại. Em đã phải vào tù vì tội trồng cần sa. Trong bài phóng sự thực hiện năm 2015, các ký giả tờ báo Anh The Guardian đề cập đến các băng nhóm tội phạm gốc Việt sử dụng trẻ em đưa từ Việt Nam sang và những khó khăn trong việc chống nô dịch trẻ em tại Anh.

Số lượng các vườn cần sa của người Việt tại Anh đã tăng 150% trong hai năm qua. (Ảnh: Matt Murphy for the Observer)

Năm 10 tuổi Hiền được đưa sang Anh. Em không biết mình đang ở đâu và đã từng ở những nơi nào. Em chỉ biết rằng mình ở đây để làm việc. Kể từ khi em chui ra khỏi thùng xe tải sau khi băng qua thị trấn biên giới Calais 7 năm trước, ký ức của em toàn là những trải nghiệm khốn khổ và bị bóc lột. Em đã trở thành một nô lệ lao động, bị bán vào các vườn trồng cần sa, bị lạm dụng và đánh đập, cuối cùng lại bị truy tố và tống vào tù. Đó là một cuộc sống khủng bố, cô lập và đau đớn.
Hiền không phải là trường hợp duy nhất. Cậu là một trong khoảng 3.000 trẻ em Việt Nam đang bị lao động cưỡng bức ở Anh, được sử dụng cho các lợi ích kinh tế của các băng nhóm tội phạm điều hành nhà máy sản xuất cần sa, các quán làm móng, nhà máy sản xuất quần áo, nhà thổ và nô lệ tại gia. Những đứa trẻ này bị thu phí khoảng 25.000 bảng Anh cho một chuyến đi đến Anh, tổng cộng tất cả chúng nợ những kẻ buôn người số tiền khoảng 75 triệu bảng.
Trong khi nhận thức về vấn đề buôn bán người đang gia tăng, thì các chuyên gia cảnh báo rằng chính quyền Anh không thể theo kịp tốc độ của các băng đảng người Việt tại Anh, những băng đảng này đang tuyển dụng và khai thác trẻ em trong những ngành công nghiệp tội phạm như buôn lậu súng, sản xuất ma tuý đá và các đường dây mại dâm.
Philip Ishola, cựu Giám đốc Cục Phòng chống Buôn người Vương quốc Anh cho biết: “Theo tính toán của chúng tôi thì có khoảng 3.000 trẻ em Việt Nam tại Anh đang bị các băng nhóm tội phạm sử dụng để kiếm lợi”.
“Hiện tại, cảnh sát và các cơ quan chức năng thấy rằng những trẻ em bị buôn bán đang bị buộc phải làm việc trong các vườn cần sa, nhưng điều này chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Thông thường, một đứa trẻ sẽ không chỉ bị bóc lột trên một trang trại cần sa mà còn theo nhiều cách khác nhau. Điều này đang xảy ra ngay dưới mũi chúng ta và những điều đang làm không đủ để ngăn chặn vấn nạn này“.
Cảnh sát thừa nhận rằng họ đang phải vật lộn với tốc độ tăng trưởng của các băng nhóm tội phạm người Việt được đa dạng hóa và mở rộng hoạt động trên khắp nước Anh, Scotland và Bắc Ireland.
Thanh tra Steven Cartwright, người đứng đầu đơn vị cảnh sát Scotland phụ trách phòng chống buôn bán người cho biết: “Ngay bây giờ chúng tôi chỉ chiến đấu trong các chiến hào, chiến đấu trong các quán làm móng (nail).
Điều quan trọng là chúng tôi cần hiểu được các phương thức mới mà băng nhóm đang tiến hành, vì vậy, chúng ta cần ngăn chặn nhu cầu tại một đầu hoặc hạn chế khả năng kiếm tiền của chúng tại đầu khác”.
Hành trình của Hiền đến Vương quốc Anh bắt đầu khi em bị đưa khỏi làng lúc 5 tuổi bởi một người tự xưng là chú của em. Là trẻ mồ côi, Hiền không có sự lựa chọn nào khác ngoài làm theo những gì được bảo. Em đã trải qua 5 năm di chuyển bằng đường bộ, hoàn toàn không biết những nước mà mình đã đi qua từ Việt Nam trước khi bị buôn lậu qua Đường hầm eo biển Anh Channel và bị đưa đến một căn nhà ở Luân Đôn. Tại đây, trong ba năm tiếp theo em bị ép làm nô lệ tại gia, phải nấu nướng và dọn dẹp cho nhóm những người Việt Nam ra vào nhà nơi em bị giam giữ.
Những người đàn ông trong ngôi nhà này đánh đập và ép Hiền uống rượu cho đến khi em phát bệnh. Còn những thứ khác đã xảy ra mà em vẫn không thể nói. Không bao giờ được phép ra khỏi nhà, Hiền được bảo rằng nếu cố gắng trốn thoát, cảnh sát sẽ bắt giữ và đưa em vào tù.
Hiền kể rằng trong suốt thời gian trong ngôi nhà đó, nhiều trẻ em Việt Nam khác cũng được đưa tới. Những đứa trẻ này nói với Hiền rằng chúng ở đây để làm việc và để trả nợ cho gia đình ở quê. Chúng ở lại một vài ngày và sau đó lại được đưa đi, Hiền không bao giờ nhìn thấy chúng một lần nữa. Sau đó, Hiền trở thành người vô gia cư sau khi bị ông “chú” bỏ rơi. Em phải ngủ trong công viên và bới thức ăn thừa trong thùng rác. Cuối cùng em gặp một cặp vợ chồng người Việt, họ cho em một nơi để ở nhưng yêu cầu phải làm việc trong vườn cần sa trong căn hộ ở thành phố Manchester và sau đó chuyển sang Scotland.
Trong lời khai với cảnh sát, Hiền nói không biết những cây này là gì, mặc dù bây giờ cậu hiểu rằng chúng đáng giá rất nhiều tiền. Cậu đã chăm sóc những cây này, sử dụng thuốc trừ sâu khiến cậu bị bệnh và chỉ rời toà nhà để giúp vận chuyển lá đi sấy khô ở một nới khác. Cậu đã bị khóa kín trong phòng, đe dọa, đánh đập và hoàn toàn bị cô lập khỏi thế giới bên ngoài.
“Cháu không bao giờ được trả tiền để làm việc ở đó”, Em nói. “Cháu không ở lại đó vì tiền mà vì sợ và hy vọng toàn bộ chuyện này sẽ sớm kết thúc“.
Khi cảnh sát đến, họ chỉ thấy Hiền bên cạnh những cây thuốc phiện. Em kể lại câu chuyện của mình cho cảnh sát, nhưng vẫn bị gửi đến tổ chức quản lý tội phạm vị thành niên ở Scotland, nơi em bị tạm giam 10 tháng vì tội trồng cần sa. Em chỉ được thả sau khi có sự can thiệp của một công tố viên hoàng gia, người giúp Hiền xác nhận rằng em chỉ nạn nhân của hoạt động buôn bán người.
Những đứa trẻ như Hiền là mồi ngon cho các băng nhóm buôn bán người hoạt động ngày càng tinh vi giữa Anh và Việt Nam. Trẻ em chiếm một phần tư trong số lượng ước tính 13.000 người bị buôn bán vào Anh mỗi năm, và trẻ em Việt Nam là nhóm trẻ em lớn nhất bị buôn bán tới đây. Văn phòng Liên Hiệp Quốc về ma túy và Tội phạm ước tính rằng 30 trẻ em Việt Nam đã đến Anh bất hợp pháp mỗi tháng bằng các tuyến đường buôn lậu.
“Trẻ em là một tài sản ngày càng có giá trị đối với các băng nhóm tội phạm vì chúng dễ kiếm, dễ bị đe dọa và khai thác, bó lột, dễ bị giữ cô lập và không ý thức được những gì thực sự đang xảy ra xung quanh, điều này làm chúng ít có khả năng tiết lộ bất kỳ điều gì hữu dụng cho cảnh sát”, Ishola nói.
Khi nói đến trẻ em Việt Nam, ông nói, nước này vẫn còn chuộng suy nghĩ coi đứa trẻ đi nước ngoài như con gà đẻ trứng vàng, vì chúng trẻ gửi tiền về chu cấp cho gia đình. Tư duy này được các băng đảng khai thác bằng cách lừa gia đình tin rằng con của họ đang có công việc hợp pháp ở Anh quốc.
“Trong suốt cuộc hành trình đến Vương quốc Anh, những kẻ buôn người liên tục đòi bọn trẻ tiền phí ngày càng nhiều và khi đến nơi, áp lực phải trả món nợ khổng lồ này là một yếu tố chính gây tổn thương cho những đứa trẻ khiến chúng mắc kẹt trong trại lao động cưỡng bức“, ông nói. “Khi đến nơi, những đứa trẻ này phải đối mặt với hoạt động tội phạm có hệ thống tổ chức chặt chẽ, với các phương pháp kiểm soát khác nhau từ bạo lực thân thể tàn nhẫn đến sự câu thúc đòi nợ. Ngay cả trước khi chúng đến, cái bẫy đã được giăng sẵn”.
Thành viên thuộc cộng đồng người Việt ở Luân Đôn nói với tờ báo The Observer rằng họ thấy một sự bùng nổ hoạt động buôn bán trẻ em được điều hành bởi băng nhóm tội phạm hoạt động trên các vùng phụ cận trong những năm gần đây. “Một số em và nạn nhân đã nói với tôi rằng họ phải mất 25.000 bảng Anh để đến Anh quốc“, một lãnh đạo cộng đồng người Việt không muốn nêu tên tại Luân Đôn nói. “Chúng đến với món nợ và chúng không được phép rời đi cho đến khi kiếm đủ tiền trả nợ. Đó là chế độ nô lệ và bóc lột”.
Giống như Hiền, nhiều trẻ em bị bán vào làm việc tại các trang trại cần sa. Mối liên hệ giữa buôn bán trẻ em và công nghiệp cần sa ở Vương quốc Anh đã và đang gia tăng, trong đó trẻ em Việt Nam vào nhóm có nguy cơ cao nhất. Theo một báo cáo năm 2014 của Tổ chức Phi chính phủ Chống nô lệ quốc tế, hầu hết nạn nhân tiềm tàng của nạn buôn bán người liên quan đến cần sa là người Việt Nam và hơn 80% là trẻ em. Sau đó, nhiều trong số những đứa trẻ này bị truy tố bởi hệ thống tư pháp Anh, mặc dù nhiều người bị xác định là có thể là nạn nhân của nạn buôn bán người. Việc này khiến trẻ em Việt Nam trở thành nhóm nhân chủng lớn thứ hai bị giam giữ tại các trung tâm cải tạo thanh thiếu niên trên khắp nước Anh.
Những băng đảng người Việt đã có lịch sử thống trị công nghiệp thương mại cần sa trị giá 1 tỷ bảng của Vương quốc Anh và đóng vai trò lớn trong việc tăng tỷ lệ trồng cần sa trong nhà ở Anh từ 15% năm 2005 lên đến 90% trong năm 2015. Ngành nghề trái phép này đem lại nguồn lợi nhuận khổng lồ, số lượng các nhà vườn cần sa tại Anh đã tăng 150% trong vòng hai năm qua, tuy sức mạnh bang đảng đã suy yếu nhờ sự can thiệp của cảnh sát cũng như sự cạnh tranh từ những bang đảng người Anh. Hiện tại, những tổ chức trồng cần sa người Việt này đang tìm kiếm những cách thức kiếm tiền mới, hiệu quả hơn.
“Xét về mặt thực thi pháp luật, tôi nghĩ rằng chúng tôi đi chậm mất cả hai năm“, Daniel Silverstone, một nhà tội phạm học tại Đại học Thủ đô Luân Đôn, người đã viết nhiều về các băng đảng người Việt tại Anh nói.
“Bọn buôn người đã thay đổi cách thức làm việc trong những năm gần đây để đối phó trực tiếp với sự chú ý và can thiệp của pháp luật. Một vài năm trước, các trang trại cần sa này là gần như là hình thức kinh doanh duy nhất, nhưng lợi ích kinh doanh của chúng giờ đây đã trở nên đa dạng hơn nhiều. Vì vậy, chúng ta đang thấy một sự mở rộng vào Scotland và Bắc Ireland, sử dụng các quán làm móng để thực hiện nô lệ lao động và rửa tiền, chuyển sang các loại ma tuý như ma tuý đá“. Điều này có nghĩa là trẻ em, là một phần không thể thiếu trong hoạt động của băng nhóm, cũng đang bị đưa tới những khu vực khác để bóc lột. “Khi sự kiểm soát buôn bán cần sa nội địa giảm một chút, chúng quay ra tìm cách tối đa lợi nhuận từ những trẻ em bằng bất cứ cách nào có thể“, ông nói thêm.
Cảnh sát London nói rằng hiện tại nhận thức về tính phức tạp của hoạt động buôn bán trẻ em của Anh đã gia tăng rất nhiều nhưng bản chất khép kín của cộng đồng người Việt đã làm mọi việc khó khăn hơn. “Một thách thức liên tục đối với chúng tôi là xây dựng con đường để bước vào cộng đồng này“, Phil Brewer, người đứng đầu đơn vị phòng chống buôn bán người và bắt cóc nói. “Chúng tôi thường chỉ phát hiện ra một đứa trẻ khi thực hiện đột kích và tìm thấy một người nào đó trong nhà máy cần sa hay cửa hàng làm móng, nhưng thường người này đã bị nhiều hình thức bóc lột trước khi chúng tôi tiếp cận được“.
Parosha Chandran, luật sư nhân quyền hàng đầu và chuyên gia Liên Hiệp quốc về buôn bán người, cho biết trẻ em Việt Nam bị buộc tội trồng cần sa đã trải qua nhiều cuộc buôn bán khác trước khi được di chuyển đến các trang trại cần sa.
“Trẻ em Việt Nam bị đưa sang đây hiếm khi là đối tượng của chỉ một hình thức lao động cưỡng bức. Tôi đã gặp nhiều trường hợp mà những đứa trẻ này phải chịu một loạt các loại bóc lột. Ví dụ, một trong những trường hợp tôi gặp, đứa trẻ bị buộc phải trông nom nhà cửa và chăm sóc con cái cho gia chủ, trong khi cậu ta cũng chỉ là một đứa trẻ. Sau đó cậu bị đưa đến làm công việc dọn dẹp trong một quán làm móng, rồi lại bị chuyển đến một nơi khác để may nhãn trên quần áo, cuối cùng chúng đưa cậu tới vườn trồng cần sa“.
Vào tháng Ba, Vương quốc Anh lần đầu tiên thông qua Luật Nô lệ Hiện đại, Luật này nhằm tăng truy tố kẻ buôn người và bảo vệ tốt hơn nạn nhân bị bắt làm nô lệ tại Anh. Tuy nhiên, Chandran nói rằng trẻ em Việt Nam vẫn bị truy tố vì trồng thuốc phiện trong khi những kẻ buôn người thì được tự do.
Chandran nói: “Luật Nô lệ thời hiện đại tập trung vào việc truy tố là sai lầm và các quy định của nó không bảo vệ đầy đủ các quyền của trẻ em bị buôn bán. Chúng ta là một nước dân chủ, chúng ta cần tìm ra giải pháp lâu dài để bảo vệ các em tránh khỏi những hãm hại trong suốt phần đời còn lại”.
Tại một nơi ở an toàn cho nạn nhân của vấn nạn buôn bán trẻ em do tổ chức từ thiện Love146 điều hành, Lynne Chitty, Giám đốc chi nhánh tại Anh, nói rằng bà đã giúp khoảng 40 đến 50 trẻ em Việt Nam cố gắng xây dựng lại cuộc sống của chúng sau những trải nghiệm từ nạn buôn người.
“Chúng tôi đã chứng kiến nhiều trẻ em đã bị bóc lột theo nhiều cách, để tối đa hóa lợi nhuận có thể đạt được từ chúng. Gần đây, chúng tôi có một thân chủ đang sống trong tình trạng nô lệ tại gia, buộc phải làm việc trong một quán nail bar cả ngày, mỗi buổi chiều được đưa đến một nhà thổ và bị bóc lột ở đó cả đêm“.

Phương pháp sử dụng để dụ dỗ trẻ em từ Việt Nam sang Anh cũng trở nên ngày càng phức tạp, trong đó những kẻ buôn người sử dụng đến cả truyền thông xã hội.

“Trẻ em Việt Nam được đưa sang Anh, được những người Việt trưởng thành nhận và bị bắt làm việc”, Swat Pandi, thuộc Trung tâm tư vấn về vấn nạn buôn bán trẻ em của NSPCC cho biết. “Đứa trẻ cảm thấy mắc nợ người lớn vì thức ăn và nơi ở, và được bảo chúng phải trả ơn lại bằng cách chăm sóc cây cần sa. Những đứa trẻ này chịu đựng mức độ cao của sự bỏ rơi, lạm dụng tình cảm và trong trường hợp không có bất kỳ yếu tố bảo vệ nào, thì rất dễ bị lạm dụng thể chất và tình dục“.
Theo bà Chitty, mặc dù, chính phủ cam kết chấm dứt chế độ nô lệ thời hiện đại và luật chống nô lệ của Anh lần đầu tiên được thông qua, vẫn không có sự thay đổi nào về số lượng trẻ em Việt Nam tới cầu cứu tổ chức từ thiện của bà.
Bà nói: “Công việc vẫn nhiều như bình thường. Chúng tôi vẫn còn có một vấn đề trong việc bảo vệ ngay lập tức và sắp xếp việc làm thích hợp cho trẻ em bị buôn bán. Và những người trẻ này vẫn đang bị định tội bởi tòa“.
Ngay cả khi một đứa trẻ được cứu thoát khỏi đường dây buôn người và an toàn dưới sự chăm sóc của chính quyền địa phương, đứa trẻ đó vẫn có khả năng quay lại với sự kiểm soát của những kẻ buôn người. Năm 2013, một báo cáo của thinktank độc lập thuộc Trung tâm Công lý xã hội kết luận rằng 60% trẻ em nạn nhân dưới sự chăm sóc của chính quyền địa phương đã mất tích, gần một phần ba trong số chúng biến mất trong vòng một tuần đến nơi ở mới. Hầu hết không bao giờ tìm thấy lại một lần nữa. Có sự gia tăng những báo cáo về việc trẻ em bị tái buôn bán từ nhà chăm sóc hay khi chúng đã được cấp quy chế tị nạn.
“Tôi không nghĩ là chúng ta hiểu được toàn bộ tình hình khó khăn”, Thám tử Thanh tra Cartwright nói. “Mặc dù có những ý định tốt nhất nhưng tôi nghĩ rằng chúng ta không cung cấp được bất cứ điều gì để thuyết phục những đứa trẻ này ở lại. Nhiều đứa trẻ sẽ bị tái buôn bán bởi vì chúng ta không cho chúng một lựa chọn tốt hơn so với những kẻ buôn người“.
Hiền đang cố gắng xây dựng lại cuộc sống của mình sau khi được cấp quy chế tị nạn ở Scotland, nhưng em đang gặp khó khăn để tìm lại bình an sau những chấn thương tâm lý.
“Cháu vẫn còn lo sợ rằng những kẻ buôn người sẽ tìm đến nhà. Nhưng cháu biết rằng lần này cháu sẽ nhờ giúp đỡ. Cháu nghĩ rằng ở đây có công lý nhưng cháu ước rằng họ đã không giữ cháu trong tù lâu như vậy. Bằng câu chuyện của mình, cháu muốn mọi người hiểu được những gì cháu đã phải trải qua ở đây”.

Nô lệ hiện đại tại Anh qua những con số:

Văn phòng Chính phủ ước tính rằng có khoảng 10.000 đến 13.000 người là nạn nhân của chế độ nô lệ thời hiện đại tại Anh.
Các ước tính cho rằng có thể có khoảng 100 trẻ em bị buôn bán mỗi tuần vào Anh. Phụ nữ từ Alban và Nigeri, kể cả người lớn, là nhóm nạn nhân tiềm tàng lớn nhất, trong khi đó nhóm người Việt Nam là nhóm nạn nhân nam lớn nhất. Trẻ em Anh là nhóm trẻ em bị buôn bán nhiều nhất, trong khi trẻ em Việt Nam là nhóm trẻ em ngoại quốc lớn nhất bị bóc lột tại Anh.
Cơ quan phòng chống tội phạm quốc gia báo cáo có sự gia tăng 34% nạn nhân buôn người vào năm 2014 so với một năm trước đó. Người lớn chủ yếu là nạn nhân của lạm dụng tình dụng, trong khi trẻ vị thành niên bị bóc lột sức lao động.
Hiệp hội các Quốc gia phòng chống tội ác trẻ em (NSPCC) nói rằng 51% toàn bộ những thanh thiếu niên tìm đến trung tâm tư vấn buôn bán trẻ em từ Việt Nam đã được báo cáo là mất tích cùng một thời điểm.
Tổ chức Chống Nô lệ Quốc tế nói rằng trong số các nạn nhân bị buôn bán cho hoạt động trồng cần sa, 96% là từ Việt Nam và 81% trong số đó là trẻ em.
Gần 25% nạn nhân của hoạt động buôn người là trẻ em.
Các cơ quan báo cáo rằng một nạn nhân bị bán cùng với khoản nợ với giá khoảng 30.000 bảng Anh cho một kẻ buôn người khác để sử dụng trong nhiều hoạt động bóc lột, trong đó có bao gồm nô lệ tình dục, làm nô lệ tại gia và trồng cần sa.
Trong số trẻ em bị buôn bán đã biến mất, NSPCC cho biết vào năm 2012 rằng khoảng 58% đang được khai thác cho hoạt động tội phạm và trồng cần sa.

Theo The Guardian

VIỆT CỘNG XUẤT KHẨU PHỤ NỮ VIỆT NAM

VIỆT CỘNG XUẤT KHẨU PHỤ NỮ VIỆT NAM

Xuất khẩu lao động Việt Nam ra nước ngoài, thường gọi tắt là Xuất khẩu lao động Việt Nam, là hoạt động kinh tế dưới hình thức cung ứng lao động Việt Nam ra nước ngoài theo hợp đồng có thời hạn, phục vụ cho nhu cầu nhân công lao động của doanh nghiệp nước ngoài. Hoạt động này bắt đầu từ năm 1980 dưới hình thức hợp tác lao động với các nước Xã hội chủ nghĩa, trong tình hình kinh tế Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn. Kết quả đã đem lại nhiều thuận lợi cho đất nước. Từ khi cơ chế thay đổi năm 1991, hoạt động xuất khẩu lao động phát triển mạnh mẽ, mở rộng thị trường ra nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ.

Bước sang thế kỷ 21, có sự tăng đột biến lượng lao động Việt Nam xuất khẩu sang nước ngoài, nhiều nhất tại ba thị trường Đài Loan, Nhật Bản, Malaysia và Hàn Quốc. Tính đến 2011, Việt Nam có khoảng 500.000 lao động làm việc tại nước ngoài, trong đó 85.650 tại Đài Loan, giữ vị trí thứ 2 về tổng số lao động nước ngoài tại Đài Loan.Số liệu cập nhật mới nhất năm 2017 Theo số liệu báo cáo từ các doanh nghiệp, tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài trong tháng 09 năm 2017 là 13.733lao động (5.411 lao động nữ), gồm các thị trường: Đài Loan: 7.393 lao động (2.574 lao động nữ), Nhật Bản: 5.025 lao động (2.418 lao động nữ), Ả rập - Xê út: 219 lao động (200 lao động nữ), Hàn Quốc: 476 lao động (25 lao động nữ), Malaysia: 229 lao động (102 lao động nữ), Algeria: 106 lao động nam, Israel: 104 lao động (48 lao động nữ), Rumania: 91 lao động (48 lao động nữ) và các thị trường khác.

Xuất khẩu lao động góp phần giải quyết việc làm và cải thiện đời sống cho nhiều người dân, tăng nguồn ngoại tệ cho đất nước và nhiều lợi ích kinh tế khác. Tuy nhiên, bên cạnh đó diễn ra song song những vấn đề bất cập về cơ chế, chính sách, quản lý từ cả hai phía trong và ngoài nước, những hạn chế về trình độ và ý thức người lao động, tình trạng lưu trú bất hợp pháp. Ngoài ra, người lao động còn có thể đối mặt với việc bị lừa đảo, bóc lột và ngược đãi.

Hình thức

Có 5 hình thức xuất khẩu lao động sang nước ngoài:

Hiệp định chính phủ ký kết giữa hai nước
Hợp tác lao động và chuyên gia
Thông qua doanh nghiệp Việt Nam nhận thầu, khoán xây dựng công trình, liên doanh, liên kết chia sản phẩm ở nước ngoài và đầu tư ra nước ngoài
Thông qua các doanh nghiệp Việt Nam làm dịch vụ cung ứng lao động (chủ yếu)
Người lao động trực tiếp ký hợp đồng lao động với cá nhân, tổ chức nước ngoài.

Đối tượng liên quan

Cơ quan chính phủ và Cục Quản lý Lao động

Cục Quản lý lao Động Ngoài nước (có tên giao dịch quốc tế là Department of Overseas Labour, viết tắt là DOLAB) trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có các nhiệm vụ chính như thực hiện chiến lược, chương trình, kế hoạch dài hạn và hàng năm, dự án, đề án về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; nghiên cứu định hướng phát triển về khai thác thị trường lao động ngoài nước; tổ chức quản lý, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và xử lý những vấn đề liên quan đến người lao động; thu, quản lý và sử dụng các nguồn thu từ hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài...^[1] Tại mỗi quốc gia có người lao động Việt Nam còn có các Ban Quản lý Lao động tại địa phương.

Doanh nghiệp tuyển dụng lao động

Các doanh nghiệp này ngoài những quốc gia phát triển, phần lớn là những quốc gia đang phát triển, có nhu cầu tuyển dụng lao động cao. Họ có thể tư vấn, tuyển dụng lao động trực tiếp tại địa phương, hiệp định ký kết giữa các chính phủ hoặc thông qua công ty môi giới.

Công ty xuất khẩu lao động

Tính đến cuối tháng 6 năm 2010, tại Việt Nam có 167 doanh nghiệp hoạt động dịch vụ xuất khẩu lao động, trong đó có khoảng 60% doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước hoặc cổ phần có vốn Nhà nước chi phối.^[2] Công ty làm nhiệm vụ giới thiệu, đào tạo, thủ tục đi nước ngoài, lo nơi định cư, giấy tờ, hợp đồng lao động,... cho người lao động. Đổi lại, lao động chi trả cho công ty khoản phí gọi là phí môi giới.

Người lao động xuất khẩu

Người đi lao động xuất khẩu gồm lao động phổ thông và lao động có tay nghề. Người xuất khẩu theo dạng lao động phổ thông thường là những nông dân hay là người các tỉnh nghèo, người dân tộc, vì muốn tăng thêm thu nhập cho gia đình. Người đi lao động thường phải chịu chi phí cao trước khi xuất hành, có thể rơi vào điều kiện làm việc kham khổ, và đôi khi là nạn nhân của lừa đảo, bóc lột, buôn người.
Theo báo cáo của 10 tỉnh, thành phố được giám sát, tỷ lệ lao động có tay nghề khoảng 20-30%, chủ yếu làm lao động làm các công việc giản đơn, phổ thông ở các thị trường có thu nhập thấp. 70-80% người lao động không được tuyển dụng trực tiếp mà phải thông qua môi giới.^[2]

Quá trình phát triển

Người lao động Việt Nam tại Đức năm 1985

Giai đoạn từ 1980 đến 1990[sửa | sửa mã nguồn]

Số lượng người lao động Việt Nam đi làm ở Liên Xô, CHDC Đức, Tiệp Khắc, Bungari từ 1980- 1990.^[3]

Cuối những năm thập niên 70 và đầu 80, kinh tế Việt Nam trong tình cảm gặp nhiều khó khăn, sản xuất công nghiệp trì trệ, mô hình hợp tác xã không tạo ra cạnh tranh nên không kích thích được sản xuất. Thêm vào đó là các khoản nợ sau chiến tranh cần phải trả và hai cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam và phía Bắc ảnh hưởng nặng nề lên nền kinh tế. Do đó, chính quyền chủ trương đưa lao động ra làm việc tại các nước Xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu.^[4]

Năm 1980, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài với hình thức chủ yếu là hợp tác sử dụng lao động thông qua các Hiệp định Chính phủ trực tiếp ký kết. Trong giai đoạn này, gần 245.000 lao động và chuyên gia đang làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp trong nước được đưa đến 4 nước Xã hội chủ nghĩa (Liên Xô, CHDC Đức, Tiệp Khắc và Bungari).^[3]

Bên cạnh đưa người đi lao động, Việt Nam cũng đã ký kết về hợp tác chuyên gia trong các lĩnh vực: y tế, giáo dục, nông nghiệp với một số quốc gia châu Phi^[4] (Libya, Angeri, Angola, Mozambique, Congo, Madagascar) với con số người đưa sang là 7.200 người; Trung Đông (Iraq) khoảng 18.000 người. Bên cạnh đó, gần 24.000 thực tập sinh và học sinh học nghề tại các nước Đông Âu đã chuyển sang lao động trong những năm thập niên 80. Tổng số lao động được đưa đi trong thời kì này gần 300.000 người.^[3]

Theo thống kê của cơ quan chuyên trách, từ năm 1980 đến 1989, ngân sách nhà nước đã thu được khoảng 800 tỷ đồng và hơn 300 triệu USD, một khoản tiền lớn tại thời điểm lúc đó. Ngoài giảm bớt số người thất nghiệp trong nước; người lao động được tiếp cận với công nghệ mới và gửi về nước một khối lượng hàng hóa tiêu dùng khá lớn, giúp cải thiện cuộc sống gia đình tại Việt Nam trong thời kỳ khó khăn.
Năm 1989, có nhiều biến động chính trị lớn xảy ra tại các nước Xã hội chủ nghĩa Đông Âu và khủng hoảng kinh tế, chính trị tại nhiều nước châu Phi, dẫn đến phần lớn các nước này không còn nhu cầu nhận lao động từ Việt Nam. Sau khi nước Đức tái thống nhất vào năm 1990, những công nhân chưa hết hợp đồng được đền bù để trở về nước.^[4]

Giai đoạn 1991 đến 2001

Lao động Việt Nam làm ở nước ngoài từ 1992 đến 2006 theo giới tính.^[5]

Lao động Việt Nam làm ở nước ngoài từ 1992 đến 2006 theo quốc gia.^[5]

Tình hình và nhu cầu thực tiễn cùng với việc cơ chế quản lý kinh tế Việt Nam đang trong thời kỳ đổi mới dẫn đến những thay đổi về cơ chế hoạt động xuất khẩu lao động từ phía chính quyền. Ngày ngày 9 tháng 11 năm 1991, Nghị định về đưa người đi lao động có thời hạn ở nước ngoài ra đời.^[4] Cụ thể, các tổ chức doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh dịch vụ xuất khẩu lao động thông qua hợp đồng ký với nước ngoài. Cơ chế này đã đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu lao động Việt Nam, mở rộng thị trường xuất khẩu. Số lao động đưa đi nước ngoài tăng đều mỗi năm. Tổng lao động xuất khẩu trong giai đoạn này gần 160.000 người.^[3]

Có sự thay đổi về thị trường trong giai đoạn này. Ban đầu, Việt Nam xuất khẩu công nhân xây dựng sang một số nước Trung Đông (chủ yếu là Iraq), Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Kuwait. Năm 1992, Việt Nam ký các hợp đồng xuất khẩu thuyền viên với Đài Loan, Hàn Quốc.^[4]

Giai đoạn 2001 đến nay

Thị trường xuất khẩu năm 2011^[6]
Địa điểm			Số người
Đài Loan			34.998
Hàn Quốc			15.049
Malaysia			9.195
Nhật Bản			6.373
Ả Rập Saudi			3.514
Lào			3.581
Campuchia			2.556
Macao			1.826
UAE			1.128
Cộng hòa Síp			0.792
Israel			0.327
Nga			0.301
Algérie			0.204
khác			1.631

Từ năm 2006 đến 2008, trung bình mỗi năm có hơn 83.000 lao động xuất khẩu sang nước ngoài, chiếm khoảng 5% tổng số lao động được giải quyết việc làm trong cả nước. Đến năm 2009 đã có khoảng 500.000 lao động Việt Nam làm việc ở 40 quốc gia và vùng lãnh thổ với hơn 30 nhóm ngành nghề khác nhau.^[7] Vào thời điểm năm 2011, xét về lượng tiếp nhận thì lao động Việt Nam nhiều nhất tại Đài Loan, sau đó là Hàn Quốc, Malaysia, Nhật Bản, Ả Rập Saudi, Lào, Campuchia,...^[6] Trong số đó lao động nữ chiếm gần 50%, chủ yếu làm trong ngành phục vụ cá nhân và xã hội và công nghiệp.^[8]

Một số thị trường khác như Brunei, Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng đang được mở rộng. Các quốc gia phát triển có thu nhập cao như Úc, Mỹ, Canada, Phần Lan và Ý cũng là mục tiêu xuất khẩu lao động Việt Nam hướng đến.^[7]

Năm 2008, Hàn Quốc nhận thêm 12.000 lao động Việt Nam mới và tái tuyển dụng 6.000 lao động, tăng số lao động Việt Nam tại quốc gia này lên gần 50.000 lao động.^[7] Đến năm 2011, Việt Nam có khoảng 60.000 lao động tại Hàn Quốc^[9] và 85.650 tại Đài Loan - giữ vị trí thứ 2 về tổng số lao động nước ngoài tại Đài Loan.^[10]

Không giống với Đài Loan và Malaysia được xem là thị trường truyền thống ít đòi hỏi, Nhật Bản được đánh giá là thị trường có nhiều đòi hỏi cao. Tuy nhiên, theo những chính sách và chương trình hợp tác tạo nhiều thuận lợi, lượng tu nghiệp sinh Việt Nam sang Nhật làm việc ngày càng tăng.^[11] Với con số 35.000 tu nghiệp sinh theo thống kê năm 2011, Việt Nam đứng thứ 2 trong tổng số 14 nước có tu nghiệp sinh làm việc tại Nhật Bản (sau Trung Quốc). Chất lượng lao động cũng được tín nhiệm.^[12]

Năm 2011, tổng số lao động Việt Nam xuất khẩu sang nước ngoài theo số liệu từ Cục Quản lý Lao động Ngoài nước là 81.475 người.^[6] Theo thống kê của Hiệp hội Xuất khẩu Lao động Việt Nam, con số này là 88.298 người.^[13] Riêng số lao động Việt Nam đang có mặt tại bốn thị trường lớn nhất là Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản là hơn 200.000 người (40% tổng số lao động Việt Nam tại nước ngoài).^[14]

Năm 2013 con số người Việt Nam lao động ở ngoại quốc tăng lên hơn 88.000, vượt con số chỉ tiêu của nhà nước. Đài Loan tiếp tục là nơi mướn nhiều người Việt nhất, chiếm hơn 46.000 người. Nhật Bản và Malaysia là hai quốc gia kế bảng hạng hai và hạng ba.^[15]

Văn bản chính phủ liên quan

Ngày ngày 9 tháng 11 năm 1991, Chính phủ ban hành Nghị định 370-HĐBT về quy chế đưa người lao động Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài, cho phép các tổ chức kinh tế được thành lập và cấp giấy hoạt động xuất khẩu lao động.^[16]
Năm 1995, Nghị định 370 được thay thế bằng các văn bản sau:

Nghị định 07/CP: Về việc quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.
Nghị định 05/CP: Về việc quy định chi tiết thi hành pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao.

Năm 2006, Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, chính thức được Quốc hội Việt Nam khóa XI thông qua (Số 72/2006/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2006), ban hành ngày 12 tháng 12 năm 2006 và có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2007.^[17]

Năm 2007, nhiều Nghị định liên quan làm rõ và hướng dẫn điều Luật trên ra đời, bao gồm:

Nghị định 126/2007/NĐ-CP: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều trong Luật
Nghị định 144/2007/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài ^[17]

Ngoài ra còn một số Quyết định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước;^[18] ban hành chương trình bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài;^[19] quy định về tổ chức bộ máy chuyên trách xuất khẩu và bồi dưỡng kiến thức lao động sang nước ngoài;^[20] ban hành chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho người lao động trước khi đi làm việc ở nước ngoài.^[21]

Ở cấp độ thấp hơn là các Thông tư hướng dẫn chi tiết một số điều Luật và Nghị định;^[22] các Thông tư liên tịch quy định cụ thể về tiền môi giới và tiền dịch vụ;^[23] quy định việc quản lý và sử dụng tiền ký quỹ của doanh nghiệp và tiền ký quỹ của người lao động xuất khẩu;^[23] hướng dẫn chi tiết một số vấn đề về nội dung hợp đồng bảo lãnh và việc thanh lý hợp đồng bảo lãnh;^[24] hướng dẫn việc truy cứu trách nhiệm hình sự người có hành vi vi phạm pháp luật liên quan.^[25]

Quyền lợi pháp lý

Tổ chức từ thiện và chính quyền thành phố Đài Bắc tổ chức kiểm tra sức khỏe lao động nước ngoài tại quảng trường Nam Khẩu năm 2011.

Người Việt Nam đi xuất khẩu lao động thì phải tuân thủ theo đúng luật của nước ngoài và đúng luật trong nước.^[26] Quyền lợi của người lao động Việt Nam tại nước ngoài tuỳ thuộc chủ yếu vào loại đối tượng, hình thức xuất khẩu lao động và chính sách đối đãi người lao động ở nước sở tại và sự quan tâm của chính quyền trong nước.

Lao động Việt Nam khi đi tu nghiệp tại Nhật được nhận chế độ đối xử như lao động bản địa^[27] dưới dạng "tu nghiệp sinh". Đây là một hình thức sang nước ngoài để học việc, tu nghiệp trong thời gian cho phép khoảng 3 năm.^[28]

Tại Đài Loan, khi suy thoái kinh tế diễn ra, nhiều nhân công nước ngoài bị cắt giảm. Theo luật lao động, dù không có việc làm, nhưng nếu công nhân vẫn tiếp tục ở công ty thì họ phải được hưởng lương căn bản hàng tháng. Nhưng hầu hết các công ty không áp dụng điều này đối với lao động nước ngoài. Bên cạnh đó, chính quyền vẫn tiếp tục cho lao động nước ngoài nhập cảnh, dẫn đến nhiều lao động sang chưa lâu phải sớm trở về nước.^[29]

Tại Malaysia, việc bảo vệ và thúc đẩy quyền của người lao động ở Malaysia còn nhiều hạn chế. Một số điều trái với luật lao động của Malaysia và trái với tiêu chuẩn lao động cơ bản của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) như việc chính phủ nước này ủy quyền cho các doanh nghiệp tự kiểm soát dịch chuyển công việc của lao động nhập cư. Mặt khác, theo luật pháp Malaysia, khi người lao động gặp rủi ro, các doanh nghiệp sử dụng lao động và doanh nghiệp môi giới sẽ đền bù cho gia đình người tử nạn. Tuy nhiên, nhiều gia đình trong trường hợp này nói rằng họ chưa hề biết đến số tiền đó. ^[30]

Năm 2011, Malaysia tìm kiếm nguồn lao động giúp việc gia đình từ các nước, bao gồm Việt Nam trong tình trạng các chính sách bảo vệ quyền lợi của người lao động giúp việc gia đình còn chưa đầy đủ. Do đó, người lao động nước ngoài làm giúp việc tại Malaysia dễ gặp rủi ro và ít được bảo vệ. Phương tiện báo chí đã nêu lên một số điển hình về tình trạng giữ tiền lương, hành hạ hoặc lạm dụng người lao động giúp việc.^[31]

Vay vốn

Nhiều ngân hàng tại Việt Nam có hình thức cho vay xuất khẩu lao động, bao gồm không thế chấp tài sản với một số đối tượng ưu tiên. Tuy nhiên, việc này gặp nhiều khó khăn trong vấn đề cung ứng vốn. Đại diện các ngân hàng cho rằng tỉ lệ nợ xấu, quá hạn tăng cao khiến các ngân hàng lo ngại. Năm 2010, một số tỉnh có số người xuất khẩu lao động vay nợ quá hạn cao từ 10 đến 15%. Lý do chủ yếu là do lao động phải về nước trước thời hạn (50%) hoặc không chịu trả nợ (20%). Các thị trường có tỉ lệ nợ xấu lớn là Malaysia (29%), Đài Loan (7,4%), Hàn Quốc (6,45)...^[32]

Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp trong ngành, nguồn vốn để cho vay còn hạn chế, mức cho vay còn thấp, thủ tục vẫn quá phức tạp. Đại diện phía ngân hàng, phó tổng giám đốc Agribank, cho biết hiện chưa có quy chế quản lý thu nhập của người lao động đã vay vốn nên việc thu hồi khoản cho vay khi đến hạn vô cùng khó khăn.^[33] Việc chỉ một số đối tượng ưu tiên mới được vay không thế chấp đồng nghĩa với những đối tượng có mức sống cao hơn chuẩn nghèo rất khó có điều kiện vay, đặc biệt là những thị trường yêu cầu chi phí cao.^[34]

Lao động hồi hương

Thống kê lao động về nước năm 2008 và 2009^[35]

Các lao động Việt Nam về nước đúng hạn hợp đồng chiếm tỉ lệ cao. Năm 2008, Việt Nam có gần 41.000 lao động về nước, 74% về nước đúng hạn. Năm 2009, các con số này tăng lên, có hơn 51.000 lao động về nước, trong đó hơn 80% về nước đúng hạn hợp đồng.^[35]

Ngoài ra, một số lao động Việt Nam bị lừa và lao động vất vả đã tìm được cách xoay xở tiền lương để về nước trước hạn (nếu không bị giữ giấy tờ tuỳ thân).^[36] Nhiều lao động tại 12 nước thuộc Liên minh châu Âu mất việc làm hoặc bị cắt hợp đồng bởi nhiều lý do, một số cố gắng ở lại tìm kiếm cơ hội mới nhưng phần lớn phải về nước tìm việc làm kéo theo hàng loạt vấn đề kinh tế - xã hội cần giải quyết.^[37]

Số khác là do lao động vi phạm nội quy khi làm việc ở nước ngoài bị trả về. Năm 2011, huyện Đak Rông có 109/197 người phải xuất cảnh về lại địa phương.^[38]
Các địa phương chưa có đầy đủ giải pháp giải quyết những vấn đề rủi ro cho lao động sau khi về nước, chưa tạo được sự kết nối giới thiệu việc làm cho lao động về nước trước hạn hay hết hạn.^[34]

Trợ giúp

Chính phủ Việt Nam

Nhằm giải quyết những mặt khó khăn và thúc đẩy xuất khẩu lao động, tháng 9 năm 1998, Bộ Chính trị ra Chỉ thị 41/CT-TƯ về xuất khẩu lao động và chuyên gia. Theo đó, các doanh nghiệp xuất khẩu lao động không bắt người lao động phải ký quỹ quá nhiều. Năm 2008, Chính phủ phê duyệt dự án "Đẩy mạnh xuất khẩu lao động, góp phần giảm nghèo nhanh, bền vững tại các huyện nghèo giai đoạn 2009-2015", kết hợp các doanh nghiệp hỗ trợ người lao động diện chính sách về phí đào tạo, ăn ở, đi lại, thủ tục làm việc ở nước ngoài cùng các chính sách tín dụng ưu đãi.^[4]

Năm 2009, Chính phủ tiếp tục thông qua dự án "Hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động góp phần giảm nghèo bền vững giai đoạn 2009-2020", triển khai tại 62 huyện nghèo trong nước.^[39]

Năm 2010, tổng số lao động được vay vốn xuất khẩu lao động là gần 82.000 người với tổng số vốn cho vay đạt gần 1.700 tỷ đồng. Từ năm 2007 đến 2010, cơ quan chuyên ngành đã tiếp nhận, xử lý 1.184 khiếu nại của người lao động; thanh tra và xử lý vi phạm hành chính 119 lượt doanh nghiệp, thu hồi giấy phép của 4 doanh nghiệp.^[2]

Chính phủ nước ngoài

Chính quyền Hoa Kỳ có một số trợ giúp đối với người lao động xuất khẩu Việt Nam bị lừa đảo.

Năm 2001, tại đảo Samoa, thuộc địa của Hoa Kỳ, dưới sự kêu gọi của số tổ chức cộng đồng người Việt hải ngoại, chính quyền Hoa Kỳ đã tiến hành điều tra một công ty Hàn Quốc^[40] và tuyên án chủ tịch công ty 40 năm tù về tội buôn người.^[41] Số lao động xuất khẩu Việt Nam làm việc cho công ty này thoát khỏi tình trạng bị ngược đãi, bỏ đói và không được trả lương^[42] vào khoảng 250 người, đồng thời những công nhân ở lại được giúp đỡ định cư vĩnh viễn tại Hoa Kỳ. Ngày 2 tháng 12 năm 2004, chính phủ Hoa Kỳ đã viện trợ 155.000 USD cho Tổ chức Quốc tế về Di dân (IOM) nhằm giúp công tác chống nạn buôn người và hòa nhập cộng đồng cho các nạn nhân Việt Nam còn ở lại.^[40] Những người trở về nước được đền bù số tiền rất thấp.^[43]

Năm 2011, hai công ty quốc doanh Việt Nam gồm Interserco và Vinamotors, có trụ sở tại Hà Nội, cùng hai công ty Mỹ bị người lao động xuất khẩu khởi kiện lên tòa án tại Texas, Hoa Kỳ vì tội buôn người và cưỡng ép lao động. Tờ báo The Houston Chronicle cho biết, tòa án quận Harris bang Texas đã ra phán quyết yêu cầu hai bên công ty mội giới bồi thường tổng cộng là 60 triệu đôla cùng một số điều khoản đi kèm khác cho các nạn nhân.^[44]^[45]

Tổ chức phi chính phủ

Liên Minh Bài Trừ Nô Lệ Mới ở châu Á (Coalition to Abolish Modern-day Slavery in Asia - CAMSA) là một mạng lưới phối hợp hoạt động của các tổ chức có cùng mục đích chống nạn buôn người ở châu Á và khắp nơi trên thế giới, cũng đã giúp nhiều công nhân Việt Nam tại Mã Lai.^[46]

Linh mục Peter Nguyễn Văn Hùng thành lập Văn phòng Trợ giúp Pháp lý Công nhân và Cô dâu Việt Nam tại Đài Loan ở thành phố Đào Viên vào năm 2004 để trợ giúp người Việt sống và làm việc tại Đài Loan, ông đã là người chỉ trích sự bóc lột và nhục mạ người lao động và cô dâu nước ngoài, từ năm 2004 đến 2006 đã giúp đỡ hơn 2000 người Việt thoát lao động đày ải và lạm dụng tình dục, khiến cho Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xếp Đài Loan vào danh sách các quốc gia cần quan tâm về nạn buôn người, và ông được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công nhận là "anh hùng đấu tranh nhằm chấm dứt chế độ nô lệ hiện đại",^[47] cũng nhờ thế Đài Loan đã phần nào thay đổi chinh sách đối với người nước ngoài.

Đặc trưng một số thị trường

Dưới đây là thống kê đặc trưng chi phí và loại hình tuyển dụng, lương trung bình tại một số thị trường xuất khẩu lao động Việt Nam năm 2006:^[5]^[48]

Thị trường	Loại hình tuyển dụng	Phí tuyển dụng tối đa	Thu nhập bình quân tháng (USD)	Chú thích
Đài Loan	Công nhân sản xuất, xây dựng	1.500/người/hợp đồng 2 năm, gia hạn 1 năm	300-500
	Giúp việc	1.000/người/hợp đồng 2 năm
	Thuỷ thủ, thuyền viên	-
Malaysia	Lao động nam	350/người/hợp đồng 3 năm	150-200	Công nhân điện, công nhân may mặc, dịch vụ
Malaysia	Lao động nữ	300/người/hợp đồng 3 năm	150-200	Công nhân điện, công nhân may mặc, dịch vụ
Ả Rập Saudi	Lao động phổ thông	400/người/hợp đồng 2 năm	160-300 > 1000	Công nhân xây dựng, kĩ sư
	Lao động có tay nghề	500/người/hợp đồng 2 năm
	Giúp việc	-
Qatar, Oman, Bahrain, UAE	Lao động phổ thông	400/người/hợp đồng 2 năm	400-1000	Công nhân điện, công nhân xây dựng, dịch vụ
Qatar, Oman, Bahrain, UAE	Lao động có tay nghề	550/người/hợp đồng 2 năm	400-1000	Công nhân điện, công nhân xây dựng, dịch vụ
Ma Cao	Công nhân xây dựng	2.500/người/hợp đồng 2 năm	-
	Giúp việc	750/người/hợp đồng 2 năm
	Bảo vệ, lao công	900/người/hợp đồng 2 năm
	Dịch vụ nhà hàng, khách sạn	1000/người/hợp đồng 2 năm
Nhật Bản	-	1.500/người/hợp đồng 2 năm	-
Úc	-	5000/người/hợp đồng 4 năm	-
Brunei	Công nhân sản xuất, nông dân	250/người/hợp đồng 3 năm
Brunei	Công nhân xây dựng	350/người/hợp đồng 3 năm
Cộng hoà Séc	-	1.500/người/hợp đồng 2 năm
Hàn Quốc			450-1000
Hoa Kỳ			1250-1600	Nông dân
Anh			1300-2500	Phục vụ phòng khách sạn, giúp việc

Hiệu quả

Giải quyết việc làm

Mặc dù nền kinh tế của Việt Nam đã phục hồi và tiếp tục tăng trưởng, phần lớn người Việt Nam vẫn trong tình trạng nghèo đói, thất nghiệp, trình độ giáo dục chưa cao. Mong muốn cải thiện đời sống là nguyên nhân chính thúc đẩy người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài.^[49]^[50]

Theo thống kê năm 2009, Việt Nam có 46,7 triệu lao động, chiếm hơn 50% dân số, trong đó 90% hoạt động ở khu vực kinh tế ngoài nhà nước. Bên cạnh đó, mỗi năm có thêm hơn 1 triệu người đến tuổi lao động.^[7] Thêm vào đó, mức độ gia tăng của lực lượng lao động trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị và tỷ lệ thời gian nhàn rỗi ở nông thôn tương đối cao đặt ra những vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động. Trong đó, xuất khẩu lao động được xem một giải pháp để giảm tỷ lệ thất nghiệp tại Việt Nam.^[51]

Nguồn thu ngoại tệ

Lao động xuất khẩu qua đào tạo ngày càng tăng. Năm 2007, người lao động Việt Nam ở nước ngoài gửi về nước lượng kiều hối từ 1,6 tỷ USD.^[52] Trung bình mỗi năm gửi về từ 1,6 tỷ đến 2 tỷ USD. Trong đó từ Hàn Quốc trên 700 triệu USD, Nhật Bản hơn 300 triệu USD.^[7]^[11] Năm 2010, Việt Nam đứng thứ 16 trong 30 quốc gia có lượng kiều hối chuyển về nhiều nhất,^[53] là một trong 10 quốc gia có thu nhập lớn từ xuất khẩu lao động.^[4]

Lợi ích khác

Xuất khẩu lao động cũng tạo điều kiện thay đổi đời sống của người dân. Tại một số làng xã tỉ lệ xuất khẩu lao động cao, nhiều người từ nghèo trở nên giàu có, ước tính trung bình số tiền gửi về hằng năm có thể đạt từ 40 đến 100 tỷ đồng.^[39] Thêm vào đó, nhiều người trở về nước đã trở thành các nhà đầu tư, gây dựng doanh nghiệp, tạo việc làm cho lao động địa phương.^[4]

Một lợi ích khác là xuất khẩu lao động giúp một bộ phận lao động tiếp cận với máy móc và công nghệ tiên tiến, cơ chế quản lý hiện đại, tác phong công nghiệp, nâng cao trình độ và tay nghề. Do đó, xuất khẩu lao động được coi là ngành kinh tế đối ngoại mang lại nhiều lợi ích kinh tế và xã hội.^[4]

Tại những huyện nghèo vùng núi, nơi có nhiều dân tộc thiểu số, đa số thanh niên đều có nhu cầu lao động và công việc lao động ở quê nhà thường được cho là vất vả hơn so với đi xuất khẩu lao động.^[39]

Hạn chế

Biển báo với thông điệp "Người lao động bất hợp pháp sẽ bị truy tố" viết bằng 5 thứ tiếng thông dụng tại Singapore.

Người lao động

Kỹ năng và trình độ lao động

Mặc dù tỷ lệ lao động được đào tạo tăng gần 35% nhưng trình độ và kỹ năng của nhiều lao động Việt Nam chưa thích ứng với yêu cầu của thị trường lao động trong và ngoài nước, dẫn đến chất lượng lao động chưa cao. Một số lao động ở nước ngoài thiếu ý thức, vi phạm pháp luật, ảnh hưởng không tốt đối với lao động Việt Nam tại nước ngoài.^[7]^[37]

Bỏ trốn và lưu trú bất hợp pháp

Con đường về nước của lao động xuất khẩu, bao gồm lưu trú bất hợp pháp^[54]

Một vấn đề khác là việc lao động bỏ trốn và cư trú bất hợp pháp diễn ra điển hình tại Hàn Quốc^[55] (40%), Nhật Bản (30%) và Đài Loan (10-15%). Mục đích các lao động phá vỡ hợp đồng ra ngoài làm là để có thu nhập cao hơn, cư trú bất hợp pháp để có thể ở lại làm việc lâu hơn, như tu nghiệp sinh tại Nhật Bản có mức lương trung bình khoảng 500 – 700 USD/tháng, nhưng nếu trốn ra làm việc ở ngoài có thể được mức lương gấp 3 lần.^[28] Tại châu Âu cũng có tình trạng nhiều lao động Việt Nam tự ý phá vỡ hợp đồng và lưu trú bất hợp pháp.^[37]

Tại Hàn Quốc, Hiệp hội Nông - Ngư nghiệp, Hiệp hội các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã có những đánh giá không tích cực về lao động Việt Nam trong việc chuyển đổi nơi làm việc cũng như tình trạng lưu trú bất hợp pháp. Điều này dẫn đến xu hướng tuyển dụng lao động Việt Nam có dấu hiệu giảm dần tại một số công ty. Thống kê năm 2011 của Hàn Quốc cho biết Việt Nam đứng đầu về số lượng lao động cư trú bất hợp pháp (8.780 trong hơn 60.000 lao động) và đứng đầu về yêu cầu đòi chuyển đổi nơi làm việc với các lý do không chính đáng (32%) so với các quốc gia khác.^[9]^[56]

Bên cạnh đó còn hiện tượng người dân tự ý hoặc được môi giới đưa sang nước ngoài làm việc và lưu trú bất hợp pháp không qua hợp đồng lao động bằng những con đường như như đi du lịch, thăm người thân hoặc kết hôn giả.^[57]

Ứng phó với tình trạng này, Nhật Bản tuyên bố sẽ mạnh tay hơn trong việc kiểm soát người lao động nước ngoài, nếu bỏ trốn khi bắt được sẽ trục xuất ngay về nước.^[11] Về phía Hàn Quốc, chính quyền đã cân nhắc đến biện pháp hạn chế việc tổ chức kỳ kiểm tra tiếng Hàn hoặc cắt giảm chỉ tiêu tiếp nhận lao động Việt Nam, đồng thời thực hiện các giải pháp truy quét tình trạng lao động nước ngoài cư trú bất hợp pháp. Kết quả con số này giảm xuống đáng kể. Nhận định từ giới chức Việt Nam cho biết, việc lao động "cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc ngày càng gia tăng đã tác động xấu đến ổn định xã hội và góp phần làm phát sinh tội phạm liên quan đến người nước ngoài".^[9]

Quy định và công tác quản lý

Quy định và thủ tục pháp lý

Quy định và thủ tục pháp lý không rõ ràng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp lợi dụng lách luật để cuối cùng bắt người lao động phải chịu những chi phí cao một cách bất hợp lý.^[58] Theo khuyến nghị của các nước khác, Việt Nam nên tập trung vào các đầu mối ở cấp tỉnh để đưa người lao động đi nước ngoài để quản lý chặt chẽ hơn.^[26]

Bên cạnh đó là tình trạng vi phạm các quy định pháp luật của một số doanh nghiệp Việt Nam với các hình thức như không thẩm định hợp đồng, không đào tạo trước khi đi, không báo cáo danh sách lao động, thu tiền quá quy định… Các tổ chức, cá nhân không có chức năng thực hiện xuất khẩu lao động lừa đảo đưa người lao động sang các quốc gia khác lao động bất hợp pháp, điển hình như tại Malaysia^[31] và Đài Loan.

Thông tin thân phận người lao động

Nhiều lao động Việt Nam qua đời ở nước ngoài, tuy nhiên những con số này chưa được công bố rộng rãi. Bộ Lao động - Thương binh và Xã Hội cho biết những trường hợp chết đã làm thủ tục thông báo về gia đình, còn đăng lên báo thì không có lợi trong dư luận xã hội vì nhiều vấn đề chưa được rõ ràng. Một số trường hợp do khâu kiểm tra sức khỏe không được kỹ nên ra nước ngoài gặp điều kiện lao động căng thẳng, cộng thêm có lao động không giữ mình nên đã uống rượu, dẫn đến đột tử.^[26] Có thông tin về trường hợp người lao động mất do tai nạn nhưng hai tháng sau gia đình tại Việt Nam mới được báo tin.^[59]

Theo thống kê của Cục Quản lý Lao động Ngoài nước Việt Nam, từ tháng 4 năm 2002 đến đầu năm 2008 đã có hơn 300 trường hợp người lao động Việt Nam chết tại Malaysia.^[30] Riêng năm 2007, Phóng viên báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh thống kê có ít nhất 100 lao động Việt Nam chết tại Malaysia. Con số này nhiều hơn hẳn các thị trường lao động khác, trong đó 1/3 thống kê do "đột tử". Có nhiều nghi vấn chưa giải đáp quanh vấn đề này vì nhiều nhân chứng tại Malaysia và gia đình các nạn nhân khẳng định những người bị chết đều khỏe mạnh, trước đó không có biểu hiện bệnh tật.^[60] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết việc khám sức khỏe không cẩn thận là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến lao động bị đột tử phổ biến tại quốc gia này.^[61]

Tháng 12 năm 2011, ba lao động tại Nga thiệt mạng vì bị ngạt khí gas. Do xuất khẩu lao động theo đường dây bất hợp pháp nên khi chết, họ không được chôn cất mà chỉ được quấn vải rồi lấp đất lên.^[62]^[63]

Đơn vị tuyển dụng và sử dụng lao động

Chi phí môi giới

Công ty môi giới có trách nhiệm giúp người lao động làm thủ tục cư trú và giấy tờ thuế đồng thời tìm công việc thích hợp, sau đó nhận được một khoản cố định từ lương hàng tháng của người lao động.^[64]

Mặc dù theo luật định, mức trần tiền môi giới cho các thị trường cứ mỗi năm của hợp đồng không vượt quá một tháng lương của người lao động, tuy nhiên trong thực tế, nhiều công ty xuất khẩu đòi hỏi người lao động phải đóng phí môi giới cao hơn. Ngoài ra còn tiền dịch vụ (mức trần khoảng 10% của lương tháng, đóng trước 18 tháng) trả cho công ty xuất khẩu, chi phí đặt cọc "chống trốn", chi phí dạy nghề và ngoại ngữ trước khi xuất hành, vé máy bay lượt đi,... Nhiều lao động đã phải thế chấp đất và nhà cửa hay vay mượn để có đủ tiền lo chi phí.

Theo sự tính toán của báo Lao động: "Mức lương tối thiểu người lao động được hưởng là 15.840 Đài tệ/tháng. Bị trừ thuế tại Đài Loan: 3.168 đài tệ; phí cho công ty Việt Nam tuyển dụng lao động là 12%/tháng lương: 2.000 đài tệ; bảo hiểm tại Đài Loan: 46 đài tệ; phí môi giới 5.750 đài tệ. Mỗi tháng người lao động được ứng 2.000 đài tệ để sinh hoạt. Như vậy với mức lương 15.840 đài tệ/tháng, sau khi trừ các chi phí, người lao động chỉ tiết kiệm mỗi tháng khoảng 2.876 đài tệ. Số tiền này chỉ bằng 1/2 số tiền chi cho môi giới. Nếu với việc quy đổi khoảng 33 đài tệ = 1 USD thì họ chỉ còn giữ lại để gửi về nhà khoảng 87 USD/tháng. Như vậy có thể nói người lao động làm việc quần quật trong 1 tháng chủ yếu chỉ để trả cho các loại phí và chủ yếu là phí môi giới."^[58] Cứ mỗi người lao động thì công ty môi giới có thể hưởng lợi gấp ba lần số tiền mà mỗi người làm công có thể để dư được (phí môi giới gần gấp 2, và phí dịch vụ gần bằng) và gần phân nửa số lương tháng của họ, dù không phải trực tiếp lao động.

Theo luật của Đài Loan, mức phí môi giới lao động phải trả hàng tháng là từ 47 đến 56 USD, tuỳ thuộc thời hạn hợp đồng. Tuy nhiên, có nguồn tin cho biết có nhiều trường hợp bên môi giới lấy số tiền nhiều hơn mức cho phép và không quan tâm đến quyền lợi của người lao động.^[64]

Lừa đảo và buôn người

Một nhà máy may Bolshevik tại Nga

Đã có nhiều hiện tượng lừa đảo xuất khẩu lao động từ cá nhân tự phát đến có tổ chức tại Việt Nam. Điều này xuất phát một phần từ nhu cầu muốn được xuất khẩu lao động từ phía người dân trong nước. Như năm 2011, kỳ thi tiếng Hàn đạt kỷ lục về lượng thí sinh tham dự với gần 67.000 người, gấp hơn 2 lần so với năm 2010 và hơn 8 lần so với năm 2009, trong khi số lượng hồ sơ phía Hàn Quốc đăng ký lựa chọn là 15.000 và chỉ nhận tuyển khoảng 13.000 người.^[65]

Theo số liệu của công an Thành phố Hà Nội, riêng khoảng thời gian từ đầu năm 2006 đến giữa 2007, tại Hà Nội có hơn 2.000 nạn nhân bị lừa đảo xuất khẩu lao động sang Đài Loan và Hàn Quốc, tổng lợi nhuận chiếm đoạt là hơn 52 tỷ đồng.^[66] Tại Hà Nội còn có hiện tượng giả danh cán bộ quản lý, lừa đảo xuất khẩu lao động^[67] hoặc lừa đưa người đi xuất khẩu lao động bằng con đường du học.^[68] Mặc dù một số công ty vi phạm Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng bị xử phạt hành chính với mức phạt chỉ từ 1500 USD trở xuống.^[6]

Nhiều lao động Việt Nam tại Malaysia bị lừa đảo hợp đồng lao động và bị ngược đãi, đánh đập, bỏ đói, tìm kiếm sự can thiệp để về Việt Nam.^[69]

Đối với việc xuất khẩu lao động sang Nga, người lao động rất dễ bị lừa và không thể kiếm được chỗ làm hợp pháp nếu không qua doanh nghiệp xuất khẩu lao động đã được cấp phép. Có hàng nghìn người Việt Nam bị rơi vào cảnh "nô lệ lao động" tại thị trường này. Họ bị nhốt dưới khu vực ngầm cách biệt với thế giới bên ngoài và lao động vất vả tại những xí nghiệp may phi pháp, bị bóc lột thậm tệ, bị thu hoàn toàn giấy tờ tùy thân và cũng không có khả năng tài chính trở về Việt Nam.^[70] Đầu năm 2012, một số lao động xuất khẩu bất hợp pháp tại Nga gọi điện cho báo giới Việt Nam cầu cứu về tình hình lao động mà không được trả lương cả năm, trốn ra ngoài thì bị báo cảnh sát bắt và phạt tiền.^[62]

Có tình trạng nhiều đối tượng, công ty lừa đảo người lao động Việt Nam chiếm đoạt tài sản hoặc đưa người lao động sang châu Âu bất hợp pháp. Ngoài ra còn có dấu hiệu hình thành các đường dây đưa phụ nữ Việt Nam sang châu Âu, bán vào các ổ mại dâm.^[37]

Từ 2004 đến 2008, khoảng 5.400 người đã chấp nhận vay mượn tiền để xuất ngoại đi lao động tại các thị trường như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và Úc nhưng không đi được vì bị lừa.^[71]

Vi phạm hợp đồng và bóc lột

Việc vi phạm hợp đồng có thể diễn ra từ nhiều phía: nhà môi giới, nhà tuyển dụng hoặc lao động.

Các lao động Maylaysia bị nhà mội giới xuất khẩu bỏ mặc ngay sau khi sang nước ngoài, nhận được việc làm không theo nội dung như trong hợp đồng. Một số rơi vào tình trạng việc làm lúc có lúc không, bị quỵt lương, bị chuyển nơi làm việc nặng liên tục như bốc vác, hàn xì, đổ bê tông,...^[36] Đây là thị trường được xem la có thu nhập thấp, rủi ro cao. Thu nhập bình quân của các lao động này ở Malaysia là khoảng 2,5 triệu đồng/tháng.^[30]

Người lao động có thể phải làm việc 12 giờ mỗi ngày tại những công trường công việc nặng nhọc trong điều kiện lao động nguy hiểm mà công nhân địa phương không chịu làm và nhiều tháng liền không được trả lương đồng thời bị ngược đãi. Phản đối điều này, năm 2005, một nhóm lao động Việt Nam đã biểu tình trước tòa tháp đôi Petronas ở thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia.^[72] Tương tự, tại Đài Loan, công việc chính của người lao động xuất khẩu là làm trong các ngành mà người dân địa phương không đoái hoài hoặc chê vì lương quá thấp.^[64]

Tại Qatar, số lao động Việt Nam có tỷ lệ vi phạm hợp đồng cao do các yếu tố như 95% tham gia công việc xây dựng nặng nhọc, thời tiết khắc nghiệt, thu nhập trên 200 USD/tháng, khác biệt lớn về văn hoá, các vấn đề về pháp luật lao động và giải quyết tranh chấp cùng một số yếu tố kinh doanh, cờ bạc, trộm cắp phát sinh từ phía lao động Việt Nam.^[73]

Tại Cộng hòa Séc, người lao động Việt Nam gặp phải tình trạng bóc lột, bỏ đói và nhiều vấn đề phức tạp khác. Giới truyền thông đại chúng Séc sử dụng rộng rãi cụm từ "nô lệ thời đại mới" để nói về những công nhân ngoại quốc.^[74]

Năm 2010, 120 người lao động thời vụ Việt Nam tại Thụy Điển tổ chức biểu tình để phản đối điều kiện làm việc.^[75]

Tình hình thế giới

Tình hình bất ổn chính trị bất ổn tại các quốc gia ở khu vực Trung Đông và Bắc Phi cũng ảnh hưởng đến lao động xuất khẩu. Năm 2011, do cuộc khủng hoảng chính trị tại Lybia, Việt Nam đã phải sơ tán khẩn cấp hơn 10.000 lao động về nước.^[13] Những lao động này khi trở về phải đối mặt với các khoản nợ không nhỏ đã vay trước khi đi xuất khẩu. Trước đó, năm 1991, Việt Nam đã sơ tán khoảng 18.000 lao động làm việc tại Iraq do chiến tranh vùng Vịnh.^[76] Một số khó khăn khác có thể kể đến như: ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới, khủng hoảng nợ công châu Âu và sự cạnh tranh giữa các quốc gia cung ứng lao động như Trung Quốc, Indonesia,...^[14]^[38]

Chú thích

^ QUYẾT ĐỊNH 159 /QĐ-LĐTBXH Về việc quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục quản lý lao động ngoài nước
^ ^a ^ă ^â “Số liệu xuất khẩu lao động của Việt Nam năm 2010”. CAMSA - Liên Minh Bài Trừ Nạn Nô Lệ Tân Thời Tại Á Châu. Ngày 1 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â ^b “Tình hình xuất khẩu lao động của Việt Nam”. Cục Quản lý Lao động Nước ngoài. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 4 năm 2005. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2012. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archivedate= (trợ giúp)
^ ^a ^ă ^â ^b ^c ^d ^đ ^e ^ê “Bài 4: Hiệu quả từ xuất khẩu lao động”. Báo Hà Nội mới Online. Ngày 15 tháng 1 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â The Department of Overseas Labour (DOLAB), MOLISA, 2006
^ ^a ^ă ^â ^b “Gần 90 nghìn người đã xuất khẩu lao động”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 19 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â ^b ^c ^d “Việc làm và xuất khẩu lao động – những vấn đề đặt ra”. Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam. Ngày 3 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động nữ dễ bị ngược đãi khi xuất khẩu lao động”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 22 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â “Xuất khẩu lao động Hàn Quốc gặp nhiều bất lợi”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 8 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động Việt Nam tại Đài Loan chiếm lượng áp đảo”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 20 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â “Xuất khẩu lao động Nhật Bản: Cửa mở nhưng không dễ”. Báo điện tử Dân trí. 4 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Nhật Bản tín nhiệm lao động Việt Nam”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 3 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Tuyên dương các doanh nghiệp hội viên đạt thành tích xuất sắc về xuất khẩu lao động 2011”. Hiệp hội Xuất khẩu Lao động Việt Nam. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Xuất khẩu lao động năm 2012: Thách thức và cơ hội”. VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam. Ngày 28 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ "VN gai tăng xuất khẩu lao động..."
^ Nghị định 370-HĐBT năm 1991
^ ^a ^ă “Khái quát về hệ thống Luật Việt Nam”. Trung tâm Nghiên cứu Pháp luật.
^ Quyết định 144/2007/QĐ-TTg
^ Quyết định 18/2007/QĐ-BLĐTBXH
^ Quyết định 19/2007/QĐ-BLĐTBXH
^ Quyết định 20/2007/QĐ-BLĐTBXH
^ Thông tư 21/2007/TT-BLĐTBXH
^ ^a ^ă Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT- BLĐTBXH-NHNNVN
^ Thông tư liên tịch 08/2007/TTLT/BLĐTBXH-BTP
^ Thông tư liên tịch 09/2006/TTLT/BLĐTBXH - BCA – VKSNDTC – TANDTC
^ ^a ^ă ^â “"Lao động chết ở nước ngoài: Nếu công bố, dư luận sẽ sững sờ"”. Báo điện tử Dân trí. 3 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Xuất khẩu lao động sang Nhật Bản: Không được thu tiền đặt cọc”. Báo Lao động. Ngày 23 tháng 10 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Vì sao lao động cứ xuất khẩu được là... bỏ trốn?”. Báo điện tử Dân trí. 28 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động VN 'biểu tình' ở Đài Loan”. BBC tiếng Việt. Ngày 18 tháng 2 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â “Một năm, hơn 100 lao động Việt Nam chết ở Malaysia: Quốc hội sẽ vào cuộc”. Báo điện tử Dân trí (Theo báo Pháp luật TP.HCM). Ngày 1 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Tình hình thị trường lao động Malaysia năm 2011”. Hiệp hội Xuất khẩu Lao động Việt Nam. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Khó cho vay xuất khẩu lao động vì tỉ lệ nợ xấu tăng cao”. Báo Lao động. Ngày 27 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Vốn cho xuất khẩu lao động: Ngân hàng và lao động đều khó?”. VnEconomy (Báo điện tử - Thời báo Kinh tế Việt Nam). Ngày 22 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Xuất khẩu lao động: Bức tranh muôn màu”. Báo Hậu Giang Online. Ngày 24 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Số liệu Tổng hợp lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài về nước”. Cục quản lý lao động ngoài nước, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Bi hài chuyện xuất khẩu lao động: Sống chết mặc bay”. Báo điện tử của báo Nông thôn Ngày nay. 12 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â ^b “Xuất khẩu lao động sang châu Âu: Thuận lợi và khó khăn”. Báo An ninh Thủ đô. Ngày 18 tháng 4 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Rối bời vì lao động xuất khẩu: chưa đi đã về”. Báo điện tử Dân trí. Ngày 26 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â “Phía sau những đồng ngoại tệ xuất khẩu lao động”. Báo Hà Tĩnh Online. Ngày 22 tháng 8 năm 2009. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Câu chuyện của những công nhân Việt Nam trên đảo Samoa”. RFA, Đài Á châu tiếng Việt. Ngày 22 tháng 2 năm 2005. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Chủ nhà máy Dệt Daewoosa bị kết án 40 năm tù”. Báo Hà Nội mới Online. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Mỹ bắt giữ chủ nhà máy Daewoosa ở Samoa”. Báo Lao động (theo VTV). Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Công nhân trở về từ Samoa tuyệt thực trước cổng Công ty Du lịch 12”. VnExpress. Ngày 27 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Were they 'indentured servants'?”. The Houston Chronicle. Ngày 15 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Hai công ty Việt Nam bị người lao động kiện ở Mỹ”. Báo Thanh niên Online. Ngày 16 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ CAMSA giới thiệu
^ “III. Heroes Acting To End Modern Day Slavery”. Trafficking in Persons Report. Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons, United States Department of State. Ngày 5 tháng 6 năm 2006. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2008.
^ Dang, Nguyen Anh (2007). Labour Export from Viet Nam: Issues of Policy and Practice (bằng tiếng Anh). paper for presentation at the 8th International Conference of Asia Pacific Migration Research Network (APMRN), Fuzhou, China, 25-ngày 29 tháng 5 năm 2007. tr. 6.
^ 500,000 Workers to go Abroad by 2005 (bằng tiếng Anh). Asia/Africa Intelligence Wire. 2002.
^ Asian Migrant Yearbook 2002-2003 Migration Facts (bằng tiếng Anh). Asian Migrant Center (AMC). 2003. tr. 286-287.
^ “Đẩy mạnh xuất khẩu lao động tại chỗ - hướng giải quyết việc làm quan trọng trong hội nhập”. Tạp chí Cộng sản. Ngày 13 tháng 8 năm 2009. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động Việt Nam ở nước ngoài đã gửi về khoảng 1,6 tỷ USD”. VnEconomy (Báo điện tử - Thời báo Kinh tế Việt Nam). Ngày 3 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2012.
^ “Kiều hối về Việt Nam giảm”. BBC tiếng Việt. Ngày 18 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 3 năm 2012.
^ “International labour migration from Vietnam to asian countries, 2000-2009: Process, Experiences and Impact” (PDF). Institute for Social development studies the University of Western Ontario, Project funded by the International Development Research Center of Canada (IDRC). 2010. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Hàn Quốc chưa dừng tiếp nhận lao động Việt Nam”. Báo Lao động. 2011-30-09. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
^ “Việt Nam dẫn đầu về số lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc”. Báo Giáo dục Việt Nam. 15 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Thảm hoạ xuất khẩu lao động... chui”. Báo An ninh Thủ đô. 25 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Lại bàn về phí môi giới đi lao động Đài Loan”. Lao động. 14 tháng 6 năm 2001.
^ “Người phụ nữ Việt chết khi giúp việc tại Malaysia”. VnExpress. 7 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Đột tử - nỗi kinh hoàng của người lao động ở Malaysia”. Báo điện tử Dân trí. 24 tháng 2 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động VN chết ở Malaysia vì kém sức khỏe?”. Sức khoẻ và dinh dưỡng - Phụ trang của Báo Người Lao động Điện tử. 5 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă “Những cái chết uẩn khúc của lao động bất hợp pháp tại Nga”. Báo Giáo dục Việt Nam. 2 tháng 3 năm 2013. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ “Bi kịch từ xuất khẩu lao động "chui"”. Báo Pháp luật và Xã hội. 9 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012.
^ ^a ^ă ^â “Lao động nước ngoài vật lộn mưu sinh ở Đài Loan”. Báo điện tử Dân trí. 2 tháng 7 năm 2006.
^ “Xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc: Số được chọn vẫn chưa an bài”. Báo An ninh Thủ đô. 20/02/2011. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)
^ “Nhiều người vẫn bị lừa xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc và Đài Loan”. Báo Tiền Phong Online. 24 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Giả danh cán bộ quản lý, lừa đảo xuất khẩu lao động”. Báo Công an Nhân dân Online. 20 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lừa đưa người đi xuất khẩu lao động bằng chiêu du học”. VnExpress. 18 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “30 công nhân làm việc tại Malaysia kêu cứu vì bị ngược đãi”. Báo Người Lao động Điện tử. 12 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Hạn chế "nô lệ lao động" Việt tại Nga: Cách nào?”. VnEconomy (Báo điện tử - Thời báo Kinh tế Việt Nam). 30 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “http://vnexpress.net/gl/viec-lam/2008/12/3ba099aa/”. VnExpress. 2 tháng 3 năm 2013. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động Việt Nam biểu tình ở Malaysia”. BBC tiếng Việt. 13 tháng 9 năm 2005. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2012.
^ “Tại sao Lao động Việt Nam làm việc tại Qatar có tỷ lệ vi phạm hợp đồng cao?”. Hiệp hội Xuất khẩu Lao động Việt Nam. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Những vấn đề bất cập khi xuất khẩu lao động”. Báo điện tử Tầm Nhìn. 20 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động VN biểu tình ở Thụy Điển”. BBC tiếng Việt. 11 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2012.
^ “Lao động trở về từ Libya ngập trong nợ nần”. Báo Giáo dục Việt Nam. 2012-27-02. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2012. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikisource tiếng Việt có toàn văn tác phẩm về:

Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Hiệp hội Xuất khẩu Lao động Việt Nam
Cục Quản lý Lao động Ngoài nước (thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội)
Những văn bản pháp quy liên quan đến Xuất khẩu lao động tại trang Ban Quản lý Lao động tại Đài Bắc.
Xuất khẩu lao động Việt Nam: hơn cả buôn ma tuý!
Chuyện Kể Của Người Trực Tiếp Cứu Giúp Nạn Nhân Buôn Người Ở Malaysia

Việt Nam vượt Trung Quốc dẫn đầu nhóm cô dâu ngoại ở Hàn Quốc

08/12/2017

VOA Tiếng Việt

Số lượng phụ nữ Việt Nam kết hôn với đàn ông Hàn Quốc nhiều nhất từ trước tới nay và vượt qua Trung Quốc để dẫn đầu trong các nhóm phụ nữ ngoại lấy chồng Hàn.

Việt Nam vượt lên đứng đầu bảng về số lượng cô dâu nước ngoài ở Hàn Quốc, chiếm gần 28% tổng số 6.000 phụ nữ nước ngoài lấy chồng ở ‘xứ sở kim chi.’

Đây là lần đầu tiên Việt Nam qua mặt Trung Quốc về lượng cô dâu ở Hàn Quốc, theo số liệu của Cơ quan thống kê Hàn Quốc. Báo cáo về xu hướng dân số đa văn hóa ở Hàn Quốc năm 2016 công bố hôm 16/11, cho thấy lượng cô dâu Trung Quốc chiếm gần 27%.

Trung Quốc là quốc gia có nhiều cô dâu “xuất khẩu” sang Hàn Quốc nhất trong năm 2015, chiếm 27.9% tổng số phụ nữ ngoại lấy chồng Hàn Quốc.

Một trong những nguyên nhân khiến số lượng các cuộc hôn nhân đa văn hóa giữa người Trung Quốc và Hàn Quốc giảm là vì “giờ đây ngoài kết hôn, phụ nữ Trung Quốc có nhiều cách khác để định cư ở Hàn Quốc,” theo Lee Ji-yeon, người đứng đầu bộ phận nhiên cứu xu hướng dân số của cơ quan thống kê Hàn Quốc.

Báo cáo cho biết số lượng cô dâu Trung Quốc giảm liên tục từ khi Hàn Quốc ghi nhận các dữ kiện thống kê về các gia đình đa văn hóa. Cho tới cách đây 2 năm, Trung Quốc luôn đứng đầu về số lượng cô dâu lấy chồng Hàn Quốc. Nhưng năm ngoái, con số này giảm khoảng 1 phần trăm trong khi tỷ lệ cô dâu Việt tăng 4.8 điểm.

“Số lượng người Việt Nam tới Hàn Quốc làm việc và học tập đã tăng lên trong Làn sóng Hàn Quốc,” theo ông Lee Ji-yeon.

Nhóm nhạc nữ nổi danh Girls' Generation của Làn sóng Hàn Quốc. Việt Nam là một trong những nước trong khi vực du nhập văn hóa Hàn Quốc và đó là một lý do vì sao phụ nữ Việt thích lấy chồng Hàn Quốc.

Việt Nam là một trong những nước ở châu Á nằm trong tầm ảnh hưởng của ‘Làn sóng Hàn Quốc’, bao gồm K-pop, điện ảnh, xu hướng thời trang, các chương trình trò chơi và ẩm thực.

Theo một cuộc khảo cứu do Đại học Thủ Dầu Một ở Bình Dương thực hiện vào năm 2012, gần 80% trong số 600 người được hỏi nói họ thích văn hóa Hàn Quốc.

Đó là một trong những nguyên nhân khiến phụ nữ Việt Nam thích kết hôn với đàn ông Hàn Quốc, theo Hoàng Thị Huê, một người làm trung gian mai mối kết hôn Việt-Hàn.

Một yếu tố khác theo chị Huê, người làm dịch vụ mai mối trong 5 năm qua ở Hải Phòng, là giá trị đồng tiền Hàn Quốc cao hơn đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, một quốc gia cũng thu hút nhiều cô dâu Việt Nam.

"Những cô dâu (Việt) nuôi một ước mơ lấy người nước ngoài nhiều tiền – một giấc mơ đổi đời, chị Huê cho VOA biết. "Ở Hải Phòng có huyện trong đó đa số các cô gái ở đấy đi lấy chồng Hàn Quốc. Nhiều cô dâu đi lấy chồng mang tiền về cho gia đình xây nhà để đổi mới hơn."

Một quảng cáo của “bà mai” Hoàng Thị Huê trên Facebook cá nhân tìm kiếm ứng viên “ưu tiên từ 18-30 tuổi” để kết hôn với một người đàn ông Hàn Quốc 44 tuổi “làm quản lý xây dựng, lương 5.500 USD, có chung cư riêng và xe ô tô.”

Theo Trung tâm nghiên cứu chính sách của Viện Brookings ở Washington, đàn ông Hàn Quốc gặp khó khăn khi tìm bạn đời ở chính quê hương họ.

Phụ nữ Hàn Quốc ngày càng đòi hỏi các tiêu chuẩn cao hơn trong khi phụ nữ Việt Nam lại nổi tiếng là có tài chăm sóc và vun vén gia đình, theo chị Huê. Đó là một nguyên nhân tại sao đàn ông Hàn Quốc thích kết hôn với phụ nữ Việt và điều này giải thích vì sao số lượng cô dâu Việt chiếm vị trí hàng đầu trong số các phụ nữ nước ngoài lấy chồng Hàn Quốc.

19 Tháng 12 2006 - Cập nhật 10h25 GMT

Bản để in ra Đàn ông Malaysia 'xem mắt phụ nữ Việt'

Phụ nữ Việt Nam không phải là món hàng'

Sáng nay, trao đổi với VnExpress, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Nguyễn Thị Hoài Thu đã khẳng định như vậy. Bà Thu phản đối việc các công ty môi giới hôn nhân của Hàn Quốc đã tung ra những lời quảng cáo lấy vợ Việt Nam mang tính xúc phạm, coi phụ nữ như một món hàng có thể mua bán, trao đổi.

Bà Nguyễn Thị Hoài Thu. Ảnh: P.V.

- Là phụ nữ, bà cảm thấy thế nào trước việc nhật báo Chosun Ilbo ở trung tâm Seoul (Hàn Quốc) đã mô tả việc một người đàn ông Hàn Quốc chọn vợ Việt Nam giống như món hàng?

- Năm 2005, tôi sang Hàn Quốc, nhìn thấy một số tấm băng rôn, hỏi phiên dịch thì là lời quảng cáo lấy vợ Việt Nam. Điều đó thể hiện người Hàn Quốc nhìn thấy phụ nữ Việt Nam có nhiều ưu điểm như cần cù, chăm chỉ và phù hợp với văn hóa phương Đông của người Hàn Quốc. Vì thế mới khuyến khích đàn ông Hàn lấy vợ Việt Nam. Thử đặt câu hỏi tại sao họ không khuyến khích đàn ông Hàn lấy phụ nữ nước khác? Pháp luật đâu có cấm phụ nữ lấy chồng nước ngoài.

Tuy nhiên, nếu các công ty môi giới Hàn Quốc quảng cáo rằng “Hãy lấy trinh nữ Việt Nam”, “Những người nhiều tuổi, tái hôn, đã có con, tàn tật đều có thể”, thậm chí có thể đổi vợ là hoàn toàn sai. Điều này không chỉ bôi nhọ phụ nữ Việt Nam mà còn bôi nhọ quốc thể Hàn Quốc. Việc anh cưới về làm vợ, không thích thì lại bán cho người. Điều này vi phạm cả pháp luật của Hàn Quốc nữa và cần bị trừng phạt. Cả Việt Nam và Hàn Quốc cùng phải lên án việc đó.

- Là chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, bà nhìn nhận vấn đề môi giới kết hôn với người nước ngoài thế nào?

- Việt Nam không cấm phụ nữ lấy chồng nước ngoài, cũng như không cấm nam giới Việt lấy vợ ngoại quốc. Nhưng phải trên cơ sở bình đẳng, tự nguyện và phải tuân theo luật hôn nhân gia đình của nước mình và nước sở tại.

- Việc môi giới lấy chồng nước ngoài bất hợp pháp từng xảy ra ở Đài Loan, Singapore và bây giờ là Hàn Quốc. Theo bà, trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc bảo vệ phụ nữ Việt Nam như thế nào?

- Không thể buộc trách nhiệm một cách cứng nhắc được. Trước hết, bản thân phụ nữ phải biết bảo vệ mình. Là con người, chứ đâu phải món hàng, họ phải biết tự vệ, phản đối chuyện gia đình gả bán cho đàn ông nước ngoài. Tại sao lại không phản đối? Không thể đổ thừa cho ai hết, ngoài bản thân người phụ nữ bị môi giới đó.

Thực tế, bây giờ có một số cho rằng lấy chồng nước ngoài để đổi đời, có phải vậy không? Chính các nữ thanh niên cần trao đổi với nhau một cách cởi mở. Có thể ở trong nước một số người khó lập gia đình, do tỷ lệ nữ so với nam vẫn cao hơn. Nhưng cho dù thế thì cũng phải cân nhắc, có nhiều cách để tìm kiếm hạnh phúc, chứ sao lại cứ tự biến mình thành món hàng. Trong trường hợp này, họ đã đặt nặng vấn đề tiền, chứ không quan tâm đến hạnh phúc thực sự.

Rồi đến trách nhiệm của gia đình nữa. Thật đáng thương cho những cháu vì thương cha mến mẹ, vì thấy nhà khổ sở, đành chấp nhận bị gả bán cho người nước ngoài để có chút ít tiền gửi về cho gia đình. Đáng ra cha mẹ phải thương con, phải tự hỏi lấy chồng ngoại có tốt hay không, hay lại khổ sở. Cha mẹ sống trong cái nhà được xây nhờ con gửi tiền về liệu có hạnh phúc hay không? Tôi rất phản đối những những bậc cha mẹ có con vừa chớm lớn đã đồng ý gả bán cho chàng rể ngoại quốc.

- Nhưng những cơ quan bảo vệ quyền lợi phụ nữ, gần nhất là Hội liên hiệp cũng phải có trách nhiệm trong việc giáo dục, tuyên truyền cho chị em tránh xa các cạm bẫy?

- Đúng vậy. Đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội nông dân phải tổ chức các cuộc tọa đàm, trao đổi cho nữ thanh niên. Bây giờ có những câu lạc bộ phụ nữ trao đổi với nhau về vấn đề xuất khẩu lao động, đi lấy chồng nước ngoài. Nhưng ở vùng sâu, những nơi phụ nữ thiếu thông tin thì có những câu lạc bộ đó hay không? Tổ chức đoàn, hội phải thường xuyên tuyên truyền cho nữ thanh niên để họ không rơi vào các cạm bẫy.

- Việc phụ nữ nhắm mắt lấy chồng nước ngoài qua môi giới một phần vì không kiếm được việc làm, vì quá nghèo khó. Theo bà có trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc này?

- Trách nhiệm thứ ba, nhưng khá quan trọng đó là chính quyền có giải quyết, tạo việc làm cho dân hay không. Nếu có việc làm, cuộc sống tạm đủ, chị em sẽ không phải đi đâu xa.

- Có ý kiến cho rằng luật pháp Việt Nam vẫn chưa chặt chẽ, vô tình tạo kẽ hở cho một số công ty môi giới nước ngoài và kể cả trong nước có đất dụng võ. Là nhà làm luật, bà nghĩ sao?

- Nếu người nước ngoài đến Việt Nam xin đăng ký kết hôn, mình gây cản trở là vi phạm pháp luật. Người ta đủ điều kiện để đăng ký kết hôn thì mình phải giải quyết chứ. Còn trường hợp cô dâu Việt ra nước ngoài sinh sống, pháp luật mình không thể chạy theo để bảo vệ cho họ được.

Như Trang thực hiện

Báo Malaysia nói nhiều cô gái Việt Nam được đưa ra để đàn ông xứ này chọn lựa

Một tờ báo Malaysia nói hàng chục thiếu nữ Việt Nam được đưa ra trưng bày tại các quán cà phê ở Malaysia để đàn ông nước này đến xem mắt.

Báo Star nói các cô gái này được những người môi giới Malaysia đưa sang Malaysia.

Chính khách Malaysia, Michael Chong, lên án chuyện này, và nói gia đình các cô gái, thường là nghèo, đã nhận từ 20.000 đến 30.000 ringgit (5600 đến 8500 đôla) tùy theo vẻ đẹp của con họ.

Đối tượng 'khách hàng' được nhắm đến là những người đàn ông giàu có độc thân hoặc đã ly dị.

'Không tôn trọng phụ nữ'

Theo báo Star, các nhóm hoạt động vì nữ quyền ở Malaysia tỏ ra bị sốc trước xu hướng này.

Maria Chin Abdullah, đứng đầu một nhóm hoạt động vì phụ nữ, nói với tờ báo: "Hành vi này chỉ có thể xem là hình thức nô lệ tình dục được tiến hành trong một khuôn khổ pháp lý giả tạo."

Tháng Năm năm nay, đã có tin một phiên đấu giá cô dâu Việt Nam diễn ra ở xã Rawang, Malaysia, và đã được các cơ quan truyền thông ở Việt Nam, Singapore, Anh đăng lại.

Sứ quán Việt Nam ở Malaysia đã gửi thư phản đối cho Bộ Ngoại giao Malaysia ngày 9-5.

Số lượng phụ nữ Việt Nam lấy chồng người nước ngoài ngày càng tăng. Ví dụ, tại Hàn Quốc, phụ nữ Việt Nam đứng thứ hai trong danh sách cô dâu nước ngoài, chỉ sau Trung Quốc.

Có những cuộc hôn nhân được đánh giá là thành công, nhưng cũng xảy ra nhiều trường hợp cô dâu gặp khó khăn trầm trọng khi về nhà chồng, hay thậm chí bị các nhóm buôn người lợi dụng.

Hình thức 'chọn vợ' cũng diễn ra ở một số vùng nông thôn ở Việt Nam.

Tháng Bảy năm nay, cảnh sát Việt Nam phá một đường dây môi giới hôn nhân cho Hàn Quốc được coi là lớn nhất từ trước tới nay ở đồng bằng sông Cửu Long.

Từ tháng 6-2006 tới nay, đường dây này, do người Hàn Quốc quản lý với sự hỗ trợ của môi giới Việt Nam' đã tổ chức ba cuộc 'chọn vợ tập thể' cho 16 người đàn ông Hàn Quốc trong lứa tuổi 35-50.

Những người này được 'tuyển chọn' từ khoảng 100 cô gái trẻ Việt Nam mà đường dây môi giới gom từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/story/2006/12/061219_malaysia_brides.shtml

Người Việt trả tới hơn 30 ngàn bảng để vào Anh lậu

Người Việt trả tới hơn 30.000 bảng Anh cho các đường dây buôn người để vào Anh, với hy vọng sẽ có một cuộc sống 'vương giả' ở nước này, một báo cáo mới cho hay.

Theo báo cáo của Trưởng Cao ủy chống Nô lệ tại Anh Quốc ông Kevin Hyland, có một hệ thống đưa lậu người Việt sang Anh với hai mức giá khác nhau, phóng viên chuyên về nội vụ của Press Association, Hayden Smith viết.
Bài viết mô tả rằng những ai chọn dịch vụ "cao cấp" sẽ phải trả khoảng 33.000 bảng Anh và được hứa hẹn sang Anh với con đường ngắn nhất và mức rủi ro thấp nhất.
Anh quốc: Nô lệ hiện đại và buôn người 'nhan nhản'
Người Việt và nạn 'nô lệ hiện đại' tại Anh
Chủ tiệm người Việt nói về 'nô lệ hiện đại'
Còn những ai chọn dịch vụ "phổ thông" nộp từ 10 nghìn đến 20 nghìn bảng.
Báo cáo này mô tả việc đưa người lậu vào Anh như một ngành kinh doanh lớn, và đưa ra bằng chứng rằng các tổ chức buôn lậu người ở Việt Nam phóng đại về độ tin cậy với dịch vụ của họ và các nguồn lợi ích tài chính có thể kiếm được ở Anh.
Văn bản này dẫn lời của một người được phỏng vấn cho biết cô ta trả 25.000 USD (khoảng 19.000 bảng) cho đường dây buôn người nhưng con đường sang Anh và kết quả "không được như lời quảng cáo".

Người phụ nữ này nói:

"Tôi được hứa hẹn là cuộc sống tương lai sẽ như một bà hoàng ở Anh (a queen in the UK), thức ăn ngon, quần áo đẹp, công việc nhẹ nhàng với mức lương cao."
"Tôi kỳ vọng sẽ có một mức sống cao. Tôi lên máy bay, sau đó lên xe hơi rồi xe tải - nhưng tôi không biết họ đã đưa tôi đi qua những nước nào."
"Tôi đi mất hai tháng. Không có chuyện bạo lực hay bóc lột trên đường nhưng chuyến đi đó rất vất vả. Chuyến đi tốn kém hơn thỏa thuận lúc đầu và tôi không có được công việc mà họ hứa hẹn với tôi."

Nô lệ hiện đại: Đừng nghĩ cuộc sống ở Anh là 'màu hồng'

Kẽ hở thị thực

Báo cáo này cũng nói những kẻ buôn người đang tìm cách khai thác kẽ hở trong quy trình cấp thị thực vào Anh.
Bi hài nghề làm móng tay ở Anh
Người Việt bị bắt ở trại cần sa Anh
10 người VN trốn lậu vào Ba Lan

Đơn xin thị thực cho người Việt Nam vào Anh được xử lý ở Sứ quán Anh tại Bangkok.

"Những quyết định cấp thị thực được đưa ra dưới sức ép về thời gian. Chúng tôi cho rằng những nhóm buôn người biết điều này và sử dụng dịch vụ thị thực khẩn vì họ nghĩ những đơn xin thị thực loại này sẽ không bị xét kỹ," báo cáo viết.

Bài của Hayden Smith cũng trích lời từ bản phúc trình nói các đường dây buôn người sử dụng các đại lý xin thị thực cho sinh viên sang Anh.

Sau đó các sinh viên này biến mất và các nhóm buôn người sẽ lấy thị thực của họ dùng cho những người trông giống các sinh viên này.

Báo cáo cho thấy người Việt được đưa lậu vào Anh thường làm các công việc lao động chân tay, như trong các tiệm móng chân móng tay và trại trồng cần sa, cũng như trong ngành mại dâm.

Nhiều người Việt làm việc trong các tiệm nail ở Anh quốc

Quản lý chặt nghề làm nail

Báo cáo khuyến nghị chính phủ Anh có các biện pháp quản lý các tiệm móng tay móng chân chặt chẽ hơn nhằm ngăn ngừa chuyện các cơ sở này trở thành các điểm lao động bất hợp pháp hay bóc lột lao động.

Một trường hợp mà báo cáo này nêu là một thiếu niên Việt Nam bị bắt làm việc ở hai tiệm nail. Em phải nộp hết thu nhập cho những kẻ buôn người và bị chúng nhốt.

Báo cáo nói những nỗ lực nhằm chống tình trạng bóc lột lao động và nô lệ hiện đại trong ngành làm nail rất "khó khăn".

"Mặc dù các tiệm nail rất được chuộng và có nhiều người làm việc trong nghề này, nghề làm móng chân móng tay vẫn là ngành ít có quy định và những quy định hiện nay dường như chỉ mang tính tự nguyện," báo cáo nói.

Báo cáo kêu gọi Bộ Nội vụ Anh xem xét phương án cấp giấy phép cho các tiệm nail.

Báo cáo cũng nói những người trồng cần sa Việt Nam giờ đã trở nên "tinh vi hơn" và tránh bị phát hiện bằng các biện pháp cản nhiệt.

Nhiều trẻ em và người lớn Việt Nam dễ bị tổn thương được thuê làm những công việc cấp thấp trong các trại trồng cần sa.

"Hình thức nô lệ hiện đại này đang rất phổ biến trong những người Việt Nam," báo cáo viết.

Báo cáo này cũng nói thêm có nhiều trường hợp nạn nhân Việt Nam bị bắt ép trồng cần sa cũng chính là người người đang bị tội phạm hóa "vì những công việc mà họ bị bắt phải làm."

Anh Quốc dùng lại hộ chiếu xanh lính thủy?

Dịch vụ eVisa VN trục trặc ngày khai trương

Bạn có thể mua được quốc tịch những nước nào?

http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-41226337

XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG… KIẾP NÔ LỆ !!!

Theo báo cáo “Phúc trình thường niên về nạn buôn người”, nhiều công ty Xuất Khẩu Lao Động (XKLĐ) ở Việt Nam mà đa phần có liên hệ tới các “tập đoàn nhà nước”, cùng với các công ty trái phép đã lấy tiền môi giới đi XKLĐ ở nước ngoài với giá quá cao, khiến các công nhân vướng vào cảnh nợ nần chồng chất thuộc loại cao nhất trong các công nhân XKLĐ châu Á, nên họ buộc phải lao động khổ sai trong điều kiện rất tồi tệ để có tiền gởi về Việt Nam chỉ đủ để trả nợ.

Anh Trần Ngọc Sơn, một công nhân XKLĐ ở Nam Hàn cho biết:

“Có nhiều công nhân XKLĐ phải bỏ ra rất nhiều tiền, quá nhiều so với quy định nhà nước,” anh nói. “Một số người nhà có điều kiện, họ không phải vay mượn. Nhưng, đối với một số gia đình nghèo, không đủ chi phí trang trải, họ phải đi vay nặng lãi. Một số người đi theo các đường dây đưa người ra nước ngoài thì họ phải chạy chọt này nọ.”

Phúc trình còn cho biết, nhiều công ty tuyển dụng VN chỉ cho phép người công nhân XKLĐ đọc các hợp đồng ngay trước khi lên đường đi làm việc ở nước ngoài và buộc một số công nhân phải ký vào các hợp đồng viết bằng một thứ ngôn ngữ mà họ không thể hiểu được, trong đó có điều khoản chết người như: “Người công nhân hoàn toàn do chủ xử lý và sử dụng” điều nầy có nghĩa người công nhân XKLĐ thuộc quyền sinh sát của giới chủ nhân và không được một ai trợ giúp khi xảy ra các tình huống bất ngờ như vậy.

Theo báo cáo của Trafficking in Person ngày 15/7/2013, một trong những vấn đề là các công ty XKLĐ và lực lượng cò mồi trung gian thường xuyên thu phí quá cao so với quy định của pháp luật và công nhân XKLĐ của các nước khác ở châu Á, khiến họ rơi vào cảnh nợ nần trong nhiều năm. Phần lớn trong số công nhân XKLĐ này muốn trở về VN sớm, thường thì 1 hoặc 2 năm và họ không có đủ tiền để trả nợ. Ngoài ra, các nạn nhân XKLĐ thường bị tịch thu hết các giấy tờ tùy thân, hộ chiếu hoặc thường xuyên bị lực lượng môi giới dọa trục xuất họ, để buộc họ làm việc trong điều kiện tồi tệ với mức lương thấp hoặc không trả lương.

Cũng theo báo cáo nầy, rất nhiều công nhân trong số nầy trở thành nạn nhân buôn người bị hệ thống “cò mồi” vô lương tâm hay các ông chủ buộc họ phải làm công việc ngoài thỏa thuận ban đầu trong điều kiện bị bóc lột vô cùng. Nhiều công nhân buộc phải đóng tiền tuyển dụng lên tới 7.700 USD, khoản nợ nầy rất lớn đối với họ.

Itar-Tass ngày 10/7/2013, đưa tin: Cơ quan di trú Liên Bang Nga và cảnh sát đã đột kích một khu công nghiệp ở phía đông Matxcova, bắt giữ 250 người VN cư trú bất hợp pháp. Hồi đầu tháng 5, RIA Novosti cũng trích nguồn tin cảnh sát Nga, nói đã bắt giữ khoảng 500 người VN nhập cư trái phép, đang làm việc bất hợp pháp tại một xưởng may áo khoác ở làng Malakhovka, Matxcova. Trước đó không lâu, vụ 15 thiếu nữ VN bị lường gạt sang Nga với những lời hứa hẹn việc làm, nhưng thực tế bị đẩy vào ổ mại dâm của tú bà Thúy An, cũng được báo giới đưa tin. Năm 2012, có hơn 100 công nhân XKLĐ Việt Nam nghề may mặc đưa sang Nga và bị ép làm việc như nô lệ cho đến khi cơ quan di trú Nga giải cứu và đưa họ về nước.

XKLĐ là một dịch vụ kiếm ăn không cần vốn rất béo bở nên Đảng & Nhà nước CSVN và Bộ LĐ-TB-XH và 154 doanh nghiệp nhà nước của chế độ giữ chặt lấy cơ hội vàng để bóc lột tham nhũng thả giàn, ngồi mát ăn bát vàng làm giàu trên xương máu, mồ hôi, nước mắt của những công nông dân nghèo lại tàn mạt thêm. Ngoài các khoản chi phí tổng nộp cho nhà nước để giành một chỗ bán thân đi làm nô lệ để cho ngoại nhân chà đạp nhân phẩm mà còn phải hối lộ cho bọn môi giới và bọn cò mồi vô lương tâm.

Xin đồng bào trong nước sớm tỉnh táo từ bỏ ý định XKLĐ. Hãy nhìn những thảm cảnh của những người công nhân XKLĐ Việt Nam bị bọn chủ nhân nước ngoài ngược đãi, lao động khổ sai, đánh đập, bỏ đói, không trả lương hoặc trả thấp đủ sống cầm hơi để đủ sức lao động khổ sai cho chúng mà không có một ai can thiệp, bênh vực quyền lợi cho họ, vì Đảng & Nhà nước CSVN đã đem con bỏ chợ, sống chết mặc bây vì tiền thầy đã bỏ túi. Đừng trông mong gì các tòa Đại sứ hoặc Tổng Lãnh Sự hay Lãnh Sự Quán Việt Nam ở hải ngoại can thiệp vì họ đã nhận chỉ thị của ĐCSVN ngậm miệng ăn tiền.

Hãy nhìn những tấm gương của những công nhân XKLĐ sang Malaysia làm việc, họ bị lực lượng bảo vệ, tịch thu hết giấy tờ tùy thân, sống lang thang đầu đường xó chợ, không tiền mua vé máy bay hồi hương, một số người bị cảnh sát Malaysia bắt giam như một tội phạm, một số phụ nữ phải sa chân vào chốn lầu xanh rẻ tiền để sống lây lất qua ngày trên xứ người, nên có một số chị em vướng phải bệnh AIDS chết bỏ thay nơi xứ lạ quê người đã nói lên thảm cảnh địa ngục trần gian, tủi nhục và phẫn hận của người công nhân XKLĐ Việt Nam, thân phận của họ không khác gì thân phận của người Phi Châu bị bán làm nô lệ ở Tân Thế Giới vào thời xa xưa…

Danh ngôn của nhà thơ Voloshin để nhắn gởi đồng bào trong và ngoài nước: “Hãy cho đi! Hãy nhường tất cả đi! Rồi bạn sẽ giành được tủi nhục, nghèo đói và làm tên nô lệ khốn khổ nhất.”

(source from Nguyen Vinh Long Ho’s Blog) / CHRIS PHAN… thực hiện

Vỡ mộng xuất khẩu lao động

17-04-2017 - 08:15 AM | Kinh tế vĩ mô - Đầu tư

Chia sẻ 7

Lao động Việt Nam làm việc tại Đài Loan. (Ảnh nhân vật cung cấp).

Trước khi đi, người lao động được hứa hẹn đủ điều, nhưng khi sang nước bạn làm việc mới ngã ngửa vì thực tế khác hẳn, khiến nhiều người không chịu được, buộc phải bỏ trốn ra ngoài. Đây cũng là lý do khiến nhiều lao động Việt Nam bỏ hợp đồng để làm lao động bất hợp pháp, đặc biệt tại Đài Loan, Hàn Quốc.

Cùng đường nên phải trốn

Phản ánh với PV Tiền Phong, anh Võ Thanh T. (20 tuổi, quê Kỳ Anh, Hà Tĩnh) cho biết, ngày gia đình nhận được khoản tiền đền bù hỗ trợ thiệt hại do Formosa Hà Tĩnh gây ra, cả nhà bàn nhau dùng số tiền đó để lo cho T. đi Đài Loan làm việc.

Việc đưa T. đi thông qua ông Hoàng Kim Long và một người tên Đức - nhân viên Cty CP Simco Sông Đà (Hà Nội). Mức phí T phải trả là 5.800 USD (cao hơn quy định 800 USD). Với lời hứa sẽ được làm việc với chủ tốt, lương 21.000 Đài tệ/tháng (tương đương 15 triệu đồng/tháng - PV). Ngày 16/2/2017, T. lên đường sang Đài Loan.

Chủ ở Đài Loan yêu cầu T. làm đủ thứ việc, từ lái xe tới lắp máy, bốc xếp hàng hóa, dọn vệ sinh… dù hợp đồng chỉ lái xe nâng. “Làm được 8 ngày, ông chủ nói em lười làm nên đuổi”, T. nói. Trước khi T. bị đuổi, công ty này cũng thải 2 lao động Việt Nam khác (đã làm được khoảng 4 tháng), cũng với lý do lười làm.
“Em liên hệ với anh Đức và anh Long, họ bảo em về nước rồi bù thêm tiền để đi theo hợp đồng khác. Gia đình em đã bỏ ra 5.800 USD để được đi, làm chưa được đồng nào đã về sao được, tiền ai trả”, T. nói.

Không việc, hết tiền, “màn trời chiếu đất”, T. được cộng đồng người Việt ở Đài Loan hỗ trợ ăn ở chờ tìm việc mới. Gần 2 tháng không tìm được việc mới, ngày 13/4, T. quyết định ra ngoài làm chui, dù biết rủi ro nhiều.

“Ở Việt Nam những người đưa em đi nói hay lắm, nhưng 2 tháng sống vật vờ, công ty chẳng hỗ trợ gì, thậm chí một câu hỏi thăm cũng chẳng có. Vì thế em phải trốn ra ngoài làm lao động chui chứ đâu còn cách nào khác”, T. tâm sự.
Tương tự, anh Bùi Văn Bình (30 tuổi, quê Cẩm Giàng, Hải Dương) sang Đài Loan làm việc nhưng công việc không giống như mô tả trong hợp đồng, buộc anh phải bỏ trốn để có tiền gửi về nhà trả nợ (Tiền Phong đã phản ánh trong loạt bài “Lao động bỏ trốn, thị trường xuất khẩu lao động lung lay”, khởi đăng ngày 24/11/2015).

Với những người phụ nữ sang Ả Rập Xê Út làm giúp việc cũng xót xa không kém. Bà Nguyễn Thị Lụa (49 tuổi, ở xã Hoàng Hải, Hoằng Hóa, Thanh Hóa) kể, đầu năm 2016, bà Nguyễn Thị Chinh cùng xã tới nhà khuyên đi Ả Rập Xê Út làm giúp việc, không mất tiền đi còn được hỗ trợ thêm.

Sau 1 tuần học, ngày 10/3/2016, bà Lụa cùng 3 người khác trong xã lên đường ôm giấc mơ đổi đời. “Hợp đồng ngày làm 8 tiếng, nhưng sang đó họ bắt tôi làm từ 6 giờ sáng tới 12 giờ đêm. Làm cho nhà chủ xong, họ bắt tôi tới nhà con họ làm tiếp. Họ nói mất tương đương gần 100 triệu đồng tiền Việt Nam để mua tôi về nên tôi phải làm theo họ yêu cầu”, bà Lụa nhớ lại.

Làm được 1 tháng, bà Lụa phản kháng, nhà chủ bán bà Lụa cho nhà thứ 2, rồi thứ 3. Để được về nước bà Lụa phải bồi thường, công ty đưa đi thì từ chối nghĩa vụ. “Người môi giới đòi nhà tôi 80 triệu đồng, sau xuống 60 triệu đồng và hứa khoảng 15 ngày sẽ được về.

Tuy nhiên, khi đưa tiền, người liên lạc phía Ả Rập Xê Út không đưa tôi về. Họ lấy hết đồ đạc, giấy tờ và bỏ tôi ở đồn công an, rồi nói tôi bỏ trốn bị công an bắt. Ở đồn công an hơn 6 tháng, nhà cũng chạy vạy khắp nơi, từ huyện tới tỉnh, qua cả Sở LĐ-TB&XH nhưng không được.
Cuối cùng nhà tôi phải nhờ tới công an tỉnh, khi đó mới thông qua Đại sứ quán Việt Nam và công an nước họ để làm giấy tờ cho tôi về ngày 5/2/2017”, bà Lụa kể lại. Cùng đợt đi với bà Lụa có 4 người cùng xã (nhưng 2 người không chịu được đã về, 1 người cũng đang xin về).

Lỗi do lao động?

Ông Nguyễn Thiện Mỹ, Phó tổng giám đốc Cty Simco Sông Đà cho biết, trường hợp lao động Võ Thanh T. là đi theo hợp đồng tuyển dụng của CP Mỹ thuật Trung ương (Núi Trúc, Ba Đình, Hà Nội). Tuy nhiên, công ty này nhờ Simco Sông Đà hỗ trợ.

Sau đó T. được đưa sang Đài Loan làm việc tại Cty Hâm Châu (Đài Trung, Đài Loan), làm được vài ngày chủ đánh giá T. không hợp tác nên chấm dứt hợp đồng. “T. đang trong thời gian chờ tìm chủ mới, nhưng mấy hôm nay chúng tôi không thể liên lạc với T.”, ông Mỹ nói.
Theo ông Mỹ, có thể trong khi chờ giải quyết, anh em công ty nói T. về nước tìm hợp đồng khác, nếu về phải bỏ thêm chi phí vé máy bay, thủ tục để đi lại. Tuy vậy, khi phóng viên liên hệ lại với T., cậu cho biết, nhân viên công ty đã biết cậu bỏ trốn ra ngoài, thậm chí còn nhắn cậu trốn cho kỹ.

Về việc T. chưa qua đào tạo định hướng việc làm vẫn được Simco Sông Đà đưa đi, ông Mỹ lý giải, quy định phải đào tạo, nhưng nhiều khi do yêu cầu hợp đồng, thời gian đào tạo có thể ngắn hơn.
Báo cáo Chính phủ mới đây, Thứ trưởng LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho biết, tình trạng lao động Việt Nam bỏ hợp đồng đã tồn tại trong nhiều năm qua. Đã có nhiều giải pháp được áp dụng, nhưng chưa thực sự hiệu quả, nên vẫn triển khai tiếp.

Lao động Việt tại Đài Loan bỏ trốn nhiều, theo ông Diệp, do có một bộ phận lao động ý thức pháp luật kém, dễ bị rủ rê ra làm chui; việc làm, thu nhập không ổn định nên muốn ra ngoài tìm việc lương cao hơn; hết hợp đồng không muốn về.

Cùng với đó, việc tuyển chọn, đào tạo, quản lý, hỗ trợ của các công ty xuất khẩu lao động chưa tốt… Với những lỗi đó, hơn 3 tháng đầu năm, Bộ LĐ-TB&XH đã xử phạt, tạm đình chỉ và rút giấy phép một loạt công ty xuất khẩu lao động vi phạm (động thái chưa làm mạnh trong năm 2016). Tính tới nay, cả nước đã có 46 công ty bị thu hồi giấy phép xuất khẩu lao động.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện Việt Nam có khoảng 25.900 lao động bỏ hợp đồng đang cư trú và làm việc bất hợp pháp tại Đài Loan, chiếm gần 1 nửa số lao động nước ngoài bất hợp pháp tại nước này. Với thị trường Ả Rập Xê Út, trong tháng 3 vừa qua đã tiếp nhận 191 lao động Việt Nam, trong đó có tới 170 lao động nữ, chủ yếu làm giúp việc gia đình.

Xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc: Tuyển mới trên nỗi lo cũ

Theo Lê Hữu Việt

Tiền phong

Việc buôn bán người tại Việt Nam, do đảng ‘’xuất cảng lao động’’càng ngày phát triển mạnh.. Thi sĩ Trần Hồng Châu - GS Nguyễn Khắc Hoạch - đã viết những dòng thơ về thân phận người phụ nữ Việt MNam dưới chế đ65b Cộng sản:

Tin AFP rao truyền khắp năm châu bốn biển
‘’Trong năm năm gần đây 5000 (hay 50,000?) con gái Việt Nam đã được bán buôn dưới nhiều hình thức’’
Những người con gái từng thấy trong ca dao
Trong thơ Nguyễn Bính chân quê
Trong thơ Hàn Mặc Tử chị ấy năm nay còn gánh
thóc dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
50 năm trước đây, thời thực dân mấy đời
bánh đúc có xương
Họ còn được là cô dâu trinh trắng nón quai thao về
nhà những chàng trai quan họ quần chùng
áo dài nguyên nếp tình quê
5000 ngưồi con gái Việt Nam ấy, hôm nay sau cơn mê sảng ý thức hệ,
mà họ không hề tạo nên,
đã là món hàng tươi sống xuất khẩu

1. Về những phường dạ lạc Hồng Kông
2. Về những xóm yên hoa Ma Cao
3. Về đảo quốc Đài Loan xả xui bằng chữ ngàn vàng
4. Về vùng Lưỡng Quảng chiều mưa biên giới em đi về đâu?
5. Về niềm tủi nhục ngửa nghiêng Vọng Các thủ đô
ổ nhện suốt sáng thâu đêm. . . .
( Hạnh Phúc Đến Từng Phút Giây. Mẹ Âu Cơ hôm nay khóc hay cười?)

Nguyên do là chủ nghĩa cộng sản vô nhân đạo.Thi sxĩ đã viết:

Lằn đường, lane đường
Mù mịt tít mù
Chạy mút mùa như đời cải tạo không án lệnh
Chạy phân minh nhị nguyên
Như đường ranh tư bản dẫy chết. . . vẫn sống nhăn răng
Như đường ranh vô sản tiến nhanh tiến mạnh về thiên đường mù
(Hạnh Phúc đến Từng Phút Giây . Buổi chiều góc cạnh)

Subscribe to: Posts (Atom)

LÒNG NHÂN ĐẠO CỦA NGƯỜI LÍNH VNCH

LÒNG NHÂN ĐẠO CỦA NGƯỜI LÍNH VNCH

Wednesday, February 7, 2018

KHO BÁU CÒN LẠI CỦA TRIỀU NGUYỄN Ở PHÁP

Podcast

Việt Nam: Kho báu duy nhất còn lại của triều Nguyễn ở Monnaie de Paris

Thu Hằng

Phát Thứ Hai, ngày 15 tháng 1 năm 2018

Một phần Kho báu triều Huế, Trésor de Huế, được bảo quản tại Monnaie de Paris. RFI / Tiếng Việt

Ngày 05/07/1884, chỉ một tháng sau khi ký hoà ước Giáp Thân (còn gọi là hòa ước Patenôtre), quân đội Pháp vào được thành Huế và khám phá kho báu bí mật của nhà Nguyễn gồm 6.000 nén vàng và 2.000 đồng tiền vàng, chưa kể đến bạc nén. Tất cả đều được đúc vào khoảng thời gian từ 1820-1841.

Kho báu bị trưng thu để đáp ứng nhu cầu cho chế độ bảo hộ còn non trẻ và thanh toán chi phí cho cuộc viễn chinh Bắc Kỳ (1883-1885). Theo yêu cầu của triều đình Huế, Pháp hoàn lại một nửa kho báu, cùng với các ấn triện bằng vàng hoặc ngọc, các quyển sách vàng được khắc biểu tượng của mỗi triều đại. Tuy nhiên, số tài sản do nhà Nguyễn nắm giữ bị vơi dần trong những giai đoạn sau.

Riêng phần được trả cho Kho bạc Pháp, nặng 14.630 kg bạc và 1.335 kg vàng, được đưa lên tầu chở về Paris, qua cảng Marseille vào năm 1885. Nhưng một phần cũng bị “biến mất” trên hành trình vượt biển. Tổng cộng có 150 thỏi vàng và tiền vàng, cùng với bốn nén bạc trong phần của Pháp đã không bị nấu chảy để đúc thành tiền đương thời và hiện được bảo quản tại Monnaie de Paris.

Cuối tháng 09/2017, lần đầu tiên, bảo tàng Monnaie de Paris giới thiệu rộng rãi đến công chúng Kho báu triều đình Huế (Trésor de Huế) sau hơn 130 năm cất giấu.

RFI tiếng Việt đã đặt câu hỏi với ông Victor Hundsbuckler, người phụ trách di sản và các bộ sưu tập của Monnaie de Paris, ngay những ngày đầu trưng bày Trésor de Huế.

Một phần Kho báu triều Huế, Trésor de Huế, được bảo quản tại Monnaie de Paris.RFI / Tiếng Việt

RFI : Xin ông giới thiệu về Kho báu triều đình Huế hiện đang được bảo quản tại Monnaie de Paris ?

Victor Hundsbuckler : Đối với Monnaie de Paris, đó là niềm tự hào được bảo quản kho báu này ở đây vì kho báu giúp khẳng định vai trò của Monnaie de Paris. Nếu không có sự chăm sóc, sự chú ý của các nghệ nhân và các lãnh đạo của Monnaie de Paris, thì Kho báu triều Nguyễn đã không được bảo quản, và như vậy sẽ không được giới thiệu đến với công chúng.

Lịch sử của Kho báu Huế vừa bi thương vừa may mắn. Bi thương, dĩ nhiên là do liên quan đến một kho báu bị trưng thu trong giai đoạn thành lập chế độ bảo hộ tại An Nam (Trung Kỳ). Kho báu bị chia thành hai phần, một nửa dành cho hoàng đế An Nam, nửa còn lại dành cho đội quân viễn chinh Pháp. Đội quân này đã mang kho báu về Paris, qua cảng Marseille, vào năm 1885, để nấu chảy và đúc thành tiền vàng và bạc hiện hành lúc đó để đưa lại vào nền kinh tế Đông Dương và Pháp.

Hiện nay, những mẫu duy nhất còn sót lại được bảo quản tại Monnaie de Paris. Nửa kho báu được trao lại cho hoàng đế An Nam có lẽ đã hoàn toàn biến mất hoặc chẳng còn gì nhiều so với toàn bộ kho báu trước đây. Và ngoài những gì được cất giữ tại đây, phần còn lại hẳn đã bị đúc thành tiền khác, được lưu hành ở Đông Dương hoặc ở Pháp.

RFI : Ngoài giá trị tài chính, những thỏi vàng và đồng tiền được lưu tại Monnaie de Paris còn mang giá trị nghệ thuật tượng trưng cho văn minh giai đoạn đó ?

Victor Hundsbuckler : Đây hẳn là kho vàng lớn nhất. Những thỏi vàng đều có họa tiết trang trí, như hình rồng, hoặc những lời chúc thịnh vượng được cách điệu.

Hiện nay, tổng cộng có 150 thỏi vàng, tiền xu vàng và chỉ có 4 thỏi bạc. Đa số mỗi loại chỉ còn một mẫu, nhưng có một hoặc hai loại còn được 2 mẫu. Nguyên nhân là vào cuối thế kỷ XIX, ông Gabriel Devéria, chuyên về nghệ thuật và sản xuất tiền châu Á, đặc biệt là ở An Nam, nghiên cứu về Kho báu Huế và ông bị nhầm lẫn ở vài điểm. Vì thế mà họ lưu lại thêm một bản vì bị lầm.

Mầu của những thỏi vàng và tiền vàng trong Kho báu cũng có điểm đặc biệt. Nó đỏ hơn rất nhiều so với vàng mà người ta thường thấy ở đồ trang sức thường dùng. Đây là vàng ròng và để tạo nên mầu đỏ, người ta phủ lên một lớp mỏng từ động vật thân giáp.

RFI : Ông có thể cho biết giá trị của Kho báu triều Nguyễn và kho báu được bảo quản như thế nào ?

Victor Hundsbuckler : Những thỏi vàng này có kích thước và trọng lượng đa dạng. Những miếng nhỏ nhất chỉ nặng khoảng vài gam. Những thỏi lớn nhất nặng 4,4 kg. Theo nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp ở Pháp, các bảo tàng không thẩm định giá trị. Dĩ nhiên, chúng tôi có mức giá trị về bảo hiểm nhưng chúng tôi không công bố những con số này vì lý do an ninh để tránh mọi khả năng đánh cắp.

Kho báu được bảo quản trong một phòng rất kiên cố, như những tủ két ở ngân hàng, với cửa được mở bằng vô lăng và được tăng cường bảo vệ bằng một hệ thống nhưng tôi không miêu tả ra đây được. Đó là một hệ thống bảo vệ rất hiệu quả.

Trong phòng trưng bày các Kho báu, có bốn Kho báu khác nhau, chưa từng được giới thiệu cho công chúng, gồm một Kho báu La Mã, một Kho báu Pháp, một Kho báu Hà Lan được vớt từ con tầu đắm ngoài khơi Batavia và Kho báu triều đình Huế.

Chúng tôi có một bản tóm lược lịch sử của những kho báu này. Với chúng tôi, truyền tải các giá trị là điều rất quan trọng, như trong Kho báu triều đình Huế, có nhiều biểu tượng thịnh vượng. Vì vậy, thật thú vị khi hiểu những ý nghĩa của những biểu tượng được thể hiện nói trên. Điều này cho chúng ta hiểu thêm về nền văn minh giai đoạn đó.

RFI : Tại sao phải chờ đến hơn 130 năm, Kho báu triều đình Huế mới được giới thiệu rộng rãi đến công chúng ?

Victor Hundsbuckler : Kho báu không được trưng bày vì đơn giản là bảo tàng cũ có kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với bảo tàng mới và cũng không được đảm bảo an ninh bằng bảo tàng này. Và trong quá khứ, đúng là có nhiều do dự trong việc trưng bày kho báu này vì có thể sẽ bị chất vấn.
Quyển sách gần đây viết về Kho báu triều Huế đã khôi phục, giúp bảo tàng xóa tan những nghi ngờ, những do dự để giới thiệu với công chúng. Nhưng ngay từ đầu, giới thiệu Kho báu Triều đình Huế là một điều quan trọng với chúng tôi.

Một phần Kho báu triều Huế, Trésor de Huế, được bảo quản tại Monnaie de Paris.RFI / Tiếng Việt

Trong cuốn Le trésor de Huê : Une face cachée de la colonisation de l'Indochine (tạm dịch : Kho báu Huế : Một mặt bị che giấu của giai đoạn thuộc địa Đông Dương) (1), tác giả François Thierry giải thích, giá trị của các nén vàng và bạc được gọi là “lạng” và “tiền”, trừ các đồng “phi long”.

Mỗi “lạng” (người phương Tây vẫn gọi là “taël” hoặc “once”) có trọng lượng 38,5 gr và được chia thành 10 “tiền”. Thông thường, về mặt đúc kim loại quý, “lạng” của Việt Nam được quy định chặt chẽ hơn so với hệ thống tiền Trung Hoa vì đơn vị đo lường đồng nhất trên khắp nước Việt.

Bốn nén bạc trong Kho báu triều đình Huế tại bảo tàng Monnaie de Paris là do tướng Courcy mang về, gồm hai nén từ thời Minh Mạng và hai nén từ thời Tự Đức. Mỗi nén (10 lạng) nặng khoảng 385 gr, với tỉ lệ là 991‰, có nghĩa là khoảng 382,5 gr bạc nguyên chất.

Bảo tàng Monnaie de Paris lưu trữ rất nhiều nén vàng với trọng lượng khá đồng đều. Điều này cho thấy các xưởng đúc tiền của Nội Vụ Phủ triều Nguyễn rất chú ý đến quá trình sản xuất và kiểm tra nghiêm ngặt.

Các nén vàng triều Nguyễn có hai dạng chính : hình hộp rất vuông vắn và các thỏi đều nhau. Những nén vàng có trọng lượng 10 hoặc 40 lạng thường chỉ được thấy trong kho bạc của triều đình, của hoàng tộc, trong gia đình một số quan chức cao cấp hoặc thương nhân lớn. Thanh vàng 10 lạng thì phổ biến hơn.

Từ thời Minh Mạng, trên các nén vàng từ 30 đến 100 lạng bắt đầu xuất hiện họa tiết và thường giống nhau : hai cạnh trên và dưới thường là hình hoa, còn hai cạnh bên là hình rồng tìm viên ngọc rực lửa trong những đám mây và mặt trời hiện ra sau lớp mây. Các họa tiết được chau chuốt, uyển chuyển hơn trên những nén vàng 50 và 100 lạng.

Cuối cùng, nhà nghiên cứu François Thierry cho biết những đồng tiền (médaille) được bảo quản tại Monnaie de Paris đều bằng vàng và đáng tiếc là không có bất kỳ đồng bạc nào trong bộ sưu tập dù đây là loại tiền thông dụng thời Nguyễn. Trên các đồng tiền vàng này thường có hàng chữ “Minh Mạng thông bảo”, “Thiệu Trị thông bảo”, “Tự Đức thông bảo”.

Trong Kho báu Triều Nguyễn tại bảo tàng Monnaie de Paris, người ta có thể thấy nhiều đồng “Song Long”, “Vạn thế vĩnh lại”, “Long Văn”, “Sử dân phú thọ”… hoặc “Tam Đa”, “Ngũ Bảo”… Tùy theo kích cỡ mà tiền có mệnh giá khác nhau.

Bốn nén bạc (trị giá 1, 10, 30, 100 lạng, 1841-1847) trong Kho báu triều Nguyễn, Trésor de Hué, bảo tàng Monnaie de Paris.RFI / Tiếng Việt

(1) François Thierry, Le trésor de Huê : Une face cachée de la colonisation de l'Indochine (tạm dịch : Kho báu Huế : Một mặt bị che giấu của giai đoạn thuộc địa Đông Dương), NXB Nouveau Monde, 2014.
François Thierry phụ trách tại phòng Huy chương của Thư Viện Quốc Gia Pháp (BNF), chuyên gia về lịch sử châu Á.

Cùng chủ đề

ẢO GIÁC KHI XEM HÌNH

ẢO GIÁC KHI XEM HÌNH ?

1. Where is the middle rod? Ống giữa ở đâu?

2. How many planks? Count top and bottom.
Bao nhiêu? Xin đếm trên và dưới

3. Is it open to the inside or outside?
Cửa mở ra hay mở vô?

4. Are the pillars round or square? Cột tròn hay vuông?

5. How many planks? 3 or 4? 3 hay 4?

6. Is this a frame? Có phải 1 cái khung không?

7. Strange construction! Lạ quá!

8. The beam in the middle disappears from left to right

Phần giữa bị biến mất từ trái sang phải

9. 2 posts or 3? 2 hay 3 trụ?

To keep a sharp mind! Fascinating!

CAN YOU SEE 10 FACES IN THIS TREE? Hãy tìm 10 gương mặt trong cây này

THERE'S A FACE IN HERE. CAN YOU SEE IT? Bạn có thấy 1 gương mặt không?

CAN YOU SEE THE BABY? Em bé dâu ?

CAN YOU SEE THE KISSING COUPLE? 1 cặp nam nữ hôn nhau?

CAN YOU SEE THE THREE WOMEN? Bạn có thấy 3 người phụ nữ?

Can you tell the difference between a horse and a frog? Con ngựa và con ếch khác nhau thế nào?

PHÁT HIỆN ĐÁNG KINH NGẠC

Yêu, thuốc tiên chữa bệnh
PHÁT HIỆN ĐÁNG KINH NGẠC

Có thể bạn chưa tin nhưng nghiên cứu mới tại Mỹ cho thấy điều mà tế bào ung thư sợ nhất không phải là hóa trị hay bất kỳ loại thuốc trị ung thư nào.

Sau khoảng thời gian tiếp xúc với nhiều bệnh nhân từ nhiều quốc gia trên thế giới, Tiến sĩ David Hawkins - một bác sĩ rất nổi tiếng tại Mỹ cho biết, chỉ cần nhìn thấy bệnh nhân là ông biết người đó vì sao bị bệnh. Bởi trên cơ thể người bệnh không xuất hiện chữ “yêu”, thay vào đó là “khổ, hận, phiền muộn”.
Điều này có thể khiến nhiều người trong chúng ta không tin nhưng đây là kết luận hoàn toàn dựa trên cơ sở khoa học. Sau 20 năm nghiên cứu về cơ và vận động học, tiến sĩ Hawkins đã phát hiện ra “ý nghĩa của thang bậc chỉ số rung động trong cơ thể con người từ 1 đến 1000”. Tần số rung động chính là từ trường mà mọi người thường hay nói.
Theo đó, những người có suy nghĩ tiêu cực thường rất hay bị bệnh. Đó là những người có chỉ số rung động dưới 200.
Rất nhiều người bị bệnh vì không được yêu, ở họ chỉ thấy nỗi khổ và phiền muộn.
Phát hiện mới tại Mỹ cho thấy điều mà tế bào ung thư sợ nhất chính là "tình yêu".
Từ góc độ y học ông cho rằng, ý niệm có ảnh hưởng vô cùng lớn đến sức khỏe con người. TS Hawkins đã từng làm bệnh án cho hàng triệu người, các chủng loại người khác nhau trên toàn thế giới, tất cả đều cho một đáp án giống nhau.
Chỉ cần tần số rung động thấp hơn 200 là người đó sẽ bị bệnh. Trên 200 sẽ không bị bệnh, những suy nghĩ có tần số rung động trên 200 gồm có:

- quan tâm đến người khác,
- giàu lòng từ bi, nhân ái, hướng thiện,
- bao dung, độ lượng, v.v.
Đây đều là những đức tính có tần số rung động rất cao, đạt đến mức 400 – 500.

- Mặt khác, người có tính căm ghét, phẫn nộ, hay chỉ trích, trách móc, đố kị, đòi hỏi người khác, luôn tư lợi cá nhân, ích kỷ, không màng đến cảm nhận của người khác sẽ có tần số rung động rất thấp. Tần số rung động thấp là nguyên nhân dẫn đến các bệnh như ung thư, tim v.v.

Lý giải cho điều này, tiến sĩ Hawkin cho biết những người hay oán giận, chỉ trích, hận thù người khác, tần số của họ chỉ là 30, 40. Trong quá trình trách móc người khác sẽ làm tiêu hao rất nhiều năng lượng của họ vì thế tần số rung động sẽ giảm thấp hơn 200, những người này có nguy cơ bị mắc rất nhiều loại bệnh.

Chỉ số rung động cao nhất là 1000, thấp nhất là 1. Tiến sĩ Hawkins cho biết trong cuộc đời của mình, ông chưa gặp ai có tần số rung động đạt ở mức cao nhất, 1000. Những người mà ông ấn tượng nhất cũng chỉ đạt mức 700. Năng lượng trong cơ thể họ rất dồi dào. Khi những người này xuất hiện, họ sẽ làm ảnh hưởng đến từ trường của cả khu vực xung quanh.

Nghiên cứu về chỉ số rung động của tiến sĩ David R.Hawkins.

Lấy ví dụ, như khi bà tu sĩ Teresa lên nhận giải thưởng Nobel Hòa bình, không khí cả hội trường rất tốt, tần số rung động rất cao, từ trường của bà làm cho cả hội trường đều cảm nhận được năng lượng tràn ngập sự tốt đẹp và cảm động từ bà.
Khi người có năng lượng cao xuất hiện, từ trường của họ sẽ làm cho vạn vật trở lên tốt đẹp hơn. Còn với người có suy nghĩ tiêu cực, không chỉ làm tổn hại chính họ mà còn làm cho từ trường xung quanh cũng bị xấu đi.
Một trường hợp cụ thể nhất về tác động của tình yêu với các tế bào ung thư chính là nghệ sỹ chơi đàn Violoncelle Sean của Nhật Bản. Khi bị bệnh ung thư, ông đã không ngừng chiến đấu với bệnh tật nhưng xem ra tình trạng ngày một nặng hơn.
Cuối cùng, ông quyết định thay đổi tâm trạng và chuyển sang yêu từng tế bào ung thư trong cơ thể mình. Ông lạc quan với cuộc sống, mọi việc ông đều luôn thấy vui vẻ và biết ơn các tế bào ung thư. Ông thấy cảm giác này rất tuyệt. Sau đó, ông đã quyết định yêu mọi thứ trong cuộc sống, bao gồm cả mỗi con người và mỗi sự việc.
Kết quả hết sức bất ngờ và nằm ngoài sức tưởng tượng của tất cả mọi người, toàn bộ các tế bào ung thư đã không còn nữa. Sau này, ông trở thành bác sĩ trị liệu nổi tiếng tại Nhật Bản. Đây chính là bản chất của cuộc sống: Tình Yêu.
Các nhà khoa học cho biết, căn nguyên của bệnh tật là do trong cơ thể người bệnh thiếu tình yêu thương. Bệnh tật bị đẩy lùi một cách vô điều kiện là nhờ ‘yêu và được yêu’.

Nhật Mỹ sưu tầm

TIỄN TÁO QUÂN

TIỄN TÁO QUÂN

Hăm ba Tháng Chạp, Táo về trời
Nhà tôi nghèo quá Táo Quân ơi!
Không chè đãi Táo cho đúng lể
Kính mời Thần Táo một dĩa xôi.
Khi Táo về trời, chầu Thượng Đế
Xin Táo ra ơn giúp dân tôi
Tâu lên Thượng Đế, Ngài tường lãm
Cộng sản Viêt Nam ác quá trời!
Giới trẻ chống Tàu toan cướp nước
Công an cộng sản đánh tơi bời
Chúng cướp đất dân, dân khiếu kiện
Công an du đảng đập tã tơi!
Kính xin Thần Táo thương dân Việt
Tâu lên cặn kẻ với Vua Trời
Xin phái Thiên Lôi mang sấm sét
Đánh cho Việt cộng, chúng tàn đời.
Hoa Đô, Mậu Tuất 2018

Trần Gò Công/Lão Mã Sơn

VŨ THẾ THÀNH * BÁNH CHƯNG NGÀY TẾT

BÁNH CHƯNG NGÀY TẾT

VŨ THẾ THÀNH *

Tôi chưa từng được thưởng thức cái thú “trông bánh chưng chờ trời sáng”. Chỉ mãi đến sau này khi về Đà Lạt, tôi mới biết thế nào là giá trị của “ngồi quanh bếp hồng” trong cái rét của vùng cao, khi ông hàng xóm cứ đến những ngày cận Tết lại nấu bánh. Ông không gói bánh chưng, mà là bánh tét chay. Bánh chay để được lâu hơn bánh nhân thịt.

Bánh chưng, hay bánh tét, là thứ bánh ăn chơi (mà no thiệt) mấy ngày Tết, chưng hay tét gì cũng làm bằng nếp, đậu xanh, thịt ba rọi…. Chỉ có mấy ngày, nhưng dân Việt mình ăn Tết… dai lắm.

Không kể những ngày nôn nao trước Tết, sau Tết vẫn còn lai rai cả chục ngày. Nhưng bánh chưng thì “thọ” được bao nhiêu ngày? Câu hỏi thực tế hơn, bảo quản bánh chưng, bánh tét thế nào để còn ăn tết… dai được?

Chuyện xảy ra ở Mỹ năm 2016

Quy định về an toàn thực phẩm ở tiểu bang California (Mỹ) yêu cầu thực phẩm chế biến bày bán phải được bảo quản ở dưới 5 độ hoặc trên 62 độ C. Ở khoảng nhiệt độ này (5-62 độ), vi sinh vật rất dễ phát triển và có thể gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng.

Chẳng hạn, cửa hàng nếu bán bánh sinh nhật, phải bảo quản bánh ở ngăn mát tủ lạnh. Nếu bán bánh bao, bánh phải luôn ở tình trạng được hấp trên bếp..

Nhưng bánh chưng, bánh tét bỏ trong tủ lạnh, người mua lại không thích. Bánh trong tủ lạnh sẽ bị sượng, dân gian gọi là “lại gạo”.

Với quy định này, bánh chưng, bánh tét, kể cả bánh trung thu, coi như không có cửa bày bán ở Mỹ. Nhưng đó lại là những loại bánh truyền thống mà người Việt vẫn thường dùng trong các lễ hội. Tết Nguyên đán không có bánh chưng, tết Trung thu không có bánh nướng, bánh dẻo… thì còn gì là Tết.

Một bà nghị người Mỹ gốc Việt đã dắt cả cậu con trai đến Thượng Viện California để nộp dự luật cho phép bán bánh chưng ở nhiệt độ thường (không cần bỏ vào tủ lạnh). Vận động cả năm, cuối cùng được lưỡng viện thông qua. Thống đốc bang California đã ban hành luật SB 969, nhưng dân Việt bên đó vẫn quen gọi là luật Bánh chưng, có hiệu lực từ 1/11/2017, vừa kịp để người Việt ăn Tết Con khỉ bên Mỹ.

Luật cho phép bày bán bánh chưng ở nhiệt độ thường trong 24 tiếng, kể từ khi nấu xong bánh. Bánh phải được ghi nhãn thành phần sử dụng, tương tự như các loại thực phẩm chế biến ở nhà máy.

Quy định đành phải nhượng bộ văn hóa truyền thống

Chuyện xảy ra ở Việt Nam cả ngàn năm

Đại sứ Daniel Kritenbrink chia sẻ đây là cái Tết đầu tiên của ông. Tết cổ truyền của người Việt thật đặc biệt và thú vị.

24 tiếng, chứ 72 tiếng, với người Việt trong nước cũng chẳng nhằm nhò gì. Cả trăm năm, nghìn năm nay, họ vẫn ăn bánh chưng để cả tuần, có chết chóc gì đâu.

Thực ra, tuổi thọ của bánh chưng phần lớn là tùy vào thời tiết. Khí hậu nóng quanh năm như miền Nam chỉ được vài ba ngày. Lạnh như ngoài Bắc được cỡ chục ngày.

Dấu hiệu bị hư của bánh là mốc. Bánh chưng bị mốc từ lá vào trong là coi như bỏ. Nặng hơn, cắt bánh ra, bên trong bị nhớt và có mùi thiu.

Nhân bánh có thịt, hầm cả nửa ngày, nước thịt ngấm ra ngoài, cùng với tinh bột từ nếp và đậu hòa tan lẫn vào nước nấu và vỏ lá. Protein hút nước tạo độ nhớt ở vỏ lá. Khi đó, bánh là môi trường dinh dưỡng hấp dẫn để vi sinh vật phát triển, nhất là nấm mốc. Bánh tét chay để lâu được hơn bánh tét mặn là vì thế.

Để có thể kéo dài thời gian bảo quản bánh, vài cao thủ nấu bánh chưng cho biết như sau:
Rửa lá dong hoặc lá chuối kỹ và để ráo nước trước khi gói.
Nhân bánh càng nằm ở giữa bánh càng tốt. Nhân nằm sát vỏ bánh, có khi thò ra ngoài vỏ, thì bánh dễ hư.
Sau khi nấu bánh, cần rửa lại bằng nước sạch để loại bỏ nước nhớt bám trên mặt lá.
Ép bằng vật nặng để loại thêm nước (với bánh chưng).

Nhưng đó là công việc của người làm bánh chưng, bánh tét để kéo dài tuổi thọ bánh. Còn người tiêu dùng mua bánh về nhà thì bảo quản thế nào? Nếu người nấu bánh làm không kỹ, làm vội, thì coi như “trong nhờ đục chịu”.

Đúng là bảo quản bánh chưng, bánh tét trong ngăn mát tủ lạnh có hiện tượng “lại gạo”. Nên để bánh còn bọc nguyên lá trong tủ lạnh, hoặc nếu bánh cắt dở, thì bọc mặt cắt bằng màng plastic, để tránh mất nước. Khi ăn, để bánh còn nguyên lá đem hấp lại, hơi nước thoát ra được lá giữ lại sẽ làm mềm bánh. Cũng có thể dùng lò vi ba để hâm lại bánh.

Tết mà nhìn thấy thịt mỡ, bánh chưng bánh tét là tôi… sợ, nhưng sau Tết cả tháng là bắt đầu… thèm. Bởi vậy tôi vẫn thường để bánh chưng trong ngăn (làm) đá tủ lạnh cho chắc ăn. Dĩ nhiên bánh cứng ngắc như đá. Khi muốn ăn chỉ cần rã đông, hấp hoặc chiên lại, ăn cũng chấp nhận được (có thể do lúc đó đói và thèm), nhưng ít ra cũng không thấy sượng.

Sao người ta lại tử tế với dân của họ thế nhỉ?

Tôi không hiểu tại sao các ông dân biểu, nghị sĩ Mỹ ở California lại quan tâm tới thứ bánh truyền thống của một sắc dân chẳng nhiều nhặn gì, chỉ chiếm cỡ 1% dân số ở địa hạt của họ. Vậy mà họ cũng… chiều, ra hẳn một đạo luật được xem là khá linh hoạt so với quy định về an toàn thực phẩm, tạo điều kiện cho người dân làm ăn buôn bán cái loại thực phẩm năm thì mười họa mới ăn.

Mà ra luật bên đó đâu phải đơn giản. Bà nghị khởi xướng, Janet Nguyen, phải soạn thảo dự luật, tham khảo ý kiến các nhà khoa học, vận động đồng liêu, điều trần lên xuống ở cả Thượng viện, Hạ viện mới ra được luật Vietnamese rice cakes.

Bà dân cử này hãnh diện xem đạo luật Bánh chưng là đã vinh danh các truyền thống, phong tục tập quán của người Việt, quảng bá và thừa nhận rộng rãi hơn các nền văn hóa đa dạng.

Sao người ta lại tử tế với dân của họ thế nhỉ? Mà lại là di dân da vàng mũi tẹt, chứ có phải trắng đen thượng đẳng gì đâu. Còn trong nước, quy định ép các nhà chế biến thực phẩm phải dùng muối trộn iod trong sản xuất, vô lý quá cỡ, mà nhì nhằng cả nửa năm nay vẫn chưa chịu bỏ.

Tết nào, ông hàng xóm ở Đà Lạt cũng biếu tôi hai đòn bánh tét chay, chưng trên bàn thờ. Ông vừa mất năm ngoái. Tết này, tôi không còn dịp ngồi bên nồi bánh tét, nhâm nhi ly rượu, chuyện vãn với ông về Đà Lạt hồi xưa nữa, từ chuyện ông là thợ hồ xây “biệt điện” cho bà Nhu, cho đến chuyện ông là hương chức ở đình làng Mỹ Thành…

Đà Lạt năm nay lạnh bất thường. Lạnh hơn nữa khi không còn “ngồi quanh bếp hồng” nấu bánh tét, với củi thật bự, cháy liu riu. Có những niềm vui thật nhỏ. Mất rồi, thấy tiếc!

Vũ Thế Thành

HÁT CHÈO

HÁT CHÈO

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Chèo Quan âm Thị Kính của soạn giả Vũ Khắc Khoan hiệu đính diễn tại Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn, năm 1972

Chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền Việt Nam. Chèo phát triển mạnh ở phía bắc Việt Nam với trọng tâm là vùng châu thổ sông Hồng cùng hai khu vực lan tỏa là trung du miền núi Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Loại hình sân khấu này phát triển cao, giàu tính dân tộc. Chèo mang tính quần chúng và được coi là loại hình sân khấu của hội hè với đặc điểm sử dụng ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa kết hợp với cách nói ví von giàu tính tự sự, trữ tình. Nếu sân khấu truyền thống Trung Quốc có đại diện tiêu biểu là Kinh kịch của Bắc Kinh và sân khấu Nhật Bản là kịch nô thì đại diện tiêu biểu nhất của sân khấu truyền thống Việt Nam là chèo.^[1]

Nghệ thuật sân khấu chèo đã trải qua quá trình lịch sử lâu dài từ thế kỉ 10 tới nay, đã đi sâu vào đời sống xã hội Việt Nam. Chèo phản ánh đầy đủ mọi góc độ của bản sắc dân tộc Việt Nam: lạc quan, nhân ái, yêu cuộc sống yên lành, bình dị, nhưng tràn đầy tự hào dân tộc, kiên cường đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc. Cũng chính vì nội dung tư tưởng lành mạnh đó mà trong chèo có đầy đủ các thể loại văn học: trữ tình, lãng mạn, anh hùng ca, sử thi, thơ ca giáo huấn,... hơn hẳn các loại hình nghệ thuật khác như tuồng, cải lương, quan họ…^[2]

Nguồn gốc hình thành chèo

Chèo có lịch sử hình thành từ thế kỷ 10, dưới thời nhà Đinh. Kinh đô Hoa Lư (Ninh Bình) là đất tổ của sân khấu chèo, người sáng lập là bà Phạm Thị Trân,^[3]^[4] một vũ ca tài ba trong hoàng cung nhà Đinh. Sau đó chèo phát triển rộng ra vùng châu thổ Bắc Bộ. Địa bàn phố biến từ Nghệ - Tĩnh trở ra. Chèo bắt nguồn từ âm nhạc và múa dân gian, nhất là trò nhại từ thế kỷ 10. Qua thời gian, người Việt đã phát triển các tích truyện ngắn của chèo dựa trên các trò nhại này thành các vở diễn trọn vẹn dài hơn. Sự phát triển của chèo có một mốc quan trọng là thời điểm một con hát quân đội Mông Cổ đã bị bắt ở Việt Nam vào thế kỷ 14, tên gọi Lý Nguyên Cát. Binh sĩ này vốn là một diễn viên nên đã đưa nghệ thuật Kinh kịch của Trung Quốc vào Việt Nam. Trước kia chèo chỉ có phần nói và ngâm các bài dân ca, nhưng do ảnh hưởng của nghệ thuật do người lính bị bắt mang tới, chèo có thêm phần hát.

Vào thế kỷ 15, vua Lê Thánh Tông đã không cho phép biểu diễn chèo trong cung đình, do chịu ảnh hưởng của đạo Khổng. Chèo trở về với nông dân, kịch bản lấy từ truyện viết bằng chữ Nôm. Tới thế kỷ 18, hình thức chèo đã được phát triển mạnh ở vùng nông thôn Việt Nam và tiếp tục phát triển, đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ 19. Những vở nổi tiếng như Quan Âm Thị Kính, Lưu Bình Dương Lễ, Kim Nham, Trương Viên xuất hiện trong giai đoạn này. Đến thế kỷ 19, chèo ảnh hưởng của tuồng, khai thác một số tích truyện như Tống Trân, Phạm Tải, hoặc tích truyện Trung Quốc như Hán Sở tranh hùng. Đầu thế kỷ 20, chèo được đưa lên sân khấu thành thị trở thành chèo văn minh. Có thêm một số vở mới ra đời dựa theo các tích truyện cổ tích, truyện Nôm như Tô Thị, Nhị Độ Mai. Hiện nay chèo có các vở diễn kinh điển như: Oan khuất một thời, Ngọc Hân công chúa, Linh khí Hoa Lư, Nàng Sita, Tấm áo bào hoàng đế, Trang chủ Sơn Đông, Thái hậu Dương Vân Nga, Chiếc bóng oan khiên, Cô gái làng chèo, Đồng tiền vạn lịch, Chiến trường không tiếng súng,...

Chèo gắn liền với sinh hoạt đời sống, hội hè của người Việt. Đồng bằng châu thổ sông Hồng luôn là cái nôi của nền văn minh lúa nước của người Việt. Mỗi khi vụ mùa được thu hoạch, họ lại tổ chức các lễ hội để vui chơi và cảm tạ thần thánh đã phù hộ cho vụ mùa no ấm. Nhạc cụ chủ yếu của chèo là trống chèo. Chiếc trống là một phần của văn hoá cổ Việt Nam, người nông dân thường đánh trống để cầu mưa và biểu diễn chèo.

Đặc trưng của chèo

Chèo là nghệ thuật tổng hợp, muốn thấy được cái hay, cái đẹp, cái đặc sắc của Chèo phải trực tiếp đến với các chiếu Chèo, các vở diễn. Đặc biệt, nếu thuộc được một số làn điệu thì mới thấy được sức cuốn hút lạ kỳ của Chèo đối với người nghe. Phải hát được Chèo mới học được Chèo, từ đó mới có cơ sở sáng tạo, nâng cao và bổ sung những đặc sắc mới cho nghệ thuật Chèo. Hát Chèo là lối hát sân khấu, có thể một người, có thể nhiều người hát đồng ca. Giai điệu của các làn điệu hát Chèo rất phù hợp với giọng tự nhiên và ngôn ngữ của người Việt. Hát Chèo được hình thành bắt nguồn từ các làn điệu dân ca, lời hát Chèo lấy trong các sáng tác văn học dân gian ở vùng đồng bằng Bắc Bộ là chủ yếu. Ngoài ra các làn điệu Chèo còn chịu những ảnh hưởng từ hát Văn, hát Xẩm, hát Ca trù, hát Xoan, hát Quan họ... Hát Chèo là loại hình nghệ thuật dân tộc có sức sống lâu bền, độc đáo và phổ biến. Nó đáp ứng được nhu cầu thẩm mỹ, giáo dục và phục vụ đắc lực cho đời sống tinh thần của nhân dân nên Chèo luôn được nhân dân yêu mến, gìn giữ.^[5]

Về nội dung, không giống tuồng chỉ ca tụng hành động anh hùng của các giới quyền quý, chèo còn miêu tả cuộc sống bình dị của người dân nông thôn, ca ngợi những phẩm chất cao cả của con người. Nội dung của các vở chèo lấy từ những truyện cổ tích, truyện Nôm; được nâng lên một mức cao bằng nghệ thuật sân khấu mang giá trị hiện thực và tư tưởng sâu sắc. Trong chèo, cái thiện thường thắng cái ác, các sĩ tử tốt bụng, hiền lành, luôn đỗ đạt, làm quan còn người vợ thì tiết nghĩa, cuối cùng sẽ được đoàn tụ với chồng. Các tích trò chủ yếu lấy từ truyện cổ tích, truyện Nôm; ca vũ nhạc từ dân ca dân vũ; lời thơ chủ yếu là thơ dân gian. Lối chèo thường diễn những việc vui cười, những thói xấu của người đời như các vai: Thầy mù, Hương câm, Đồ điếc, Quan Âm Thị Kính. Ngoài ra chèo còn thể hiện tính nhân đạo, như trong vở Trương Viên. Chèo luôn gắn với chất "trữ tình", thể hiện những xúc cảm và tình cảm cá nhân của con người, phản ánh mối quan tâm chung của nhân loại: tình yêu, tình bạn, tình thương.

Nhân vật trong chèo thường mang tính ước lệ, chuẩn hóa và rập khuôn. Tính cách của các nhân vật trong chèo thường không thay đổi với chính vai diễn đó. Những nhân vật phụ của chèo có thể đổi đi và lắp lại ở bất cứ vở nào, nên hầu như không có tên riêng. Có thể gọi họ là thầy đồ, phú ông, thừa tướng, thư sinh, hề v.v...Tuy nhiên, qua thời gian, một số nhân vật như Thiệt Thê, Thị Kính, Thị Mầu, Súy Vân đã thoát khỏi tính ước lệ đó và trở thành một nhân vật có cá tính riêng.

"Hề chèo" là một vai diễn thường có trong các vở diễn chèo. Anh hề được phép chế nhạo thoải mái cũng như những anh hề trong cung điện của vua chúa Châu Âu. Các cảnh diễn có vai hề là nơi để cho người dân đả kích những thói hư tật xấu của xã hội phong kiến hay kể cả vua quan, những người có quyền, có của trong làng xã. Có hai loại hề chính bao gồm:hề áo dài và hề áo ngắn

Sân khấu Chèo là loại hình nghệ thuật tổng hợp các yếu tố dân ca, dân vũ và các loại hình nghệ thuật dân gian khác ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Nó là hình thức kể chuyện bằng sân khấu, lấy sân khấu và diễn viên làm phương tiện giao lưu với công chúng, và có thể được biểu diễn ngẫu hứng. Sân khấu chèo dân gian đơn giản, những danh từ chèo sân đình, chiếu chèo cũng phát khởi từ đó. Đặc điểm nghệ thuật của chèo bao gồm yếu tố kịch tính, kỹ thuật tự sự, phương pháp biểu hiện tính cách nhân vật, tính chất ước lệ và cách điệu. Ngôn ngữ chèo có những đoạn sử dụng những câu thơ chữ Hán, điển cố, hoặc những câu ca dao với khuôn mẫu lục bát rất tự do, phóng khoáng về câu chữ.

Chèo không có cấu trúc cố định năm hồi một kịch như trong sân khấu châu Âu mà các nghệ sĩ tham gia diễn chèo thường ứng diễn. Do vậy, vở kịch kéo dài hay cắt ngắn tuỳ thuộc vào cảm hứng của người nghệ sĩ hay đòi hỏi của khán giả. Không giống các vở opera buộc các nghệ sĩ phải thuộc lòng từng lời và hát theo nhạc trưởng chỉ huy, nghệ sĩ chèo được phép tự do bẻ làn, nắn điệu để thể hiện cảm xúc của nhân vật.

Chèo sử dụng tối thiểu là ba loại nhạc cụ dây là đàn nguyệt, đàn nhị và đàn bầu đồng thời thêm cả sáo nữa. Ngoài ra, các nhạc công còn sử dụng thêm trống và chũm chọe. Bộ gõ nếu đầy đủ thì có trống cái, trống con, trống cơm, thanh la, mõ. Trống con dùng để giữ nhịp cho hát, cho múa và đệm cho câu hát. Có câu nói " phi trống bất thành chèo" chỉ vị trí quan trọng của chiếc trống trong đêm diễn chèo. Trong chèo hiện đại có sử dụng thêm các nhạc cụ khác để làm phong phú thêm phần đệm như đàn thập lục, đàn tam thập lục, tiêu v.v...

Các làn điệu chèo

Số làn điệu chèo theo ước tính có khoảng trên 200 làn điệu, chủ yếu được hình thành và bắt nguồn từ các làn điệu dân ca, ca dao, thơ giàu chất văn học đằm thắm trữ tình...^[6]

Mỗi làn điệu chèo đều có những chức năng biểu cảm, diễn đạt trạng thái của nhân vật trong hoàn cảnh cụ thể của vở diễn.... Trong chèo có “Tứ quý”. Đó là những làn điệu “Đào liễu”, “Lới lơ”, “Ru kệ”, “Làn thảm”, những làn điệu này chứa trong mình đủ những yếu tố quan trọng của thanh nhạc: trữ tình, kịch tính và màu sắc. Hát được tứ quý là được làng chèo kính trọng. Thêm vào tứ quý một làn điệu “Đò đưa” nữa là được “Ngũ phúc”… Nếu ai hát thêm được những làn điệu độc đáo như “Con gà rừng”, “Nón thúng quai thao”, “Vãn”, “Sổng”… thì tâm hồn người đó sẽ rất phong phú. Vì những làn điệu trên tràn ngập những tình cảm cao quý của con người như lãng đãng, phất phơ, chòng chành, sương khói…^[7]

Dưới đây là danh sách một số làn điệu chèo tiêu biểu

Bà chúa con cua, Bắt hò, Bát mật con ruồi, Binh thảo, Bình tửu, Bồ kếch bồ các, Bóng quế giãi thềm, Cách cú, Cấm giá, Chèo quế, Chi tải vu quy, Chức cẩm hồi văn, Con nhện giăng mùng, Con tò vò, Dậm chân, Đào liễu, Đào lý một cành, Đò đưa, Du xuân, Đường trường duyên phận, Đường trường phải chiều, Đường trường thu không, Đường trường tiếng đàn, Đường trường trong rừng, Dương xuân, Duyên tình, Gà rừng, Gánh nước tưới cà, Ghẹo nguyệt trêu hoa, Gió thổi màn loan, Hát cách, Hát cách gối hạc, Hát đúm, Hát sắp, Hát sắp thường, Hát tiên, Hát xuôi ngược, Hề bát môn, Hề đơm đó, Hề đom đóm, Hề mồi anh kiêu nàng thấp, Hề mồi bằng vàng, Hề mồi cơm canh, Hề mồi cu sứt, Hề mồi duyên tình, Hề mồi sư cụ, Hề tiểu, Làn say, Làn thảm, Lới lơ, Luyện năm cung, Luyện tam tầng, Nhân khang (loại hát vỡ nước), Nhịp đuổi, Nói hạnh, Nói rỉ vong, Nói sử rầu, Nón thúng quai thao, Quá giang, Quân tử vu dịch, Quạt màn, Rót chén rượu đào, Ru bống, Ru kệ, Rủ nhau lên núi thiên thai, Sa lệch bằng, Sa lệch chênh, Sắp bắt hề, Sắp cá rô, Sắp chênh, Sắp chò, Sắp cổ phong, Sắp đan lồng, Sắp đánh cờ, Sắp đặt để mà chơi, Sắp mưa ngâu, Sắp phòng loan, Sắp qua cầu, Sắp thường, Sử bằng, Sử chuyện, Sử xuân, Tháp trị vì (thiếp trả cho chàng), Thiếp bỏ cho chàng, Tiền xướng ca hậu lâm khúc, Tiểu gấm hoa chanh, Tình thư hạ vị, Tò vò, Tòng nhất nhi chung, Tú bà khấn tiên sư, Tuyết sương, Vãn cầm, Vãn canh 1, Vãn canh 2, Vãn theo, Xẩm dựng, Xẩm thày bói, Xẩm xoan, Xe tơ, Xuông hời.

Phân loại chèo

Chèo sân đình là loại hình chèo cổ của những phường chèo xưa, thường được biểu diễn ở các sân đình, sân chùa, sân nhà các gia đình quyền quý. Sân khấu chèo sân đình thường chỉ là một chiếc chiếu trải ngoài sân, đằng sau treo chiếc màn nhỏ, diễn viên và nhạc công ngồi hai bên mép chiếu tạo dàn đế. Chèo diễn theo lối ước lệ, cảnh trí chỉ được thể hiện theo ngôn ngữ, động tác cách điệu của diễn viên. Đạo cụ của người diễn hay sử dụng là chiếc quạt.

Chèo cải lương là một dạng chèo cách tân do Nguyễn Đình Nghị khởi xướng và theo đuổi để thực hiện từ đầu những năm 1920 đến trước Cách mạng tháng Tám 1945, theo xu hướng phê phán tính ước lệ của chèo cổ. Chèo cải lương được soạn thành màn, lớp, bỏ múa và động tác cách điệu trong diễn xuất, xử lý những mô hình làn điệu chèo cổ, đưa nguyên những bài dân ca có sẵn vào bổ sung cho hát chèo. Bộ "Tám trận cười" của Nguyễn Đình Nghị gồm những vở nổi tiếng.

Chèo chái hê là loại hình dân ca hát vào rằm tháng bảy hàng năm, hoặc trong đám tang, đám giỗ của người có tuổi thọ, có nguồn gốc từ việc kết nghĩa giữa 2 làng Vân Tương (Bắc Ninh) và Tam Sơn (Đông Anh, Hà Nội), gồm có các phần:

Giáo roi
Nhị thập tứ hiếu
Múa hát chèo thuyền cạn
Múa hát kể thập ân. Kết thúc chương trình hát chèo chái hê thường là hát quan họ.

Các nghệ sĩ Nhà hát chèo Việt Nam biểu diễn ở bờ Bắc sông Bến Hải, năm 1956)

Chèo hiện đại: trong quá trình hội nhập quốc tế và bảo lưu truyền thống văn hóa dân tộc, nghệ thuật chèo của Việt Nam một mặt được quảng bá khắp năm châu, mặt khác, cũng tự hiện đại hóa để đáp ứng thị hiếu của khán - thính giả. Quá trình hiện đại hóa luôn đi đôi với quá trình bảo lưu những tinh hoa văn hóa dân tộc được bồi đắp qua nhiều thế kỷ. Hướng hiện đại hóa đầu tiên diễn ra sau năm 1954 ở miền Bắc cùng với quá trình cuộc Chiến tranh Việt Nam. Sau chiến tranh, quá trình này vẫn tiếp tục với một số vở chèo cải biên phản ánh các chủ đề hiện đại. Sau năm 1954, nhiều đoàn nghệ thuật chèo Việt Nam đã đi biểu diễn ở các nước xã hội chủ nghĩa và được công chúng hoan nghênh. Sau Chiến tranh Việt Nam, nghệ thuật chèo Việt Nam đã có mặt trong nhiều kỳ liên hoan văn hóa nghệ thuật dân gian ở nhiều nước và thu được sự mến mộ của công chúng nhiều quốc gia. Về âm nhạc, một số điệu hát chèo đã được các nghệ sĩ mạnh dạn cải biên, phối khí theo phong cách và nhạc cụ hiện đại nhưng vẫn giữ giai điệu gốc vốn có.

Các vùng chèo xưa

Tứ chiếng Chèo

Chiếng Chèo là những phường Chèo hoạt động trong một vùng văn hóa, địa lý nhất định. Phong trào hát Chèo xưa phân nôi vùng chèo châu thổ sông Hồng thành 4 chiếng Chèo Đông, Đoài, Nam, Bắc với kinh đô Thăng Long - Hà Nội ở vị trí trung tâm. Mỗi chiếng có những “ngón nghề” riêng, kỹ thuật riêng, khó lưu truyền và phát triển ra đến bên ngoài do sự khác nhau trong phong cách nghệ thuật dựa trên cơ sở dân ca, dân vũ địa phương, chỉ người trong chiếng mới diễn được với nhau. Nhưng có những nghệ nhân chèo tài năng, nhập vào chiếng nào cũng diễn được, diễn hay, được tôn là “nghệ nhân tứ chiếng”.^[8]

Chiếng chèo Đông gồm khu vực các tỉnh Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh và phía bắc Hưng Yên. Vùng này xưa là trấn Hải Đông. Chèo xứ Đông mang âm hưởng của ca trù, hát đúm và trống quân.
Chiếng chèo Đoài gồm khu vực các tỉnh Hà Tây, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang. Vùng này xưa là trấn Sơn Tây. Chèo xứ Đoài mang âm hưởng của hát xoan, hát dô, dân ca Phú Thọ và cò lả.
Chiếng chèo Nam gồm khu vực các tỉnh Hà Nam, phía nam Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình và Thanh Hóa. Vùng này xưa là trấn Sơn Nam. Chèo xứ Nam mang âm hưởng của hát văn, hát xẩm.
Chiếng chèo Bắc gồm khu vực các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, bắc Hà Nội, Thái Nguyên. Vùng này xưa là trấn Kinh Bắc. Chèo xứ Bắc mang âm hưởng của quan họ, phát triển mạnh ở các huyện Yên Dũng, Quế Võ, Gia Lương.
Trung tâm Chèo Thăng Long hiện có 3 đơn vị Chèo chuyên nghiệp là Nhà hát Chèo Quân đội (Việt Nam), Nhà hát Chèo Việt Nam và Nhà hát Chèo Hà Nội. Chèo Thăng Long mang nét đặt trưng là tinh túy, nhẹ nhàng và hội tụ.

Trong Tứ Chiếng Chèo thì Chiếng Chèo Nam thường là mạnh hơn cả vì là quê hương của nghệ thuật Chèo và còn tập trung các địa phương có thế mạnh về Chèo như Thái Bình, Ninh Bình và Nam Định. Tiếp theo là Chiếng Chèo Đông, Chiếng Chèo xứ Đoài trước đây với trung tâm là vùng Hà Tây nay đã về Hà Nội. Xứ Bắc là quê hương của quan họ nên hoạt động Chèo thường yếu nhất và Bắc Ninh cũng là tỉnh duy nhất ở khu vực châu thổ sông Hồng hiện nay không có đoàn Chèo.

Các làng chèo cổ nổi tiếng

Niềm đam mê chèo của người dân Việt thể hiện trong các câu thơ sau:

Ăn no rồi lại nằm khoèo

Nghe giục trống chèo vỗ bụng đi xem

Chẳng thèm ăn chả ăn nem

Thèm no cơm tẻ, thèm xem hát chèo.

Thái Bình là tỉnh thuần khiết đặc trưng nền văn minh lúa nước đồng bằng sông Hồng. Thái Bình dần hội tụ và phát triển vốn truyền thống văn hoá dân gian. Nơi đây là một trong những cái nôi của những làn điệu hát chèo. Nhắc đến chèo Thái Bình, phải kể tới chèo làng Khuốc.^[9] Đây là dòng chèo đặc trưng của địa phương:

Hỡi cô thắt dải lưng xanh

Có xem chèo Khuốc với anh thì về

Làng Khuốc nay là xã Phong Châu, huyện Đông Hưng, cùng với Hà Xá (Hưng Hà) và Sáo Diền (Vũ Thư) xưa kia là những chiếng chèo nổi tiếng của Thái Bình.^[10] Những năm đầu thế kỷ thứ 19, có lúc trong làng có đến 15 gánh hát chèo. Chèo diễn quanh năm suốt tháng, không chỉ được biểu diễn ở trong làng mà gánh hát chèo còn đi đến các vùng miền khác biểu diễn phục vụ nhân dân. Trong tổng số 151 làn điệu và ca khúc chèo thì riêng các phường chèo Thái Bình đã chiếm 30 ca khúc và bốn kiểu hát nói. Trong số 155 nghệ sĩ chèo là người Thái Bình trong các đoàn chèo cả nước thì riêng làng Khuốc có 50 người.^[11] Một số chiếu chèo ở Thái Bình khác như: CLB chèo Ô Mễ 2 (Vũ Thư).

Từ đầu thế kỷ 20, huyện Mỹ Lộc, Nam Định đã có 3 làng chèo khá nổi tiếng: làng Đặng, làng Quang Sán, làng Nhân Nhuế, xã Mỹ Thuận. Trong thơ của Nguyễn Bính có nhắc đến hội chèo làng Đặng

Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay

Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy

Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ

Mẹ bảo: "Thôn Đoài hát tối nay

Vào thời kỳ nhà Nguyễn đầu thế kỷ XX, trên đất Đông Triều, Quảng Ninh đã có những phường chèo, đội chèo hoạt động khá bài bản như: Gánh hát chèo làng An Biên (xã Thuỷ An), gánh hát chèo làng Mỹ Cụ (xã Hưng Đạo), gánh hát chèo làng Quế Lạt (xã Hoàng Quế).^[12] Các làng chèo cổ nổi tiếng khác như: Làng chèo Thiết Trụ (xã Bình Minh, Hưng Yên); Làng chèo Phúc Trì (Nam Thành, Ninh Bình).

Các tổ chức chèo hiện nay

Các đoàn chèo chuyên nghiệp

Các đoàn chèo, nhà hát chèo Việt Nam

Quy mô lớn nhất của các đơn vị nghệ thuật Chèo là Nhà hát Chèo rồi đến Đoàn Chèo, một số tỉnh chỉ biên chế đội hoặc tổ Chèo thuộc đoàn nghệ thuật.

Các đoàn chèo sau khi phát triển đủ điều kiện, UBND tỉnh sẽ ra quyết định thành lập nhà hát Chèo. Một nhà hát Chèo có thể có nhiều đoàn chèo như Nhà hát Chèo Hà Nội có 3 đoàn, các nhà hát khác thường có 2 đoàn.

Ở Việt Nam hiện có 18 đơn vị chèo chuyên nghiệp gồm 11 nhà hát chèo và 4 đoàn chèo và 3 đội chèo thuộc đoàn nghệ thuật có chèo gồm:

Tên Nhà hát, Đoàn chèo	Năm thành lập	Năm nâng cấp	Trụ sở	Điện thoại
Nhà hát Chèo Việt Nam	1951	1964	Hà Nội	043.8343280
Nhà hát Chèo Hà Nội	1954	2002	Hà Nội	043.8254205
Nhà hát Chèo Ninh Bình	1959	2007	Ninh Bình	0303.871902
Nhà hát Chèo Thái Bình	1959	2004	Thái Bình	0363.831453
Nhà hát Chèo Quân đội	1954	2010	Hà Nội	043.8361161
Nhà hát Chèo Nam Định	1959	2007	Nam Định	2283.646785
Nhà hát Chèo Hải Dương	1960	2007	Hải Dương	0323.852354
Nhà hát Chèo Hưng Yên	1997	2008	Hưng Yên	03213863960
Nhà hát Chèo Bắc Giang	1959	2010	Bắc Giang	02403. 854946
Nhà hát Chèo Hà Nam	1997	2010	Hà Nam	03513.863960
Nhà hát Chèo Vĩnh Phúc	2005	2013	Vĩnh Phúc
Đoàn Chèo Hải Phòng	1955	-	Hải Phòng	0313.849061
Đoàn Chèo Quảng Ninh	1963	-	Quảng Ninh	0333.846523
Đoàn Chèo Phú Thọ	1959	-	Phú Thọ	0213.847791
Đội Chèo Yên Bái	1962	-	Yên Bái	0293.852558
Đội Chèo Thái Nguyên	??	-	Thái Nguyên	0283.855631
Đoàn Chèo Thanh Hóa	1963	-	Thanh Hóa	0373.856740
Đội Chèo Tuyên Quang	1962	-	Tuyên Quang	0273.822689

Các làng chèo, câu lạc bộ chèo

Các làng chèo

Làng chèo là danh xưng để chỉ những làng còn bảo tồn và lưu giữ được nghệ thuật sân khấu chèo chuyền thống, những buổi sinh hoạt chèo trong quan hệ xã hội cộng đồng, trong lao động sản xuất và đời sống văn hoá nói chung. Các huyện có nhiều làng chèo hoặc câu lạc bộ chèo được gọi là Vùng chèo hay đất chèo, tiêu biểu hiện nay như vùng chèo Yên Khánh (Ninh Bình); vùng chèo Yên Dũng (Bắc Giang); vùng chèo Đông Triều (Quảng Ninh),... đặc biệt tỉnh Thái Bình với phong trào hát chèo quần chúng nở rộ được gọi là đất chèo Thái Bình.

Các làng chèo nổi tiếng hiện nay phải kể đến là: Làng chèo Hậu Trạch, xã Vạn Thắng, Ba Vì; Làng chèo Trung Lập, xã Tri Trung, Phú Xuyên; Làng chèo Xa Mạc, xã Liên Mạc, huyện Mê Linh (Hà Nội); Làng chèo Lũng Quý, xã Kiến Quốc, Ninh Giang; Làng chèo Hữu Chung, xã Tân Phong, Ninh Giang; Làng chèo Tuyển Cử, xã Tân Hồng, Bình Giang (Hải Dương); Làng chèo Tân Mỹ, xã Đồng Sơn, Yên Dũng; Làng chèo Đồng Quan, xã Đồng Sơn, Yên Dũng; Làng chèo Tân Ninh, xã Tư Mại, Yên Dũng; Làng chèo Hoàng Mai, Hoàng Ninh, Việt Yên; Làng chèo Thanh Trà, xã Lệ Viễn, Sơn Động (Bắc Giang); Làng chèo Ngò, xã Tiên Nội, Duy Tiên; Làng chèo Đức Lý, huyện Lý Nhân; Làng chèo Tháp, Thị trấn Kiện Khê, Thanh Liêm; Làng chèo Quỳnh Chân, xã Lam Hạ, Phủ Lý (Hà Nam); Làng chèo Khánh Lợi, huyện Yên Khánh; Làng chèo Khánh Thủy, huyện Yên Khánh; Làng chèo Khánh Cường, huyện Yên Khánh; Làng chèo Khương Dụ, xã Yên Phong, Yên Mô; Làng chèo Quảng Phúc, xã Yên Phong, Yên Mô; Làng chèo Bình Hải, xã Yên Nhân, Yên Mô (Ninh Bình); Làng chèo Ngân Cầu, thị trấn Chờ, Yên Phong; Làng chèo Thất Gian, xã Châu Phong, Quế Võ; Làng chèo Ngang Nội, xã Hiên Vân, Tiên Du; Làng chèo Nga Hoàng, xã Yên Giả, Quế Võ; Làng chèo Ngăm Lương, xã Lãng Ngâm, Thuận Thành (Bắc Ninh); Làng chèo Hoành Nhị, xã Giao Hà, Giao Thủy; Làng chèo Kiên Hành, xã Giao Hải, Giao Thủy; Làng chèo Duyên Thọ, xã Giao Nhân, Giao Thủy; làng chèo Bồng Xuyên, xã Yên Phong, Ý Yên; Làng chèo Trung Khu, xã Yên Phong, Ý Yên; Làng chèo Quang Sán, xã Mỹ Hà, Mỹ Lộc; Làng chèo Phú Văn Nam, xã Hải Châu, Hải Hậu (Nam Định); Làng chèo An Phú, xã Quỳnh Hải, Quỳnh Phụ (Thái Bình); Làng chèo Phạm Xá, xã Đồng Than, Yên Mỹ (Hưng Yên); Làng chèo Phượng Mao, xã Hoằng Phượng, Hoằng Hóa (Thanh Hóa); Làng chèo Trung Bản, xã Liên Hoà, Yên Hưng; Làng chèo Đình Lục, xã Hồng Phong, Đông Triều (Quảng Ninh); Làng chèo Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng); Làng chèo Ngọc Lương huyện Yên Thủy (Hòa Bình);

Các câu lạc bộ Chèo

Hình thức sinh hoạt câu lạc bộ chèo hiện nay là thông dụng nhất bởi nó có thể vượt ra khỏi không gian làng xã và trở thành nơi tập hợp những người yêu chèo. Các câu lạc bộ Chèo cấp tỉnh, huyện, xã thường được thành lập và sinh hoạt tại Trung tâm văn hóa các tỉnh, huyện, xã. Do các nghệ sĩ chèo về hưu và những người yêu chèo sáng lập. Hiện nay có một số câu lạc bộ chèo tiêu biểu như:
Bắc Giang: chiếu chèo Tân Ninh (xã Tư Mại, Yên Dũng) và Ðồng Nhân (xã Ðồng Phúc, Yên Dũng); CLB chèo Đồng Cống (Lục Nam); chiếu chèo làng Then (Lạng Giang); CLB chèo Hoàng Mai (Việt Yên); CLB chèo Bắc Lý (Hiệp Hòa)^[13]^[14]
Bắc Ninh: cả tỉnh có 60 CLB chèo đang hoạt động, riêng ở huyện Quế Võ có 35 CLB chèo đang hoạt động nổi bật như: Châu Phong, Mộ Đạo, Yên Giả, Nhân Hòa, Bồng Lai…^[15]
Hà Nam: các chiếu chèo Xuân Khê, chiếu chèo Hợp Lý, các chiếu chèo Lê Hồ, Đồng Hoá, chèo Liêm Sơn, Thanh Hà,...
Hà Nội có nhiều câu lạc bộ chèo nổi tiếng như: CLB chèo Cổ Phong xã Đại Đồng, Thạch Thất. Huyện Thạch Thất vẫn còn 10 xã có CLB người hát chèo như Đại Đồng, Canh Nậu, Dị Nậu, Chàng Sơn, Bình Phú, Phú Kim, Cẩm Yên. Các làng chèo Tòng Bạt, Hậu Trạch (Ba Vì), Tam Thuấn, Phụng Thượng (Phúc Thọ), Canh Nậu, Đại Đồng (Thạch Thất), Đại Thành, Phượng Cách (Quốc Oai), Tử Dương (Ứng Hòa), Phú Nhi (Sơn Tây), Tri Trung, Hoàng Long (Phú Xuyên), Nghiêm Xuyên, Vân Tảo (Thường Tín).
Hải Dương hiện có 191 đội chèo quần chúng tiêu biểu như: CLB hát chèo Hải Dương, CLB chèo Thượng Đạt, phường Tứ Minh (TP Hải Dương).^[16]
Hải Phòng: CLB chèo Vĩnh Khê (An Dương), CLB chèo Ngũ Phúc (Kiến Thụy).
Hưng Yên: CLB chèo huyện Văn Lâm, CLB chèo Phạm Xá.
Hòa Bình: CLB hát chèo thị trấn Hàng Trạm, CLB chèo Ngọc Lương, CLB chèo Yên Trị đều thuộc phía nam huyện Yên Thủy.^[17]
Thanh Hóa: Chiếu chèo Man Thôn (xã Thọ Vực, Triệu Sơn), CLB chèo Bút Sơn, CLB múa chèo chải xã Hoằng Quỳ, CLB hát chèo làng Nhân Trạch, xã Hoằng Đạo và CLB chèo các xã Hoằng Thái, Hoằng Hà, Hoằng Quỳ, Hoằng Minh (Hoàng Hóa).
Nam Định có gần 200 CLB chèo tiêu biểu như:^[18] CLB chèo làng Đặng Xá, Làng chèo An Lại Hạ, Thụ Ích xã Yên Nhân (Ý Yên); làng chèo Phú Vân Nam ở xã Hải Châu (Hải Hậu)...
Ninh Bình: CLB chèo Tp Ninh Bình và các chiếu chèo ở Khánh Cường, Khánh Mậu, Khánh Hội, Khánh Thiện, Khánh Trung (Yên Khánh), Yên Phong, Yên Từ, Khánh Thịnh (Yên Mô); Thượng Kiệm, Như Hoà, thị trấn Phát Diệm (Kim Sơn); CLB chèo Tràng An, CLB chèo thôn Xưa (xã Sơn Lai), CLB chèo xã Sơn Thành, CLB chèo thôn Ngọc Nhị (xã Gia Thủy).^[19]
Nghệ An: Làng chèo Lăng Thành (xã Lăng Thành, huyện Yên Thành) được biết tới như “địa chỉ đỏ” của nghệ thuật hát chèo miền Trung.^[20]
Thái Bình: CLB chèo ở các xã Quốc Tuấn; Vũ Thắng (Kiến Xương); CLB chèo ở các xã Đông La, An Châu (Đông Hưng); các CLB chèo truyền thống huyện Thái Thụy, Vũ Thư, câu lạc bộ UNESCO bảo tồn nghệ thuật sân khấu chèo Đông Hà...
Vĩnh Phúc: CLB nghệ thuật Chèo Vĩnh Phúc, CLB sân khấu Chèo Vĩnh Tường. Huyện Yên Lạc có 6 CLB chèo.
Ngoài ra có các CLB hát chèo cấp tỉnh như: Câu lạc bộ Chèo Cần Thơ; Câu lạc bộ hát Chèo Điện Biên; Câu lạc bộ chèo Tuyên Quang.

Các nghệ sĩ nổi tiếng

Các cố nghệ sĩ

Trùm Thịnh

Phạm Thị Trân, một vũ ca tài ba trong hoàng cung nhà Đinh, người sáng lập nghệ thuật sân khấu chèo.
Trùm Thịnh (Cụ Nguyễn Văn Thịnh), (1883-1973), được truy phong Nghệ sĩ nhân dân; là người phục hồi nghệ thuật chèo và xây dựng sân khấu chèo hiện đại.
Cả Tam (Cụ Trịnh Thị Lan), (1888 - 1971), được truy phong Nghệ sĩ nhân dân; một trong những nghệ nhân có công khôi phục vốn chèo cổ đồng thời có đóng góp lớn cho việc hiện đại hoá chèo.
An Văn Mược (Cả Mược): Nghệ nhân trùm chèo nổi tiếng ở Ninh Bình, có công lưu giữ các làn điệu chèo.
Tào Mạt: là người có đóng góp lớn trong sự phát triển chèo hiện đại. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là bộ ba vở chèo Bài ca giữ nước kể về lịch sử Việt Nam thời nhà Lý với nhân vật chính là Lý Thánh Tông, Nguyên phi Ỷ Lan và Lý Nhân Tông.
Nguyễn Thị Minh Lý, bà sinh năm 1912, là con gái Trùm Thịnh (1883 - 1973), người đã cùng với Nguyễn Đình Nghị và Cả Tam (1888 - 1971) đóng góp lớn cho việc hiện đại hóa chèo đầu thế kỷ 20.
Dịu Hương (1919-?), người Bình Lục, Hà Nam, thành công với những trích đoạn Suý Vân giả dại và Thị Màu lên chùa.
Năm Ngũ, Tư Liên, Lý Mầm, Mạnh Tuấn, những nghệ nhân nổi danh với loại vai hề chèo

Hoa Tâm
Vũ Thị Tý (1936-1974); được truy phong Nghệ sĩ ưu tú năm 1995; nổi tiếng với các vai: Thị Kính trong "Quan âm Thị Kính"(tác giả: Nguyễn Văn Thịnh); Đào Huế trong "Chu Mãi Thần" (tác giả: Nguyễn Văn Mầm); Mụ quán trong "Súy Vân" (tác giả: Hàn Thế Du); Út Tịch trong "Cô Giải phóng" (tác giả: Tào Mạt); Chị Tâm trong "Phiến đá" (tác giả: Hà Văn Cầu).
Kiều Bạch Tuyết (1939-1975); được truy phong Nghệ sĩ ưu tú năm 1995; nổi tiếng với các vai: Thị Mầu trong "Quan âm Thị Kính" (tác giả: Nguyễn Văn Thịnh); Đào nấp trong "Chu Mãi Thần" (tác giả: Nguyễn Văn Mầm); Mụ Cám trong "Tấm Cám" (tác giả: Lưu Quang Thuận).
Hoa Tâm (1906 - 1986), người xã Kim Động, tỉnh Hưng Yên.
Phạm Hồng Lô: Nghệ nhân chèo người Yên Khánh, Ninh Bình.

Đền Vân Thị cạnh nhà hát Chèo Ninh Bình, nơi thờ bà tổ hát chèo Phạm Thị Trân

Các nghệ sĩ đương đại

NSND Thúy Mùi, Giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội
NSND Mai Thủy, Phó Giám đốc Nhà hát Chèo Ninh Bình
NSND Quốc Trượng, Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội
NSND Tự Long, Phó giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội
NSUT Thúy Ngần, Giám đốc Nhà hát thể nghiệm
NSUT Hồng Ngát, Phó Giám đốc Nhà hát Đài tiếng nói Việt Nam
NSUT Thanh Ngoan, Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam.
NSƯT Nguyễn Quang Thập, Giám đốc Nhà hát Chèo Ninh Bình
Các nghệ sĩ khác như: NSUT Thu Hiền (Chèo Hà Nội); NSND Mạnh Tường, NSND Văn Mởn (Chèo Thái Bình); Thanh Nhạn; Vân Quyền; NSND Thanh Tâm, NSND Hàn Hải (Chèo Thanh Hóa), NSND Trần Văn Thông (Chèo Bắc Giang); NSƯT Lâm Bình, NSUT Lý Thanh Kha, NSƯT Xuân Nghị, NSƯT Tuấn Dũng, NSƯT Thế Tưởng, NSƯT Huyền Diệu(Chèo Ninh Bình)...

Nghệ sĩ nhân dân chèo

Dưới đây là danh sách 34 nghệ sĩ ưu tú lĩnh vực sân khấu chèo được công nhận là nghệ sĩ nhân dân tính đến hết năm 2015.

TT	Họ tên (nghệ danh)	Năm sinh	Năm công nhận	Nơi làm việc khi được công nhận	Quê quán	Chú thích
1	Trần Thị Dịu (Dịu Hương)	1919	1984	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hà Nam	^[21]
2	Trịnh Thị Lan (Cả Tam)	1885	1984	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hải Dương	^[22]
3	Tống Văn Ngũ (Năm Ngũ)	1890	1984	Nhà hát Chèo Việt Nam	Thái Bình	^[23]
4	Vũ Thị Hoa Tâm	1906	1984	Nhà hát Chèo Hà Nội	Hưng Yên	^[24]
5	Nguyễn Văn Thịnh (Trùm Thịnh)	1883	1984	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hải Dương	^[25]
6	Hoàng Thị Lan (Hoàng Lan)	1932	1993	Đoàn Chèo Hải Phòng	Hưng Yên	^[26]
7	Nguyễn Thị Lý (Minh Lý)	1908	1993	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hải Dương	^[27]
8	Trần Tiến	1936	1993	Nhà hát Kịch Trung ương	Hà Nội	^[28]
9	Nguyễn Đăng Thục (Tào Mạt)	1930	1993	Tổng cục Hậu cần	Hà Nội	^[29]
10	Trần Bảng	1926	1993	Cục Nghệ thuật Sân khấu	Hải Phòng	^[30]
11	Doãn Hoàng Giang	1938	1997	Nhà hát Kịch Trung ương	Ninh Bình	^[31]
12	Bùi Trọng Đang	1925	1997	Đại học Sân khấu Điện ảnh HN	Nam Định	^[32]
13	Nguyễn Mầm (Lý Mầm)	1897	1997	Nhà hát Chèo Việt Nam	Thái Bình	^[33]
14	Vũ Văn Nghị (Tư Liêm)	1908	1997	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hưng Yên	^[34]
15	Ngô Thị Quắm (Thanh Hoài)	1950	2007	Nhà hát Chèo Việt Nam	Thái Bình	^[35]
16	Bùi Đắc Sừ	1948	2007	Nhà hát Chèo Việt Nam	Bắc Giang
17	Nguyễn Thị Duyên (Lương Duyên)	1958	2012	Nhà hát Chèo Hà Nam	Hà Nam	^[36]
18	Mai Thị Thủy (Mai Thủy)	1970	2015	Nhà hát Chèo Ninh Bình	Ninh Bình
19	Vũ Tự Long	1973	2015	Nhà hát Chèo Quân đội	Bắc Ninh
20	Trịnh Thị Mùi (Thúy Mùi)	1963	2015	Nhà hát Chèo Hà Nội	Ninh Bình
21	Trịnh Minh Tiến	1970	2015	Nhà hát Chèo Quân đội	Ninh Bình
22	Hoàng Quốc Anh	1962	2015	Nhà hát Chèo Hà Nội	Thanh Hóa
23	Nguyễn Thị Tâm (Thanh Tâm)	1967	2015	Đoàn Chèo Thanh Hóa	Thanh Hóa
24	Phạm Văn Mởn	1944	2015	Nhà hát Chèo Thái Bình	Thái Bình
25	Nguyễn Thị Kim Liên	1940	2015	Nhà hát Chèo Nam Định	Nam Định
26	Vũ Thị Minh Huệ	1965	2015	Đoàn Chèo Quảng Ninh	Hải Dương
27	Nguyễn Quốc Trượng	1966	2015	Nhà hát Chèo Quân đội	Bắc Ninh
28	Nguyễn Mạnh Tường	1940	2015	Nhà hát Chèo Thái Bình	Thái Bình
29	Đào Văn Lê (Đào Lê)	1957	2015	Nhà hát Chèo Quân đội	Bắc Giang
30	Phan Thị Lộc (Diễm Lộc)	1937	2015	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hà Nội
31	Trần Văn Thông	1957	2015	Nhà hát Chèo Bắc Giang	Bắc Giang
32	Hàn Văn Hải (Hàn Hải)	1967	2015	Đoàn Chèo Thanh Hóa	Ninh Bình
33	Nguyễn Thị Ngọc Viễn	1955	2015	Nhà hát Chèo Quân đội	Hà Nam
34	Đinh Mạnh Phóng	1941	2015	Nhà hát Chèo Việt Nam	Hưng Yên

Tính đến năm 2015, trong danh sách 34 NSND chèo trên:

Đơn vị nghệ thuật có nhiều nghệ sĩ nhân dân nhất:Nhà hát Chèo Việt Nam: 11 NSND; Nhà hát Chèo Quân đội: 5 NSND; Nhà hát Chèo Hà Nội: 3 NSND
Vùng quê có nhiều nghệ sĩ nhân dân nhất: Ninh Bình: 5 NSND; Thái Bình: 5 NSND; Hưng Yên: 4 NSND và Hải Dương: 4 NSND.
Các nghệ sĩ nhân dân trẻ nhất khi được công nhận: Vũ Tự Long (Nhà hát Chèo Quân đội): 42 tuổi; Mai Thị Thủy (Nhà hát Chèo Ninh Bình): 45 tuổi; Trịnh Minh Tiến (Nhà hát Chèo Quân đội): 45 tuổi

Hội diễn chèo, lễ hội chèo

Cuộc thi chèo

Bài chi tiết: Cuộc thi nghệ thuật Sân khấu Chèo chuyên nghiệp toàn quốc
Cuộc thi dành cho các đơn vị nghệ thuật Chèo.

Cuộc thi nghệ thuật Sân khấu Chèo chuyên nghiệp toàn quốc dành cho các đơn vị nghệ thuật Chèo từ năm 2013 thay thế các Hội diễn Sân khấu Chèo chuyên nghiệp tổ chức từ trước đó. Đây là hoạt động mang tính thi đua cao nhằm đánh giá, tổng kết toàn diện về khuynh hướng nghệ thuật, phương pháp sáng tạo, chất lượng tác phẩm, cách thức hoạt động, năng lực và hiệu quả trong hoạt động nghệ thuật Chèo của các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp trên toàn quốc sau thời gian 3 năm; từ đó định hướng phát triển cho các đơn vị trong 3 năm tiếp theo. Đây còn là dịp tôn vinh các tập thể, các nhân nghệ sĩ có thành tích xuất sắc trong quá trình lao động sáng tạo nghệ thuật, khuyến khích các đơn vị xây dựng tác phẩm đạt chất lượng cao phục vụ nhân dân. Thời gian tổ chức Cuộc thi dành cho các đơn vị nghệ thuật Chèo chuyên nghiệp là 3 năm một lần.

Cuộc thi dành cho nhóm nghệ sĩ, cá nhân nghệ sĩ.

Các cuộc thi này nhằm khẳng định đẳng cấp, tôn vinh tài năng của các cá nhân và nhóm nghệ sĩ, ghi nhận công sức tìm tòi, sáng tạo của nghệ sĩ trong quá trình lao động nghệ thuật. Các Cuộc thi được tổ chức theo từng chuyên ngành cho nghệ sĩ trẻ đang hoạt động ở các loại hình nghệ thuật Sân khấu và Ca, Múa, Nhạc để khuyến khích, phát hiện, bồi dưỡng tài năng. Đối với hai loại hình nghệ thuật Múa và Âm nhạc, tiêu chí Cuộc thi pháo tiếp cận quy chuẩn quốc tế và khu vực để tạo điều kiện cho thí sinh Việt Nam tham gia các Cuộc thi quốc tế tổ chức ở nước ngoài. Thời gian tổ chức Cuộc thi dành cho nhóm nghệ sĩ, cá nhân nghệ sĩ tổ chức định kỳ 3 năm một lần. Đối với sân khấu chèo có các cuộc thi dành cho nhóm nghệ sĩ, cá nhân nghệ sĩ sau:

Cuộc thi tài năng trẻ diễn viên Sân khấu Tuồng, Chèo.
Cuộc thi tài năng trẻ đạo diễn Sân khấu toàn quốc.
Cuộc thi tài năng biểu diễn Múa.
Cuộc thi tài năng trẻ biên đạo Múa.

Liên hoan chèo

Liên hoan nghệ thuật sân khấu Chèo là hoạt động nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị nghệ thuật, các nghệ sĩ giao lưu, trao đổi, học tập kinh nghiệm trong quá trình lao động, tìm tòi, sáng tạo nghệ thuật; tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong sáng tạo nghệ thuật. Liên hoan chỉ tổ chức cho các loại hình nghệ thuật Chèo không tham gia các Cuộc thi dành cho các đơn vị nghệ thuật Chèo.

Đơn vị tổ chức các cuộc Liên hoan nghệ thuật Chèo tại Việt Nam xây dựng chủ đề cho mỗi cuộc, gắn với việc kỷ niệm các ngày lễ trọng đại của dân tộc, các sự kiện chính trị diễn ra hàng năm. Ngoài các Liên hoan định kỳ được đặt tên trong Đề án, các Liên hoan được tổ chức nhằm phục vụ các nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước sẽ có Đề án riêng trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. Các cuộc Liên hoan tổ chức xen kẽ trong khoảng thời gian giữa hai kỳ tổ chức các Cuộc thi. Thời gian tổ chức Liên hoan đối với từng loại hình nghệ thuật là 3 năm một lần. Đối với Chèo có các dạng liên hoan sau:

Liên hoan Sân khấu thể nghiệm quốc tế.
Liên hoan Nghệ thuật 04 nước Việt Nam, Lào, Campuchia, Mianma.
Liên hoan Âm nhạc truyền thống các nước ASEAN.
Liên hoan các Dàn nhạc sân khấu truyền thống Việt Nam.

Các lễ hội hát Chèo

Các lễ hội ở vùng châu thổ sông Hồng hầu hết ngoài phần lễ, phần hội bao giờ cũng có các trò chơi dân tộc và bao giờ cũng có hát chèo. Các lễ hội tiêu biểu ở Việt Nam gắn liền với các di tích lịch sử thời Đinh, Lê, Lý, Trần đều có hát chèo làm chủ đạo. Dưới đây là một số lễ hội mà nghệ thuật hát Chèo là trọng tâm và linh hồn của lễ hội:

Lễ hội Hoa Lư ở Ninh Bình với hội thi hát Chèo và các tiết mục sân khấu hóa do Nhà hát Chèo Ninh Bình thực hiện.
Lễ hội Côn Sơn Kiếp Bạc ở Hải Dương với hội thi hát Chèo và các tiết mục nghệ thuật do Nhà hát Chèo Hải Dương thực hiện.
Lễ hội chùa Keo ở Nam Định với hội thi hát Chèo và các tiết mục sân khấu hóa do Nhà hát Chèo Nam Định thực hiện.
Lễ hội chùa Keo ở Thái Bình với hội thi hát Chèo và các tiết mục sân khấu hóa do Nhà hát Chèo Thái Bình thực hiện..
Lễ hội đền Trần ở Nam Định, Thái Bình, Ninh Bình và Quảng Ninh đều là những lễ hội có hát chèo làm chủ đạo.

Tác phẩm chèo tiêu biểu

Một số vở chèo tiêu biểu: Bài ca giữ nước, Chu Mãi Thần, Đồng tiền Vạn Lịch, Hoàng Trìu kén vợ, Kim Nham, Lưu Bình Dương Lễ, Nghêu sò ốc hến, Quan Âm Thị Kính, Từ Thức gặp tiên, Trần Tử Lệ, Trương Viên, Tôn Mạnh Tôn Trọng.
Một số trích đoạn tiêu biểu: Thị Mầu lên chùa & Xã trưởng - Mẹ Đốp (vở Quan Âm Thị Kính), Súy Vân giả dại (vở Kim Nham), Tuần Ty Đào Huế (Chu Mãi Thần),...
Nghiên cứu về chèo, Lương Thế Vinh đã viết Hý Phường Phả Lục.
Hà Văn Cầu (1964), Tim hiểu phương pháp viết Chèo, Nhà xuất bản Văn hóa nghệ thuật Hà Nội.
Bùi Đức Hạnh (2006), 150 làn điệu chèo cổ, Nhà xuất bản Văn hoá dân tộc, Hà Nội.
Vũ Khắc Khoan (1974), Tìm hiểu Sân khấu Chèo, Nhà xuất bản Lửa thiêng, Sài Gòn.
Nguyễn Thanh Phương (2003), Âm nhạc sân khấu chèo nửa cuổi thể kỷ XX, trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội.