PHAN THANH GIẢN=TRUNG QUỐC =CHUYẾN TU &VƯỢT BIỂN

NGUYỄN PHÚ THỨ * PHAN THANH GIẢN

Ông Phan Thanh Giàn là nh ân T ài Đạo Đức, Cương trực, Thanh Liêm, Trung Quân Ái Quốc và Thương Dân đáng được Tôn kính Vinh Danh và Ngưỡng Mộ

Hàn Lâm Nguyễn Phú Thứ

Được biết, vua Tự-Đức (1847-1883), là con thứ hai của Vua Thiệu-Trị và Bà Hoàng Thái Hậu Từ Dũ, mất ngày 14 tháng 6 năm Quý Mùi nhằm ngày 17 tháng 7 năm 1883, trị vì 36 năm, thọ 55 tuổi.Vua Tự-Đức là vị vua thông minh, hiền lành, hiếu học, siêng năng và rất hiếu thảo với mẹ, được nhắc nhở như sau :

Trải qua 36 năm làm Vua trên ngai vàng, lúc nào cũng dành ngày chẵn vào cung để vấn an sức khỏe mẹ, đồng thời nghe lời truyền bảo của mẹ, nếu có điều gì quan trọng đáng lưu tâm thì ghi ngay vào quyển sổ tùy thân mà nghiền ngẫm. Đó là, quyển sổ từ huấn lục (tức quyển sổ chép lời mẹ dạy). Xem thế, đủ biết Vua Tự-Đức thờ mẹ rất chí hiếu bực nào.

Do vậy, khi giặc Pháp đã chiếm được lục tỉnh thuộc Nam Kỳ lúc bấy giờ, trong lãnh thổ này có quê hương của Bà Từ Dũ, làm cho nhà Vua rất tức giận và trút hết tội tình lên một vị quan văn trung-thần ái quốc là Ông Phan-Thanh-Giản, mà không xét lỗi mình là Ông Vua của một nước có quân, có quyền trong tay và lại có hành-xử chủ hòa với giặc Pháp? ...
Như thế, ở đời chúng ta nên : "Xét lỗi mình trước khi xét lỗi người" có vậy mới thấy trung thực của mọi vấn đề. Đó là bài học đáng quý vậy!




Khi nhắc đến Ông Phan Thanh Giản, không thể tạm ngưng ở đây, để tìm hiểu thêm, xin trích dẫn quyển Tìm Hiểu Các Danh Nhân của Nguyễn Phú Thứ từ trang 65 đến trang 84 như sau :

Phan-Thanh-Giản



Ông Phan-Thanh-Giản, có tên chữ là Tịnh Bá và Đạm, hiệu là Lương-Khê, biệt hiệu là Mai-Xuyên, sinh vào giờ Thìn, ngày 12, tháng 10 thuộc Hợi, năm Bính Thìn tức năm 1796 dương-lịch, thuộc đời vua Cảnh-Thịnh Nguyễn-Quảng-Toản (1792-1802). Con của Ông Phan-Thanh-Xáng, tự Văn-Ngạn, hiệu Mai-Thư tiên sinh, rất giỏi chữ nho, đến Vĩnh Long làm thơ lại cho Nam triều, thưòng lãnh nhiệm-vụ tãi lương-thực về Huế. Và con của Bà Lâm-Thị-Phần (có sách nói tên Lâm-Thị-Bút, người huyện Bảo-An).



Ông nội của Ông Phan-Thanh-Giản là Ông Phan-Thanh-Tập tự Đào-Ấn hiệu Ngẫu-Cư tiên sinh và Bà nội là Bà Huỳnh-Thị-Học. Tổ tiên Ông là người Trung-Hoa đến cuối đời nhà Minh mới sang nước Việt-Nam, trước ở Bình-Định, đến lúc Tây-Sơn nổi dậy, thân sinh Ông chạy xuống Định-Tường, rồi đến xã Bảo-Thạnh, quận Bảo-An,Tỉnh Bến-Tre (Kiến-Hòa trước kia).Lúc Ông được 7 tuổi, mẹ mất sớm, được người cha gởi sang bên ngoại ở làng Phú Ngãi, để ăn học vở lòng với nhà sư Nguyễn-Văn-Noa, đến năm 1816 Ông theo học trường tỉnh Vĩnh-Long.



Việc học-hành của Ông lại gặp trở ngại, vì cha bị vu cáo nên bị ở tù tại Vĩnh-Long. Ông xin ở tù thay cha, nhưng không được chấp- thuận. Các quan thuở ấy thấy Ông nhỏ tuổi mà là một đứa con hiếu-thảo, lại có đức-hạnh và thông-minh, nên các quan nâng-đỡ cùng khuyên Ông nên cố-gắng học-hành để tiến thân.Năm Ất-Dậu 1825, Ông đâu Cử-Nhơn tại Gia-Định và năm sau ra Huế thi Hội và thi Đình, Ông đậu đệ tam tiến-sĩ đầu tiên tại Nam Kỳ (Khoa thi Hội năm 1826 có khoảng 200 cống sĩ, nhưng kết quả chỉ có 10 người đậu, gồm : 7 người ở Bắc-Kỳ, 2 người ở Trung-Kỳ và 1 người ở Nam Kỳ là Ông được đứng vào hạng thứ 3 trong số 10 người, cho nên được gọi Ông là "Đệ Tam Giáp Tiến Sĩ ").


Sau đó, Ông cưới vợ Cần-Giuộc, rồi được bổ-nhậm chức Biên-Tu ở Hàn-Lâm-Viện kinh đô Huế, vài tháng sau đổi ra Quảng-Bình. Rủi thay người vợ trẻ ở Cần-Giuộc mất sớm vì bịnh, nên Ông tục-huyền với Bà Trần-Thị-Hoạch ở Quảng-Trị, sống chung nhau chưa bao lâu, để báo hiếu với cha, Ông cho vợ về Kiến-Hòa để phụng dưỡng cha già. Người vợ là người đức-hạnh nên buộc lòng hy-sinh việc "xuất giá tùng phu", nghe lời chồng, cho nên khi Ông khi tiễn đưa vợ hiền về Nam Kỳ đã làm bài thơ kiệt-tác như sau :
Từ thuở vương xe mối chỉ hồng,
Lòng nầy tạc dạ có non sông,
Đường mây cười tớ ham dong ruổi,
Trướng liễu thương ai chịu lạnh lùng,
Ơn nước nợ trai đành lỗi bận,
Cha già, nhà khó cậy nhau cùng,
Mấy lời dặn bảo cơn ly biệt,
Rằng nhớ, rằng quên, lòng hởi lòng!.

Riêng bà Trần-Thị-Họach, không những đồng-ý thay chồng để báo hiếu, mà còn sẵn sàng muốn có người hầu hạ cho chồng khi bà xa vắng, nên dẫn người tỳ thiếp tên Thịnh để giúp chồng, bị Ông quyết liệt từ khước và bảo người tỳ thiếp trở về, Bà Thịnh cảm cái nghĩa của Ông, nên về sau không lấy chồng, mà ở với Bà Hoạch cho tới già tại làng Bảo Thạnh, quận Bảo-An, Tỉnh Bến-Tre. Ngoài ra, khi Ông ra làm quan không bao giờ tỏ ra kiêu-hãnh "áo gấm về làng" bằng cách mỗi lần trở về quê thăm lại các quan ở Vĩnh-Long, thăm các thầy, thăm các bạn lúc nào nhã-nhặn lễ phép, không phô-trương ta đây là quan lớn ở triều-đình, Ông mặc áo như người thường dân. Đời sống Ông rất mực-thước, giản-dị, thanh-liêm, Ông dành nhiều thì giờ cho công-vụ và đọc-sách làm vui, cũng vì thế trong 41 năm làm quan, ít khi trở về thăm lại quê-hương của Ông, có lẽ vì đường sá quá xa xôi, việc nghỉ phép khó-khăn, đặc-biệt có lần về nhà cư tang cha vào năm 1843 và ngược lại bà Hoạch cũng thỉnh-thoảng mới ra thăm Ông tại nhiệm-sở.



Về đường quan lộ của Ông rất thăng trầm trong nhiều chức vụ qua các lãnh vực khác nhau, trải qua 3 triều đại : Minh-Mạng, Thiệu-Trị và Tự-Đức, xin trích dẫn như sau : Giai-đoạn 1826-1859, Ông lận-đận, thăng-trầm trên đường hoan lộ nhiều lần, ví như tháng 8 năm 1826 thuộc vua Minh-Mạng thứ 6, Ông giữ chức Biên Tu ở Hàn Lâm Viện, rồi được thăng chức Lang Trung Bộ Hình, kế đến Tham Hiệp ở Quảng-Bình, quyền Hiệp-Trấn Nghệ- An và sau đó làm Hiệp-Trấn Quảng-Bình. Năm sau tức 1827 Ông được về triều-đình để nhận chức Phủ-Doãn Thừa-Thiên, Ông được vua Minh-Mạng chú-ý vì có nhận-định chánh-trị sắc-bén và già dặn, nên ít lâu sau được thăng làm Thị-Lang Bộ Lễ tức làm việc tại Nội-Các và kế đến lại tái nhậm chức Hiệp-Trấn Quảng-Bình lần thứ hai đến năm 1831 Ông bị thuyên-chuyển về Quảng-Nam để dẹp cuộc khởi-loạn của dân-tộc thiểu số miền sơn cước.


Cuộc chinh phạt đó, Ông gặp khó-khăn vì là quan văn, nên xem như thất bại, cho nên Ông bị giáng chức lần thứ nhứt. Rồi, Ông từ một thuộc viên của sứ bộ sang Hạ-Châu (Singapore), lại thăng lên Hàn-Lâm Kiểm-Thảo Sung Nội-Các Hành-Tẩu, đến năm 1833 được thăng Viên Ngoại-Lang Bộ Hộ, quyền ấn, Phủ Thừa-Thiên, rồi Hồng-Lô Tự-Khanh và cuối năm này, Ông được cử làm Phó Sứ sang Tàu, sau khi trở về được thăng chức Đại-Lý Tự-Khanh để coi việc Bộ Hình và được sung vào Cơ-Mật-Viện Đại-Thần. Sau đó, vì nhờ tài ngoại giao, nên Ông được khen ngợi và lãnh chức Kinh-Lược Sứ Trấn Tây (Cao-Miên), rồi trở về sung chức Bố-Chánh Tỉnh Quảng-Nam, quyền ấn Tuần-Phủ Quan-Phòng. Vào tháng 5 năm 1836 thuộc vua Minh-Mạng thứ 7, nhà vua muốn ngự du Ngũ-Hành Sơn ở Quảng-Nam, Ông dâng sớ cản ngăn đại lược như :"Nhà vua đi tuần hành, dân trong hạt chẳng vui mừng, nhưng nay khoảng tháng 4, tháng năm mùa hạ, mùa lúa không được tốt, lại đang lúc thời tiết cấy cày, trồng trọt, nếu dân lo cung đón nhà vua thì được việc này, mất việc kia.Nay xin tạm đình để dân dốc sức vào việc ruộng nương..."Lá sớ của Ông làm vua tức giận và nghi các quan ở Quảng-Nam làm việc bê-bối, nên vua cử Ông Vũ-Duy-Tân đến điều-tra hư thật. Ông này lại nịnh hót đặt điều nào : Dân chúng đang mong vua đến, các quan nhũng lạm...
Vì thế, Ông bị nịnh thần dèm xiển, nên bị giáng chức nặng-nề, làm phận sự một người quét dọn bàn ghế tại tỉnh đường Quảng-Nam và nhà vua cũng bãi bỏ cuộc ngự du Quảng-Nam. Tuy nhiên, Ông không than van, đến khi vua hiểu được lòng của Ông, thì được bổ nhậm chức Đô-Sát Viện Ngự-Sử, Sung Cơ Mật-Viện Đại-Thần. Đến năm 1843 thuộc vua Thiệu-Trị thứ 3, có một luồng khí bạch vắt ngang trời, vua xuống chiếu cầu lời trực ngôn, Ông dâng sớ chỉ trích khéo vua và tố cáo sự thối-nát hành-chánh địa-phương, đồng thời Ông đề-nghị biện-pháp cải-thiện, Ông được vua Thiệu-Trị khen ngợi. Vua Tự-Đức lên ngôi bổ Ông làm Thượng-Thơ Bộ-Lại, đến năm Tự-Đức thứ hai, Ông được cử làm Giảng Quan ở tòa Kinh-Diên mới thiết-lập và hai năm sau được cử Ông làm Phó Sứ Lãnh-Tuần Phủ Gia-Định kiêm chức Lãnh Đốc các đạo Vĩnh-Long và Định-Tường, Biên Hoà, An-Giang và Hà-Tiên (Trong khi Ông Nguyễn-Tri-Phương làm Nam Kỳ Kinh Lược Chánh Sứ). Trong chức vụ này, Ông lúc nào cũng nghĩ đến ích nước lợi dân, nên Ông lại dâng sớ điều-trần để cải-tổ, được vua chấp thuận và khen-ngợi. Năm 1853, Ông được gọi vể triều để lãnh chức Hiệp-Biện Đại-Học Sĩ Lãnh Thượng Thơ Bộ Binh. Tháng chạp năm 1856 thuộc Tự-Đức thứ 9, Ông được cử Tổng-Tài Quốc-Sử để soạn bộ Khâm-Định Việt-Sử Thông-Giám Cương-Mục. Nước Pháp và Tây Ban Nha liên minh đánh Việt-Nam, gồm 14 chiếc thuyền chở 3000 quân dưới quyền chỉ huy của Rigault de Genouilly, ngày 24-7 năm Mậu Ngọ 1858 đến đánh Đà-Nẵng, triều đình cử Ông Nguyễn-Tri-Phương chống giữ, quân giặc thấy khó chiếm, bèn bỏ ý định đánh Huế, quay vào Gia-Định năm 1959 để đánh chiếm thành Gia-Định sau hai ngày giao tranh, chiếm được hơn 80.000 ký thuốc súng, 200 khẩu đại bác và một số tiền điếu rất lớn. Các quan bày tỏ lập-trường về việc chiến hay thủ, Ông dâng sớ bàn đại lược như sau : "Thiên hạ đất rộng, công việc rất nhiều, ở chỗ việc nhiều, cai trị chỗ đất rộng, cốt làm cho yên mà thôi. Theo sức người mà dạy, không khó nhọc mà thành công, noi phép mà cai trị, quan lại quen mà dân yên, cho nên lợi không gắp trăm thì không đổi phép, công mà không gắp mưu thì không đổi đồ dùng. Làm cái kế ngày nay cốt nhứt nuôi dân chăm cày cấy, nuôi lính đủ ăn, lưu ý như thế thì sức dân được thư thả mà quân có chỗ dạy, sức đất không bỏ phí mà lương có chỗ ra, quân giỏi,
lương đủ thì như nước chảy cuồn cuộn không hết, thì hoặc đánh hoặc giữ, không việc gì là không nên, đối với việc dân yên nước thịnh, may ra bổ ích đôi chút ..." Vua Tự-Đức khen rằng : "Lời nói đều có cốt yếu, bọn tân tiến không thể ví nổi, chỉ nên thực lòng cố sức giúp trẩm, đời sau chắc có tiếng khen". Kế đến : Ngày 25-2-1861 thành đồn Kỳ-Hòa (Chí-Hòa) thất thủ em Ông Nguyễn-Tri-Phương là Nguyễn-Duy tử trận, ông Phạm-Thế-Hiển bị thương nặng mấy hôm sau thì chết, riêng Ông Nguyễn-Tri-Phương cũng bị thương phải bỏ đồn rút quân về Biên-Hòa. Ngày 12-4-1861 Page hạ thành Mỹ-Tho; ngày 9-9-1861 Đề Đốc Bonard thay Charner chiếm thành Biên-Hòa và ngày 28-3-1862 Bonard chiếm thành Vĩnh-Long. Trước tình thế nguy-ngập, vua Tự-Đức cử Ông và Ông Lâm-Duy-Hiệp vào Nam-Kỳ để thương-thuyết hầu tìm cách cứu vãn tình thế, cuộc thương-thuyết diễn ra tại Sài-Gòn, có Đô-Đốc Bonard đại-diện quân Pháp và tướng Palanca đại-diện Tây-Ban-Nha (Y Pha Nho) . Kết-quả, bắt buộc phải ký hòa-ước vào ngày 5-6 dl năm 1862 nhằm ngày 9 tháng 5 âl năm Nhâm-Tuất, quân giặc ở thế thượng phong, gồm 12 khoản, trong đó những khoản làm cho dân-tộc chúng ta khổ tâm như :
Khoản 3 : Nhường cho Pháp các tỉnh : Biên-Hòa, Định-Tường, Gia-Định và đảo Côn-Nôn. Người Pháp được đi lại trên sông ngòi Nam-Kỳ.
Khoản 5 : Người Pháp và người Tây-Ban-Nha được buôn bán ở Đà-Nẵng, Đà-Lạt và Quảng-Yên.
Khoản 8 : Nước Đại-Nam tứcViệt-Nam phải trả 4 triệu đồng chiến phí trong hạn 10 năm...
Hòa-ước Nhâm-Tuất ký xong, vua Tự-Đức và các triều không hài lòng và chủ trương : "Việc nhường đất, bồi tiền như thế không hợp lý, nhưng các điều ước mới định mà cãi nghị ngay thì họ sẽ không đồng ý". Ngoài ra, vua Tự Đức không bắt tội Ông Phan-Thanh-Giản mà còn cử Ông làm Tổng-Đốc Vĩnh-Long để từ từ thương chước để chuộc lại lổi lầm trước kia. Tháng 11-1862 Ông Phan-Thanh-Giản yêu cầu Pháp trả lại Vĩnh-Long, nhưng Pháp cho hay, chỉ trả lại khi nào Ông Quản-Cơ Trương-Định thôi đánh Pháp. (Bởi vì, khoảng thời gian trước và sau khi ký hòa-ước Nhâm-Tuất cho đến mất trọn 6 tỉnh thuộc Nam Kỳ, các sĩ phu và dân chúng thuộc 6 tỉnh (Nam Kỳ) rất uất hận nổi lên chống cự giặc ngoại xâm, dầu biết võ khí thô sơ nhưng với lòng yêu nước nồng nàn cao độ họ đã làm cho quân Pháp điên đảo, trong số những người cầm đầu lúc bấy giờ có các Ông : Trương-Định, Nguyễn-Trung-Trực, Nguyễn-Hữu-Huân (Thủ-Khoa-Huân), Võ-Duy-Dương tức Thiên-Hộ-Dương, Đức Cố Quản Trần-Văn-Thành .v.v.).

Sau đó, đề cử sứ bộ sang Pháp và Tây Ban Nha (Y Pha Nho) để xin chuộc lại gồm có : Chánh sứ toàn quyền Ông Phan-Thanh-Giản, Phó sứ là hai Ông Phạm- Phú-Thứ và Ngụy-Khắc-Đản, còn Ông Trương-Vĩnh-Ký làm thông ngôn. Để người Pháp giúp phương tiện cho sứ bộ, triều đình Huế lấy cớ là để đáp lễ Pháp Hoàng đã phái người đến chúc mừng vua Tự-Đức nhân dịp ký hòa-ước 1862. Người Pháp bằng lòng cho mượn tàu Européen và cử Aubaret, Rieunier đi theo hướng dẫn, nhưng phía Việt-Nam phải trả mọi phí tổn. Sau 2 tháng 7 ngày trên tàu, phái đoàn mới đến nước Pháp, được đón rước rất trọng thể và mãi đến ngày 7-11-1863 được vào bệ kiến vua Napoléon Đệ Tam tại điện Tuileries theo nghi lễ ngoại giao thật long trọng. Ít hôm sau, bộ ngoại giao Pháp mời sứ bộ tới và hứa sẽ nghiên-cứu rồi sửa đổi lại hòa-ước 1862 và sẽ ký một hòa-ước mới. Ông Phan-Thanh-Giản tuyên-bố đại lược rằng : "Sứ bộ Việt-Nam xin chuộc 3 tỉnh Miền Đông và Việt-Nam sẽ trả mỗi năm 2 hay 3 triệu hoặc 40 triệu một lần. Người Pháp có quyền cư trú tại 3 hải cảng để tự do buôn bán, đồng thời Việt-Nam nhượng cho Pháp hải cảng Sài-Gòn" Chánh Phủ Pháp chấp-thuận soạn thảo hòa-ước mới để thay thế hòa-ước 1862 trước kia, đồng thời trao cho sứ bộ Việt-Nam trước khi lên đường sang Tây-Ban-Nha. Bởi vì, nước Pháp lúc đó đã thâm lủng 972 triệu quan Pháp, nên vua Napoléon lẫn Tổng-Trưởng Tài-Chánh đều chủ trương trao lại đất choViệt-Nam để lấy tiền. Do vậy, sứ bộ do Ông Phan-Thanh-Giản thành-công, còn được đưa đi xem các nơi tại Pháp và Tây-Ban-Nha (Y Pha Nho) rất văn-minh của xứ người.Ngày 24-3-1864, sứ bộ về đến Sài-Gòn.


Vua Tự-Đức và triều thần đều vui mừng. Vua Tự-Đức bèn phong Ông làm Thượng Thơ Bộ Lại như cũ. Nhưng thực tế, triều đình Huế đã mừng hụt, vì phe thực-dân đã vận-động để chống lại việc cho chuộc đất, đứng đầu là các nhân vật thuộc bộ hải-quân và thuộc địa như : Chasseloup Laubat, Bonard, De La Grandière ...vì thế vua Napoléon đổi ý không cho chuộc lại đất. Tháng 2-1865, Aubaret tới Huế cho hay không có hòa-ước mới và yêu cầu vua Tự-Đức cho trả tiền chiến phí, đồng thời phải cấm nghĩa-sĩ chống Pháp. Như thế, việc chuộc đất hoàn-toàn thất bại vì kẻ mạnh trở mặt, muốn thế nào cũng được, làm cho Ông Phan-Thanh-Giản lại bị vua Tự-Đức tức giận cách lưu.


Đây là lần Ông bị giáng chức thứ sáu, tội nghiệp cho Ông lúc này đã 70 tuổi. Sau đó, dã tâm của giặc Pháp càng ngày càng rõ rệt là muốn nuốt trọn Nam Kỳ lúc bấy giờ có 6 Tỉnh, các lực-lượng nghĩa-sĩ chống giặc ngoại-xâm nổi lên đánh phá khắp nơi. Trước tình thế đó, Vua Tự-Đức lại cử Ông Phan-Thanh-Giản vào Nam, vì nghĩ rằng người Pháp đã biết Ông, với chức Hiệp Biện Đại Học Sĩ Bộ Hộ, Thượng Thơ Sung Kinh Lược Sứ thuộc 3 Tỉnh An-Giang, Vĩnh-Long và Hà-Tiên. Ông xin từ chức vì cớ tuổi già, nhưng không được vua chấp thuận và trước khi đi Ông có tâu rằng : "Chánh sách của Ông là luôn luôn tuân đúng theo hòa-ước".



Vua Tự - Đức cũng ngỏ ý : "Muốn hoà-bình cho dân-tộc được yên ổn, nhưng không nên vì lẽ ấy mà khuất-phục tình hình một cách thụ động". Về phía thực-dân Pháp, De La Grandière (De Lagrandière?) đã thảo kế-hoạch đánh chiếm luôn ba tỉnh Miền Tây (Nam Kỳ). Ngày 15-6-1867, De Lagrandière rời Sài-Gòn xuống Vĩnh-Long với 17 chiến hạm và hắn nhờ Cố Dương đưa thơ mời Ông Phan-Thanh-Giản xuống soái hạm để cho biết lý-do động binh của hắn. Ông và Án Sát Võ-Doãn-Thanh cố-gắng thương-thuyết, nhưng bọn thực-dân đã quyết-tâm cướp nước, thì làm sao còn thương thảo được, hai Ông hoản binh, hứa sẽ nộp thành với điều-kiện yêu cầu đừng sách nhiễu dân và tiền với lúa trong kho vẫn phải để Việt-Nam nắm giữ. De La Grandière ưng thuận, nhưng khi hai Ông trở về thành vào ngày 20-6-1867, thì thành Vĩnh-Long đã bị quân Pháp chiếm. Sau đó, đến thành An-Giang mất ngày 22-6-1867 và thành Hà-Tiên cũng bị quân Pháp chiếm luôn vào ngày 24-6-1867 (Theo sách Việt-Nam Sử Lược của Ông Trần-Trọng-Kim viết : "Ông Phan-Thanh-Giản bảo các quan đành chịu nộp thành cho khỏi sự tai hại" nhưng không thấy dẫn chứng dựa theo tài-liệu nào? Chỉ thấy trong quyển La Geste Française en Indochine của Cura Taboulet tập 2, trang 518-519, đã dịch ra và in trong quyển quân-sự tập 3 của BTM do Ông Pham-Văn-Sơn biên soạn viết : Ông Phan-Thanh-Giản viết thơ buộc Tổng Đốc An-Giang và Hà-Tiên hạ vũ khi đầu hàng. "Nếu cần xin xem quyển Nguyễn-Đình-Chiểu về tác-giả và tác-phẩm trang 672" ).



Sau đó, Ông Phan-Thanh-Giản lấy tiền lúa nộp một phần cho Pháp để thanh-toán tiền bồi thường năm đó, rồi Ông ra sống tại một ngôi nhà tranh ở ngoài thành Vĩnh-Long. Chính tại nơi đây, Ông quyết-định chấm dứt cuộc đời của Ông. Có lẽ đó là lối thoát duy nhứt của Ông sau khi Ông đơn phương nộp thành trì cho Pháp mà không có sự ưng-thuận của triều đình, nhứt là trước đó vua Tự-Đức đã đặt hy-vọng bảo-vệ thành trì vào tay Ông. Ông đã hiểu mình phải làm gì, bởi vì thân làm tướng giữ thành mà để mất thành là một trọng tội, cho nên Ông tự xử lấy mình. Ông xếp tất cả áo mão và các tờ sắc-phong kèm theo tờ sớ chịu tội với triều đình rồi Ông bắt đầu tuyệt thực.


Sự tuyệt thực của Ông có ý-nghĩa là một biện pháp "ung dung tựu nghĩa" tức là bình-tỉnh đón nhận cái chết để đạt được nghĩa lớn tức là đền nợ nước. Các con cháu quì lạy khóc lóc nhưng Ông đã quyết không ai ngăn cản được. Ông vẫn bình tỉnh và sáng suốt khuyên con cái lo học-hành, không được làm việc cho Pháp, đồng thời bảo con cháu lo tang ma thật giản dị và Ông tự tay viết di bút để đề mộ bia cho Ông gồm 24 chữ Hán, viết thành 3 hàng được phiên âm như sau :
"Minh tinh thỉnh tỉnh nhược vô ứng thư,
Đại-Nam hải nhai lão thư sinh tính Phan chi cửu.
Diệc dĩ thử chí mộ".

nghĩa là : Xin bỏ tấm triệu, còn nếu không chịu bỏ thì chỉ nên viết : "Linh cữu của người học trò già họ Phan ở bãi biển nước Đại-Nam" mộ chí cũng đề như thế.
Đồng thời Ông làm thơ tuyệt mạng :

Thời trời, lợi đất, lại người hòa,
Há dễ ngồi coi phải nói ra.
Làm trả ơn vua, đền nợ nước,
Đành cam gánh nặng ruổi đường xa.
Lên gềnh xuống thác thương con trẻ,
Vượt biển trèo non cam phận già.
Cũng tưởng một lời an bốn cõi,
Nào hay ba tỉnh lại chầu ba!

Và Ông tuyệt thực suốt 17 ngày mà không chết để chờ quyết định của vua Tự-Đức. Sau cùng, vào lúc nửa đêm mùng 4 rạng mùng 5 tháng 7 năm Đinh Mão 1867, Ông hướng về phương Bắc nơi có vua Tự-Đức để lạy 5 lạy và trước sự chứng kiến đau lòng của các con cháu, rồi Ông uống á-phiện với dấm thanh để tự vận. Lúc đó có nhiều người quan Pháp kính nể việc làm của Ông, bác sĩ hải-quân Pháp là Le Coniat đã tận lực cứu chửa, nhưng không cứu Ông được, nên phải trút hơi thở cuối cùng thượng thọ 71 tuổi và được các quan lớn nhỏ ở lục tỉnh cùng thân nhân bằng cố hữu về đông đủ để chịu tang và các con cháu đưa về an táng tại làng Bảo-Thạnh, quận Ba-Tri (Bến-Tre) đúng như ý muốn của Ông.



Khi hay tin Ông chết, các quan Việt-Nam và Pháp tới phúng điếu đều ngậm ngùi thương tiếc một công thần với 41 năm công cán suốt 3 triều đại là: 1.-Vua Minh - Mạng (1820-1840) tức con thứ ba của vua Gia-Long là Thánh-Tổ Nguyễn-Phúc-Đảm, thọ 50 tuổi, trị vì 20 năm và có 170 người con. 2.-Vua Thiệu-Trị (1841-1847) tức Hoàng-TháiTử của vua Minh-Mạng là Hiến-Tổ Nguyễn-Miên-Tông, thọ 37 tuổi và trị vì 6 năm. 3.- Vua Tự-Đức (1847-1883) tức con thứ hai củaVua Thiệu-Trị với Bà Thái-Hậu Từ-Dũ, quê ở Gia-Định (Nam Kỳ) là Hoàng-Thái Tử Dực-Tông Nguyễn-Hồng-Nhậm, thọ 55 tuổi và trị vì 36 năm.



Lúc làm Kinh-Lược trấn nhậm tỉnh Vĩnh-Long Ông có lập miếu thờ Đức Khổng Tử do Ông Nguyễn-Thông trông nom, khởi công năm Giáp Tý 1864 đến cuối năm 1866 hoàn-thành, đồng thời cất tòaVăn-Xương-Các chung trong đất Văn -Thánh tại làng Long-Hồ để khi rảnh rổi việc quan, Ông cùng các bạn văn nho họp luận bàn thi phú. Tòa Văn Xương-Các đến nay vẫn còn uy-nghiêm dưới nhiều cây cổ thụ trồng từ xa xưa, cách chợ Vĩnh-Long khoảng 3 cây số. Bên trong có thờ chân dung Ông và bài-vị Ông Võ-Trường-Toản. Riêng tại Miểu Quốc-Công nằm trong thị xã Vĩnh-Long cũng có thờ Ông, hai nơi này lúc nào khói hương cũng nghi ngút. Ngoài ra, năm 1966, chánh-quyền Tỉnh và thân hào nhân sĩ trước kia, cũng dựng tượng đồng bán thân Ông đặt tại công viên tại chợ Vĩnh-Long. Bởi vì, Ông là vị quan thanh-liêm, cương trực, hết lòng phục mệnh các vì vua và lo cho đất nước, dân tộc, lúc bấy giờ, cho nên Ông bị hành-động gian-xảo của giặc Pháp ở thế thượng phong về quân-sự cùng văn-minh tân kỳ của giặc Pháp (bởi vì, Ông đã thấy tận mắt khi cầm đầu sứ bộ sang Pháp), lúc nào cũng muốn cưỡng chiếm 6 tỉnh Nam-Kỳ cho bằng được.


Dù ai, ngoài Ông ra cũng không tránh khỏi kết-quả thiệt-thòi của giặc Pháp đưa đến. Vì thế, Ông đành thất thủ thành và đưa đến cái chết can-đảm. Trong khi đó, có tin từ triều đình Huế gởi vào : Bãi chức hàm của Ông, đục tên trên bia tiến-sĩ ngoài Huế để làm gương, cuối cùng đến năm 1885 vua Đồng-Khánh mới phục hồi chức hàm và đến năm 1924 vua Khải-Định mới phong thần cho Ông. Hơn nữa, sau khi Ông chết, hai con của Ông là: Phan-Tôn và Phan-Liêm đã nghe lời Ông căn dặn trước khi chết là : "không ra làm quan với Pháp" mà còn đứng lên chống Pháp. Vì vậy, khi Ông qua đời không những thân bằng quyến thuộc, các quan lớn nhỏ Việt-Pháp cùng đồng bào miền lục tỉnh đến nơi tiễn đưa Ông rất long-trọng và luyến tiếc một nhân tài không thể cưỡng lại tình thế lúc bấy giờ. Riêng Ông Nguyễn-Đình-Chiểu làm bài thơ điếu Ông, bằng chữ Nôm như sau :

Non nước tan tành hệ bởi đâu?
Dàu dàu mây bạc (trắng) cõi Ngao châu,
Ba triều công cán vài hàng sớ,
Sáu tỉnh cang (cương) thường một gánh thâu,
Ải (Trạm) Bắc ngày trông (chiều) tin nhạn (điệp) vắng,
Thành Nam đêm quạnh tiếng quyên sầu,
Minh tinh (sinh) chín chữ (*) lòng son tạc,
Trời đất từ đây mặc gió thu.

(*) Ông Phan-Thanh-Giản viết di bút để lại cho các con cháu có 11 chữ là : Đại Nam hải nhai lão thư sinh tánh Phan chi cửu có nghĩa là "Linh cữu của người học trò già họ Phan ở bãi biển nước Đại-Nam". Như vậy, chữ "cữu" là cuối chữ của câu 11 chữ do Ông Phan-Thanh-Giản viết rớt đúng chữ "linh" thì rất đúng quy tắc.

Bởi vì, theo quy-tắc thời xưa, khi viết minh tinh (tấm triệu) hay mộ bia bắt buộc phải chú ý đến 4 chữ : Quỷ, Khốc, Linh, Thính và phải tôn trọng quy tắc: "Nam Linh, Nữ Tính, bất dụng Quỷ Khốc nhị tự". Nhưng tại sao Ông Nguyễn-Đình-Chiểu là đồ nho lại viết 9 chữ và cắt bỏ hai chữ Đại-Nam có ý nghĩa gì ? Theo thiển nghĩ lúc bấy giờ ở Nam Kỳ lục tỉnh đã bị giặc Pháp chiếm, thì không thể dùng chữ Đại-Nam mà phải cắt bỏ để trách khéo Ông Phan-Thanh-Giản? và có ý để Ông Phan-Thanh-Giản thành Quỷ sau khi chết, bởi để mất Nam Kỳ.



Hơn nữa, câu thơ chót Ông Nguyễn-Đình-Chiểu kết bằng chữ gió thu (tức gió mùa Thu, theo ngũ-hành thuộc Kim, theo phương hướng thuộc hướng Tây) ý nói lục tỉnh Nam Kỳ giờ đây do giặc Pháp cai trị là để gói trọn sự thống hận đổ trút hết tội tình lên Ông Phan-Thanh-Giản, giống như hành động vua Tự-Đức vậy.

Xin xem bảng kê dưới đây sẽ thấy rõ hơn :

Quỷ Khốc Linh Thính Quỷ Khốc Linh Thính Quỷ Khốc Linh
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Đại Nam hải nhai lão thơ sanh tánh Phan chi cữu
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Quỷ Khốc Linh Thính Quỷ Khốc Linh Thính Quỷ

Ngoài ra, Ông Nguyễn-Đình-Chiểu không dừng ở đây, lại làm thêm bài thơ điếu Ông Phan-Thanh-Giản bằng chữ Hán, không kém sự phiền giận của Ông. Xin trích dẫn như sau :

"Bỉnh tiết tằng lao sinh Phú Bật,
Tận trung hà hận tử Trương Tuần,
Hữu thiên lục tỉnh tồn vong sự,
Nam đắc thung dung tựu nghĩa thần..."

Với 4 câu thơ trên Ông Nguyễn-Đình-Chiểu, mượn Ông Phú-Bật ở đời nhà Tống được vua cử đi sứ để thuyết phục được giặc Khiết-Đan và lấy lại được đất cho nhà Tống, còn Ông Phan-Thanh-Giản cũng được cử đi sứ, nhưng không thành công. Riêng Ông Trương-Tuần ở đời nhà Đường giữ thành Tuy Dương, chống giặc An-Lộc-Sơn, đã chiến đấu đến cuối cùng, thành mất Ông Trương Tuần chết theo thành, còn Ông Phan-Thanh-Giản không theo gương người xưa, chết tức khắc theo thành?. Vì thế, việc còn mất lục tỉnh, còn có trời. Nhưng, Ông Phan-Thanh-Giản muốn ung dung làm thần (tựu nghĩa thần) thì thật khó lắm thay! Quả thật, Ông Nguyễn-Đình-Chiểu, là con người vì yêu nước nồng-nàn, cho nên việc mất lục tỉnh Nam-Kỳ làm Ông tức giận tột cùng. Vì thế khi Ông Phan-Thanh-Giản chết, Ông làm hai bài điếu để hờn giận, căm thù thật đáng sợ hơn là thương tiếc Ông Phan-Thanh-Giản lâm vào tình trạng tiến thối lưỡng nan lúc bấy giờ.
Qua những trích dẫn vừa qua, chúng ta thấy được Ông Phan Thanh Giàn đáng được tôn kính Vinh Danh, bởi vì Ông là Nhân Tài Đạo Đức, Cương trực, Thanh Liêm, Trung Quân Ái Quốc và Thương Dân suốt đời, giống như các bậc danh nhân ngày xưa, đáng cho thế hệ chúng ta và kế tiếp sau này tôn vinh và ngưỡng mộ mãi mãi.

Để biểu lộ tôn kính đối với các bậc tiền nhân bằng hành động, không gì bằng mỗi khi có dịp chúng ta qua Tiền Giang hay Hậu Giang thuộc miền Nam Việt Nam, xin nhín chút thời giờ quý báu đến Bến Tre để thăm các lăng mộ của các Ông : Nguyễn Đình Chiểu, Phan Thanh Giản, Võ Trường Toản...
Nếu du khách muốn đi thăm viếng mộ Ông Nguyễn-Đình-Chiểu ở ấp Vĩnh-Đức-Trung, làng An Đức, quận Ba-Tri, Tỉnh Bến Tre (Kiến - Hòa trước kia), trước hết phải đến Mỹ-Tho thuộc Tỉnh Tiền-Giang (Định-Tường trước kia) tìm bến bắc Rạch Miểu, để qua con sông Tiền Giang, kế đến lấy xe đò đi về Thị Xả Bến-Tre khoảng 12 cây số, rồi đi tiếp về chợ quận Ba-Tri khoảng 35 cây số, thì thấy lăng mộ Ông Nguyễn-Đình-Chiểu.

Muốn đi thăm lăng mộ quý Ông : Võ Trường Toản,
Phan Thanh Giản phải đi như thế nào ?


Muốn đi thăm lăng mộ Ông Võ-Trường-Toản, khi đến chợ quận Ba Tri, sẽ thấy có ngã ba, phải quẹo trái (nhớ đừng quẹo mặt sẽ đi trở lại ngôi mộ Ông Nguyễn-Đình-Chiểu đã thăm) và đi hướng Phú Lễ trên 15 cây số, để đến ấp 4, xã Bảo Thạnh, Quận Ba Tri (Bến Tre) sẽ thấy lăng mộ Ông Võ-Trường-Toản khang trang như sau :



Rồi chúng ta đi tiếp khoảng 300 thước thì thấy ngôi mộ Ông Phan Thanh Giản, do anh Phan Thanh Nhàn là người cháu sáu đời của Ông săn sóc dưới đây :
Mới đây, vừa nhận được tin mừng, chánh quyền Việt Nam đã khôi phục danh dự Cụ Phan Thanh Giản, xin trích dẫn các trang nhà Bến Tre và Báo Tuổi đăng nh? sau : -
Cụ Phan Thanh Gi?n Được Lịch Sử Tôn Vinh
Ng??i vi?t : Thu Th?y (B?o tàng B?n Tre)
28/02/2008
Phan Thanh Giản sinh năm 1796 mất năm 1867, quê quán tại xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri. Ông là một danh nhân của ?ất Bến Tre. Cuộc đời ông là những ngày tháng trắc trở, gian truân từ lúc sinh ra cho đến cuối đời. Ông là v? tiến sĩ đầu tiên của đất Nam kỳ, thi đỗ vào năm 1826, rồi làm quan dưới 3 triều nhà Nguyễn : Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Ông là một người tài giỏi, một nhà văn, nhà thơ, và là một v? quan thanh liêm, ngay thẳng nên con đường hoạn lộ của ông cũng lắm nỗi thăng trầm.
Bi kịch cuối đời của ông gắn liền với giai đoạn các tỉnh Nam kỳ bị thực dân Pháp xâm chiếm, mà đỉnh điểm là sự kiện ba tỉnh miền Tây Nam kỳ gồm An Giang, Hà Tiên và Vĩnh Long lọt vào tay quân xâm lược Pháp lúc Ông đang được giao trọng trách Kinh lược sứ trấn giữ các tỉnh này.
Thành mất, Ông đã chọn cho mình cái chết như một v? tướng trung liệt, thành mất thì mất theo thành.


Th? hai 14-04-2008, 07:44 (GMT+7)
Cụ Phan Thanh Gi?n Xứng Đáng Được Tôn Vinh
TT (BẾN TRE) - Cục trưởng Cục Di Sản Văn Hóa Đặng Văn Bài vừa có công văn gửi UBND t?nh Bến Tre, cho biết Cục Di Sản Văn Hóa đã làm việc với Viện Sử học và cơ quan này có công văn nêu rõ các nhà Sử học đánh giá cao về công lao của Cụ Phan Thanh Giản trên nhiều lĩnh vực chính tr?, ngoại giao, văn hóa.


Cụ Phan Thanh Giản là người giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình nhà Nguyễn, nổi tiếng thanh liêm, đạo đức, có nhiều đóng góp lớn đối với lịch sử dân tộc trên các lĩnh vực văn học, sử học... Viện Sử học kết luận : "Với nhận thức mới trên quan điểm lịch sử cụ thể, nhân vật Phan Thanh Giản xứng đáng dược tôn vinh bằng nhiều hình thức khác nhau".
Cục Di Sản Văn Hóa đề ngh? UBND t?nh Bến Tre giao các cơ quan chức năng kiểm kê các di tích liên quan ?ến Cụ Phan Thanh Giản, trên cơ sở đó lập kế hoạch tu bổ, tôn tạo, phát huy giá tr? di tích. Tại kỳ họp lần thứ 13 H?ND t?nh Bến Tre khóa VII (ngày 10 và 11-4-2008) đã thông qua việc đổi tên Trường THPT Ba Tri thành Trường THPT Phan Thanh Giản từ năm học 2008-2009.
Sắp tới tỉnh sẽ dựng lại tượng Cụ Phan Thanh Giản.
Lư THế NHã

Tuesday, March 24, 2009

BBC. NGUYỄN KỲ PHONG.* TRUNG QUỐC

Nguyễn Kỳ Phong Viết riêng cho BBCVietnamese. com từ Hoa Kỳ Sau cuộc "ẩu đả" ngày 8 tháng 3-2009 giữa Hải Quân Hoa Kỳ (HQHK) và Hải Quân Trung Quốc (HQTQ) ở phía nam Đảo Nam Hải, vài thập niên sau này khi các nhà quân sử ghi lại cuộc chạm trán đAu tiên giữa hai lực lượng hải quân, họ sẽ không có nhiều chi tiết hấp dẫn để viết. Và nếu các sử gia không giải thích rõ, đọc giả hậu thế có thể hiểu lầm " vũ khí " của hải quân hai cường quốc xử dụng trong cuộc đụng độ đó quá thô sơ, nếu không nói là giống như vũ khí thời Trung Cổ. Cuộc đụng độ đầu tiên có thể được ghi lại như sau: "... HQTQ dùng cần câu móc để cố gắng gi t đứt dây kéo máy truy tầm điện tử mà tàu HQHK đang dùng để thám thính. ... Và về phía HQHK, họ dùng vòi phun nước bắn ngăn chận các hải đỉnh Trung Cộng, khi tàu của Trung Quốc tiến đến quá gần. ... !" Bỏ đi tính chất khôi hài trong vụ đụng chạm vừa xảy ra ở Hải Nam, đây có thể có thể mở màn cho một chạy đua tranh giành ảnh hưởng ở một vùng biển đang có nhiều quốc gia tranh chấp, nhưng Hoa Kỳ cho đó là hải phận quốc tế, và khẳn định mọi thuyền bè có quyền tự do di chuyển qua lại. Hoa Kỳ cho biết, ngày 8 tháng 3-2009, trong khi tàu thám thính hải hình USNS Impeccable (T-AGOS 23) đang làm nhiệm vụ thA 1m sát địa hình lòng biển ngoài hải phận quốc tế, khoảng 110 cây số phDa nam Đảo Hải Nam, thì bị năm tàu của HQTQ tiến đến gần, rồi di hành qua lại trước hướng đi của tàu Impeccable một cách rất nguy hiểm. Có lúc tàu HQTQ đã tiến sát vào tàu Hoa Kỳ không hơn 10 thước. Thủy thủ đoàn tàu Impeccable đã dùng vòi nước chửa lửa xịt vào thủy thủ Trung Quốcđể ngăn cản không cho họ cập tàu gần hơn. Phía Trung Quốc cho biết họ có toàn quyền ngăn chận hoạt động trái phép của HQHK, vì Hoa Kỳ xâm phạm lãnh hải của họ. Trong khi Hoa Kỳ công nhận đặc quyền kinh tế của một quốc gia từ bờ biển ra đến ngoài khơi 200 dặm (300km); nhưng Hoa Kỳ chủ trương quyền tự do hải hành chỉ cách 12 d=E 1m (18km) ngoài khơi bờ biển của mọi quốc gia. Cô ng tác của tàu Impeccable là gì? Tại sao HQTQ lại có thái độ mạnh (nhưng áp dụng phương tiện yếu) với một tàu không võ trang? Và trong tương lai, nếu hộ tống hạm của HQHK lai vãng trong vùng biển Nam Hải, thì phản ứng của HQTQ ra sao? Điệp Vụ của Tàu USNS Impeccable (T-AGOS 23) USNS là tên viết tắt của United States Naval Ship. T là ký hiệu cho loại tàu bán quân sự và thuộc quyền điều khiển của Bộ Tư Lệnh Quân Vận Đường Biển (Military Sealift Command). Bán quân sự là vì tàu của HQHK nhưng do dân sự đi8 1u khiển. Error! Filename not specified. Tranh chấp Biển Đông Mỹ nói tàu Impeccable đang làm nhiệm vụ thám sát địa hình lòng biển ngoài hải phận quốc tế . Các tàu loại T phần lớn là loại tàu yểm trợ (như tàu cứu thương, công xưởng hạm, vận tải hạm, tàu tiếp dầu, nước ...) thuộc quyền xử dụng BB Tư Lệnh Military Sealift Command. AGOS là ký hiệu chỉ loA 1i tàu thám thính, vẽ bản đồ lòng biển, thâu thập âm thanh dưới nước, và tuần hành để yểm trợ cho các điệp vụ chống tàu ngầm. T-AGOS 23 chính thức được ghi là Ocean Research Ship trong danh bộ tàu của HQHK - nhưng cộng thêm khả năng yểm trợ tác chiến chống tàu ngầm. Ngày 8 tháng 3, chúng ta biết tàu Impeccable đang kéo máy truy tầm điện tử (hay thả máy truy tầm điện tử xuống đáy biển) ở phía nam Đảo Hải Nam, khi cuộc chạm trán xảy ra. Trước vụ chạm trán ngà y chủ nhật 8 tháng 3, HQTQ đã khiêu khích một tàu khảo sát khác của HQHK vài ngày trước đó. Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ cho biết, thứ tư ngày 4, một tàu thuộc Sở Tuần Tiểu Ngư Nghiệp Trung Quốcđã dùng đèn pha chiếu vào tàu khảo sát địa dư USNS Victorious (tương tự như tàu USNS Impeccable) trong khi tàu này đang hoạt động 180 cây số ngoài khơi Biển Hoàng Hải (vùng biển giữa Trung Quốcvà Đại Hàn). Hôm sau, một phi cơ trinh sát Y-12 của Không Quân Trung Quốc bay qua lại thật thấp ngang tàu USNS Victorious 12 lần. Sự có mặt của tàu Impecable ở Hải Nam không phải ngẫu nhiên; và công tác của tàu không đơn thuần như chỉ quan sát địa dư dưới lòng biển. Hoa Kỳ không lạ gì đối với tất cả địa hình miền duyên hải Trung Quốctừ Móng Cáy đến phía bắc của Biển Bắc Hải. Từ năm 1963, qua Kế Hoạch DeSoto, HQHK vừa thám sát vùng duyên hải Trung Cộng, vừa khẳn định lại chủ thuyết tự do di chuyển 12 dậm ngoài khơi bờ biển của mọi quốc gia. Hải Quân Trung Quốc cũng không lạ gì với những thám thính của Mỹ: chỉ trong năm 1964 Trung Quốclên tiếng phản đối HQHK đã xâm phạm lãnh h=E 1i của họ hơn 200 lần! (Cũng từ kế hoạch trinh sát hải phận De Soto này, chiến đỉnh Maddox của HQHK đã đi quá sâu và bờ biển của Bắc Việt, để gây ra vụ hải chiến Vịnh Bắc Việt vào tháng 8-1964 giữa Hoa Kỳ và Hải Quân CSVN). Gần đây nhất, giới quan tâm không quên vụ đụng nhau trên không giữa một phi cơ thám sát điện tử EP-3 của HQHK và chiến đấu cơ F-8 của Không Quân Trung Quốcvào đầu tháng 4-2001. Hai bên đã biết ý định của nhau quá rõ. Như vậy, tC3u Impeccable đang có công tác gì khác hơn ở chung quanh căn cứ tàu ngầm của HQTQ ở Đảo Hải Nam? Hoa Kỳ Lo Ngại Khả Năng Nào của HQTQ? Nói một cách tổng quát, Hoa Kỳ chưa quan tâm về HQTQ như là một lực lượng đáng ngại - không phải trong lúc này, hay là trong tương lai gần. Tài liệu Quốc Phòng Hoa Kỳ cho thấy, tổng cộng lực lượng của ba Hạm Đội Bắc Hải, Đông Hải, và Nam Hải của HQTQ, chỉ bằng một Hải Đoàn HB Am Đội Xung Kích (Carrier Strike Group) của HQHK - và HQHK có ba Hải Đoàn Hạm Đội Xung Kích ở Tây Thái Bình Dương. HQHK cho biết họ không lo ngại khả năng vũ khí của HQTQ trên mặt nước, như chiến đỉnh, hàng không mẫu hạm, pháo hạm, không lực hải quân. ... Hoa Kỳ quan tâm về những vũ khí HQTQ đang thử nghiệm và áp dụng dưới mặt nước, như mìn dưới nước, thủy lôi, và tàu ngầm. Đây là những loại vũ khí rẻ tiền, dể sản xuất và dể ngụy trang - nhưng rất hiệu nghiệm để ngăn chặn đối phương, trong giai đoạn đối phương có thế mạnh Nhưng Hoa Kỳ quan tâm về những vũ khí HQTQ đang thử nghiệm và áp dụng dưới mặt nước, như mìn dưới nước, thủy lôi, và tàu ngầm. Đây là những loại vũ khí rẻ tiền, dể sản xuất và dể ngụy trang - nhưng rất hiệu nghiệm để ngăn chặn đối phương, trong giai đoạn đối phương có thế mạnh. Từ năm 2004 HQHK đã lên tiếng báo động về hai loại vũ khí HQ TQ đang phát triển và kiện toàn: Mìn nước và thủy lôi; và, tàu ngầm chạy bằng điện (qua máy phá điện diesel). Năm 2004 Đô Đốc Vermon Clark, Tư Lệnh HQHK, cho biết HQTQ đã gia tăng sản xuất, mua, hay nhờ sự giúp đỡ của các quốc gia tây phương (Pháp và Đức), để hạ thủy tiềm thủy đỉnh chạy bằng điện (battery-powered submarines). Tiềm thủy đỉnh chạy bằng điện có nhiều bất lợi và giới hạn, nhưng lợi điểm tối hậu là chạy rất êm, ít tiếng động, nên khó phát giác và truy lùng. Sự kiện này được nhắc lại vào tháng 1-2007, khi Đô Đốc Micahel G. Mullen, Tư Lệnh HQHK ( bây giờ là Tổng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ ) tiết lộ trước Ủy Ban Quốc Ph òng Hạ Viện, là vào tháng 10-2006, một tàu ngầm chạy bằng điện của Trung Quốc đã tiến sát đến Hàng Không Mẫu Hạm Kitty Hawk ở vùng biển Đảo Okinawa, trước khi bị khám phá. Đô Đốc Mullen cho biết ưu tiên của HQHK trong tương lai là phải cấp bách phát=2 0triển khả năng truy tầm tàu ngầm của Trung Cộng. Giới quan sát HQTQ cho biết thêm, chỉ trong 12 năm, từ 1995 đến 2007 năm, HQTQ đã hạ thủy tất cả 31 tàu ngầm, trong đó có ít nhất là 2 tàu ngầm nguyên tử. Theo dự đoán của Hoa Kỳ, đến năm 2020, HQTQ sẽ có ít nhất là 60 tiềm thủy đỉnh, trong đó hơn 30 tàu được xếp vào loại tối tân.Một loại vũ khí thứ hai của HQTQ gây chú ý cho HQHK là mìn dưới nước và thủy lôi ( Trong định nghĩa quân sự, mìn nước và thủy lôi khác nhau ở chB, thủy lôi có thể di chuyển đến mục tiêu; trong khi mìn nằm cố định ở một vị trí ) .Trong chiến lược hải quân, mìn nước là một phương tiện thích hợp nhất để ngăn cản, hay ít nhất gây nhiều đình trệ cho hướng tiến quân của đối phương lên miền duyên hải. Mìn rất rẻ để sản xuất, và dể dàng ứng dụng. Hoa Kỳ quan tâm đến một lọai thủy lôi-mìn mà HQTQ đặt tên là "tự hành thủy lôi" (zihang shuilei). Loại mìn này đưA 3c bắn ra từ tàu ngầm hay thả từ chiến đỉnh xuống biển. Mìn có trang bị động cơ để tE1 di chuyển. Khi đến một tọa độ đã định, động cơ ngừng và mìn chìm xuống lòng biển. Mìn-thủy lôi đó có ngòi nổ bằng từ trường (magnetic), âm thanh của sóng nước (wave-activated) , hay điều khiển bằng vô tuyến. Mìn nước là một chiến lược của HQTQ để chống lại lọai chiến đỉnh duyên hải ( Littoral Combat Ship, chiến đỉnh có khả năng hoạt động sát bờ biển và vùng nước cạn ) mà HQHK sắp trang bị . Nhưng mìn nước trang bị bằng chất nổ quy ước không làm cho các tư lệnh HQHK mất ngủ bằng mìn hay thủy lôi có đầu đạn nguyên tử chiến thuDt (bom/ đạn nguyên tử chiến thuật có sức tàn phá trong chu vi hai, ba hai cây số vuông). Đây không phải là một chiến lược mới lạ - HQTQ học lại từ chiến lược quân sự của Nga và Hoa Kỳ. Trong cao điểm của thời Chiến Tranh Lạnh của thập niên 50 và 60, Hoa Kỳ đã sản suất nhiều đại bác bắn đạn nguyên tử chiến thuật để trang bị cho quân đội NATO . Lý do Đồng Minh Tây Âu phải trang bị đại bác nguyên tử chiến thuật vì Nga và đồng minh Đông Âu có số lượng quân và xe tăng hơn gấp bốn lần khối NATO. Đối với HQTQ, việc xử dụng mìn nước nguyên tử là chuyện " chẳng đặng đừng " nhưng đó là một khả thể , nếu tình hình bắt buộc . Về khả thể nguyên tử chiến thuật này, các tư lệnh HQHK không có câu trả lời. Lực lượng hải quân hiện nay của Mỹ vẫn trội hơn Trung Quố c Chiến Lược "Biển Xanh" Của Hải Quân Trung Quốc Để những độc giả không rành về thuật ngữ của hải quân, từ "biển xanh" như trong câu văn "hải quân biển xanh," có ý chỉ hải quân có khả năng hoạt động xa ra ngoài đại dương ( nước biển xa bờ thì càng xanh ). Hàng không mẫu hạm là trung tâm của một hạm đội; và hạm đội là cột trụ của hải quân của một quốc gia. Để có một hạm đội có thể hoạt động vài ngàn cây số cách hải phận nhà, là một chuyện20không đơn giản cho HQTQ trong lúc này. Nhất là khi họ chưa có được một hàng không mẫu hạm. Năm 1998 Trung Quốc mua lại từ Ukraine một hàng không mẫu hạm đang đóng chưa hoàn tất - mẫu hạm chỉ có vỏ bên ngoài, chưa có máy móc hay trang bị bên trong. Sau khi mua mẫu hạm Varyag, Trung Quốcký hợp đồng để mua khoảng 50 phi cơ Su-33K, để thực tập cất cánh và đáp trên mẫu hạm. Theo các nhà quan sát quân sự, HQTQ mua mẫu hạm Varyag về để huấn luyện, biến chế thêm, hay dựa vào đó sản suất một hàng không mãu hạm20tương tự. Tuy nhiên ngay cả nếu HQTQ thành công tự đóng lấy một mẫu hạm lọai Varyag, thì khả năng hạm đội của HQTQ chưa có gì đáng nói. Chưa có hàng không mẫu hạm nên HQTQ không thể hoạt động xa căn cứ tiếp liệu. Chiến lược của HQTQ, như vậy, đặt trọng tâm vào hoạt động bảo vệ miền duyên hải - có nghĩa là sản xuất thêm nhiều tàu ngầm, mìn nước và thủy lôi. =0 A 0A Tin tức tình báo HQHK cho biết, Trung Quốc mua kỹ thuật chế mìn từ Nga; máy phát điện cho tàu ngầm, từ Pháp và Đức. HQTQ hy vọng số lượng nhiều sẽ thay cho khiếm khuyết kỹ thuật . Đúng như vậy: và số lượng là một trong những vấn đề gây trở ngại cho HQHK. Để đối phó với số lượng mìn, thủy lôi và tàu ngầm Đô Đốc Vermon Clark ra lệnh HQHK gia tăng thí nghiệm và sản xuất thêm " hàng ngàn, hàng chục ngàn máy báo động " để truy tầm và đánh dấu mọi di chuyển dưới nước của HQTQ . Qua quân lệnh của Đô Đốc Clark, đến đây chúng ta có thể đoán được sự hiện diện và mục đích của hai tàu " khảo sát địa dư biển " USNS Impeccable ở Nam Hải , và USNS Victorious ở Bắc Hải : rải máy truy tầm và định vị (đánh dấu vị trí) mìn nước hoạt động tàu ngầm ở vùng duyên hải Trung Cộng. Giả định Trung Quốc hạ thủy được một hàng không mẫu hạm vào năm 2012 , HQTQ vẫn còn nhiều khiếm khuyết trong tương quan đối với hải quân của các cường quốc. Những khuyết điểm quan trọng như, thiếu hoàn hảo về hệ thống C4ISR (Control, Command, Communication, Computer, Intelligence, Surveillance and reconnaisance/ chỉ huy, điều khiển, truyền tin, điện toán, tình báo, canh chừng và thám sát). HQTQ còn yếu về chiến tranh chống tàu ngầm, chống khB 4ng kích, và chống thủy lôi. Quan trọng hơn hết, khả năng của HQTQ bị giới hạn toàn diện khi kỹ thuật đóng tàu chiến của Trung Quốc còn bị phụ thuộc vào các quốc gia Tây phương. Hiện nay Không Quân Trung Quốc đã mua được máy bay tiếp tế xăng trên không và đang thực tập kỹ thuật này. Phải có khả năng tiếp tế xăng trên không thì Không Lực HQTQ mới có thể hoạt động song song với mẫu hạm trên một mặt trận vài ngàn cây số. Trong tương quan quá chênh lệch so với đối phương , HQTQ cố gắng thực tập và trang bị những gì họ có thể làm thuần thạo nhất: sản suất tàu ngầm nhỏ, chế thêm mìn nước và thủy lôi, và dùng tàu ngầm làm phương tiện thả mìn . Như đã nói ở trên, tổng cộng hỏa lực ba Hạm Đội của HQTQ chỉ tương đương bằng một Hải Đoàn Mẫu Hạm Xung Kích ( Carrier Strike Group) của Mỹ. Như là một Quân Chủng, HQTQ có 59 tiềm thBy đỉnh, trong đó chỉ có 5 chiếc chạy bằng nguyên tử. 62 chiến đỉnh; 54 vận tải hạm đ bộ; và, 46 phi cơ tuần tiểu biển có trang bị hỏa tiển. Để so sánh, Hoa Kỳ có 3 Hải Đoàn Mẫu Hạm Xung Kích ở Tây Thái Bình Dương (là vùng biển từ Đảo Guam đến eo biển Malacca của Singapore). Phản Ứng Của Hải Quân Hoa Kỳ Đối Với Chiến Lược Của HQTQ Trong hai tường trình mới nhất về khả năng của HQTQ, một tường trình do chính Quốc Hội Hoa Kỳ soạn thảo (China Naval Modernization: Implications for U.S. Navy Capabilities - Background and Issues for20Congress, November 19, 2008), và một đến từ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ (Annual Report to Congress, Military Powe r of the People's Republic of China 2008), cả hai tường trình đều cổ vũ chiến lược canh chừng , định vị và trinh sát thường trực hoạt động của HQTQ. HQHK cổ võ một chiến lược thụ động như vậy, vì trên thực tế, HQTQ chưa hoạt động đươc xa, và chưa có những thái độ gây hấn rõ ràng ở Thái Bình Dương - cho đến khi HQTQ thật sự có được một lực lượng hàng không mẫu hạm. Hải Quân Thế giới không ngạc nhiên ha y bàn tán khi những quốc gia như Ấn Độ, Á Căn Đình, hay Ba Tây có hàng không mẫu hạm. Nhưng thế giới quan tâm khi HQTQ có được khả năng đó. Vì khi có hàng không mẫu hạm, Trung Quốcsẽ ngự trị vùng biển Tây Thái Bình Dương và vùng Đông Nam Á. Lặp lại lời tuyên bố của Đô Đốc Vermon Clark, để đối phó với HQTQ, Hoa Kỳ phải chế biến và thử nghiệm , " hàng ngàn, hàng chục ngàn" máy truy tầm để canh chừng, trinh sát và định vị những vũ khí dưới mặt nước của HQTQ. Thử nghiệm có nghĩa là Hoa Kỳ sẽ rải những máy truy tầm ở những miền duyên hải Trung Quốcvà những vùng có tàu ngầm hoạt động. Trước đây, HQHK dùng một số sensor (máy truy tầm và báo động) cần có sự hoạt động song song của phi cơ: Sensors thả xuống biển , nằm lơ lững trên mặt nước , hay lưng chừng trên đáy biển. Hàng ngày hải quân phải cho lọai máy bay P-3 Orion ba y sát trên mặt biển để thâu lại những tín hiệu được máy sensors thâu lại trong 24 giờ qua. Trong thời gian gần đC3y HQHK đã thử nghiệm hai lọai sensors mới, tối tân và hữu hiệu hơn: hai loại có tên là Twin-line Thin-line (TLTL), và vector-sensor towed arrays (VSTA). Máy có khả năng truy tầm chu vi rộng, phân lọai mục tiêu, và xác định vị trí mục tiêu chính xác hơn, và có thể tắt mở từ xa để tiết kiệm pin. Nhưng tiện lợi nhất, là máy có thể tự gởi đi tin tức thẳng lên vệ tinh bay trên trời, không còn cần phi cơ bay qua lại hàng ngày để thu lượm tin tức như trước. Với một sB suy đoán e dè của người viết, nhiệm vụ của hai tàu USNS Immpeccable và USNS Victorious trong hai ngày 4 và 8 tháng 3 vừa qua, không gì khác hơn là kéo (và có thể thả xuống lòng biển) những máy VSTA 9 1ã nói trên. Trong lúc HQTQ chưa có được hàng không mẫu hạm để ra uy, họ tạm thời dùng cần câu móc để "chọt" hải đỉnh Hoa Kỳ. Tương tự, khi thực lực của HQTQ chưa lộ liễu và đáng ngại, súng phun nước là đối phó vừa đủ của HQHK trong hoàn cảnh nhất thời. 0A Nhưng có thể hai bên sẽ không xài đồ chơi này lâu : Ngày 10 tháng 3, Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ cho biết họ sẽ gởi chiến hạm có trang bị hỏa tiễn USS Chung-Hoon (ĐG 93) đến vùng biển nam Đảo Hải Nam, để hộ tống USNS Imppeccable. Đây là một lối "chơi chữ" của HQHK. Chiến đỉnh USS Chung-Hoon là tên của Đề Đốc Gordon Pai'ea Chung Hoon. Đề Đốc Chung Hoon là người Mỹ gốc Tàu, sinh ra ở Hawaii, tốt nghiệp Võ Bị Hải Quân Annapolis năm 1943. Nghe nói Trung Qu9 1ccũng sẽ gởi một tuần dương đỉnh đến vùng biển Nam Hải, với lời tuyên bố là họ sẽ bảo vệ lãnh hải đến cùng trong trường hợp cần thiết. Về tác giả : Nhà biên khảo Nguyễn Kỳ Phong, hiện sống ở Mỹ, là tác giả nhiều bài báo và sách viết về chiến tranh Việt Nam. Tác phẩm gần đây của ông là Vũng lầy Bạch ốc - Người Mỹ và chiến tranh Việt Nam ( Tiếng Quê Hương, Virginia 2006 ) .

__._,_.___

TIN BUỒN VỀ TRƯỜNG KỲ

Nhà báo, nhạc sĩ Trường Kỳ qua đời

Monday, 23 March 2009 03:33 Cộng đồng Canada

Mississauga, Canada: Nhạc sĩ , nhà báo Trường Kỳđã đột ngột từ trần vào sáng ngày chủ nhật 22 tháng 03 năm 2009 nhằm ngày 26 tháng Hai năm Kỷ Sửu . Từ Montreal, ông đến Toronto để dự đêm ra mắt CD "Ơn Nghĩa Sinh Thành" của em Tường Vi được tổ chức tại Capitol Banquet Hall.
Sáng chủ nhật 22-03, ông cảm thấy mệt và được vị thân hữu nơi ông cư ngụ gọi xe cấp cứu chuyển vào bệnh viện thành phố Mississauga, Ontario và 1 giờ sau đó, ông đã từ trần tại nơi đây .
Trường Kỳ tên thật là Vũ Trường Kỳ sinh ngày 29 tháng 3 năm 1946 tại Hà Nội. Thuở nhỏ ông theo học tại trường Puginier cho đến lớp 11è , năm 1954. Năm 1956, ông tiếp tục theo học lớp 10è ( lớp Tư ) chương trình Pháp tại trường Aurore, gần ngã tư Cao Thắng và Phan Đình Phùng. Niên khóa 1958-1959, Trường Kỳ vào trường dòng La Salle Taberd. Ông đậu Bacc 2è ( Tú tài toàn phần) vào năm 1966 và ghi danh vào đại học Luật Khoa.
Ông là một khuôn mặt đi đầu trong phong trào phát triển nhạc trẻ Việt nam vào đầu thập niên 60. Trong nhiều năm, ông cùng Jo Marcel, Tùng Giang, Nam Lộc, v.v.… đã đứng ra tổ chức thành công nhiều cuộc trình diễn nhạc trẻ qui mô tại Sài Gòn: Đại Nhạc Hội Nhạc Trẻ Taberd liên tiếp từ năm 64 đến năm 1973 ( ngoại trừ năm 1968 ), Đại hội Nhạc Trẻ Ngoài Trời 1971, dưới sự yểm trợ của Tổng cục Chiến tranh Chính trị QLVNCH để gây quỹ cho Cây Mùa Xuân Chiến sĩ tại sân Hoa Lư. Đại Hội Nhạc Trẻ Thảo Cầm Viên từ 71 đến 74 và thực hiện chương trình nhạc trẻ hàng tuần "Hippies À Go Go" từ năm 67 đến 71. Ông từng có những biệt danh như: "Vua Nhạc Trẻ", "Lãnh Tụ Hippy".
Ông đã chuyển nhiều ca khúc ngoại quốc thành lời Việt trong sưu tập Tình Ca Nhạc Trẻ trong khoảng thời gian 1972-1973, phát hành và thu thanh trên các băng nhạc Tình Hồng, Tình Ca Nhạc Trẻ, Thế Giới Nhạc Trẻ … Trước năm 1975, ông viết phóng sự cho báo báo Kịch Ảnh, Màn Ảnh, phụ trách trang nhạc trẻ trên nhật báo Sống của nhà văn Chu Tử, cộng tác với các báo Tinh Hoa, Chính Luận, Tiền Tuyến, Thứ Tư…..
Tiểu thuyết Tuổi Choai Choai do ông viết được Jo Marcel và ông cùng Nam Lộc cùng thực hiện thành phim Vết Chân Hoang. Trước đó, Trường Kỳ và Jo Marcel đã cho ra mắt phim Thế Giới Nhạc Trẻ. Vượt biển năm 1979; được vớt lênNhật. Ông định cư tại Montreal Canda vào tháng 11.1980. Trường Kỳ cộïng tác với nhiều đài phát thanh : VOA,SBS,VOVN... Ông viết cho nhiều báo Việt ngữ tại nhiều quốc gia trên thế giới: Thời Báo Toronto, Canada, Thẩm Mỹ, Nghệ Thuật (Montréal, Canada) Trẻ (Nam California), Trẻ (Bắc Cali), Văn Nghệ Thời Báo, Kỷ Nguyên Mới, Việt Mercury... (Hoa Kỳ), Tivi Tuần san (Australia)...
Tác phẩm đã xuất bản:

Tuyển Tập Nghệ Sĩ 1, 2 , 3 và 4 (sưu tập, phỏng vấn, giới thiệu gần đầy đủ các nhạc sĩ, ca sĩ Việt Nam)
Một Thời Nhạc Trẻ, dày 384 trang.
Theo tin riêng của Thời Báo, thi hài ông sẽ được gia đình ông chuyển về Montreal để lo hậu sự. Cho đến chiều chủ nhật 22-03, bệnh viện vẩn chưa cho biết nguyên nhân khiến ông bất ngờ từ trần.

TRẦN BÌNH NAM * CHÍNH TRỊ QUỐC TẾ

Đã đến lúc Bắc Kinh biểu tỏ sức mạnh?

Trần Bình Nam



Đó là nhan đề bài báo "A Time for muscle-flexing” đăng trên tờ The Economist số 21 – 27 Tháng Ba 2009. Nội dung bài báo viết:

Tại Trung quốc tháng 12 vừa qua có một phong trào quần chúng đòi biểu dương sức mạnh vào dịp sinh nhật thứ 115 của Mao Trạch Đông ⁽¹⁾ và chính quyền Bắc Kinh không muốn dư luận quốc tế chú ý đến phong trào quần chúng này. Bài báo nhấn mạnh rằng phong trào này nẩy mầm từ tháng Ba năm trước, khi thế giới ủng hộ đức Dalai Lama và phản đối chính sách của Trung quốc tại Tây Tạng và bùng lên khi Trung quốc chiếm được nhiều huy chương nhất trong Thế Vận Hội mùa hè tháng Tám năm 2008. Vào cuối năm 2008 khi Hoa Kỳ và thế giới bị khủng hoảng kinh tế trầm trọng, Trung quốc bỗng nhiên thấy có cơ hội biểu dương sức mạnh kinh tế của mình.

Trong 20 năm qua, ngoài hai trường hợp Trung quốc làm dữ, thứ nhất là vụ 1995-1996 khi Đài Loan muốn đòi độc lập, thứ hai là năm 2001 đụng độ với Hoa Kỳ khi máy bay Trung quốc chạm máy bay trinh thám của Hoa Kỳ ngoài khơi Trung quốc, Trung quốc thường tỏ ra tự chế trong các chính sách liên quan đến thế giới theo đúng lời căn dặn của Đặng Tiểu Bình: lặn cho sâu, đừng đi trước, nhẫn nại quan sát và dấu kỹ khả năng của mình (keep a low profile, not take the lead, watch developments patiently, keep capacities hidden). Nhưng vào thời điểm này, nhân Tây phương đang yếu thế vì khủng hoảng kinh tế, hình như Trung quốc đang chuyển dần chính sách và “lên gân”. Trong chuyến thăm viếng Âu châu cuối tháng Giêng đầu tháng Hai (2009) vừa qua, thủ tướng Ôn Gia Bảo trong một cuộc nói chuyện tại đại học Cambridge nói sự phát triển của Trung quốc không đe dọa ai ⁽²⁾ mà là một sự lớn mạnh bình thường trong tinh thần hòa bình và hợp tác của một “siêu cường” (great power). Vì lý do tế nhị, khi phổ biến bản tin, Tân Hoa Xã đã dùng chữ “nước lớn” (great country) thay cho chữ siêu cường.

Cuối tháng Hai 2009, Trung quốc đã tiếp đón bà Hillary Clinton tân ngoại trưởng Hoa Kỳ một cách trọng thể vì bà Clinton đã đến Bắc Kinh với một thái độ khiêm nhượng yêu cầu Trung quốc hợp tác cùng giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Năm 1995 khi bà Clinton đến thăm Bắc Kinh (với tư cách một đệ nhất phu nhân của Hoa Kỳ) bà đã nhấn mạnh đến nhân quyền thì lần này bà nói không nên để vấn đề nhân quyền làm trở ngại sự hợp tác giữa hai nước để cùng giải quyết vụ khủng hoảng kinh tế và sự nóng dần của bầu khí quyễn .

Nhưng chỉ hai tuần lễ sau ngày bà Clinton rời Bắc Kinh, Trung quốc đã cho tàu chiến chận đường một chiếc tàu của hải quân Hoa Kỳ, chiếc USN Impeccable, khi chiếc Impeccable đang làm công tác đo đạc và dò tìm vật lạ dưới đáy biển (tàu ngầm Trung quốc?) trong vùng biển Đông, ngoài khơi Việt Nam chỉ cách bờ cực nam của đảo Hải Nam của Trung quốc 75 hải lý (125 km). Hải quân Hoa Kỳ vẫn có công tác theo dõi hoạt động quân sự của Trung quốc quanh bờ biển Trung quốc trong hải phận quốc tế. Trung quốc theo dõi sát các hoạt động này nhưng không lớn tiếng phản đối. Lần này, không phải tình cờ mà Trung quốc làm dữ, và để đáp ứng Hải quân Hoa Kỳ đã phái một khu trục hạm đến hộ tống chiếc Impeccable. Đáp lại Trung quốc phái một chiếc tàu kiểm soát ngư nghiệp đến trong vùng. Người ta không biết chiếc Impecable có tiếp tục công tác với tàu hộ tống không. Hình như Trung quốc không muốn làm cho vụ này nổ lớn như vụ máy bay Trung quốc và Hoa Kỳ đụng nhau trên không năm 2001, nhưng theo ông Shi Yinhong tại đại học Renmin thì Trung quốc cảm thấy cơ hội đã tới để chứng tỏ sức mạnh của mình với Tây phương.

Nhưng nếu Trung quốc còn dè dặt với Hoa Kỳ, Trung quốc không nhẹ tay với Âu châu. Trung quốc đột ngột hủy bỏ cuộc họp thượng đỉnh với Âu châu dự trù trong tháng 12/2008 chỉ vì tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đương kim chủ tịch Cộng đồng Âu châu đã tiếp đức Dalai Lama. Cuộc họp thượng đỉnh được dời lại vào cuối năm 2009, nhưng thủ tướng Ôn Gia Bảo Trung quốc vẫn không đến viếng Pháp trong chuyến công du qua nhiều nước Âu châu của ông cuối tháng Giêng đầu tháng Hai vừa qua.

Và nếu quan sát kỹ chúng ta thấy Trung quốc chưa từ bỏ chính sách “4 tiêu chuẩn” vàng của Đặng Tiểu Bình. Trung quốc tỏ ra không phấn khởi khi giáo sư Fred Bergsten gợi ý rằng chìa khóa giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới hiện nay nằm trong tay Hoa Kỳ và Trung quốc – mà ông đặt tên là nhóm G2-. ⁽³⁾

Chủ tịch Ngân Hàng Quốc Tế (World Bank) Robert Zoellick hưởng ứng ý kiến của giáo sư Bergsten trong một bài báo đăng trên tờ Washington Post ngày 6 tháng Ba 2009 lập luận rằng nếu không có cái nhân G2 thì thượng đỉnh G20 ⁽⁴⁾ gồm 20 nước có kinh tế mạnh trên thế giới không giải quyết được gì.


Nhưng giới chức Trung quốc không để cho ý tưởng này mê hoặc. Họ cho rằng đóng vai trò quan trọng trong nhóm “tưởng tượng” G2 có hại hơn là có lợi vì Hoa Kỳ chẳng bao giờ chịu từ bỏ thế thượng phong của mình và Trung quốc cũng không bao giờ tìm kiếm thế bá quyền (sic). Tuy nhiên trong bụng Bắc Kinh rất khoái vai trò quốc tế đang lên của mình. Một nhà ngoại giao Tây phương nói rằng cuộc gặp gỡ giữa tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và Chủ tịch Hồ Cẩm Đào của Trung quốc vào dịp họp khối G20 họp ngày 2/4/09 tới tại London còn quan trọng hơn hội nghị G20. Không biết Trung quốc sẽ đưa ra lá bài gì trước cuộc họp năm nay, nếu người ta nhớ rằng trước hội nghị G20 năm trước ⁽⁵⁾ Trung quốc đã làm cho dư luận quốc tế chú ý đến mình khi công bố một chương trình chi tiêu trong nước để thúc đẩy kinh tế (stimulus package) lên đến 4 tỉ nhân dân tệ (565 tỉ mỹ kim).

Tuy nhiên Trung quốc chưa muốn đẩy Hoa Kỳ ra khỏi vị trí ưu tiên. Trung quốc chỉ muốn tiếng nói của mình và của các nước đang phát triển khác trong Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) có trọng lượng hơn để cân bằng tiếng nói đang có ảnh hưởng gần như tuyệt đối của Hoa Kỳ. Trong cuộc họp báo ngày 13/3/2009 thủ tướng Ôn Gia Bảo nói rằng Trung quốc sẽ đóng góp cho IMF nhiều hơn để IMF có khả năng giải quyết khó khăn kinh tế thế giới hiện nay, và (thủ tướng họ Ôn không nói ra) đóng thêm bao nhiêu tùy theo tiếng nói của Trung quốc có trọng lượng đến mức độ nào. Có một số nước trong danh sách giúp đỡ của IMF vốn có ác cảm với Trung quốc và Trung quốc không muốn bỏ tiền ra để giúp các nước này.

Một số viên chức và nhóm chủ trương quốc gia quá khích tại Trung quốc muốn Trung quốc nên nhân dịp này tạo thế đứng mới trên thế giới. Một bài viết trên tờ Economic Reference (một tờ báo Anh ngữ của chính phủ Trung quốc) nói cuộc khủng hoảng hiện nay làm yếu các nước tiên tiến Tây phương về cả 3 phương diện kinh tế, chính trị và quân sự, và Trung quốc nên nhân cơ hội lịch sử này (historic opportunity – danh từ dùng trong bài báo) để củng cố thế lực. Họ chủ trương Trung quốc nên đổ nhiều tiền bạc vào các nước Đông Nam Á để giúp các nước này chấn hưng kinh tế, chận đứng sự bất ổn xã hội và do đó làm tăng thế đứng chiến lược của Trung quốc trong vùng .

Bài báo viết rằng Trung quốc nên mua nhiều cơ sở sản xuất tại Hoa Kỳ để có thêm hiểu biết kỹ thuật (know-how), và nếu Hoa Kỳ ngăn cản không cho Trung quốc mua, Trung quốc có thể dùng số lượng “đô la” Trung quốc đang có trong tay để làm áp lực. Một số viên chức cấp thấp của Trung quốc đã tung quả bóng “đe dọa” rằng Trung quốc có thể bán công khố phiếu của Hoa Kỳ (và làm giảm giá trị đồng mỹ kim) nếu như tổng thống Obama làm Trung quốc bất bình về vấn đề Tây Tạng, thí dụ như ông Obama tiếp đức Dalai Lama chẳng hạn. Người ta không tin Trung quốc sẽ dùng ngón đòn hạ cấp đó, nhưng sự việc ý đó được tung ra dư luận cho thấy thái độ tự tin của Trung quốc. Ngày 18/3 vừa qua Trung quốc đã dùng luật “chống độc quyền” ⁽⁶⁾ để chận không cho hãng nước ngọt Coca-Cola của Mỹ mua lại công ti đóng hộp nước trái cây Huiyuan của Trung quốc với giá 2.4 tỉ mỹ kim.

Mới đây trong Tháng Hai, Phó chủ tịch Trung quốc Xi Jinping (Tập Cẩm Bình) khi thăm viếng Nam Mỹ đã nói trước một cử tọa Hoa kiều tại Mexico rằng có những người nước ngoài có thói thích chỉ trích Trung quốc. Ông nói thêm rằng Trung quốc không xuất cảng nghèo khó và đói kém, Trung quốc không nhảy xổm vào chuyện của nước khác, vậy tại sao cái gì cũng đổ tội cho Trung quốc? ⁽⁷⁾ . Một số giới chức Trung quốc khác cho rằng ông Phó chủ tịch đi quá xa. Truyền thông chính thức trong nước không đăng tải lời phát biểu của ông Xi Jinping, nhưng nhiều trang nhà điện tử quá khích (bán chính thức của chính phủ) tỏ ra rất phấn khích.

Trung quốc cũng muốn tránh tiếng rằng Trung quốc không muốn chấp nhận kinh tế thị trường mặc dù đảng cộng sản Trung quốc đang nhúng tay đậm vào chương trình kiểm soát cuộc khủng hoảng. Tuy vậy kinh tế Trung quốc cũng bị ảnh hưởng không ít bởi sự suy thoái toàn cầu hiện nay. Theo con số chính thức ít nhất đã có 20 triệu người thất nghiệp phải trở về quê khi các hãng xưởng sản xuất hàng rẻ tiền để xuất cảng đóng cửa. Nhân công làm văn phòng cũng bị cho nghỉ việc hoặc cắt lương, hay giảm các khoản tiền thưởng. Chính phủ Trung quốc nói rằng độ tăng trưởng kinh tế năm nay là 8% so với 9% năm 2008. Nhưng Ngân hàng Thế giới (World Bank) ước lượng rằng mức tăng trưởng của Trung quốc năm nay chỉ chừng 6.5% và công nhận – dù vậy – kinh tế Trung quốc vẫn còn vững mạnh hơn bất cứ nước nào khác trên thế giới .

Trong suốt cuộc khủng hoảng kinh tế này Trung quốc thường lên tiếng chống đối khuynh hướng bảo vệ công nghệ (protectionism) của thế giới vì Trung quốc biết mậu dịch với thế giới Tây phương là con đường sống của kinh tế Trung quốc. Vì vậy thủ tướng Ôn Gia Bảo không bỏ lỡ cơ hội nào trong các bài diễn văn hay các cuộc tiếp xúc với báo chí để ca ngợi thuyết “cung cầu” của Adam Smith. Tại London ông khoe với ký giả báo Financial times rằng ông luôn mang theo trong cặp da của ông cuốn “Lý thuyết luân lý kinh tế” (The Theory of Moral Sentiments) của Smith.

Ông Ôn Gia Bảo nói đoạn ông thích nhất trong cuốn sách là đoạn Smith nói rằng nếu (chính phủ) không phân phối thành quả của sự phát triển kinh tế cho mọi người thì đó là một động thái thiếu luân lý (morally unsound) và đe dọa sự ổn định của xã hội. Đảng Cộng sản Trung quốc biết rằng ở trong nước đảng đang bị dân chúng than phiền đã không làm những gì cần thiết để giúp thành phần gặp khó khăn vì suy thoái kinh tế, nên khi ông Ôn Gia Bảo ca ngợi cuốn sách “Lý thuyết luân lý kinh tế” ông muốn nói với dân chúng Trung quốc rằng Đảng thật sự có quan tâm.

Tuy nhiên chính phủ Bắc Kinh không muốn nội bộ bàn ra tán vào nhiều về cách nào hay nhất để vãn hồi sức mạnh kinh tế như ở Tây phương. Phiên họp quốc hội định kỳ họp trong tháng Ba này chỉ kéo dài 9 ngày thay vì hai tuần như thường lệ với một nghị trình lấy có. Ông Wu Banggun, Chủ tịch quốc hội, lợi dụng quốc hội họp để chỉ trích những đại biểu đòi hỏi cần nới lỏng sự kiểm soát độc tôn của đảng (trong kế hoạch cải tổ để phục hồi kinh tế).

Không có một chương trình phục hồi kinh tế nào được công bố vào cuối phiên họp quốc hội. Quốc hội chỉ hứa sẽ công bố sau, và tiết lộ để yên lòng dân rằng chương trình phục hồi sẽ gồm 850 tỉ nhân dân tệ trải dài trong 3 năm để cải tổ chương trình chăm sóc sức khỏe của dân, và các chương trình trợ cấp tăng từ 1% lên 4%, trong khi các chương trình xây dựng công cọng giảm từ 45% xuống 38%, và chương trình chống khí quyễn nóng dần được cắt giảm từ 9% đến 5% trong ngân sách phục hồi kinh tế.

Tuy nhiên chương trình phục hồi kinh tế của Trung quốc nặng về bảo vệ lĩnh vực công. Các ngân hàng nhà nước, nguồn cung cấp tín dụng cho các công ty quốc doanh chiếm hầu hết ngân sách phục hồi kinh tế, các xí nghiệp tư chỉ còn lượm đồ thừa .

“Viện Cải tổ và Phát triển Trung quốc” (The China Institute for Reform and Development), một cơ sở nghiên cứu độc lập vừa cho phát hành một tài liệu dày 171 trang nhan đề “Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới làm chậm chương trình cải tổ kinh tế Trung quốc” (The International Financial Crisis Challenges Reforms in China) kết luận rằng cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay là cơn khủng hoảng lớn nhất của quốc gia từ 30 năm nay kể từ ngày bắt đầu chương trình mở cửa (bên cạnh những cuộc khủng hoảng khác như cuộc nổi dậy Thiên An Môn năm 1989, cuộc khủng hoảng kinh tế Á châu các năm 1997-1998 và đợt tái cấu trúc các cơ sơ kinh doanh làm hàng triệu người mất việc).

Tài liệu viết rằng Trung quốc cần cải tổ kinh tế theo hướng thị trường hơn nữa, nếu không, chẳng những kế hoạch phục hồi kinh tế hiện nay không thành công mà còn tạo ra những vấn đề khác trong tương lai. Và đề nghị chính phủ cần nới lỏng sự kiểm soát giá cả trong lĩnh vực điện nước và hạ giảm tính độc quyền trong các lĩnh vực kỹ nghệ khác như tin học, hỏa xa và hàng không dân dụng. Tài liệu kêu gọi chính phủ khuyến khích sự phát triển các cơ sở kinh tế tài chánh tư, thả nổi lãi xuất ngân hàng và giá hối đoái của đồng nhân dân tệ. Trong bài diễn văn kết thúc phiên họp quốc hội hôm 13/3/2009 thủ tướng Ôn Gia Bảo kêu gọi cải tổ kinh tế và chính trị cho dân có nhiều quyền và được tự do hơn. Nhưng trong cuộc khủng hoảng này Bắc Kinh vẫn thấy có nhu cầu tập trung quyền hành trong tay Đảng để quyết định các biện pháp cho là cần thiết mà không cần bàn cãi lôi thôi .

Trong cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay đảng Cộng sản Trung quốc sẽ rất thận trọng trong các chính sách trong nước (để yên lòng dân). Nhưng nếu các nước Tây phương có khuynh hướng bảo vệ công nghiệp của mình thì những người quốc gia quá khích tại Trung quốc sẽ có tiếng nói mạnh mẽ hơn đòi Trung quốc phải có thái độ. Trong tháng Ba này người ta thấy xuất hiện tại Trung quốc một cuốn sách nhiều tác giả nhan đề “Một nước Trung Hoa Bất Mãn” (Unhappy China) in 70 ngàn số nội dung nói lên sự bất mãn của quần chúng đối với thái độ của Tây phương. Một bài viết trong cuốn sách đi xa đến độ nói rằng Tây phương có thể sẽ gây chiến với Trung quốc vì ganh tị.

Ít ai nghĩ kịch bản đó có thể xẩy ra. Một tác giả khác nói với dân chúng rằng chính quyền không muốn thấy những cuốn sách có nội dung như cuốn “Unhappy China” ra đời vì Tây phương có thể dựa vào đó kết luận Trung quốc là một mối đe dọa cho hòa bình thế giới. Nhà xuất bản cũng đã cắt không đăng một bài viết kể chuyện Ấn Độ sát nhập Sikkim năm 1975 vì e ngại làm mất lòng Ấn Độ.

Tất cả nói lên môt điều rằng Trung quốc muốn trở thành số một trên thế giới, nhưng Trung quốc muốn âm thầm đi tới đó mà không tạo ra những địch thủ đáng sợ./.

Trần Bình Nam lược thuật

March 23, 2009

binhnam@sbcglobal.net

www.tranbinhnam.com

Ghi chú:

⁽¹⁾ Mao Trạch Đông sinh ngày 26/12/1893

⁽²⁾ Tại đó, theo tin tức, một sinh viên người Đức đã cởi giày định ném vào thủ tướng họ Ôn – như từng xẩy ra tại Baghdad ngày 14/12/2008 đối với tổng thống Bush.

⁽³⁾ Giáo sư Fred Bergsten thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (Institute for International Economics) gợi ý này trong một bài viết đăng trên tờ Foreign Affairs số tháng Bảy 2008

⁽⁴⁾ Hội nghị G20 gọi là “Thượng Đỉnh về Thị Trường Tài chánh và Kinh Tế Thế Giới” (Summit on Financial Markets and the World Economy).

⁽⁵⁾ Hội nghị G20 năm trước họp tại Hoa Thịnh Đốn ngày 15/11/2008.

⁽⁶⁾ Một bộ luật Trung quốc thông qua trước đây, và bây giờ người ta mới hiểu để làm gì.

⁽⁷⁾ Tiếng nói của ông Xi Jinping có trọng lượng vì ông là một trong 2 người được đảng Cộng sản Trung quốc chuẩn bị thay thế Hồ Cẩm Đào vào đại hội năm 2012.

__

VÕ VĂN ÁI * PHẬT GIÁO

THÔNG CÁO BÁO CHÍ LÀM TẠI GENÈVE NGÀY 23.3.2009Tại khóa họp Hội đồng Nhân quyền LHQ lần thứ 10 ở Genève :


Ông Võ Văn Ái tố cáo Việt Nam không tuân thủ các Công ước Nhân quyền LHQ, gây đại nạn sinh thái Tây nguyên vì mỏ bauxite, và công bố Tài liệu mật của đảng Cộng sản đàn áp nhân quyền, dân chủ


GENÈVE, ngày 23.3.2009 (QUÊ MẸ) - Hôm nay tại khóa họp Hội đồng Nhân quyền LHQ lần thứ 10, nhân danh Chủ tịch Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt Nam và Quê Mẹ : Hành động cho Dân chủ Việt Nam, Ông Võ Văn Ái lên tiếng tố cáo nhà cầm quyền Hà Nội “vi phạm nghiêm trọng nhân quyền tại Việt Nam và thường xuyên không tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế”. Nhắc lại rằng Việt Nam ký kết Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị từ năm 1982, ông Ái tuyên bố rằng : “Chính sách Nhà nước Việt Nam không do các thiết chế quốc gia hoạch định (chính phủ hay quốc hội), mà mọi sự do Đảng Cộng sản Việt Nam quyết định” Đảng Cộng sản bất cần mọi cam kết với thế giới”.

Qua lời phát biểu, ông Võ Văn Ái nêu lên những phương pháp đàn áp cơ bản dựa vào sự kềm kẹp quần chúng thông qua ba mũi vây bọc

Công an khu vực thám sát từng cá nhân, mà không có nó con người trở thành bất hợp pháp, và Lý lịch quy định quá trình chính trị người công dân”. Ba gọng kìm thường trực này là sức ép kinh hồn đè lên thân phận những người bất đồng chính kiến (nguyên nhân mất việc làm, con cái không được đi học, sách nhiễu, v.v…) làm cho họ mất tinh thần.


Chính sách chung là bóp nghẹt mọi tư tưởng bất đồng với đảng và nhà nước. Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, bị giam cầm hơn 26 năm và hiện bị quản thúc tại ngôi chùa của ngài ở Saigon, các luật gia Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân bị xử án 4 và 3 năm tù vì mở những khóa học về nhân quyền; hay người chủ Blog Điếu Cày bị tuyên án 30 tháng tù vì viết những bài đòi hỏi cải cách dân chủ; giam cầm hoặc thu hồi thẻ làm báo của các ký giả phát hiện những sự việc “nhạy cảm”.


Nhà cầm quyền còn đàn áp phong trào nông dân khiếu kiện gọi là Dân Oan chống lại việc cán bộ cướp đất đai, tài sản, hay đàn áp công nhân đình công đòi hỏi cải thiện đời sống và tiền lương vào lúc giá gạo tăng vọt 72% trong vòng một năm, hoặc đàn áp các cuộc biểu tình sinh viên và dân chúng chống việc mất đất, mất hai quần đảo Hoàng sa, Trường sa vào tay Trung quốc.

Võ Văn Ái nêu lên trường hợp của các người tham gia biểu tình, như Phạm Văn Trội, Phạm Thanh Nghiên, Vũ Hùng, Nguyễn Xuân Nghĩa, Nguyễn Văn Túc, Ngô Quỳnh… bị bắt từ tháng 8.2008 nay còn bị giam giữ không xét xử.


Đảng và Nhà nước còn sử dụng các “đạo luật gian ác” để dập tắt mọi sự phản kháng hay bất đồng chính kiến. Những đạo luật hủy bỏ các quyền được bảo đảm trong Công ước Quốc tế về Các quyền Dân sự và Chính trị hay trong Hiến pháp Việt Nam : các đạo luật về “an ninh quốc gia”, nghị định 38/2005 cấm biểu tình, chỉ thị chống đình công (những ai đình công phải trả 3 tháng lương cho chủ …), Pháp lệnh số 44 năm 2002 quản chế tại gia người công dân hoặc đưa vào nhà thương điên mà không thông qua sự xét xử tại tòa án, cũng như những đạo luật vừa công bố hạn chế trên lĩnh vực báo chí và Internet (như Thông tư 07/2008/TT-BTTT hạn chế việc thiết lập blog).


Ông Võ Văn Ái cũng tố cáo dự án Trung Việt lên tới 500 triệu Mỹ kim nhằm khai thác quặng bauxite ở Tây nguyên có nguy cơ gây >“đại nạn sinh thái”, phá hủy rừng, đất đai trồng trọt, thải ra hằng núi bùn độc” và làm hại đời sống của các dân tộc ít người. Mặc những lời báo động của các chuyên gia, những kiến nghị của dân cư địa phương, đặc biệt Thư ngỏ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp yêu sách đánh giá lại việc quy hoạch khai thác bauxite trên Tây nguyên, Nhà cầm quyền vẫn cho khởi sự việc khai thác quặng bauxite với sự có mặt của hàng nghìn công nhân Trung quốc.


Đứng trước hiện trạng vi phạm nhân quyền trầm trọng, ông Võ Văn Ái yêu cầu Hội đồng Nhân quyền gây sức ép để nhà cầm quyền Việt Nam chấp nhận thường trực việc các

“Báo cáo viên LHQ đặc nhiệm bảo vệ những người đấu tranh cho nhân quyền, đặc nhiệm tự do ngôn luận và tự do tôn giáo viếng thăm Việt Nam”.


Tài liệu tuyệt mật của Đảng Cộng sản nhằm đàn áp nhân quyền và dân chủ được công bố tại Điện Quốc liên, Genève< >Tại cuộc Hội luận về tình hình Châu Á tổ chức ở Điện Quốc liên, Genève, ông Võ Văn Ái tiết lộ một “Tài liệu tuyệt mật” của đảng Cộng sản Việt Nam trong việc nuôi dưỡng sợ hãi để đàn áp dân lành nhằm củng cố quyền lực đảng ít nhất “trong 20 năm tới”. Tài liệu này phát xuất từ một cuộc họp kín ngày 10.7.2008.


“Tài liệu cho thấy những phương pháp đàn áp được quy hoạch quy mô. Mọi cuộc khủng bố nhiều năm qua chống lại các quyền tự do cơ bản xác minh cho chính sách trắng trợn và vô nhân đạo được trình bày chi tiết qua tài liệu”.


Mục tiêu của Đảng nhằm “duy trì tuyệt đối nỗi sợ hãi dù mơ hồ trong tiềm thức – nhưng đồng thời cũng không để cho nhân dân cảm thấy tuyệt vọng, để dân chúng không bao giờ có đủ ý chí mà nổi loạn”,


Tuy nhiên tài liệu viết “Phải làm sao để chúng ta vẫn trấn áp được đối lập dân chủ, nhưng vẫn không làm sức mẻ quan hệ ngoại giao đang ngày càng một tốt hơn với Hoa Kỳ và phương Tây”. Do vậy mà Đảng chỉ thị hình thành những nhóm “dân chủ giả hiệu” để cho ngưỡng vọng dân chủ của quần chúng không kết tụ thành phong trào tranh đấu thực sự.




Tài liệu tuyệt mật này lý luận rằng “Hai phạm trù “dân chủ” và “phát triển” có quan hệ hết sức phức tạp, phi tuyến, chứ không phải là quan hệ nhân - quả. Nghiên cứu kỹ thuật về vấn đề này sẽ rất có lợi cho chúng ta trong việc chủ động phát triển kinh tế mà không cần phải “dân chủ hoá””. Đồng thời nhận thức rằng “Các cuộc cách mạng nhằm lật đổ chế độ độc tài bao giờ cũng do sinh viên và tri thức dẫn đầu; công nhân, nông dân, và các tầng lớp lao động khác chỉ là sức mạnh cơ bắp.

Chỉ có trí thức và sinh viên mới đủ lý luận để huy động được đông đảo quần chúng, mới có lý tưởng để dấn thân, và mới có khả năng tổ chức và phối hợp”. Vì vậy phải “triệt tiêu được những phong trào sinh viên, cô lập được những trí thức phản kháng, chính là đánh vào đầu não chỉ huy của địch. Những thứ còn lại như “dân oan biểu tình”, “công nhân đình công”…chỉ là cơ bắp của một cơ thể đã bị liệt não”


Chính vì vậy mà tài liệu đưa ra nhận xét bất ngờ, rằng “Chúng ta đã thành công trong việc làm cho sinh viên trở nên lãnh cảm về các loại ý thức hệ, thờ ơ với những tư tưởng tự do khai phóng từ phương Tây. Chúng ta chỉ còn phải đối phó với tinh thần dân tộc của sinh viên đang có nguy cơ thức dậy, mục đích là để nó ngủ yên, nếu không phải lèo lái nó theo hướng có lợi cho chúng ta”.


>Nhằm thực hiện nhận xét trên, Đảng chỉ thị “Phải làm sao để nó chỉ là hoạt động manh mún, rời rạc, tự phát của các cá nhân đơn lẻ; làm cho có nhiều “lãnh tụ” mà ít hoặc không có quần chúng; có nhiều “nhân sĩ trí thức” mà ít hoặc không có một tổ chức nào có thực lực; có nhiêù những hoạt động lãng mạn hời hợi có tính phô trươn – mà người dân có biết đến cũng chỉ mỉm cười ý nhị – chứ ít hoặc không có những hoạt động thiết thực có tầm mức ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội; có thật nhiều những hoạt động “chống cộng cực đoan” có tính chất phá hoạt từ bên trong, gây phản cảm đối với người dân lao động, thậm chí làm cho những gia đình cách mạng và đội ngũ cựu chiến binh phẫn nộ”. Đồng thời với việc “Phải chủ động trong việc mở rộng xã hội dân sự, thuần phục và trung hoà giai cấp trung lưu đang lớn mạnh. Làm sao để trong mỗi tổ chức dân sự đều có chân rết của ta. Các tổ chức trung gian như Mặt trận Tổ quốc, Công đoàn, Hội phụ nữ, các Hội cựu chiến binh, các Câu lạc bộ hưu trí… phải phát huy vai trò tối đa trong việc trung hoà những nhân tố nguy hiểm, điều hoà những xung đột nếu có giữa nhà nước và xã hội, giảm thiểu sự bất mãn của dân chúng… Làm sao để xã hội dân sự vẫn được mở rộng nhưng theo hướng có kiểm soát của chúng ta, chứ không trở thành mối đe doạ”. (…) “Phải giữ cho cái gọi là: “phong trào dân chủ đối lập” không thể trở thành phong trào đúng nghĩa, không thể bén rễ và lan rộng”.


Đánh giá giới trí thức, Đảng nhận định rằng “Đối với tầng lớp trí thức, những biện pháp “vừa trấn áp vừa vuốt ve” từ xưa đến nay đã đem lại kết quả khả quan. Chúng ta đã duy trì được một tầng lớp trí thức hèn nhát, háo danh, và nếu không quá ngu dốt thiển cận thì cũng chỉ được trang bị bởi những kiến thức chắp vá, hổ lốn, lỗi thời. Nói chung, đa số trí thức của chúng ta đều hèn, đều biết phục tùng theo đúng tinh thần “phò chính thống” của sĩ phu xưa nay. Phần lớn những kẻ được coi là trí thức cũng mang nặng cái mặc cảm của việc học không đến nơi đến chốn, ít có khả năng sáng tạo, và so với trí thức phương Tây về cả tri thức lẫn dũng khí đều cách xa một trời một vực.


“Trí thức của chúng ta vẫn mãi mãi giữ thân phận học trò, kiểu sĩ hoạn mơ ước được phò minh chủ, hanh thông trên đường hoạn lộ, chứ không bao giờ vươn lên thành những nhà tư tưởng lỗi lạc. Tầm mức ảnh hưởng của trí thức đến xã hội không đáng kể, không dành được sự kính trọng từ các tầng lớp nhân dân, thậm chí còn bị người đời khinh bỉ bởi sự vô liêm sỉ và Chỉ có một số ít trí thức vượt qua được cái vỏ ốc hèn nhát, nhưng thường là quá đà trở nên kiêu ngạo tự mãn, coi mình như núi cao sông sâu, là lương tâm thời đại. Những người này quả thật có dũng khí, nhưng cũng không đáng sợ lắm bởi đa phần đều có tâm mà không có tài, có đởm lược mà ít kiến thức. Đa phần trong số này cũng chỉ đến khi về hưu mới thu gom được dũng khí mà ra mặt đối đầu với chúng ta, do đó sức cũng đã tàn, lực cũng đã kiệt.

“Một số ít trẻ trung hơn, nhiệt huyết còn phương cương, thì lại chưa có kinh nghiệm trường đời, chưa được trang bị lý luận chu đáo, chưa có kiến thức về dân chủ sâu rộng. Với những kẻ này chúng ta đàn áp không nương tay, bỏ tù từ 3 đến 7 năm. Đó là phương cách giết gà từ trong trứng. Thử tượng xem một tài năng trẻ phải chui chột những năm tháng đẹp nhất của cuộc đời trong lao tù, cách ly với môi trương học vấn, gặm nhấm nỗi cô đơn thay cho việc học hành nghiên cứu, thì sao có thể phát triển hết khả năng? Khi ra tù thì cũng đã quá tuổi trung niên, mệt mỏi, chán chường. Nếu vẫn còn dũng khí thì cũng đã tụt hậu về kiến thức, bị trì néo bởi gánh nặng gia đình, còn làm gì được nữa?”

Kiểm điểm thường kỳ toàn thế giới” về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam , Phúc trình của Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt Nam được LHQ trích dẫnCuộc họp Hội đồng Nhân quyền LHQ lần thứ 10 sẽ chấm dứt vào ngày 27.3 tới. Nhưng sang đầu tháng 5 sẽ có phiên Hội đồng Nhân quyền LHQ nghe Hà Nội phúc trình tình trạng nhân quyền tại Việt Nam theo thể thức mới mỗi 4 năm một lần gọi là “Kiểm điểm thường kỳ toàn thế giới” (UPR, Universal Perodic Review).

Tại cuộc kiểm điểm này, Hội đồng Nhân quyền LHQ và các quốc gia thành viên sẽ nghe ba bản phúc trình. Một của Việt Nam Cộng sản về việc thực thi các Công ước Nhân quyền LHQ tại Việt Nam . Phúc trình thứ hai do Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ tóm gọn tất cả những khiếu nại hay tố cáo của các tổ chức Phi chính phủ về những vi phạm nhân quyền tại Việt Nam (tài liệu tham chiếu A/HRC/WG.6/5/VNM/3 - 23 February 2009). Xin vào xem trên Trang nhà LHQ: http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session5/VN/A_HRC_WG6_5_VNM_3_E.pdf hoặc trên Trang nhà Quê Mẹ http://www.queme.net/eng/doc/A_HRC_WG6_5_VNM_3_E.pdf ). Phúc trình thứ ba do các cơ cấu LHQ liên quan đến quyền con người thông qua các phúc trình đệ nạp tại LHQ về những vi phạm nhân quyền tại Việt Nam trên các lĩnh vực xã hội, dân sự, tôn giáo, phụ nữ, trẻ em, v.v… (tài liệu tham chiếu A/HRC/WG.6/5/VNM/2 - 19 February 2009).

Ngoại trừ phúc trình của Hà Nội sẽ được đọc tại buổi họp đầu tháng 5 tới. Trên trang nhà LHQ đã cho đăng tải 2 phúc trình nói trên cùng những phúc trình của các tổ chức Phi chính phủ nhân dịp “Kiểm điểm thường kỳ toàn thế giới” về tình trạng nhân quyền tại Việt Nam. Nhìn chung thì bản Phúc trình của Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Liên Đoàn Quốc tế Nhân quyền (FIDH) được đặc biệt quan tâm và trích dẫn rất nhiều để chất vấn Hà Nội.<>