BÍ MẬT LỊCH SỬ : CHIẾN TRANH HOA VIỆT 1984-1989
BÍ MẬT LỊCH SỬ:
“ Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai ”.
TRẬN CHIẾN TRANH BIÊN GIỚI TRUNG-VIỆT
LẦN THỨ HAI: 1984-1989.
CỘNG SẢN VIỆT NAM GIẤU NHẸM
VIỆC MẤT NÚI LÃO SƠN VỚI DÂN TỘC VIỆT NAM.
Bản đồ nơi xãy ra trận chiến biên giới lần 2 1984 trong tỉnh Hà Tuyên. Hình trích từ mạng Quốc Phòng Trung Quốc China-Defense.com
Những tài liệu này đa số đến nhiều nhất từ nguồn của Trung Cộng về trận chiến biên giới lần thứ hai bắt đầu từ năm 1984 và chấm dứt vào năm 1989. Cuộc chiến tranh biên giới lần hai chấm dứt với sự thua trận của cộng sản Việt Nam!
Chính quyền cộng sản VN đã dấu nhẹm cuộc chiến này cũng như việc ký hiệp ước biên giới công nhận chủ quyền của Trung Cộng trên ngọn núi Lão Sơn ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Tuyên.....
Phải nói rằng rất ít người biết đến đến cuộc chiến biên giới lần hai xãy ra vào năm 1984 so với cuộc chiến tranh biên giới vào năm 1979, cho đến khi các tài liệu từ phía Trung Cộng được tung ra. Lý do tại sao cả hai bên Trung Cộng và Việt Nam giữ bí mật về cuộc chiến này vẫn là vấn đề chúng ta cần tìm hiểu. Riêng về phía Việt Nam, việc giữ bí mật về cuộc chiến này có thể giải thích bằng hai sự kiện: Thứ nhất, vào năm 1984, cộng sản Việt Nam ở trong tình trạng tứ bề thọ địch: quân đội CSVN phải đối phó với cuộc chiến tại Cam Bốt; trên trường quốc tế, CSVN bị thế giới cấm vận. Thứ hai: nền kinh tế xã hội chủ nghĩa đang ở trong tình trạng phá sản, cả nước phải ăn bo bo và nạn chết đói đã xãy ra tại Miền Bắc. Với tất cả những khó khăn như thế, CSVN không dám loan tin về một cuộc chiến biên giới lần hai xãy ra tại tỉnh Hà Tuyên. Đến khi thua trận, núi Lão Sơn bị chiếm đóng, cộng sản VN im luôn, rồi âm thầm ký hiệp định biên giới nhìn nhận chủ quyền của Trung Công trên ngọn núi này.
Tài liêu từ phía Trung Cộng tung ra không chỉ riêng các ký ức, bài viết mà còn có cả cuộn băng video nói về trận chiến tranh biên giới Trung-Việt lần 2. Cuốn phim video có nhan đề Anh Ngữ là Operation Blue Sword B - tạm dịch là Chiến Dịch Kiếm Xanh B. Trong cuộn phim video này, có ghi lại hình ảnh của những cán binh Trung Cộng chuẫn bị xuất quân vào trận Lão Sơn, và những hình ảnh trở về của những cán binh này. Trong phim còn điểm rõ những cán binh nào đã không có mặt khi trở về so với hình ảnh trước khi xuất quân. Một cuộn phim khác cũng với nhan đề như trên nhưng do quân đội Trung Cộng thực hiện với các hình ảnh cho thấy kế hoạch hành quân được đề ra như thế nào; lính được tổ chức ra sao trước khi vào trận.
Chúng tôi sẽ lần lượt đưa lên trang báo điện tử này những tư liệu liên quan đến cuộc chiến biên giới lần thứ hai - từ năm 1984-1989 trong nhiều bài viết, tổng hợp tất cả những nguồn tài liệu mà chúng tôi tìm được từ cả hai phía Việt Nam cũng như Trung Cộng. Quý bạn đọc nào tìm được những tư liệu nào khác xin vui vòng phổ biến và gởi đến chúng tôi.
CUỘC CHIẾN BIÊN GIỚI LẦN THỨ NHẤT - 1979
Đây là cuộc chiến mà cả thế giới đều biết. Nguyên nhân xãy ra cuộc chiến này - theo sự phân tích của các chuyên gia về Trung Cộng và Việt Nam - là vì Trung Cộng muốn phá vỡ vòng vây của Liên Xô đang muốn bao vậy Trung Cộng ở phía Nam. Sự kiện CSVN đánh chiếm Cam Bốt, tiêu diệt phe Khmer Đỏ do Trung Cộng ủng hộ là hành động Trung Cộng cho rằng CSVN đã theo hẳn Liên Xô và thực hiện các mục tiêu chiến lược bành trướng ảnh hưởng của Liên Xô khắp Đông Dương. Hành động này không thể chấp nhận được đối với Trung Quốc khi đứa con ghẻ - CSVN - mà họ đã phải cưu mang, giúp đỡ viện trợ trong cuộc chiến tranh cưỡng chiếm miền Nam Việt Nam, nay lại phản bội họ và đi hẳn vào quỹ đạo của Liên Xô. Trong buổi họp của bộ chính trị Trung Cộng tại Trung Nam Hải, tướng Vi Quốc Thanh - tác giả của trận Điện Biên Phủ - đã tuyên bố: "Trung Quốc sẽ dạy cho Việt Nam một bài học!" Tuy Vi Quốc Thanh không trực tiếp tham gia vào cuộc chiến tranh biên giới lần thứ nhất 1979, nhưng ông nổi tiếng vì chính câu nói trên. Muốn biết thêm về Vi Quốc Thanh - tác giả của trận Điện Biên Phủ như thế nào xin xem bài Sự Thật Về Huyền Thoại Anh Hùng Điện Biên http://www.vietnamexodus.org/vne/modules.php?name=News&file=article&sid=78
Sau cuộc chiến biên giới lần thứ nhất năm 1979, cả hai phía Trung Cộng và Việt Nam đều tuyên bố chiến thắng. Tuy nhiên phía Trung Cộng khám phá ra một sự thật sau cuộc chiến: vũ khí trang bị cho cán binh Trung Cộng thua xa vũ khí của phía cán binh cộng sản Việt Nam. 2/3 cán binh Trung Cộng được trang bị loại súng 56 bán tự động, trong khi hầu hết cán binh Việt Nam được trang bị súng tự động loại 56 do Trung Cộng, Tiệp Khắc và Liên Xô chế tạo. Về lượng vũ khí, phía CSVN cũng nhiều hơn so với Trung Cộng nhờ vào kho vũ khí của Hoa Kỳ để lại sau năm 1975!
Có thể nói Trung Cộng đã thành công trong việc dạy cho cộng sản VN một bài học, nhưng thất bại về mặt quân sự!. Trung Cộng mất 30 ngàn quân và phía cộng sản Việt Nam mất 26 ngàn quân không tính số thương dân bị thương vong. Dĩ nhiên cả hai con số thương vong vẫn còn nằm trong vòng tranh cải. Theo tài liệu của Quốc Phòng Trung Quốc thì những sĩ quan tham dự trận đánh biên giới năm 1979 bị kỷ luật bằng cách không cho thăng chức và cho giải ngũ gần hết. Tuy nhiên các các sĩ quan cao cấp tham dự cuộc chiến tranh biên giới lần thứ 2 1984 thì được tăng thưởng và có vị nay đã được đề bạt vào bộ chính trị.
CUỘC CHIẾN TRANH BIÊN GIỚI LẦN THỨ HAI - 1984-1989
Nguyên nhân cuộc chiến tranh biên giới lần thứ hai xãy ra chính vì sự tranh chấp biên giới tại ngọn núi Lão Sơn ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Tuyên. Ngọn núi Lão Sơn có hình dạng của một chữ "U" nằm gần biên giới giữa Trung Cộng và Việt Nam. Trên đỉnh núi hình chữ "U" đều có cột biên giới được cắm mốc, và ngọn núi Lão Sơn nằm dưới đáy của chữ "U". Việc tranh chấp không nằm ở cột mốc biên giới, nhưng việc tranh chấp giữa đôi bên là vẽ đường biên giới như thế nào? Phía cộng sản VN cho rằng phải vẽ một đường thẳng giữa hai cột mốc, do đó núi Lão Sơn nằm bên biên giới Việt Nam; thế nhưng Trung Cộng lý luận rằng đường biên giới phải theo địa thế thiên nhiên; thí dụ lằn ranh biên giới phải nằm trên chóp núi; nghĩa là Lão Sơn nằm trong biên giới Trung Cộng! Việc tranh cải phương pháp vẽ đường biên giới thoạt đầu tưởng rằng chỉ liên quan đến vấn đề kỹ thuật, nhưng thực chất là một điều quan trọng về mặt chiến lược vì nó quyết định phần lãnh thổ này thuộc chủ quyền của nước nào.
Tù binh Việt Nam bị Trung Cộng bắt
Sau cuộc chiến tranh biên giới lần thứ nhất 1979, quân đội Trung Cộng không theo truyền thống đóng quân dọc biên giới nữa, nên đóng rất xa lằn ranh biên giới. Ngược lại phía cộng sản VN quyết định đóng quân gần biên giới và nhất là đóng quân trên đỉnh núi Lão Sơn cùng với những ngọn núi lân cận.
Học được bài học 1979, trong thời gian 5 năm, từ năm 1979 đến năm 1984, Trung Cộng quyết định canh tân quân đội, và mua thêm các thiết bị quân sự từ Hoa Kỳ để chuẫn bị cho cuộc chiến tranh biên giới lần thứ hai. Tưởng cũng nên nhắc lại ở đây là sau cuộc chiến tranh 1979, Trung Cộng và Việt Nam không hề ký bất cứ một hiệp ước đình chiến nào cả, nên về mặt kỹ thuật cả hai nước vẫn còn trong tình trạng chiến tranh. Với chủ trương tiếp tục dạy cho cộng sản VN một bài học và làm cho CSVN tiếp tục chảy máu, Trung Quốc lấy cớ quân cộng sản VN chiếm đóng núi Lão Sơn - là đất của Trung Cộng, nên xua quân tràn vào đánh chiếm lại Lão Sơn.
Từ năm 1984 đến năm 1989, nhiều trận giao tranh đã diễn ra giữa quận đội Trung Cộng và CSVN, và có lần lên đến cả cấp sư đoàn. Trận giao tranh lớn nhất xãy ra là vào ngày 12 tháng 07, 1984 tại ngọn núi Lão Sơn. Đến ngày 28 tháng 04, 1984, Trung Cộng chiếm được núi Lão Sơn. Những cuộc phản công sau đó của quân đội cộng sản VN nhằm chiếm lại Lão Sơn hoàn toàn thất bại. Những trận đánh lớn xãy ra tại Lão Sơn và những ngọn núi lân cận được ghi nhận vào các ngày:
12 tháng 7, 1984
20, 21 tháng 12, 1984
15 tháng 1, 1985
8 tháng 03, 1985
19-20 tháng 07, 1985
23 tháng 09, 1985
28 tháng 01, 1986
19 tháng 10, 1986
6 tháng 01, 1987
23 tháng 04, 1987
Trong trận chiến 1984, quân đội Trung Cộng được trang bị vũ khí tối tân hơn với loại súng 81, và mỗi người lính được trang bị áo giáp. Đặc biệt nhất là việc xử dụng hệ thống radar mua của Hoa Kỳ nhằm dò tìm địa điểm xuất phát của pháo binh địch để bắn trả... Hệ thống radar này chính xác đến độ chỉ cần pháo binh CSVN bắn phát đầu tiên, vài giây đồng hồ sau, Radar cho biết tọa độ của viên đạn được bắn ra. Biết được toạ độ của CSVN, pháo binh của Trung Cộng chỉ cần không đầy 3 phút để bắn trả lại. Kết quả là pháo binh của CSVN bị đánh tan ngay từ những phút đầu tiên của trận đánh.
===
Ảnh trích từ mạng Quốc Phòng Trung Quốc (Defense-China.com). Đoạn phim video
tài liệu về kế hoạch và hành quân đánh chiếm Lão Sơn.
Phim video có tên Operation Blue Sword B.
===
TRICH
Tài liệu:
Ảnh trích từ mạng Quốc Phòng Trung Quốc (Defense-China.com). Đoạn phim video
Tài liệu về kế hoạch và hành quân đánh chiếm Lão Sơn.
Phim video có tên Operation Blue Sword B.
# Zhang Xiaoming, (actually are thought to have been 600,000 with 400 tanks)"China's 1979 War with Vietnam: A Reassessment", China Quarterly, Issue no. 184 (December 2005), pp. 851-874. Zhang writes that: "Existing scholarship tends towards an estimate of as many as 25,000 PLA killed in action and another 37,000 wounded. Recently available Chinese sources categorize the PLA’s losses as 6,900 dead and some 15,000 injured, giving a total of 21,900 casualties from an invasion force of more than 300,000."
# ^ a b c d Clodfelter, Michael. Vietnam in Military Statistics: A History of the Indochina Wars, 1772–1991 (McFarland & Co., Jefferson, NC, 1995) ISBN 0786400277. Clodfelter argues 20,000 on the Chinese side as a "realistic" figure.
# ^ Introduction to Global Military History, By Jeremy Black, P. 215
# ^ Dunnigan, J.F. & Nofi, A.A. (1999). Dirty Little Secrets of the Vietnam War. New York: St. Martins Press, p. 27.
# ^ Dunnigan, J.F. & Nofi, A.A. (1999). Dirty Little Secrets of the Vietnam War. New York: St. Martins Press, pp. 27-38.
# ^ Hood, S.J. (1992). Dragons Entangled: Indochina and the China-Vietnam War. Armonk: M.E. Sharpe, p. 16.
# ^ Burns, R.D. and Leitenberg, M. (1984). The Wars in Vietnam, Cambodia and Laos, 1945-1982: A Bibliographic Guide. Santa Barbara: ABC-Clio Information Services, p.xx.
# ^ Hood, S.J. (1992). Dragons Entangled: Indochina and the China-Vietnam War. Armonk: M.E. Sharpe, p. 16.
# ^ Burns, R.D. and Leitenberg, M. (1984). The Wars in Vietnam, Cambodia and Laos, 1945-1982: A Bibliographic Guide. Santa Barbara: ABC-Clio Information Services, p. xx.
# ^ Hood, S.J. (1992). Dragons Entangled: Indochina and the China-Vietnam War. Armonk: M.E. Sharpe, p. 13-19.
# ^ Chen, Min. (1992). The Strategic Triangle and Regional Conflict: Lessons from the Indochina Wars. Boulder: Lnne Reinner Publications, p. 17-23.
# ^ Hood, S.J. (1992). Dragons Entangled: Indochina and the China-Vietnam War. Armonk: M.E. Sharpe, p. 13-19.
# ^ Hood, S.J. (1992). Dragons Entangled: Indochina and the China-Vietnam War. Armonk: M.E. Sharpe, p. 13-19.
# ^ Chen, Min. (1992). The Strategic Triangle and Regional Conflict: Lessons from the Indochina Wars. Boulder: Lnne Reinner Publications, p. 17-23.
http://en.wikipedia.org/wiki/Sino-Vietnamese_War
www.globalsecurity.org/military/world/war/prc-vietnam.htm
www.bharat-rakshak.com/MONITOR/ISSUE3-3/bakshi.html
orbat.com/site/history/historical/vietnam/war1979.html
www.defencetalk.com/pictures/showphoto.php/photo/2951
www.knowledgerush.com/kr/encyclopedia/Sino-Vietnam_War/
http://news.xinhuanet.com/english/2008-12/31/content_10585164_1.htm
Thursday, November 27, 2008
KHUYẾT DANH * TẢO HÔN
Tục lệ tảo hôn Khi gả về nhà anh, chị mười sáu, anh lên năm tuổi. Anh là con độc đinh, cha mẹ quý hơn vàng, chỉ tiếc anh quá nhiều bệnh tật.
1. Cảnh nghèo
Ông nội ở ngoài buôn bán nhỏ, gom được tí tiền. Bà nội tin Phật, một lòng thành kính, một lần bà nội xin được một quẻ xăm giữa miếu ngụt khói hương, nói ph ải cưới một cô vợ hơn tuổi cho thằng cháu đích tôn thì nó mới qua được vận hạn.
Bà nội đương nhiên tin vào lời Phật dạy chúng sinh nơi khói hương vòng quanh chuông chùa ngân nga, bởi thế ông bà nội bàn tính, đưa lễ hậu, kháo tin quanh vùng tìm mối nhân duyên cho anh.
Nhà chị năm miệng ăn, trông vào mấy sào ruộng bạc màu, chỉ đủ miếng cháo, mùa đông, cha chị vì muốn kiếm thêm ít đồng ra đồng vào, theo người ta lên núi đập đá, tiền chưa kiếm được, nhưng bị đá vỡ dập lưng, tiêu hết cả gia sản, bán sạch cả lương thực, bệnh không khỏi.
Hằng ngày cha chị chỉ có thể nằm trên giường, muốn chết mà chẳng chết cho. Hai đứa em trai còn chưa đủ tuổi lớn. Nỗi khổ sở của gia đình, nỗi ai oán của mẹ, làm những năm thời con gái của chị mang một gánh nặng tâm tư.
Vì thế bà mối đến, réo rắt: "Gả cô nhà đi, tiền thì để dưỡng bệnh cho cha, còn đỡ đần được tiền tiêu trong nhà".
Mẹ chị lắc đầu, nào có ai muốn đẩy đứa con gái thơ dại của mình vào lò lửa? Nhưng chị xin: "Mẹ, cho con đi nhé, chỗ tiền ấy có lẽ chữa khỏi cho cha!".
Tiếng kèn đón dâu thổi váng đầu ngõ trước ngôi nhà nhỏ của chị. Bố chị nằm trên giường tự đấm ngực mình; Con gái phải đem đổi tuổi thanh xuân, chấp nhận lấy một người chả xứng với mình chỉ vì cứu tôi và cứu gia đình này thôi ư!
Mẹ chị chảy nước mắt, tự tay mình cài lên tóc con gái cây trâm gài. Chị mặc áo đỏ đi giày thêu cúi lạy cha m , tự buông tấm khăn đỏ che đầu mình, nước mắt lúc đó mới chảy ra, trộn phấn má hồng.
Từ đó, số phận cuộc đời chị và hôn nhân giao cả về tay một đứa con nít vô tri.
2. Cười xót xa
Bà mẹ chồng trẻ tuổi không phải là người khắt khe khó tính, bố chồng ở xa cũng chẳng cần chị tam khấu cửu bái, lạy chào dạ vâng. Anh vâng lời mẹ gọi chị là chị gái.
Hằng ngày, chị ngoài việc giúp mẹ chồng chăm ruộng rau và làm xong việc nhà, thì cắt thuốc cho chồng, sắc thuốc, may áo cho chồng, giặt giũ, cho chồng chơi, cho chồng ngủ, có lúc, anh ho suốt đêm, sốt cao, chị thức cả đêm chườm khăn hạ sốt, cho anh uống nước, uống thuốc.
Trong tim chị, chị coi anh như một đứa em trai.
Hàng xóm láng giềng gặp chị, chị thường cúi đầu lặng lẽ, không nói, vội vã đi qua. Không biết là ứng với quẻ xăm của Phật, hay nhờ chính sức mình mà anh vượt qua được bệnh tật, dưới sự chăm chút của chị, anh lần lượt chiến thắng mọi cơn bệnh tật lớn nhỏ: Ho gà, viêm màng não, lở loét v.v...
Dần dà, những tình cảm anh dành cho chị vượt quá tình cảm dành cho mẹ mình. Giữa những kẽ hở lúc bận rộn, hoặc khi anh đã ngủ say, chị thường khóc nước mắt nóng rồi thờ thẫn tự hỏi mình: "Đây là hôn nhân của mình ư, đây là chồng của mình ư?".
Đến tuổi đi học, chị may cho anh một chiếc túi xách, dắt tay anh đến lớp. Những đứa trẻ trong và ngoài thôn thường vây lấy chị hát to: "Cô con dâu, cô con dâu, làm cái gì? Tắt đC3n, thổi nến, lên giường..."
Chị không biết trong lòng mình là nỗi đau hay nỗi buồn, cúi gằm xuống, mặt đỏ lên rồi trắng bệch, trắng rồi đỏ. Một buổi tối, anh nằm trong chăn nói:
"Chị ơi, em yêu chị!".
Chị lại là vợ. Vợ lại là chị. Chị nhìn gương mặt ngây thơ non nớt của anh, im lặng. Lần đầu tiên chị cười đau khổ.
3. An ủi nhỏ nhoi
Cha anh ở ngoài buôn bán nhiễm phải thói cờ bạc, chỉ vài ngày mà thua sạch bách bao gia sản tích cóp khổ sở lâu nay.
Sau khi bố mẹ chồng chửi bới cãi vã ầm trời, bố chồng chị dứt áo bỏ nhà ra đi, từ đó không ai gặp lại ông nữa, nghe người ta nói khi đó ông bị lính bắt đi làm phu. Lúc đó trên người mẹ chồng chị còn vài thứ trang sE1c, cầm đi đổi lấy vài đồng tiền.
Mẹ chồng và chị bàn nhau mua lấy ba mẫu đất. Không thể mượn người làm nữa rồi, mẹ chồng con dâu xoay ra xắn ống quần lên lội ruộng, ngày còn ở nhà chị từ nhỏ đã giúp cha mẹ làm ruộng, khổ sở gì chị cũng đã nếm trải qua. Chỉ khổ cho bà mẹ chồng chị xưa nay chưa từng phải trồng lúa bao giờ.
Một nhà vốn giàu có bỗng chốc hóa bần cùng, đàn ông bỏ đi không tăm tích, bà mẹ chồng vừa đau vừa hận, lại thêm việc làm ruộng nặng nhọc, làm bà kiệt quệ, ốm rồi không dậy nổi. Trước lúc lâm chung, bà kéo tay chị, gần như van vỉ nói:
"Nó hãy còn nhỏ dại, xin cô chăm sóc nó, nếu cô muốn ra đi, xin hãy đợi lúc nó trưởng thành".
Chị nắm chặt tay anh. Từ đó, số mệnh của anh lại bị chị dắt đi.
Chị là người phụ nữ trọng tình nghĩa, chưa từng hứa gì, nhưng chị vẫn cùng anh như cũ. Từ đó về sau, ngay cả chính chị cũng không nhận ra mình rốt cuộc là vợ, là chị hay là mẹ của anh?
Chị quần quật không ngày không đêm, làm việc để anh tiếp tục đi học. Cuộc sống của họ trôi qua khổ nhọc nhưng bình lặng giữa tình chị em sâu nặng, tình yêu bao la như tình mẫu tử bền chặt.
Khi anh tốt nghiệp trung học thi đỗ vào một trường Đại học Sư phạm, chị thay anh thu xếp hành lý, lại một lần nữa đưa anh tới trường.
Chị nhìn cậu con trai trẻ măng vừa qua tuổi dậy thì, do chính tay mình nuôi lớn từ nhỏ đến giờ, chị chỉ dặn anh hãy cố mà học hành, ngoài ra chị không nói thêm điều gì nữa.
Nhưng anh vẫn nói: "Chị, chờ tôi quay về nhé!".
Tim chị đập nhẹ một nhịp, nhưng mặt vẫn bình thường, có điều khóe miệng ẩn một nụ cười hân hoan rất nhẹ mà người khác khó nhìn thấy. Khóe cười ấy không phải vì câu nói của anh, mà vì những gì chị bỏ ra, đã được đáp đền lần đầu.
4. Kiếp này
Chị vẫn làm ruộng như trước, nhịn ăn nhịn mặc dành tiền gửi đi.
Hai năm đầu, nghỉ hè và nghỉ Tết anh đều về quê giúp chị làm việc. Nhưng năm thứ ba đại học, anh viết thư về nói: Chị đừng gửi tiền nữa. Và kỳ nghỉ tôi cũng không về nữa đâu. Tôi muốn ra ngoài kiếm việc làm thêm, đỡ gánh nặng cho chị.
Lúc đó chị đã 29 tuổi.
Ở quê, người như chị đã là mẹ của mấy đứa con. Người trong làng đều bảo, chị nuôi anh lớn khôn, lại còn cho anh thoát li đi học, thế coi như là đã quá tốt với anh rồi, chị già hơn anh mười một tuổi, thôi đừng chờ chồng nữa.
Bây giờ anh đã đi xa, ở ngoài thế giới bao nhiêu xanh đỏ tím vàng, biết chồng mình có về nữa hay là không về nữa!
Chị cũng không biết trong lòng mình là đang thủ tiết, giữ đạo phu thê: Dù sao thì mười mấy năm trước chị cũng là một cô dâu gả cưới đàng hoàng về nhà anh; hay là mình đang vì câu nói trước ngày anh lên đường đi xa: "Chị, chờ tôi quay về nhé!"; hay là chị đang lo âu như người mẹ không yên tâm về đứa con nhỏ của mình đang ở xa; chị cứ chờ.
Chị cứ giữ sự yên tĩnh và ít lời như mấy chục năm nay đã từng.
Cuối cùng cũng đã đến lúc anh tốt nghiệp. Anh quay về. Anh đã là một người đàn ông trưởng thành có phong cách và khí chất, dáng dấp một người đàn ông nho nhã hiểu biết.
Còn chị, dãi nắng dầm sương, gương mặt nhọc nhằn lao khổ đã sớm bay hết những nét đẹp thời trẻ, là một người đàn bà nhà quê đích thực.
Trong lòng chị chỉ còn coi anh là một đứa em trai thân yêu. Chị không dám ngờ anh đã nói với chị: "Chị, tôi đã trưởng thành, giờ chúng ta có thể thành thân!".
Chị nhìn anh, như đang nằm mơ, chị sợ mình đang nghe nhầm. Anh cũng là một người đàn ông trọng tình trọng nghĩa như chị?
Chị cười, tự đáy lòng dâng lên miệng c ười rạng rỡ, cũng để rơi xuống những giọt nước mắt đẹp đẽ nhất đời người.
5. Xin lỗi
Anh ở lại thị trấn dạy học, chị ở nhà làm ruộng. Họ có với nhau một con trai một con gái.
Sau này, anh đến khu mỏ dầu dạy học, lên chức hiệu trưởng một trường Trung học nhờ vào bằng cấp và kinh nghiệm dạy học của mình. Vì hộ khẩu, con cái vẫn để ở nhà cho chị nuôi nấng. Sau khi nhập được hộ khẩu, anh về quê đưa vợ con lên trường.
Các giáo viên trong trường đến giúp hiệu trưởng dọn nhà. Có một giáo viên bộc tuệch chạy ra nói:
"Hiệu trưởng, sao anh đón mẹ và em trai lên ở mà không đón cả chị nhà và các cháu luôn?".
Một sự im lặng bao trùm, mọi người đều ngẩng đầu nhìn chị. Lúc ấy, mặt chị sượng trân trân, không biết nên nói gì, chị cười méo mó, nhìn anh biết lỗi. Anh ngoái đầu nhìn chị, nói với tất cả mọi người với giọng chắc nịch:
"Chị các chú đây. Có cô ấy mới có tôi ngày hôm nay, thậm chí cả tính mạng tôi".
Chị nghe anh nói, mắt chị dâng lên toàn là nước mắt.
6. Năm tháng như bài ca, tình yêu như ngọn lửa
Bây giờ chị đã bảy mươi hai, vì làm việc nặng nhọc quá nhiều, sức khoẻ kém, bệnh phong thấp làm chị đi tập tễnh. Anh sáu mươi mốt, đã về hưu từ lâu.
Hai năm nay họ dọn về khu nhà này ở, nếu hôm nào trời không mưa gió, hoặc ngày quá lạnh, đều có thể gặp bóng dáng họ ở khu sân chơi, bồn hoa; chị nắm gậ y chống, anh đỡ một bên, đi chậm chạp từng bước một về phía trước, như đang dìu một đứa trẻ tập đi, chăm sóc như thế, ân cần như thế.
Những người biết chuyện của họ đều nhìn theo, cảm động bởi mối tình sâu nặng và bền chặt của anh và chị, mang nghĩa đủ tình đầy đi dọc một kiếp người. Anh nói:
"Cô ấy mang cho tôi sinh mệnh, cho mẹ tôi sự ấm áp, cho tôi một mái nhà, bây giờ, tôi dành nửa cuối đời tôi chăm sóc cô ấy".
Anh dắt tay chị, như ngày đó chị dắt tay đứa bé năm tuổi, họ cùng mỉm cười, đẹp như nét mây chiều êm ái nơi chân trời mùa hạ.
__,_._,___
TRẦN KHẢI THANH THỦY * CHẾT NGOÀI KẾ HOẠCH
TRẦN KHẢI THANH THỦY
Chết Ngoài Kế Hoạch
Trần Khải Thanh Thuỷ
"…Chết sông chết suối, ngờ đâu chết đuối đọi đèn..…
Thằng cháu tôi đi bộ đội bốn năm, bảy tháng, lù lù dẫn xác về. Chưa kịp nhập hộ khẩu, đã sinh cờ bạc, số đề, rượu chè, rồi thất tình, đau khổ... Một buổi trưa nó nốc rượu say mèm và gục mặt chết ở vũng nước tiểu của mình.
Gom góp họ hàng được gần ba trăm ngàn, tôi tức tốc đạp xe lên cửa hàng huyện, nơi chuyên bán áo quan, xô màn:
- Chị... chị làm ơn...
Chị bán hàng mặt lạnh như tiền:
- Hết rồi bác ạ!
- Kia thây... - tôi lặng người, rón rén chỉ vào đống áo quan trước mặt.
Chị ta bảo:
- Của quý bốn đấy, bác ạ, quý ba bán hết từ ba hôm nay rồi. Tuần sau bác lại.
Tôi kêu lên:
- Trời ơi... có mà đau đẻ chờ sáng giăng...
Thông cảm với bộ dạng nhớn nhác, chán chường của tôi, chị bán hàng nói với giọng thông cảm:
- Thôi, thế này vậy, bác chịu khó đạp xe lên huyện xin chữ ký chứng thực, đề nghị linh động giải quyết, rồi về đây cháu bán cho...
Nhưng rồi thấy tôi cứ đứng lặng, tưởng như đang phải nói chuyện với thây ma, chị bán hàng gắt:
- Kìa, đi đi chứ bác. Quãng chục cây số nữa thôi... Nhưng bác nhớ phải quay về xã viết đơn và xin dấu má thật đầy đủ đấy.
Gần sáu mươi tuổi đầu, bao lần đối mặt với cái chết, chưa bao giờ tôi trải qua tâm trạng bực bội và căng thẳng đến mức này... Xếp cả chồng tiền gần ba trăm ngàn, tháo luôn cả chiếc đồng hồ Citizen màu vàng chanh đặt lên quầy, tôi bảo:
- Đây, để làm tin, đề nghị chị linh động giải quyết, chứ sức vóc tôi không đạp nổi ba chục cây số nữa đâu.
- Ấy chết, không được. - chị ta nguây nguẩy - có chỉ thị của trên rồi.. Quý ba này chúng cháu chỉ được phép bán 2000 cái, mà đã vượt mức trên hai chục cái rồi... Khổ! Sao bác không chịu khó đến từ tuần trước? Sang quý tư cháu hụt chỉ tiêu trên giao thì khốn.
- Thế... - tôi ngơ ngác -... chị nói.... nói thế... có nghĩa là... cháu tôi chết ngoài kế hoạch?
- Vâng, có thế cháu mới yêu cầu bác phải có chứng thực của địa phương và giấy xác nhận của huyện chứ.
Lại còn thế nữa.... Như cái xác không hồn, tôi lừ đừ dắt xe ra, đầu nhức buốt.
***
Tôi quay điện thoại.
- A lô...
- Gì đấy - đầu dây bên kia có tiếng đáp khẽ kèm theo một tiếng gắt... Thủ trưởng đi họp rồi.
- Đề nghị... - tôi lớn tiếng
Mặc thái độ nôn nóng của tôi, người bên kia, giọng còn trẻ lắm, lên giọng:
- Đại sự quốc gia bố già ơi... Tuần sau bố quay lại nhá!
- Trời ơi...! - tôi rên lên, tưởng đất dưới chân sụp lở hàng mảng.
- Khổ lắm... đã bảo đại sự quốc gia mà lị - giọng anh ta càng lúc càng thêm chớt nhả - Bố không chờ được đâu. Mà chờ cũng chẳng để làm gì. Thủ trưởng không giải quyết đâu. Trừ có cái chết.
- Dạ... - tôi đổi sợ thành mừng, líu lưỡi - Chết ạ?... Vâng, thế thì trường hợp này của tôi đúng là chết, chết thật đấy ạ... Cháu tôi...
- Mẹ bố khỉ - hắn cười khành khạch - Cháu bố thì liên quan gì đến đây?
- Nhưng... - tôi chưng hửng
- Định hối lộ hả?... Bắt cóc thủ trưởng về tận quê ăn cỗ cơ đấy... Dịp khác nhé. Hắn tuyên bố.
Tôi đột ngột nổi cơn lôi đình.
- Không còn dịp nào hết!
- Bố cưới hay thằng cháu bố chẳng hạn?
Nghe tiếng máy xập, tôi thất vọng đạp xe ra về, cảm giác rõ hai đầu gối củ lạc sắp long ra đến nơi.
***
Đúng giờ ngọ hôm sau mọi ước muốn của tôi rồi cũng được thực hiện (cũng may, cuộc họp chỉ kéo dài... có một ngày). Nhờ sự "ngoài kế hoạch" của thằng cháu, tôi được dịp tham quan một lô phòng ban và nhận diện không biết bao nhiêu "ngài đáng kính".Hoá ra từ cái váy quan liêu đẻ ra lắm ban bệ, chức tước thật. Chả trách thằng cháu tôi chưa kịp nhập hộ tịch đã nóng lòng chui đầu ra khỏi váy để rồi rơi tọt xuống đất đen theo kiểu "ngoài kế hoạch" thế này.
Hộc tốc đưa giấy về nhà tôi mới ngã ngửa... Dưới hàng loạt chữ ký và con dấu đo đỏ ở phía dưới là dòng chữ "Đề nghị xem xét lại". Hoặc "Chờ xác minh"... Thì ra vì cuống, vì cái bệnh quên không đeo kính, vì cái đầu u mê, nên khi ở trụ sở công an xã bước ra tôi đã không chịu xem lại, xem thật kỹ cho chắc ăn. Tưởng đơn thuần là giấy chứng thực báo tử, ai ngờ họ còn ghi thêm mấy dòng nghi vấn:
"Chết không rõ lý do.. Công an địa phương đang tiến hành điều tra".
Tôi vò đầu, bứt tai, muốn dựng xác cháu lên mà đánh cho hả giận. Cái ngữ nó sống báo hại bố mẹ, chết báo hại chú... Hai ngày trời đạp xe giữa trời nắng chang chang như đổ lửa với sáu bận đi về hơn trăm cây số có ít đâu... trời ơi! Trời có mắt không hả trời? Hay trời cũng mắc bệnh quan liêu nốt?
Nhìn nét mặt chưng hửng của tôi, thằng cả kịp hiểu ra tất cả, nó dúi tút thuốc lá và cả bọc chè vài cân vào tay tôi, rồi giục:
- Bố chịu khó quay lại chỗ công an xã, nói khó với các anh ấy, nhờ các anh ấy chứng thực cho.
Bảo họ ghi thật rõ vào. "Đã chết hẳn vì lý do thất tình do uống rượu"...
Chưa đủ, nó còn dặn thêm:
- Dù hoàn cảnh thế nào bố cũng phải giữ bộ mặt cho thật tươi tỉnh cho con nhờ... Chứ như người sắp đưa ma thế kia, bố ai dám nhận chè thuốc của bố?
Lại một ngày đạp xe, chầu chực, rút kinh nghiệm, lần này tôi thủ sẵn một bao thuốc trong túi và nụ cười thường trực... trên khoé miệng. Đến phòng ban nào cần chứng thực đóng dấu, tôi lập tức bấm bật lửa tanh tách và... vén môi cười xoè... Cuối cùng một dòng chữ loằng ngoằng nửa giun, nửa dế kiểu... bổ túc văn hoá lớp 3 của ông chủ tịch huyện cũng phải bò ra:
"Chết ngoài kế hoạch. Linh động giải quyết."
Cô bán hàng hôm xưa đã nghỉ. Thay cho cô là một thị trẻ hơn, cong cớn khi nhận xấp giấy từ tay tôi:
- Dấu má gì mà mờ thế này?
- Thì dấu của huyện mà chị!
- Huyện nào. Cháu bảo cái dấu ở giấy báo tử kia.
- Ô hay, cháu tôi chết thật mà chị.
- Biết thật hay giả??... Lần sau bác lưu ý rút kinh nghiệm. Dấu mờ thế này mà còn cầm lên đây là cháu bắt về xã xác minh lại đấy.
- Ô...
Vẫn biết tất cả sự lo lắng quan tâm cho sự ra đi của người đã chết chỉ có tác dụng an ủi với người sống. Còn "cát bụi lại trở về với cát bụi". Song "nghĩa tử là nghĩa tận". Tôi cố gắng chọn lấy một cái áo quan đèm đẹp, không nứt, không vênh, không hụt quá hoặc to quá. Khổ một nỗi đống gỗ hòm này quá dở. Không chứng nọ cũng tật kia.
Chị bán hàng thấy tôi có vẻ phân vân, phát bực:
- Thôi, bác ôm nhanh hộ cháu một cái đi. Còn nhiều thủ tục phải giải quyết lắm đấy!
- Vâng, - tôi vội vàng cầu cứu - Chị duyệt cho tôi ít xô màn tiêu chuẩn.
- Bác ra đầu phố mà mua. Hay chửa, đã "chết ngoài kế hoạch" còn đòi duyệt xô màn trong tiêu chuẩn.
Há miệng mắc quai, tôi đành chữa thẹn:
- Thôi được, chị cho tôi nộp tiền thuê xe.
- Chỉ xe tang thôi đấy bác nhớ. Công tác phục vụ tang lễ đã hoàn thành kế hoạch quý ba rồi, tất cả xe khách bây giờ được trên huy động vào đám cưới để làm kế hoạch ba hết. Mùa này là mùa cưới mà.
Run run cầm tấm hoá đơn thuê xe trên tay, tôi khật khưỡng đạp về nhà. Thằng cả bàn:
- Bố cứ ra công ty xe khách mà thuê. Những năm, sáu trăm người cơ mà. Phần lý do thuê bố cứ ghi đại là "đám cưới".
- Đồ...
Tôi trợn mắt, chưa kịp quát nó đã cười ngoác miệng chữa thẹn:
- Thì đang mùa cưới mà bố. Lên tận đấy mà nói lý do: thuê xe tang cho đám ma. Bố ai người ta dám...
***
Nhìn dòng chữ nguệch ngoạc "10 giờ sáng 25/8" trên hợp đồng, tôi giật thót mình:
- Ấy chết, bác linh động cho. Gia đình tôi nhỡ đã ba bốn hôm nay rồi, nóng nực thế này....
- Thì "ngoài kế hoạch" mà bác, Hợp đồng chúng em kín cả rồi, nể bác lắm đấy, nhưng mà chịu...
Thôi chịu khó chờ mấy hôm vậy, bác ạ. Có tốn kém thêm một chút, nhưng vui vẻ. Cả đời mới có một lần ấy mà. Nóng nực sợ thiu bác cứ quăng hết vào tủ lạnh là khỏi lo... Có ế ẩm nữa, bác cứ quay lại đây, anh em cánh xế chúng em xài giúp... Nhồi vào "tủ nóng" còn tốt hơn tủ lạnh đấy bác ạ.
Dở cười dở mếu tôi quay trở lại nhà.
Công việc liệm thi hài bắt đầu. Thay vì những tiếng thút thít, nỉ non, ai oán và lén giơ tay áo lên quệt nước mắt, người ta lẩm bẩm chửi lũ ruồi nhặng chết tiệt và lén giơ tay... bịt mũi, xua ruồi. Chiếc quan tài đèm đẹp tôi đã mất công chọn cả buổi sáng hoá ra quá chật so với thi thể người quá cố. Một phần vì thi hài "nóng nở ra", phần khác vì sản phẩm của công ty là "ngoài kế hoạch", nên những người gia công đóng hòm đã cố gắng tận dụng cả chiều rộng lẫn chiều dài tấm ván. May mà đặt được cháu nằm nghiêng.
Chết đâu phải đã hết. 10 giờ sáng, quang cảnh nhà anh chị tôi hệt như một đám "hát bội". Nửa bưng mặt khóc, nửa bưng miệng cười. Hai chàng tài xế văng tục chửi um. Thực hiện đúng hợp đồng, chàng Công ty xe khách vòng vo tìm nhà. Quay ra quay vào mấy lần thấy vẫn đúng số nhà ghi trên hợp đồng, nhưng không phải đám cưới mà là đám tang. Biết bị "ăn quả lừa" chàng ta làm toáng lên, một hai đòi huỷ hợp đồng. Chàng xe tang (dù đã được lót tay trước bao thuốc, chai rượu), nhân cơ hội cũng khăng khăng đòi huỷ hợp đồng luôn vì đã quá quy định những... bốn ngày. Chỉ khổ cho anh chị tôi, khóc con năm sáu ngày đã cạn kiệt cả nước mắt rồi, trước tình cảnh "không khóc không xong với chúng nó" này, đành phải chạy ra nỉ non, khóc lóc, hứa hẹn "bồi thường đâu ra đó", nghe chừng tang thương hơn cả lúc khóc con.
Hai xe bon bon trên đường tới khu vực cổng nghĩa trang, cả mấy trăm con người đã quên dần "cõi thế", hướng cả vào cõi âm. Trạm dừng cuối cùng của mọi số kiếp sang hèn, đói khổ. Bỗng có tiếng quát giật giọng:
- Dừng lại!... dừng lại!
Anh lái xe khách khựng người trên vô lăng, cặp mắt đảo tứ phía, miệng lẩm bẩm:
- Lại chuyện gì nữa thế này?
Tôi giật mình, trước khi nhảy xuống phòng bảo vệ nghĩa trang còn kịp dõi đôi mắt về phía trước, nơi chiếc xe tang đã mất hút trong lòng nghĩa trang...
Trên xe đám đông hốt hoảng, nhốn nháo. Sẵn kinh nghiệm trong một tuần phục dịch, tôi... vén môi nở nụ cười thường trực và đánh bật lửa tanh tách... Hoá ra trăm sự tại cái chữ... hỉ này. Thật khỉ gió cái nhà anh tài. Xe đưa tang mà dám dán kín cả các hình thù nhảy nhót điên loạn, lại còn trương cả cái chữ hỉ to bằng... mả bố thằng ăn mày ngay đầu xe nữa. Có chết cha con người ta không?
Tài hùng biện, bao thuốc loại sang và chiếc bật lửa "bỏ quên" đã phát huy tác dụng. Chiếc thanh chắn từ từ được nâng lên, anh tài tăng hết ga đâm đánh xầm vào đít xe tang trước mặt.
Tôi cúi đầu, theo mọi người chui ra khỏi xe, cố nén một tiếng thở phào nhẹ nhõm. Bỗng từ đâu anh tôi chạy lại, như hiện về từ thế giới bên kia. Mặt xanh mét, líu cả lưỡi.
- Khổ thân tôi không. - anh nói - Cháu nó chưa có hộ khẩu, người ta bảo không được phép chôn ở đây.
Sau lưng tôi đám đông biến thành cuộc biểu tình, cãi cọ, giằng co, la ó. Mấy bà cô hờ:
- "Ôi cháu ơi... biết chết khổ, chết nhục thế này thì tội gì cháu chết cháu ơi!"
Chàng lái xe tang tức khí mở toang cửa, đuổi hết mọi người xuống, rú ga, lùi sát đít xe đựng áo quan vào tận cửa văn phòng, rồi nhảy xuống, văng tục:
- Mẹ chúng mày. Không để yên cho ông đi, ông khênh quan tài vào giữa văn phòng cho mà ngửi. Lúc nào ngán thì tự chôn. Xem chúng mày có dám ăn thịt nó không?
Nhìn theo dáng điệu tự tin của thằng cả nhà tôi đi vào phía trong, tôi thở ra một hơi nhẹ nhàng.
Đúng nửa tiếng sau, nó quay ra bấm tôi: "Xong rồi... Bố tưởng nhập khẩu cho người chết dễ hơn người sống chắc?..."
Nó dúi vào tận mặt tôi tấm thẻ mộ: Lô 38, khu II, số mộ 1078... Rồi lên giọng giảng giải: Bố ơi, đồng tiền đi trước bao giờ cũng khôn, bố ạ. Tháng trước con đưa ông bạn con ra đây, gia đình lóng ngóng không biết đường lo lót chu đáo, cho nên phải vào nằm trong khu nghĩa trang làm phúc. Ở đấy toàn tứ cố vô thân, chết đường, chết chợ cả thôi bố ạ. Người ta lại vừa bốc mộ xong, nước ngập trắng xoá, dép nhựa, giẻ rách, mảnh áo quan không tan rữa được nổi lềnh phềnh kín mặt hố. Thật đúng là thế giới của người chết nghèo... Vừa nãy con phải nhờ "Bác" ba lần đưa đường chỉ lối(!) chúng nó mới chịu cho anh ấy được ra ở lô II này đấy, ngay gần khu các vị lãnh đạo.
Hoá ra, trong thế giới vĩnh hằng của người đã chết đẳng cấp vẫn còn phân biệt, quy luật giá trị vẫn còn tác oai tác quái.
... Đúng nghi lễ của người Việt Nam, chiều hôm ấy anh chị tôi làm cơm cúng ba ngày, mời bạn bè, họ hàng và người đưa tiễn ở lại thắp nén nhang để cùng tưởng nhớ tới người đã khuất. Trong vòng khói nhang nghi ngút, tôi rợn người khi nghe thấy tiếng khóc thút thít của cháu.
- Làm sao? - tôi thì thầm hỏi cháu tôi - Cháu làm sao?
- Cháu khổ quá chú ơi!
- Biết rồi! Khổ, chết ngoài kế hoạch thì sướng làm sao được!
- Biết thế này thà cháu sống mang tiếng là thằng ăn tàn, phá hoại cho xong.
- Thôi, dẫu sao mọi việc cũng qua rồi. Cháu bây giờ yên ấm dưới suối vàng.
- Chưa qua đâu chú ơi... Hu...hu... hu, cháu không nằm ngửa được... hòm chật quá! Mà sao khi đắp mộ cháu chú không "chi đẹp" cho mấy thằng phu mộ để chúng nó trừng phạt cháu, đắp điếm qua loa, ẩu không chịu được, để đến nỗi bây giờ suốt dọc sống lưng và phía dưới chân cháu đất sụt từng mảng, hở toác hoác. Gió nghĩa trang lồng lộng, lạnh buốt sống lưng, chú ơi... hu... hu...
Tôi đâm bổ đến chỗ thằng cả đang ngồi "chén chú chén anh", lôi xềnh xệch nó đi trước con mắt ngơ ngác của cả nhà:
- Đi! Ra ngay nghĩa trang với tao. Chỉ có mày đi tao mới yên tâm. Sau này bố có làm sao, nhớ là bố chỉ trông cậy vào một mình mày thôi đấy, con ạ.... Trời ơi! Chết mà còn khốn nạn khốn khổ thế này sao?!!
Sấp ngửa chạy ra chỗ dựng chiếc xe đạp cà tàng, thằng cả bảo:
- Bố ơi, đến lượt bố, bố nhớ phải chết trong kế hoạch đấy nhớ, cho chúng con nhờ, chứ ngoài kế hoạch thế này, khổ lắm...
Hà Nội cuối 1986
Trần Khải Thanh Thuỷ
Chết Ngoài Kế Hoạch
Trần Khải Thanh Thuỷ
"…Chết sông chết suối, ngờ đâu chết đuối đọi đèn..…
Thằng cháu tôi đi bộ đội bốn năm, bảy tháng, lù lù dẫn xác về. Chưa kịp nhập hộ khẩu, đã sinh cờ bạc, số đề, rượu chè, rồi thất tình, đau khổ... Một buổi trưa nó nốc rượu say mèm và gục mặt chết ở vũng nước tiểu của mình.
Gom góp họ hàng được gần ba trăm ngàn, tôi tức tốc đạp xe lên cửa hàng huyện, nơi chuyên bán áo quan, xô màn:
- Chị... chị làm ơn...
Chị bán hàng mặt lạnh như tiền:
- Hết rồi bác ạ!
- Kia thây... - tôi lặng người, rón rén chỉ vào đống áo quan trước mặt.
Chị ta bảo:
- Của quý bốn đấy, bác ạ, quý ba bán hết từ ba hôm nay rồi. Tuần sau bác lại.
Tôi kêu lên:
- Trời ơi... có mà đau đẻ chờ sáng giăng...
Thông cảm với bộ dạng nhớn nhác, chán chường của tôi, chị bán hàng nói với giọng thông cảm:
- Thôi, thế này vậy, bác chịu khó đạp xe lên huyện xin chữ ký chứng thực, đề nghị linh động giải quyết, rồi về đây cháu bán cho...
Nhưng rồi thấy tôi cứ đứng lặng, tưởng như đang phải nói chuyện với thây ma, chị bán hàng gắt:
- Kìa, đi đi chứ bác. Quãng chục cây số nữa thôi... Nhưng bác nhớ phải quay về xã viết đơn và xin dấu má thật đầy đủ đấy.
Gần sáu mươi tuổi đầu, bao lần đối mặt với cái chết, chưa bao giờ tôi trải qua tâm trạng bực bội và căng thẳng đến mức này... Xếp cả chồng tiền gần ba trăm ngàn, tháo luôn cả chiếc đồng hồ Citizen màu vàng chanh đặt lên quầy, tôi bảo:
- Đây, để làm tin, đề nghị chị linh động giải quyết, chứ sức vóc tôi không đạp nổi ba chục cây số nữa đâu.
- Ấy chết, không được. - chị ta nguây nguẩy - có chỉ thị của trên rồi.. Quý ba này chúng cháu chỉ được phép bán 2000 cái, mà đã vượt mức trên hai chục cái rồi... Khổ! Sao bác không chịu khó đến từ tuần trước? Sang quý tư cháu hụt chỉ tiêu trên giao thì khốn.
- Thế... - tôi ngơ ngác -... chị nói.... nói thế... có nghĩa là... cháu tôi chết ngoài kế hoạch?
- Vâng, có thế cháu mới yêu cầu bác phải có chứng thực của địa phương và giấy xác nhận của huyện chứ.
Lại còn thế nữa.... Như cái xác không hồn, tôi lừ đừ dắt xe ra, đầu nhức buốt.
***
Tôi quay điện thoại.
- A lô...
- Gì đấy - đầu dây bên kia có tiếng đáp khẽ kèm theo một tiếng gắt... Thủ trưởng đi họp rồi.
- Đề nghị... - tôi lớn tiếng
Mặc thái độ nôn nóng của tôi, người bên kia, giọng còn trẻ lắm, lên giọng:
- Đại sự quốc gia bố già ơi... Tuần sau bố quay lại nhá!
- Trời ơi...! - tôi rên lên, tưởng đất dưới chân sụp lở hàng mảng.
- Khổ lắm... đã bảo đại sự quốc gia mà lị - giọng anh ta càng lúc càng thêm chớt nhả - Bố không chờ được đâu. Mà chờ cũng chẳng để làm gì. Thủ trưởng không giải quyết đâu. Trừ có cái chết.
- Dạ... - tôi đổi sợ thành mừng, líu lưỡi - Chết ạ?... Vâng, thế thì trường hợp này của tôi đúng là chết, chết thật đấy ạ... Cháu tôi...
- Mẹ bố khỉ - hắn cười khành khạch - Cháu bố thì liên quan gì đến đây?
- Nhưng... - tôi chưng hửng
- Định hối lộ hả?... Bắt cóc thủ trưởng về tận quê ăn cỗ cơ đấy... Dịp khác nhé. Hắn tuyên bố.
Tôi đột ngột nổi cơn lôi đình.
- Không còn dịp nào hết!
- Bố cưới hay thằng cháu bố chẳng hạn?
Nghe tiếng máy xập, tôi thất vọng đạp xe ra về, cảm giác rõ hai đầu gối củ lạc sắp long ra đến nơi.
***
Đúng giờ ngọ hôm sau mọi ước muốn của tôi rồi cũng được thực hiện (cũng may, cuộc họp chỉ kéo dài... có một ngày). Nhờ sự "ngoài kế hoạch" của thằng cháu, tôi được dịp tham quan một lô phòng ban và nhận diện không biết bao nhiêu "ngài đáng kính".Hoá ra từ cái váy quan liêu đẻ ra lắm ban bệ, chức tước thật. Chả trách thằng cháu tôi chưa kịp nhập hộ tịch đã nóng lòng chui đầu ra khỏi váy để rồi rơi tọt xuống đất đen theo kiểu "ngoài kế hoạch" thế này.
Hộc tốc đưa giấy về nhà tôi mới ngã ngửa... Dưới hàng loạt chữ ký và con dấu đo đỏ ở phía dưới là dòng chữ "Đề nghị xem xét lại". Hoặc "Chờ xác minh"... Thì ra vì cuống, vì cái bệnh quên không đeo kính, vì cái đầu u mê, nên khi ở trụ sở công an xã bước ra tôi đã không chịu xem lại, xem thật kỹ cho chắc ăn. Tưởng đơn thuần là giấy chứng thực báo tử, ai ngờ họ còn ghi thêm mấy dòng nghi vấn:
"Chết không rõ lý do.. Công an địa phương đang tiến hành điều tra".
Tôi vò đầu, bứt tai, muốn dựng xác cháu lên mà đánh cho hả giận. Cái ngữ nó sống báo hại bố mẹ, chết báo hại chú... Hai ngày trời đạp xe giữa trời nắng chang chang như đổ lửa với sáu bận đi về hơn trăm cây số có ít đâu... trời ơi! Trời có mắt không hả trời? Hay trời cũng mắc bệnh quan liêu nốt?
Nhìn nét mặt chưng hửng của tôi, thằng cả kịp hiểu ra tất cả, nó dúi tút thuốc lá và cả bọc chè vài cân vào tay tôi, rồi giục:
- Bố chịu khó quay lại chỗ công an xã, nói khó với các anh ấy, nhờ các anh ấy chứng thực cho.
Bảo họ ghi thật rõ vào. "Đã chết hẳn vì lý do thất tình do uống rượu"...
Chưa đủ, nó còn dặn thêm:
- Dù hoàn cảnh thế nào bố cũng phải giữ bộ mặt cho thật tươi tỉnh cho con nhờ... Chứ như người sắp đưa ma thế kia, bố ai dám nhận chè thuốc của bố?
Lại một ngày đạp xe, chầu chực, rút kinh nghiệm, lần này tôi thủ sẵn một bao thuốc trong túi và nụ cười thường trực... trên khoé miệng. Đến phòng ban nào cần chứng thực đóng dấu, tôi lập tức bấm bật lửa tanh tách và... vén môi cười xoè... Cuối cùng một dòng chữ loằng ngoằng nửa giun, nửa dế kiểu... bổ túc văn hoá lớp 3 của ông chủ tịch huyện cũng phải bò ra:
"Chết ngoài kế hoạch. Linh động giải quyết."
Cô bán hàng hôm xưa đã nghỉ. Thay cho cô là một thị trẻ hơn, cong cớn khi nhận xấp giấy từ tay tôi:
- Dấu má gì mà mờ thế này?
- Thì dấu của huyện mà chị!
- Huyện nào. Cháu bảo cái dấu ở giấy báo tử kia.
- Ô hay, cháu tôi chết thật mà chị.
- Biết thật hay giả??... Lần sau bác lưu ý rút kinh nghiệm. Dấu mờ thế này mà còn cầm lên đây là cháu bắt về xã xác minh lại đấy.
- Ô...
Vẫn biết tất cả sự lo lắng quan tâm cho sự ra đi của người đã chết chỉ có tác dụng an ủi với người sống. Còn "cát bụi lại trở về với cát bụi". Song "nghĩa tử là nghĩa tận". Tôi cố gắng chọn lấy một cái áo quan đèm đẹp, không nứt, không vênh, không hụt quá hoặc to quá. Khổ một nỗi đống gỗ hòm này quá dở. Không chứng nọ cũng tật kia.
Chị bán hàng thấy tôi có vẻ phân vân, phát bực:
- Thôi, bác ôm nhanh hộ cháu một cái đi. Còn nhiều thủ tục phải giải quyết lắm đấy!
- Vâng, - tôi vội vàng cầu cứu - Chị duyệt cho tôi ít xô màn tiêu chuẩn.
- Bác ra đầu phố mà mua. Hay chửa, đã "chết ngoài kế hoạch" còn đòi duyệt xô màn trong tiêu chuẩn.
Há miệng mắc quai, tôi đành chữa thẹn:
- Thôi được, chị cho tôi nộp tiền thuê xe.
- Chỉ xe tang thôi đấy bác nhớ. Công tác phục vụ tang lễ đã hoàn thành kế hoạch quý ba rồi, tất cả xe khách bây giờ được trên huy động vào đám cưới để làm kế hoạch ba hết. Mùa này là mùa cưới mà.
Run run cầm tấm hoá đơn thuê xe trên tay, tôi khật khưỡng đạp về nhà. Thằng cả bàn:
- Bố cứ ra công ty xe khách mà thuê. Những năm, sáu trăm người cơ mà. Phần lý do thuê bố cứ ghi đại là "đám cưới".
- Đồ...
Tôi trợn mắt, chưa kịp quát nó đã cười ngoác miệng chữa thẹn:
- Thì đang mùa cưới mà bố. Lên tận đấy mà nói lý do: thuê xe tang cho đám ma. Bố ai người ta dám...
***
Nhìn dòng chữ nguệch ngoạc "10 giờ sáng 25/8" trên hợp đồng, tôi giật thót mình:
- Ấy chết, bác linh động cho. Gia đình tôi nhỡ đã ba bốn hôm nay rồi, nóng nực thế này....
- Thì "ngoài kế hoạch" mà bác, Hợp đồng chúng em kín cả rồi, nể bác lắm đấy, nhưng mà chịu...
Thôi chịu khó chờ mấy hôm vậy, bác ạ. Có tốn kém thêm một chút, nhưng vui vẻ. Cả đời mới có một lần ấy mà. Nóng nực sợ thiu bác cứ quăng hết vào tủ lạnh là khỏi lo... Có ế ẩm nữa, bác cứ quay lại đây, anh em cánh xế chúng em xài giúp... Nhồi vào "tủ nóng" còn tốt hơn tủ lạnh đấy bác ạ.
Dở cười dở mếu tôi quay trở lại nhà.
Công việc liệm thi hài bắt đầu. Thay vì những tiếng thút thít, nỉ non, ai oán và lén giơ tay áo lên quệt nước mắt, người ta lẩm bẩm chửi lũ ruồi nhặng chết tiệt và lén giơ tay... bịt mũi, xua ruồi. Chiếc quan tài đèm đẹp tôi đã mất công chọn cả buổi sáng hoá ra quá chật so với thi thể người quá cố. Một phần vì thi hài "nóng nở ra", phần khác vì sản phẩm của công ty là "ngoài kế hoạch", nên những người gia công đóng hòm đã cố gắng tận dụng cả chiều rộng lẫn chiều dài tấm ván. May mà đặt được cháu nằm nghiêng.
Chết đâu phải đã hết. 10 giờ sáng, quang cảnh nhà anh chị tôi hệt như một đám "hát bội". Nửa bưng mặt khóc, nửa bưng miệng cười. Hai chàng tài xế văng tục chửi um. Thực hiện đúng hợp đồng, chàng Công ty xe khách vòng vo tìm nhà. Quay ra quay vào mấy lần thấy vẫn đúng số nhà ghi trên hợp đồng, nhưng không phải đám cưới mà là đám tang. Biết bị "ăn quả lừa" chàng ta làm toáng lên, một hai đòi huỷ hợp đồng. Chàng xe tang (dù đã được lót tay trước bao thuốc, chai rượu), nhân cơ hội cũng khăng khăng đòi huỷ hợp đồng luôn vì đã quá quy định những... bốn ngày. Chỉ khổ cho anh chị tôi, khóc con năm sáu ngày đã cạn kiệt cả nước mắt rồi, trước tình cảnh "không khóc không xong với chúng nó" này, đành phải chạy ra nỉ non, khóc lóc, hứa hẹn "bồi thường đâu ra đó", nghe chừng tang thương hơn cả lúc khóc con.
Hai xe bon bon trên đường tới khu vực cổng nghĩa trang, cả mấy trăm con người đã quên dần "cõi thế", hướng cả vào cõi âm. Trạm dừng cuối cùng của mọi số kiếp sang hèn, đói khổ. Bỗng có tiếng quát giật giọng:
- Dừng lại!... dừng lại!
Anh lái xe khách khựng người trên vô lăng, cặp mắt đảo tứ phía, miệng lẩm bẩm:
- Lại chuyện gì nữa thế này?
Tôi giật mình, trước khi nhảy xuống phòng bảo vệ nghĩa trang còn kịp dõi đôi mắt về phía trước, nơi chiếc xe tang đã mất hút trong lòng nghĩa trang...
Trên xe đám đông hốt hoảng, nhốn nháo. Sẵn kinh nghiệm trong một tuần phục dịch, tôi... vén môi nở nụ cười thường trực và đánh bật lửa tanh tách... Hoá ra trăm sự tại cái chữ... hỉ này. Thật khỉ gió cái nhà anh tài. Xe đưa tang mà dám dán kín cả các hình thù nhảy nhót điên loạn, lại còn trương cả cái chữ hỉ to bằng... mả bố thằng ăn mày ngay đầu xe nữa. Có chết cha con người ta không?
Tài hùng biện, bao thuốc loại sang và chiếc bật lửa "bỏ quên" đã phát huy tác dụng. Chiếc thanh chắn từ từ được nâng lên, anh tài tăng hết ga đâm đánh xầm vào đít xe tang trước mặt.
Tôi cúi đầu, theo mọi người chui ra khỏi xe, cố nén một tiếng thở phào nhẹ nhõm. Bỗng từ đâu anh tôi chạy lại, như hiện về từ thế giới bên kia. Mặt xanh mét, líu cả lưỡi.
- Khổ thân tôi không. - anh nói - Cháu nó chưa có hộ khẩu, người ta bảo không được phép chôn ở đây.
Sau lưng tôi đám đông biến thành cuộc biểu tình, cãi cọ, giằng co, la ó. Mấy bà cô hờ:
- "Ôi cháu ơi... biết chết khổ, chết nhục thế này thì tội gì cháu chết cháu ơi!"
Chàng lái xe tang tức khí mở toang cửa, đuổi hết mọi người xuống, rú ga, lùi sát đít xe đựng áo quan vào tận cửa văn phòng, rồi nhảy xuống, văng tục:
- Mẹ chúng mày. Không để yên cho ông đi, ông khênh quan tài vào giữa văn phòng cho mà ngửi. Lúc nào ngán thì tự chôn. Xem chúng mày có dám ăn thịt nó không?
Nhìn theo dáng điệu tự tin của thằng cả nhà tôi đi vào phía trong, tôi thở ra một hơi nhẹ nhàng.
Đúng nửa tiếng sau, nó quay ra bấm tôi: "Xong rồi... Bố tưởng nhập khẩu cho người chết dễ hơn người sống chắc?..."
Nó dúi vào tận mặt tôi tấm thẻ mộ: Lô 38, khu II, số mộ 1078... Rồi lên giọng giảng giải: Bố ơi, đồng tiền đi trước bao giờ cũng khôn, bố ạ. Tháng trước con đưa ông bạn con ra đây, gia đình lóng ngóng không biết đường lo lót chu đáo, cho nên phải vào nằm trong khu nghĩa trang làm phúc. Ở đấy toàn tứ cố vô thân, chết đường, chết chợ cả thôi bố ạ. Người ta lại vừa bốc mộ xong, nước ngập trắng xoá, dép nhựa, giẻ rách, mảnh áo quan không tan rữa được nổi lềnh phềnh kín mặt hố. Thật đúng là thế giới của người chết nghèo... Vừa nãy con phải nhờ "Bác" ba lần đưa đường chỉ lối(!) chúng nó mới chịu cho anh ấy được ra ở lô II này đấy, ngay gần khu các vị lãnh đạo.
Hoá ra, trong thế giới vĩnh hằng của người đã chết đẳng cấp vẫn còn phân biệt, quy luật giá trị vẫn còn tác oai tác quái.
... Đúng nghi lễ của người Việt Nam, chiều hôm ấy anh chị tôi làm cơm cúng ba ngày, mời bạn bè, họ hàng và người đưa tiễn ở lại thắp nén nhang để cùng tưởng nhớ tới người đã khuất. Trong vòng khói nhang nghi ngút, tôi rợn người khi nghe thấy tiếng khóc thút thít của cháu.
- Làm sao? - tôi thì thầm hỏi cháu tôi - Cháu làm sao?
- Cháu khổ quá chú ơi!
- Biết rồi! Khổ, chết ngoài kế hoạch thì sướng làm sao được!
- Biết thế này thà cháu sống mang tiếng là thằng ăn tàn, phá hoại cho xong.
- Thôi, dẫu sao mọi việc cũng qua rồi. Cháu bây giờ yên ấm dưới suối vàng.
- Chưa qua đâu chú ơi... Hu...hu... hu, cháu không nằm ngửa được... hòm chật quá! Mà sao khi đắp mộ cháu chú không "chi đẹp" cho mấy thằng phu mộ để chúng nó trừng phạt cháu, đắp điếm qua loa, ẩu không chịu được, để đến nỗi bây giờ suốt dọc sống lưng và phía dưới chân cháu đất sụt từng mảng, hở toác hoác. Gió nghĩa trang lồng lộng, lạnh buốt sống lưng, chú ơi... hu... hu...
Tôi đâm bổ đến chỗ thằng cả đang ngồi "chén chú chén anh", lôi xềnh xệch nó đi trước con mắt ngơ ngác của cả nhà:
- Đi! Ra ngay nghĩa trang với tao. Chỉ có mày đi tao mới yên tâm. Sau này bố có làm sao, nhớ là bố chỉ trông cậy vào một mình mày thôi đấy, con ạ.... Trời ơi! Chết mà còn khốn nạn khốn khổ thế này sao?!!
Sấp ngửa chạy ra chỗ dựng chiếc xe đạp cà tàng, thằng cả bảo:
- Bố ơi, đến lượt bố, bố nhớ phải chết trong kế hoạch đấy nhớ, cho chúng con nhờ, chứ ngoài kế hoạch thế này, khổ lắm...
Hà Nội cuối 1986
Trần Khải Thanh Thuỷ
SƠN TRUNG * SAU CƠN BÃO LỤT
SAU CƠN BÃO LỤT
SƠN TRUNG
Lúc bấy giờ thế giới lâm cảnh đại chiến, toàn cầu chia làm ba phe: phe xanh, phe đỏ và phe vàng. Phe xanh và phe đỏ kết hợp cùng nhau đánh phe vàng nên phe vàng đại ba.i. Nước Phương Nam chia hai phe, một bên theo phe đỏ, một bên theo phe xanh. Anh em Lưu Cáo là một trong những anh hùng của thời này đã theo phe đỏ. Lưu Cáo là người tinh thông thập bát ban võ nghệ, mà trí tuệ cũng hơn người. Ông tuyên bố thực hiện đường lối vương đạo, lấy nhân nghĩa làm đầu và thực thi công bằng xã hô.i. Ông cho ông là người kết hợp lý thuyết với thực hành, đưa triết lý từ trên trời xuống cõi nhân thế, còn Phật, Lão, Khổng Mạnh chỉ là lý thuyết suông, không đem lại cơm no áo ấm một cách thực tế cho dân nghèo. Ông ra lệnh triệt hạ chùa chiền, đình miếu, bắt các sư sãi phải nhập ngũ tòng chinh vì theo ông tôn giáo là thuốc phiê.n. Ông quan niệm rằng lao động là vinh quang, những ai không lao động tức là ăn hại xã hội, hoặc bóc lột nhân dân phải bị tiêu trừ. Vì vậy ông ra lệnh quân lính tịch thu gia sản các nhà giàu. Ai tỏ ý kháng cự hay than van là ông cho binh sĩ toàn quyền giết sạch hoặc bỏ tù họ. Ông nhận định chỉ có công nhân và nông dân là đich thực tầng lớp lãnh đạo vì họ là thành phần lao động sản xuất, còn bọn khoa bảng thì không có giá trị bằng cục phân. Vì vậy, ông ra lệnh giết, bỏ tù hoặc thải hồi các vị tú tài, cử nhân và tiến sĩ. Một số cử nhân, tú tài vì sự sống, đã khai mình là công nhân, nông dân để được kết nạp vào hàng ngũ tân chính. Hạng thương nhân cũng bị gán tội là thành phần bóc lột, là gian thương, là kẻ thù của dân lao đô.ng. Ông hứa hẹn sẽ cho mỗi dân nghèo có một mẫu ruộng, mội cái nhà và một mảnh vườn trồng rau, cây ăn trái và trồng hoa bốn mùa.
Lưu Cáo vừa dùng lý luận, vừa hứa hẹn, vừa khủng bố cho nên dân chúng đa số đi theo ông. Quân lính càng ngày càng đông, lại được Mẫu quốc Đỏ ủng hộ nhiệt tình nên phe xanh thua trận, ông đem binh tiến về kinh đô rồi xưng hoàng đế, lập chế độ “quân chủ chuyên chế nhân dân”.
Sau khi Lưu Cáo lên ngôi hoàng đế, mưa gió tầm tã, bão tố triền miên gây ra những cơn lụt khủng khiếp tại miền Bắc. Làm vua được vài năm, Lưu Cáo bệnh chết vì không con nên em là Lưu Hồ lên ngôi. Khi Lưu Hồ lên ngôi lại một trận lụt khác nổi lên, mà nặng nhất là ba tỉnh Sơn Hưng Tuyên. Trước tình cảnh khốn khổ của dân chúng, đức vua triệu tập một cuộc họp khẩn cấp trong đó có tổng đốc Sơn Hưng Tuyên tham dự. Quan thượng thư bộ Lễ đề nghị kêu gọi quốc tế viện trợ và đồng bào trong và ngoài nước góp tiền bạc, áo quần và lương thực về cứu trợ nạn nhân bão lu.t. Quan thượng thư bộ Binh tâu xin bắt hết những ai có thể chống chế độ và có thể gây nổi loạn trong nước. Quan thượng thư bộ Hình xin ra pháp lệnh việc cứu trợ là độc quyền của triều đình, tư nhân không được tham gia, ai tự tiện đem gạo vải trực tiếp cho nạn nhân thì sẽ bị trị tô.i. Tiền bạc, áo quần , thuốc men của tư nhân và quốc tế phải gừi về triều đình để triều đình định đoa.t. Vua chỉ thị quan tổng đốc Sơn Hưng Tuyên chấp hành các nghị quyết của hội nghị triều đình.
Khi trở về nhiệm sở, tổng đốc Sơn Hưng Tuyên triệu tập cuộc họp khẩn cấp. Ông thông báo các nghị quyết mới nhất của triều đình về việc cứu trợ, và yêu cầu các quan dưới quyền đóng góp ý kiến. Quan đầu tỉnh Sơn Tây trình bày:
-Bẩm quan lớn, Sơn Hưng Tuyên có mười phủ, thực tế chỉ có sáu phủ là gặp thiên tai. Vậy ta chỉ tập trung nỗ lực cứu trợ sáu phủ. Còn bốn phủ kia phải cứu giúp tiền bạc, thuốc men, thóc gạo và y phu.c.
Quan đầu tỉnh Hưng Hóa phát biểu ý kiến:
-Thưa ngài tổng đốc, bỉ chức có ý kiến là chúng ta cho lính thu mua thóc gạo các nhà giàu để bán rẻ cho dân đói.
Quan án sát Tuyên Quang nói:
Để tránh việc một gia đình nhận gạo nhiều lần, và tránh việc chen lấn mất trật tự, chúng ta nên thiết lập danh sách các gia đình và các nhân khẩu bị thiên tai. Gia đình nhiều người thì phát nhiều, ít người thì phát ít.
Ngay sau buổi họp, quan tổng đốc ra lệnh hai mươi huyện thuộc bốn phủ không bị thiên tai phải đóng góp để giúp đỡ nạn nhân thiên tai theo tinh thần “lá lành đùm lá rách “. Những quan viên và lại viên trong ba tỉnh Sơn Hưng Tuyên phải góp một phần tư số lương bổng. Quan tổng đốc ra chỉ tiêu cho mỗi huyện phải thu mua 20 tấn thóc, nhà nào không bán thóc thì sẽ bị bắt giam hoặc bị phạt vạ. Quan huyện Lập Thạch (Sơn Tây) đặt câu hỏi:
-Bẩm quan lớn, nếu thu mua thóc gạo của dân chúng, thì mỗi cân trả bao nhiêu và lấy tiền ở đâu mà trả?
Quan tổng đốc nổi giận, chỉ mặt quan huyện Lập Thạch mà mắng:
-Ông làm quan bao lâu mà lại đặt câu hỏi ngu xuẩn như thế?
Quan huyện Lập Thạch liền bị lôi xuống nhà giam. Nghe đâu ông bị giam vài năm vì tội bất tuân thượng lệnh, có tư tưởng chống đối triều đình, và không hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao phó. Sau vài năm ngồi trong nhà lao, ông chắc hiểu rõ bí quyết làm quan. Nhưng khi ông hiểu rõ thuật này thì đã trễ vì triều đình đã thải hồi ông về quê cày ruô.ng.
Công việc thu mua kéo dài đến vụ mùa sau, còn việc phát chẩn thì thực hiện gấp rút. Sau khi chờ đợi ba tháng lập sổ hộ khẩu, quan tổng đốc ra lệnh mở kho phát chẩn. Mỗi hộ được khoảng hai, ba cân ga.o. Một số tiền bạc, hàng hóa gửi về triều đình thì bỏ vào kho lương thực nhà nước, còn tiền bạc thì chuyển vào ngân hàng hoàng gia. Kết thúc vụ thiên tai, quan thượng thư bộ Tài chánh báo cáo mật với đức vua là thâu được hai mươi ngàn lượng vàng. Đức vua vui cười mà bảo rằng:
-Các khanh làm việc rất tốt. Chúng ta sản xuất mười năm cũng không thắng lợi bằng một cơn bão lụt mất mùa. Cầu cho năm nào nước ta cũng bị hạn hán và bão lụt!
Công cuộc phát chẩn chưa kết thúc, sứ giả triều đình đã đến hối thúc quan tổng đốc báo cáo tình hình về triều đình, nhất là tình hình tài chánh thu được bao nhiêu, và phát ra bao nhiêu. Quan tổng đốc vội sai ban tài chánh đúc kết việc xuất nhâ.p. Sau mấy ngày tính toán, viên thư lại già trình quan tổng đốc là thu được tám ngàn lượng vàng do quốc tế viện trợ và hải ngoại gửi về cho thừa tuyên Sơn Hưng Tuyên. Còn việc cắt lương viên chức và thu mua lúa dân cũng được ba ngàn lượng trong vòng ba tháng. Tất cả đã gửi vào ngân hàng Vạn Lợi rất bảo đảm. Quan tổng đốc tính sẽ giữ lại năm ngàn lượng cho mình, còn sáu ngàn lượng sẽ dâng lên cho đức vua. Quan nghĩ rằng với món lễ vật này sẽ lảm cho hoàng thượng vui lòng, và ông sẽ được thăng quan tiến chức, và gia đình ông sẽ được hạnh phúc. Ông lên tiếng bảo viên lại già làm sớ tâu vua thành quả việc cứu trợ và hứa hẹn sẽ dâng vua sáu ngàn lượng vàng. Viên lại già tuân lời, và hôm sau quan tổng đốc đã ký tên vào tấu chương và cho người gửi đi. Ông đã phục vụ hai triều vua, đã theo tiên hoàng chinh chiến khắp nơi, tay ông đã giết hàng ngàn mạng người kể cả binh lính và dân chúng nên ông mới được hoàng thượng tín nhiệm cất nhắc từ tri huyện lên tuần phủ rồi tổng đốc Sơn Hưng Tuyên, mặc dầu ông là một võ tướng, không biết chữ nhất là mô.t. Ông đã xây dựng cho tương lai ông và gia đình ông. Ông chợt nghĩ đến thằng con ông. Mấy hôm nay nó đi đâu mất biê.t. Cũng như ông lúc nhỏ, con ông không thích học, chỉ thích chơi bời. Nó học rất dốt nhưng ông đã vận động cho nó vào Quốc Tử Giám. Dẫu sao, nó cũng mang danh là giám sinh cũng đủ xênh xang với người đời.
Buổi trưa, dùng cơm xong, quan tổng đốc định nghỉ trưa một giấc như thường lệ. Vừa định lui gót vào hậu đường thì viên lại già phụ trách Tài vụ đã chạy đến cấp báo:
- Bẩm quan lớn, vàng bạc hết sạch rồi!
- Sao? Ngươi nói sao?
- Bẩm quan lớn, hôm qua ai đó đã rút hai mươi ngàn lượng vàng. Trưa nay ngân hàng Vạn Lợi đã cho người báo tin này, và đổ trường Đại Thắng đã đến nhận hai mươi ngàn lượng vàng tại ngân hàng. Bẩm quan lớn, Tiền cứu trợ mất hết rồi, làm sao trả lời với triều đình?
Quan lớn nổi trận lôi đình, sai bọn tuần bộ đi điều tra. Họ đi một buổi, trở về trình quan tổng đốc là suốt tháng vừa qua, đại công tử đã thua hai chục ngàn lượng vàng, đã ký giấy nợ, và giao nạp sổ ngân hàng của ngài cho đổ trường. Đỗ trường bèn giao giấy nợ cho ngân hàng Vạn Lợi, và ngân hàng này đã lấy số vàng của quan lớn mà xiết nợ công tử.
Nghe tin dữ, quan tổng đốc xây xẩm mặt mày. Ngân hàng Vạn Lợi và đổ trường Đại Thắng đều là cơ sở kinh tài của Mẫu Quốc. Mắc nợ của họ thì chỉ có chết, không thể dùng tình cảm hay pháp luật nói chuyện với họ. Nếu là ngân hàng và công ty Việt Nam, ngài có thể dùng quyền uy mà từ chối hoặc bỏ tủ họ về tội sái luật, hoặc dùng tình cảm mà khất nợ. Nhưng đây là ngân hàng và công ty của Mẫu quốc. Họ có luật của họ. Cha mắc nợ thì họ bắt con trả. Con mắc nợ thì họ buộc cha phải đền. Đó là pháp luật, là phong tục Mẫu quốc. Khi ký giấy vay nợ , các nạn nhân phải cam kết công nhận điều kiện này. Chính hoàng đế khi khởi binh cũng đã vay nợ ngân hàng Vạn Lợi để mua lương thực và vũ khí, và họ ngon ngọt bảo là họ viện trợ vì tình anh em quốc tế, “ núi liền núi, sông liền sông”. Nợ cha đẻ nợ con, cứ chồng chất lên cao, vua phải dâng một phần đất nước cho họ. Sau khi lên ngôi, Lưu Minh cũng đã phải ký bán đất cho mẫu quốc. Tể tướng đầu tiên, tể tướng thứ hai, thứ ba cũng ký tên bán nước. Nay con ông lại vay nợ Mẫu Quốc, làm sao ông trả vàng cho triều đình? Nếu thủ phạm cướp tài sản của ông là người ngoài, ông có thể kiện để bỏ tù nó nhưng thủ phạm lại là con ông! Dù bỏ tù nó, số vàng của ông cũng đã bị ngân hàng mẫu quốc xiết nợ, không thể đòi la.i. Số vàng ông thu được của tứ phương là tài sản của triều đình, ông không thể nuốt trọn, mà phải dâng na.p. Ông không thể giấu diếm vì bên cạnh ông, có nhiều tai mắt của triều đình. Mất tiền của triều đình thì phải bị ngồi tù hoặc bị chém đầu. Đằng nào ông và con ông cũng bị tội, không phương cứu vãn. Ông không biết làm sao giải quyết vấn đề!
Thấyquan tổng đốc buồn rầu, một viên Đô lại già xin vào hiến kế. Y nói:
-Bẩm quan lớn, xin quan lớn giao toàn qưyền cho con, con sẽ giải quyết mọi vấn đề cho ngài.
Quan lớn được lời như cởi tấm lòng, bèn chấp thuận đề nghị của viên lại
già. Vài tháng sau, khắp nơi người ta thấy cáo thị của công ty Hoàn Mỹ
tuyển chọn nhân viên. Lúc này, khắp nơi bão lụt, đói kém, lại nữa từ khi
anh em họ Lưu cai trị, đời sống nhân dân ngày càng xuống thấp. Nay được
thông báo tuyển lựa nhân viên thì nam nữ, trẻ gìà ai cũng phấn khởi.
Mỗi người trúng tuyển phải nộp mười lạng vàng cho công ty. Sau mấy tháng
thì dịch vụ đưa nam nữ ra lao động nước ngoài được thực hiê.n. Tiếp
theo là chương trình giới thiệu hôn nhân ngoại quốc. Cuộc làm ăn thành
tựu vì người các nước đến Việt Nam chọn lựa người đẹp để đem về nước họ.
Song song với các dịch vụ trên, còn có việc quan tổng đốc chiếm đất đai
của nhân dân đem bán cho ngoại quốc. Viên Đô lại già lại hiến kế bắt
các nhà buôn bán trong tỉnh nộp thêm thuế 5% , và các tiệm rượu, tiệm ăn
phải bán bánh kẹo, đậu phụng cho khách, dù khách không ăn cũng phải
tính tiền, tất cả đều bỏ vào quỷ “ xóa đói giảm nghèo”. Viên đô lại cũng
vạch kế ho.ach phá rừng, lấp sông để lấy ruộng đất bán cho ngoại bang.
Chỉ trong mấy tháng mà quan tổng đốc đã thâu mấy vạn lượng vàng. Quan
bèn trích ra một số tặng các kẻ thân tín và một số dâng hoàng thươ.ng.
Ông được vua ban cho danh hiệu “ nhà tỷ phú nhân dân”, là “ nhà kinh
doanh tài giỏi nhất quốc gia” được ghi tên vào quyển “ Guinness quốc gia
và thế giới” . Vài tháng sau, quan tổng đốc được thăng Lại bộ thượng
thư, rồi làm tể tướng. Từ đây, ông sống trong giàu sang và quang vinh
nhất nước. Kể từ khai quốc đến nay, nước ta chưa có ai giàu lớn và giàu
mau như thế. Đó là một niềm tự hào của tổ quốc và nhân dân ta, nhất là
niềm tự hào của triều đình ta đã tiến nhanh tiến mạnh vượt qua tư bản và
quân chủ! Vì vậy, khắp nước, phong trào buôn dân, bán nước trở thành
mạnh mẽ trong triều đình và các địa phương. Người ta tranh nhau làm giàu
bất kể thủ đoa.n.
Về công tử con quan tổng đốc sau khi thân phụ cậu lên làm tể tướng thì
càng ngày cậu càng thêm thanh thế. Công cuộc kinh doanh của cậu và gia
đình cậu từ địa bàn Sơn Hưng Tuyên mở rộng qua toàn quốc và toàn cầu.
Bọn thanh niên con các quan trong triều ngày càng bâu xung quanh cậu
đông đảo. Cậu say mê cở bạc mà cũng say mê ca vũ nha.c. Cậu say mê cô
đào Nguyệt Minh, một hoa khôi tại trà lầu Bồng Đảo, mà cậu con trai con
cựu thừa tướng cũng yêu Nguyệt Minh. Vì tranh gái đẹp, hai bên đi đến ấu
đả nhiều lần. Một hôm con trai tân thừa tướng đến trà lầu thì gặp lúc
con trai cựu thừa tướng đang ôm ấp Nguyệt Minh. Cậu tức giận xông vào
đấm đá cặp ”gian phu gian phụ” . Con trai cựu thừa tướng một mặt tức
giận về cha cậu bị thất sủng, công việc kinh doanh bị tân thừa tướng lấn
át, còn người yêu của cậu cũng bị thằng nhãi chiếm đoạt, y tức giận rút
súng bắn con trai tân thừa tướng ba phát vào đầu, hai phát vào tim. Khi
đưa cậu vào y viện thì cậu đã trút hơi thở cuối cùng!
Sơn Trung
NGUOI TRAN GIAN *THƯƠNG GIA ÁO VÀNG…
THƯƠNG GIA ÁO VÀNG…
"A Di Đà Phật, là một Phật tử, nếu nói láo, nói thêu dệt chẳng những có tội mà còn mang khẩu nghiệp, biết sai mà ngậm miệng bao che lại nặng tôi hơn. Lời nói phải không sợ khẩu nghiệp mà còn được phước vì có thiện ý cảnh tỉnh người mê muội"
Sự kiện Ông Trần văn Cảnh hay Tắt Phước hay Phước Huệ gì đó, mượn chiếc áo vàng, đội lớp thầy tu làm ô uế cưả thiền môn, hay lấy tiền chùa Quy Mã du hí với người yêu Diệu Đức hai tháng mỗi năm mới chỉ là một, còn nhiều lắm, nó chưa lộ ra vì các ông, các bà khác vẫn còn nồng ấm hương T… giữa thầy, giữa cô và các con trong lén lút…
Áo không phải là thầy tu, nhưng bá tánh cứ cúi đầu dâng hiến khiến Thầy phải nghĩ ra trăm phương ngàn kế để tiêu xài nó. Có tiền mua tiên cũng được. Vì thế, ông sư bà ni tha hồ xây lầu, tậu xe, du lịch, hành hương…Họ trở thành những thương gia của đạo Bụt.
Để vào đề, tôi mạn phép vòng vo một chút về cái Tánh phàm của mỗi con người.
Sơ luợt về cái nhân chi sơ…
Vừa lọt lòng mẹ, đứa bé chào đời bằng tiếng khóc, phải chăng để nói lên sự sợ hải khi sắp hội nhập cõi trần?
Rồi, bé sẽ biết vui trong vòng tay thân yêu trìu mến của mẹ cha và buồn khi thiếu nó. Từ đó bé bắt đầu huấn tập lục dục thất tình để rồi dần dần đánh mất cái nhân chi sơ của thuở lọt lòng.
Vào đời, con người bắt đầu làm sở hửu chủ một rồi nhiều thứ nhưng vẫn cảm thấy chưa đủ nên cố tình tranh danh đoạt lợi để có nhiều hơn nữa và từ đó quên đi tất cả cái trong trắng thơ ngây của những ngày mới ra đời…
Một người đi tu cũng gần giống như vậy, cho dù tu vì chí nguyện, tu vì thất tình lục dục…lúc khởi thuỷ rất tinh tấn miên mật nhưng tâm càng tịnh thì caí động của đời xâm nhập càng dữ dội hơn. Không như những bậc hiền triết sống an nhàn ẩn dật nơi rừng cao núi thẳm, các nhà tu hành nhập thế ở thời mạt pháp nầy phải kề cận với khối người mang qúa nhiều ác nghiệp nên nét son tu hành trở thành sẩm nặng rồi từ từ mọi thói hư tật xấu bắt đầu nhen nhúm để thay chỗ cho chữ TU mà lúc xuống tóc đã hứa nguyện thề…
Đây, câu chuyện điển hình, tôi nghĩ rất nhiều người biết, nhất là các vị tu hành, các Phật tử. Hãy coi lại để minh tâm, diệt bớt tính tham vốn đã hiện hửu trong lòng:
Thầy RAM GOPAL, một thiền sư đắt đạo Ấn Độ, viện trưởng của một tu bệnh viện chửa trị mọi bệnh nan y, kể lại con đường tu hành của mình cho phái đoàn của Hội Khoa Học Hoàng Gia Anh đến vấn đạo ông hơn một thế kỹ trước: (Hành Trình Về Phương Đông của Nguyên Phong)
Một đệ tử quyết tâm cầu đạo, xin học với một đạo sư, sau thời gian học hành chăm chỉ, một hôm sư phụ có việc phải đi xa nên dặn học trò ở lại chăm lo tu hành. Nghe theo lời thầy, trò thiền định sớm hôm không hề bê trễ.
Vì chỉ có một miếng khố che thân mà bị chuột cắn hoài nên rách nát hết, thầy phải đi xin một mảnh vải che thân khác, cứ thế, hết mãnh nầy tới mãnh khác. Dân làng thấy vậy, bèn biếu một con mèo để trừ lũ chuột. Có mèo, chuột không dám lộng hành nữa, nhưng tu sĩ phải lo thêm một phần ăn. Ngoài thực phẩm chay tịnh, tu sĩ phải xin sữa để nuôi mèo. Một tín đồ tốt bụng bèn tặng tu sĩ một con bò cái để có sữa cho mèo. Tu sĩ vui vẻ nhận con bò, nhưng rồi phải còng lưng cắt cỏ nuôi bò. Có mèo, có bò, tu sĩ phải bận tâm để lo cho nó. Dân làng thấy vậy, bèn hiến tu sĩ một mảnh đất và dụng cụ canh nông để tu sĩ trồng trọt. May cho tu sĩ, miếng đất quá màu mỡ nên lợi nhuận rất nhiều cộng với bò mèo đều sinh sôi nẩy nở, tu sĩ làm không xuể nên phải nhờ đến dân làng. Từ đó chốn thanh tu bổng chốc trở thành một đồn điền trù phú…
Tiền vào như nước, tu sĩ phá bỏ chùa cũ để xây một đền thờ to lớn đẹp đẻ, sơn son, ghép vàng, bá tánh tấp nập cúng dường để mua CÔNG ĐỨC? Qúa nhiều việc, nhiều tiền, tu sĩ hết tu và bù đầu vào những con số và kế hoạch kinh doanh thêm…Tu sĩ bắt đầu trở thành đại hào, đại phú, đại tư bản, chỉ trừ chiếc aó đang khoát bên ngoài…
Một hôm sư phụ trở về không thấy túp lều đơn sơ nữa mà chỉ thấy một ngôi đền tráng lệ, nô nức khách hành hương, ồn ào hơn chốn phồn hoa đô hội.
Thấy thầy về, trò vui mừng ra chào đón và bắt đầu phân trần cho những đổi thay ngoài ý muốn.
Sư phụ thở daì dạy rằng:
- Xây cất đền thờ thật to chỉ là trói buộc, nào phải giải thoát. Tu tập tín đồ thật đông thì ồn ào phức tạp, chỉ gây trở ngại cho việc thanh tu. Vì một cái khố rách mà con đã đi thật xa, xa hẳn con đường mà ta chỉ dạy nhằm việc giải thoát. Con chỉ lầm lẫn một chút mà đã đi lệch lúc nào không hay, trói buộc các thứ đó, làm sao con có thể giải thoát được?
Ram Gopal yên lặng, như để ôn laị dĩ vãng, rồi chậm rãi nói: Người tu sĩ đó là tôi, tôi đã từ bỏ hết để theo thầy lên non học đạo, và nay tôi áp dụng nó (đoạn tuyệt tài sản) để chửa mọi bệnh nan y trong tu bệnh viện này…
Câu chuyện trên hầu hết các vị tu hành đều thấu triệt, nhưng vì đồng tiền, vì lợi đã làm mờ lương tri khi phải khoát lên chiếc áo vàng oan nghiệt…
Bước đầu hải ngoại:
Sau khi rời ghe đặt chân lên miền đất mới, nhìn chiếc áo nâu sòng, mọi người thoát chết đều kính trọng, cho đến lúc định cư khi thầy khoát lên chiếc áo vàng thì niềm kính trọng cũng vẫn còn nên thầy được ăn trên ngồi trước, được tín đồ cung phụng nên chẳng mẻ một móng tay hay phải rụng một lông chân trong khi mọi người phải đi cày, có khi hai, ba việc để có tiền dư cúng dường, mua phước…
Người Việt haỉ ngoại giàu một thì các thầy giàu gấp trăm ngàn lần, từ một căn phố nhỏ, rồi hai căn, ba căn và cuối cùng đập bỏ hết để xây thành một nơi nguy nga tráng lệ. Anh làm được, tôi làm được, thế rồi nhiều người khoát aó thầy tu. Rừng không hai cọp, thi đua lập chùa, nên chùa mọc nên như nấm mà Phật tử chỉ lèo tèo. Để trang trải cho những chi phí xa hoa vì lòng tham, các thầy quản cáo rầm rộ để dành giựt Phật tử, ngoài vấn đề tu học, họ thi nhau tổ chức đủ trò, nào đaị nhạc hội, nào du lịch, hành hương v.v…
Để có vây cánh, thâỳ thâu nhận đệ tử hay ủng hộ bạn đồng tu để lập thêm chùa chẳng những trong môt thành phố mà cả trên khắp thế giới để hòng vơ vét tiền bạc của đám Phật tử u tối, nghèo, giàu, sẵn sàng bỏ tiền mua công đức?..
Nhiều chùa trở thành chùa Bà Đanh nhưng vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt, để cho ta thấy rằng các ngài là những thầy tu tỉ phú thời đại.
Theo luật thì chùa nào cũng có ban trị sự để phục vụ để quản lý mọi chi tiêu, nhưng rồi vì tiền, vì nể thầy nên họ đều nhường bước đặt thầy trên đầu để qùy mọp xuống mà tuân theo mọi chỉ thị. Thầy bận rộn cả ngày vì ôm đủ thứ nên quên hẳn đường Tu để đổi lấy đường Tiền…
Trong chánh điện, trong Quan Âm Các, không chùa nào là không có hằng trăm, ngàn, tượng Phật nhỏ xung quanh, được bán với gía cắt cổ, tuỳ theo vị trí mà các thầy hô hào để mua CÔNG ĐỨC, caí gì cũng gọi là công đức, thùng phước sương to tướng cũng đề hai chữ công đức, ôi! công đức, công đức. Sao các thầy lạm dụng thế mà quên đi những gì dạy bảo của Lục Tổ Huệ Năng để lại, đã minh thị rất rõ trong Kinh Pháp Bảo Đàn (KPBĐ):
Quan Vi Thứ Sử đời Đường, được vua gửi đến để Vấn đạo Lục Tổ, Ngài hỏi LT rằng:
Đệ tử có nghe đức Đạt Ma, lúc ban sơ hóa độ Lương Võ Đế, Vua có hỏi rằng: "Trẩm trọn đời cất chùa độ tăng, đãi chay, làm phước, có CÔNG ĐỨC gì không? Đạt Ma nói thật không có công đức. Đệ tử chưa thấu hiểu lẽ ấy, xin hoà thượng giải cho".
Lục Tổ nói: THẬT KHÔNG CÓ CÔNG ĐỨC, chớ nghi lời nói của thánh nhân. Võ Đế mắc tà kiến, không biết CHÁNH PHÁP, cất chùa, độ tăng, đãi chay làm phước, ấy gọi là CẦU PHƯỚC, không thể lấy phước mà kể là công đức được. CÔNG ĐỨC Ở TRONG PHÁP THÂN, CHỚ CHẲNG PHẢI Ở CHỖ TU PHƯỚC.
Là một Phật tử sơ khai nhưng tôi đã thuộc nằm lòng những lời trên của Lục Tổ, sao qúy ông Sư bà Ni lại cố tình quên những lời lẽ dạy bảo rõ ràng trong sáng nầy.
Làm tiền trên xác chết:
Dù nghèo đến đâu ngươì con Phật vẫn phải chu toàn bổn phận thiêng liêng cho thân nhân của mình trong ngày qúa cố. Nếu bạn may mắn ở trong nhóm thiền thiện nguyện hay chỉ cần biết họ thì họ sẵn sàng giúp bạn để tụng kinh siêu độ không tốn một đồng xu cắt bạt, còn nếu bạn vì qúa hiếu thảo, có tư tưởng bịnh hoạn rằng các thầy mới có khả năng siêu độ người chết hơn ( như thầy Tắc Phước) thì bạn phải moi hầu bao ra trả chẳng những cho chùa mà rồi phải cúng dường cho từng thầy nữa. Mỗi chùa đều có gía trên trời dưới đất chứ không chùa nào free cả, khổ nhất là cái màng cúng dường cho từng thầy ngoài cái gía đó. Tụng kinh cho đám ma bây giờ nó trở thành một DỊCH VỤ nên nhiều nhà quàn đã bao thầu luôn và như vậy thân nhân người xấu số đỡ bớt đau khổ (phải cúng dường từng thầy) trong ngày khổ đau vì mất mác thân nhân…
Nếu thân nhân được mồ yên mả đẹp, thì cũng phải tốn bảy thất, rồi thất hằng năm. Hỏa táng cũng vậy, nhưng hủ tro không còn là tro nữa mà là chỗ đẻ ra tiền cho qúy chùa. Qua năm này tháng nọ, tro sẽ thành vàng, chi chit từng tầng bên mẹ Quán Âm, Ôi! mong thầy nên khuyên họ sớm bón phân cho cây cỏ hay làm màu mở cho sông ngòi biển cả, để người chết không còn vướn bận mà thánh thóat ra đi…Còn nữa, sau lưng chánh điện, là bản phong thần to tướng, trên đó được gắn hình người qúa cố cũng là một lợi tức ắc có của chùa. Mỗi tấm tùy theo vị trí đều có tiền dán bên trong, hết tiền, hết keo, hình người chết tức khắt bay vào cực lạc…
Nói nhiều, nói lắm, nếu lỡ noí qúa, nói trật, tôi sợ mang khẩu nghiệp nên tạm dừng nơi đây với ước mong rằng: Với qúy thầy: Hãy luôn ghi nhớ lời thề nguyện sau khi cạo đầu để khoác chiếc áo vàng mà tu cầu giải thoát như câu chuyện của chính thầy Ram Gopal nói trên. Việc quản lý chùa đã có ban trị sự, có bá tánh…
Với Ban Trị Sự: Mong rằng các ông là những Phật tử chân chính gương mẫu, xây đạo giúp đời, đừng a dua theo thầy mà bòn rút bá tánh để bỏ túi riêng, để phát triển chùa như môt thương nghiệp, nó chẳng ích gì cho việc tu hành mà là lòng tham, là đệ nhất độc thì con đường địa ngục của các ông ắt phải đến. Một đồng hai đồng đều phải có biên nhận, phải khai thuế…Hãy thượng tôn luật pháp và tự vấn lương tâm của một người con Phật mà hành xử nhiệm vụ của mình.
Với Phật tử: Phật tử vào chùa phần lớn đều nghĩ rằng cúng dường thật nhiều để mua công đức, mua sức khoẻ, mua giàu sang danh vọng…Không phải vậy đâu các vị Phật tử mê muội ơi, Lục tổ đã nói như trên: công đức, sức khoẻ giàu sang danh vọng nó ở trong chính pháp thân của qúy vị chứ chả mua được ở chùa, hãy nhớ kỹ…Cái SI của qúy vị chẳng mua được công đức như thầy dụ khị mà nó chính là con đường đầu tư vào địa ngục của cả thầy lẫn trò đó vậy.
Hiện tại có rất nhiều chùa, thầy trụ trì kiêm luôn tất cả nên tha hồ hoành hành, làm giàu cho chính mình, cho vợ con, giòng họ ở VN, lén lút gian díu đâu đó làm ô uế cửa thiền môn vì sự tiếp tay của đám Phật tử u mê này.
Nếu là một Phật tử chân chính, nếu là thầy tu, muốn thật tâm tu hành để đắt đạo, hãy noi theo gương thầy Ram Gopal và thực hành đúng theo KPBĐ của thầy Lục Tổ…
Người Trần Gian
Wednesday, November 26, 2008
NGUYỄN THIÊN THỤ * PHAN NGUNG HAY PHIÊN NGUNG * BÀI 1
===
PHAN NGUNG HAY PHIÊN NGUNG ?
*
BÀI I
===
Qua mấy bài phê bình về chữ Hán, tôi nhận thấy ông Minh Di là một người rất giỏi Hán văn. Về văn và Sử, phần đông người nghiên cứu không thông thạo Hán nôm, họ chỉ dựa vào các bản dịch Pháp văn hay nhờ người khác dịch Trung văn cho họ. Ông Minh Di đã nghiên cứu các tài liệu cổ Trung Hoa. Tôi cũng đã có lời khuyến khích ông nên chuyên về cổ sử, nhằm trình bày, đối chiếu tài liệu của hai nước VIệt Hoa.
Gần đây, Trên Dân Vân tập chí, ông Minh Di đã lên tiếng phê binh Ông Trần Gia Phụng và Nguyễn Phương. Tôi không chuyên về Hán học, cũng không chuyên về sử học nhưng vấn đề này là gốc rễ của cổ sử nên đành góp ý đôi lời.
I.TÀI LIỆU SỬ
1. Trần Trọng Kim chép như sau vê nhà Triệu (207-111 tr.Tây Lịch):
' Triệu Vũ Vương (207-137) tr. Tây lịch ) - Năm quý tị (207), Triệu Đà đánh được An Dương vương rồi, sáp nhập nước Âu Lạc vào quận Nam Hải, lập thành một nước gọi là Nam Việt, tự xưng làm vua, tức là Vũ vương, đóng đô ở Phiên Ngung 番禺 gần thành Quảng châu bây giờ (VNSL, 37).
2. Trong Ức Trai Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi, các văn thần Nguyễn Thiên Túng, Nguyễn Thiên Tích và Lý Tử Tấn viết lời tựa có đoạn như sau: “Triệu Vũ Đế tên là Đà lập nước tại đất Phiên Ngung, nay thuộc Quảng Đông” Triệu Vũ đế Đà kiến quốc vu Phiên Ngung kim thuộc Quảng Đông
武帝陀建國于番隅今屬廣東( Ức Trai Di tập hạ, Hoàng KhôI dịch, Phủ QVK, Saigon 1792, tr.726).
3. An Nam Chí Lược của Lê Tắc viết : quân của Lâu thuyền tướng quân . . .chờ quân Lộ Bác Đức kéo tới cùng đi đến thành Phiên Ngung 樓船將軍....待博德俱進,至”番禺 Lâu thuyền tướng quân. . . đãi Bác Đức câu tấn, chí Phiên Ngung “( Viện Đại Học Huế, 1961, tr.57, 92)
4. Từ Hải và Từ Nguyên viết 番禺
Tra các tài liệu sử , tôi thấy hai chữ Phiên Ngung, đều có vài khác biệt. Về chữ Ngung, Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim, An Nam Chí Lược của Lê Tắc và Từ Nguyên, Từ Hải viết 禺 còn Dư Địa Chí của Nguyễn TrãI viết 隅 (có bộ phụ). Như vậy là có hai cách viết: 禺 và 隅 nhưng viết禺 thì phổ biến hơn.
II. TỪ ĐIỂN
1. CHỮ 禺
(1).Thiều Chửu đọc禺 là Ngu, nghĩa là tên núi, tên đất, khu vực) .
(2).Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh, không có chữ này.
(3).Từ Hải
Từ Hải đọc là ngu
魚懼切音遇遇 韻 ngư cụ thiết, âm ngộ, ngộ vận,
· 元劬切音虞虞韻 nguyên cù thiết âm ngu, ngu vận.;
Từ Hải cũng đọc là ngung
魚容切音顒冬韻 ngư dung thiết, âm ngung, đông vận,
4. Từ Nguyên: giống Từ Hải.
5. Từ Điển điện toán Viktionary
禺 ngu, ngung,
Vietnamese
[edit] Han character
禺 (ngu, ngung)
2. CHỮ 隅
(1).Thiều Chửu đọc là 隅Ngung, có nghĩa đất
ngoài ven, hình vuông.
(2). Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh , đọc là ngung: bên góc.
(3).Từ Hải đọc là Ngu
元劬切音虞虞韻nguyên cù thiết, âm ngu, ngu vận).
(4).Tự điển Viktionary ghi:
隅 ' ([[ngung]], [[ngong]])
[edit] Vietnamese
[edit] Han character
隅 (ngung, ngong)
Qua các từ điển trên, ta thấy 隅禺 đọc Ngung hay Ngu đều được đúng như ông Minh Di nói.
3. CHỮ 番
Riêng chữ 番 là quan trọng. Vậy ta thử tra từ điển để xem họ phiên âm chữ 番 là như thế nào
(1). Tự điển Thiều Chửu:
番 phiên, phan, ba, bà (12n)
• Lần lượt. Như canh phiên 更番 đổi phiên (thay đổi nhau).
• Giống Phiên, đời sau gọi các nước ngoài là phiên cả. Như phiên bố 番布 vải tây, phiên bạc 番舶 tàu tây, v.v.
• Các người Thổ ở Đài Loan cũng gọi là phiên.
• Một âm là phan. Tên huyện.
•. Lại một âm là ba. Ba ba 番番 khỏe mạnh.
• .Một âm nữa là bà. Già, lụ khụ.
((2). Hán Việt Đào Duy Anh
Phiên 番: lần lượt. Người Tàu gọi người ngoại quốc hay rợ ở bốn phương là phiên.
(3).
(4).
(3). (3). TỪ Nguyên ( TRUNG QUỐC) 番,
· Chú 1: 敷駑切音翻 元韻 phu nô thiết, âm phiên, nguyên vận. ( âm phiên, vÀn nguyên), nghïa là Phiên.
· Chú 5: 逋倭切音波 歌韻 bô oa ( uy, nụy) thi‰t, âm ba, ca vận (nói lái bô oa thành ba ô (như vÆy là đọc BA), âm BA, vÀn CA.
(Bộ Từ Nguyên này rất cũ, in lần 2, không ghi năm xuất bản ).
(4). TỪ HẢI (trung quÓc ) :
番, 敷駑切音翻元韻 Phiên: phu nô thi‰t âm phiên, nguyên vận. (âm phiên, vÀn nguyên, nghïa là đọc Phiên.Giống chú 1 cûa Từ Nguyên.
(5). Đại Nam Quốc Âm Tự Vị cûa Huÿnh Tịnh Cûa:
Đây là tự điển chữ Nôm, trong đó có từ Hán Việt:
番 Phiên (c.): Một bận, một chuyến, các bộ thuộc ở phía bắc Trung Quốc.
Phiên (c.): Bay, trở.
Phiên (n.): .
Phiên (c.): (Phận).
(6). TỰ ĐIỂN TRẦN VĂN KIỆM
Tác giả là một vị linh mục, hiện còn sống ở Texas, Hoa Kÿ. Đây là một quyển tử điển mới, phiên âm Việt và Hoa , có thể đọc Hán và nôm,.
Phen* (phiên; phiên). Từ cùng nghĩa: 蕃Lần: Phen này ông quyết đi buôn lọng; Bao phen thỏ lặn ác tà; Một phen mưa gió nặng nề - Kẻ phải làm việc nặng nhọc: Phu phen - So sánh mà ghen: Phen (phân)
Phiên (fān) Phen: Tam phiên ngũ thứ (luôn mấy phen) - Có gốc từ nước ngoài: Phiên qua (bí đỏ); Phiên mộc qua (đu đủ); Phiên gia (cà chua); Phiên thự (khoai lang); Phiên hoàng hoa (crocus) - Số gán cho - đơn vị bộ đội: Phiên hiệu
Phiên* (phiên; phiền) Từ cùng nghĩa: 翩 蕃
Phen* (phiên; phiên)
Phen* (phiên; phiên) Lần, phen: Cắt phiên - Làm mau cho xong: Thôi! Phiên phiến đi! - Đông người họp nhau: Phiên chợ Phen* (phiên; phiên)
(7).TỰ ĐIỂN VI TÍNH CHỮ HÁN (Lê Quý Ngưu,Việt Nam)
Ngày nay, tại Việt Nam , một số tự điển Hán Việt có chua cách phát âm Trung Quốc. Tôi xin trình bày một quyển tiêu biểu. Đó là quyển Tự Điển Vi Tính Chữ Hán của Lê Quý Ngưu. Ông là người giỏi, nhưng nhu liệu vi tính chữ Hán của Nguyễn Hữu Vinh, Lê Văn Đặng tại hải ngoại thì dễ dàng, nhanh chóng và giản dị hơn ( xin vào web page của Viện Việt Học, California.
Trong cuốn tự điển này được ghi phát âm theo Hoa và Việt: BA (ba), Bà (baf ), PHAN ( phan), PHIÊN ( phieen)
(8). TỪ ĐIỂN WIKTIONARY
Đây là tự điển on line của ngoại quốc, xin trích một đoạn về chữ. .
Mandarin
Hanzi
番 (pinyin bō (bo1), fān (fan1), fán (fan2), pān (pan1), pán (pan2), pí (pi2), pó (po2), Wade-Giles po1, fan1, fan2, p'an1, p'an2, p'i2, p'o2)
Vietnamese
Han character
番 (phiên, phan, ba, bà)
Readings
Nôm: ba, bà, phiên, phan, phen
KÊT LUẬN
Qua những dẫn chứng trên. tôi nhận thấy chữ 番 đọc là Phan hay Phiên đều đúng cả. Tuy nhiên, trong văn chương và ngôn ngữ Việt Nam, nh ư trong Lục Vân Tiên, Tống Trân Cúc Hoa, Phạm Công Cúc Hoa. . . người ta thường đọc là Phiên như quân Phiên, Phiên bang, giặc Phiên, tướng Phiên . . .
Đây là một điều rắc rối trong Việt ngữ. Một số chữ Hán ta đọc khác với người Trung Quốc hay đọc khác sách vở vì những lý do sau:
1. Tục kiêng tên trong các gia đinh
MINH> MIÊNG; HOA> BA> HUÊ ; TH ÀNH> THIỀNG; HO ÀNG > HUỲNH
2. Tục kiêng tên toàn quốc:
Đó là luật về kiêng tên húy của nhà vua. Trong văn chương hay văn kiện không được viết tên vua và tổ tiên của vua. Thí sinh vi phạm thì gọi là phạm trường quy, bị đánh hỏng, có khi bị giam cầm. Dân chúng và quan lại thì ghép tội phạm húy, dân thì bị giam cầm, quan thì bị cách chức và ở tù. Thí dụ vua Tự Đức tên Hồng Nhậm, vậy chữ Nhậm 任 phải đọc là NHIỆM và viết thiếu đi một nét, thành ra giống chữ nhâm 壬
3. Sự thay đổi của ngôn ngữ:
Ngôn ngữ nào cũng biến đổi theo thời gian và không gian. Người Mỹ nói tiếng Anh, nhưng tiếng Anh truyền bá sang Mỹ, Úc, Canada đã biến đổi ( Nay có một nhóm ở châu Âu muốn tạo ra một lối chữ Anh khác! ). Lúc đầu cũng có người phê bình rằng người Mỹ nói sai, viết sai chữ Anh và văn pháp Anh. Nhưng người Mỹ vẫn chẳng thèm đếm xỉa đến những lời chê bai này, và cũng chẳng thèm tuân thủ tự điển và văn phạm của nước Anh. Các nhà ngôn ngữ học Mỹ nhận thấy người Mỹ có một văn phong, ngôn ngữ khác với người Anh. Họ soạn tự điển tiếng Anh cho người Mỹ. Quyển thứ nhất ra đời, rồi quyển hai, quyển ba ra đời, xác nhận nền độc lập ngôn ngữ, văn tự của Mỹ, khác với Anh văn của người Anh. Người Mỹ tự hào về điều này, họn bảo rằng đó là tiếng Anh của người Mỹ, ngôn ngữ của người Mỹ, đặc tính của ngôn ngữ Mỹ! Người Canada cũng vậy, có một vài từ mà người Mỹ đọc khác người Canada thí dụ chữ Lieutenant . Người Bắc nói quằn quại, người Nam cũng là người Bắc vào Nam trước vài thế kỷ thì nói và viết Oằn oại .
Nước ta lệ thuộc Trung quốc từ đời Tần. Hán. Theo Henri Maspéro, tiếng Hán Việt chuyển lai từ tiếng Trung Hoa về thế kỷ thứ IX và X sau tây lịch kỷ nguyên. Còn Bernard Karlgren người Thụy Điển cho rằng đến đời Đường ( 618-907) mới chia ra làm tiếng Quảng Đông, Phúc Kiến. . . ( Nguyễn Đổng Chi, Việt Nam Cổ Văn Học Sữ. QVK, Saigon, 1970, tr.76, chú 1,2)
Nói như vậy nghĩa là những từ Hán Nôm bây giờ, tức là chữ Hán đọc theo âm Việt ( như Thiên trời, Địa đất, Vân mây, học hành, dâm dục, đồng chí ) và cả những tiếng Việt xuất phát từ Hán Việt ( như đao> dao; di> dời; bình> bằng ) chính là âm Trung quốc đời Đường. Vả lại, nước ta nghèo, thiếu phương tiện , các nho sĩ học lòng, chứ không ai có từ điển mà tra cứu, sách giáo khoa cũng thiếu. Vì vậy, ta học theo truyền thống cha ông, đọc và viết theo cha ông, đời này sang đời khác. Nói như vậy không có nghĩa là cổ nhân không cập nhật văn tự và ngôn ngữ. Thực tế, việc sai lầm hay khác biệt cũng không là bao, vì các đời, phái đoàn sứ thần ta thường sang Trung quốc, mua sách và giao thiệp với người Trung Quốc. Hơn nữa, các lái buôn Trung Quốc cũng thường chở sách sang Việt Nam. Như vậy, kiến thức về văn chương và ngôn ngữ tiền nhân luôn luôn phong phú và vững chãi. Các sách lịch sử và văn chương ta từ trước đến nay nói Phiên Ngung là đúng theo sách vở và cũng theo lời truyền tụng lâu đời trong dân chúng, mà dân chúng này bao gồm nông dân, công nhân, thương gia, quan lại và các nhà khoa bảng Giả sử xưa nay chữ ? người Trung Quốc đọc là Phan mà cổ nhân đọc PHIÊN thì cũng không sao biết đâu hồi đó đọc PHIÊN NGUNG mới là đúng. Phiên Ngung nay thuộc Trung Quốc nhưng ngày xưa là một phần của Việt Nam mà thừa tướng Lữ Gia đã tốn xưong máu bảo vệ đất đai nhưng thế cùng lực tận để rơi vào tay Trung Quốc.
Cũng như ngày nay, sách vở cả thế kỷ ghi là Sài gòn nhưng đâu có phải là Sài gòn, đó chỉ là cách ghi của người Pháp! Hòn ngọc Viễn Đông tên là gì? Cây Gòn, Sài Côn, Tây Cống hay tên gì đây? Chúng ta đã mất khai sinh bản chánh, chỉ còn là những thế vì khai sinh, hay chỉ là những bản khai sinh mới. DONGHOI, BALANGAN, FAIFO.. . tên thật là gì? Đi xa hơn nữa, những Trưng Trắc, Trưng Nhị, Thi Sách, Mê Linh tên Việt là gì? Trước đây, một tác giả đưa ra ý kiến tên Trưng Trắc, Trưng Nhị là “trứng chắc” và
“ trứng nhì” là tên gọi về trứng kén trong kỹ thuật tơ tằm. Nói chung, chúng ta mất tên Việt rồi.Những cái tên trong sử sách Trung Hoa và Âu Mỹ chẳng phải là tên thật. Đó chẳng qua là tên ngoại quốc, còn tên Việt mất lâu rồi, biết tìm đâu? Chinh bản thân người VIệt hải ngoại nay cũng đã mất tên, nói chi chuyện trăm, ngàn năm trước!
====
PHAN NGUNG HAY PHIÊN NGUNG ?
*
BÀI I
===
Qua mấy bài phê bình về chữ Hán, tôi nhận thấy ông Minh Di là một người rất giỏi Hán văn. Về văn và Sử, phần đông người nghiên cứu không thông thạo Hán nôm, họ chỉ dựa vào các bản dịch Pháp văn hay nhờ người khác dịch Trung văn cho họ. Ông Minh Di đã nghiên cứu các tài liệu cổ Trung Hoa. Tôi cũng đã có lời khuyến khích ông nên chuyên về cổ sử, nhằm trình bày, đối chiếu tài liệu của hai nước VIệt Hoa.
Gần đây, Trên Dân Vân tập chí, ông Minh Di đã lên tiếng phê binh Ông Trần Gia Phụng và Nguyễn Phương. Tôi không chuyên về Hán học, cũng không chuyên về sử học nhưng vấn đề này là gốc rễ của cổ sử nên đành góp ý đôi lời.
I.TÀI LIỆU SỬ
1. Trần Trọng Kim chép như sau vê nhà Triệu (207-111 tr.Tây Lịch):
' Triệu Vũ Vương (207-137) tr. Tây lịch ) - Năm quý tị (207), Triệu Đà đánh được An Dương vương rồi, sáp nhập nước Âu Lạc vào quận Nam Hải, lập thành một nước gọi là Nam Việt, tự xưng làm vua, tức là Vũ vương, đóng đô ở Phiên Ngung 番禺 gần thành Quảng châu bây giờ (VNSL, 37).
2. Trong Ức Trai Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi, các văn thần Nguyễn Thiên Túng, Nguyễn Thiên Tích và Lý Tử Tấn viết lời tựa có đoạn như sau: “Triệu Vũ Đế tên là Đà lập nước tại đất Phiên Ngung, nay thuộc Quảng Đông” Triệu Vũ đế Đà kiến quốc vu Phiên Ngung kim thuộc Quảng Đông
武帝陀建國于番隅今屬廣東( Ức Trai Di tập hạ, Hoàng KhôI dịch, Phủ QVK, Saigon 1792, tr.726).
3. An Nam Chí Lược của Lê Tắc viết : quân của Lâu thuyền tướng quân . . .chờ quân Lộ Bác Đức kéo tới cùng đi đến thành Phiên Ngung 樓船將軍....待博德俱進,至”番禺 Lâu thuyền tướng quân. . . đãi Bác Đức câu tấn, chí Phiên Ngung “( Viện Đại Học Huế, 1961, tr.57, 92)
4. Từ Hải và Từ Nguyên viết 番禺
Tra các tài liệu sử , tôi thấy hai chữ Phiên Ngung, đều có vài khác biệt. Về chữ Ngung, Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim, An Nam Chí Lược của Lê Tắc và Từ Nguyên, Từ Hải viết 禺 còn Dư Địa Chí của Nguyễn TrãI viết 隅 (có bộ phụ). Như vậy là có hai cách viết: 禺 và 隅 nhưng viết禺 thì phổ biến hơn.
II. TỪ ĐIỂN
1. CHỮ 禺
(1).Thiều Chửu đọc禺 là Ngu, nghĩa là tên núi, tên đất, khu vực) .
(2).Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh, không có chữ này.
(3).Từ Hải
Từ Hải đọc là ngu
魚懼切音遇遇 韻 ngư cụ thiết, âm ngộ, ngộ vận,
· 元劬切音虞虞韻 nguyên cù thiết âm ngu, ngu vận.;
Từ Hải cũng đọc là ngung
魚容切音顒冬韻 ngư dung thiết, âm ngung, đông vận,
4. Từ Nguyên: giống Từ Hải.
5. Từ Điển điện toán Viktionary
禺 ngu, ngung,
Vietnamese
[edit] Han character
禺 (ngu, ngung)
2. CHỮ 隅
(1).Thiều Chửu đọc là 隅Ngung, có nghĩa đất
ngoài ven, hình vuông.
(2). Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh , đọc là ngung: bên góc.
(3).Từ Hải đọc là Ngu
元劬切音虞虞韻nguyên cù thiết, âm ngu, ngu vận).
(4).Tự điển Viktionary ghi:
隅 ' ([[ngung]], [[ngong]])
[edit] Vietnamese
[edit] Han character
隅 (ngung, ngong)
Qua các từ điển trên, ta thấy 隅禺 đọc Ngung hay Ngu đều được đúng như ông Minh Di nói.
3. CHỮ 番
Riêng chữ 番 là quan trọng. Vậy ta thử tra từ điển để xem họ phiên âm chữ 番 là như thế nào
(1). Tự điển Thiều Chửu:
番 phiên, phan, ba, bà (12n)
• Lần lượt. Như canh phiên 更番 đổi phiên (thay đổi nhau).
• Giống Phiên, đời sau gọi các nước ngoài là phiên cả. Như phiên bố 番布 vải tây, phiên bạc 番舶 tàu tây, v.v.
• Các người Thổ ở Đài Loan cũng gọi là phiên.
• Một âm là phan. Tên huyện.
•. Lại một âm là ba. Ba ba 番番 khỏe mạnh.
• .Một âm nữa là bà. Già, lụ khụ.
((2). Hán Việt Đào Duy Anh
Phiên 番: lần lượt. Người Tàu gọi người ngoại quốc hay rợ ở bốn phương là phiên.
(3).
(4).
(3). (3). TỪ Nguyên ( TRUNG QUỐC) 番,
· Chú 1: 敷駑切音翻 元韻 phu nô thiết, âm phiên, nguyên vận. ( âm phiên, vÀn nguyên), nghïa là Phiên.
· Chú 5: 逋倭切音波 歌韻 bô oa ( uy, nụy) thi‰t, âm ba, ca vận (nói lái bô oa thành ba ô (như vÆy là đọc BA), âm BA, vÀn CA.
(Bộ Từ Nguyên này rất cũ, in lần 2, không ghi năm xuất bản ).
(4). TỪ HẢI (trung quÓc ) :
番, 敷駑切音翻元韻 Phiên: phu nô thi‰t âm phiên, nguyên vận. (âm phiên, vÀn nguyên, nghïa là đọc Phiên.Giống chú 1 cûa Từ Nguyên.
(5). Đại Nam Quốc Âm Tự Vị cûa Huÿnh Tịnh Cûa:
Đây là tự điển chữ Nôm, trong đó có từ Hán Việt:
番 Phiên (c.): Một bận, một chuyến, các bộ thuộc ở phía bắc Trung Quốc.
Phiên (c.): Bay, trở.
Phiên (n.): .
Phiên (c.): (Phận).
(6). TỰ ĐIỂN TRẦN VĂN KIỆM
Tác giả là một vị linh mục, hiện còn sống ở Texas, Hoa Kÿ. Đây là một quyển tử điển mới, phiên âm Việt và Hoa , có thể đọc Hán và nôm,.
Phen* (phiên; phiên). Từ cùng nghĩa: 蕃Lần: Phen này ông quyết đi buôn lọng; Bao phen thỏ lặn ác tà; Một phen mưa gió nặng nề - Kẻ phải làm việc nặng nhọc: Phu phen - So sánh mà ghen: Phen (phân)
Phiên (fān) Phen: Tam phiên ngũ thứ (luôn mấy phen) - Có gốc từ nước ngoài: Phiên qua (bí đỏ); Phiên mộc qua (đu đủ); Phiên gia (cà chua); Phiên thự (khoai lang); Phiên hoàng hoa (crocus) - Số gán cho - đơn vị bộ đội: Phiên hiệu
Phiên* (phiên; phiền) Từ cùng nghĩa: 翩 蕃
Phen* (phiên; phiên)
Phen* (phiên; phiên) Lần, phen: Cắt phiên - Làm mau cho xong: Thôi! Phiên phiến đi! - Đông người họp nhau: Phiên chợ Phen* (phiên; phiên)
(7).TỰ ĐIỂN VI TÍNH CHỮ HÁN (Lê Quý Ngưu,Việt Nam)
Ngày nay, tại Việt Nam , một số tự điển Hán Việt có chua cách phát âm Trung Quốc. Tôi xin trình bày một quyển tiêu biểu. Đó là quyển Tự Điển Vi Tính Chữ Hán của Lê Quý Ngưu. Ông là người giỏi, nhưng nhu liệu vi tính chữ Hán của Nguyễn Hữu Vinh, Lê Văn Đặng tại hải ngoại thì dễ dàng, nhanh chóng và giản dị hơn ( xin vào web page của Viện Việt Học, California.
Trong cuốn tự điển này được ghi phát âm theo Hoa và Việt: BA (ba), Bà (baf ), PHAN ( phan), PHIÊN ( phieen)
(8). TỪ ĐIỂN WIKTIONARY
Đây là tự điển on line của ngoại quốc, xin trích một đoạn về chữ. .
Mandarin
Hanzi
番 (pinyin bō (bo1), fān (fan1), fán (fan2), pān (pan1), pán (pan2), pí (pi2), pó (po2), Wade-Giles po1, fan1, fan2, p'an1, p'an2, p'i2, p'o2)
Vietnamese
Han character
番 (phiên, phan, ba, bà)
Readings
Nôm: ba, bà, phiên, phan, phen
KÊT LUẬN
Qua những dẫn chứng trên. tôi nhận thấy chữ 番 đọc là Phan hay Phiên đều đúng cả. Tuy nhiên, trong văn chương và ngôn ngữ Việt Nam, nh ư trong Lục Vân Tiên, Tống Trân Cúc Hoa, Phạm Công Cúc Hoa. . . người ta thường đọc là Phiên như quân Phiên, Phiên bang, giặc Phiên, tướng Phiên . . .
Đây là một điều rắc rối trong Việt ngữ. Một số chữ Hán ta đọc khác với người Trung Quốc hay đọc khác sách vở vì những lý do sau:
1. Tục kiêng tên trong các gia đinh
MINH> MIÊNG; HOA> BA> HUÊ ; TH ÀNH> THIỀNG; HO ÀNG > HUỲNH
2. Tục kiêng tên toàn quốc:
Đó là luật về kiêng tên húy của nhà vua. Trong văn chương hay văn kiện không được viết tên vua và tổ tiên của vua. Thí sinh vi phạm thì gọi là phạm trường quy, bị đánh hỏng, có khi bị giam cầm. Dân chúng và quan lại thì ghép tội phạm húy, dân thì bị giam cầm, quan thì bị cách chức và ở tù. Thí dụ vua Tự Đức tên Hồng Nhậm, vậy chữ Nhậm 任 phải đọc là NHIỆM và viết thiếu đi một nét, thành ra giống chữ nhâm 壬
3. Sự thay đổi của ngôn ngữ:
Ngôn ngữ nào cũng biến đổi theo thời gian và không gian. Người Mỹ nói tiếng Anh, nhưng tiếng Anh truyền bá sang Mỹ, Úc, Canada đã biến đổi ( Nay có một nhóm ở châu Âu muốn tạo ra một lối chữ Anh khác! ). Lúc đầu cũng có người phê bình rằng người Mỹ nói sai, viết sai chữ Anh và văn pháp Anh. Nhưng người Mỹ vẫn chẳng thèm đếm xỉa đến những lời chê bai này, và cũng chẳng thèm tuân thủ tự điển và văn phạm của nước Anh. Các nhà ngôn ngữ học Mỹ nhận thấy người Mỹ có một văn phong, ngôn ngữ khác với người Anh. Họ soạn tự điển tiếng Anh cho người Mỹ. Quyển thứ nhất ra đời, rồi quyển hai, quyển ba ra đời, xác nhận nền độc lập ngôn ngữ, văn tự của Mỹ, khác với Anh văn của người Anh. Người Mỹ tự hào về điều này, họn bảo rằng đó là tiếng Anh của người Mỹ, ngôn ngữ của người Mỹ, đặc tính của ngôn ngữ Mỹ! Người Canada cũng vậy, có một vài từ mà người Mỹ đọc khác người Canada thí dụ chữ Lieutenant . Người Bắc nói quằn quại, người Nam cũng là người Bắc vào Nam trước vài thế kỷ thì nói và viết Oằn oại .
Nước ta lệ thuộc Trung quốc từ đời Tần. Hán. Theo Henri Maspéro, tiếng Hán Việt chuyển lai từ tiếng Trung Hoa về thế kỷ thứ IX và X sau tây lịch kỷ nguyên. Còn Bernard Karlgren người Thụy Điển cho rằng đến đời Đường ( 618-907) mới chia ra làm tiếng Quảng Đông, Phúc Kiến. . . ( Nguyễn Đổng Chi, Việt Nam Cổ Văn Học Sữ. QVK, Saigon, 1970, tr.76, chú 1,2)
Nói như vậy nghĩa là những từ Hán Nôm bây giờ, tức là chữ Hán đọc theo âm Việt ( như Thiên trời, Địa đất, Vân mây, học hành, dâm dục, đồng chí ) và cả những tiếng Việt xuất phát từ Hán Việt ( như đao> dao; di> dời; bình> bằng ) chính là âm Trung quốc đời Đường. Vả lại, nước ta nghèo, thiếu phương tiện , các nho sĩ học lòng, chứ không ai có từ điển mà tra cứu, sách giáo khoa cũng thiếu. Vì vậy, ta học theo truyền thống cha ông, đọc và viết theo cha ông, đời này sang đời khác. Nói như vậy không có nghĩa là cổ nhân không cập nhật văn tự và ngôn ngữ. Thực tế, việc sai lầm hay khác biệt cũng không là bao, vì các đời, phái đoàn sứ thần ta thường sang Trung quốc, mua sách và giao thiệp với người Trung Quốc. Hơn nữa, các lái buôn Trung Quốc cũng thường chở sách sang Việt Nam. Như vậy, kiến thức về văn chương và ngôn ngữ tiền nhân luôn luôn phong phú và vững chãi. Các sách lịch sử và văn chương ta từ trước đến nay nói Phiên Ngung là đúng theo sách vở và cũng theo lời truyền tụng lâu đời trong dân chúng, mà dân chúng này bao gồm nông dân, công nhân, thương gia, quan lại và các nhà khoa bảng Giả sử xưa nay chữ ? người Trung Quốc đọc là Phan mà cổ nhân đọc PHIÊN thì cũng không sao biết đâu hồi đó đọc PHIÊN NGUNG mới là đúng. Phiên Ngung nay thuộc Trung Quốc nhưng ngày xưa là một phần của Việt Nam mà thừa tướng Lữ Gia đã tốn xưong máu bảo vệ đất đai nhưng thế cùng lực tận để rơi vào tay Trung Quốc.
Cũng như ngày nay, sách vở cả thế kỷ ghi là Sài gòn nhưng đâu có phải là Sài gòn, đó chỉ là cách ghi của người Pháp! Hòn ngọc Viễn Đông tên là gì? Cây Gòn, Sài Côn, Tây Cống hay tên gì đây? Chúng ta đã mất khai sinh bản chánh, chỉ còn là những thế vì khai sinh, hay chỉ là những bản khai sinh mới. DONGHOI, BALANGAN, FAIFO.. . tên thật là gì? Đi xa hơn nữa, những Trưng Trắc, Trưng Nhị, Thi Sách, Mê Linh tên Việt là gì? Trước đây, một tác giả đưa ra ý kiến tên Trưng Trắc, Trưng Nhị là “trứng chắc” và
“ trứng nhì” là tên gọi về trứng kén trong kỹ thuật tơ tằm. Nói chung, chúng ta mất tên Việt rồi.Những cái tên trong sử sách Trung Hoa và Âu Mỹ chẳng phải là tên thật. Đó chẳng qua là tên ngoại quốc, còn tên Việt mất lâu rồi, biết tìm đâu? Chinh bản thân người VIệt hải ngoại nay cũng đã mất tên, nói chi chuyện trăm, ngàn năm trước!
====
NGUYỄN THIÊN THỤ * PHAN NGUNG HAY PHIÊN NGUNG * BÀI 2
====
BÀI 2
*
Trước đây, tôi đã trình bày về cách viết và đọc hai chữ 番 và 禺 riêng rẽ, rốt cuộc có hai cách đọc là PHAN, PHIÊN và NGU, NGUNG.
Nay tôi xin trình bày rõ thêm về cách đọc riêng và chung của hai chữ 番禺 mà chú trọng về cách phiên âm pinyin.
I. CÁCH ĐỌC RIÊNG
1.TỰ ĐIỂN TRẦN VĂN KIỆM
番 Phiên (fān)
2. TỪ ĐIỂN WIKTIONARY
Đây là tự điển on line của ngoại quốc, xin trích một đoạn về chữ 番. .
Mandarin
Hanzi
番 (pinyin bō (bo1), fān (fan1), fán (fan2), pān (pan1), pán (pan2), pí (pi2), pó (po2), Wade-Giles po1, fan1, fan2, p'an1, p'an2, p'i2, p'o2)
Vietnamese
Han character
番 (phiên, phan, ba, bà)
Readings
• Nôm: ba, bà, phiên, phan, phen
http://en.wiktionary.org
3. CHINESE CHARACTER DICTIONARY
fan1 pan1 bo1 po2 fan2 pan2 pi2
http://www.mandarintools.com
4. CHINESE TEXT PROJECT
番 fān pān bō pó fán pán pí
http://chinese.dsturgeon.net/dictionary.
Bấy nhiêu thí dụ cũng cho thấy chữ 番 có thể đọc nhiều cách, nhưng hai cách phổ biến là PHIÊN (fan) và PHAN (pan ).
II. ĐỌC CHUNG HAI CHỮ 番禺
Khi tra cứu một số từ điển danh tiếng, tôi gặp hai trường hợp:
-Không chú thích về 番禺 như Khang Hy từ điển
-Có chú thích nhưng không phiên âm như Trung Hoa Đại Tự Điển.
Vì vậy, tôi đã tìm đến một số từ điển cổ cũng như mới có chú thích cách đọc, trong đó các tự điển tiếng Hoa hay Hoa Anh , và các tài liệu khác có ghi pinyin về hai chữ 番禺. Từ điển và sách thì vô số, tôi không thể tìm hết, chỉ có thể tìm kiếm một số thôi. Tuy vậy, tôi cũng có một số kết quả về cách phát âm hai chữ 番禺:
1. PHIÊN ÂM PHAN NGUNG hay PHAN NGU
Đa số từ điển ghi theo cách này:
(1) Encyclopedia II
番禺. pānyú.
Guangzhou: Encyclopedia II - Guangzhou - History
It is believed that the first city built at the site of Guangzhou was Panyu (番禺; the locals pronounced this in Cantonese as Poon Yu) founded in 214 BC. The city has been continuously occupied ...
www.experiencefestival.com/a/guangzhou%20-%20history
(2). TỪ HẢI (Trung quốc ) :
• Chú giáp: 番, 敷駑切音翻元韻 Phiên: phu nô thiết âm phiên, nguyên vận. (âm phiên, vần nguyên, nghïa là đọc Phiên.
• Chú ất: 逋倭切音波 歌韻 bô oa ( uy, nụy) thiết, âm ba, ca vận ( bô oa thành ba ô (như vậy là đọc BA), âm BA, vÀn CA.
Hai chú trên giống Từ Nguyên
• Chú bính: 鋪剜切音潘寒韻 Phô oan thiết âm phan, vần hàn ( phô oan thành ra phan) , âm phan, hàn vận như 番禺 Phan Ngung (1).
Từ Hải còn ghi ở phần phụ về cách phát âm như sau:
番- fan
- pan : 番禺 ( tr.46).
Như vậy theo Từ Hải, chữ 番 có thể đọc fan ( phiên ) và pan (Phan) nhưng trong chữ 番禺 thì phải đọc là Phan Ngung hay Phan Ngu.
2. PHIÊN ÂM Phiên Ngung (theo các từ điển và tài liệu khác )
Các TỪ ĐIỂN TRUNG VĂN dùng fan chú âm phiên như Trần Văn Kiệm (fan: phiên), và Từ Hải như đã nói trên.
(1). POPUP CHINESE 番禺 fānyú
http://www.popupchinese.com
(2). HOÀNG KIỀU 番禺 fānyú
http://www.yellowbridge.com/
(3). CHINAKNOWLEDGE
Rulers of Southern Han (Nanhan) 南漢 (Yue 粵; 917-971) Capital: Fanyu 番禺 (modern Guangzhou 廣州/Guangdong)
www.chinaknowledge.de/History/Tang/rulers-nanhan.html
(4). KEN CHEW UNDERSTANDING CHINESE
秦始皇帝 The First Emperor of ...
"One army was sent to Fanyu (番禺 in present day south of Guangzhou city 廣州市 Guangdong province 廣東省), one to Tancheng (鐔城 in present near Guilin city 桂林市 in Guangxi province "
(秦始皇帝 The First Emperor of China Part II)
http://kchew99.spaces.live.com
(5). CHINESE HISTORY
- Ten Kingdoms rulers: Southern Han or Yue . Capital: Fanyu 番禺 (modern Guangzhou 廣州/Guangdong)
www.a3guo.com/en/china/History/Tang/rulers-nanhan.html
(6).YUE(CANTONESE) DIALECTS
"Tones and phonology of the Yue Cantonese dialects of Guangdong province: Guangzhou, Canton, Zhongshan, Zhongshan ... 番禺(市橋) / 番禺(市桥) Fānyú (shìqiáo) Tones ..."
www.glossika.com/en/dict/dialecty.htm
3. PHIÊN ÂM CẢ HAI
(1). HOÀNG KIỀU (Yellow Bridge)
a.Words With Same Tail Word. 番禺 • pānyú, Panyu county (in Guangdong province). Derived Words or Phrases. None. Similar-sounding Words ...
www.yellowbridge.com/chinese/wordsearch.php?=
Mandarin Chinese: Chinese-English Dictionary
b. 番禺市. fānyú shì. Main. Definition, Panyu. Pinyin ... Word Decomposition. 番禺, pānyú, Panyu county (in Guangdong province). 市, shì, market; city
www.yellowbridge.com/chinese/ - Mandarin Chinese: Chinese-English Dictionary
(2). CHINESE TEXT PROJECT
番禺
Character Composition Variants Pinyin Cihai
番
田+ 7 蹯
fān pān bō pó fán pán pí p.914r4c04
禺
禸+ 4 yú ǒu yù p.986r4c01
http://chinese.dsturgeon.net/dictionary
( 3). CHINESE ENGLISH DICTIONARY
番
fan1 ㄈㄢˉ
(measure word for acts), deeds, foreign.
番
pan1 ㄆㄢˉ
(surname)/place name.
禺
yu2 ㄩˊ
(place)/district.
http://eyegene.ophthy.med.umich.edu/hanyu/index.php
(4). WIKIPEDIA
Từ điển này phiên âm là panyu và dịch là Phiên Ngung (2)
(5). Về Triệu Đà :phiên âm là panyu và dịch là Phiên Ngung.
At the end of the Qin Dynasty, he took control of the region of modern-day Guangdong and Guangxi. Zhao Tuo built up his power and territory, partially through alliances with native Yue nobility and chieftains. He then declared himself the King of Nanyue ("Southern Yue") and set up his capital at Panyu (番禺; Vietnamese: Phiên Ngung), the site of modern-day Guangzhou. (3)
4.CÁCH PHIÊN ÂM KHÁC
Ngoài ra còn có vài cách phiên âm khác
(1). 番禺 (xiang1 yu2
55k - 8 sec @ 56k Mandarin chinese word 番禺 (xiang1 yu2) - Stroke Order; Pinyin, ...
Simplified Characters : 番禺 ... Traditional Characters :
www.blabi.com/chinese/module/idiomas/action/word.view/l...
(2).番禺 Poon Yu
Guangzhou: Encyclopedia II - Guangzhou - History
It is believed that the first city built at the site of Guangzhou was Panyu (番禺; the locals pronounced this in Cantonese as Poon Yu) founded in 214 BC. The city has been continuously occupied ...
www.experiencefestival.com/a/guangzhou%20-%20history
(3). 番禺 pun1 jyu4
www.cantonese.sheik.co.uk/dictionary/words/13771/
(4). Historical capitals of China - Open Encyclopedia
The Nanyue (207 BC - 110 BC): it was known as Pun Yue (番禺) ... The Southern Han (917 - 971): it was known as Pun Yue (番禺)
www.openencyclopedia.net/index.php/Cambaluc
IV. GỐC 番禺
Trong bài trước, tôi có nói đến Sài Gòn đã mất tên gốc (4). Phiên Ngung cũng thế. Trước khi nhà Tần xâm lược, Bách Việt là một vùng độc lập. Trước khi Triệu Đà lập kinh đô Nam Việt, Phiên Ngung hay Phiên Ngu tên là gì, không thấy nói. Nay một số tài liệu cho biết Phiên Ngung hay Phan Ngu vốn tên là 蕃禺 sau đổi là 番禺 :
1.Chinese Architecture- Guangzhou (Canton)
08- Museum of the Tomb of the King of Southern Yue in Western Han Dynasty ... city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; Poon ...
www.chinese-architecture.info/CA/CA.htm
2. Guangzhou - New World Encyclopedia
... Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺) was founded there in 214 B.C.E. ... first city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; ...
www.newworldencyclopedia.org/entry/Guangzhou.
3. The first known city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; Poon Yu in Cantonese) founded in 214 BC. ...
35 KB (4051 words) - 20:40, 22 October 2008
wikipedia
Hai chữ này khác nhau thảo đầu, Thiều Chửu đọc là Phiền, Phiên).
V. HÁN VIỆT VÀ QUỐC NGỮ
Thời Nho học, các cụ ta viết Hán Văn và đọc theo âm Hán Việt. Chúng ta chỉ thấy chữ mà không biết các cụ đọc như thế nào vì chúng ta xa cách các cụ hàng thế kỷ. Muốn biết các cụ đọc như thế nào thì ta phải tra các tự điển Trung Quốc và Việt Nam, tất nhiên trong dó có tự điển Hán Việt như Tự Điển của Đào Duy Anh và Thiều Chửu là những tự điển thông dụng trong khoảng 1945. .
Ngoài ra, ta phải xem các tác phẩm của các nhân vật buổi giao thời của tân học và cựu học, và những học giả thông thạo Trung văn hiện kim. Lý do dễ hiểu là ngôn ngữ ta không thay đổi cho nên dù Hán, Nôm hay quốc ngữ chỉ là hình thức, còn một số danh từ, ngôn ngữ và một số kiến thức vẫn tồn tại và xuyên suốt chiều dài lịch sử .
Hầu hết người Việt Nam đều đọc là Phiên Ngung. Phiên Ngung là một địa danh quan trọng cho nên từ đầu cho đến nay những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam đều biết.. Khi Pháp bãi bỏ chữ Hán thì một số người Việt vẫn kế thừa văn hóa cũ. Họ là những tiến sĩ, cử nhân hoặc nho sĩ thời Hán học còn lại cho đến khoảng 1975.
Trần Trọng Kim đã theo cựu học, sau sang Pháp du học. Những sách của cụ viết thường được ông anh là Phó bảng Bùi Kỷ hiệu đính và góp ý. Ngoài Trần trọng Kim, Đào Duy Anh, Nguyễn Đỗng Chi cũng là tay khá về Hán học, họ đã dịch thuật, nghiên cứu và sau 1945, đã tham gia dịch thuật các tài liêu văn sử trong đó có các bộ Toàn Thư và Cương Mục( tất cả đều đọc là Phiên Ngung). Trước 1975, một số thanh niên du học tại Trung Quốc, một số tốt nghiệp tại Đại học Văn Khoa và Sư Phạm Sàigon , Huế, và một số tăng lữ tại các Phật học viện miền Nam và nay một số học Hoa văn tại Âu Mỹ hay Nhật văn tại Nhật Bản là những nhân tố mới cho nên bây giờ tại Việt Nam và hải ngoại vẫn có một số giỏi Trung văn.
Khi tôi nêu lên ba tác phẩm phiên dịch Phiên Ngung trong bài thứ nhất là muốn trình bày cách viết và cách đọc của một số người Việt về hai chữ 番禺 trước khi đi vào các từ điển Trung văn và Hán Việt.
Ban phiên dịch Phủ Quốc Vụ Khanh Sài gòn, viện Đại Học Huế, và Viện Khoa Học Xã Hội Hà Nội gồm một số tinh hoa về Hán học. Như ban Phiên dịch Đại Học Huế có giáo sư Trần Kinh Hoà vốn là người Hoa, đã góp công phiên dịch An Nam Chí Lược và Mục Lục Châu bản triều Nguyễn, sau ông dạy đại học Mỹ và nay dạy đai học Hồng Kông. Ông giỏi chữ Hoa đã đành mà còn giỏi tiếng Việt, trên tạp chí Đại Học Huế ông đã viết nhiều bài biên khảo bằng Việt ngữ rất có giá trị khiến cho tôi rất kính phục. Chắc ông cũng đã đọc các bản thảo trước khi in và không phản đối hai chữ “Phiên Ngung”.
Nói đến các nhân vật Việt Nam thời Quốc Ngữ, tôi xin giới thiệu lần nữa Huình Tịnh Của, là một người mà không ai dám nghi ngờ khả năng Hán tự của ông. Trong lời Tiểu Tự của Đại Nam Quốc Âm Tự Vị ( 1895-1896 ), ông đã nhắc đến Phiên Ngung:
"Tra ra trong truyện nước Nam nguyên gọi là Giao Chỉ, ở bên Nam Trung Quốc cho nên gọi là nước Nam, từ 18 đời Hùng Vương sách về trước, địa phận còn ở bên Phiên Ngung, Quế Lâm, Tượng Quận, là phần đất Quảng Đông, Quảng Tây, tưởng cũng có chữ riêng, song nhiều đời phải nhập về Nội địa, chịu phép quan Trung Quốc, cả luật phép giáo hóa, lễ nhạc, văn tự, đều phải theo Trung Quốc phải bỏ chữ riêng mình, .. ."
Người Việt đa số phiên âm là Phiên Ngung mà một số tài liệu quốc tế cũng phiên âm là Phiên Ngung. Tôi không thể tìm hết các tài liệu do ngoại quốc hay người Việt viết bằng tiếng Việt, Anh, Pháp ngữ về hai chữ Phiên Ngung, chỉ xin nêu vài chứng cớ:
1. Tài Iiệu về Phiên Ngung:
Quận Phiên Ngung, Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc. .
(Bách khoa toàn thư mở Wikipedia (2)
(3). Tài liệu về Triệu Đà (Zhao Tuo) Xem Wikipedia
At the end of the Qin Dynasty, he took control of the region of modern-day Guangdong and Guangxi. Zhao Tuo built up his power and territory, partially through alliances with native Yue nobility and chieftains. He then declared himself the King of Nanyue ("Southern Yue") and set up his capital at Panyu (番禺; Vietnamese: Phiên Ngung), the site of modern-day Guangzhou (3).
4. CHINAHISTORY
Therefore, Luoyue (Lạc Việt) actually was the Việt Nation or Yueshangguo (Việt Thường Quốc). The people of Luoyue (Lạc Việt) who supported Zhaoduo (Triệu Đà) to form Nanyue ( Nam Việt) with the capital at Panyu (Phiên Ngung) also called that place Ouluo (Âu Lạc)
(Zhang Taiyou. Trương Thái Du)
http://www.chinahistoryforum.com/lofiversion/index.php/t5367.html
5. TÀI LIỆU LỊCH SỬ VỀ MALAYSIA
Tài liệu này cho rằng người Trung Quốc ở Malaysia vốn là người Nam Việt thời Triệu Đà mà thủ đô là Pan You (Phiên Ngung)
http://members.virtualtourist.com/m/tt/65e69/(5)
KẾT LUẬN
Theo thiển kiến, 番禺 dù đứng riêng hay đứng chung cũng không khác mấy, thường có hai cách đọc là Phan (pan ) Phiên ( Fan ). Qua cuộc tìm kiếm thô thiển và hạn chế này, tôi nghĩ rằng 番禺 có thể đọc là Phan Ngung, Phan Ngu, hay Phiên Ngu, Phiên Ngung đều được, nhưng trong tim người Việt, Phiên Ngung là hai chữ đã in đậm nét..
Như đã trình bày ở bài thứ nhất, Trung văn thay đổi luôn, còn tiếng Hán Việt ta có nguồn gốc từ Hán Đường cho nên tiếng Hán Việt và tiếng Hoa bây giờ thành ra khác nhau. Dù Trung Quốc đọc là Phan Ngu, nhưng truyền thống ta đọc Phiên Ngung là do tính lịch sử của nó, chứ không phải là sai. Cái gia tài và thế lực của các bộ Hán Việt Tự Điển đã cho ta thấy ta độc lập về cách đọc những từ Hán Việt. Lẽ tất nhiên khi nghiên cứu Trung văn, ta phải đọc và tìm hiểu các sách Trung Quốc, nhưng phải hiểu rằng cách phát âm ghi trong sách Trung quốc là cho một số người Trung Quốc,chứ không có hiệu lực cho toàn dân Trung Quốc vì tiếng Bắc kinh khác tiếng Quảng Đông, tiếng Phúc Kiến khác tiếng Hà Bắc.Dân Trung Quốc có bao nhiêu tỉnh là có bấy nhiêu ngôn ngữ, chữ giống nhau nhưng đọc khác nhau, như dân Quảng Đông đọc là Poon Yu như đã nói ở trên trong khi dân các xứ đọc la Panyu hay Fanyu.
Còn Việt Nam ta có cách đọc chữ Hán Việt riêng, không phụ thuộc vào ngôn ngữ hiện đại của Trung Quốc. Cũng như nước Anh viết và đọc London, Thames nhưng dân Pháp đọc là Londre , Tamise thì không ai dám bảo là họ viết và đọc sai tiếng Anh!
Mao Trạch Đông muốn thống nhất thiên hạ, hiệu lệnh quần hùng nhưng ông đã thất bại trong việc La Mã hóa văn tự Trung Quốc là bởi vì ngôn ngữ có một sức độc lập và quật cường. Ngôn ngữ , nhất là ngôn ngữ Trung Quốc rất phức tạp. Phiên thiết, pinyin , Wade-Giles cũng chỉ có giá trị tương đối. Bài viết về cách phiên âm Hán Việt của Wikipedia rất có giá tri, trong có đoạn nhận định về sự phức tạp của ngôn ngữ và văn tự Trung Hoa đồng thời cũng giải thích về cách đọc tên các nhân vật sử như Đồ Thư, Nhâm Ngao, Mã Tốc, Chu Du. . .
"Bên cạnh các trường hợp một chữ Hán có một âm Quan thoại nhưng có thể có 2 âm Hán-Việt khác nhau được ghi chú trong cùng một từ/tự điển, còn có nhiều trường hợp mỗi sách ghi một âm Hán-Việt khác nhau". (6).
Như vậy, vấn đề không ở đúng hay sai mà là sự khác nhau và tính phức tạp của ngôn ngữ văn tự.
Việc này gần giống như trăm năm sau, có một nhà nghiên cứu nào đó lên tiếng rằng tác giả bài thơ
“ Ngập ngừng” (Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé ) là Hà Triều Anh, hay Hà Anh chứ không phải Hồ Dính hay Hồ Dzếnh!
Nguyễn Thiên Thụ
==
CHÚ THÍCH
======
(1) Từ Hải:in lần 3, Trung Hoa Dân quốc năm thứ 58, tr.1972.
(2). Quận Phiên Ngung, Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc. . .
Khách sạn Trường Long ở Phiên Ngung
Trụ sở chính quyền quận Đường Thanh Hà Đông
Diện tích
770,13 kilômét vuông
Dân số
930.800（2005）
. . . . . . . . .
Vị trí của Phiên Ngung trong Quảng Châu
Phiên Ngung (tiếng Trung: 番禺区, Hán Việt: Phiên Ngung khu) là một quận nội ô của thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Quận này trước đây là một thành phố trước khi được nhập vào thành phố Quảng Châu. Tên gọi Phiên Ngung bắt đầu từ khi Tần Thủy Hoàng chiếm Quảng Đông. Nó là tên cũ của Quảng Châu ngày nay. Phiên Ngung nằm ở trung tâm của đồng bằng châu thổ Châu Giang.
(3) Nanyue (Chinese: 南越; pinyin: Nányuè; Wade-Giles: Nan Yüeh; Vietnamese: Nam Việt) was an ancient kingdom that consisted of parts of the modern Chinese provinces of Guangdong, Guangxi, Yunnan and much of modern northern Vietnam. The kingdom was established by the Han Chinese general Zhao Tuo (Traditional Chinese: 趙佗; pinyin: Zhào Tuō; Vietnamese: Triệu Đà) of the Qin dynasty who assimilated the customs of the Yue peoples and central China in his territory. Its capital was named Panyu (番禺), in today's Guangzhou, China. In Vietnam, the name Triệu Dynasty (based on the Vietnamese pronunciation of the surname Zhào) is used to refer to the lineage of kings of Nanyue, and by extension the era of Nanyue rule.. . . nhà Tần - triều đại thống nhất đế chế Trung Hoa, đã mở rộng về phía nam và lập nên Quận Nam Hải (南海郡) tại Phiên Ngu (番禺), ngày nay gần Quảng Châu. ...
vi.wikipedia.org/wiki/Quảng_Đông -
(4). Sở dĩ tôi nhắc đến Sài Gòn là vì sự liên tưởng. Cả hai là thủ đô một thời của Việt Nam nhưng nay đã mất và đã thay tên. Sao người quốc gia Việt Nam luôn mang số phận thất quốc vong gia?
(5). The ancestor of Malaysian-Chinese
Historical timeline - showing how Nanyue peoples 南越族人被汉化, 其后裔移居 became Malaysian-Chinese 成为马来西亚华人. (note: Hubei-Malaysians are exception, and other minorities)
>> Year 220bc - Recognized by the northerners Chin (Qin Emperor 秦始皇) as barbarians of the south. (look at map below).
>> Year 220-206bc - Conquered by Chin, all books (except Chin's book) burnt 烧书, 统一六国 by Qin Emperor, became part of Chin Empire, later known as China.
>> Year 1409 - Emperor YongLe sent 500 peoples to old Malaysia as gifts of friendship for Sultan of Melaka. (Read Gavin's 1421)
>> Year 1786 - British established their base in Penang and began import coolies (workers) for the Industrial Revolution.
>> Year 1786-1949 - Big wave of migrations, near millions came to old Malaysia, to search for money to send back home, where the home is today's Guangzhou, Fujian, etc. (Suggest reading Lynn Pan's book, an author expert in Chinese migration during the Industrial Revolution days)
Literally meaning "in the South of the Yue", the kingdom of Nanyue is at its origin the name of Vietnam. Between 2nd and 1st century B.C., it took up an area covering the present Guangdong ( Quảng Ðông ), Guangxi ( Quảng Tây ) provinces, HaiNam island ( Ha?i Nam) and the kingdom of Au-Lac, the ancient country of the Viê.t. The latter whose king was An Duong Vuong was annexed by general Zhao Tuo ( Triệu Ðà or Triệu Vũ Vương in Vietnamese ), the future founder of the kingdom of Nanyue.
According to the Vietnamese, the loss of their country was closely linked to the legend of the magic crossbow. In fact it was due to the way Triệu Ðà fought a war of lightning against An Duong Vuong while making the latter think of territorial compromises. Once these provinces were reunited under his banner, Zhao Tuo set up his seat at Pan You ( Phiên Ngưng ) not far from Guangzhou, presently Canton. He divided the kingdom of Au La.c into two commands, one known as Giao Chỉ which mainly took up the Ba('c Viê.t region, and the other under the name of Giao Châu which gathered together all the other provinces of North and Central Vietnam ( Thanh Hóa, Nghệ An, etc...).
http://members.virtualtourist.com/m/tt/65e69/
(6). Bản thân chữ Hán được phát âm khác nhau, ngay tại Trung Quốc, tuỳ từng vùng cũng có nhiều giọng/âm đọc khác nhau, như tiếng Quảng Đông, tiếng Phúc Kiến, tiếng Triều Châu, tiếng Bắc Kinh... Các nước lân cận như Triều Tiên có cách đọc riêng của người Triều Tiên, gọi là Hán-Triều (漢朝); người Nhật có cách đọc riêng của người Nhật, gọi là Hán-Hoà (漢和); người Việt có cách đọc của mình gọi là Hán-Việt (漢越).[. .] Âm Quan thoại chuẩn (dưới đây gọi tắt là Quan thoại) có 4 thanh điệu: âm bình, dương bình, thượng thanh và khứ thanh, trong khi âm Hán-Việt có 6 thanh điệu: ngang (không dấu), huyền, sắc, hỏi, ngã và nặng.’ [ .. .] Một âm Quan thoại thường tương ứng với nhiều chữ Hán, và đôi khi một chữ Hán cũng có 2-3 âm khác nhau, nhưng nói chung tổng số âm Quan thoại ít hơn nhiều so với tổng số chữ Hán. Một âm Quan thoại cũng thường tương ứng với nhiều âm Hán-Việt và đôi khi một âm Hán-Việt cũng tương ứng với 2 hoặc vài âm Quan thoại, nhưng tổng số âm Quan thoại ít hơn tổng số âm Hán-Việt (tiếng Quan thoại có 1280 âm trong khi tiếng Việt có từ khoảng 4500 đến 4800 âm đọc, tùy theo phương ngữ, và 6200 âm viết trong quốc ngữ[1]). Ví dụ: âm Quan thoại yù (được biểu thị bằng bính âm) tương ứng với các âm Hán-Việt và chữ Hán sau (chữ viết nghiêng là âm Quan thoại, chữ viết đậm là âm Hán-Việt):
• ẩu 嫗
• dụ 喻, 愈, 瘉, 癒, 芋, 吁/籲 (còn có âm là hu/xū), 裕, 誘, 谕/諭, 峪 (có sách phiên là dục)
• dũ 愈/癒, 羑
• duật 聿, 矞, 燏, 繘, 谲/譎, 遹, 鴥, 鷸
• dục 育, 淯, 堉, 毓, 谷 (còn có âm là cốc/gǔ), 浴, 峪 (có sách phiên là dụ), 欲/慾, 鹆/鵒, 昱, 煜, 翌, 鬻
• dự 与 (còn có âm là dư/yú, dữ/yǔ), 预/預, 澦, 蓣/蕷, 誉/譽, 豫 [. . ]. Bên cạnh các trường hợp một chữ Hán có 1 âm Quan thoại nhưng có thể có 2 âm Hán-Việt khác nhau được ghi chú trong cùng một từ/tự điển, còn có nhiều trường hợp mỗi sách ghi một âm Hán-Việt khác nhau.
Bản thân chữ bính, trong thuật ngữ "bính âm", xuất xứ từ một số sách cũ ở miền Nam Việt Nam, trong khi nhiều từ/tự điển hiện nay chỉ phiên là phanh, và cũng có một số người dùng phanh âm.
Ung Châu (雍州), một trong chín châu của Trung Quốc thời cổ (vùng Thiểm Tây 陝西, Cam Túc 甘肅, Thanh Hải 青海 ngày nay), có chữ đầu đều được phiên là Ung trong hầu hết các từ/tự điển Hán-Việt và các sách truyện như Đông Chu liệt quốc, Tam quốc, chỉ riêng tự điển Thiều Chửu phiên là Úng. Chữ Ung này cũng nằm trong niên hiệu Ung Chính 雍正 của vua Thanh Thế Tổ.
Trong cuốn Chuyện Đông chuyện Tây, NXB Trẻ, An Chi Võ Thiện Hoa đã so sánh một số trường hợp phiên âm không thống nhất giữa 2 quyển Hán-Việt tự điển của Thiều Chửu và Hán-Việt từ điển của Đào Duy Anh (câu 438, trang 140-145, tập 3) như:
• chữ 膾 (bính âm: kuài), là khoái theo Đào Duy Anh và quái theo Thiều Chửu. Theo An Chi, khoái là âm Hán-Việt thông dụng, còn quái là âm Hán-Việt chính thống, phản ánh cách phát âm đời nhà Đường.
• chữ 炙 (bính âm: zhì), là chá theo Đào Duy Anh và chích theo Thiều Chửu. Trong từ điển của Trung Quốc có cả 2 âm này.
• chữ 僣 (bính âm: tiĕ), là tiếm theo Đào Duy Anh và thiết theo Thiều Chửu. Âm thiết là đúng, còn âm tiếm dành cho chữ 僭 (jiàn, zèn) cũng gần giống mà từ điển của Đào Duy Anh không có chữ này. Người ta vẫn có thói quen lấy chữ 僣 thay cho chữ 僭 nhưng làm như thế là không chuẩn.
Nhân vật họ Mã trong Tam quốc làm thất thủ Nhai Đình, lỡ kế hoạch của Gia Cát Lượng có tên là 马/馬謖 (bính âm: Mǎ Sù), được phiên khi thì là Mã Tốc, khi thì là Mã Tắc, thậm chí có khi là Mã Thốc, còn theo An Chi thì phải đọc là Mã Sốc theo đúng âm Hán-Việt chính thống xuất xứ từ đời Đường.
Tương tự như vậy, nhân vật Chu Du (周瑜, Zhōu Yú) quen thuộc có lúc lại biến thành Châu Do (âm Do không đúng nhưng âm Châu lại sát âm gốc hơn) chỉ vì cách phiên âm Hán-Việt khác nhau.Hai viên tướng Trung Quốc thời cổ thường được nhắc đến trong sử sách Việt Nam dưới tên gọi Đồ Thư (屠睢) và Nhâm Ngao (壬嚣), nếu theo phiên âm hiện đại thì phải là Đồ Tuy và Nhậm/Nhiệm/Nhâm Hiêu (任嚣). Ở đây họ 壬 (Nhâm - Rén) thời xưa đã được viết thành 任 có hai âm Nhâm - Rén và Nhậm/Nhiệm - Rèn.
( Phiên âm Hán-Việt. Bách khoa toàn thư mở Wikipedia)
===
BÀI 2
*
Trước đây, tôi đã trình bày về cách viết và đọc hai chữ 番 và 禺 riêng rẽ, rốt cuộc có hai cách đọc là PHAN, PHIÊN và NGU, NGUNG.
Nay tôi xin trình bày rõ thêm về cách đọc riêng và chung của hai chữ 番禺 mà chú trọng về cách phiên âm pinyin.
I. CÁCH ĐỌC RIÊNG
1.TỰ ĐIỂN TRẦN VĂN KIỆM
番 Phiên (fān)
2. TỪ ĐIỂN WIKTIONARY
Đây là tự điển on line của ngoại quốc, xin trích một đoạn về chữ 番. .
Mandarin
Hanzi
番 (pinyin bō (bo1), fān (fan1), fán (fan2), pān (pan1), pán (pan2), pí (pi2), pó (po2), Wade-Giles po1, fan1, fan2, p'an1, p'an2, p'i2, p'o2)
Vietnamese
Han character
番 (phiên, phan, ba, bà)
Readings
• Nôm: ba, bà, phiên, phan, phen
http://en.wiktionary.org
3. CHINESE CHARACTER DICTIONARY
fan1 pan1 bo1 po2 fan2 pan2 pi2
http://www.mandarintools.com
4. CHINESE TEXT PROJECT
番 fān pān bō pó fán pán pí
http://chinese.dsturgeon.net/dictionary.
Bấy nhiêu thí dụ cũng cho thấy chữ 番 có thể đọc nhiều cách, nhưng hai cách phổ biến là PHIÊN (fan) và PHAN (pan ).
II. ĐỌC CHUNG HAI CHỮ 番禺
Khi tra cứu một số từ điển danh tiếng, tôi gặp hai trường hợp:
-Không chú thích về 番禺 như Khang Hy từ điển
-Có chú thích nhưng không phiên âm như Trung Hoa Đại Tự Điển.
Vì vậy, tôi đã tìm đến một số từ điển cổ cũng như mới có chú thích cách đọc, trong đó các tự điển tiếng Hoa hay Hoa Anh , và các tài liệu khác có ghi pinyin về hai chữ 番禺. Từ điển và sách thì vô số, tôi không thể tìm hết, chỉ có thể tìm kiếm một số thôi. Tuy vậy, tôi cũng có một số kết quả về cách phát âm hai chữ 番禺:
1. PHIÊN ÂM PHAN NGUNG hay PHAN NGU
Đa số từ điển ghi theo cách này:
(1) Encyclopedia II
番禺. pānyú.
Guangzhou: Encyclopedia II - Guangzhou - History
It is believed that the first city built at the site of Guangzhou was Panyu (番禺; the locals pronounced this in Cantonese as Poon Yu) founded in 214 BC. The city has been continuously occupied ...
www.experiencefestival.com/a/guangzhou%20-%20history
(2). TỪ HẢI (Trung quốc ) :
• Chú giáp: 番, 敷駑切音翻元韻 Phiên: phu nô thiết âm phiên, nguyên vận. (âm phiên, vần nguyên, nghïa là đọc Phiên.
• Chú ất: 逋倭切音波 歌韻 bô oa ( uy, nụy) thiết, âm ba, ca vận ( bô oa thành ba ô (như vậy là đọc BA), âm BA, vÀn CA.
Hai chú trên giống Từ Nguyên
• Chú bính: 鋪剜切音潘寒韻 Phô oan thiết âm phan, vần hàn ( phô oan thành ra phan) , âm phan, hàn vận như 番禺 Phan Ngung (1).
Từ Hải còn ghi ở phần phụ về cách phát âm như sau:
番- fan
- pan : 番禺 ( tr.46).
Như vậy theo Từ Hải, chữ 番 có thể đọc fan ( phiên ) và pan (Phan) nhưng trong chữ 番禺 thì phải đọc là Phan Ngung hay Phan Ngu.
2. PHIÊN ÂM Phiên Ngung (theo các từ điển và tài liệu khác )
Các TỪ ĐIỂN TRUNG VĂN dùng fan chú âm phiên như Trần Văn Kiệm (fan: phiên), và Từ Hải như đã nói trên.
(1). POPUP CHINESE 番禺 fānyú
http://www.popupchinese.com
(2). HOÀNG KIỀU 番禺 fānyú
http://www.yellowbridge.com/
(3). CHINAKNOWLEDGE
Rulers of Southern Han (Nanhan) 南漢 (Yue 粵; 917-971) Capital: Fanyu 番禺 (modern Guangzhou 廣州/Guangdong)
www.chinaknowledge.de/History/Tang/rulers-nanhan.html
(4). KEN CHEW UNDERSTANDING CHINESE
秦始皇帝 The First Emperor of ...
"One army was sent to Fanyu (番禺 in present day south of Guangzhou city 廣州市 Guangdong province 廣東省), one to Tancheng (鐔城 in present near Guilin city 桂林市 in Guangxi province "
(秦始皇帝 The First Emperor of China Part II)
http://kchew99.spaces.live.com
(5). CHINESE HISTORY
- Ten Kingdoms rulers: Southern Han or Yue . Capital: Fanyu 番禺 (modern Guangzhou 廣州/Guangdong)
www.a3guo.com/en/china/History/Tang/rulers-nanhan.html
(6).YUE(CANTONESE) DIALECTS
"Tones and phonology of the Yue Cantonese dialects of Guangdong province: Guangzhou, Canton, Zhongshan, Zhongshan ... 番禺(市橋) / 番禺(市桥) Fānyú (shìqiáo) Tones ..."
www.glossika.com/en/dict/dialecty.htm
3. PHIÊN ÂM CẢ HAI
(1). HOÀNG KIỀU (Yellow Bridge)
a.Words With Same Tail Word. 番禺 • pānyú, Panyu county (in Guangdong province). Derived Words or Phrases. None. Similar-sounding Words ...
www.yellowbridge.com/chinese/wordsearch.php?=
Mandarin Chinese: Chinese-English Dictionary
b. 番禺市. fānyú shì. Main. Definition, Panyu. Pinyin ... Word Decomposition. 番禺, pānyú, Panyu county (in Guangdong province). 市, shì, market; city
www.yellowbridge.com/chinese/ - Mandarin Chinese: Chinese-English Dictionary
(2). CHINESE TEXT PROJECT
番禺
Character Composition Variants Pinyin Cihai
番
田+ 7 蹯
fān pān bō pó fán pán pí p.914r4c04
禺
禸+ 4 yú ǒu yù p.986r4c01
http://chinese.dsturgeon.net/dictionary
( 3). CHINESE ENGLISH DICTIONARY
番
fan1 ㄈㄢˉ
(measure word for acts), deeds, foreign.
番
pan1 ㄆㄢˉ
(surname)/place name.
禺
yu2 ㄩˊ
(place)/district.
http://eyegene.ophthy.med.umich.edu/hanyu/index.php
(4). WIKIPEDIA
Từ điển này phiên âm là panyu và dịch là Phiên Ngung (2)
(5). Về Triệu Đà :phiên âm là panyu và dịch là Phiên Ngung.
At the end of the Qin Dynasty, he took control of the region of modern-day Guangdong and Guangxi. Zhao Tuo built up his power and territory, partially through alliances with native Yue nobility and chieftains. He then declared himself the King of Nanyue ("Southern Yue") and set up his capital at Panyu (番禺; Vietnamese: Phiên Ngung), the site of modern-day Guangzhou. (3)
4.CÁCH PHIÊN ÂM KHÁC
Ngoài ra còn có vài cách phiên âm khác
(1). 番禺 (xiang1 yu2
55k - 8 sec @ 56k Mandarin chinese word 番禺 (xiang1 yu2) - Stroke Order; Pinyin, ...
Simplified Characters : 番禺 ... Traditional Characters :
www.blabi.com/chinese/module/idiomas/action/word.view/l...
(2).番禺 Poon Yu
Guangzhou: Encyclopedia II - Guangzhou - History
It is believed that the first city built at the site of Guangzhou was Panyu (番禺; the locals pronounced this in Cantonese as Poon Yu) founded in 214 BC. The city has been continuously occupied ...
www.experiencefestival.com/a/guangzhou%20-%20history
(3). 番禺 pun1 jyu4
www.cantonese.sheik.co.uk/dictionary/words/13771/
(4). Historical capitals of China - Open Encyclopedia
The Nanyue (207 BC - 110 BC): it was known as Pun Yue (番禺) ... The Southern Han (917 - 971): it was known as Pun Yue (番禺)
www.openencyclopedia.net/index.php/Cambaluc
IV. GỐC 番禺
Trong bài trước, tôi có nói đến Sài Gòn đã mất tên gốc (4). Phiên Ngung cũng thế. Trước khi nhà Tần xâm lược, Bách Việt là một vùng độc lập. Trước khi Triệu Đà lập kinh đô Nam Việt, Phiên Ngung hay Phiên Ngu tên là gì, không thấy nói. Nay một số tài liệu cho biết Phiên Ngung hay Phan Ngu vốn tên là 蕃禺 sau đổi là 番禺 :
1.Chinese Architecture- Guangzhou (Canton)
08- Museum of the Tomb of the King of Southern Yue in Western Han Dynasty ... city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; Poon ...
www.chinese-architecture.info/CA/CA.htm
2. Guangzhou - New World Encyclopedia
... Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺) was founded there in 214 B.C.E. ... first city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; ...
www.newworldencyclopedia.org/entry/Guangzhou.
3. The first known city built at the site of Guangzhou was Panyu (蕃禺, later simplified to 番禺; Poon Yu in Cantonese) founded in 214 BC. ...
35 KB (4051 words) - 20:40, 22 October 2008
wikipedia
Hai chữ này khác nhau thảo đầu, Thiều Chửu đọc là Phiền, Phiên).
V. HÁN VIỆT VÀ QUỐC NGỮ
Thời Nho học, các cụ ta viết Hán Văn và đọc theo âm Hán Việt. Chúng ta chỉ thấy chữ mà không biết các cụ đọc như thế nào vì chúng ta xa cách các cụ hàng thế kỷ. Muốn biết các cụ đọc như thế nào thì ta phải tra các tự điển Trung Quốc và Việt Nam, tất nhiên trong dó có tự điển Hán Việt như Tự Điển của Đào Duy Anh và Thiều Chửu là những tự điển thông dụng trong khoảng 1945. .
Ngoài ra, ta phải xem các tác phẩm của các nhân vật buổi giao thời của tân học và cựu học, và những học giả thông thạo Trung văn hiện kim. Lý do dễ hiểu là ngôn ngữ ta không thay đổi cho nên dù Hán, Nôm hay quốc ngữ chỉ là hình thức, còn một số danh từ, ngôn ngữ và một số kiến thức vẫn tồn tại và xuyên suốt chiều dài lịch sử .
Hầu hết người Việt Nam đều đọc là Phiên Ngung. Phiên Ngung là một địa danh quan trọng cho nên từ đầu cho đến nay những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam đều biết.. Khi Pháp bãi bỏ chữ Hán thì một số người Việt vẫn kế thừa văn hóa cũ. Họ là những tiến sĩ, cử nhân hoặc nho sĩ thời Hán học còn lại cho đến khoảng 1975.
Trần Trọng Kim đã theo cựu học, sau sang Pháp du học. Những sách của cụ viết thường được ông anh là Phó bảng Bùi Kỷ hiệu đính và góp ý. Ngoài Trần trọng Kim, Đào Duy Anh, Nguyễn Đỗng Chi cũng là tay khá về Hán học, họ đã dịch thuật, nghiên cứu và sau 1945, đã tham gia dịch thuật các tài liêu văn sử trong đó có các bộ Toàn Thư và Cương Mục( tất cả đều đọc là Phiên Ngung). Trước 1975, một số thanh niên du học tại Trung Quốc, một số tốt nghiệp tại Đại học Văn Khoa và Sư Phạm Sàigon , Huế, và một số tăng lữ tại các Phật học viện miền Nam và nay một số học Hoa văn tại Âu Mỹ hay Nhật văn tại Nhật Bản là những nhân tố mới cho nên bây giờ tại Việt Nam và hải ngoại vẫn có một số giỏi Trung văn.
Khi tôi nêu lên ba tác phẩm phiên dịch Phiên Ngung trong bài thứ nhất là muốn trình bày cách viết và cách đọc của một số người Việt về hai chữ 番禺 trước khi đi vào các từ điển Trung văn và Hán Việt.
Ban phiên dịch Phủ Quốc Vụ Khanh Sài gòn, viện Đại Học Huế, và Viện Khoa Học Xã Hội Hà Nội gồm một số tinh hoa về Hán học. Như ban Phiên dịch Đại Học Huế có giáo sư Trần Kinh Hoà vốn là người Hoa, đã góp công phiên dịch An Nam Chí Lược và Mục Lục Châu bản triều Nguyễn, sau ông dạy đại học Mỹ và nay dạy đai học Hồng Kông. Ông giỏi chữ Hoa đã đành mà còn giỏi tiếng Việt, trên tạp chí Đại Học Huế ông đã viết nhiều bài biên khảo bằng Việt ngữ rất có giá trị khiến cho tôi rất kính phục. Chắc ông cũng đã đọc các bản thảo trước khi in và không phản đối hai chữ “Phiên Ngung”.
Nói đến các nhân vật Việt Nam thời Quốc Ngữ, tôi xin giới thiệu lần nữa Huình Tịnh Của, là một người mà không ai dám nghi ngờ khả năng Hán tự của ông. Trong lời Tiểu Tự của Đại Nam Quốc Âm Tự Vị ( 1895-1896 ), ông đã nhắc đến Phiên Ngung:
"Tra ra trong truyện nước Nam nguyên gọi là Giao Chỉ, ở bên Nam Trung Quốc cho nên gọi là nước Nam, từ 18 đời Hùng Vương sách về trước, địa phận còn ở bên Phiên Ngung, Quế Lâm, Tượng Quận, là phần đất Quảng Đông, Quảng Tây, tưởng cũng có chữ riêng, song nhiều đời phải nhập về Nội địa, chịu phép quan Trung Quốc, cả luật phép giáo hóa, lễ nhạc, văn tự, đều phải theo Trung Quốc phải bỏ chữ riêng mình, .. ."
Người Việt đa số phiên âm là Phiên Ngung mà một số tài liệu quốc tế cũng phiên âm là Phiên Ngung. Tôi không thể tìm hết các tài liệu do ngoại quốc hay người Việt viết bằng tiếng Việt, Anh, Pháp ngữ về hai chữ Phiên Ngung, chỉ xin nêu vài chứng cớ:
1. Tài Iiệu về Phiên Ngung:
Quận Phiên Ngung, Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc. .
(Bách khoa toàn thư mở Wikipedia (2)
(3). Tài liệu về Triệu Đà (Zhao Tuo) Xem Wikipedia
At the end of the Qin Dynasty, he took control of the region of modern-day Guangdong and Guangxi. Zhao Tuo built up his power and territory, partially through alliances with native Yue nobility and chieftains. He then declared himself the King of Nanyue ("Southern Yue") and set up his capital at Panyu (番禺; Vietnamese: Phiên Ngung), the site of modern-day Guangzhou (3).
4. CHINAHISTORY
Therefore, Luoyue (Lạc Việt) actually was the Việt Nation or Yueshangguo (Việt Thường Quốc). The people of Luoyue (Lạc Việt) who supported Zhaoduo (Triệu Đà) to form Nanyue ( Nam Việt) with the capital at Panyu (Phiên Ngung) also called that place Ouluo (Âu Lạc)
(Zhang Taiyou. Trương Thái Du)
http://www.chinahistoryforum.com/lofiversion/index.php/t5367.html
5. TÀI LIỆU LỊCH SỬ VỀ MALAYSIA
Tài liệu này cho rằng người Trung Quốc ở Malaysia vốn là người Nam Việt thời Triệu Đà mà thủ đô là Pan You (Phiên Ngung)
http://members.virtualtourist.com/m/tt/65e69/(5)
KẾT LUẬN
Theo thiển kiến, 番禺 dù đứng riêng hay đứng chung cũng không khác mấy, thường có hai cách đọc là Phan (pan ) Phiên ( Fan ). Qua cuộc tìm kiếm thô thiển và hạn chế này, tôi nghĩ rằng 番禺 có thể đọc là Phan Ngung, Phan Ngu, hay Phiên Ngu, Phiên Ngung đều được, nhưng trong tim người Việt, Phiên Ngung là hai chữ đã in đậm nét..
Như đã trình bày ở bài thứ nhất, Trung văn thay đổi luôn, còn tiếng Hán Việt ta có nguồn gốc từ Hán Đường cho nên tiếng Hán Việt và tiếng Hoa bây giờ thành ra khác nhau. Dù Trung Quốc đọc là Phan Ngu, nhưng truyền thống ta đọc Phiên Ngung là do tính lịch sử của nó, chứ không phải là sai. Cái gia tài và thế lực của các bộ Hán Việt Tự Điển đã cho ta thấy ta độc lập về cách đọc những từ Hán Việt. Lẽ tất nhiên khi nghiên cứu Trung văn, ta phải đọc và tìm hiểu các sách Trung Quốc, nhưng phải hiểu rằng cách phát âm ghi trong sách Trung quốc là cho một số người Trung Quốc,chứ không có hiệu lực cho toàn dân Trung Quốc vì tiếng Bắc kinh khác tiếng Quảng Đông, tiếng Phúc Kiến khác tiếng Hà Bắc.Dân Trung Quốc có bao nhiêu tỉnh là có bấy nhiêu ngôn ngữ, chữ giống nhau nhưng đọc khác nhau, như dân Quảng Đông đọc là Poon Yu như đã nói ở trên trong khi dân các xứ đọc la Panyu hay Fanyu.
Còn Việt Nam ta có cách đọc chữ Hán Việt riêng, không phụ thuộc vào ngôn ngữ hiện đại của Trung Quốc. Cũng như nước Anh viết và đọc London, Thames nhưng dân Pháp đọc là Londre , Tamise thì không ai dám bảo là họ viết và đọc sai tiếng Anh!
Mao Trạch Đông muốn thống nhất thiên hạ, hiệu lệnh quần hùng nhưng ông đã thất bại trong việc La Mã hóa văn tự Trung Quốc là bởi vì ngôn ngữ có một sức độc lập và quật cường. Ngôn ngữ , nhất là ngôn ngữ Trung Quốc rất phức tạp. Phiên thiết, pinyin , Wade-Giles cũng chỉ có giá trị tương đối. Bài viết về cách phiên âm Hán Việt của Wikipedia rất có giá tri, trong có đoạn nhận định về sự phức tạp của ngôn ngữ và văn tự Trung Hoa đồng thời cũng giải thích về cách đọc tên các nhân vật sử như Đồ Thư, Nhâm Ngao, Mã Tốc, Chu Du. . .
"Bên cạnh các trường hợp một chữ Hán có một âm Quan thoại nhưng có thể có 2 âm Hán-Việt khác nhau được ghi chú trong cùng một từ/tự điển, còn có nhiều trường hợp mỗi sách ghi một âm Hán-Việt khác nhau". (6).
Như vậy, vấn đề không ở đúng hay sai mà là sự khác nhau và tính phức tạp của ngôn ngữ văn tự.
Việc này gần giống như trăm năm sau, có một nhà nghiên cứu nào đó lên tiếng rằng tác giả bài thơ
“ Ngập ngừng” (Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé ) là Hà Triều Anh, hay Hà Anh chứ không phải Hồ Dính hay Hồ Dzếnh!
Nguyễn Thiên Thụ
==
CHÚ THÍCH
======
(1) Từ Hải:in lần 3, Trung Hoa Dân quốc năm thứ 58, tr.1972.
(2). Quận Phiên Ngung, Quảng Châu, Quảng Đông, Trung Quốc. . .
Khách sạn Trường Long ở Phiên Ngung
Trụ sở chính quyền quận Đường Thanh Hà Đông
Diện tích
770,13 kilômét vuông
Dân số
930.800（2005）
. . . . . . . . .
Vị trí của Phiên Ngung trong Quảng Châu
Phiên Ngung (tiếng Trung: 番禺区, Hán Việt: Phiên Ngung khu) là một quận nội ô của thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Quận này trước đây là một thành phố trước khi được nhập vào thành phố Quảng Châu. Tên gọi Phiên Ngung bắt đầu từ khi Tần Thủy Hoàng chiếm Quảng Đông. Nó là tên cũ của Quảng Châu ngày nay. Phiên Ngung nằm ở trung tâm của đồng bằng châu thổ Châu Giang.
(3) Nanyue (Chinese: 南越; pinyin: Nányuè; Wade-Giles: Nan Yüeh; Vietnamese: Nam Việt) was an ancient kingdom that consisted of parts of the modern Chinese provinces of Guangdong, Guangxi, Yunnan and much of modern northern Vietnam. The kingdom was established by the Han Chinese general Zhao Tuo (Traditional Chinese: 趙佗; pinyin: Zhào Tuō; Vietnamese: Triệu Đà) of the Qin dynasty who assimilated the customs of the Yue peoples and central China in his territory. Its capital was named Panyu (番禺), in today's Guangzhou, China. In Vietnam, the name Triệu Dynasty (based on the Vietnamese pronunciation of the surname Zhào) is used to refer to the lineage of kings of Nanyue, and by extension the era of Nanyue rule.. . . nhà Tần - triều đại thống nhất đế chế Trung Hoa, đã mở rộng về phía nam và lập nên Quận Nam Hải (南海郡) tại Phiên Ngu (番禺), ngày nay gần Quảng Châu. ...
vi.wikipedia.org/wiki/Quảng_Đông -
(4). Sở dĩ tôi nhắc đến Sài Gòn là vì sự liên tưởng. Cả hai là thủ đô một thời của Việt Nam nhưng nay đã mất và đã thay tên. Sao người quốc gia Việt Nam luôn mang số phận thất quốc vong gia?
(5). The ancestor of Malaysian-Chinese
Historical timeline - showing how Nanyue peoples 南越族人被汉化, 其后裔移居 became Malaysian-Chinese 成为马来西亚华人. (note: Hubei-Malaysians are exception, and other minorities)
>> Year 220bc - Recognized by the northerners Chin (Qin Emperor 秦始皇) as barbarians of the south. (look at map below).
>> Year 220-206bc - Conquered by Chin, all books (except Chin's book) burnt 烧书, 统一六国 by Qin Emperor, became part of Chin Empire, later known as China.
>> Year 1409 - Emperor YongLe sent 500 peoples to old Malaysia as gifts of friendship for Sultan of Melaka. (Read Gavin's 1421)
>> Year 1786 - British established their base in Penang and began import coolies (workers) for the Industrial Revolution.
>> Year 1786-1949 - Big wave of migrations, near millions came to old Malaysia, to search for money to send back home, where the home is today's Guangzhou, Fujian, etc. (Suggest reading Lynn Pan's book, an author expert in Chinese migration during the Industrial Revolution days)
Literally meaning "in the South of the Yue", the kingdom of Nanyue is at its origin the name of Vietnam. Between 2nd and 1st century B.C., it took up an area covering the present Guangdong ( Quảng Ðông ), Guangxi ( Quảng Tây ) provinces, HaiNam island ( Ha?i Nam) and the kingdom of Au-Lac, the ancient country of the Viê.t. The latter whose king was An Duong Vuong was annexed by general Zhao Tuo ( Triệu Ðà or Triệu Vũ Vương in Vietnamese ), the future founder of the kingdom of Nanyue.
According to the Vietnamese, the loss of their country was closely linked to the legend of the magic crossbow. In fact it was due to the way Triệu Ðà fought a war of lightning against An Duong Vuong while making the latter think of territorial compromises. Once these provinces were reunited under his banner, Zhao Tuo set up his seat at Pan You ( Phiên Ngưng ) not far from Guangzhou, presently Canton. He divided the kingdom of Au La.c into two commands, one known as Giao Chỉ which mainly took up the Ba('c Viê.t region, and the other under the name of Giao Châu which gathered together all the other provinces of North and Central Vietnam ( Thanh Hóa, Nghệ An, etc...).
http://members.virtualtourist.com/m/tt/65e69/
(6). Bản thân chữ Hán được phát âm khác nhau, ngay tại Trung Quốc, tuỳ từng vùng cũng có nhiều giọng/âm đọc khác nhau, như tiếng Quảng Đông, tiếng Phúc Kiến, tiếng Triều Châu, tiếng Bắc Kinh... Các nước lân cận như Triều Tiên có cách đọc riêng của người Triều Tiên, gọi là Hán-Triều (漢朝); người Nhật có cách đọc riêng của người Nhật, gọi là Hán-Hoà (漢和); người Việt có cách đọc của mình gọi là Hán-Việt (漢越).[. .] Âm Quan thoại chuẩn (dưới đây gọi tắt là Quan thoại) có 4 thanh điệu: âm bình, dương bình, thượng thanh và khứ thanh, trong khi âm Hán-Việt có 6 thanh điệu: ngang (không dấu), huyền, sắc, hỏi, ngã và nặng.’ [ .. .] Một âm Quan thoại thường tương ứng với nhiều chữ Hán, và đôi khi một chữ Hán cũng có 2-3 âm khác nhau, nhưng nói chung tổng số âm Quan thoại ít hơn nhiều so với tổng số chữ Hán. Một âm Quan thoại cũng thường tương ứng với nhiều âm Hán-Việt và đôi khi một âm Hán-Việt cũng tương ứng với 2 hoặc vài âm Quan thoại, nhưng tổng số âm Quan thoại ít hơn tổng số âm Hán-Việt (tiếng Quan thoại có 1280 âm trong khi tiếng Việt có từ khoảng 4500 đến 4800 âm đọc, tùy theo phương ngữ, và 6200 âm viết trong quốc ngữ[1]). Ví dụ: âm Quan thoại yù (được biểu thị bằng bính âm) tương ứng với các âm Hán-Việt và chữ Hán sau (chữ viết nghiêng là âm Quan thoại, chữ viết đậm là âm Hán-Việt):
• ẩu 嫗
• dụ 喻, 愈, 瘉, 癒, 芋, 吁/籲 (còn có âm là hu/xū), 裕, 誘, 谕/諭, 峪 (có sách phiên là dục)
• dũ 愈/癒, 羑
• duật 聿, 矞, 燏, 繘, 谲/譎, 遹, 鴥, 鷸
• dục 育, 淯, 堉, 毓, 谷 (còn có âm là cốc/gǔ), 浴, 峪 (có sách phiên là dụ), 欲/慾, 鹆/鵒, 昱, 煜, 翌, 鬻
• dự 与 (còn có âm là dư/yú, dữ/yǔ), 预/預, 澦, 蓣/蕷, 誉/譽, 豫 [. . ]. Bên cạnh các trường hợp một chữ Hán có 1 âm Quan thoại nhưng có thể có 2 âm Hán-Việt khác nhau được ghi chú trong cùng một từ/tự điển, còn có nhiều trường hợp mỗi sách ghi một âm Hán-Việt khác nhau.
Bản thân chữ bính, trong thuật ngữ "bính âm", xuất xứ từ một số sách cũ ở miền Nam Việt Nam, trong khi nhiều từ/tự điển hiện nay chỉ phiên là phanh, và cũng có một số người dùng phanh âm.
Ung Châu (雍州), một trong chín châu của Trung Quốc thời cổ (vùng Thiểm Tây 陝西, Cam Túc 甘肅, Thanh Hải 青海 ngày nay), có chữ đầu đều được phiên là Ung trong hầu hết các từ/tự điển Hán-Việt và các sách truyện như Đông Chu liệt quốc, Tam quốc, chỉ riêng tự điển Thiều Chửu phiên là Úng. Chữ Ung này cũng nằm trong niên hiệu Ung Chính 雍正 của vua Thanh Thế Tổ.
Trong cuốn Chuyện Đông chuyện Tây, NXB Trẻ, An Chi Võ Thiện Hoa đã so sánh một số trường hợp phiên âm không thống nhất giữa 2 quyển Hán-Việt tự điển của Thiều Chửu và Hán-Việt từ điển của Đào Duy Anh (câu 438, trang 140-145, tập 3) như:
• chữ 膾 (bính âm: kuài), là khoái theo Đào Duy Anh và quái theo Thiều Chửu. Theo An Chi, khoái là âm Hán-Việt thông dụng, còn quái là âm Hán-Việt chính thống, phản ánh cách phát âm đời nhà Đường.
• chữ 炙 (bính âm: zhì), là chá theo Đào Duy Anh và chích theo Thiều Chửu. Trong từ điển của Trung Quốc có cả 2 âm này.
• chữ 僣 (bính âm: tiĕ), là tiếm theo Đào Duy Anh và thiết theo Thiều Chửu. Âm thiết là đúng, còn âm tiếm dành cho chữ 僭 (jiàn, zèn) cũng gần giống mà từ điển của Đào Duy Anh không có chữ này. Người ta vẫn có thói quen lấy chữ 僣 thay cho chữ 僭 nhưng làm như thế là không chuẩn.
Nhân vật họ Mã trong Tam quốc làm thất thủ Nhai Đình, lỡ kế hoạch của Gia Cát Lượng có tên là 马/馬謖 (bính âm: Mǎ Sù), được phiên khi thì là Mã Tốc, khi thì là Mã Tắc, thậm chí có khi là Mã Thốc, còn theo An Chi thì phải đọc là Mã Sốc theo đúng âm Hán-Việt chính thống xuất xứ từ đời Đường.
Tương tự như vậy, nhân vật Chu Du (周瑜, Zhōu Yú) quen thuộc có lúc lại biến thành Châu Do (âm Do không đúng nhưng âm Châu lại sát âm gốc hơn) chỉ vì cách phiên âm Hán-Việt khác nhau.Hai viên tướng Trung Quốc thời cổ thường được nhắc đến trong sử sách Việt Nam dưới tên gọi Đồ Thư (屠睢) và Nhâm Ngao (壬嚣), nếu theo phiên âm hiện đại thì phải là Đồ Tuy và Nhậm/Nhiệm/Nhâm Hiêu (任嚣). Ở đây họ 壬 (Nhâm - Rén) thời xưa đã được viết thành 任 có hai âm Nhâm - Rén và Nhậm/Nhiệm - Rèn.
( Phiên âm Hán-Việt. Bách khoa toàn thư mở Wikipedia)
===
TRINH KHAI * THE CULTURAL POLITICS OF COMMUNIST
The cultural-politics of communist VN in relation to the strategy of invasion by communist ChinaTrinh Khai
Communist Vietnam is right now a kind of satellite state for Beijing (communist China). The scheme to invade VN by China based on what Hu Jintan called "Three Equivalents":
- Ideology Equivalent
- Cultural Equivalent
- Fate Equivalent
Fate Equivalent means VN is always under the influences of China, inevitably. VN cannot detach from China should it want to survive!
Ideology Equivalent means one party rule and the exploitation of people (by employers) is replaced by the exploitation of the communist party.
Actually, internationalism will put the Communist Party of China on the head of the Communist Party of VN, and Beijing will govern everything, the Hanoi leadership are only servants.
Cultural Equivalent means the application of some kind of "Cultural Revolution" under Mao Tsetung which erased everything, only what is called "communist culture" remains. A generation of "stupid people" without thinking or initiatives will emerge from the cultural revolution to always obey the communist leaders and doctrine and act as the Pavlov animals in the Pavlov experiments long ago which are still applied in the communist countries now.
There is only one way to avoid becoming the Pavlov elements of communist China and Vietnam, that is we have to struggle to attain: Freedom of thought, freedom of religion, freedom of action and a multi-party system of politics.
====
UNICODE
VĂN - HÓA & CHÍNH - TRỊ qua chế độ CSVN với chiến lược xâm lăng của TC
- Trịnh Khải -
Hôm nay chúng ta nói về VĂN HÓA sau khi CSVN đã hủy diệt tận cội, tận nguồn khoa học, văn hóa, văn minh ….của đất Việt sau 1954 tại Miền Bắc và 1975 tại Miền Nam (từ Bến Hải đến Cà Mâu) qua chỉ thị HCM : «Đập phá, Đập phá đi, Đập phá nữa đi…. Ta lại xây dựng bằng muời ngày nay… ». Qua sự hủy diệt trên chúng ta cần nhận thức rằng Văn Hóa CSVN không có thật (inexistence), tuyên truyền độc trị CS không thể xem là Văn Hóa vì dựa trên cơ bản : hủy diệt, đảo nguợc, lừa bịp, láo phét, hủy hoại, tàn sát….
Hiện nay V/Đ Khoa học, Văn hóa, Nghệ thuật, kinh tế, thực phẩm v.v.... đều do Miền Nam (từ Bến Hải đế Cà Mâu sau cuộc di cư 1954) chuyển ra Bắc...... vừa qua việc thanh trừng các tuớng CS và uỷ viên Đảng trong quân khu thủ đô Hanoi do N. Tiến Dũng và N. Minh Triết (nguời Miền Nam) có thể xem như là 1 cách mạng "nhung" như ở Georgie và Ukraine. Trí thức, sĩ phu, Việt kiều, v.v. đều xuất phát từ Nam từ 1975.....Miền Bắc đã trở thành cái chiếu rách ..... từ 1954, tất cả đều chi phối bởi "tam đại bần cố nông" của Độc Đảng – 3 đời « vô học thức » (illettrés - analphabètes) -....Theo lịch sử VN chúng ta đã có 3 lần Nam Tiến (do nhà Trịnh, nhà Nguyễn và CSVN)...... Miền Bắc càng ngày càng lệ thuộc Nam về mọi mặt...... kể cả các cấp lãnh đạo trong : Đảng, Quân đội, Nhà Nuớc, Giáo Dục, Công Kỹ Nghệ v. v…. lần này ảnh hưởng «tự nhiên » này sẽ rất mạnh phát xuất từ Nam. Đây sẽ là cuộc Bắc Tiến theo luật "thiên nhiên", sẽ đưa đến thay đổi chế độ CSVN. Như Lão Tử đã nói : « Cùng (CS tan rã) tất biến, Biến tất thôêng (Dân Chủ sẽ đến) »
Trong các xã hội tân tiến trên thế giới, với máy điện tử, internet......khoa học, nhân văn, văn hóa, nghệ thuật v.v... đều đi liền với chính tri, không thể tách rời đuợc .... Văn hóa và Chính trị phải xem như chim liền cánh, như cây liền cành...... vì thấu triệt đuợc vậy Đảng luôn luôn độc quyền dùng Văn hóa để chiếm quyền sau đó độc tri trong tuơng lai lâu dài và tuyệt đối cấm đoán mọi Văn hóa chỉ trích hoặc không tôn vinh HCM và Độc Đảng. Chủ truơng và đuờng lối lừa đảo, mị dân của Đảng : 1.- Dân phải tách rời Văn hóa ra khỏi chính trị (Độc quyền của Đảng) ; 2.- Nghệ thuật, thể thao.. ru ngũ Dân và tôn vinh Đảng ; 3.- Phục vụ Đảng Dân đuợc phép thờ Chúa, thờ Phật.....như vây Dân phải để Đảng đúng truớc các Dức Thánh tôn. Chúng ta nên tự hỏi : Trên quả đất này chỗ nào không có Chúa (hay Phật) để chúng ta làm gì đi nữa cũng vô tội ? Nếu không ! Tại sao ta phải cần phục tòng Đảng truớc để có chỗ thờ Chúa (hay Phật).
Qua Văn hóa tuyên truyền đầu độc CSVN đang thành công lớn trong việc thi hành chủ truơng lừa đảo trên. Tuy thế trong tuơng lai, cái mầm "phản động" của dân sẽ phát động từ đây - từ tín nguỡn - khi họ biết đuợc sự lừa đảo : không bao giờ Dân có thể thờ Đảng ..... mà chỉ có thờ Chúa (hay Phật). Tới lúc này thì Đảng sẽ không còn đất chôn.
Vì lý do trên ngày nay Đất nuớc Việt Nam là một Xã Hội Chủ Nghĩa Tàn Bạo của Độc Đảng Thống Trị, và Văn hóa và Chính trị không thể tách rời ra đuợc. Nếu chỉ lo xây dựng Văn hóa không thôi thì chúng ta tiếp tay :
1.- Tuyên truyền cho CSVN, làm tôi mọi đầy tớ hầu Đảng (valet de pied) ;
2.– Cũng cố Đảng CSVN qua Chương trình xâm lăng VN của TC đặt trên chính sách « Tam Tương » của Hồ Cẩm Đào khi qua họp dảng với CSVN, ông này dã tuyên bố về liên hệ TC và VNCS : « Tuơng thông Lý Tuởng » – « Tuơng đồng Văn Hóa » – « Tuơng quan Định Mệnh » giữa 02 nuớc. Đây là « Chính sách Tam Tương » của TC áp đặt lên đầu nhân dân Việt qua « quan lại dịa phuơng CSVN».
3.- Gián tiếp chấp nhận Chủ Nghĩa Tứ Độc « Độc Đảng – Độc Tôn (*) – Độc Quyền – Độc Ác ».
(*) Đúng là « Thuợng Thiên, hạ Địa duy ĐẢNG độc Tôn » . Trên trời (truớc Chúa, Phật.....), duới đất (toàn cỏi VN) Dân Việt phải tôn thờ Đôc Đảng mà thôi....
Tuơng thông "Lý Tuởng" - Chủ Nghĩa Tứ Độc - phải hiểu dây là lý tuởng Tự Do, Độc Lập dành riêng cho Đảng CS … tất cả đất đai, tài sản phải duới quyền Đảng, chỉ có Đảng là duợc « Độc Lập và Tự Do » đối với dân (dân là đầy tớ của đảng) và dân lại bị thống trị và khai thác dến xuơng tủy (đảng đã thay thế : Nguời khai thác nguời bằng Độc Đảng khai thác nguời – L’exploitation de l’homme par l’exploitation de l’homme par le Parti Communiste).
Trong thực tế lý tuởng CS quốc tế đại dồng (internationalisme) sẽ dặt ra : cấp trên TC với cấp duới CSVN….. mọi quyết dịnh của CSVN phải duợc trình, giải thích hợp với quyền lợi và có sự thỏa thuận của « triều » TC, các lãnh tụ VN truớc và sau khi kinh lý ở ngoại quốc phải « triều phục », tuờng trình cẩn thận với quan thầy TC. Quốc gia VN đâu đã duợc « Độc Lập và Tự Do ». Đảng CSVN đang trở thành thực sự « Thái Thú đi trị Nam di» (*) – thi hành chỉ thị TC - cực kỳ tàn ác và bóc lột dân Việt dể cho TC huởng với danh nghĩa « Tuơng Thông Lý Tuơng ».
(*) Vào thời VN còn là thuộc địa, Trung Quốc gọi Việt Nam là Nam Di (mọi rợ).
Tuơng Đồng "Văn Hóa" : Sau chiến dịch " trăm hoa đua nở" (Révolution culturelle của họ MAO) TC dã hủy diệt tận gốc nền văn minh, văn hóa Trung Hoa dã có từ mấy ngàn năm. Chẳng khác gì Tần Thủy Hoàng, họ đốt sách, giết hại mọi thành phần trí thức (ngay cả Đặng Tiểu Bình cũng phải đi dầy), giáo sư đại học, thân hào nhân sỹ vv…Với CSVN, bấn cố nông, một tay bắt chuớc hạng quá tầm thuờng, nền văn minh, văn hóa, văn hiến, khoa học … trí thức, khoa bảng, sỹ phú ……vv cũng không qua khỏi duợc dại họa này ở VN. Nay còn lại "văn hóa CS" mới nẩy sinh từ giái cấp « tam đại bần cố nông » : "đập phá, dập phá đi, dập phá nữa di, cách mạng CS sẽ xây lại bằng muời ngày nay" kết quả hơn nữa thế kỷ đã qua chứa thấy các chuơng trình tái thiết Khoa học – Kỹ thuật – Kỹ Nghệ – Công nghiệp – Văn học - Nghệ thuật v.v....ở VN.
VNCS sẽ phải dời đời lệ thuộc TC : Sự "tuơng đồng văn hóa" gỉa dối, ti tiện : cửa quyền – tham nhũng – bóc lot – trụy lạc – chơi bời trác táng – dân là tôi đòi – đảng trở thành "quý tộc đỏ" – du hí từ trong nuớc ra ngoại quốc dể mặc dân dốt nát lầm than…Than ôi 4.000 năm văn hiến của dất Việt đang trôi cuốn theo giòng nuớc "văn hóa CS » trụy lạc. Tội này thấu đến trời xanh
Tương quan "Định Mệnh", bốn chữ cuối cùng thật là kính khiếp, hãi hùng. Đầu tiên CS vô thần đã dùng chữ "dịnh mệnh" rất là dầy tín nguỡng dị đoan, bói toán.... sự thật là tuơng lai VNCS phải phụ thuộc vào TC, "dịnh mệnh" của Đảng CSVN phải duợc « an bài », « sống còn » phải do quyết dịnh Đảng CSTQ và bất cứ lúc nào cũng có thể bị « nghiêm trị » (kiểu CS) nếu không thi hành lệnh « nghiêm chỉnh » (tiêu chuẩn CS). "Lửa cơ đốt ruột dao hàn cắt da" - Dân đói rách, lầm than cơ cực Đảng tiếp tục đem gạo qua trả nợ TC.
Các quan «Thái Thú đi trị Nam di» CSVN thừa hiểu tận gốc câu Tuơng quan "dịnh mệnh" nên họ sẵn sàng quỳ gối cúi dầu, phủ phục « triều bái », làm việc « triều cống » với « Triều đình » TC, việc này đòi hỏi phải (Chủ Nghĩa Tứ Độc) bóc lột tàn nhẫn dân và tàn sát những nguời Việt không chấp nhận cuộc bán nuớc « hòa hợp và hòa giải » với « Triều đình » TC. Đem chuyện Tuơng quan "dịnh mệnh" của con voi TC với lại con nhái bén tôi đòi (CSVN) thì quả thực một bi hài kịch của thời thuộc dịa mới rất dã man lại sắt máu truớc mắt cả thế giới ngoại trừ dân Việt đang bị bịt mắt, bịt miệng và bịt tai. Trong Đại nạn đang xẩy ra, tất cả nguời Việt yêu nuớc - từ Nam chí Bắc - trong mọi nơi (Chánh Phủ, Cán bộ, Quân Đội, Công an, Đảng viên…. Việt Kiều, Nhân dân) dâu có thể chấp nhận duợc : Giải phóng đất nuớc duơng trở thành « Việt gian bán nuớc ».
Chúng ta đừng quên : Mãn Thanh đã đô hộ TQ gấn 300 năm (1644-1911), nay không còn tên trên bản đồ thế giới và là 01 sao nhỏ trên cờ TC, chỉ là 01 vùng nghèo mạt TQ ; Tại Nội Mông là 01 sao nhỏ (thứ 2) (Mongolie Intérieure) – xưa kia Mông Cổ đã đô hộ TQ hơn 100 năm (1279 –1368) - đất đầy hấm mỏ nhất là khi đốt, dầu, than đá v. v. dân nghèo đói cơ cực ; ở Tây Tạng là 01 sao nhỏ (thứ 3) TC đang thi hành chính sách diệt chủng và đồng hóa tàn bạo : diệt dàn ông bản sứ để thay vào nguời Hán........ Với hậu quả « Việt gian bán nuớc » sao nhỏ (thứ 4) trên cờ TC là dành cho Việt Nam với hiểm họa diệt vong và mất nuớc như ở các nuớc trên....... Văn Hóa VN đâu còn nữa để chúng ta bàn.
Mặc dù Cụ Nguyễn Trãi dã chiến thắng quân Minh, cụ dã viết 02 câu thơ « Chắc chi thiên hạ ngày nay, mà đem non nuớc làm rầy chiêm bao » dành cho những nguời Việt yêu nuớc cần phải can trì, nhẫn nại (Le génie n’est qu’une longue patience – Napoléon Ier), tiếp tục dấu tranh không dể TC xâm lăng nuớc Việt yêu dấu của chúng ta. Nếu TC thành công trong chiến luợc này thì Đảng CSVN đã lừa đảo, đã phỉ nhổ vào tổ tiên, ông bà, cha mẹ của toàn thể dân Việt. Trọng Tội Việt gian Bán Nuớc này phải duợc ghi bằng máu vào xử xanh của VN dể cả thế giới biết đến.
Các nguời Việt có trách nhiệm phải lựa : « Lưu Danh thiên cổ, hay lưu Xú vạn niên". Để kết luận Văn Hóa phải biểu tuợng cho Tự Do tư tuởng, Độc lập hành động để đi đến nền : Trung lập Văn Hóa (tự do lý tuởng) – Trung Lập Tôn Giáo (tự do tôn giáo) – Trung lập Chính Trị (Đa dảng độc lập) - Trung Lập đối Ngoại (VN thật sự Độc lập, Tự do đối với thế giới). Tất cả nguời Việt thật yêu nuớc trong mọi nơi từ Chánh Phủ, Cán bộ, Quân Đội, Công an, Đảng viên…. Việt Kiều .. đến Nhân dân đều phải là bảo vệ Văn Hóa Việt Nam cũng là bảo vệ Dân Tộc và Đất Nuớc Việt.
Paris 8/2008
Trinh Khai
LÊ MỘNG NGUYÊN * THE SOCIO-CULTURAL CONTACTS
===
The Socio-cultural Contacts and Frictions in VN between the two World Wars
Prof. LE MONG NGUYEN
An act promulgated by the President of France on Feb. 23, 2005 indicated that certain teaching curriculums have to include the recognition of the educating role of the French in the colonial times. This applies to the case of Vietnam between the two World Wars that the cultural contacts and frictions were arisen to the degree of social upheaval. The following forces had interacted in that period:
- The new force of Western culture and intellectuals who praised the French Revolution of 1789 (with such values as freedom, equality, fraternity, democracy) encountered the values of Confucianism, Buddhism and Taoism, i.e., traditional values. The conflicts between the two cultures were rigid and gradually the new concepts and principles of freedom and democracy penetrated into certain components who later ignited the revolutions in the 1930s and 1940s, and finally led to the Dien Bien Phu Battle which terminated the French colonial regime in VN, with the Geneva Peace Accords signed by France and Vietnam on July 20, 1954.
- The tragedy of that period in VN was the two communities (French and Vietnamese) having to cohabit in an unstable atmosphere; in which the transformation of the society from the old values to new standards and a modern world was very miserable! The traditional values of an old society encountered with the new values of a modern society were something that were unimaginable to many people at the time. But that was not the whole thing. The industrialization at the end of the first World War had created two classes of people: the proletariat and bourgois. The old system: intellectuals, peasants, manufacturers, merchants turned upside down. As the bourgois and rich farmers gathered in the Indochinese Constitutionalist Party which cooperated with Premier Nguyen Phan Long and the middle class intellectuals, in such parties as Vietnam National Party ( VNQDD), New Viet Revolution Party (TVCMD) etc., had little roots in the masses; therefore, the Indochinese Communist Party -- disguised under name "Viet Minh" (VNDLDMH) -- manipulated the populist movements and used wicked plots to kill the genuine patriots, to finally lead to the general up-rising in August 1945 and forced King Bao Dai to abdicate his throne. That step was the first one that led to the Resistance War 1946-1954 and the Dien Bien Phu Battle which ended the French colonial regime.
=====
Chung đụng văn hóa xã hội tại Việt Nam trong thời kỳ giữa hai cuộc đại chiến*
Lê Mộng Nguyên
Kính thưa quí vị,
Các bạn thân mến,
Thừa cơ hội một đạo luật được Tổng thống Pháp ban hành ngày 23 tháng 02-2005 có điều 4 nói về các chương trình học hiệu phải đặc biệt thừa nhận vai trò giáo hóa của hiện diện Pháp quốc ở hải ngoại…, tôi xin nhắc lại quí đồng hương quốc nội và hải ngoại một thời đại đảo điên vào thập niên 30 - giữa hai thế chiến - mà xã hội Việt Nam thấm nhuần triết lý Khổng, Phật và Lão (với những giá trị cổ truyền) phải chống đối với cải tân của Âu Tây do nước Pháp đem lại cho dân bản xứ. Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa Á Âu có ảnh hưởng mạnh trong giới trí thức thuộc thế hệ mới, không ngần ngại tán dương Cách Mạng Pháp 1789 (đề cao phẩm cách con người, tự do, bình đẳng, kháng cự áp bức…) và tư tưởng nhân dân chống bạo quyền của Thế Kỷ Ánh Sáng (Siècle des Lumières). Như vậy Pháp quốc, dù muốn dù không, đã du nhập vào thuộc địa Việt Nam những quan niệm về quyền tự do của mỗi người và quyền tự quyết của mỗi dân tộc, mà một ngày sau sẽ là nguyên nhân dấy loạn của dân bản xứ quyết tâm chống bạo tàn, hồi phục tự do độc lập cho nước nhà.
Cuộc xung đột giữa hai nền văn hóa Á Âu được giải quyết bằng sự thoái lui của thực dân Pháp, sau Điện Biên Phủ (tháng 05) và hiệp định Genève ký kết ngày 20 tháng 07-1954. Thật đúng như Giáo sư Claude-Albert Colliard đã viết (Libertés publiques, Paris 1959, tr.11) : « Khi nói đến ảnh tượng Pháp gieo rắc tư tưởng, tất nhiên ta nghĩ đến tư tưởng tự do…», và kết luận : « Những định thức tự do này trên một mặt khác, đã đặt một vấn đề khá nghịch thường : một vấn đề chính trị của nước Pháp trên hoàn cầu : nước Pháp đã có thể gieo rắc những ý tưởng tự do mà nay đi ngược lại chống quyền lợi của mình, chẳng hạn về mặt thuộc địa ».
Tôi sẽ lược qua trong thuyết trình hôm nay, cái bi kịch của hai cộng đồng Pháp Việt phải sống chung cùng một xã hội vừa được (dù muốn dù không) tiếp xúc với văn hóa Âu Tây, nghĩa là trong một bầu không khí không an ổn, có thể nói là căng thẳng cho đến mức tuyệt độ, vào một giai đoạn quyết định của lịch sử dân tộc Việt Nam giữa hai thế chiến. Tôi sẽ nhấn mạnh sự biến hóa của xã hội nước ta từ cổ truyền đến cải tân, rất thê thảm vì thế hệ xưa quen với kiểu sống thủ cựu, xung đột ngay với phần tử tinh nhuệ mới, đam mê tư tưởng Voltaire, Rousseau, Montesquieu và nhiệt liệt tán phục bài học Cách Mạng Pháp 1789. Như Đào Duy Anh đã tiên đoán khi ông viết trong Tựa sách Việt Nam Văn Hóa Sử Cương , ngày 14 tháng 08 năm 1938 : « Cái bi kịch hiện thời của dân tộc ta là sự xung đột của những giá trị cổ truyền của văn hóa cũ ấy với những điều mới lạ của văn hóa Tây phương. Cuộc xung đột sẽ giải quyết thế nào, đó là một vấn đề quan hệ đến cuộc sinh tử tồn vong của dân tộc ta vậy. Nhưng muốn giải quyết thì phải nhận rõ chân tướng của bi kịch ấy, tức một mặt phải xét lại cho biết nội dung của văn hóa xưa là thế nào, một mặt phải nghiên cứu cho biết chân giá trị của văn hóa mới ».
Nước thuộc địa bị ảnh hưởng Âu Tây rất nhanh chóng bởi một công nghiệp hóa kịch liệt - kiểu tư bản - mà chúng ta thấy trên lãnh thổ Việt Nam vào cuối thế chiến thứ nhất (1914-1918). Tập trung công nghệ này là nguồn gốc hiện hình của những giai cấp Việt Nam mới : vô sản và trưởng giả. Do đó, các hệ thống cũ : Sĩ, Nông, Công, Thương, đều bị đảo lộn ; cá nhân được giải thoát ràng buộc khuôn khổ của gia đình cũng như cộng đồng thôn xóm, nhưng thân phận con người không nhờ thế mà trở nên thoải mái hơn xưa, bởi vì việc xử dụng máy móc không chỉ có những phần lợi ích… Tuy nhiên, giai cấp trưởng giả hữu chủ, điền chủ và tài chánh mà tiêu biểu là Đảng Lập Hiến Nam Kỳ (Parti Constitutionnaliste Cochinchinois) do Bùi Quang Chiêu sáng lập năm 1923 với cộng tác chặt chẽ của Nguyễn Phan Long, cả hai là địa chủ giàu có, cho nên không muốn làm cách mạng. Tại sao ? Bởi vì nếu họ trở thành triệu phú như vậy là nhờ nguồn gốc khai phá thuộc địa. Đảng Lập Hiến Nam Kỳ chấp nhận hiện diện Pháp trên đất Việt và lợi ích của thực dân. Giai cấp này xưng tụng chủ nghĩa quốc gia cách chỉnh tiến dần đến giải phóng nước nhà trong tương lai. Đảng Lập Hiến không đòi hỏi ban hành lập tức một Hiến Pháp. Thỉnh cầu của Đảng lúc bấy giờ - nói tóm - là xin Pháp quốc hải ngoại để dành cho trưởng giả điền địa và tài chánh một số ghế quan trọng trong Hội Đồng Thuộc Địa (Conseil colonial) và nhiều phương tiện bành trướng ngành thương mại.
Trong lúc ấy, hạng trung lưu trí thức thấm nhuần tư tưởng Âu Tây (petite bougeoisie intellectuelle occidentalisée) - phần tử tinh nhuệ mới - muốn kết hợp (nếu có thể) với toàn thể những kẻ vô sản, với mục đích tranh đấu ngay cho độc lập nước nhà (Tân Việt Cách Mệnh Đảng, Việt Nam Quốc Dân Đảng). Song các phong trào quốc gia cách mạng này (thuộc trung lưu trưởng giả), phải thất bại vì không có nguồn gốc trong quần chúng. Trái lại, những phong trào nhân dân (mouvements populaires) được vận dụng ráo riết trong khuôn khổ cựu Đông Dương Cộng Sản Đảng, dưới giả dạng Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (gọi tắt là « Việt Minh ») sẽ có kết quả. Sau khi diệt trừ một phần chí sĩ ái quốc chân chính (quốc gia), Việt Minh sửa soạn, và chuẩn bị một cách phương pháp, đặng dọn đường cho cuộc Tổng Khởi Nghĩa Tháng 08-1945, nhờ nhiều sự biến liên tiếp rất thuận tiện : Nhật làm đảo chính đuổi Pháp ra khỏi Đông Dương (ngày 09 th.03), Nhật đầu hàng ngày 15 th.08 sau Hiroshima (06 th.08) và Nagasaki (09 th.08), cuối cùng là vua Bảo Đại bị VM ép buộc phải thoái vị ngày 25 th.08-1945. Thật ra : bản chất nguồn gốc cuộc giải phóng này vẫn nằm trong thành hình của một phần tử tinh nhuệ mới (thuộc trung lưu trí thức Âu Tây hóa), đã giữ một vai trò ưu tiên (bởi vì hấp thụ nền văn hóa cải tân) trong khởi công giải thoát chính trị và xã hội của dân tộc Việt, bên cạnh và chung sức với những tầng lớp đang lên của thợ thuyền nông dân và kỹ nghệ. Sự gặp gỡ của hai nền văn hóa Á Âu là một bài học bổ ích cho dân tộc Việt Nam.
Văn Hóa là gì ? Văn hóa của một nước có thể định nghĩa là : tất cả những hình thức được hấp thụ về cư xử của những người dân trong xã hội mà họ sinh trưởng ; văn hóa biểu lộ (bề ngoài) bằng cách thức sống, thói thường và nghi thức, liên quan nghệ thuật và tư tưởng, và trau giồi (bề trong) bởi giáo dục và kinh nghiệm xử thế làm cho họ có một sức tri giác về triết lý và tôn giáo của thế gian… Văn hóa là những cái gì còn lại lúc ta đã quên hết tất cả, như Édouard Herriot đã nói : « La culture c’est ce qui reste quand on a tout oublié ». Văn hóa là mọi phương diện trí thức của một quốc gia văn minh.
Nước Việt Nam giữa hai thế chiến, về mặt này không được Âu Tây hóa một cách vô hại ! Nhưng với nhiều hạnh phúc, hạng thượng lưu trí thức (élite intellectuelle) đã lợi dụng cơ hội này để giải thoát dân ta ra khỏi vòng Pháp thuộc. Mặc dầu chuyển động chính trị, và qua bao cuộc thăng trầm trong lịch sử, người Việt Nam vẫn thấm nhuần triết lý Khổng như người Tàu đã để lại và ngoài ra còn tiếp tục thực hành những nghi lễ tôn giáo thuộc đạo Phật cũng như Đạo giáo (taọsme). Nho giáo và Đạo giáo, cũng như Phật giáo là nguồn gốc của những học thuyết ngoại đạo (doctrines areligieuses), mục đích không phải tôn sùng một thần thánh mà chỉ giảng dạy cho loài người những con đường đức hạnh. Chữ quân tử (hiền minh) thật đúng là định nghĩa của ba học thuyết này.
Học thuyết của Lão tử làm nổi bật những quan niệm Trống Không, Vô Hình và Bất tác dụng. Như vậy, người quân tử không làm xáo lộn động tác của vạn vật, bởi vì bất cứ hành vi nào cũng xui giục ngay một phản ứng, với nhiều kết quả tai hại. Đó là một thái độ an nhàn, vô vi (inaction), thần diệu, làm cho người quân tử được hòa nhịp với thiên nhiên. Hơn nữa, quan niệm Trống Không, như tác giả Kaltenmark (Lao-Tseu et le Taọsme, trong « Maỵtres Spirituels », Ed. du Seuil 1965) đã viết : « … rất hiệu quả bởi vì nó có thể – tương tự cái bễ (thổi lò) - sản xuất hơi bao giờ và mấy cũng được ». Ở nước ta, triết lý này được xem như một tôn giáo, nhưng vì trong thực hành có tinh thần ảo thuật, « đạo» này đã mau biến hóa thành phép phù thủy, lên đồng.
Phật giáo có ảnh hưởng sâu xa trong văn hóa Việt từ ngàn xưa : Chia ra ba nhánh ngay khi Phật (đồng thời với Khổng và Lão, sinh vào khoảng 560 trước Thiên Chúa), vừa mất lúc 80 tuổi : Tiểu thừa (Hinayana), Đại thừa (Mahayana) và Phật giáo áp dụng ở Tây Tạng và Mông Cổ (Véhicule tantrique – Vajrayana). Đại thừa được tu hành ở Trung quốc, Triều tiên, Nhật bản và Việt Nam. Tuy nhiên, Tiểu thừa vẫn còn ứng dụng ở những vùng biên giới Việt Miên. Một điểm chung giữa Tiểu và Đại thừa : Phật giáo là một vô thần đạo và bất khả tri luận (agnostique : chủ trương rằng trí người không thể biết được tuyệt đối, huyền học - métaphysique - không thể làm thí nghiệm). Hạnh phúc vĩnh cửu chỉ do chính cá nhân thực hiện một mình (không có sự can thiệp của thần linh), nhờ trầm tư mặc tưởng mà người ta gọi là thiền (méditation) đặng đạt được cái trạng thái không dục vọng và không hiềm kỵ (oán hận), có nghĩa là thanh lãng, yên tịnh, êm đềm.
« Là một dân tộc thấm nhuần văn hóa và văn minh Tàu tự ngàn xưa, người An Nam đã sống gần 20 thế kỷ trong vùng ảnh hưởng của Tàu, lúc thì dưới sự lệ thuộc chính trị, lúc thì độc lập, nhưng bao giờ cũng bị ảnh hưởng trí thức và luân lý của nước này » (trích Phạm Quỳnh trong Nouveaux essais franco-annamites, Huế 1938, tr.2). Hiển nhiên nước ta đã hưởng thụ của Tàu một di sản văn hóa đặc tính, sâu mạnh : Nho giáo ( chữ nho - chữ của người Tàu - là chữ ta, quốc ngữ lại gọi là tiếng nôm ), nhất là về mặt tinh thần, đạo đức. Văn chương nước ta « đã chịu đựng hơn nghìn năm sự ép uổng của hình thức và nghi thức trong giáo huấn cổ truyền, và bị hạn chế cùng kiểm soát qua những cuộc thi cạnh tranh dùng toàn chữ Hán » (Nguyễn Văn Huyên, La civilisation annamite, Hà Nội 1944, tr. 273).
Trung trực với vua, hiếu thảo với cha mẹ, vợ phải trung thành với chồng, tận tình giữa bạn hữu…, đó là những điều giảng dạy của Khổng tử, nền tảng cho giáo dục nước Nam phong kiến, mà Phạm Quỳnh đã chỉ trích : « Không một cửa mở vào đời sống và thực tế, toàn là hình thức, tự hình giáo dục (verbalisme), hùng biện, văn chương » (xem sách nói trên, tr. 10). Cá nhân xem như không có, vì phải nhường chỗ cho gia đình, thôn xóm mà họ nằm trong khuôn khổ định trước. Cựu quốc An Nam là một « thế giới » hư ảo, chống khoa học. Nho giáo về mặt này có lẽ đã làm hại tương lai của một dân tộc bằng cách ngăn cản mỗi một cá nhân được ý thức về những quyền lợi căn bản quan trọng nhất của chính mình. Một nhà thuyết trình năm 1949 tại Sài Gòn, ông Đoàn Quan Tấn đã nói lên : « Trước đô hộ Pháp, văn minh Việt Nam là một văn minh của bổn phận » (L’évolution de la civilisation vietnamienne et le problème franco-vietnamien, Sài Gòn 1949). Nước Việt Nam – duới khía cạnh này – và trước khi bị Pháp chiếm đóng, là một « xã hội kín » (société close) theo dụng ngữ của Bergson trong « Hai nguồn gốc của luân lý và tôn giáo » (Les deux sources de la morale et de la religion). « Một xã hội riêng biệt, theo André Hauriou (Démocraties et forces religieuses, Paris 1958, tr. 147)… mà trong đó các thành viên tương thân tương trợ lẫn nhau, dửng dưng đối với kẻ ở ngoài, song lúc nào cũng sẵn sàng tự bảo vệ trước và chống những tham vọng của nhóm khác, nhiều lúc không ngần ngại khởi sự khởi công. Cái xã hội kín này có một luân lý và một tôn giáo, mà chức vụ cốt yếu là gìn giữ liên hợp giữa các đoàn viên ».
Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa, giữa hai nền văn minh mà tất cả đều chia rẽ… làm rung chuyển nền tảng của đế quốc An Nam. Bởi vì xâm lược Pháp không chỉ có mục đích truất phế các hoàng đế phản nghịch để thay thế bằng những kẻ tận tâm phục vụ thực dân, mà còn muốn và nhất là « …thay thế văn hóa cổ truyền giữ kỹ từ xưa đến nay bằng một thứ bậc xã hội mới và một văn minh khác biệt, với nguồn gốc lấy tự khoa học Pháp để thay thế văn chương Tàu » (Paul Mus, Problèmes de l’Indochine contemporaine, tr. 4).
Với nhận xét này, nhà xã hội học Paul Mus muốn cắt nghĩa tại sao cuộc chống đối Pháp lại rất mãnh liệt trong giới trí thức quan lại môn đồ Nho giáo – trong những năm đầu chiếm đóng nước Nam. Theo tác giả nói trên, đó là một « chủ nghĩa quốc gia kiến trúc xã hội » (nationalisme de structure) mà chìa khóa do các cụ kiến thức ngày xưa nắm chặt, cương quyết xua đuổi can thiệp Tây phương vào quốc sự chúng ta… Sự căng thẳng giữa hai bên đạt mức tuyệt điểm trong thập niên đầu của xâm lược thực dân : 1858 với Đà Nẳng cựu Tourane, rồi đến lượt Sài Gòn năm 1859. Trên mảnh đất Đông Nam Á bị thôn tính, sự giao thiệp của xã hội này với xã hội khác, giữa thực dân và bản xứ, bắt đầu… Song « những tập đoàn này là những tập đoàn chia biệt, đối lập với nhau, bởi nhiều điều kiện ăn ở khác nhau ; họ không ở cùng một khí hậu, cũng như không cùng một khoảng đất, họ cũng không phải là những tập đoàn sống cùng một xứ sở… » (René Maunier, Cours d’Économie et législation coloniales, Paris 1941-1942). Xã hội An Nam vào cuối thế kỷ 19 là một xã hội sống bằng cách « tự uốn nắn mình ở trong và xây tường bao vây như những đô thị Trung Hoa không chịu giao tiếp với Ma Quỉ Âu Tây (les Diables d’Occident), không biết và không muốn biết rằng ở bên kia đại dương có những gì, và chỉ tự cho mình là « đức hạnh của nhân loại » (la vertu de l’humanité) Cf. Les humanités extrême-orientales et occidentales en Indochine, Bulletin de l’instruction publique, sept.-oct.-nov. 1928).
Nước Việt Nam giữa hai thế chiến (1919-1939) sẽ sống trong một bầu không khí cách mạng chống thực dân, với ngọn đuốc sáng soi của những người đã hấp thụ những bài học của Pháp - tổ quốc nhân quyền, về ước vọng chính đáng của một dân tộc muốn hồi phục độc lập và tự do. Trong lúc phong trào chủ nghĩa thủ cựu (mouvement traditionaliste) vừa tiêu tán, những phong trào nhân dân (mouvements populaires) dưới sự dẫn đạo của trung lưu trưởng giả trí thức mới ra đời, bắt đầu giữ một vai trò ưu tiên trong màn kịch chính trị Việt Nam. Ta có thể nói - một cách không quá đáng - rằng văn hóa Âu Tây có một ảnh hưởng sâu đậm trong định thức chủ nghĩa quốc gia và những quan niệm giai cấp xã hội ở nước ta sau thế chiến 1914-1918.
Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa và nói một cách tổng quát giữa hai nền văn minh, có kết quả lành mạnh, vì đưa đến giải phóng các dân tộc thuộc địa. Từ Đại Học Hà Nội đến Trường Cao Đẳng Chính Trị ở Quảng Châu (thủ phủ tỉnh Quảng Đông - Trung Hoa) và qua nơi phát nguyên cách mạng Nghệ Tịnh (Bắc Việt), phần tử trí thức tinh nhuệ mới đã ý thức sứ mệnh của mình là hướng dẫn quần chúng cần lao đi tới một cuộc sống xứng đáng của con người. Ta có thể kết luận – như Philippe Devillers, tác giả sách Sử ký Việt Nam từ 1940 đến 1952 (Histoire du Vietnam de 1940 à 1952, Paris 1952) đã viết : « Chủ nghĩa quốc gia Việt Nam có thể xem như là kết quả tốt đẹp nhất mà nước Pháp đã đem lại cho Việt Nam, một kết quả mà nước Pháp có nhiều lý lẽ nhất để hãnh diện ».
Xin cảm ơn quí vị.
BRUXELLES, ngày 30 th.08-2008
Lê Mộng Nguyên
________________________________________________________
* Thuyết trình của Gs Lê Mộng Nguyên sáng thứ bảy 30 th.08-2008 trong khuôn khổ «Ngày gặp gỡ văn hóa thường niên Việt Nam Hải Ngoại » tại Bruxelles (Bỉ)từ chiều thứ sáu 29 tháng 08 năm 2008 đến sáng thứ hai ngày 01 tháng 09 năm 2008
* * *
The Socio-cultural Contacts and Frictions in VN between the two World Wars
Prof. LE MONG NGUYEN
An act promulgated by the President of France on Feb. 23, 2005 indicated that certain teaching curriculums have to include the recognition of the educating role of the French in the colonial times. This applies to the case of Vietnam between the two World Wars that the cultural contacts and frictions were arisen to the degree of social upheaval. The following forces had interacted in that period:
- The new force of Western culture and intellectuals who praised the French Revolution of 1789 (with such values as freedom, equality, fraternity, democracy) encountered the values of Confucianism, Buddhism and Taoism, i.e., traditional values. The conflicts between the two cultures were rigid and gradually the new concepts and principles of freedom and democracy penetrated into certain components who later ignited the revolutions in the 1930s and 1940s, and finally led to the Dien Bien Phu Battle which terminated the French colonial regime in VN, with the Geneva Peace Accords signed by France and Vietnam on July 20, 1954.
- The tragedy of that period in VN was the two communities (French and Vietnamese) having to cohabit in an unstable atmosphere; in which the transformation of the society from the old values to new standards and a modern world was very miserable! The traditional values of an old society encountered with the new values of a modern society were something that were unimaginable to many people at the time. But that was not the whole thing. The industrialization at the end of the first World War had created two classes of people: the proletariat and bourgois. The old system: intellectuals, peasants, manufacturers, merchants turned upside down. As the bourgois and rich farmers gathered in the Indochinese Constitutionalist Party which cooperated with Premier Nguyen Phan Long and the middle class intellectuals, in such parties as Vietnam National Party ( VNQDD), New Viet Revolution Party (TVCMD) etc., had little roots in the masses; therefore, the Indochinese Communist Party -- disguised under name "Viet Minh" (VNDLDMH) -- manipulated the populist movements and used wicked plots to kill the genuine patriots, to finally lead to the general up-rising in August 1945 and forced King Bao Dai to abdicate his throne. That step was the first one that led to the Resistance War 1946-1954 and the Dien Bien Phu Battle which ended the French colonial regime.
=====
Chung đụng văn hóa xã hội tại Việt Nam trong thời kỳ giữa hai cuộc đại chiến*
Lê Mộng Nguyên
Kính thưa quí vị,
Các bạn thân mến,
Thừa cơ hội một đạo luật được Tổng thống Pháp ban hành ngày 23 tháng 02-2005 có điều 4 nói về các chương trình học hiệu phải đặc biệt thừa nhận vai trò giáo hóa của hiện diện Pháp quốc ở hải ngoại…, tôi xin nhắc lại quí đồng hương quốc nội và hải ngoại một thời đại đảo điên vào thập niên 30 - giữa hai thế chiến - mà xã hội Việt Nam thấm nhuần triết lý Khổng, Phật và Lão (với những giá trị cổ truyền) phải chống đối với cải tân của Âu Tây do nước Pháp đem lại cho dân bản xứ. Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa Á Âu có ảnh hưởng mạnh trong giới trí thức thuộc thế hệ mới, không ngần ngại tán dương Cách Mạng Pháp 1789 (đề cao phẩm cách con người, tự do, bình đẳng, kháng cự áp bức…) và tư tưởng nhân dân chống bạo quyền của Thế Kỷ Ánh Sáng (Siècle des Lumières). Như vậy Pháp quốc, dù muốn dù không, đã du nhập vào thuộc địa Việt Nam những quan niệm về quyền tự do của mỗi người và quyền tự quyết của mỗi dân tộc, mà một ngày sau sẽ là nguyên nhân dấy loạn của dân bản xứ quyết tâm chống bạo tàn, hồi phục tự do độc lập cho nước nhà.
Cuộc xung đột giữa hai nền văn hóa Á Âu được giải quyết bằng sự thoái lui của thực dân Pháp, sau Điện Biên Phủ (tháng 05) và hiệp định Genève ký kết ngày 20 tháng 07-1954. Thật đúng như Giáo sư Claude-Albert Colliard đã viết (Libertés publiques, Paris 1959, tr.11) : « Khi nói đến ảnh tượng Pháp gieo rắc tư tưởng, tất nhiên ta nghĩ đến tư tưởng tự do…», và kết luận : « Những định thức tự do này trên một mặt khác, đã đặt một vấn đề khá nghịch thường : một vấn đề chính trị của nước Pháp trên hoàn cầu : nước Pháp đã có thể gieo rắc những ý tưởng tự do mà nay đi ngược lại chống quyền lợi của mình, chẳng hạn về mặt thuộc địa ».
Tôi sẽ lược qua trong thuyết trình hôm nay, cái bi kịch của hai cộng đồng Pháp Việt phải sống chung cùng một xã hội vừa được (dù muốn dù không) tiếp xúc với văn hóa Âu Tây, nghĩa là trong một bầu không khí không an ổn, có thể nói là căng thẳng cho đến mức tuyệt độ, vào một giai đoạn quyết định của lịch sử dân tộc Việt Nam giữa hai thế chiến. Tôi sẽ nhấn mạnh sự biến hóa của xã hội nước ta từ cổ truyền đến cải tân, rất thê thảm vì thế hệ xưa quen với kiểu sống thủ cựu, xung đột ngay với phần tử tinh nhuệ mới, đam mê tư tưởng Voltaire, Rousseau, Montesquieu và nhiệt liệt tán phục bài học Cách Mạng Pháp 1789. Như Đào Duy Anh đã tiên đoán khi ông viết trong Tựa sách Việt Nam Văn Hóa Sử Cương , ngày 14 tháng 08 năm 1938 : « Cái bi kịch hiện thời của dân tộc ta là sự xung đột của những giá trị cổ truyền của văn hóa cũ ấy với những điều mới lạ của văn hóa Tây phương. Cuộc xung đột sẽ giải quyết thế nào, đó là một vấn đề quan hệ đến cuộc sinh tử tồn vong của dân tộc ta vậy. Nhưng muốn giải quyết thì phải nhận rõ chân tướng của bi kịch ấy, tức một mặt phải xét lại cho biết nội dung của văn hóa xưa là thế nào, một mặt phải nghiên cứu cho biết chân giá trị của văn hóa mới ».
Nước thuộc địa bị ảnh hưởng Âu Tây rất nhanh chóng bởi một công nghiệp hóa kịch liệt - kiểu tư bản - mà chúng ta thấy trên lãnh thổ Việt Nam vào cuối thế chiến thứ nhất (1914-1918). Tập trung công nghệ này là nguồn gốc hiện hình của những giai cấp Việt Nam mới : vô sản và trưởng giả. Do đó, các hệ thống cũ : Sĩ, Nông, Công, Thương, đều bị đảo lộn ; cá nhân được giải thoát ràng buộc khuôn khổ của gia đình cũng như cộng đồng thôn xóm, nhưng thân phận con người không nhờ thế mà trở nên thoải mái hơn xưa, bởi vì việc xử dụng máy móc không chỉ có những phần lợi ích… Tuy nhiên, giai cấp trưởng giả hữu chủ, điền chủ và tài chánh mà tiêu biểu là Đảng Lập Hiến Nam Kỳ (Parti Constitutionnaliste Cochinchinois) do Bùi Quang Chiêu sáng lập năm 1923 với cộng tác chặt chẽ của Nguyễn Phan Long, cả hai là địa chủ giàu có, cho nên không muốn làm cách mạng. Tại sao ? Bởi vì nếu họ trở thành triệu phú như vậy là nhờ nguồn gốc khai phá thuộc địa. Đảng Lập Hiến Nam Kỳ chấp nhận hiện diện Pháp trên đất Việt và lợi ích của thực dân. Giai cấp này xưng tụng chủ nghĩa quốc gia cách chỉnh tiến dần đến giải phóng nước nhà trong tương lai. Đảng Lập Hiến không đòi hỏi ban hành lập tức một Hiến Pháp. Thỉnh cầu của Đảng lúc bấy giờ - nói tóm - là xin Pháp quốc hải ngoại để dành cho trưởng giả điền địa và tài chánh một số ghế quan trọng trong Hội Đồng Thuộc Địa (Conseil colonial) và nhiều phương tiện bành trướng ngành thương mại.
Trong lúc ấy, hạng trung lưu trí thức thấm nhuần tư tưởng Âu Tây (petite bougeoisie intellectuelle occidentalisée) - phần tử tinh nhuệ mới - muốn kết hợp (nếu có thể) với toàn thể những kẻ vô sản, với mục đích tranh đấu ngay cho độc lập nước nhà (Tân Việt Cách Mệnh Đảng, Việt Nam Quốc Dân Đảng). Song các phong trào quốc gia cách mạng này (thuộc trung lưu trưởng giả), phải thất bại vì không có nguồn gốc trong quần chúng. Trái lại, những phong trào nhân dân (mouvements populaires) được vận dụng ráo riết trong khuôn khổ cựu Đông Dương Cộng Sản Đảng, dưới giả dạng Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (gọi tắt là « Việt Minh ») sẽ có kết quả. Sau khi diệt trừ một phần chí sĩ ái quốc chân chính (quốc gia), Việt Minh sửa soạn, và chuẩn bị một cách phương pháp, đặng dọn đường cho cuộc Tổng Khởi Nghĩa Tháng 08-1945, nhờ nhiều sự biến liên tiếp rất thuận tiện : Nhật làm đảo chính đuổi Pháp ra khỏi Đông Dương (ngày 09 th.03), Nhật đầu hàng ngày 15 th.08 sau Hiroshima (06 th.08) và Nagasaki (09 th.08), cuối cùng là vua Bảo Đại bị VM ép buộc phải thoái vị ngày 25 th.08-1945. Thật ra : bản chất nguồn gốc cuộc giải phóng này vẫn nằm trong thành hình của một phần tử tinh nhuệ mới (thuộc trung lưu trí thức Âu Tây hóa), đã giữ một vai trò ưu tiên (bởi vì hấp thụ nền văn hóa cải tân) trong khởi công giải thoát chính trị và xã hội của dân tộc Việt, bên cạnh và chung sức với những tầng lớp đang lên của thợ thuyền nông dân và kỹ nghệ. Sự gặp gỡ của hai nền văn hóa Á Âu là một bài học bổ ích cho dân tộc Việt Nam.
Văn Hóa là gì ? Văn hóa của một nước có thể định nghĩa là : tất cả những hình thức được hấp thụ về cư xử của những người dân trong xã hội mà họ sinh trưởng ; văn hóa biểu lộ (bề ngoài) bằng cách thức sống, thói thường và nghi thức, liên quan nghệ thuật và tư tưởng, và trau giồi (bề trong) bởi giáo dục và kinh nghiệm xử thế làm cho họ có một sức tri giác về triết lý và tôn giáo của thế gian… Văn hóa là những cái gì còn lại lúc ta đã quên hết tất cả, như Édouard Herriot đã nói : « La culture c’est ce qui reste quand on a tout oublié ». Văn hóa là mọi phương diện trí thức của một quốc gia văn minh.
Nước Việt Nam giữa hai thế chiến, về mặt này không được Âu Tây hóa một cách vô hại ! Nhưng với nhiều hạnh phúc, hạng thượng lưu trí thức (élite intellectuelle) đã lợi dụng cơ hội này để giải thoát dân ta ra khỏi vòng Pháp thuộc. Mặc dầu chuyển động chính trị, và qua bao cuộc thăng trầm trong lịch sử, người Việt Nam vẫn thấm nhuần triết lý Khổng như người Tàu đã để lại và ngoài ra còn tiếp tục thực hành những nghi lễ tôn giáo thuộc đạo Phật cũng như Đạo giáo (taọsme). Nho giáo và Đạo giáo, cũng như Phật giáo là nguồn gốc của những học thuyết ngoại đạo (doctrines areligieuses), mục đích không phải tôn sùng một thần thánh mà chỉ giảng dạy cho loài người những con đường đức hạnh. Chữ quân tử (hiền minh) thật đúng là định nghĩa của ba học thuyết này.
Học thuyết của Lão tử làm nổi bật những quan niệm Trống Không, Vô Hình và Bất tác dụng. Như vậy, người quân tử không làm xáo lộn động tác của vạn vật, bởi vì bất cứ hành vi nào cũng xui giục ngay một phản ứng, với nhiều kết quả tai hại. Đó là một thái độ an nhàn, vô vi (inaction), thần diệu, làm cho người quân tử được hòa nhịp với thiên nhiên. Hơn nữa, quan niệm Trống Không, như tác giả Kaltenmark (Lao-Tseu et le Taọsme, trong « Maỵtres Spirituels », Ed. du Seuil 1965) đã viết : « … rất hiệu quả bởi vì nó có thể – tương tự cái bễ (thổi lò) - sản xuất hơi bao giờ và mấy cũng được ». Ở nước ta, triết lý này được xem như một tôn giáo, nhưng vì trong thực hành có tinh thần ảo thuật, « đạo» này đã mau biến hóa thành phép phù thủy, lên đồng.
Phật giáo có ảnh hưởng sâu xa trong văn hóa Việt từ ngàn xưa : Chia ra ba nhánh ngay khi Phật (đồng thời với Khổng và Lão, sinh vào khoảng 560 trước Thiên Chúa), vừa mất lúc 80 tuổi : Tiểu thừa (Hinayana), Đại thừa (Mahayana) và Phật giáo áp dụng ở Tây Tạng và Mông Cổ (Véhicule tantrique – Vajrayana). Đại thừa được tu hành ở Trung quốc, Triều tiên, Nhật bản và Việt Nam. Tuy nhiên, Tiểu thừa vẫn còn ứng dụng ở những vùng biên giới Việt Miên. Một điểm chung giữa Tiểu và Đại thừa : Phật giáo là một vô thần đạo và bất khả tri luận (agnostique : chủ trương rằng trí người không thể biết được tuyệt đối, huyền học - métaphysique - không thể làm thí nghiệm). Hạnh phúc vĩnh cửu chỉ do chính cá nhân thực hiện một mình (không có sự can thiệp của thần linh), nhờ trầm tư mặc tưởng mà người ta gọi là thiền (méditation) đặng đạt được cái trạng thái không dục vọng và không hiềm kỵ (oán hận), có nghĩa là thanh lãng, yên tịnh, êm đềm.
« Là một dân tộc thấm nhuần văn hóa và văn minh Tàu tự ngàn xưa, người An Nam đã sống gần 20 thế kỷ trong vùng ảnh hưởng của Tàu, lúc thì dưới sự lệ thuộc chính trị, lúc thì độc lập, nhưng bao giờ cũng bị ảnh hưởng trí thức và luân lý của nước này » (trích Phạm Quỳnh trong Nouveaux essais franco-annamites, Huế 1938, tr.2). Hiển nhiên nước ta đã hưởng thụ của Tàu một di sản văn hóa đặc tính, sâu mạnh : Nho giáo ( chữ nho - chữ của người Tàu - là chữ ta, quốc ngữ lại gọi là tiếng nôm ), nhất là về mặt tinh thần, đạo đức. Văn chương nước ta « đã chịu đựng hơn nghìn năm sự ép uổng của hình thức và nghi thức trong giáo huấn cổ truyền, và bị hạn chế cùng kiểm soát qua những cuộc thi cạnh tranh dùng toàn chữ Hán » (Nguyễn Văn Huyên, La civilisation annamite, Hà Nội 1944, tr. 273).
Trung trực với vua, hiếu thảo với cha mẹ, vợ phải trung thành với chồng, tận tình giữa bạn hữu…, đó là những điều giảng dạy của Khổng tử, nền tảng cho giáo dục nước Nam phong kiến, mà Phạm Quỳnh đã chỉ trích : « Không một cửa mở vào đời sống và thực tế, toàn là hình thức, tự hình giáo dục (verbalisme), hùng biện, văn chương » (xem sách nói trên, tr. 10). Cá nhân xem như không có, vì phải nhường chỗ cho gia đình, thôn xóm mà họ nằm trong khuôn khổ định trước. Cựu quốc An Nam là một « thế giới » hư ảo, chống khoa học. Nho giáo về mặt này có lẽ đã làm hại tương lai của một dân tộc bằng cách ngăn cản mỗi một cá nhân được ý thức về những quyền lợi căn bản quan trọng nhất của chính mình. Một nhà thuyết trình năm 1949 tại Sài Gòn, ông Đoàn Quan Tấn đã nói lên : « Trước đô hộ Pháp, văn minh Việt Nam là một văn minh của bổn phận » (L’évolution de la civilisation vietnamienne et le problème franco-vietnamien, Sài Gòn 1949). Nước Việt Nam – duới khía cạnh này – và trước khi bị Pháp chiếm đóng, là một « xã hội kín » (société close) theo dụng ngữ của Bergson trong « Hai nguồn gốc của luân lý và tôn giáo » (Les deux sources de la morale et de la religion). « Một xã hội riêng biệt, theo André Hauriou (Démocraties et forces religieuses, Paris 1958, tr. 147)… mà trong đó các thành viên tương thân tương trợ lẫn nhau, dửng dưng đối với kẻ ở ngoài, song lúc nào cũng sẵn sàng tự bảo vệ trước và chống những tham vọng của nhóm khác, nhiều lúc không ngần ngại khởi sự khởi công. Cái xã hội kín này có một luân lý và một tôn giáo, mà chức vụ cốt yếu là gìn giữ liên hợp giữa các đoàn viên ».
Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa, giữa hai nền văn minh mà tất cả đều chia rẽ… làm rung chuyển nền tảng của đế quốc An Nam. Bởi vì xâm lược Pháp không chỉ có mục đích truất phế các hoàng đế phản nghịch để thay thế bằng những kẻ tận tâm phục vụ thực dân, mà còn muốn và nhất là « …thay thế văn hóa cổ truyền giữ kỹ từ xưa đến nay bằng một thứ bậc xã hội mới và một văn minh khác biệt, với nguồn gốc lấy tự khoa học Pháp để thay thế văn chương Tàu » (Paul Mus, Problèmes de l’Indochine contemporaine, tr. 4).
Với nhận xét này, nhà xã hội học Paul Mus muốn cắt nghĩa tại sao cuộc chống đối Pháp lại rất mãnh liệt trong giới trí thức quan lại môn đồ Nho giáo – trong những năm đầu chiếm đóng nước Nam. Theo tác giả nói trên, đó là một « chủ nghĩa quốc gia kiến trúc xã hội » (nationalisme de structure) mà chìa khóa do các cụ kiến thức ngày xưa nắm chặt, cương quyết xua đuổi can thiệp Tây phương vào quốc sự chúng ta… Sự căng thẳng giữa hai bên đạt mức tuyệt điểm trong thập niên đầu của xâm lược thực dân : 1858 với Đà Nẳng cựu Tourane, rồi đến lượt Sài Gòn năm 1859. Trên mảnh đất Đông Nam Á bị thôn tính, sự giao thiệp của xã hội này với xã hội khác, giữa thực dân và bản xứ, bắt đầu… Song « những tập đoàn này là những tập đoàn chia biệt, đối lập với nhau, bởi nhiều điều kiện ăn ở khác nhau ; họ không ở cùng một khí hậu, cũng như không cùng một khoảng đất, họ cũng không phải là những tập đoàn sống cùng một xứ sở… » (René Maunier, Cours d’Économie et législation coloniales, Paris 1941-1942). Xã hội An Nam vào cuối thế kỷ 19 là một xã hội sống bằng cách « tự uốn nắn mình ở trong và xây tường bao vây như những đô thị Trung Hoa không chịu giao tiếp với Ma Quỉ Âu Tây (les Diables d’Occident), không biết và không muốn biết rằng ở bên kia đại dương có những gì, và chỉ tự cho mình là « đức hạnh của nhân loại » (la vertu de l’humanité) Cf. Les humanités extrême-orientales et occidentales en Indochine, Bulletin de l’instruction publique, sept.-oct.-nov. 1928).
Nước Việt Nam giữa hai thế chiến (1919-1939) sẽ sống trong một bầu không khí cách mạng chống thực dân, với ngọn đuốc sáng soi của những người đã hấp thụ những bài học của Pháp - tổ quốc nhân quyền, về ước vọng chính đáng của một dân tộc muốn hồi phục độc lập và tự do. Trong lúc phong trào chủ nghĩa thủ cựu (mouvement traditionaliste) vừa tiêu tán, những phong trào nhân dân (mouvements populaires) dưới sự dẫn đạo của trung lưu trưởng giả trí thức mới ra đời, bắt đầu giữ một vai trò ưu tiên trong màn kịch chính trị Việt Nam. Ta có thể nói - một cách không quá đáng - rằng văn hóa Âu Tây có một ảnh hưởng sâu đậm trong định thức chủ nghĩa quốc gia và những quan niệm giai cấp xã hội ở nước ta sau thế chiến 1914-1918.
Sự đụng chạm giữa hai nền văn hóa và nói một cách tổng quát giữa hai nền văn minh, có kết quả lành mạnh, vì đưa đến giải phóng các dân tộc thuộc địa. Từ Đại Học Hà Nội đến Trường Cao Đẳng Chính Trị ở Quảng Châu (thủ phủ tỉnh Quảng Đông - Trung Hoa) và qua nơi phát nguyên cách mạng Nghệ Tịnh (Bắc Việt), phần tử trí thức tinh nhuệ mới đã ý thức sứ mệnh của mình là hướng dẫn quần chúng cần lao đi tới một cuộc sống xứng đáng của con người. Ta có thể kết luận – như Philippe Devillers, tác giả sách Sử ký Việt Nam từ 1940 đến 1952 (Histoire du Vietnam de 1940 à 1952, Paris 1952) đã viết : « Chủ nghĩa quốc gia Việt Nam có thể xem như là kết quả tốt đẹp nhất mà nước Pháp đã đem lại cho Việt Nam, một kết quả mà nước Pháp có nhiều lý lẽ nhất để hãnh diện ».
Xin cảm ơn quí vị.
BRUXELLES, ngày 30 th.08-2008
Lê Mộng Nguyên
________________________________________________________
* Thuyết trình của Gs Lê Mộng Nguyên sáng thứ bảy 30 th.08-2008 trong khuôn khổ «Ngày gặp gỡ văn hóa thường niên Việt Nam Hải Ngoại » tại Bruxelles (Bỉ)từ chiều thứ sáu 29 tháng 08 năm 2008 đến sáng thứ hai ngày 01 tháng 09 năm 2008
* * *
KHẢI CHÍNH * SĂN SÓC NHAU KHI CÒN SỐNG
===
Cần Thăm-Nom và Săn-Sóc Nhau Lúc Còn Sống
Khải-Chính Phạm Kim-Thư
==
Trong văn-chương Việt, bài thơ ‘Khóc Bạn’ của Nguyễn Khuyến đã lột được sự ân-cần và quí-mến bạn hết lòng trong khi bạn còn sống. Nguyễn Khuyến khóc Dương Khuê với tất-cả tâm-hồn và bằng tận-cùng của sự mến-thương luyến-tiếc: ‘Rượu ngon không có bạn hiền,/ Không mua không phải không tiền không mua./ Câu thơ nghĩ đắn-đo không viết,/ Viết đưa ai, ai biết mà đưa./ Giường kia treo những hững-hờ,/ Đàn kia gảy những ngẩn-ngơ tiếng đàn.’
Khóc như thế mới là khóc, thương như thế mới là thương! Khi sống chúng ta đối-đãi với nhau chân-tình và để ý săn-sóc nhau hết lòng thì khi bạn chết, việc khóc than, viếng đám ma, chia buồn, và an-ủi của chúng ta đối gia-đình của bạn mình mới có ý-nghĩa.
I. Sự Đời
Ngày nay, ở hải-ngoại này, có một số người vì bận-rộn với danh quyền lợi, họ đã để cho tình-cảm gia-đình và nghĩa bằng-hữu bị nguội-lạnh phai-mờ. Khi cha mẹ, anh em, và bạn-bè còn sống, họ chẳng chăm-nom thăm hỏi nhau mà còn lấy cớ này lý nọ để bào-chữa, chẳng hạn như: ‘bố tôi ghét tôi, mẹ tôi thiếu bổn-phận, anh tôi hư-hỏng, em tôi không nghe lời, bạn tôi ở xa quá, tôi bận-rộn mà lại ở xa họ quá, v.v. nên tôi không đến thăm họ được!’
Có những trường-hợp khi cha mẹ già yếu, con cái đã tìm cách đưa các cụ vào viện dưỡng-lão. Đây cũng là việc thông-thường ở Bắc-Mỹ này. Tuy-nhiên, trừ trường-hợp giữ các cụ ở nhà sẽ gây ra nguy-hiểm đến tính-mạng cho các cụ, cho gia-đình, và cho hàng-xóm thì không kể, nếu các cụ vẫn tỉnh-táo hay người nhà còn có thể trông-nom săn-sóc được mà đưa các cụ vào sống trong ‘nursing home’ thì thật tội-nghiệp cho các cụ.
Đã có những trường-hợp cha mẹ vì già yếu và bệnh-hoạn phải nằm trong nhà thương, con cái cả tuần mới tới thăm được một đôi lần. Các cụ nằm ‘chết khô’ không có người con nào ngó tới. Thế mà khi cha mẹ qua đời, con cái tổ-chức đám ma thật to, kẻ phúng người điếu nhộn-nhịp, khóc than kể-lể hết lời, mua loại hòm (săng) cho thật sang, xây mộ cho lớn, đắp bia cho đẹp, và làm lễ cầu-siêu cho linh-đình tốn đến cả mấy chục ngàn ‘đô-la.’ Có phải đây là cách để gột rửa sự tệ-bạc của mình đối với cha mẹ lúc còn sinh-tiền và che mắt thế-gian không?
Có trường-hợp, người đã chết được cả tháng trời mới thấy bản tin phân-ưu của bạn bè ở cùng một địa-phương xuất-hiện trên mặt một tuần-báo. Sự gần-gũi lui tới thăm nhau có thắm-thiết lúc còn sống không? Bản tin phân-ưu này có giá-trị gì ngoài sự mua danh lấy tiếng?
Có người khi còn sống bị ngay cả bạn thân của họ chê là kẻ có thủ-đoạn, thế mà khi chết, họ cũng được bè-bạn đăng lời phân-ưu. Vì ‘nghĩa tử là nghĩa tận,’ người ta thường tha-thứ và rộng-lượng với người chết nên cố nhờ đăng vài lời phân-ưu để được tiếng là cao-thượng. Đôi khi người ta đăng lời phân-ưu là để đạt một mục-đích khác nữa. Thật là một trò hề và giả đạo-đức!
Có người khó tính và chán-chường cho sự giả-dối của loại người nói ở trên đã thốt ra một câu thật chí-lý giống như lời Chúa Jesus đã viết trên cát trong truyện ‘Ném Đá’: ‘Bọn Giả-Dối!’
Ở Bắc-Mỹ này, tình gia-đình và bè-bạn không được thắm-thiết như ở Á-Đông ta nên người ta đã tự lo cho cái chết của họ một cách thật đầy-đủ, chẳng hạn như mua bảo-hiểm nhân thọ (Life Insurance) để khi chết gia-đình có tiền sinh sống và trang-trải ma-chay, nào đóng tiền trước cho nhà-quàn (funeral home) để họ lo đám ma của mình (prepaid funeral) mà khỏi cần nhờ đến ai. Thật là tiện-lợi hết chỗ nói.
Khi sống, người Bắc-Mỹ đã được hưởng mọi thứ tự-do thật xứng-đáng với nhân-phẩm con người. Khi chết họ cũng thoải-mái vì không phải lo cảnh ‘xẩy đàn tan nghé’ hay làm phiền-lụy ai.
Ngoài ra, vì người dân Bắc-Mỹ có đóng thuế và đóng tiền hưu nên chính-phủ có trách-nhiệm lo đám ma cho người dân. Chính vì thế, những người dân nghèo đã có cơ-quan xã-hội (social services) ở địa-phương lo đầy-đủ cả lúc sống cũng như khi chết. Khi nhà có người nằm xuống, nếu thân-nhân nộp đơn xin tiền trợ-cấp để lo đám tang thì cơ-quan xã-hội sẽ cấp cho họ một khoản tiền đủ để chi-dụng trong việc này.
Đối với những người có đi làm và có đóng tiền hưu thì khi chết họ được hưởng tiền tử-tuất, tối-đa khoảng 3 ngàn đồng tùy theo số năm đi làm và số tiền đóng cho quỹ hưu-trí. Tiền tử-tuất này do cơ-quan ‘National Health & Welfare, Income Security Programs’ cấp nếu thân-nhân hay người đại-diện nhà-quàn đứng tên xin.
Ở Bắc-Mỹ này không ai phải bó chiếu đem chôn một cách âm-thầm như người dân sống dưới chế độ Cộng-Sản tại Việt Nam. Mặc-dầu người dân được bọn Cộng-Sản tôn-vinh là ‘nhân-dân làm chủ,’ nhưng trong thực-tế, người dân bị bọn Việt-Cộng đối-xử rất tệ, thậm-chí không bằng con vật ở Bắc-Mỹ này.
II. Tại Sao Người Ta Phải Tổ-Chức Đám-Ma Cho Linh-Đình?
Có đám ma được gọi là quốc-táng do triều-đình hay chính-phủ đứng ra lo. Lá cờ quốc-gia được phủ lên quan-tài trong khi đưa đám. Đây là nghi-lễ chôn-cất của chính-phủ dành cho những người chết có công đánh trận hay tử-nạn trong khi phục-vụ quốc-gia. Ngoài ra, lá cờ của quốc-gia còn được kéo lên nửa chừng cột cờ ở khắp nơi trong nước, gọi là cờ rũ hay cờ tang. Đây là biểu-hiệu để tang người quá-cố đã có công đối với dân-tộc.
Có đám ma làm theo nghi-lễ tôn-giáo hay phong-tục cổ-truyền để tôn-vinh người chết về công-lao của họ đối với đạo-pháp và dân-tộc.
Có đám ma được tổ-chức linh-đình và trọng-thể do dân-chúng và các đoàn-thể đứng ra tổ-chức để tỏ lòng nhớ ơn người chết đã vì họ mà hy-sinh, và luôn thể để biểu-dương thế-lực phản-đối nhà cầm quyền đương-thời đã gây ra cái chết này.
Có những đám ma rất linh-đình do thân-nhân, bằng-hữu, và những người mến-mộ tổ-chức dành cho nhà báo, kịch-sĩ, ca-sĩ, nhà thơ, nhà văn, họa-sĩ, cầu-thủ, võ-sĩ, và nhà giáo, v.v. Trong đám ma này người ta đọc điếu-văn (bài văn đọc trong đám tang để tỏ lòng nhớ ơn và thương-tiếc người quá-cố) phát-biểu những kỷ-niệm đã có với người chết, và nói lên những công-đức của người quá-cố trong lúc còn sinh-tiền, v.v.
Sau đám ma, người ta còn tổ-chức các buổi cầu-nguyện và các buổi tưởng-niệm để vinh-danh công-đức người quá-cố cho mọi người lấy đó làm gương.
Có những đám ma của loại người giầu có để khoe của, khoe danh, khoe sang vì quen biết các ông to bà lớn, và để dễ-dàng cho con cháu sinh sống và làm ăn sau này.
III. Tại Sao Người Ta Hay Tỏ Ra Quan-Tâm và Ân-Cần Đối Với Một Người Khi Họ Sắp Chết và Sau Khi Họ Chết Hơn Lúc Còn Sống.
Thường thì vào dịp Tết, lúc năm cùng tháng tận, người ta hay rộng-lượng với nhau. Họ bỏ đi các dị-biệt (different) cùng các xích-mích đã có để cùng nhau tổ-chức Tết để đón mừng xuân và hy-vọng một tương-lai tốt-đẹp hơn trong năm mới. Cũng trong chiều-hướng này, khi biết tin thân-nhân và bạn-bè hấp-hối hay đã qua đời mà trước đó có khi cả hằng năm chẳng bao giờ họ liên-lạc với nhau, người ta nghĩ rằng lúc này họ nên bỏ ra chút thì-giờ để đến thăm người hấp-hối, nhìn mặt người chết một lần chót, hay gửi đăng đôi lời chia buồn trên báo-chí để chuộc lại thái-độ lạnh-nhạt trước kia. Đây là một cử-chỉ đẹp, biết ăn-năn hối-cải, và độ-lượng nhưng ý-nghĩa chẳng có bao nhiêu vì lúc sống đã chẳng ra gì thì còn kể chi khi đã chết.
Có trường-hợp người ta đi phúng-điếu là để trả nợ vì trước đây người mà nay qua đời hay bà con của người này đã đi phúng-điếu thân-nhân của họ. Trong một số trường-hợp khác, có những người cùng làm chung một sở hay ở cùng một nơi với nhau; khi ở cơ-quan hay hàng-xóm có người qua-đời, bạn-bè và người hàng-xóm rủ họ đi phúng-điếu thì họ đi, chứ chưa chắc họ thực-sự muốn đi. Danh-sách những người đăng trong mục tin phân-ưu cũng vậy; có nhiều trường-hợp, bạn-bè hay tòa-soạn tưởng mình chơi thân với người quá-cố nên họ tự-động thêm tên mình vào.
Một số người đã đối-đãi tệ-hại với bạn-bè, họ tưởng rằng nói vài lời an-ủi với người hấp-hối coi như chuộc lại cả một thời-gian dài không một lần thăm viếng hỏi-han. Họ đến phúng-điếu và chia buồn với tang-quyến chỉ là tỏ thiện-chí làm lành và gột-rửa sự lạnh-nhạt hay hiềm-khích với gia-đình người quá-cố trước đây. Đây cũng là một việc tốt nhưng chưa đủ.
Có nhiều trường-hợp, con cái tệ-bạc với cha mẹ và đối với cha mẹ không ra gì, nhưng khi cha mẹ sắp qua đời, họ quây-quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp-hối để tỏ ra mình lo-lắng và thương-tiếc cha mẹ một cách tự-nhiên phát-sinh tự đáy lòng. Ngoài ra, họ còn quây-quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp-hối với mục-đích để xem cha mẹ có dặn-dò (trối) cho mình tiền của gì không.
Những người con có hiếu thường tổ-chức đám ma cho cha mẹ rất linh-đình cốt để tỏ lòng hiếu-kính một cách chân-tình. Nhưng cũng có trường-hợp, các con làm đám tang cho cha mẹ một cách linh-đình để gột-rửa sự bạc-bẽo của họ đối với cha mẹ trước đây.
Đối với những người đến phúng-điếu, có nhiều trường-hợp người ta đến phúng-điếu chia buồn với tấm-lòng thành. Thái-độ của họ nói lên tấm-lòng sẵn-sàng giúp-đỡ cho tang-gia bất-cứ lúc nào và bất-cứ cái gì khi cần đến. Đời vẫn có những người tốt thực-sự và vô vị-lợi. Có người đến phúng-điếu vì họ đã từng ngưỡng-mộ và tôn-kính người quá-cố mà không có dịp nào được gặp tận mặt hay nói trực-tiếp được một lời trong lúc người ấy còn sống. Có trường-hợp, người ta thân nhau nhưng lười liên-lạc nên khi nghe tin nhau bị bệnh hay qua đời họ đã cố-gắng đến an-ủi hay chia buồn.
Một số người thân nhau, họ không để ý đến nhau khi còn sống và cho đây là sự bình-thường. Trường-hợp này cũng giống như người có tự-do sẵn rồi thì không thấy tự-do là quan-trọng. Đến khi mất tự-do, họ mới thấy tự-do là quí. Đối với mười ngón tay của ta, khi bình-thường ta không thấy ngón nào là ngón quan-trọng. Nếu vì lý-do gì mà bị cụt đi một ngón, ta mới thấy thiếu-thốn và bất-tiện như thế nào. Chính vì lý-do này người ta mới ân-cần thăm nhau khi bị bệnh, hay thương-tiếc nhau vô-cùng khi đã mất nhau.
Nói chung, đám ma có linh-đình hay không, lễ cầu-siêu có lớn hay không, và phần mộ có to và đẹp-đẽ hay không, tất-cả đều dành cho người sống và đều làm rạng-rỡ cho người còn sống. Chết là hết. Sau này có mâm cao cỗ đầy hay không cũng chỉ là dành cho người sống. Việc đối-đãi với nhau khi còn sống mới là quan-trong. Cần đùm-bọc thương-yêu và săn-sóc nhau lúc sống chứ đừng để đến khi thân-nhân hay bằng-hữu chết mới tỏ lòng thương-tiếc.
Nhiều người tin rằng cần tụng-niệm Phật A-Di-Đà để cầu xin vãng-sanh (qua kiếp trần-gian) về cõi Tây-Phương Cực-Lạc. Thật ra Cõi Tây-Phương Cực-Lạc đã ở tại trong lòng mình. Không có đất Phật ở đâu bên ngoài. Lục Tổ Huệ-Năng đã dạy: ‘Kẻ mê-muội thì niệm Phật cầu vãng-sanh về cõi bên kia, người tỉnh-ngộ chỉ làm cho tâm mình được thanh-tịnh. Người phàm-phu không hiểu rõ tánh Phật của mình, chẳng biết rằng Tịnh-Thổ hay Tịnh-Độ, tức là đất Phật, đã có sẵn nơi tâm mình và ngay tại nơi mình đang ở, nên cứ lo cầu Đông nguyện Tây. Còn người đã giác-ngộ rồi thì biết rằng đâu đâu cũng là Tịnh-Thổ, tức là chỗ nào cũng có Phật ở đó cả.’ Con người khi còn sống nên giữ tâm mình cho thanh-tịnh để biết bổn-tâm nhận rõ bổn-tánh thì sẽ giác-ngộ thành Phật, chẳng cần phải cầu vãng-sanh làm gì vì lòng ta là đất của Phật rồi.
Hãy trân-trọng thời-gian được sống gần nhau, hãy tu-tâm dưỡng-tánh khi mình còn sống chứ đừng cầu vãng-sanh về ‘cõi Tây Phương Cực Lạc.’
IV. Quan-Niệm Của Một Số Người Về Việc Ma-Chay
Chính vì thấy sự phiền-hà khi thân-nhân phải tổ-chức đám ma mà rất nhiều người khi sắp chết họ đã trối lại là không nên làm đám ma linh-đình, miễn phúng-điếu, miễn thăm-viếng. Họ không muốn làm phiền ai và chỉ yêu-cầu thân-nhân làm đám ma thật đơn-giản mà thôi.
Một số người thì chú-trọng vào việc ăn-ở tốt với nhau lúc còn sống, sẵn-sàng giúp-đỡ nhau, và sẵn-sàng lo sống chết cho nhau trong mọi hoàn-cảnh. Sống sao cho tình-nghĩa vẹn-toàn để khi không còn có nhau nữa, họ không có gì phải hối-tiếc. Đám ma lớn nhỏ không thành vấn-đề nữa. Phúng-điếu hay không cũng vậy. Họ không vì người đã chết mà làm phiền-hà người khác hay để cho người ta kiếm ăn trên xác chết của mình. Một số người khác tự lo trước cho cái chết của mình để khi nằm xuống họ không làm phiền người nhà.
Có những người, vì lợi-ích chung của nhân-loại, họ đã ký giấy hiến thân-xác mình sau khi chết cho các cơ-quan nghiên-cứu để làm phương-tiện cho sinh-viên trường thuốc học-hỏi.
Ma-chay trong trường-hợp này không thành vấn-đề nữa. Không còn phải sợ cảnh ‘ma chê cưới trách.’ Đây là một hành-động thật là cao-thượng và vị-tha. Thật đáng được thán-phục! Có những người thực-tế hơn đã làm điếu-văn cho cha mẹ, vợ chồng, hay bạn-bè ngay khi những người này còn sống (sinh-điếu). Làm ‘sinh-điếu’ kiểu này thật là có ý-nghĩa vì khi còn sống mà được nghe thân-nhân hay bằng-hữu khóc mình, ta mới thấy cảm-động và thú-vị vô-cùng. Có những nhà thơ đã làm điếu-văn khóc vợ lúc vợ còn đang chung sống với mình. Sau khi nghe bài sinh-điếu, có bà đã khóc mùi-mẫn vì sung-sướng. Thật là cảm-động một cách chân-thành đầy ý-nghĩa và tuyệt-vời.
V. Kết-Luận
Nếu khi chúng ta còn sống mà không thăm-nom và săn-sóc nhau thì những hành-động làm ma-chay (lễ tống-táng người chết) cho linh-đình, phúng-điếu, và phân-ưu dành cho nhau khi có người qua đời, tuy có cần-thiết, nhưng vẫn mang tính-cách lừa-dối người và lừa-dối chính bản-thân ta, nó không có một chút ý-nghĩa nào cả.
Hãy thăm-nom, săn-sóc, và giúp-đỡ nhau lúc còn sống mới thật là có ý-nghĩa và hữu-ích. Có như thế thì việc làm ma-chay, phúng-điếu, và phân-ưu mới có ý-nghĩa. Chết là hết. Ta nên nhớ rằng tất-cả những gì người sống làm cho thân-nhân hay bạn-bè đã qua đời chỉ vì những người còn sống và giúp cho những người sống yên lòng mà thôi.
Tuy-nhiên, ta vẫn phải làm đám tang cho người qua đời, nhưng chỉ nên làm giản-tiện và làm những gì cần-thiết mà thôi.
*
Khải-Chính Phạm Kim-Thư :
Xin nghe bản nhạc "Nếu Yêu Tôi" qua giọng hát Khánh Ly:
==
===
Cần Thăm-Nom và Săn-Sóc Nhau Lúc Còn Sống
Khải-Chính Phạm Kim-Thư
==
Trong văn-chương Việt, bài thơ ‘Khóc Bạn’ của Nguyễn Khuyến đã lột được sự ân-cần và quí-mến bạn hết lòng trong khi bạn còn sống. Nguyễn Khuyến khóc Dương Khuê với tất-cả tâm-hồn và bằng tận-cùng của sự mến-thương luyến-tiếc: ‘Rượu ngon không có bạn hiền,/ Không mua không phải không tiền không mua./ Câu thơ nghĩ đắn-đo không viết,/ Viết đưa ai, ai biết mà đưa./ Giường kia treo những hững-hờ,/ Đàn kia gảy những ngẩn-ngơ tiếng đàn.’
Khóc như thế mới là khóc, thương như thế mới là thương! Khi sống chúng ta đối-đãi với nhau chân-tình và để ý săn-sóc nhau hết lòng thì khi bạn chết, việc khóc than, viếng đám ma, chia buồn, và an-ủi của chúng ta đối gia-đình của bạn mình mới có ý-nghĩa.
I. Sự Đời
Ngày nay, ở hải-ngoại này, có một số người vì bận-rộn với danh quyền lợi, họ đã để cho tình-cảm gia-đình và nghĩa bằng-hữu bị nguội-lạnh phai-mờ. Khi cha mẹ, anh em, và bạn-bè còn sống, họ chẳng chăm-nom thăm hỏi nhau mà còn lấy cớ này lý nọ để bào-chữa, chẳng hạn như: ‘bố tôi ghét tôi, mẹ tôi thiếu bổn-phận, anh tôi hư-hỏng, em tôi không nghe lời, bạn tôi ở xa quá, tôi bận-rộn mà lại ở xa họ quá, v.v. nên tôi không đến thăm họ được!’
Có những trường-hợp khi cha mẹ già yếu, con cái đã tìm cách đưa các cụ vào viện dưỡng-lão. Đây cũng là việc thông-thường ở Bắc-Mỹ này. Tuy-nhiên, trừ trường-hợp giữ các cụ ở nhà sẽ gây ra nguy-hiểm đến tính-mạng cho các cụ, cho gia-đình, và cho hàng-xóm thì không kể, nếu các cụ vẫn tỉnh-táo hay người nhà còn có thể trông-nom săn-sóc được mà đưa các cụ vào sống trong ‘nursing home’ thì thật tội-nghiệp cho các cụ.
Đã có những trường-hợp cha mẹ vì già yếu và bệnh-hoạn phải nằm trong nhà thương, con cái cả tuần mới tới thăm được một đôi lần. Các cụ nằm ‘chết khô’ không có người con nào ngó tới. Thế mà khi cha mẹ qua đời, con cái tổ-chức đám ma thật to, kẻ phúng người điếu nhộn-nhịp, khóc than kể-lể hết lời, mua loại hòm (săng) cho thật sang, xây mộ cho lớn, đắp bia cho đẹp, và làm lễ cầu-siêu cho linh-đình tốn đến cả mấy chục ngàn ‘đô-la.’ Có phải đây là cách để gột rửa sự tệ-bạc của mình đối với cha mẹ lúc còn sinh-tiền và che mắt thế-gian không?
Có trường-hợp, người đã chết được cả tháng trời mới thấy bản tin phân-ưu của bạn bè ở cùng một địa-phương xuất-hiện trên mặt một tuần-báo. Sự gần-gũi lui tới thăm nhau có thắm-thiết lúc còn sống không? Bản tin phân-ưu này có giá-trị gì ngoài sự mua danh lấy tiếng?
Có người khi còn sống bị ngay cả bạn thân của họ chê là kẻ có thủ-đoạn, thế mà khi chết, họ cũng được bè-bạn đăng lời phân-ưu. Vì ‘nghĩa tử là nghĩa tận,’ người ta thường tha-thứ và rộng-lượng với người chết nên cố nhờ đăng vài lời phân-ưu để được tiếng là cao-thượng. Đôi khi người ta đăng lời phân-ưu là để đạt một mục-đích khác nữa. Thật là một trò hề và giả đạo-đức!
Có người khó tính và chán-chường cho sự giả-dối của loại người nói ở trên đã thốt ra một câu thật chí-lý giống như lời Chúa Jesus đã viết trên cát trong truyện ‘Ném Đá’: ‘Bọn Giả-Dối!’
Ở Bắc-Mỹ này, tình gia-đình và bè-bạn không được thắm-thiết như ở Á-Đông ta nên người ta đã tự lo cho cái chết của họ một cách thật đầy-đủ, chẳng hạn như mua bảo-hiểm nhân thọ (Life Insurance) để khi chết gia-đình có tiền sinh sống và trang-trải ma-chay, nào đóng tiền trước cho nhà-quàn (funeral home) để họ lo đám ma của mình (prepaid funeral) mà khỏi cần nhờ đến ai. Thật là tiện-lợi hết chỗ nói.
Khi sống, người Bắc-Mỹ đã được hưởng mọi thứ tự-do thật xứng-đáng với nhân-phẩm con người. Khi chết họ cũng thoải-mái vì không phải lo cảnh ‘xẩy đàn tan nghé’ hay làm phiền-lụy ai.
Ngoài ra, vì người dân Bắc-Mỹ có đóng thuế và đóng tiền hưu nên chính-phủ có trách-nhiệm lo đám ma cho người dân. Chính vì thế, những người dân nghèo đã có cơ-quan xã-hội (social services) ở địa-phương lo đầy-đủ cả lúc sống cũng như khi chết. Khi nhà có người nằm xuống, nếu thân-nhân nộp đơn xin tiền trợ-cấp để lo đám tang thì cơ-quan xã-hội sẽ cấp cho họ một khoản tiền đủ để chi-dụng trong việc này.
Đối với những người có đi làm và có đóng tiền hưu thì khi chết họ được hưởng tiền tử-tuất, tối-đa khoảng 3 ngàn đồng tùy theo số năm đi làm và số tiền đóng cho quỹ hưu-trí. Tiền tử-tuất này do cơ-quan ‘National Health & Welfare, Income Security Programs’ cấp nếu thân-nhân hay người đại-diện nhà-quàn đứng tên xin.
Ở Bắc-Mỹ này không ai phải bó chiếu đem chôn một cách âm-thầm như người dân sống dưới chế độ Cộng-Sản tại Việt Nam. Mặc-dầu người dân được bọn Cộng-Sản tôn-vinh là ‘nhân-dân làm chủ,’ nhưng trong thực-tế, người dân bị bọn Việt-Cộng đối-xử rất tệ, thậm-chí không bằng con vật ở Bắc-Mỹ này.
II. Tại Sao Người Ta Phải Tổ-Chức Đám-Ma Cho Linh-Đình?
Có đám ma được gọi là quốc-táng do triều-đình hay chính-phủ đứng ra lo. Lá cờ quốc-gia được phủ lên quan-tài trong khi đưa đám. Đây là nghi-lễ chôn-cất của chính-phủ dành cho những người chết có công đánh trận hay tử-nạn trong khi phục-vụ quốc-gia. Ngoài ra, lá cờ của quốc-gia còn được kéo lên nửa chừng cột cờ ở khắp nơi trong nước, gọi là cờ rũ hay cờ tang. Đây là biểu-hiệu để tang người quá-cố đã có công đối với dân-tộc.
Có đám ma làm theo nghi-lễ tôn-giáo hay phong-tục cổ-truyền để tôn-vinh người chết về công-lao của họ đối với đạo-pháp và dân-tộc.
Có đám ma được tổ-chức linh-đình và trọng-thể do dân-chúng và các đoàn-thể đứng ra tổ-chức để tỏ lòng nhớ ơn người chết đã vì họ mà hy-sinh, và luôn thể để biểu-dương thế-lực phản-đối nhà cầm quyền đương-thời đã gây ra cái chết này.
Có những đám ma rất linh-đình do thân-nhân, bằng-hữu, và những người mến-mộ tổ-chức dành cho nhà báo, kịch-sĩ, ca-sĩ, nhà thơ, nhà văn, họa-sĩ, cầu-thủ, võ-sĩ, và nhà giáo, v.v. Trong đám ma này người ta đọc điếu-văn (bài văn đọc trong đám tang để tỏ lòng nhớ ơn và thương-tiếc người quá-cố) phát-biểu những kỷ-niệm đã có với người chết, và nói lên những công-đức của người quá-cố trong lúc còn sinh-tiền, v.v.
Sau đám ma, người ta còn tổ-chức các buổi cầu-nguyện và các buổi tưởng-niệm để vinh-danh công-đức người quá-cố cho mọi người lấy đó làm gương.
Có những đám ma của loại người giầu có để khoe của, khoe danh, khoe sang vì quen biết các ông to bà lớn, và để dễ-dàng cho con cháu sinh sống và làm ăn sau này.
III. Tại Sao Người Ta Hay Tỏ Ra Quan-Tâm và Ân-Cần Đối Với Một Người Khi Họ Sắp Chết và Sau Khi Họ Chết Hơn Lúc Còn Sống.
Thường thì vào dịp Tết, lúc năm cùng tháng tận, người ta hay rộng-lượng với nhau. Họ bỏ đi các dị-biệt (different) cùng các xích-mích đã có để cùng nhau tổ-chức Tết để đón mừng xuân và hy-vọng một tương-lai tốt-đẹp hơn trong năm mới. Cũng trong chiều-hướng này, khi biết tin thân-nhân và bạn-bè hấp-hối hay đã qua đời mà trước đó có khi cả hằng năm chẳng bao giờ họ liên-lạc với nhau, người ta nghĩ rằng lúc này họ nên bỏ ra chút thì-giờ để đến thăm người hấp-hối, nhìn mặt người chết một lần chót, hay gửi đăng đôi lời chia buồn trên báo-chí để chuộc lại thái-độ lạnh-nhạt trước kia. Đây là một cử-chỉ đẹp, biết ăn-năn hối-cải, và độ-lượng nhưng ý-nghĩa chẳng có bao nhiêu vì lúc sống đã chẳng ra gì thì còn kể chi khi đã chết.
Có trường-hợp người ta đi phúng-điếu là để trả nợ vì trước đây người mà nay qua đời hay bà con của người này đã đi phúng-điếu thân-nhân của họ. Trong một số trường-hợp khác, có những người cùng làm chung một sở hay ở cùng một nơi với nhau; khi ở cơ-quan hay hàng-xóm có người qua-đời, bạn-bè và người hàng-xóm rủ họ đi phúng-điếu thì họ đi, chứ chưa chắc họ thực-sự muốn đi. Danh-sách những người đăng trong mục tin phân-ưu cũng vậy; có nhiều trường-hợp, bạn-bè hay tòa-soạn tưởng mình chơi thân với người quá-cố nên họ tự-động thêm tên mình vào.
Một số người đã đối-đãi tệ-hại với bạn-bè, họ tưởng rằng nói vài lời an-ủi với người hấp-hối coi như chuộc lại cả một thời-gian dài không một lần thăm viếng hỏi-han. Họ đến phúng-điếu và chia buồn với tang-quyến chỉ là tỏ thiện-chí làm lành và gột-rửa sự lạnh-nhạt hay hiềm-khích với gia-đình người quá-cố trước đây. Đây cũng là một việc tốt nhưng chưa đủ.
Có nhiều trường-hợp, con cái tệ-bạc với cha mẹ và đối với cha mẹ không ra gì, nhưng khi cha mẹ sắp qua đời, họ quây-quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp-hối để tỏ ra mình lo-lắng và thương-tiếc cha mẹ một cách tự-nhiên phát-sinh tự đáy lòng. Ngoài ra, họ còn quây-quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp-hối với mục-đích để xem cha mẹ có dặn-dò (trối) cho mình tiền của gì không.
Những người con có hiếu thường tổ-chức đám ma cho cha mẹ rất linh-đình cốt để tỏ lòng hiếu-kính một cách chân-tình. Nhưng cũng có trường-hợp, các con làm đám tang cho cha mẹ một cách linh-đình để gột-rửa sự bạc-bẽo của họ đối với cha mẹ trước đây.
Đối với những người đến phúng-điếu, có nhiều trường-hợp người ta đến phúng-điếu chia buồn với tấm-lòng thành. Thái-độ của họ nói lên tấm-lòng sẵn-sàng giúp-đỡ cho tang-gia bất-cứ lúc nào và bất-cứ cái gì khi cần đến. Đời vẫn có những người tốt thực-sự và vô vị-lợi. Có người đến phúng-điếu vì họ đã từng ngưỡng-mộ và tôn-kính người quá-cố mà không có dịp nào được gặp tận mặt hay nói trực-tiếp được một lời trong lúc người ấy còn sống. Có trường-hợp, người ta thân nhau nhưng lười liên-lạc nên khi nghe tin nhau bị bệnh hay qua đời họ đã cố-gắng đến an-ủi hay chia buồn.
Một số người thân nhau, họ không để ý đến nhau khi còn sống và cho đây là sự bình-thường. Trường-hợp này cũng giống như người có tự-do sẵn rồi thì không thấy tự-do là quan-trọng. Đến khi mất tự-do, họ mới thấy tự-do là quí. Đối với mười ngón tay của ta, khi bình-thường ta không thấy ngón nào là ngón quan-trọng. Nếu vì lý-do gì mà bị cụt đi một ngón, ta mới thấy thiếu-thốn và bất-tiện như thế nào. Chính vì lý-do này người ta mới ân-cần thăm nhau khi bị bệnh, hay thương-tiếc nhau vô-cùng khi đã mất nhau.
Nói chung, đám ma có linh-đình hay không, lễ cầu-siêu có lớn hay không, và phần mộ có to và đẹp-đẽ hay không, tất-cả đều dành cho người sống và đều làm rạng-rỡ cho người còn sống. Chết là hết. Sau này có mâm cao cỗ đầy hay không cũng chỉ là dành cho người sống. Việc đối-đãi với nhau khi còn sống mới là quan-trong. Cần đùm-bọc thương-yêu và săn-sóc nhau lúc sống chứ đừng để đến khi thân-nhân hay bằng-hữu chết mới tỏ lòng thương-tiếc.
Nhiều người tin rằng cần tụng-niệm Phật A-Di-Đà để cầu xin vãng-sanh (qua kiếp trần-gian) về cõi Tây-Phương Cực-Lạc. Thật ra Cõi Tây-Phương Cực-Lạc đã ở tại trong lòng mình. Không có đất Phật ở đâu bên ngoài. Lục Tổ Huệ-Năng đã dạy: ‘Kẻ mê-muội thì niệm Phật cầu vãng-sanh về cõi bên kia, người tỉnh-ngộ chỉ làm cho tâm mình được thanh-tịnh. Người phàm-phu không hiểu rõ tánh Phật của mình, chẳng biết rằng Tịnh-Thổ hay Tịnh-Độ, tức là đất Phật, đã có sẵn nơi tâm mình và ngay tại nơi mình đang ở, nên cứ lo cầu Đông nguyện Tây. Còn người đã giác-ngộ rồi thì biết rằng đâu đâu cũng là Tịnh-Thổ, tức là chỗ nào cũng có Phật ở đó cả.’ Con người khi còn sống nên giữ tâm mình cho thanh-tịnh để biết bổn-tâm nhận rõ bổn-tánh thì sẽ giác-ngộ thành Phật, chẳng cần phải cầu vãng-sanh làm gì vì lòng ta là đất của Phật rồi.
Hãy trân-trọng thời-gian được sống gần nhau, hãy tu-tâm dưỡng-tánh khi mình còn sống chứ đừng cầu vãng-sanh về ‘cõi Tây Phương Cực Lạc.’
IV. Quan-Niệm Của Một Số Người Về Việc Ma-Chay
Chính vì thấy sự phiền-hà khi thân-nhân phải tổ-chức đám ma mà rất nhiều người khi sắp chết họ đã trối lại là không nên làm đám ma linh-đình, miễn phúng-điếu, miễn thăm-viếng. Họ không muốn làm phiền ai và chỉ yêu-cầu thân-nhân làm đám ma thật đơn-giản mà thôi.
Một số người thì chú-trọng vào việc ăn-ở tốt với nhau lúc còn sống, sẵn-sàng giúp-đỡ nhau, và sẵn-sàng lo sống chết cho nhau trong mọi hoàn-cảnh. Sống sao cho tình-nghĩa vẹn-toàn để khi không còn có nhau nữa, họ không có gì phải hối-tiếc. Đám ma lớn nhỏ không thành vấn-đề nữa. Phúng-điếu hay không cũng vậy. Họ không vì người đã chết mà làm phiền-hà người khác hay để cho người ta kiếm ăn trên xác chết của mình. Một số người khác tự lo trước cho cái chết của mình để khi nằm xuống họ không làm phiền người nhà.
Có những người, vì lợi-ích chung của nhân-loại, họ đã ký giấy hiến thân-xác mình sau khi chết cho các cơ-quan nghiên-cứu để làm phương-tiện cho sinh-viên trường thuốc học-hỏi.
Ma-chay trong trường-hợp này không thành vấn-đề nữa. Không còn phải sợ cảnh ‘ma chê cưới trách.’ Đây là một hành-động thật là cao-thượng và vị-tha. Thật đáng được thán-phục! Có những người thực-tế hơn đã làm điếu-văn cho cha mẹ, vợ chồng, hay bạn-bè ngay khi những người này còn sống (sinh-điếu). Làm ‘sinh-điếu’ kiểu này thật là có ý-nghĩa vì khi còn sống mà được nghe thân-nhân hay bằng-hữu khóc mình, ta mới thấy cảm-động và thú-vị vô-cùng. Có những nhà thơ đã làm điếu-văn khóc vợ lúc vợ còn đang chung sống với mình. Sau khi nghe bài sinh-điếu, có bà đã khóc mùi-mẫn vì sung-sướng. Thật là cảm-động một cách chân-thành đầy ý-nghĩa và tuyệt-vời.
V. Kết-Luận
Nếu khi chúng ta còn sống mà không thăm-nom và săn-sóc nhau thì những hành-động làm ma-chay (lễ tống-táng người chết) cho linh-đình, phúng-điếu, và phân-ưu dành cho nhau khi có người qua đời, tuy có cần-thiết, nhưng vẫn mang tính-cách lừa-dối người và lừa-dối chính bản-thân ta, nó không có một chút ý-nghĩa nào cả.
Hãy thăm-nom, săn-sóc, và giúp-đỡ nhau lúc còn sống mới thật là có ý-nghĩa và hữu-ích. Có như thế thì việc làm ma-chay, phúng-điếu, và phân-ưu mới có ý-nghĩa. Chết là hết. Ta nên nhớ rằng tất-cả những gì người sống làm cho thân-nhân hay bạn-bè đã qua đời chỉ vì những người còn sống và giúp cho những người sống yên lòng mà thôi.
Tuy-nhiên, ta vẫn phải làm đám tang cho người qua đời, nhưng chỉ nên làm giản-tiện và làm những gì cần-thiết mà thôi.
*
Khải-Chính Phạm Kim-Thư :
Xin nghe bản nhạc "Nếu Yêu Tôi" qua giọng hát Khánh Ly:
==
===
Tuesday, November 25, 2008
BS.NGUYỄN Ý ĐỨC * TRẠI TÙ CỘNG SẢN
==
BS.NGUYỄN Ý ĐỨC * TRẠI TÙ CỘNG SẢN
===
Trại cải tạo, 1 địa ngục trần gian ở VN
Đóng góp bởi: Admin # Lần đọc: 9.440
Bs Nguyễn Ý Đức, Texas
==
* Hành hạ, tù đầy và sức khỏe
(VNC) Trong hơn một phần tư thế kỷ tiếp tục hành nghề tại hải ngoại, y giới chúng tôi đã có nhiều dịp được tiếp xúc với một lớp người mang những tâm trạng, những rối loạn về thể chất rất đáng để ý. Tìm hiểu căn nguyên của các bệnh tình này cũng không mấy khó khăn vì đa số là nạn nhân của một triền miên hành xác mà đã mấy chục năm qua hậu quả xấu trên sức khỏe của họ dường như vẫn còn. Đó là những người được mệnh danh là '' Tù Nhân ''Cải Tạo''.
...Sao mà cứ ''ăn cơm mới nói chuyện cũ'' hoài vậy.
Vâng, đây là câu ta thường nghe một số người nêu ra, khi có ai nhắc tới cuộc chiến ở VN với các hậu quả của nó. Một trong những hậu quả bi thảm nhất là sự hành hạ các anh chị em quân cán chính Miền Nam trong nhiều trại tù đầy. Nếu có ở trong hoàn cảnh của họ thì ta mới hiểu được những đau đớn mọi mặt mà họ đã phải trải qua.
Vả lại, người ta cứ lớn tiếng hô hào khép lại quá khứ mà luôn luôn hậm hực với Sen Đầm Quốc Tế Mỹ và nghi kỵ trục lợi với Khúc Ruột Ngoài Ngàn Dặm Ngụy; đã 30 năm rồi người ta vẫn linh đình ăn khao chiến thắng trên sự ngao ngán thở dài của dân chúng trong ngoài nước, thì phải chăng ''nói vậy mà không làm vậy''. Và chỉ mới đây thôi, vài tấm bia vô tri bằng đá mang mấy dòng chữ tưởng niệm linh hồn những người cùng máu mủ tử nạn khi vượt biên tìm tự do và tri ân quốc gia cứu giúp cũng bị người ta tìm cách phá hủy. Thì tưởng rằng vô sản đã quá vô cảm, chẳng còn một chút tình người. Cho nên nhắc lại để người ta nhớ cũng là chuyện nên làm. Vì chính những nhân vật chủ trương ra lệnh tù đầy ngụy quân ngụy quyền hồi đó cũng đã lên tiếng nhận có sai lầm chính sách về chuyện cô lập vô nhân đạo này.
Sau ngày 30-4-75, mọi người đều e ngại về một cuộc tàn sát trả thù đẫm máu vì đã có những lời đồn đại về hành động này. Nhưng tới phút chót, người thắng trận miền Bắc đã nghĩ ra một giải pháp có vẻ nhân đạo hơn nhưng thương tích sâu đậm dài lâu hơn. Quân cán chánh VNCH đã được khuyến dụ trình diện để ''học tập'' ngắn hạn. Gọi là ''tìm hiểu đường lối, chính sách của nhà nước và để gột bỏ tàn tích chống phá cách mạng khi xưa''. Chính quyền mới hứa là thời gian học tập chỉ vài tháng rồi ai nấy trở về với gia đình, phục vụ đất nước.
Nhưng thực ra đây là một sự tù đầy, tẩy não, hành xác. Có người vài ba năm. Rất nhiều người mươi năm. Và số người triền miên tù đầy gần hai chục năm cũng không ít. Lại còn một số đáng kể chết mất xác trong tù đầy hành hạ. Người sống sót trở về đã kể lại nhiều thảm cảnh mà họ phải gánh chịu trong thời gian đau khổ ấy. Những thảm cảnh mà nghe lại ai cũng rùng mình. ''Rồi mai đây, nếu vì may mắn nào đó, tôi được sống trong môi trường khác, tôi có bổn phận phải nhớ và nhớ thật kỹ tất cả những gì đã xẩy ra, đã khắc xâu vào tâm khảm tôi những chứng tích khổ đau, hờn hận!'' Tạ Tỵ- Đáy Địa Ngục, trang 152.
Sau đây là một số nhân chứng đã trải qua các cuộc hành xác tù đầy, kể lại những hình thức hành hạ nạn nhân. Chúng tôi xin phép các tác giả trích đăng để thế hệ con cháu trong ngoài nước hiểu rõ mà tránh đi vào vết xe cũ. Cũng để cảm ơn vì các ghi chép đã giúp thầy thuốc hiểu rõ nguyên nhân xa gần đưa tới bệnh tật của thân chủ và dễ dàng hơn trong khi điều trị, chăm sóc.
Chứ chẳng phải để tiếp tục nuôi dưỡng những hận thù mà làm chị
* Điều kiện sống mất vệ sinh
Vệ sinh trại: chật chội, ngào ngạt hơi người, mùi hôi của mọi người, mọi bệnh riêng của mỗi người, cả tháng không tắm. Cả ngàn người có một giếng nước, kéo một lúc đã cạn nước. Để lâu không dùng chuột bọ chết thối đầy đáy giếng. Ăn uống vào là bị kiết lỵ. Đi cầu vào các dẫy hố đào trên mặt đất''
''Cả trại nhốn nháo về bệnh kiết lỵ. Hầu như không khu nào thoát. Chưa bao giờ buổi sáng lại đông người chờ đi cầu như vậy. Mặt mũi người nào cũng nhăn nhó , mệt mỏi trông thật thảm hại... Thật đau khổ, lúc nào bụng cũng quặn đau, mỗi lần đi cầu són ra một chút, phân ít, mũi máu nhiều. Từ nơi tôi ở ra nhà cầu khá xạ Để tiện việc, tôi không về nhà, ngồi ngay ở căn nhà chiếu Tivi sẵn sàng chạy ra hố cầu khi cần. Không phải mình tôi như vậy mà hàng chục người tay cầm lon nước, ngồi bệt xuống mặt cát. Bệnh của tôi kéo dài cả tuần sau khi uống cả lọ tetracycline do Lan chọ Trong thời gian kỷ luật chúng tôi được xuống sông tắm mỗi hai tuần một lần. Tuy nhiên nhiều khi cán bộ bận hay có việc gì bất thường thì phải chờ lâu tới ba tuần.''
==
Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn Hữu Lễ
Nhà cầu nổi.-
''Buồng trống trơn không có thứ gì ngoài mấy cái ống bẩu bằng luồng, một loại tre to và rỗng ruột. Đây là phương tiện toa-lét để tù nhân trong buồng đại tiểu tiện vào đó....Khi đi đại tiện, người tù phải dùng tới hai ống bẩu, mỗi tay cầm một cái. Ống hứng nước tiểu phía trước và ống phân dĩ nhiên là phía sau... Ống phía trước có thể là ống nhỏ, nhưng ống phía sau bắt buộc phải là ống có đường kính to và nhẹ. Yếu tố này rất quan trọng, vì trong lúc ''thi hành nghĩa vụ'' của bản năng, nói nôm na là ''đi cầu'', người tù phải quàng tay ra đằng sau để giữ cái ống bẩu. Nếu ống này nặng quá, người tù không thể giữ ống sát vào mông, tuột tay làm đổ phân tung tóe trong buồng..
Vì đã làm quen với cuộc sống tù quá ư là chật trội, bẩn thỉu và thiếu mọi tiện nghi tối thiểu của con người, nên chúng tôi chẳng ai cảm thấy mùi thối tha hôi hám gì trong cái buồng giam kín như cái thùng sắt này. Buồng giam chỉ có một cửa sổ duy nhất và rất hẹp, khí không thể lùa vào buồng được. Do đó chúng tôi cứ phải thở ra hít vào buồng phổi mình cái hơi nóng của bầu khí trong buồng mà tôi có cảm tưởng nó đã đặc quánh lại thành một thứ chất dẻo, không còn là ở thể khí nữa'' .Tầng ''ầu ''ịa Ngục-LM Nguyễn Hữu Lễ. Lao động quá sức.
Tù nhân bị ép buộc phải liên tục Hạ quyết tâm làm những điều mà trại đặt ra như sau:
''Tôi không bao giờ quên rằng tôi là kẻ có tội với Đảng, với Tổ Quốc, với nhân dân. Tôi cũng không quên rằng Đảng đã khoan hồng tha tội chết cho tôi, lại tập trung tôi lại, tạo điều kiện cho tôi học tập cải tạo để trở nên người công dân lương thiện. Để đền ơn Đảng, tôi nhất trí:
1. Tích cực học tập cải tạo lao động tốt.
2. Giải phóng mọi tình cảm gia đình yếu đuối và tình nguyện ở lại trại học tập lao động cho dến khi nào được cách mạng công nhận tiến bộ cho về phục vụ xã hội, phục vụ nhân dân.
3. Trong thời gian học tập tại trại, tôi phải chấp hành nghiêm chỉnh mọi nội quy quy định. Khắc phục mọi khuyết điểm tồn tại. Đấu tranh sai trái để thủ tiêu mọi mặt yếu của các bạn cải tạo khác hầu biến trại ta trở thành trại cải tao tiên tiến về mọi mặt.
4. Tố giác kịp thời với Cách mạng bọn xấu trong và ngoài trại đang còn ý đồ chống phá cách mạng.
5. Tuyệt đối tin tưởng vào đường lối khoan hồng trước sau như một của cách mạng.'' Hà Thúc Sinh ghi lại trong Đại Học Máu trang 100.
Lao động là thước đo mức độ giác ngộ của tù nhân.Thế là lại được đi lao động để giác ngộ! Sau đây là các tiêu chuẩn mà tù nhân phải lao động: Cuốc đất: 150m2/ngày/người; Trồng mì: 5000m2 / 1 ngày/4 người; Khai quang: 300m2/ngày/người; Lấy cây đường kính 30cm, dài 4 thước /hai người một cây, xa 3 cây số; đường kính 10 phân, dài 4 thước hai người năm cây một ngày.
* Dọa nạt, nhục mạ.
''Tao bảo thật với chúng mày ngoài việc lao động như thế có mà ăn cứt, ngày về của chúng mày cũng kéo dài vô tận. Tao đã lên lớp cho chúng mày nhiều lần rồi. Cách mạng không có tình trạng lơ lửng con củ cặc. Một, chúng mày học tập lao động cho tốt để có ngày mà trở về. Hai, bánh xe lịch sử sẽ nghiền nát chúng mày trong này mất thôi'' Đại Học Máu- Hà Thúc Sinh, trang116. '' Các anh là những người có tội. Chính sách 3 năm Cải Tạo đề ra, nhưng nó không phải là mốc nhất định cho tất cả mọi người! Các anh đừng có giả vờ '' nín thở qua sông'' để hết cho ba năm thì về. Tôi nói thẳng cho các anh biết, có thể 3 năm cũng có thể 15 hay 20 năm đó!'' Tạ Tỵ - Đáy Địa Ngục trang 439.
* Bỏ đói khát.
Có lẽ bỏ cho đói khát là chính sách để kiềm chế, kiểm soát người tù. Nên bất cứ tù nhân nào cũng nói rất nhiều về sự hành xác này.
''Đã hơn hai tháng nay, chúng tôi không được ăn miếng thịt nào. Lao động mỗi ngày 8 tiếng, toàn việc nặng. Cơm không có, mỗi ngày lãnh hai chiếc bánh mì luộc, mỗi cái khoảng 200 gram và '' chiếc bánh buổi sáng 50gram, như vậy chúng tôi chỉ được ăn 450 gram chất bột với muối, không có chất béo, chất rau và chất đạm nào! Do đó, ai nấy đều gầy dộc hẳn, da khô khốc. Trên nguyên tắc theo giấy tờ chúng tôi được ăn 18 kí lô chất bột, 300 gram thịt mỗi tháng, nhưng thực tế chúng tôi chỉ được ăn 13 kí 500 chất bột..'' Đáy Địa Ngục-Tạ Tỵ trang 378- 379.
* Ăn bất cứ thứ gì là thịt.
''Nam cầm con rắn dài khoảng 6 tấc, to bằng ngón tay cái, không trắng không đen. Anh tìm sợi dây, buộc đầu con rắn cạp nong treo lên cành cây, rồi dùng lưỡi dao nhỏ cứa xung quanh cổ rắn. Con rắn lắc lư, lắc lư như chiếc que. Tôi không hiểu bằng cách nào Nam lột da con rắn nhanh như vậy. Da rắn vứt xuống suối, dòng nước cuốn đi trong nháy mắt. Nam hạ con rắn xuống mổ ruột, rửa nước suối rối sắt ra từng khúc , bỏ vào lon ghi gô, cho chút bột cà ri mà lúc nào anh cũng mang theo, đổ chút nước, thêm tí muối rồi cho lên bếp lửa. Lát sau, hạ xuống, anh trịnh trọng ngồi trên tảng đá sát dòng suối ăn hết con rắn một cách ngon lành'' Tạ Tỵ ''Đáy Địa Ngục, tr 439. Mỗi bữa hai miệng chén cơm nhỏ gạo mục, cả trăm người chỉ có vài chục con cá ngừ thối nấu với rau, từ xa đã ngửi thấy mùi hôi...Cho ăn để khỏi chết đói, đó là khẩu hiệu của trại.
Có nhiều tù nhân đã nướng sống sít các con sên con ốc rừng mang hàng triệu vi trùng sốt rét hoặc ăn quả sung rừng cho đỡ đói, ăn phải quả độc '' đứt thần kinh, sùi bọt mép, lên kinh phong rồi chết''
''Cái lon nhôm sữa bột guigoz được gọi vắn tắt là cái Gô, là bạn bạn đồng hành thân thiết của tù. Người tù nào cũng kè kè bên mình một cái vừa đựng nước uống ra bãi, vừa dùng để nấu canh tại bãi lao động. Những loại rau cỏ dại ăn được tìm thấy ngay tại hiện trường, lén nhổ bỏ vào gô rồi nhờ nhà bếp nấu. Nấu chín xong để bụi cát lắng xuống phần dưới, ăn phần rau cũng đỡ cái bao tử rỗng một lúc. Hôm nào bắt được con cóc, con nhái thì '' canh có người lái'', tù gọi là Protein; con gì cũng qui vào chất thịt, chất protein bổ dưỡng. Tù có câu:'' con gì nhúc nhích là ăn được''; rau gì không chết thì ăn''... Nguyễn Chí Thiệp- Trại Tù Kiên Giam.
''Tiêu chuẩn kỷ luật mỗi tháng còn 9 kg lương thực ăn với nước muối, mỗi ngày hai bữa hai chén nhỏ xíu . Cơm mới bỏ vào miệng chưa kịp nhai cái lưỡi đã đưa cơm vào cổ'' Đến bữa ăn phải kềm hãm cố nhai cho thật kỹ, vừa để cho đỡ buồn, cho qua thời giờ có việc làm. Khi nhai thức ăn, vừa phải nhai kỹ để thức ăn ít ỏi và quí báu được tiêu thật hết, khỏi phí phạm, giúp cơ thể bòn từng chút bổ dưỡng để thân xác chịu đựng con người được sống, nhai thật kỹ để chất thải ra thật ít, 5,7 ngày mới đại tiện một lần, vì đại tiểu tiện đều vào cái thùng đại liên để ngay bên cạnh bục nằm, đến lúc đầy tràn trật tự mới đổ đi, nên suốt ngày đêm phải nằm bên cạnh cái của nợ khai thúi đó.'' Nguyễn Chí Thiệp- Trại Tù Kiên Giam trang 35
* Thiếu thốn
Chia nhau vài thìa đường: ''Anh ta cầm nhanh lấy cái thìa và với một tư thái rất cẩn trọng, anh gom các phần đường đang chia dở và bắt đầu chia lại. Mười người mười phần. Trợ chia thật khéo nhưng cũng thật chậm. Đôi khi tay anh run làm một vài hạt đường rơi xuống miếng giấy dầu, văng dính vào ngón chân anh. Anh vội lấy ngón tay chấm mấy hạt đường ấy và cho lên miệng. Người ta bực mình nhưng người ta không thể giành lại những hạt đường đã dính vào những ngón chân cáu bẩn của kẻ khác.'' Mỗi người được ba thìa đường sau ba tháng tù'' Hà Thúc Sinh- Đại Học Máu, trang 148. ''Điều quan trọng đối với tôi là cái đống rác! Mỗi lần đi ngang đống rác trước cổng trại là mỗi lần đời tôi lên hương. Hai con mắt hoạt động tích cực để tìm nhặt những thứ cần thiết cho cuộc sống trong buồng như vải rách dùng đại tiện, bọc nylon làm nhiên liệu chất đốt, hoặc may mắn hơn thì cái bàn chải đánh răng cũ hoặc ít giấy bao xi măng làm vở viết chữ Tầu, thứ ngôn ngữ tôi đang cố học'' Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn Hữu Lễ.
* Hành hạ cơ thể.
''Tùy theo mức độ nặng nhẹ khác nhau của các hình thức vi phạm nguyên tắc mà tù nhân bị ''đại cá' ra hình phạt tương xứng theo luật giang hồ tù.
Nếu chỉ để cảnh cáo và áp đảo tinh thần những lính mới để bắt phải đi vào khuôn phép thì chỉ cần sử dụng ''chưởng'' tức là đánh bằng hòn đá bọc trong cái vớ; hoặc ''bẻ ngà'' là dùng đá cà hoặc đập gẫy hết cả hai hàm răng. Trường hợp nặnghơn thì ''lấy cấp phá'tức là móc đôi mắt, hoặc '' xin cặp nạng'' nghĩa là cắt gân gót chân. Trường hợp nghiêm trọng thì đối phương sẽ được ''cất'' có nghĩa là giết chết. Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn hữu Lễ.
''Tên vệ binh hung ác vừa quật roi mạnh hơn vừa chửi rủa thậm tệ:
- Đ.M. chúng mày là đồ tư sản, dưỡng xác quen, làm việc chây lười, không cố gắng, không có kỷ luật gì hết!
Chiếc roi lại tiếp tục rít trong không khí, bay tới tấp vào thân xác ba người tù. Đại đức Thích Thiện Cao bị đòn đau quá chỉ biết rú lên những câu quen thuộc ''Mô Phật'', rồi nhắm mắt, oằn người lên chịu đựng''. Phạm Quang Giai-Lần cuối bên anh, trang 247''
*Bắt quỳ để trừng phạt.
''Nói đến sùi bọt mép mà thấy nét mặt của mười thằng ''ngụy'' vẫn trơ thổ địa ra, thằng quản giáo cáu quá hét: Tao phạt chúng mày quỳ hai tiếng. Quỳ xuống.'' Bọn tù chỉ liếc nhìn nhau chẳng ai chịu quỳ. Thằng quản giáo đâu có chịu thuạ Hắn móc súng bắn đến đùng một phát. Tránh voi chẳng xấu mặt nào, anh em lần lượt êm ái quỳ. Thằng quản giáo đứng chửi rủa một lúc rồi mới chịu bỏ đị..'' Đại Học Máu-Hà Thúc Sinh. trang 116.
'' Hai chân tôi bị còng chéo để bức cung. Còng chéo hai chân bị đóng cứng chặt giữa hai cái còng hình chữ U và thanh sắt xuyên. Vì độ cao của thanh sắt giở hổng hai chân lên thành ra không thể nằm thẳng lưng, vì nằm như vậy thân mình căng ra hai chân bị siết chặt vào sắt đau buốt tận tủy óc. Người bị còng phải dùng hai khuỷu tay để chống hoặc cởi hết quần áo ra chêm ngang thắt lưng mới chịu được một thời gian. Chờ một vài ngày hai cổ chân gầy đi xoay được lật úp thì hai chân sẽ thẳng ra nhưng phải nằm sấp. Nhưng chỉ vài ngày chân đã sưng húp vì ban đêm bị lắc còng điểm danh'' Trại Tù Kiên Giam- Nguyễn Chí Thiệp- tr 473.
*Bệnh xá- Bệnh tật.
''Mặt đứa nào đứa nấy trông như những quả dưa bở chín rục, chân tay bụ bẫm cứ như những cái xác chết trôi ba ngày, đang xếp hàng dài trước bếp xin chút nước vo gạo về uống với hy vọng mong manh tí chất cám có thể cứu nổi căn bệnh phù thũng trầm khạ..'' Đại Học Máu Hà Thúc Sinh tr 251.
''Nói là bệnh xá cho xôm trò chứ nơi đây chỉ là một nhà thường có sạp nằm cho bệnh nhân. Lúc tôi đến đây thì đã có hai mươi trại viên đang trị bệnh tại đây. Người tôi bị tê liệt toàn thân do đó những việc vệ sinh cá nhân tôi không làm được, tôi phải nhờ sự giúp đỡ của hai bệnh nhân nằm hai bên tôi. Hai bệnh nhân này không cùng một trại với tôi.
Một hôm cán bộ bác sĩ đến tận giường tôi đọc lệnh mà nội dung như sau:- Anh Phan Phát Huồn, anh là một tên có nợ máu với nhân dân nhưng đảng và nhà nước ta đã tha tội chết cho anh, anh đau ốm vẫn cho anh nằm ở bệnh xá điều trị, vậy mà anh không biết điều, vi phạm nội quy của bệnh xá bằng cách quan hệ với người khác trại, vậy ngay từ giờ phút này anh phải ra khỏi bệnh xá. Nói xong ông ta ra lệnh cho y công buộc dây thừng vào hai chân tôi và kéo tôi như một con chó ra khỏi bệnh xá''.- AK và Thập Giá- Phan Phát Huồn.
''Tại bệnh viện tôi đã nghe nói và chứng kiến những cuộc ''căng mùng'' ghê rợn. Căng mùng tức là nói đến giải phẫu bệnh nhân. Để tránh ruồi muỗi bu vào lúc giải phẫu, bệnh nhân được đưa vào trong mùng. Vì không có thuốc tê nên người ta cột bệnh nhân vào giường, lại còn có các anh hộ lý đè bệnh nhân xuống để bệnh nhân khỏi vùng vẫy lúc quá đau đớn. Thường thường bác sĩ dùng dao cạo râu để giải phẫu. Bệnh nhân gào thét kêu la thảm thiết, tôi có cảm tưởng là một con lợn đang bị thọc huyết'' AK và Thập Giá-LM Phan Phát Huồn.
''Bệnh nhân bị bệnh gì gã cũng cho uống Xuyên tâm liên. Kiết ly, tiêu chẩy: xuyên tâm liên. Sốt rét sốt nóng: xuyên tâm liên. Ho lao, sưng phổi: xuyên tâm liên.Vì thế rất nhiều bệnh nhân chết oan uổng.'' Thanh Thương Hoàng-Những Nỗi Đau Đời ''trang 51.
* Chứng kiến sự hành hạ tù nhân khác
''Vừa dứt câu hỏi, tên vệ binh xuất kỳ bất ý dùng chân móc cú đá hậu vào khuỷu đầu gối của Trác, khiến Trác lao chao. Tên cảnh vệ tiếp theo cái lao chao của Trác bằng một cú đập mạnh báng súng AK vào người Trác, khiến người tù Việt quốc không còn đủ sức đứng vững, cả thân xác ông rơi xuống như quả sung rụng. Trác vừa té sóng soài trên hiện trường sám hối thì liền lúc đó tên này tung người lên dùng một đòn hiểm nhẩy lên đứng trên thân xác của Trác. Các đồng đội của Trác ngồi trong vòng tròn đều nhắm mắt mỗi khi nhìn thấy tên cảnh vệ dùng những cú giầy đinh nện mạnh trên mặt, trên người Trác. Máu bắt đầu chan hòa trên hiện trường sám hối'' Phạm Quang Giai-Lần Cuối Bên Anh-trang 165
''Tiếng kêu rú rùng rợn vẫn không ngớt phát ra từ những căn phòng xung quanh. Phượng vẫn ngồi như chết cứng. Rồi đột nhiên đèn bật sáng chói, nàng thấy mình đang ở trong một căn phòng toàn những dụng cụ tra tấn''.Nàng thấy ghê tởm, rồi tự dưng trong nàng nảy ra một ý định tìm cái chết, trước khi bị tra tấn, nàng đang nghĩ''Chợt cánh cửa sau bật mở. Nàng vội ngồi thu người lại sát tường, mắt ánh lên, thấy hai tên chuyên viên tra tấn xốc nách một người đàn ông, kéo sệt trên nền xi-măng. Mặt người đó tím bầm, hai bên mép ứa máu còn chẩy ra ròng ròng, tóc rối bù bết máu, đầu ngoẹo sang một bên, mình trần trụi bê bết máu, chân tay mềm nhũn rá''' Trần Nhu- Địa Ngục Sình Lầy, trang 163
*Cô lập trong hầm đá
''Tên vệ binh hầm hầm đi về phía cửa hầm đá số 5. Hắn tra chiếc chìa khóa vào ổ rồi quay một vòng nghe răng rác. Hắn kéo chiếc cửa sắt nặng nề ra, để lộ một không gian tối om. Mùi hôi thối từ trong phòng xông ra những; đồng thời với tiếng hú ma quái ngân dài lê thê phát ra từ trong long hầm đá, nghe thật ai oán. Tên vệ binh trở lại chỗ Sâm ra lệnh:
- Vũ Sâm! Mày vào hầm đá số 5 để mà tưởng nhớ đến người vợ đẹp của mày.
Sâm lần thần đi thật chậm, tiến vào miệng hầm, rồi cũng thật nhanh, anh lọt hẳn vào bên trong. Vũ Sâm quay người lại nhìn tên vệ binh lần chót trước khi chìm hẳn vào bóng đêm dầy đặc, vu vơ vàtăm tối. Cánh cửa sắt đóng lại, tạo thành tiếng sầm khô khan.'' Phạm Quang Giai-Lần Cuối Bên Anh. Trang 43.
* Ngoài ra còn nhiều cách hành hạ khác như:
Chói cột với tù nhân khác; nhốt trong thùng sắt, trong túi; đầy ải ngoài nắng, nóng, dưới đèn sáng; bịt mắt; chói cột xuống đất; đá đít, bạt tai; giả xử tử; bắt uống những thuốc lạ; dìm dưới nước; làm cho nghẹt thở; cheo lơ lửng trên không; gây tổn thương cho ngọc hành/ cơ quan sinh dục; tạt phẩn, nước tiểu lên mặt; tra tấn bằng điện; châm chọc kim vào đầu ngón tay, ngón chân; không cho ngủ; bỏ cho muỗi, kiến, đỉa cắn...
Những hành hạ đưa tới bệnh tật triền miên cho người sống sót.
Kết luận
Liên Hiệp Quốc coi hành hạ tra tấn là bất cứ hành động nào đưa tới đau đớn về thể xác và tâm thần nạn nhân.
Theo cơ quan Ân Xá Quốc Tế, sự tra tấn vẫn còn được rất nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Tra tấn xẩy ra quá thường khiến cho cơ quan này không ước lượng được số nạn nhân mà chỉ nêu ra một số quốc gia áp dụng sự hành hạ này, vì chiến tranh, đàn áp, tiêu diệt chủng tộc.
Các nhà tâm lý xã hội cho hay hành hạ có mục đích làm xáo trộn, hoặc đúng ra là để phá hủy sự liên tục của cuộc sống con người cho tới một mức độ mà sự hồi phục trở nên tốn kém đôi khi không sao thực hiện được. Mà đa số nạn nhân bị đối sử tàn tệ sau đó lại được định cư ở một quốc gia khác như người tị nạn, nên họ gặp nhiều khó khăn hội nhập vào một nền văn hóa với nếp sống mới, ngôn ngữ mới. ''ó chính là trường hợp các cựu tù nhân quân cán chính VNCH. Nạn nhân sống sót của tù đầy tra tấn có những phản ứng cảm xúc khác nhau tùy theo cá tính và căn bản giáo dục: từ giận giữ, phẫn nộ tới cảm thấy nhục nhã; cảm xúc ngay thẳng chính đáng tới sai trái tội lỗi; tự tin quyết đoán tới tủi thẹn, xấu hổ. Chắc chắn là họ khó mà quên được những vết thương mà người có quyền đã để lại trên cơ thể tâm hồn họ. Những ảnh hưởng này sẽ tồn tại rất lâu, có khi suốt đời.
Những hoảng hốt, lo sợ, những trầm buồn, những cơn ác mộng sẽ thường trực đến với họ và có nhiều tác dụng xấu cho đời sống cá nhân cũng như gia đình. Rồi lại còn những suy nhược tim gan tỳ phế vì thiếu ăn, thời tiết khắc nghiệt, lao động khổ sai nơi rùng sâu nước độc. Nhiều ngàn người hiện nay không thi vào quốc tịch mới được vì trí nhớ suy kém, giảm khả năng học ngoại ngữ. Và còn cần sự chăm sóc của giới y tế đồng hương trong nhiều năm còn lại của cuộc đời. Giải thích để họ hiểu tại sao hành hạ đã xẩy ra có hy vọng một phần nào mang họ trở lại cuộc sống bình thường. Cũng như một hành động, một lời nói ''sorrý' từ phía chính quyền hiện tại. Như người da trắng đã sorry với nô lệ da đen bị kỳ thị, bóc lột trong thế kỷ trước. Cũng như Giáo hội Công giáo đã nhìn nhận nhiều sai lầm trong quá khứ liên quan tới sự tôn trọng đối với những cá nhân hoặc cộng đồng.
Thế hệ con cháu khi nghe những chuyện đau thương này của cha chú, chắc cũng rùng mình kinh sợ. Kinh nghiệm Holaucost vẫn còn ám ảnh lương tâm loài người sau cả trên nửa thế kỷ. Cũng như thảm cảnh tù đầy ''cải tạo'' ở VN vào thập niên 70-80 của thế kỷ vừa qua.
Ghi lại để mà tránh tái diễn. Và nhắc nhở người ta đừng quá ảo tưởng với hào quang chiến thắng bọt nước mà quên sự tàn ác mà mình đã áp đặt lên những anh em cùng chung một bọc, Trăm Con Trăm Trứng Tiên Rồng.
===
http://www.vn.net/article.php/20060711093615427
BS.NGUYỄN Ý ĐỨC * TRẠI TÙ CỘNG SẢN
===
Trại cải tạo, 1 địa ngục trần gian ở VN
Đóng góp bởi: Admin # Lần đọc: 9.440
Bs Nguyễn Ý Đức, Texas
==
* Hành hạ, tù đầy và sức khỏe
(VNC) Trong hơn một phần tư thế kỷ tiếp tục hành nghề tại hải ngoại, y giới chúng tôi đã có nhiều dịp được tiếp xúc với một lớp người mang những tâm trạng, những rối loạn về thể chất rất đáng để ý. Tìm hiểu căn nguyên của các bệnh tình này cũng không mấy khó khăn vì đa số là nạn nhân của một triền miên hành xác mà đã mấy chục năm qua hậu quả xấu trên sức khỏe của họ dường như vẫn còn. Đó là những người được mệnh danh là '' Tù Nhân ''Cải Tạo''.
...Sao mà cứ ''ăn cơm mới nói chuyện cũ'' hoài vậy.
Vâng, đây là câu ta thường nghe một số người nêu ra, khi có ai nhắc tới cuộc chiến ở VN với các hậu quả của nó. Một trong những hậu quả bi thảm nhất là sự hành hạ các anh chị em quân cán chính Miền Nam trong nhiều trại tù đầy. Nếu có ở trong hoàn cảnh của họ thì ta mới hiểu được những đau đớn mọi mặt mà họ đã phải trải qua.
Vả lại, người ta cứ lớn tiếng hô hào khép lại quá khứ mà luôn luôn hậm hực với Sen Đầm Quốc Tế Mỹ và nghi kỵ trục lợi với Khúc Ruột Ngoài Ngàn Dặm Ngụy; đã 30 năm rồi người ta vẫn linh đình ăn khao chiến thắng trên sự ngao ngán thở dài của dân chúng trong ngoài nước, thì phải chăng ''nói vậy mà không làm vậy''. Và chỉ mới đây thôi, vài tấm bia vô tri bằng đá mang mấy dòng chữ tưởng niệm linh hồn những người cùng máu mủ tử nạn khi vượt biên tìm tự do và tri ân quốc gia cứu giúp cũng bị người ta tìm cách phá hủy. Thì tưởng rằng vô sản đã quá vô cảm, chẳng còn một chút tình người. Cho nên nhắc lại để người ta nhớ cũng là chuyện nên làm. Vì chính những nhân vật chủ trương ra lệnh tù đầy ngụy quân ngụy quyền hồi đó cũng đã lên tiếng nhận có sai lầm chính sách về chuyện cô lập vô nhân đạo này.
Sau ngày 30-4-75, mọi người đều e ngại về một cuộc tàn sát trả thù đẫm máu vì đã có những lời đồn đại về hành động này. Nhưng tới phút chót, người thắng trận miền Bắc đã nghĩ ra một giải pháp có vẻ nhân đạo hơn nhưng thương tích sâu đậm dài lâu hơn. Quân cán chánh VNCH đã được khuyến dụ trình diện để ''học tập'' ngắn hạn. Gọi là ''tìm hiểu đường lối, chính sách của nhà nước và để gột bỏ tàn tích chống phá cách mạng khi xưa''. Chính quyền mới hứa là thời gian học tập chỉ vài tháng rồi ai nấy trở về với gia đình, phục vụ đất nước.
Nhưng thực ra đây là một sự tù đầy, tẩy não, hành xác. Có người vài ba năm. Rất nhiều người mươi năm. Và số người triền miên tù đầy gần hai chục năm cũng không ít. Lại còn một số đáng kể chết mất xác trong tù đầy hành hạ. Người sống sót trở về đã kể lại nhiều thảm cảnh mà họ phải gánh chịu trong thời gian đau khổ ấy. Những thảm cảnh mà nghe lại ai cũng rùng mình. ''Rồi mai đây, nếu vì may mắn nào đó, tôi được sống trong môi trường khác, tôi có bổn phận phải nhớ và nhớ thật kỹ tất cả những gì đã xẩy ra, đã khắc xâu vào tâm khảm tôi những chứng tích khổ đau, hờn hận!'' Tạ Tỵ- Đáy Địa Ngục, trang 152.
Sau đây là một số nhân chứng đã trải qua các cuộc hành xác tù đầy, kể lại những hình thức hành hạ nạn nhân. Chúng tôi xin phép các tác giả trích đăng để thế hệ con cháu trong ngoài nước hiểu rõ mà tránh đi vào vết xe cũ. Cũng để cảm ơn vì các ghi chép đã giúp thầy thuốc hiểu rõ nguyên nhân xa gần đưa tới bệnh tật của thân chủ và dễ dàng hơn trong khi điều trị, chăm sóc.
Chứ chẳng phải để tiếp tục nuôi dưỡng những hận thù mà làm chị
* Điều kiện sống mất vệ sinh
Vệ sinh trại: chật chội, ngào ngạt hơi người, mùi hôi của mọi người, mọi bệnh riêng của mỗi người, cả tháng không tắm. Cả ngàn người có một giếng nước, kéo một lúc đã cạn nước. Để lâu không dùng chuột bọ chết thối đầy đáy giếng. Ăn uống vào là bị kiết lỵ. Đi cầu vào các dẫy hố đào trên mặt đất''
''Cả trại nhốn nháo về bệnh kiết lỵ. Hầu như không khu nào thoát. Chưa bao giờ buổi sáng lại đông người chờ đi cầu như vậy. Mặt mũi người nào cũng nhăn nhó , mệt mỏi trông thật thảm hại... Thật đau khổ, lúc nào bụng cũng quặn đau, mỗi lần đi cầu són ra một chút, phân ít, mũi máu nhiều. Từ nơi tôi ở ra nhà cầu khá xạ Để tiện việc, tôi không về nhà, ngồi ngay ở căn nhà chiếu Tivi sẵn sàng chạy ra hố cầu khi cần. Không phải mình tôi như vậy mà hàng chục người tay cầm lon nước, ngồi bệt xuống mặt cát. Bệnh của tôi kéo dài cả tuần sau khi uống cả lọ tetracycline do Lan chọ Trong thời gian kỷ luật chúng tôi được xuống sông tắm mỗi hai tuần một lần. Tuy nhiên nhiều khi cán bộ bận hay có việc gì bất thường thì phải chờ lâu tới ba tuần.''
==
Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn Hữu Lễ
Nhà cầu nổi.-
''Buồng trống trơn không có thứ gì ngoài mấy cái ống bẩu bằng luồng, một loại tre to và rỗng ruột. Đây là phương tiện toa-lét để tù nhân trong buồng đại tiểu tiện vào đó....Khi đi đại tiện, người tù phải dùng tới hai ống bẩu, mỗi tay cầm một cái. Ống hứng nước tiểu phía trước và ống phân dĩ nhiên là phía sau... Ống phía trước có thể là ống nhỏ, nhưng ống phía sau bắt buộc phải là ống có đường kính to và nhẹ. Yếu tố này rất quan trọng, vì trong lúc ''thi hành nghĩa vụ'' của bản năng, nói nôm na là ''đi cầu'', người tù phải quàng tay ra đằng sau để giữ cái ống bẩu. Nếu ống này nặng quá, người tù không thể giữ ống sát vào mông, tuột tay làm đổ phân tung tóe trong buồng..
Vì đã làm quen với cuộc sống tù quá ư là chật trội, bẩn thỉu và thiếu mọi tiện nghi tối thiểu của con người, nên chúng tôi chẳng ai cảm thấy mùi thối tha hôi hám gì trong cái buồng giam kín như cái thùng sắt này. Buồng giam chỉ có một cửa sổ duy nhất và rất hẹp, khí không thể lùa vào buồng được. Do đó chúng tôi cứ phải thở ra hít vào buồng phổi mình cái hơi nóng của bầu khí trong buồng mà tôi có cảm tưởng nó đã đặc quánh lại thành một thứ chất dẻo, không còn là ở thể khí nữa'' .Tầng ''ầu ''ịa Ngục-LM Nguyễn Hữu Lễ. Lao động quá sức.
Tù nhân bị ép buộc phải liên tục Hạ quyết tâm làm những điều mà trại đặt ra như sau:
''Tôi không bao giờ quên rằng tôi là kẻ có tội với Đảng, với Tổ Quốc, với nhân dân. Tôi cũng không quên rằng Đảng đã khoan hồng tha tội chết cho tôi, lại tập trung tôi lại, tạo điều kiện cho tôi học tập cải tạo để trở nên người công dân lương thiện. Để đền ơn Đảng, tôi nhất trí:
1. Tích cực học tập cải tạo lao động tốt.
2. Giải phóng mọi tình cảm gia đình yếu đuối và tình nguyện ở lại trại học tập lao động cho dến khi nào được cách mạng công nhận tiến bộ cho về phục vụ xã hội, phục vụ nhân dân.
3. Trong thời gian học tập tại trại, tôi phải chấp hành nghiêm chỉnh mọi nội quy quy định. Khắc phục mọi khuyết điểm tồn tại. Đấu tranh sai trái để thủ tiêu mọi mặt yếu của các bạn cải tạo khác hầu biến trại ta trở thành trại cải tao tiên tiến về mọi mặt.
4. Tố giác kịp thời với Cách mạng bọn xấu trong và ngoài trại đang còn ý đồ chống phá cách mạng.
5. Tuyệt đối tin tưởng vào đường lối khoan hồng trước sau như một của cách mạng.'' Hà Thúc Sinh ghi lại trong Đại Học Máu trang 100.
Lao động là thước đo mức độ giác ngộ của tù nhân.Thế là lại được đi lao động để giác ngộ! Sau đây là các tiêu chuẩn mà tù nhân phải lao động: Cuốc đất: 150m2/ngày/người; Trồng mì: 5000m2 / 1 ngày/4 người; Khai quang: 300m2/ngày/người; Lấy cây đường kính 30cm, dài 4 thước /hai người một cây, xa 3 cây số; đường kính 10 phân, dài 4 thước hai người năm cây một ngày.
* Dọa nạt, nhục mạ.
''Tao bảo thật với chúng mày ngoài việc lao động như thế có mà ăn cứt, ngày về của chúng mày cũng kéo dài vô tận. Tao đã lên lớp cho chúng mày nhiều lần rồi. Cách mạng không có tình trạng lơ lửng con củ cặc. Một, chúng mày học tập lao động cho tốt để có ngày mà trở về. Hai, bánh xe lịch sử sẽ nghiền nát chúng mày trong này mất thôi'' Đại Học Máu- Hà Thúc Sinh, trang116. '' Các anh là những người có tội. Chính sách 3 năm Cải Tạo đề ra, nhưng nó không phải là mốc nhất định cho tất cả mọi người! Các anh đừng có giả vờ '' nín thở qua sông'' để hết cho ba năm thì về. Tôi nói thẳng cho các anh biết, có thể 3 năm cũng có thể 15 hay 20 năm đó!'' Tạ Tỵ - Đáy Địa Ngục trang 439.
* Bỏ đói khát.
Có lẽ bỏ cho đói khát là chính sách để kiềm chế, kiểm soát người tù. Nên bất cứ tù nhân nào cũng nói rất nhiều về sự hành xác này.
''Đã hơn hai tháng nay, chúng tôi không được ăn miếng thịt nào. Lao động mỗi ngày 8 tiếng, toàn việc nặng. Cơm không có, mỗi ngày lãnh hai chiếc bánh mì luộc, mỗi cái khoảng 200 gram và '' chiếc bánh buổi sáng 50gram, như vậy chúng tôi chỉ được ăn 450 gram chất bột với muối, không có chất béo, chất rau và chất đạm nào! Do đó, ai nấy đều gầy dộc hẳn, da khô khốc. Trên nguyên tắc theo giấy tờ chúng tôi được ăn 18 kí lô chất bột, 300 gram thịt mỗi tháng, nhưng thực tế chúng tôi chỉ được ăn 13 kí 500 chất bột..'' Đáy Địa Ngục-Tạ Tỵ trang 378- 379.
* Ăn bất cứ thứ gì là thịt.
''Nam cầm con rắn dài khoảng 6 tấc, to bằng ngón tay cái, không trắng không đen. Anh tìm sợi dây, buộc đầu con rắn cạp nong treo lên cành cây, rồi dùng lưỡi dao nhỏ cứa xung quanh cổ rắn. Con rắn lắc lư, lắc lư như chiếc que. Tôi không hiểu bằng cách nào Nam lột da con rắn nhanh như vậy. Da rắn vứt xuống suối, dòng nước cuốn đi trong nháy mắt. Nam hạ con rắn xuống mổ ruột, rửa nước suối rối sắt ra từng khúc , bỏ vào lon ghi gô, cho chút bột cà ri mà lúc nào anh cũng mang theo, đổ chút nước, thêm tí muối rồi cho lên bếp lửa. Lát sau, hạ xuống, anh trịnh trọng ngồi trên tảng đá sát dòng suối ăn hết con rắn một cách ngon lành'' Tạ Tỵ ''Đáy Địa Ngục, tr 439. Mỗi bữa hai miệng chén cơm nhỏ gạo mục, cả trăm người chỉ có vài chục con cá ngừ thối nấu với rau, từ xa đã ngửi thấy mùi hôi...Cho ăn để khỏi chết đói, đó là khẩu hiệu của trại.
Có nhiều tù nhân đã nướng sống sít các con sên con ốc rừng mang hàng triệu vi trùng sốt rét hoặc ăn quả sung rừng cho đỡ đói, ăn phải quả độc '' đứt thần kinh, sùi bọt mép, lên kinh phong rồi chết''
''Cái lon nhôm sữa bột guigoz được gọi vắn tắt là cái Gô, là bạn bạn đồng hành thân thiết của tù. Người tù nào cũng kè kè bên mình một cái vừa đựng nước uống ra bãi, vừa dùng để nấu canh tại bãi lao động. Những loại rau cỏ dại ăn được tìm thấy ngay tại hiện trường, lén nhổ bỏ vào gô rồi nhờ nhà bếp nấu. Nấu chín xong để bụi cát lắng xuống phần dưới, ăn phần rau cũng đỡ cái bao tử rỗng một lúc. Hôm nào bắt được con cóc, con nhái thì '' canh có người lái'', tù gọi là Protein; con gì cũng qui vào chất thịt, chất protein bổ dưỡng. Tù có câu:'' con gì nhúc nhích là ăn được''; rau gì không chết thì ăn''... Nguyễn Chí Thiệp- Trại Tù Kiên Giam.
''Tiêu chuẩn kỷ luật mỗi tháng còn 9 kg lương thực ăn với nước muối, mỗi ngày hai bữa hai chén nhỏ xíu . Cơm mới bỏ vào miệng chưa kịp nhai cái lưỡi đã đưa cơm vào cổ'' Đến bữa ăn phải kềm hãm cố nhai cho thật kỹ, vừa để cho đỡ buồn, cho qua thời giờ có việc làm. Khi nhai thức ăn, vừa phải nhai kỹ để thức ăn ít ỏi và quí báu được tiêu thật hết, khỏi phí phạm, giúp cơ thể bòn từng chút bổ dưỡng để thân xác chịu đựng con người được sống, nhai thật kỹ để chất thải ra thật ít, 5,7 ngày mới đại tiện một lần, vì đại tiểu tiện đều vào cái thùng đại liên để ngay bên cạnh bục nằm, đến lúc đầy tràn trật tự mới đổ đi, nên suốt ngày đêm phải nằm bên cạnh cái của nợ khai thúi đó.'' Nguyễn Chí Thiệp- Trại Tù Kiên Giam trang 35
* Thiếu thốn
Chia nhau vài thìa đường: ''Anh ta cầm nhanh lấy cái thìa và với một tư thái rất cẩn trọng, anh gom các phần đường đang chia dở và bắt đầu chia lại. Mười người mười phần. Trợ chia thật khéo nhưng cũng thật chậm. Đôi khi tay anh run làm một vài hạt đường rơi xuống miếng giấy dầu, văng dính vào ngón chân anh. Anh vội lấy ngón tay chấm mấy hạt đường ấy và cho lên miệng. Người ta bực mình nhưng người ta không thể giành lại những hạt đường đã dính vào những ngón chân cáu bẩn của kẻ khác.'' Mỗi người được ba thìa đường sau ba tháng tù'' Hà Thúc Sinh- Đại Học Máu, trang 148. ''Điều quan trọng đối với tôi là cái đống rác! Mỗi lần đi ngang đống rác trước cổng trại là mỗi lần đời tôi lên hương. Hai con mắt hoạt động tích cực để tìm nhặt những thứ cần thiết cho cuộc sống trong buồng như vải rách dùng đại tiện, bọc nylon làm nhiên liệu chất đốt, hoặc may mắn hơn thì cái bàn chải đánh răng cũ hoặc ít giấy bao xi măng làm vở viết chữ Tầu, thứ ngôn ngữ tôi đang cố học'' Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn Hữu Lễ.
* Hành hạ cơ thể.
''Tùy theo mức độ nặng nhẹ khác nhau của các hình thức vi phạm nguyên tắc mà tù nhân bị ''đại cá' ra hình phạt tương xứng theo luật giang hồ tù.
Nếu chỉ để cảnh cáo và áp đảo tinh thần những lính mới để bắt phải đi vào khuôn phép thì chỉ cần sử dụng ''chưởng'' tức là đánh bằng hòn đá bọc trong cái vớ; hoặc ''bẻ ngà'' là dùng đá cà hoặc đập gẫy hết cả hai hàm răng. Trường hợp nặnghơn thì ''lấy cấp phá'tức là móc đôi mắt, hoặc '' xin cặp nạng'' nghĩa là cắt gân gót chân. Trường hợp nghiêm trọng thì đối phương sẽ được ''cất'' có nghĩa là giết chết. Tầng Đầu Địa Ngục- LM Nguyễn hữu Lễ.
''Tên vệ binh hung ác vừa quật roi mạnh hơn vừa chửi rủa thậm tệ:
- Đ.M. chúng mày là đồ tư sản, dưỡng xác quen, làm việc chây lười, không cố gắng, không có kỷ luật gì hết!
Chiếc roi lại tiếp tục rít trong không khí, bay tới tấp vào thân xác ba người tù. Đại đức Thích Thiện Cao bị đòn đau quá chỉ biết rú lên những câu quen thuộc ''Mô Phật'', rồi nhắm mắt, oằn người lên chịu đựng''. Phạm Quang Giai-Lần cuối bên anh, trang 247''
*Bắt quỳ để trừng phạt.
''Nói đến sùi bọt mép mà thấy nét mặt của mười thằng ''ngụy'' vẫn trơ thổ địa ra, thằng quản giáo cáu quá hét: Tao phạt chúng mày quỳ hai tiếng. Quỳ xuống.'' Bọn tù chỉ liếc nhìn nhau chẳng ai chịu quỳ. Thằng quản giáo đâu có chịu thuạ Hắn móc súng bắn đến đùng một phát. Tránh voi chẳng xấu mặt nào, anh em lần lượt êm ái quỳ. Thằng quản giáo đứng chửi rủa một lúc rồi mới chịu bỏ đị..'' Đại Học Máu-Hà Thúc Sinh. trang 116.
'' Hai chân tôi bị còng chéo để bức cung. Còng chéo hai chân bị đóng cứng chặt giữa hai cái còng hình chữ U và thanh sắt xuyên. Vì độ cao của thanh sắt giở hổng hai chân lên thành ra không thể nằm thẳng lưng, vì nằm như vậy thân mình căng ra hai chân bị siết chặt vào sắt đau buốt tận tủy óc. Người bị còng phải dùng hai khuỷu tay để chống hoặc cởi hết quần áo ra chêm ngang thắt lưng mới chịu được một thời gian. Chờ một vài ngày hai cổ chân gầy đi xoay được lật úp thì hai chân sẽ thẳng ra nhưng phải nằm sấp. Nhưng chỉ vài ngày chân đã sưng húp vì ban đêm bị lắc còng điểm danh'' Trại Tù Kiên Giam- Nguyễn Chí Thiệp- tr 473.
*Bệnh xá- Bệnh tật.
''Mặt đứa nào đứa nấy trông như những quả dưa bở chín rục, chân tay bụ bẫm cứ như những cái xác chết trôi ba ngày, đang xếp hàng dài trước bếp xin chút nước vo gạo về uống với hy vọng mong manh tí chất cám có thể cứu nổi căn bệnh phù thũng trầm khạ..'' Đại Học Máu Hà Thúc Sinh tr 251.
''Nói là bệnh xá cho xôm trò chứ nơi đây chỉ là một nhà thường có sạp nằm cho bệnh nhân. Lúc tôi đến đây thì đã có hai mươi trại viên đang trị bệnh tại đây. Người tôi bị tê liệt toàn thân do đó những việc vệ sinh cá nhân tôi không làm được, tôi phải nhờ sự giúp đỡ của hai bệnh nhân nằm hai bên tôi. Hai bệnh nhân này không cùng một trại với tôi.
Một hôm cán bộ bác sĩ đến tận giường tôi đọc lệnh mà nội dung như sau:- Anh Phan Phát Huồn, anh là một tên có nợ máu với nhân dân nhưng đảng và nhà nước ta đã tha tội chết cho anh, anh đau ốm vẫn cho anh nằm ở bệnh xá điều trị, vậy mà anh không biết điều, vi phạm nội quy của bệnh xá bằng cách quan hệ với người khác trại, vậy ngay từ giờ phút này anh phải ra khỏi bệnh xá. Nói xong ông ta ra lệnh cho y công buộc dây thừng vào hai chân tôi và kéo tôi như một con chó ra khỏi bệnh xá''.- AK và Thập Giá- Phan Phát Huồn.
''Tại bệnh viện tôi đã nghe nói và chứng kiến những cuộc ''căng mùng'' ghê rợn. Căng mùng tức là nói đến giải phẫu bệnh nhân. Để tránh ruồi muỗi bu vào lúc giải phẫu, bệnh nhân được đưa vào trong mùng. Vì không có thuốc tê nên người ta cột bệnh nhân vào giường, lại còn có các anh hộ lý đè bệnh nhân xuống để bệnh nhân khỏi vùng vẫy lúc quá đau đớn. Thường thường bác sĩ dùng dao cạo râu để giải phẫu. Bệnh nhân gào thét kêu la thảm thiết, tôi có cảm tưởng là một con lợn đang bị thọc huyết'' AK và Thập Giá-LM Phan Phát Huồn.
''Bệnh nhân bị bệnh gì gã cũng cho uống Xuyên tâm liên. Kiết ly, tiêu chẩy: xuyên tâm liên. Sốt rét sốt nóng: xuyên tâm liên. Ho lao, sưng phổi: xuyên tâm liên.Vì thế rất nhiều bệnh nhân chết oan uổng.'' Thanh Thương Hoàng-Những Nỗi Đau Đời ''trang 51.
* Chứng kiến sự hành hạ tù nhân khác
''Vừa dứt câu hỏi, tên vệ binh xuất kỳ bất ý dùng chân móc cú đá hậu vào khuỷu đầu gối của Trác, khiến Trác lao chao. Tên cảnh vệ tiếp theo cái lao chao của Trác bằng một cú đập mạnh báng súng AK vào người Trác, khiến người tù Việt quốc không còn đủ sức đứng vững, cả thân xác ông rơi xuống như quả sung rụng. Trác vừa té sóng soài trên hiện trường sám hối thì liền lúc đó tên này tung người lên dùng một đòn hiểm nhẩy lên đứng trên thân xác của Trác. Các đồng đội của Trác ngồi trong vòng tròn đều nhắm mắt mỗi khi nhìn thấy tên cảnh vệ dùng những cú giầy đinh nện mạnh trên mặt, trên người Trác. Máu bắt đầu chan hòa trên hiện trường sám hối'' Phạm Quang Giai-Lần Cuối Bên Anh-trang 165
''Tiếng kêu rú rùng rợn vẫn không ngớt phát ra từ những căn phòng xung quanh. Phượng vẫn ngồi như chết cứng. Rồi đột nhiên đèn bật sáng chói, nàng thấy mình đang ở trong một căn phòng toàn những dụng cụ tra tấn''.Nàng thấy ghê tởm, rồi tự dưng trong nàng nảy ra một ý định tìm cái chết, trước khi bị tra tấn, nàng đang nghĩ''Chợt cánh cửa sau bật mở. Nàng vội ngồi thu người lại sát tường, mắt ánh lên, thấy hai tên chuyên viên tra tấn xốc nách một người đàn ông, kéo sệt trên nền xi-măng. Mặt người đó tím bầm, hai bên mép ứa máu còn chẩy ra ròng ròng, tóc rối bù bết máu, đầu ngoẹo sang một bên, mình trần trụi bê bết máu, chân tay mềm nhũn rá''' Trần Nhu- Địa Ngục Sình Lầy, trang 163
*Cô lập trong hầm đá
''Tên vệ binh hầm hầm đi về phía cửa hầm đá số 5. Hắn tra chiếc chìa khóa vào ổ rồi quay một vòng nghe răng rác. Hắn kéo chiếc cửa sắt nặng nề ra, để lộ một không gian tối om. Mùi hôi thối từ trong phòng xông ra những; đồng thời với tiếng hú ma quái ngân dài lê thê phát ra từ trong long hầm đá, nghe thật ai oán. Tên vệ binh trở lại chỗ Sâm ra lệnh:
- Vũ Sâm! Mày vào hầm đá số 5 để mà tưởng nhớ đến người vợ đẹp của mày.
Sâm lần thần đi thật chậm, tiến vào miệng hầm, rồi cũng thật nhanh, anh lọt hẳn vào bên trong. Vũ Sâm quay người lại nhìn tên vệ binh lần chót trước khi chìm hẳn vào bóng đêm dầy đặc, vu vơ vàtăm tối. Cánh cửa sắt đóng lại, tạo thành tiếng sầm khô khan.'' Phạm Quang Giai-Lần Cuối Bên Anh. Trang 43.
* Ngoài ra còn nhiều cách hành hạ khác như:
Chói cột với tù nhân khác; nhốt trong thùng sắt, trong túi; đầy ải ngoài nắng, nóng, dưới đèn sáng; bịt mắt; chói cột xuống đất; đá đít, bạt tai; giả xử tử; bắt uống những thuốc lạ; dìm dưới nước; làm cho nghẹt thở; cheo lơ lửng trên không; gây tổn thương cho ngọc hành/ cơ quan sinh dục; tạt phẩn, nước tiểu lên mặt; tra tấn bằng điện; châm chọc kim vào đầu ngón tay, ngón chân; không cho ngủ; bỏ cho muỗi, kiến, đỉa cắn...
Những hành hạ đưa tới bệnh tật triền miên cho người sống sót.
Kết luận
Liên Hiệp Quốc coi hành hạ tra tấn là bất cứ hành động nào đưa tới đau đớn về thể xác và tâm thần nạn nhân.
Theo cơ quan Ân Xá Quốc Tế, sự tra tấn vẫn còn được rất nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Tra tấn xẩy ra quá thường khiến cho cơ quan này không ước lượng được số nạn nhân mà chỉ nêu ra một số quốc gia áp dụng sự hành hạ này, vì chiến tranh, đàn áp, tiêu diệt chủng tộc.
Các nhà tâm lý xã hội cho hay hành hạ có mục đích làm xáo trộn, hoặc đúng ra là để phá hủy sự liên tục của cuộc sống con người cho tới một mức độ mà sự hồi phục trở nên tốn kém đôi khi không sao thực hiện được. Mà đa số nạn nhân bị đối sử tàn tệ sau đó lại được định cư ở một quốc gia khác như người tị nạn, nên họ gặp nhiều khó khăn hội nhập vào một nền văn hóa với nếp sống mới, ngôn ngữ mới. ''ó chính là trường hợp các cựu tù nhân quân cán chính VNCH. Nạn nhân sống sót của tù đầy tra tấn có những phản ứng cảm xúc khác nhau tùy theo cá tính và căn bản giáo dục: từ giận giữ, phẫn nộ tới cảm thấy nhục nhã; cảm xúc ngay thẳng chính đáng tới sai trái tội lỗi; tự tin quyết đoán tới tủi thẹn, xấu hổ. Chắc chắn là họ khó mà quên được những vết thương mà người có quyền đã để lại trên cơ thể tâm hồn họ. Những ảnh hưởng này sẽ tồn tại rất lâu, có khi suốt đời.
Những hoảng hốt, lo sợ, những trầm buồn, những cơn ác mộng sẽ thường trực đến với họ và có nhiều tác dụng xấu cho đời sống cá nhân cũng như gia đình. Rồi lại còn những suy nhược tim gan tỳ phế vì thiếu ăn, thời tiết khắc nghiệt, lao động khổ sai nơi rùng sâu nước độc. Nhiều ngàn người hiện nay không thi vào quốc tịch mới được vì trí nhớ suy kém, giảm khả năng học ngoại ngữ. Và còn cần sự chăm sóc của giới y tế đồng hương trong nhiều năm còn lại của cuộc đời. Giải thích để họ hiểu tại sao hành hạ đã xẩy ra có hy vọng một phần nào mang họ trở lại cuộc sống bình thường. Cũng như một hành động, một lời nói ''sorrý' từ phía chính quyền hiện tại. Như người da trắng đã sorry với nô lệ da đen bị kỳ thị, bóc lột trong thế kỷ trước. Cũng như Giáo hội Công giáo đã nhìn nhận nhiều sai lầm trong quá khứ liên quan tới sự tôn trọng đối với những cá nhân hoặc cộng đồng.
Thế hệ con cháu khi nghe những chuyện đau thương này của cha chú, chắc cũng rùng mình kinh sợ. Kinh nghiệm Holaucost vẫn còn ám ảnh lương tâm loài người sau cả trên nửa thế kỷ. Cũng như thảm cảnh tù đầy ''cải tạo'' ở VN vào thập niên 70-80 của thế kỷ vừa qua.
Ghi lại để mà tránh tái diễn. Và nhắc nhở người ta đừng quá ảo tưởng với hào quang chiến thắng bọt nước mà quên sự tàn ác mà mình đã áp đặt lên những anh em cùng chung một bọc, Trăm Con Trăm Trứng Tiên Rồng.
===
http://www.vn.net/article.php/20060711093615427
TẠ QUANG KHÔI * NGƯỜI YÊU HÀ NỘI
===
NGƯỜI YÊU HÀ NỘI
Tạ Quang Khôi
Hoàng có thói quen sáng nào cũng phải mua lạc rang của ông Tầu già ngồi bên bờ hồ, đối diện với Tháp Rùa. Lạc của ông rang thật khéo, vừa thơm vừa ròn. Vì thế, giá hơi đắt, một đồng chỉ có một nắm tay của ông đựng trong một bao giấy hình củ ấu, mà rất đông người mua. Chỉ một loáng đã thấy ông thu xếp thùng không đi về. Mùa lạnh ông đắt hàng hơn, vì ai cũng muốn thủ một nắm lạc nóng trong túi.
Trước khi cho lạc vào túi áo ngoài Hoàng thường chọn riêng ra năm hột để vào một túi khác. Sở dĩ chàng làm như thế vì đã nhiều lần ăn phải hột lạc cuối cùng thì bị thối, phải xúc miệng ngay.
Hoàng ở phố Huế, khu Chợ Hôm, sáng nào cũng phải đạp xe đạp đến trường ở góc phố Quan Thánh và phố Ðỗ Hữu Vị. Khi đi đến ngã tư Tràng Tiền, chàng rẽ trái vào Hàng Khay để dắt xe qua chợ hoa, men bờ hồ, ghé mua lạc của ông Tầu. Một hôm, chàng vừa mua xong, một cô gái, đi từ phía nhà Thủy tạ, cũng dắt xe vào mua. Vừa thoáng nhìn, chàng biết ngay cô là nữ sinh Trưng Vương. Cô còn nhỏ, chàng đoán chững 15 hoặc 16. Hai người bất chợt gặp nhau, chỉ nhìn nhau mà không nói một lời. Ðôi mắt cô đen láy, thoáng như có nét cười. Chàng muốn lên tiếng chào cô để làm quen, nhưng lại e ngại, giữ im lặng.
Mua lạc xong, cô chợt ngửng lên nhìn chàng, rồi mới dắt xe xuống đường. Cái nhìn ấy như một lời chào khiến chàng bỗng thấy vui và xao xuyến trong lòng. Chàng đứng im lặng nhìn theo cô cho đến khi có người đến mua lạc mới giật mình như choàng tỉnh. Chàng vội vã dắt xe xuống đường. Ðáng lẽ phải đi ngược chiều để đến trường, chàng lại đi về phía chợ Hôm. Nhưng đến ngã tư Hàng Khay, chàng bị viên cảnh sát lưu thông ngăn lại cho xe cộ từ Trường Tiền và Hàng Khay đi qua lại. Lúc được phép đi, chàng nhìn hút về phía trước, không thấy cô gái đâu nữa. Chàng đoán cô đã rẽ trái để vào trường. Chàng đành đi ngược trở lại để đến trường.
Từ ngày đó, sáng nào mua lạc rang chàng cũng mong gặp lại cô, nhưng chẳng thấy tăm hơi cô đâu. Dần dần vì bận học, chàng cũng quên đi.
Khi được nghỉ Tết sớm, có nhiều thì giờ rỗi rảnh, Hoàng thường mặc áo ấm, rồi đạp xe đi chơi loanh quanh trong thành phố cho đỡ mệt sau những giờ chúi mũi vào sách vở. Ra giêng, kỳ thi đã gần kề, không còn thì giờ để nghỉ ngơi nữa.
Vào một buổi trưa nắng hanh vàng, gió se se lạnh, Hoàng chợt trông thấy trên vỉa hè đầu phố Hàng Ngang một ông đồ già. Chàng hơi ngạc nhiên vì đã lâu lắm không ai còn thấy mấy ông đồ ngồi viết thuê trên vỉa hè Hà Nội. Chàng nhớ ngay tới mấy câu thơ của Vũ Ðình Liên :
Những người muôn năm cũ,
Hồn ở đâu bây giờ ?
Chàng vội xuống xe, bước lại gần. Ðúng là một ông đồ già bằng xương bằng thịt, không phải là một bóng ma của dĩ vãng. Trước mặt ông là một cái kỷ thấp, bề ngang chừng hai mươi lăm phân tây, dọc khoảng sáu mươi. Mặt kỷ cách mặt đất chừng một gang tay. Kỷ màu đen, trông đã cũ, nhưng nét chạm trổ vẫn còn đẹp. Nhìn chiếc kỷ thấp, chàng lại nhớ đến thời kỳ Nhật đảo chính Pháp. Các trường học tạm thời phải đóng cửa. Cha mẹ chàng không muốn chàng lêu lỏng, gửi chàng đến nhà một ông bạn của cha chàng để học chữ Nho. Thầy đồ là một ông già đỗ hai lần Tú tài, nên mọi người gọi là một cụ Kép. Trước mặt cụ Kép cũng có một cái kỷ thấp bằng gỗ gụ để mộc. Trên kỷ, có mấy cuốn sách. Ðến trưa, cụ ăn cơm ngay tại “lớp”. Mâm cơm được đặt trên Kỷ. Lớp học chỉ lèo tèo năm bảy đứa bé con bằng tuổi Hoàng. Ðám trẻ được học sách “Minh Tâm Bửu Giám”. Hoàng bắt chước các bạn khác cũng ê a đọc theo cụ đồ. Khi chiến tranh Việt Pháp bùng nổ, gia đình ông bạn của bố chàng cũng như nhiều gia đình khác, kể cả gia đình chàng, đã phải đi tản cư. Cho đến nay vẫn chưa thấy họ trở về thành phố.
“Cửa hàng” viết thuê của cụ đồ ở ngay trước một hiệu kim hoàn. Cụ mặc một chiếc áo dài bằng đoạn màu đen cũ, hai vai đã sờn. Ðầu cụ đội khăn xếp đã bạc màu. Trông cụ không già bằng cụ Kép, thầy học cũ của chàng, nhưng râu tóc cũng đã bạc. Hai mu bàn tay cụ nổi gân xanh khi cụ viết. Móng tay cắt ngắn chứ không để dài như các cụ nhà Nho ngày xưa.
Trên cái kỷ của cụ có mấy tờ giấy hồng điều, mấy cái bút lông và một nghiên mực để bên trái của kỷ. Cụ đang viết chữ “Phúc” cho một người khách. Nếu so sánh với nét chữ của cụ Kép, thầy học cũ của chàng, thì cũng đẹp như nhau, nhưng có lẽ thiếu vẻ bay bướm. Cụ đồ này nét chữ chân phương, ngay ngắn. Chàng muốn đứng xem cụ viết, nhưng thấy đã có đông người xúm quanh cụ thì lách ra ngoài để bỏ đi.
Chàng cũng lo ngại chiếc xe đạp dựng sát vỉa hè có thể bị người ta lấy đi mất.
Chàng vừa định nhẩy lên xe thì trông thấy một cô gái từ trong hiệu vàng đi ra. Chàng nhận ngay ra cố gái mua lạc rang của ông Tầu già bên bờ hồ Hoàn Kiếm. Hình như cô cũng nhận ra chàng nên có vẻ hơi giật mình. Nhưng cô lấy lại bình tĩnh ngay, thong thả đi về phía Hàng Ðào.
Hoàng không bỏ lỡ cơ hội, vội vàng dắt xe đi theo ngay. Hôm nay trông cô có vẻ lớn hơn hôm mua lạc. Cô mặc một áo dài len Mộng Tự màu tím hoa cà, cổ quàng một chiếc khăn bẳng lụa mỏng, bay phất phới theo gió. Khi đến sát cô, Hoàng rụt rè hỏi :
“Cô…cô có nhận ra tôi không ?”
Cô không trả lời, nhìn thẳng, vẫn bước một cách khoan thai. Nhưng Hoàng nhận thấy môi cô thoáng một nụ cười. Chàng liền hỏi :
“Thế là cô biết tôi là ai rồi, phải không ?”
Cô mỉm cười trả lời :
“Anh là anh lạc rang.”
Chàng hơi ngạc nhiên nhưng cũng thầm nhận cô dí dỏm, tinh nghịch, nên vui vẻ cãi :
“Tên tôi không phải là lạc rang.”
Như cố ý trêu tức chàng, cô nói :
“Ðó là chuyện riêng của anh. Tôi chỉ biết tôi gặp anh ở chỗ ông Tầu bán lạc rang thì gọi anh là lạc rang…Mà tôi cũng chẳng muốn biết tên thật của anh làm gì.”
Thấy cô lém lỉnh, Hoàng bắt đầu thấy vui và lấy lại bình tĩnh, hỏi :
“Thế tôi muốn biết tên cô thì sao ?”
“Thì chẳng bao giờ tôi nói cho anh biết hết.”
Chàng dọa :
“Tôi sẽ hỏi dò, thế nào cũng phải ra.”
Cô im lặng. Ðến đầu đường rẽ vào phố Hàng Bạc, cô chợt nói :
“Thôi, chào anh, tôi phải về.”
Hoàng liền hỏi :
“Nhà cô ở phố này ?”
“Anh tò mò để làm gì ?”
Chàng không đáp mà nhìn cô đăm đăm, rồi hỏi :
“Cô có biết hôm nay cô đẹp lắm không ? Cô trông khác hẳn hôm cô đi học.”
Cô không nói, không cười, chỉ hai má hơi ửng đỏ và đôi mắt như có nét vui. Ðến một hiệu vàng ở cuối phố Hàng Bạc, cô dừng lại, nhìn Hoàng như muốn nói, ngập ngừng một chút, cô quay ngoắt đi, bước nhanh vào nhà. Hoàng đứng ngẩn ngơ nhìn theo mà không biết nói gì hay làm gì. Vừa lúc đó, một thằng bé chừng chín, mười tuổi từ trong hiệu đi ra. Chàng vội nắm lấy tay thằng bé hỏi :
“Cô xinh xinh vừa đi vào là ai thế hả em ?’
Thằng bé nhìn chàng, rồi thật thà đáp :
“Chị Lệ chứ còn ai nữa.”
Hoàng mừng rỡ vì đã biết tên cô gái một cách không ngờ. Chàng định hỏi thêm về tuổi của Lệ thì thằng bé đã chạy đi mất rồi. Chàng tần ngần đứng trước cửa hiệu kim hòan Vạn Thái, không biết nên bỏ đi hay đợi Lệ trở ra. Chàng thầm tự hỏi đợi thì biết đến bao giờ mà xồng xộc vào hiệu để đòi gặp nàng e đường đột và sỗ sàng quá. Dù sao chàng cũng chỉ mới quen Lệ có mấy phút thôi. Chàng đành lên xe đạp về cuối phố, đến đầu Hàng Bè mới quay trở lại. Chàng lượn đi lượn lại mấy vòng mà vẫn không thấy bóng Lệ đâu đành phải đi về vì lúc đó trời đã bắt đầu tối, gió đã lạnh hơn. Khi chàng đi qua phố Hàng Ngang, không còn thấy đám đông vây quanh ông đồ viết thuê nữa mà cũng không thấy ông đâu.
Mấy ngày liền gần Tết, Hoàng có ý tìm Lệ mà không thấy nàng. Hình bóng người con gái mặc áo dài len Mộng Tự màu tím hoa cà có nụ cười tươi và lém lỉnh ám ảnh chàng, không cho chàng học được một chữ nào mà kỳ thi đã gần kề. Các học sinh lớp thi như chàng sau Tết nguyên đán đều phải chúi mũi vào sách vở, không còn biết trời đất gì nữa. Chàng đành phải tạm biệt Lệ cho đến sau kỳ thi. Chàng nhớ tới hai câu thơ của xuân Diệu :
Mùa thi đã đến, em Thơ,
Chiếc hôn âu yếm xin chờ năm sau.
Chàng và Lệ đã có gì đâu mà hẹn hò, chỉ mới bắt đầu quen thôi. Chả biết “người ta” có còn nhớ đến mình không hay đã quên một người xa lạ tình cờ gặp giữa đường ? Hôm sát Tết, chàng mặc áo thật ấm, đi xe điện tới bờ hồ Hoàn Kiếm, rồi tản bộ vào Hàng Ðào, Hàng Bạc. Chàng chưa đến hiệu Vạn Thái đã thấy Lệ bước ra. Chàng mừng rỡ, vội vã bước lại gần. Lệ trông thấy chàng, nhoẻn miệng cười chào :
“Anh lạc rang.”
Chàng phì cười nói :
“Tên tôi không phải là lạc rang hay lạc luộc mà là…”
Lệ chặn lại ngay :
“Tôi không cần biết tên thật của anh, chỉ muốn gọi anh là lạc rang thôi.”
“Thế mà tôi biết tên cô rồi đấy.”
“Anh hỏi thằng nhãi ranh nhà tôi chứ gì. Hôm ấy tôi đã mắng cho nó một trận.”
“Sao lại mắng nó ? Trẻ con biết gì nói thế. Người ta vẫn nói đi hỏi già về nhà hỏi trẻ mà”
“Nhưng anh là người lạ.”
“Tôi mà lạ ? Lạ mà sao cô lại biết tên tôi ?”
Lệ có vẻ hơi ngạc nhiên :
“Tôi mà biết tên anh ?”
“Không biết sao cô vẫn gọi tôi là lạc rang ?”
Lần này thì Lệ phì cười, rồi nói :
“Thế là anh nhận tên ấy rồi nhé.”
“Chẳng nhận thì cô cũng chẳng tha.”
Lệ chợt nói :
“Thôi, chào anh. Tôi phải chạy ra phố Hàng Ðường mua mấy thứ cho mợ tôi.”
“Tôi cũng đi với cô.”
“Không được, người hàng phố lại tưởng anh là…là…”
Mặt bỗng đỏ bừng lên Lệ không nói tiếp được. Hoàng hiểu ý nàng, đề nghị :
“Cô cứ lên phố Hàng Ðường đi, hẹn sẽ gặp cô ở đó. Tôi đi đường khác cho người ta không tưởng nhầm này nọ.”
Lệ nhoẻn miệng cười, không nói gì. Hoàng đi ngược về phố Hàng Bè, rẽ vào ngõ Sầm Công, qua phố Hàng Buồm để tới Hàng Ðường. Chàng đi thật nhanh để đến trước Lệ. Khi chàng đã đứng ở đầu Hàng Buồm và Hàng Ðường, thấy Lệ còn đang đi giữa phố Hàng Ngang. Khi hai người gặp nhau, Lệ vui vẻ hỏi :
“Anh chạy hay sao mà nhanh thế ?”
“Tôi chỉ bước nhanh thôi, chứ không chạy. Lệ đi chậm như rùa thế này thì việc gì tôi phải chạy.”
Lần đầu tiên nghe chàng gọi mình bằng tên, Lệ nguýt chàng một cái, rồi mỉm cười. Cái nguýt ấy làm chàng ngây ngất. Cái nguýt ấy là cái nguýt yêu, cái nguýt chấp nhận, mở cửa. Chàng liền nói :
“Bây giờ tôi cho Lệ biết tên tôi nhé.”
Nàng gạt đi ngay :
“Tôi không cần biết tên thật của anh. Cứ lạc rang mà gọi cũng được chứ sao.”
Chàng nói đùa :
“Lệ thích ăn lạc rang, lỡ có một ngày Lệ ăn tôi thì nguy lắm.”
Nàng phì cười :
“ Tôi có bị đói như năm Ất Dậu cũng chả dám ăn thịt người, nhất là thịt anh.”
“Tại Lệ cứ gọi tôi là lạc rang, biết đâu chả có ngày tưởng tôi là lạc rang thật…”
Nàng gật đầu :
“Ðúng, cứ nhìn thấy anh là tôi nghĩ đến lạc rang. Mấy hôm vừa rồi, tôi đứng trong nhà thấy anh cứ đạp xe đi lên đi xuống phố Hàng Bạc, tôi lại nói thầm với tôi : cái anh lạc rang này hkông biết đã mòn mấy cái lốp xe ở phố Hàng Bạc này rồi.”
Hoàng có giọng trách :
“Cô thấy tôi mà sao không ra cho tôi gặp ?”
“Ơ cái anh này nói hay nhỉ ! Tại sao tôi phải ra cho anh gặp ? Anh muốn mòn lốp xe thì mặc xác anh chứ ăn thua gì đến tôi.”
Hoàng thầm công nhận cô gái này quá lém lỉnh, đảnh chịu thua. Chàng tặc lưỡi nói :
“Thôi được, Lệ không thèm biết tên tôi, tôi cũng cứ nói. Không thích thì bịt tai lại. Tên tôi là Hoàng.”
Chờ một lát, không thấy chàng nói tiếp, Lệ hỏi :
“Có thế thôi ư ? Còn sinh năm nào, ở đâu, cha mẹ tên là gì, đang đi học hay đã đi làm, làm gì, cu ly hay đạp xích lô, vân vân và vân vân…”
Hoàng cười phá lên, không ngờ Lệ lại có tính hài hước đến thế. Chàng nói đùa theo :
“Lệ có khiếu làm mật thám đấy. Nên chọn nghề công an, cảnh sát.”
Vì những lời nói đùa ấy, hai người thân nhau một cách dễ dàng và nhanh chóng. Sau khi Lệ mua bán ở phố Hàng Ðường, Họ chia tay và hẹn gặp vào một ngày sau Tết. Cuộc tình bắt đầu nở hoa vào mùa xuân với những cơn mưa phùn, gió bấc lạnh lẽo. Hoàng biết tên thật của Lệ là Lệ Ngọc, ở nhà chỉ gọi tắt là Lệ, vì trên nàng còn một người chị là Diễm Ngọc. Nàng đã 18 tuổi và đang học lớp đệ Tứ ở Trưng Vương, sửa soạn thi trung học đệ nhất cấp. Vì mấy năm tản cư ra hậu phương nên bây giờ học hành thua kém bạn cùng lứa tuổi. Còn Hoàng là con trai duy nhất của một gia đình công chức khá giả. Cha chàng làm việc ở nhà đoan Hà Nội, mẹ chạy hàng sách, Chàng chỉ hơn Lệ có hai tuổi và đang học lớp đệ Nhất ở Chu Văn An. Cả hai đều phải học thi nên họ hạn chế việc gặp nhau. Thỉnh thoảng lắm, vào những ngày nắng ấm, họ mới cùng đạp xe song song qua những phố Tây vắng vẻ cho đỡ nhớ, rồi lại vội vàng về nhà học tiếp. Nhờ vậy, cả hai cùng đạt kết quả tốt đẹp trong kỳ thi vào đầu mùa hè.
Nhưng họ chưa kịp bàn tính chuyện tương lai, hiệp định Genève ra đời. Vấn đề đi Nam hay ở lại được nhiều gia đình ở Hà Nội bàn tới sôi nổi. Gia đình Hoàng quyết định ngay là phải di cư vào Saigon để tỵ nạn cộng sản. Trong khi đó gia đình Lệ nghĩ rằng buôn bán không liên hệ gì đến chính trị, không cần phải chạy trốn. Thế là cuộc tình mới chớm nở của hai người bị đe dọa. Thi cử đã xong, họ gặp nhau hàng ngày để cố gắng tìm cách giải quyết bế tắc. Nhưng Lệ không bao giờ dám nghĩ đến chuyện bỏ gia đình đi theo Hoàng. Thật ra, mối tình chưa sâu đậm đến nỗi nàng dám nhắm mắt làm liều. Có lần Hoàng đề nghị hỏi cưới nàng thật nhanh như cưới chạy tang, nàng từ chối ngay vì sợ hàng phố tưởng nàng đã “thế nào” với chàng mới phải vội vã như vậy.
Không những thế, hai người còn trè, nếu lấy nhau chắc sẽ phải bỏ học để kiếm ăn. Như vậy, tương lai sẽ mờ mịt.
Vào một ngày giữa tháng 8, hai người gặp nhau lần cuối cùng trước khi chia tay, kẻ Bắc người Nam. Cả hai đã không cầm được nước mắt, nắm tay nhau mà khóc. Hoàng tìm cách an ủi người yêu là hy vọng sẽ được gặp lại nàng sau hai năm xa cách vì sẽ có tổng tuyển cử theo hiệp định Genève.
Buổi tối hôm đó, gia đình Hoàng được đưa ra phi trường Bạch Mai để đi máy bay quân sự Pháp vào Saigon.
X X
X
Gia đình Hoàng ổn định nhanh chóng nhờ cha chàng có việc làm sau một tuần tới Saigon. Ông trình diện sở Quan thuế và được tái tuyển dụng ngay. Khi còn ở Hà Nội, mẹ chàng chạy hàng sách nên cũng có chút tiền để dành, đủ để sang một căn nhà nhỏ cho gia đình gồm năm người.
Chàng vừa học Cao Ðẳng Sư Phạm vừa lấy thêm mấy chứng chỉ ở đại học khoa học. Cuộc sống mới bận rộn và thoải mái khiến chàng nhanh chóng quên mối tình Hà Nội. Có khi nào chợt nhớ đến Lệ, chàng cho đó là một mối tình bồng bột của tuổi học trò. Rồi hai năm qua, chàng cũng quên luôn chuyện tổng tuyển cử thống nhất hai miền, Chàng tốt nghiệp sư phạm hạng cao nên được dạy ở một trường trung học lớn ngay trung tâm Saigon. Chàng tiếp tục học để hoàn tất cử nhân khoa học. Chàng có tham vọng học lên cao nữa hoặc xin đi du học ngoại quốc, nhưng việc học bị ngưng lại khi chàng yêu và cưới một cô học trò cũ của chàng trong một lớp luyện thi Tú tài 2. Nàng thi trượt, bỏ học đi làm cho một sở Mỹ. Chuyện gia đình bận rộn càng khiến chàng quên dĩ vãng xa xưa.
Khi cộng sản chiếm miền Nam, vì làm cho sở Mỹ, vợ Hoàng có thể đưa cả đại gia đình nhà chồng và nhà mình di tản qua Mỹ. Vợ chồng Hoàng đều khá tiếng Anh nên xin được việc làm ngay. Chàng đi làm đến 70 tuổi mới về hưu để vui với đàn cháu nội ngoại.
Bỗng một hôm, Hoàng nhận được một lá thư lạ gửi từ Việt Nam qua. Ông uể oải mở ra đọc. Một người tự giới thiệu là Cát, tức Nhãi ranh, báo tin bà Lệ Ngọc đã chết cách đây ba năm, thọ 65 tuổi. Thư ngắn ngủi, không cho biết về chồng con bà. Thấy chồng đã đọc thư xong, đang gấp lại để cho vào phong bì, bà Hoàng hỏi :
“Thư ai thế, ông ?’
Ông hững hờ đáp :
“Thư của một người Hà Nội báo tin một người Hà Nội đã chết.”
TQK
11/16/08
====
NGƯỜI YÊU HÀ NỘI
Tạ Quang Khôi
Hoàng có thói quen sáng nào cũng phải mua lạc rang của ông Tầu già ngồi bên bờ hồ, đối diện với Tháp Rùa. Lạc của ông rang thật khéo, vừa thơm vừa ròn. Vì thế, giá hơi đắt, một đồng chỉ có một nắm tay của ông đựng trong một bao giấy hình củ ấu, mà rất đông người mua. Chỉ một loáng đã thấy ông thu xếp thùng không đi về. Mùa lạnh ông đắt hàng hơn, vì ai cũng muốn thủ một nắm lạc nóng trong túi.
Trước khi cho lạc vào túi áo ngoài Hoàng thường chọn riêng ra năm hột để vào một túi khác. Sở dĩ chàng làm như thế vì đã nhiều lần ăn phải hột lạc cuối cùng thì bị thối, phải xúc miệng ngay.
Hoàng ở phố Huế, khu Chợ Hôm, sáng nào cũng phải đạp xe đạp đến trường ở góc phố Quan Thánh và phố Ðỗ Hữu Vị. Khi đi đến ngã tư Tràng Tiền, chàng rẽ trái vào Hàng Khay để dắt xe qua chợ hoa, men bờ hồ, ghé mua lạc của ông Tầu. Một hôm, chàng vừa mua xong, một cô gái, đi từ phía nhà Thủy tạ, cũng dắt xe vào mua. Vừa thoáng nhìn, chàng biết ngay cô là nữ sinh Trưng Vương. Cô còn nhỏ, chàng đoán chững 15 hoặc 16. Hai người bất chợt gặp nhau, chỉ nhìn nhau mà không nói một lời. Ðôi mắt cô đen láy, thoáng như có nét cười. Chàng muốn lên tiếng chào cô để làm quen, nhưng lại e ngại, giữ im lặng.
Mua lạc xong, cô chợt ngửng lên nhìn chàng, rồi mới dắt xe xuống đường. Cái nhìn ấy như một lời chào khiến chàng bỗng thấy vui và xao xuyến trong lòng. Chàng đứng im lặng nhìn theo cô cho đến khi có người đến mua lạc mới giật mình như choàng tỉnh. Chàng vội vã dắt xe xuống đường. Ðáng lẽ phải đi ngược chiều để đến trường, chàng lại đi về phía chợ Hôm. Nhưng đến ngã tư Hàng Khay, chàng bị viên cảnh sát lưu thông ngăn lại cho xe cộ từ Trường Tiền và Hàng Khay đi qua lại. Lúc được phép đi, chàng nhìn hút về phía trước, không thấy cô gái đâu nữa. Chàng đoán cô đã rẽ trái để vào trường. Chàng đành đi ngược trở lại để đến trường.
Từ ngày đó, sáng nào mua lạc rang chàng cũng mong gặp lại cô, nhưng chẳng thấy tăm hơi cô đâu. Dần dần vì bận học, chàng cũng quên đi.
Khi được nghỉ Tết sớm, có nhiều thì giờ rỗi rảnh, Hoàng thường mặc áo ấm, rồi đạp xe đi chơi loanh quanh trong thành phố cho đỡ mệt sau những giờ chúi mũi vào sách vở. Ra giêng, kỳ thi đã gần kề, không còn thì giờ để nghỉ ngơi nữa.
Vào một buổi trưa nắng hanh vàng, gió se se lạnh, Hoàng chợt trông thấy trên vỉa hè đầu phố Hàng Ngang một ông đồ già. Chàng hơi ngạc nhiên vì đã lâu lắm không ai còn thấy mấy ông đồ ngồi viết thuê trên vỉa hè Hà Nội. Chàng nhớ ngay tới mấy câu thơ của Vũ Ðình Liên :
Những người muôn năm cũ,
Hồn ở đâu bây giờ ?
Chàng vội xuống xe, bước lại gần. Ðúng là một ông đồ già bằng xương bằng thịt, không phải là một bóng ma của dĩ vãng. Trước mặt ông là một cái kỷ thấp, bề ngang chừng hai mươi lăm phân tây, dọc khoảng sáu mươi. Mặt kỷ cách mặt đất chừng một gang tay. Kỷ màu đen, trông đã cũ, nhưng nét chạm trổ vẫn còn đẹp. Nhìn chiếc kỷ thấp, chàng lại nhớ đến thời kỳ Nhật đảo chính Pháp. Các trường học tạm thời phải đóng cửa. Cha mẹ chàng không muốn chàng lêu lỏng, gửi chàng đến nhà một ông bạn của cha chàng để học chữ Nho. Thầy đồ là một ông già đỗ hai lần Tú tài, nên mọi người gọi là một cụ Kép. Trước mặt cụ Kép cũng có một cái kỷ thấp bằng gỗ gụ để mộc. Trên kỷ, có mấy cuốn sách. Ðến trưa, cụ ăn cơm ngay tại “lớp”. Mâm cơm được đặt trên Kỷ. Lớp học chỉ lèo tèo năm bảy đứa bé con bằng tuổi Hoàng. Ðám trẻ được học sách “Minh Tâm Bửu Giám”. Hoàng bắt chước các bạn khác cũng ê a đọc theo cụ đồ. Khi chiến tranh Việt Pháp bùng nổ, gia đình ông bạn của bố chàng cũng như nhiều gia đình khác, kể cả gia đình chàng, đã phải đi tản cư. Cho đến nay vẫn chưa thấy họ trở về thành phố.
“Cửa hàng” viết thuê của cụ đồ ở ngay trước một hiệu kim hoàn. Cụ mặc một chiếc áo dài bằng đoạn màu đen cũ, hai vai đã sờn. Ðầu cụ đội khăn xếp đã bạc màu. Trông cụ không già bằng cụ Kép, thầy học cũ của chàng, nhưng râu tóc cũng đã bạc. Hai mu bàn tay cụ nổi gân xanh khi cụ viết. Móng tay cắt ngắn chứ không để dài như các cụ nhà Nho ngày xưa.
Trên cái kỷ của cụ có mấy tờ giấy hồng điều, mấy cái bút lông và một nghiên mực để bên trái của kỷ. Cụ đang viết chữ “Phúc” cho một người khách. Nếu so sánh với nét chữ của cụ Kép, thầy học cũ của chàng, thì cũng đẹp như nhau, nhưng có lẽ thiếu vẻ bay bướm. Cụ đồ này nét chữ chân phương, ngay ngắn. Chàng muốn đứng xem cụ viết, nhưng thấy đã có đông người xúm quanh cụ thì lách ra ngoài để bỏ đi.
Chàng cũng lo ngại chiếc xe đạp dựng sát vỉa hè có thể bị người ta lấy đi mất.
Chàng vừa định nhẩy lên xe thì trông thấy một cô gái từ trong hiệu vàng đi ra. Chàng nhận ngay ra cố gái mua lạc rang của ông Tầu già bên bờ hồ Hoàn Kiếm. Hình như cô cũng nhận ra chàng nên có vẻ hơi giật mình. Nhưng cô lấy lại bình tĩnh ngay, thong thả đi về phía Hàng Ðào.
Hoàng không bỏ lỡ cơ hội, vội vàng dắt xe đi theo ngay. Hôm nay trông cô có vẻ lớn hơn hôm mua lạc. Cô mặc một áo dài len Mộng Tự màu tím hoa cà, cổ quàng một chiếc khăn bẳng lụa mỏng, bay phất phới theo gió. Khi đến sát cô, Hoàng rụt rè hỏi :
“Cô…cô có nhận ra tôi không ?”
Cô không trả lời, nhìn thẳng, vẫn bước một cách khoan thai. Nhưng Hoàng nhận thấy môi cô thoáng một nụ cười. Chàng liền hỏi :
“Thế là cô biết tôi là ai rồi, phải không ?”
Cô mỉm cười trả lời :
“Anh là anh lạc rang.”
Chàng hơi ngạc nhiên nhưng cũng thầm nhận cô dí dỏm, tinh nghịch, nên vui vẻ cãi :
“Tên tôi không phải là lạc rang.”
Như cố ý trêu tức chàng, cô nói :
“Ðó là chuyện riêng của anh. Tôi chỉ biết tôi gặp anh ở chỗ ông Tầu bán lạc rang thì gọi anh là lạc rang…Mà tôi cũng chẳng muốn biết tên thật của anh làm gì.”
Thấy cô lém lỉnh, Hoàng bắt đầu thấy vui và lấy lại bình tĩnh, hỏi :
“Thế tôi muốn biết tên cô thì sao ?”
“Thì chẳng bao giờ tôi nói cho anh biết hết.”
Chàng dọa :
“Tôi sẽ hỏi dò, thế nào cũng phải ra.”
Cô im lặng. Ðến đầu đường rẽ vào phố Hàng Bạc, cô chợt nói :
“Thôi, chào anh, tôi phải về.”
Hoàng liền hỏi :
“Nhà cô ở phố này ?”
“Anh tò mò để làm gì ?”
Chàng không đáp mà nhìn cô đăm đăm, rồi hỏi :
“Cô có biết hôm nay cô đẹp lắm không ? Cô trông khác hẳn hôm cô đi học.”
Cô không nói, không cười, chỉ hai má hơi ửng đỏ và đôi mắt như có nét vui. Ðến một hiệu vàng ở cuối phố Hàng Bạc, cô dừng lại, nhìn Hoàng như muốn nói, ngập ngừng một chút, cô quay ngoắt đi, bước nhanh vào nhà. Hoàng đứng ngẩn ngơ nhìn theo mà không biết nói gì hay làm gì. Vừa lúc đó, một thằng bé chừng chín, mười tuổi từ trong hiệu đi ra. Chàng vội nắm lấy tay thằng bé hỏi :
“Cô xinh xinh vừa đi vào là ai thế hả em ?’
Thằng bé nhìn chàng, rồi thật thà đáp :
“Chị Lệ chứ còn ai nữa.”
Hoàng mừng rỡ vì đã biết tên cô gái một cách không ngờ. Chàng định hỏi thêm về tuổi của Lệ thì thằng bé đã chạy đi mất rồi. Chàng tần ngần đứng trước cửa hiệu kim hòan Vạn Thái, không biết nên bỏ đi hay đợi Lệ trở ra. Chàng thầm tự hỏi đợi thì biết đến bao giờ mà xồng xộc vào hiệu để đòi gặp nàng e đường đột và sỗ sàng quá. Dù sao chàng cũng chỉ mới quen Lệ có mấy phút thôi. Chàng đành lên xe đạp về cuối phố, đến đầu Hàng Bè mới quay trở lại. Chàng lượn đi lượn lại mấy vòng mà vẫn không thấy bóng Lệ đâu đành phải đi về vì lúc đó trời đã bắt đầu tối, gió đã lạnh hơn. Khi chàng đi qua phố Hàng Ngang, không còn thấy đám đông vây quanh ông đồ viết thuê nữa mà cũng không thấy ông đâu.
Mấy ngày liền gần Tết, Hoàng có ý tìm Lệ mà không thấy nàng. Hình bóng người con gái mặc áo dài len Mộng Tự màu tím hoa cà có nụ cười tươi và lém lỉnh ám ảnh chàng, không cho chàng học được một chữ nào mà kỳ thi đã gần kề. Các học sinh lớp thi như chàng sau Tết nguyên đán đều phải chúi mũi vào sách vở, không còn biết trời đất gì nữa. Chàng đành phải tạm biệt Lệ cho đến sau kỳ thi. Chàng nhớ tới hai câu thơ của xuân Diệu :
Mùa thi đã đến, em Thơ,
Chiếc hôn âu yếm xin chờ năm sau.
Chàng và Lệ đã có gì đâu mà hẹn hò, chỉ mới bắt đầu quen thôi. Chả biết “người ta” có còn nhớ đến mình không hay đã quên một người xa lạ tình cờ gặp giữa đường ? Hôm sát Tết, chàng mặc áo thật ấm, đi xe điện tới bờ hồ Hoàn Kiếm, rồi tản bộ vào Hàng Ðào, Hàng Bạc. Chàng chưa đến hiệu Vạn Thái đã thấy Lệ bước ra. Chàng mừng rỡ, vội vã bước lại gần. Lệ trông thấy chàng, nhoẻn miệng cười chào :
“Anh lạc rang.”
Chàng phì cười nói :
“Tên tôi không phải là lạc rang hay lạc luộc mà là…”
Lệ chặn lại ngay :
“Tôi không cần biết tên thật của anh, chỉ muốn gọi anh là lạc rang thôi.”
“Thế mà tôi biết tên cô rồi đấy.”
“Anh hỏi thằng nhãi ranh nhà tôi chứ gì. Hôm ấy tôi đã mắng cho nó một trận.”
“Sao lại mắng nó ? Trẻ con biết gì nói thế. Người ta vẫn nói đi hỏi già về nhà hỏi trẻ mà”
“Nhưng anh là người lạ.”
“Tôi mà lạ ? Lạ mà sao cô lại biết tên tôi ?”
Lệ có vẻ hơi ngạc nhiên :
“Tôi mà biết tên anh ?”
“Không biết sao cô vẫn gọi tôi là lạc rang ?”
Lần này thì Lệ phì cười, rồi nói :
“Thế là anh nhận tên ấy rồi nhé.”
“Chẳng nhận thì cô cũng chẳng tha.”
Lệ chợt nói :
“Thôi, chào anh. Tôi phải chạy ra phố Hàng Ðường mua mấy thứ cho mợ tôi.”
“Tôi cũng đi với cô.”
“Không được, người hàng phố lại tưởng anh là…là…”
Mặt bỗng đỏ bừng lên Lệ không nói tiếp được. Hoàng hiểu ý nàng, đề nghị :
“Cô cứ lên phố Hàng Ðường đi, hẹn sẽ gặp cô ở đó. Tôi đi đường khác cho người ta không tưởng nhầm này nọ.”
Lệ nhoẻn miệng cười, không nói gì. Hoàng đi ngược về phố Hàng Bè, rẽ vào ngõ Sầm Công, qua phố Hàng Buồm để tới Hàng Ðường. Chàng đi thật nhanh để đến trước Lệ. Khi chàng đã đứng ở đầu Hàng Buồm và Hàng Ðường, thấy Lệ còn đang đi giữa phố Hàng Ngang. Khi hai người gặp nhau, Lệ vui vẻ hỏi :
“Anh chạy hay sao mà nhanh thế ?”
“Tôi chỉ bước nhanh thôi, chứ không chạy. Lệ đi chậm như rùa thế này thì việc gì tôi phải chạy.”
Lần đầu tiên nghe chàng gọi mình bằng tên, Lệ nguýt chàng một cái, rồi mỉm cười. Cái nguýt ấy làm chàng ngây ngất. Cái nguýt ấy là cái nguýt yêu, cái nguýt chấp nhận, mở cửa. Chàng liền nói :
“Bây giờ tôi cho Lệ biết tên tôi nhé.”
Nàng gạt đi ngay :
“Tôi không cần biết tên thật của anh. Cứ lạc rang mà gọi cũng được chứ sao.”
Chàng nói đùa :
“Lệ thích ăn lạc rang, lỡ có một ngày Lệ ăn tôi thì nguy lắm.”
Nàng phì cười :
“ Tôi có bị đói như năm Ất Dậu cũng chả dám ăn thịt người, nhất là thịt anh.”
“Tại Lệ cứ gọi tôi là lạc rang, biết đâu chả có ngày tưởng tôi là lạc rang thật…”
Nàng gật đầu :
“Ðúng, cứ nhìn thấy anh là tôi nghĩ đến lạc rang. Mấy hôm vừa rồi, tôi đứng trong nhà thấy anh cứ đạp xe đi lên đi xuống phố Hàng Bạc, tôi lại nói thầm với tôi : cái anh lạc rang này hkông biết đã mòn mấy cái lốp xe ở phố Hàng Bạc này rồi.”
Hoàng có giọng trách :
“Cô thấy tôi mà sao không ra cho tôi gặp ?”
“Ơ cái anh này nói hay nhỉ ! Tại sao tôi phải ra cho anh gặp ? Anh muốn mòn lốp xe thì mặc xác anh chứ ăn thua gì đến tôi.”
Hoàng thầm công nhận cô gái này quá lém lỉnh, đảnh chịu thua. Chàng tặc lưỡi nói :
“Thôi được, Lệ không thèm biết tên tôi, tôi cũng cứ nói. Không thích thì bịt tai lại. Tên tôi là Hoàng.”
Chờ một lát, không thấy chàng nói tiếp, Lệ hỏi :
“Có thế thôi ư ? Còn sinh năm nào, ở đâu, cha mẹ tên là gì, đang đi học hay đã đi làm, làm gì, cu ly hay đạp xích lô, vân vân và vân vân…”
Hoàng cười phá lên, không ngờ Lệ lại có tính hài hước đến thế. Chàng nói đùa theo :
“Lệ có khiếu làm mật thám đấy. Nên chọn nghề công an, cảnh sát.”
Vì những lời nói đùa ấy, hai người thân nhau một cách dễ dàng và nhanh chóng. Sau khi Lệ mua bán ở phố Hàng Ðường, Họ chia tay và hẹn gặp vào một ngày sau Tết. Cuộc tình bắt đầu nở hoa vào mùa xuân với những cơn mưa phùn, gió bấc lạnh lẽo. Hoàng biết tên thật của Lệ là Lệ Ngọc, ở nhà chỉ gọi tắt là Lệ, vì trên nàng còn một người chị là Diễm Ngọc. Nàng đã 18 tuổi và đang học lớp đệ Tứ ở Trưng Vương, sửa soạn thi trung học đệ nhất cấp. Vì mấy năm tản cư ra hậu phương nên bây giờ học hành thua kém bạn cùng lứa tuổi. Còn Hoàng là con trai duy nhất của một gia đình công chức khá giả. Cha chàng làm việc ở nhà đoan Hà Nội, mẹ chạy hàng sách, Chàng chỉ hơn Lệ có hai tuổi và đang học lớp đệ Nhất ở Chu Văn An. Cả hai đều phải học thi nên họ hạn chế việc gặp nhau. Thỉnh thoảng lắm, vào những ngày nắng ấm, họ mới cùng đạp xe song song qua những phố Tây vắng vẻ cho đỡ nhớ, rồi lại vội vàng về nhà học tiếp. Nhờ vậy, cả hai cùng đạt kết quả tốt đẹp trong kỳ thi vào đầu mùa hè.
Nhưng họ chưa kịp bàn tính chuyện tương lai, hiệp định Genève ra đời. Vấn đề đi Nam hay ở lại được nhiều gia đình ở Hà Nội bàn tới sôi nổi. Gia đình Hoàng quyết định ngay là phải di cư vào Saigon để tỵ nạn cộng sản. Trong khi đó gia đình Lệ nghĩ rằng buôn bán không liên hệ gì đến chính trị, không cần phải chạy trốn. Thế là cuộc tình mới chớm nở của hai người bị đe dọa. Thi cử đã xong, họ gặp nhau hàng ngày để cố gắng tìm cách giải quyết bế tắc. Nhưng Lệ không bao giờ dám nghĩ đến chuyện bỏ gia đình đi theo Hoàng. Thật ra, mối tình chưa sâu đậm đến nỗi nàng dám nhắm mắt làm liều. Có lần Hoàng đề nghị hỏi cưới nàng thật nhanh như cưới chạy tang, nàng từ chối ngay vì sợ hàng phố tưởng nàng đã “thế nào” với chàng mới phải vội vã như vậy.
Không những thế, hai người còn trè, nếu lấy nhau chắc sẽ phải bỏ học để kiếm ăn. Như vậy, tương lai sẽ mờ mịt.
Vào một ngày giữa tháng 8, hai người gặp nhau lần cuối cùng trước khi chia tay, kẻ Bắc người Nam. Cả hai đã không cầm được nước mắt, nắm tay nhau mà khóc. Hoàng tìm cách an ủi người yêu là hy vọng sẽ được gặp lại nàng sau hai năm xa cách vì sẽ có tổng tuyển cử theo hiệp định Genève.
Buổi tối hôm đó, gia đình Hoàng được đưa ra phi trường Bạch Mai để đi máy bay quân sự Pháp vào Saigon.
X X
X
Gia đình Hoàng ổn định nhanh chóng nhờ cha chàng có việc làm sau một tuần tới Saigon. Ông trình diện sở Quan thuế và được tái tuyển dụng ngay. Khi còn ở Hà Nội, mẹ chàng chạy hàng sách nên cũng có chút tiền để dành, đủ để sang một căn nhà nhỏ cho gia đình gồm năm người.
Chàng vừa học Cao Ðẳng Sư Phạm vừa lấy thêm mấy chứng chỉ ở đại học khoa học. Cuộc sống mới bận rộn và thoải mái khiến chàng nhanh chóng quên mối tình Hà Nội. Có khi nào chợt nhớ đến Lệ, chàng cho đó là một mối tình bồng bột của tuổi học trò. Rồi hai năm qua, chàng cũng quên luôn chuyện tổng tuyển cử thống nhất hai miền, Chàng tốt nghiệp sư phạm hạng cao nên được dạy ở một trường trung học lớn ngay trung tâm Saigon. Chàng tiếp tục học để hoàn tất cử nhân khoa học. Chàng có tham vọng học lên cao nữa hoặc xin đi du học ngoại quốc, nhưng việc học bị ngưng lại khi chàng yêu và cưới một cô học trò cũ của chàng trong một lớp luyện thi Tú tài 2. Nàng thi trượt, bỏ học đi làm cho một sở Mỹ. Chuyện gia đình bận rộn càng khiến chàng quên dĩ vãng xa xưa.
Khi cộng sản chiếm miền Nam, vì làm cho sở Mỹ, vợ Hoàng có thể đưa cả đại gia đình nhà chồng và nhà mình di tản qua Mỹ. Vợ chồng Hoàng đều khá tiếng Anh nên xin được việc làm ngay. Chàng đi làm đến 70 tuổi mới về hưu để vui với đàn cháu nội ngoại.
Bỗng một hôm, Hoàng nhận được một lá thư lạ gửi từ Việt Nam qua. Ông uể oải mở ra đọc. Một người tự giới thiệu là Cát, tức Nhãi ranh, báo tin bà Lệ Ngọc đã chết cách đây ba năm, thọ 65 tuổi. Thư ngắn ngủi, không cho biết về chồng con bà. Thấy chồng đã đọc thư xong, đang gấp lại để cho vào phong bì, bà Hoàng hỏi :
“Thư ai thế, ông ?’
Ông hững hờ đáp :
“Thư của một người Hà Nội báo tin một người Hà Nội đã chết.”
TQK
11/16/08
====
HỒ CHÍ MINH LÀ NGƯỜI TRUNG QUỐC
Tài Liệu:
HỒ CHÍ MINH LÀ NGƯỜI KHÁCH GIA!
Khách Gia (Hakka) hay còn gọi là người Hẹ, là một tộc người Hán từ phương Bắc Trung Quốc di cư xuống miền Nam từ đời Tống, Đường, Minh, Thanh, Dân Quốc,…ra đến hải ngoại. Tuy bôn ba như thế, nhưng người Khách Gia đã tạo nên một sự nghiệp nhân lực-nhân tài không chỉ riêng cho đại lục Trung Quốc. Từ Hồng Tú Toàn của cuộc khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc, sau đó càng sản sanh thêm những nhân vật hàng đầu có gốc là người Khách Gia như Tôn Dật Tiên, chị em nhà họ Tống, Đặng Tiểu Bình, Lý Đang Huy, Lý Quang Diệu v.v.
Tôi từng đọc trên một trang mạng giáo dục của người Khách Gia do Giáo sư A Quý thành lập (www.sctlog.sctnet.edu.tw), ông đã dẫn ra một loạt tên tuổi các nhân vật nổi tiếng người Khách Gia từ đời Đường, Minh…đến các nước như Mã Lai, Ấn Độ, Mỹ Quốc, Tân Gia Ba v.v. Và thật bất ngờ, người Khách Gia nổi tiếng duy nhất trong dòng Khách Gia tại Việt Nam được Giáo sư A Quý ghi tên là…”HỒ CHÍ MINH (Việt Nam chi Tổ phụ)”!
Có phải chăng đây là sự thật?
Sau trận công khai về những chuyện tình bê bối của Hồ Chí Minh do đàn anh Tàu Cộng thực hiện. Vào đầu tháng 11 năm nay, bức màn đen tối dần được vén cao hơn. Kỳ này là từ phía Đài Loan!
"Hồ Chí Minh Sanh Bình Khảo"
Sách “HỒ CHÍ MINH SANH BÌNH KHẢO” (Khảo cứu về cuộc đời Hồ Chí Minh) do tác giả Giáo sư Hồ Tuấn Hùng (Đài Loan) dầy công nghiên cứu trong nhiều năm qua. Sách vừa được Nhà xuất bản Bạch Tượng Văn Hóa ấn hành tại Đài Loan vào ngày 01.11.2008 (mã số ISBN: 9789866820779). GS Hùng sanh năm 1949, tốt nghiệp khoa lịch sử của Trường Đại học Quốc lập Đài Loan, có kinh nghiệm giáo chức 30 năm đồng thời là ông còn là viên chức cao cấp Giáo dục Hành chính. Với kinh nghiệm như thế, thì không lẽ nào GS Hùng lại đi nghiên cứu một đề tài xa vời.
Nhưng vì sao một người Đài Loan lại quan tâm đến Hồ Chí Minh? Vì lẽ, Hồ Chí Minh xuất thân là người tộc Hồ trong nhóm Khách Gia tại huyện Miên Lật, địa khu Đồng La, Đài Loan (nơi mà tháng 07.2008, đoàn ca kịch-nghệ sĩ Việt cộng đã phục vụ chương trình “Hát cùng người xa xứ” cho cô dâu Việt tại Đài Loan).
Miêu Lật, Đồng La quê hương của Hồ Chí Minh?
Theo ông Hùng, đề tài Hồ Chí Minh đã bị Việt cộng và Trung cộng che dấu ngụy trang qúa nhiều, đến nỗi không còn biết đâu là sự thật. Tuy nhiên, theo các bậc trưởng lão trong dòng tộc của GS Hùng và truyền khẩu lâu đời giữa người Đài Loan thì Hồ Chí Minh “vị cha già của dân tộc Việt Nam” chính danh là HỒ TẬP CHƯƠNG, một người của dòng tộc GS Hùng!
Trong quá trình nghiên cứu để tìm ra sự thật. GS Hùng đã căn cứ theo hai cái tên là Nguyễn Ái Quốc và Hồ Chí Minh. GS Hùng đã phát hiện ra đòn “di căn tiếp mộc” (dời hoa ghép nhánh) thâm độc của bọn cộng sản Trung Cộng: Nguyễn Ái Quốc đã chết có giấy chứng tử do bệnh lao vào năm 1932. Từ năm 1933 trở đi là sự thâm nhập của gián điệp Hồ Tập Chương!…
Những nghiên cứu trong sách còn rẩt nhiều. Như tác phẩm nổi tiếng “Ngục Trung Nhật Ký” là văn phong của người Khách Gia, chuyện hôn nhân, di chúc v.v… Nếu biết Trung văn, ta có thể tham khảo qua nội dung sách và trọn mục lục tại địa chỉ mạng của nhà sách Press Store.
http://www.vital.com.tw/ps/book/book....asp?bo_id=302
Tác giả GS Hùng dù sao cũng có chủ ý là tạo thêm thanh thế cho người Khách Gia. Nếu nghiên cứu của ông là chính xác, vô hình chung ông đã giúp cho dân tộc Việt Nam chúng tôi rất nhiều! Hăy cảm ơn ông! Dân tộc Việt!
Rất mong các cao thủ khai thác thêm cho dân tộc Việt Nam được sáng tỏ!
Hồ Chí Minh, kẻ chủ nhân của 7 triệu xác chết và 20 năm nội chiến đẫm máu tại Việt Nam! Một tên người Hẹ không hơn không kém đã lãnh đạo cả nước Việt đi vào đường cùng, gây chia rẽ dân tộc không thể hàn gắn và một đám hậu duệ khốn nạn đang tiếp tục dâng hết đất biển Việt Nam cho Tàu Cộng! Đất nước Việt Nam không thuộc về chúng nó! Đúng vậy! Bọn ngoại bang đứng ngay trong lòng dân tộc! Tại sao lại còn giữ cái xác của hắn?
Chân Mây
Monday, November 24, 2008
HUYỀN THOẠI * CHỊ TÔI & NGUỜI CAO NIÊN
Chị Tôi Và Chuyện Người Cao Niên
Một hôm chị Anh gọi điện thoại bảo tôi:
- Ngày mai nếu cô rảnh, cô đi điền đơn xin housing với tôi.
Tôi với chị là hai chị em. Chị là con thứ ba, tôi thứ tám, út ít! Tuy là chị em ruột, nhưng chị lại kêu tôi bằng cô. Tôi cự nự, "Bộ tui là em chồng bà hay sao bà lại kêu tui bằng cô?", thì chị trả lời, " Gọi cô nghe nó trẻ. Gọi dì, nghe 'cụ' thấy mồ". Gần bảy chục, nhưng chị nhìn trẻ hơn tuổi rất nhiều. Có lẽ là do cái "gene" tốt của mẹ chúng tôi. Nghe nói đi điền đơn xin housing, tôi ngạc nhiên hỏi:
- Ủa, xin housing, mà xin cho ai?
- Cho tôi!
- Chị nói đùa! Ai cho chị đi housing? Bộ thằng Khanh, thằng Bách và con Yến nó hết chỗ ở rồi hay sao mà chị vô housing?
Chị thở dài:
- Cô à, ở với con cái lúc chúng có gia đình rồi nó phức tạp lắm. Ở với con gái thì ngại con rể, ở với con trai thì ngại con dâu. Cứ ở một mình như cô, lại khỏe !
Tôi dò hỏi:
- Bộ có đứa nào làm chị buồn chuyện gì hả?
Chị chép miệng:
- Cũng chẳng có chuyện gì ! Chưa có chuyện gì mà mình né trước thì hay hơn. Chờ đến lúc có chuyện thì tình cảm giữa mẹ con lại sứt mẻ.
Tôi cần nói chuyện với chị đễ tìm hiểu thêm những gì đang làm chị phiền lòng, nên mời chị:
- Chị sang em chơi, mình ăn trưa, rồi đi shopping.
Sau khi ăn uống, chị bảo tôi:
- Đừng đi shopping, ở nhà để giúp chị tìm chỗ ở nào vừa tiện đường xe bus, vừa tươm tất một chút.
- Hồi nào tới giờ cứ một chút chị nhảy lên xe, sao bây giờ lại muốn đi xe bus?
- Mình muốn ở riêng, thì phải liệu bề tiết kiệm. Ăn theo thuở, ở theo thì, cô quên à? Khi nào đi xa thì mình lái xe, khi nào đi gần thì xài xe bus.
Tôi nhìn thẳng vào mắt chị, hỏi một cách nghiêm trang:
- Chắc phải có chuyện gì giữa vợ chồng Yến và chị nên chị mới quyết định "ra riêng", nói cho em biết đi, rồi mình tính.
- Thật ra, chẳng có lời ra tiếng vào gì quan trọng, nhưng ở bên này, chúng nó "Mỹ hóa" hết rồi, hai thế hệ hai tư tưởng, mình bây giờ đã già, trở nên nhạy cảm và hay tủi thân, cho nên tránh sao được những điều trái lòng. Buồn mà không nói ra được, có khi lại sinh bệnh . Chị nghĩ, bây giờ chị cũng đã có tiền hưu, dù chẳng là bao, nhưng nếu xin được low-income housing thì cũng tạm qua ngày. Mình ở riêng, nhưng không xa xôi, khi nào nhớ thì về thăm con, thăm cháu. Mà lúc mình cần gì, tụi nó chạy đến cũng tiện.
Tôi hỏi:
- Chị nói vậy em thấy cũng có lý, nhưng chị đã bàn với tụi nó chưa?
- Chị nghĩ cô cứ giúp chị đến sở housing ghi waiting list trước, khi nào được chấp thuận thì cho tụi nó hay cũng được. Phải đặt ra sự đã rồi, chứ nói trước, lại bị ngăn cản thì chẳng ra đâu vào đâu.
Tôi nhớ cách đây ba hoặc bốn năm gì đó, đứa con trai đầu của chị là Khanh cưới vợ. Khoảng ba tháng sau, chị gọi tôi than phiền:
- Cô xem, mình vất vả vớichúng nó, lo cho chúng nó từng miếng ăn, từng giấc ngủ, bây giờ vừa có vợ, nó coi mình chẳng ra gì. Tôi nấu cơm, nó bảo từ nay mẹ giảm các món cá, vợ con không thích ăn cá nhiều. Tôi muốn nấu canh món nào đó, thì nó bảo mẹ xào đi, vì vợ con nó không thích ăn canh ! Có hôm vợ nó kho thịt, kho gì mà lạt như luộc, tôi bảo lần sau kho đậm hơn chút nữa. Hôm sau nó bảo tôi, " mẹ ráng chiều Jenny, mẹ ráng thương Jenny như em Yến, mẹ đừng chỉ trích nó." Tôi tức muốn chết, mình có la nó hồi nào! Chỉ bảo nó, mà nó nói là mình "criticize", thì ăn nói thế nào đây! Hồi xưa mình lấy chồng, chồng mình có dám che chống cho mình thứ thế không nào?
Tôi vội "vuốt giận" chị:
- Chị ơi, cứ suy mình suy ra, mình cũng đâu có yêu con dâu bằng con gái, phải không? Hơn nữa, chính mình ngày xưa cũng muốn chồng chiều, chồng binh mình đó thôi.
- Nhưng mà họ đâu có dám ra mặt bênh mình như chúng nó bây giờ! Mình đã bỏ công hầu hạ chúng nó, mà chúng nó còn ăn nói với mình như thế thì sao không giận. Mà còn chuyện này nữa, lúc tôi bảo thằng Khanh tôi cần tiền đi du lịch Âu Châu, thì con vợ nó hỏi tôi, " má cần bao nhiêu?" . Khi tôi nói tôi cần bốn ngàn, thêm một ngàn tiền bỏ túi xài vặt thì cái bản mặt nó xịu xuống. Chắc tối đó thằng chồng giải thích cho nó hay là trước đây tôi cho chồng nó mượn tiền để làm downpayment mua căn nhà này, khi nào có chuyện xài thì tôi lầy dần. Hôm sau, con vợ đưa cho tôi tấm check năm ngàn, nó ký tên, bảo tôi, "má, đây là năm ngàn như má muốn, nhưng tụi con chỉ ghi sổ trả má bốn ngàn rưởi. Tụi con tặng má năm trăm để má xài vặt".
Tôi nói cho xuôi chèo mát mái:
- Tụi nó cũng dễ thương, cũng biết biếu chị tiền xài đó!
Chị bỗng òa khòc:
- Cô không hiểu, cô đừng tưởng tôi vui sướng gì mà lấy tiền chúng nó
cho. Ôi dào, sổ với sách, làm như tôi có thể gian lận được với chúng nó!
Mình còn cho chúng nó cả cuộc đời mình mà, cô! Cô coi, bây giờ, thằng
Khanh không dám quyết định gì mà không hỏi con vợ nó, dù chuyện đó chẳng
dính líu gì tới vợ nó! Mà nó lại hỏi vợ nó ngay trước mắt tôi, thế có
phải là nó hạ giá tôi trước mặt vợ nó, bắc cầu cho vợ nó lờn mặt, khi dể
tôi không? Check gì đưa cho tôi, nó cũng để con vợ nó ký, làm như bây
giờ nó không còn quyền hạn gì hết. Bây giờ tôi ra riêng, tôi đòi lại
tiền cho mượn, cho chúng nó biết mặt!
Dạo đó, không biết tôi có làm chuyện sai lầm là dàn xếp cho chị ở lại
với vợ chồng Khanh hay không bằng cách nói chuyện riêng với Khanh, và
khuyên nó nên tế nhị hơn trong cách xử sự với mẹ và vợ mới. Chị tôi vượt
biên sang Mỹ năm Khanh sáu tuổi, nó không hiểu nhiều về những phong tục
và đời sống của thế hệ trước đó bên Việt Nam nên nhiều khi ăn nói cũng
rất&Mỹ, và xử sự cũng rất Mỹ. Lúc Khanh chưa có vợ, thì giữa mẹ con,
dù chuyện gì cũng dễ bỏ qua, chẳng có gì quan trọng. Nhưng từ ngày
Khanh lấy vợ, chuyện trở nên rắc rối. Chị vẫn rầy la Khanh khi Khanh làm
chị không vừa lòng, ngay cả khi có mặt vợ nó, vì chị cho rằng nó có lớn
cỡ nào cũng là con chị. Mẹ thì có quyền la rầy con cái chứ! Nhưng Khanh
bắt đầu cự lại mẹ, vì có thể nó "quê" với vợ , hoặc vợ nó rỉ tai, "
you're a married man now, she can't treat you like a kid ". Sau khi nói
chuyện với Khanh, tôi tìm cách thuyết phục chị theo gợi ý của nó:
- Chị à, chị giận mà đòi ra riêng, chứ em biết chị thương chúng nó lắm.
Thôi, mới có con dâu đầu, chị cũng nên thư thả, chờ ít lâu nữa dọn ra
cũng được. Mà theo chị nói, chị đâu có giận con dâu , chỉ chỉ giận con
trai chị thôi mà! Để em bảo cho nó hiểu, mẹ con nương nhau mà sống như
từ xưa tới giờ. Hơn nữa, tụi nó mới cưới, con vợ chưa ra trường, chị đòi
một lúc cả trăm ngàn, tụi nó đào đâu ra trả cho chị?
Vậy là tạm yên một thời gian, mẹ con sống vui vẻ, tuy không bằng lòng,
nhưng cũng bằng mặt. Khi đứa thứ hai là Bách cưới vợ, chuyện mẹ chồng
nàng dâu và con trai không có gì đáng nói, vì tụi nó dọn sang tiểu bang
khác có việc trả lương khá hơn bên Cali. Lúc này chị tôi đã học thêm
"kinh nghiệm" để sống theo "thời đại nào, tư tưởng nấy" nên không thấy
chị than phiền gì nhiều. Có lần, tôi ghẹo chị, " Chà, lúc này chị đã Mỹ
hoá kha khá, em cũng mừng". Chị thở dài, "Ôi chao, nhắm mắt làm ngơ giả
vờ không nghe không thấy cho nó xong chuyện. Nói lắm, mỏi miệng cô ơi!"
Lúc Yến lấy chồng, chị tôi vui lắm, vì hai đứa nó đều có việc làm nên
mua nhà ở riêng, không phải va chạm mích lòng ai. Khi Yến sanh con, chị
"move" qua ở với vợ chồng nó, làm "babysitter" nhưng không đòi trả
lương, mỗi tuần năm ngày, vì cuối tuần tụi nó "tha", để mẹ được đi ra
ngoài với bạn bè, chị em. Nay con của Yến đã được hai tuổi.
Và chị đang nhờ tôi dẫn đi xin housing. Lần này, tôi không thể bàn ra được nữa. Tôi nói:
- Lúc này cháu Alice đã lớn, vợ chồng nó đem gởi nhà trẻ được rồi. Lúc
mới sanh nó còn nhỏ, đem đi ẵm về cũng tôi nghiệp. Chị giúp cho chúng nó
nhiêu đó cũng đủ rồi.
Chị trầm ngầm:
- Mình ở đó mà chúng nó phải đem con đi gởi thì áy náy. Nhưng mà lúc này
chị tự biết mình không được khỏe mạnh như mấy năm về trước. Giữ cháu cứ
phải đứng lên ngồi xuống suốt ngày, mệt mỏi lắm rồi cô ạ! Đêm về mình
mẩy đau như có ai đánh. Đã vậy, mỗi lần con bé nó có té ngã sơ sơ, tối
về bố mẹ nó tỏ vẻ đau xót, mình cũng nhột . Con bé có đi lỏng, thì chúng
nó cứ tra hỏi mình cho con nó ăn cái gì, ăn ra sao, nấu làm sao. Bực
bội lằm. Con gái thì mình còn dễ ăn dễ nói, còn với con rể, nói ra thì
chỉ sợ con gái nó bênh mình, đâm ra vợ chồng xích mích lẫn nhau, mất
hạnh phúc.
May quá, ba tháng sau chị tôi được gọi đi nhận nhà. Chị báo tin cho các
con. Phân trần, giải thích một hồi, rồi đứa nào cũng bằng lòng cho mẹ
dọn riêng, sau khi đã tới xem địa điểm khu housing này. Chị được các con
mua cho đầy đủ, nào là giường tủ, chăn mền, bàn ghế, đồ nấu bếp. Vì
lương hưu của chị thấp, nên chị chỉ phải đóng tiền nhà mỗi tháng ba
trăm, So với giá bình thường của căn hộ một buồng ngủ như vậy ỏ đây là
chín trăm đồng. Chị ở lầu hai, có bao lơn nhìn ra courtyard. Thỉnh
thoảng chị ra bao lơn ngắm trời, ngằm kẻ đi người lại quanh bể nước phun
có trồng hoa bốn mùa. Vài tuần lễ đầu chị hơi buồn vì nhớ cháu, nhớ
những sinh hoạt hằng ngày với các con. Nhưng sau này, chị bắt đầu có
bạn, và nỗi buồn cũng nguôi dần.
Chung cư này dành cho những người từ 55 tuỗi đổ lên, nên rất yên lặng vì
không có trẻ con, ngoại trừ những lúc khách khứa đến thăm. Mỗi ngày thứ
sáu, chung cư tổ chức một buổi "happy hour" để cư dân có dịp gặp gỡ,
làm quen, hoặc họp hành. Sau khi đến thăm chị nhiều lần, tôi được chị kể
cho nhiều chuyện đang diễn ra trong cái cộng đồng "hưu trí ngưới Việt"
trong mấy cái buildings này.
Theo chị biết, có khoảng bảy hộ người Việt ở đây. Hai hộ có đầy đủ "ông bà", ba hộ của ba ông, và hai hộ của hai bà độc thân. Hai hộ "ông bà" đã về hưu đều có con cái là bác sĩ, nha sĩ gì đó, nhưng kẻ thì có con dâu, người thì có con rể người Mỹ, nên các cụ ở riêng cho nó tiện cả đôi bề. Họ cũng có các con khác, nhưng đều ở những tiểu bang phía bắc, thơì tiết quá lạnh vào mùa đông, nên các cụ nhất định ở đây ở cho ấm áp . Trong ba ông "độc thân" kia, thì một ông ngoài sáu chục xuân xanh, li dị vợ, bị vợ bán nhà chia của vì cái tội léng phéng về Việt Nam đá gà móng đỏ. Các con về phe mẹ, không đứa nào chịu cho ông về ở chung. Bà mẹ tuyên bố "đứa nào cho ông ấy ở là nối giáo cho giặc, bà sẽ từ ngay ".
Cũng may cái chung cư này có một số phòng dành cho người "low income" ở, theo luật của tiểu bang, nên ông may phước, được ở chỗ khang trang mà trả tiền nhà rẻ như bèo. Ông ca tụng nước Mỹ nhân đạo, nhân quyền đủ thứ, nhưng mỗi năm ông về Việt Nam một lần, dù ông luôn miệng chê ở bên đó người ta thế này thế nọ. Một ông nữa khoảng dưới 60, goá vợ vài năm, được người ta mai mối cho một cô bên Việt Nam, và đang chuẫn bị đem cô sang. Ông bảo chị tôi ấy là ông làm phước, cưới cô mà chẳng lấy đồng nào, chỉ mong cô sang săn sóc ông những khi ông trở trời đau ốm. Khi nào cô đủ điêu kiện thì ông cho cô tự do. Ông định sẽ cho cô đi học nghề "nail", bao nhiêu tiền kiếm được, cô gủi về giúp đỡ gia đình, ông nuôi cô ăn uống .
Ông thứ ba, ông Thành, thì tôi nghiệp vô cùng. Năm nay ông đã gần bảy mươi mà bà vợ mới có năm mươi. Ngày xưa khi ông còn trẻ, còn làm quan trong quân đội thì chả có sự chênh lệch nào đáng nói. Sau khi thất trận, ông đi tù, lúc trở về ông hom hem, trông chẳng ra hình dáng gì (vợ ông nói vậy). Được sang Mỹ theo diện HO, bà như cá gặp nước. Bà thì càng ngày càng trẻ ra, trong khi ông cứ bệnh rề rề. Bà đi làm trong hãng kẹo bánh và thường đi về bất thường, it chịu đi đâu cùng ông, và đòi ông ngủ riêng phòng, bà than ông ngáy to quá, bà mất ngủ, đi làm dễ bị tại nạn. Ông tự hiểu, và tự rút lui, trả lại cho người, trả hết về người& May mắn thay, đơn xin "low income " của ông trúng giải, ông được "move" vào đây với những đồ đạc khiêm nhường.
Con cái ông sang sau đến muộn, chẳng còn thì giờ học lên cao cho ông hãnh diện , nên chọn nghề "nail" làm đà tiến thân. Mỗi đứa đi mỗi tiểu bang, nên ông cố thủ ở lại Cali cho ấm cái thân già bệnh hoạn . Ít lâu sau, ông nghe nói vợ ông theo một người đàn ông khác đi Las Vegas làm trong sòng bài. Ở trong chung cư, ông quen được bà Bích, là một trong hai bà "single" người Việt . Bà Bích kể chồng bà tuy đã trên sáu chục nhưng vẫn còn nhiều phong độ. Ông làm kỹ sư, bồ bịch với một cô thư ký người Mỹ trong sở của ông. Nàng thư ký mới có trên ba chục cái xuân xanh, nhưng đồng lương "high end" của ông đã làm cô quên cái tuổi "almost there " của ông. Ông xin bà ly dị và hứa sẽ săn sóc bà cho đến cuối đời. Ba đâu cần tiền của ông, vì các con bà thừa sức lo cho bà, nhưng bà dằn mặt ông cho bõ ghét, bà vô đây, bắt ông ký tiền nhà và điện nước cho bà mỗi tháng. Hằng ngày bà đến chùa làm công quả.
Thỉnh thoảng con cái cần, bà về nhà chúng làm babysitter mấy hôm. Gặp ông Thành trong một cuối tuần vào giờ happy hour, bà và ông ngồi kể chuyện đời. Đồng cảnh ngộ, kẻ bị chồng bỏ người bị vợ chê, họ thân nhau, một tình bạn trong trắng không giừơng chiếu. Bà rủ ông đi chùa, ông theo bà đi chùa . Ông muốn đi nhà thờ, bà theo ông đi nhà thờ,cho có bạn. Để ông khỏi vất vả nấu nướng, bà đề nghị họ chia tiền chợ. Bà nấu nướng, chợ búa, còn ông thì chăm lo mấy cây kiểng cho bà. Phòng ông, ông ở. Phòng bà, bà cư ngụ. Một buổi sáng, không thấy ông gọi điện thoại " báo cáo còn sống" như đã giao hẹn, bà gọi điện cho ông, mãi không thấy ông trả lời, bà bèn chạy sang mở cửa, thì ông đã ngủ một giấc ngàn năm từ lúc nào. Bà hoảng kinh kêu xuống lobby. Nửa giờ sau cảnh sát và nhà đòn đem ông đi. Bà đưa địa chỉ mấy đứa con ở xa của ông cho cảnh sát làm công viêc thông báo tin buồn. Bà tôi nghiệp cho ông, ra đi chẳng có ai bên mình, nhưng lại mừng là ông ra đi nhẹ nhàng, chắc không đau đớn gì đâu.
Người đàn bà ở một mình khác là bà Lộc. Bà Lộc lớn hơn chị tôi chừng hai tuỗi, dáng người tròn trịa, mang hơi hướng một mệnh phụ một thời đã qua. Bà Lộc cho hay chồng bà trước đây là một trung đòan trưởng. Bà và các con chạy thoát trên tàu Haỉ quận do người em ông làm hạm trưởng. Lúc đó ông còn đang cố gắng đem quân về Saìgon. Chưa về đến nơi thì bị tan hàng. Trong lúc hoảng loạn, ông đánh liều, rủ hai người bạn mua một cái ghe đuôi tôm, đổ đầy xăng, và cứ thế nhắm hướng ra khơi. Cuối cùng, ông cũng đoàn tụ được với vợ con ở Guam. Chẳng còn nỗi vui nào lớn bằng nỗi vui của gia đình ông lúc đó. Ông mới mất cách đây hơn một năm vì bệnh ung thư gan. Bà nhất định không chịu về ở chung với con cái. Bà bảo " Mình ăn riêng ở riêng quen rồi, bây giờ về với con cái, ngại lắm." Thật ra, thì bà ở riêng, vì bà thích chơi mạt chược. Ở chung với con cháu, bà không được tự do gầy sòng.
Chị tôi không biết chơi bất cứ thứ bài gì. Chị cũng không còn thích đi shopping nữa. Đi một chút đã kêu mỏi chân. Tôi bèn tập cho chị một thú vui mới: viết văn. Thú vui mới này bắt chị học xử dụng computer và đánh keyboard. Học xong rồi, chị viết văn thí ít, mà viết email thì nhiều. Lúc sau này còn google được mấy websites để đọc truỵên "free", xem phim "free" .
HUYỀN THOẠI
No comments:
Post a Comment