THỤY KHUÊ * NGUYỄN MẠNH TƯỜNG
Phần XVII: Nguyễn Mạnh Tường - Tiểu thuyết Une voix dans la nuit - II : Vấn đề trí thức và Độc tài đảng trị
Nguyễn Mạnh Tường thời viết tiểu thuyết Une Voix dans la nuit (Tiếng vọng trong đêm) đầu thập niên 1990.
"Khi những thực thể sống động là con người phải mặc cùng
một loạt đồng phục, cùng bước một nhịp, cùng hô một khẩu hiệu, cùng có
một cử chỉ, thì những thực thể ấy đã trở thành người máy, sự tự động đã
thay thế cho sự biến đổi, máy móc thay thế cho đời sống! Nhưng cuối
cùng, không ai thành công trong sự máy móc hoá dân tộc mình mãi mãi.
Trong mối song quan: chính quyền-dân chúng, không một người trí thức nào
lựa chọn chính quyền, trừ phi họ bị những tham vọng đê tiện dẫn dắt. Ta
đứng về phía dân chúng bởi vì chính ta là người dân." (Nguyễn Mạnh Tường).
Trong phần hai của tiểu thuyết Une voix dans la nuit
(Tiếng vọng trong đêm), Nguyễn Mạnh Tường dùng hình thức đối thoại để mô
tả cuộc chiến một mất một còn giữa người cộng sản và người trí thức,
qua các cuộc nói chuyện tay đôi giữa Năng và Tổng Bí Thư; giữa Hiên và
Đắc; giữa luật sư Mạn và bác sĩ Xuân. Người đọc tinh ý sẽ nhận ra Hiên
và Mạn là hình ảnh Nguyễn Mạnh Tường, Đắc là hình ảnh Nguyễn Hữu Đang,
người đến mời Nguyễn Mạnh Tường tham gia NVGP, và Xuân chính là bác sĩ
Nguyễn Xuân Nguyên, người được chánh án Châu (Đặng Châu Tuệ) mời vào
đảng Xã Hội cùng một lúc với Nguyễn Mạnh Tường. Tổng Bí Thư xuất hiện
hai lần trong tiểu thuyết, lần đầu sau khi hoàn tất chiến dịch Cải cách
ruộng đất [trên thực tế, trước tháng 10/1956, Trường Chinh làm Tổng Bí
Thư, từ tháng 10/1956 đến tháng 9/1960, Hồ Chí Minh làm Chủ Tịch kiêm
Tổng Bí Thư] và lần thứ nhì, khi Đảng quyết định làm đám ma cho hai đảng
Xã hội và Dân chủ [trên thực tế, đảng Dân chủ thành lập ngày 30/6/1944,
giải tán ngày 20/10/1988; đảng Xã hội thành lập: 22/7/1946, giải tán:
15/10/1988], Nguyễn Văn Linh làm Tổng Bí Thư.
Hình thức đối thoại này mở cửa vào nội bộ của hai phía cộng sản và trí thức, trong quá trình hành động từ 1945 đến 1990, cho thấy họ hiểu rõ nhau đến mức độ nào, đồng thời xác định: Sự căm thù trí thức tuy là sản phẩm Mác-Lê-Mao, nhưng khi được áp dụng dưới sự lãnh đạo của vị nguyên thủ Việt Nam, đã trở thành sản phẩm Việt, khó có thể quy trách nhiệm cho Nga Tàu.
Chúng tôi trích dịch những đoạn mấu chốt, không bình luận, để ngôn ngữ Nguyễn Mạnh Tường trực tiếp đi vào tim óc người đọc.
Người trí thức Việt Nam dưới mắt người cộng sản
"Vị Tổng Bí Thư bước xuống bậc cuối của nấc thang danh dự đón Năng được ông triệu tập đến tư dinh để đàm luận một vấn đề quan trọng. Vừa ngồi xuống bộ salon, nhắp ngụm trà ướp sen, ông chủ nhà đi ngay vào đề:
- Tôi mời đồng chí đến để cùng thảo luận về vấn đề trí thức. Sau khi giải quyết vấn đề Cải cách ruộng đất, đánh bại tầng lớp địa chủ và sau khi tổ chức Cải tạo tư sản, chấm dứt sự bóc lột của bọn tư sản thành thị, đã đến lúc chúng ta phải đánh vào vấn đề trí thức.
Không ai chối cãi được sự quan trọng của chất xám trong thế giới tân tiến. Thế kỷ chúng ta đã chứng kiến sự chinh phục sáng chói của khoa học trong tất cả các địa hạt. Người trí thức đã đạt địa vị cao quý trong xã hội và được hưởng sự kính trọng và khâm phục của cả nhân loại. Các đoàn thể trí thức mở rộng chi bộ, thế lực, liên đới nhau trong vũ trụ, bảo vệ quyền lợi của họ trước dư luận thế giới. Vậy sự khôn khéo khuyên chúng ta phải cẩn thận cực kỳ trong mối quan hệ với từng lớp trí thức, tránh tất cả mọi bực mình, mọi kết án đến từ dư luận thế giới. Nhưng trước khi đi thẳng vào vấn đề, chúng ta cần phải khảo sát khái niệm trí thức Việt Nam.
- Đồng chí Tổng Bí Thư hoàn toàn có lý, trí thức Việt Nam có những dấu ấn đặc thù khiến họ có một chỗ đứng riêng trong thế giới chung của trí thức.
- Theo đồng chí, những dấu ấn đặc thù ấy là gì? Từ nhiều năm nay đồng chí đã có dịp tiếp xúc với trí thức. Trong tất cả chúng ta, chỉ có đồng chí là duy nhất được hưởng đặc điểm này.
- Tôi rất tiếc sẽ làm đồng chí Tổng Bí Thư thất vọng. Tuy đã giao dịch nhiều với trí thức, nhưng tôi không dám nói là biết rõ họ.
- Tại sao? Tôi tưởng cứ gặp luôn thì khắc biết rõ người.
- Dạ đúng, nhưng chỉ đối với những người không phải là trí thức. Chúng ta chỉ có thể biết rõ những người ta giao thiệp nếu họ không tìm cách giấu ta, hoặc có thể nói, họ sống đúng theo bản chất của họ, nghiã là, thẳng thắn phô bày cá tính, lột trần nét tự nhiên của họ. Những người cộng sản là như thế, họ thoải mái xử sự như những vị chúa tể. Còn bọn trí thức, ngược lại, sống khép kín, không để lộ tâm tư. Họ đứng thẳng hàng theo đúng nghi thức, tránh gây chú ý. Trong các hội nghị hay các chỗ tụ họp đông đảo, cũng hô khẩu hiệu, cũng giơ tay, giơ nắm đấm, y hệt mọi người; giữ cùng một vẻ tôn kính khi nói với người cộng sản cũng như khi nói về những Đảng viên. Nhưng ta đừng ngây thơ tin rằng họ thật tình. Bởi nhát gan, bởi sợ bị đánh, bởi ghê tởm nhà tù, mà họ trở thành bậc thầy của nghệ thuật đóng kịch, nhưng đây không phải là sự đạo đức giả, mà là sự tự vệ. Còn khi bắt buộc phải phát biểu ý kiến trên diễn đàn, trong nội dung và ngôn ngữ bài diễn văn, trong lối phát âm, hướng nhìn, họ luôn luôn khăng khít hướng về biểu tượng búa liềm. Một người ngoại cuộc quan sát, sẽ tưởng đó là một Đảng viên thực thụ, nhất là bao giờ họ cũng kết luận bằng công thức nghi lễ: Chủ nghiã cộng sản muôn năm!
Sự căm thù chính trị của họ sánh ngang với sự sợ công an. Trước hết họ muốn bảo vệ sự bình an của tâm hồn và nếu được, không tham dự những cuộc biểu tình hoặc chỉ có mặt trong chốc lát, đủ để cho người ta thấy sự hiện diện. Trong những hội họp công việc, họ lắng nghe tranh cãi, nhưng hầu như không bao giờ lên tiếng, hoặc nếu bị mời phát biểu, thì họ luôn luôn đồng ý với những nhà lãnh đạo cộng sản. Ta không thể chê trách gì họ được, trừ cái sự chẳng được tích sự gì!" (Trang 62- 63)
Sau khi phân tích hành động và tâm lý trí thức, Năng định nghiã trí thức, phân biệt rạch ròi hai loại trí thức thực và giả:
Hình thức đối thoại này mở cửa vào nội bộ của hai phía cộng sản và trí thức, trong quá trình hành động từ 1945 đến 1990, cho thấy họ hiểu rõ nhau đến mức độ nào, đồng thời xác định: Sự căm thù trí thức tuy là sản phẩm Mác-Lê-Mao, nhưng khi được áp dụng dưới sự lãnh đạo của vị nguyên thủ Việt Nam, đã trở thành sản phẩm Việt, khó có thể quy trách nhiệm cho Nga Tàu.
Chúng tôi trích dịch những đoạn mấu chốt, không bình luận, để ngôn ngữ Nguyễn Mạnh Tường trực tiếp đi vào tim óc người đọc.
Người trí thức Việt Nam dưới mắt người cộng sản
"Vị Tổng Bí Thư bước xuống bậc cuối của nấc thang danh dự đón Năng được ông triệu tập đến tư dinh để đàm luận một vấn đề quan trọng. Vừa ngồi xuống bộ salon, nhắp ngụm trà ướp sen, ông chủ nhà đi ngay vào đề:
- Tôi mời đồng chí đến để cùng thảo luận về vấn đề trí thức. Sau khi giải quyết vấn đề Cải cách ruộng đất, đánh bại tầng lớp địa chủ và sau khi tổ chức Cải tạo tư sản, chấm dứt sự bóc lột của bọn tư sản thành thị, đã đến lúc chúng ta phải đánh vào vấn đề trí thức.
Không ai chối cãi được sự quan trọng của chất xám trong thế giới tân tiến. Thế kỷ chúng ta đã chứng kiến sự chinh phục sáng chói của khoa học trong tất cả các địa hạt. Người trí thức đã đạt địa vị cao quý trong xã hội và được hưởng sự kính trọng và khâm phục của cả nhân loại. Các đoàn thể trí thức mở rộng chi bộ, thế lực, liên đới nhau trong vũ trụ, bảo vệ quyền lợi của họ trước dư luận thế giới. Vậy sự khôn khéo khuyên chúng ta phải cẩn thận cực kỳ trong mối quan hệ với từng lớp trí thức, tránh tất cả mọi bực mình, mọi kết án đến từ dư luận thế giới. Nhưng trước khi đi thẳng vào vấn đề, chúng ta cần phải khảo sát khái niệm trí thức Việt Nam.
- Đồng chí Tổng Bí Thư hoàn toàn có lý, trí thức Việt Nam có những dấu ấn đặc thù khiến họ có một chỗ đứng riêng trong thế giới chung của trí thức.
- Theo đồng chí, những dấu ấn đặc thù ấy là gì? Từ nhiều năm nay đồng chí đã có dịp tiếp xúc với trí thức. Trong tất cả chúng ta, chỉ có đồng chí là duy nhất được hưởng đặc điểm này.
- Tôi rất tiếc sẽ làm đồng chí Tổng Bí Thư thất vọng. Tuy đã giao dịch nhiều với trí thức, nhưng tôi không dám nói là biết rõ họ.
- Tại sao? Tôi tưởng cứ gặp luôn thì khắc biết rõ người.
- Dạ đúng, nhưng chỉ đối với những người không phải là trí thức. Chúng ta chỉ có thể biết rõ những người ta giao thiệp nếu họ không tìm cách giấu ta, hoặc có thể nói, họ sống đúng theo bản chất của họ, nghiã là, thẳng thắn phô bày cá tính, lột trần nét tự nhiên của họ. Những người cộng sản là như thế, họ thoải mái xử sự như những vị chúa tể. Còn bọn trí thức, ngược lại, sống khép kín, không để lộ tâm tư. Họ đứng thẳng hàng theo đúng nghi thức, tránh gây chú ý. Trong các hội nghị hay các chỗ tụ họp đông đảo, cũng hô khẩu hiệu, cũng giơ tay, giơ nắm đấm, y hệt mọi người; giữ cùng một vẻ tôn kính khi nói với người cộng sản cũng như khi nói về những Đảng viên. Nhưng ta đừng ngây thơ tin rằng họ thật tình. Bởi nhát gan, bởi sợ bị đánh, bởi ghê tởm nhà tù, mà họ trở thành bậc thầy của nghệ thuật đóng kịch, nhưng đây không phải là sự đạo đức giả, mà là sự tự vệ. Còn khi bắt buộc phải phát biểu ý kiến trên diễn đàn, trong nội dung và ngôn ngữ bài diễn văn, trong lối phát âm, hướng nhìn, họ luôn luôn khăng khít hướng về biểu tượng búa liềm. Một người ngoại cuộc quan sát, sẽ tưởng đó là một Đảng viên thực thụ, nhất là bao giờ họ cũng kết luận bằng công thức nghi lễ: Chủ nghiã cộng sản muôn năm!
Sự căm thù chính trị của họ sánh ngang với sự sợ công an. Trước hết họ muốn bảo vệ sự bình an của tâm hồn và nếu được, không tham dự những cuộc biểu tình hoặc chỉ có mặt trong chốc lát, đủ để cho người ta thấy sự hiện diện. Trong những hội họp công việc, họ lắng nghe tranh cãi, nhưng hầu như không bao giờ lên tiếng, hoặc nếu bị mời phát biểu, thì họ luôn luôn đồng ý với những nhà lãnh đạo cộng sản. Ta không thể chê trách gì họ được, trừ cái sự chẳng được tích sự gì!" (Trang 62- 63)
Sau khi phân tích hành động và tâm lý trí thức, Năng định nghiã trí thức, phân biệt rạch ròi hai loại trí thức thực và giả:
"Ở đây, tôi muốn nói những nhà trí thức đích thực, đối cực toàn diện với những trí thức giả mạo, ngực bơm phồng những tước hiệu chẳng ai kiểm chứng tính chân xác, những bằng cấp tạp nham mà giới thẩm quyền cũng chẳng thèm kiểm soát thật giả, nhưng khi được một vị lãnh đạo bảo lãnh, thì tức khắc là có giá, kẻ mang bằng được hưởng tất cả lợi thế, vinh dự và giá trị của nó được giới văn hoá chính thức công nhận! (...)
Ở những nhà trí thức đích thực, nhân cách đi đôi với văn hoá. Văn hóa ở đây không có nghiã là kiến thức. Có những người đầy kiến thức, là chuyên viên hàng đầu trong địa hạt hoạt động của mình, nhưng họ vẫn vô văn hoá, bởi lối nhìn về con người, về vạn vật của họ ấu trĩ vô cùng. Sự nhận thức thực tế xã hội và con người của họ ngây ngô lạ lùng! Họ thiếu cái gì? Thiếu sự phán đoán được rèn luyện qua sách vở, thiếu sự giao tiếp với con người, thiếu tiếp cận những vấn đề của cuộc sống, thiếu trao đổi tư tưởng với người khác, thiếu sự suy nghĩ sâu xa và đúng đắn về những thành công và thất bại mà kinh nghiệm sống đem lại. (...)
Nhờ nhân cách và văn hoá mà người trí thức, trung quân trong thời phong kiến, có uy tín đối với quần chúng và được vương quyền nể trọng. Sau khi trúng những kỳ thi tuyển khó khăn, đỗ, ra làm quan cai trị dân là họ hoàn tất nhiệm vụ của mình. Dưới thời Pháp thuộc, giai cấp quan lại bị mất uy tín vì sa vào vòng thối nát hối lộ, mất đi cái hào quang xưa, trở thành cái bia cho báo chí và quần chúng chế giễu, phỉ báng. Nhưng lớp trí thức mới được đào tạo từ những trường hay đại học Pháp, lại nhận được di sản kính trọng mà những thế hệ xưa đã từng vinh dự được hưởng. Thêm một sự kiện mới nữa: Những trí thức tân học đích thực này đã tiếp nhận tinh thần dân chủ Pháp thoát thai từ cách mạng 1789. Họ không xa lạ gì với những quyền tự nhiên của con người.
Thưa đồng chí Tổng bí thư, cái nguy hiểm là ở chỗ đó: Con trùng dân chủ và nhân quyền đã thấm vào máu, nhất là tầng lớp quan lại xuất thân từ đại học Luật mới mở những năm gần đây. Dĩ nhiên có người vẫn còn chịu ảnh hưởng truyền thống cũ, có người là nạn nhân những di tật người trước để lại, nhưng trong đáy lòng họ, vẫn le lói ngọn lửa dân chủ". (Trang 63-64-65)
Trước những phân tích sáng suốt và minh bạch của Năng, Tổng Bí Thư hơi ngỡ ngàng:
- Tuy nhiên họ đều phục tùng cách mạng cả và họ đã phục vụ những lãnh đạo biết khai thác kiến thức và khả năng của họ. Họ đã giúp Đảng trong việc khởi thảo chế độ mới và xây dựng nhà nước Việt Nam mới, đứng trong hàng ngũ những nước dân chủ nhân dân.
- Xin đồng chí Tổng Bí Thư đừng nhầm! Nếu những người mà chúng ta nói ở đây quy phục cách mạng, là bởi vì họ bị lôi cuốn theo cái đà dân tộc để phá vỡ guồng máy bóc lột của thực dân và để phục hồi nền độc lập cho xứ sở. Tôi tin rằng không một ai chiến đấu trong hàng ngũ chúng ta không biết rằng, một khi độc lập rồi, chúng ta sẽ dừng lại ở đấy mà không tiếp tục tiến lên con đường cộng sản; con đường này ít người biết rõ những yếu tố cơ bản, ngay cả những người có học. Những kẻ xấu miệng nói thẳng rằng chúng ta bịp bợm. Nhưng có hề gì? Chúng ta không thể cứu kẻ không muốn cứu.
- Trong thâm tâm tôi thường tự hỏi rằng Hồ Chí Minh đã đem dân tộc bước qua con sông được xem là biên thùy của cộng sản; nhưng con người, nhân cách và cuộc đời của bác vẫn còn là một bí mật mà Lịch sử sẽ phải giải quyết. Là con quan, trong tuổi thơ và tuổi thanh niên, bác đã nhận được một nền giáo dục cổ truyền của nhà nho. Những người yêu nước mà bác có dịp gần cận ở Paris lại chẳng có gì là cộng sản. Vậy bởi con đường bí mật nào mà ân sủng cộng sản đã đến với bác? Những kẻ hoài nghi cho là một phép lạ. Nhưng Đảng không hoài nghi niềm tin cộng sản của bác. Còn về phía kia, nhân dân vẫn luôn luôn tin vào khía cạnh truyền thống của bác. Về phần bác, bác cũng không làm gì để soi rõ bí ẩn này. Bên này hay bên kia đều bám vào định kiến của mình và vị lãnh tụ chơi và thắng trên cả hai bình diện. Điều lạ lùng là cả hai phía, thay vì đâm chém nhau, lại hoà hợp trong việc thờ phụng người anh hùng và còn tô vẽ thêm huyền thoại nữa.
- Hồ chủ tịch dường như đã thực hiện được sự đồng nhất hai cái tương phản: Trí thức và quần chúng gặp nhau trong cùng một sự tôn sùng. Nhưng nếu nhân dân cùng bước sau Đảng, bầy tỏ lòng tin vào chủ nghiã cộng sản, thì tự hỏi những người trí thức trong tận đáy lòng họ có chia sẻ niềm tin của nhân dân đối với chủ nghiã cộng sản hay không? Hay là thái độ của họ chẳng qua chỉ là vì sợ bị ngược đãi và bị khai trừ. Điều khiến chúng ta cần đặt vấn đề, là họ bị nhiễm độc con trùng dân chủ và các quyền tự nhiên của con người. Tôi không tin họ có thể chấp thuận vai trò lãnh đạo của giai cấp thợ thuyền; chấp nhận Đảng lãnh đạo Nhà nước và tất cả mọi hoạt động kinh tế của xứ sở; chấp nhận Đảng sử dụng độc quyền chính trị, loại hết những tổ chức khác; chấp nhận Đảng đảm nhận lãnh đạo hành chính và luật pháp, cả các địa hạt văn chương, văn hoá, nghệ thuật!
- Dĩ nhiên rồi, thử nhìn lại toàn thể những phản đối mà bọn trí thức
nuôi dưỡng chống lại chúng ta, là ta thấy họ không cam chịu quyền lực
tuyệt đối mà Đảng nắm giữ không chia cho Nhà Nước và Chính Phủ trong sự
phức tạp của phân quyền: hành chính, luật pháp, kinh tế, giáo dục, văn
chương và nghệ thuật.
Tệ hơn nữa, chúng ta đã triệt hạ cá nhân và thay thế bằng tập thể, chúng ta đã ban hành sắc lệnh bãi bỏ sở hữu cá nhân để thay bằng sở hữu tập thể.
Chúng ta đã đưa giai cấp thợ thuyền lên cầm quyền thay cho trí thức bị truất địa vị cao quý và bị lột vòng nguyệt quế trước quần chúng.
Chúng ta đã hoàn thành sự nghiệp cách mạng, không chỉ trong cấu trúc xã hội mà còn trong cả việc cấu trúc lại trí tuệ và các hoạt động trí óc của con người. Dù muốn dù không, chúng ta đã phá sập nền móng suy nghĩ và hành động theo lối truyền thống và tổ chức lại trên những nền tảng mới. Vậy sự chống đối của tầng lớp trí thức là tất nhiên. Sở dĩ họ chưa bùng nổ lòng thù hận chống lại cộng sản, và tung ra những cuộc xung đột làm hại trật tự công cộng và an ninh xã hội, là chỉ vì họ sợ bị rơi vào nanh vuốt của công an và pháp luật. Vậy chúng ta đã hiểu tại sao bọn trí thức lại cứ bo bo thận trọng ngậm miệng; sự khôn ngoan khuyên họ đừng biểu lộ mạnh mẽ, nên thận trọng từ tốn, nên tuân theo quy lệ. Đảng bị dồn vào một vị trí khó khăn: Đảng không thể hoá cải những trí thức này về với Đảng, mà cũng không thể trừng phạt họ vì thiếu vắng tất cả mọi hành động phá hoại.
- Thưa đồng chí Tổng Bí Thư, đồng chí đã nhận thấy rằng bức tường yên lặng mà bọn trí thức ẩn náu chỉ là cái pháo đài phòng thủ, do sự bi quan của những kẻ chiến bại xây dựng, để che chở khỏi cuộc tấn công không ngừng của chủ nghiã cộng sản vinh quang, rạng ngời ánh sáng. Thưa đồng chí Tổng Bí Thư, chúng ta sẽ phải chọn con đường chính trị nào đối diện với sự kháng cự mãnh liệt này? Ở đây, thật không có nhiều khả năng lựa chọn. Chính trị bị đặt trước một giao thế duy nhất: hoặc là để nguyên sự việc như vậy, cứ kéo dài tình trạng này, hoặc là thi hành biện pháp mạnh, tức là trừng phạt những kẻ mà chúng ta coi là thủ phạm, kẻ thù của chế độ, những kẻ khả nghi có manh tâm đối lập, cho chúng một bài học đích đáng.
- Đồng chí có đo lường trước hậu quả của một sự biểu dương thái độ như thế, tiếng vang của nó trong xã hội và trong quần chúng ra sao, bởi vì ta chưa kiếm ra được tội gì cụ thể của bọn người mà ta sẽ trừng phạt. Không lẽ lại buộc tội sự im lặng!
- Đồng chí Tổng Bí Thư hoàn toàn có lý. Chúng ta tự hào là một dân tộc văn minh, có toà án, có luật hình sự, không thể kết án mà không có bằng chứng! Vì vậy ta sẽ giăng mưu cho bọn trí thức rơi vào bẫy khiến chúng không thể thoát được. Đó là một thủ đoạn quỷ quyệt, nhưng cứu cánh biện minh cho phương tiện! Hiện tôi chưa thấy rõ ràng, nhưng đại thể là ta quyến rũ chúng bằng miếng mồi dân chủ, làm chúng vấp ngã trong cái lưới to đặt trên hố bẫy hổ, chúng ta chỉ việc tóm lấy và đeo còng cả bọn!" (Trang 63- 64-65- 67).
Người cộng sản dưới mắt người trí thức
Sau những bàn bạc giữa Năng và Tổng Bí Thư về một chiến lược đối đầu với trí thức, Nguyễn Mạnh Tường quay ống kính về phía trí thức: Một đêm, Hiên và Đắc, bí mật gặp nhau để bàn về khẩu hiệu "Trăm Hoa Đua Nở" vừa được ban hành ở Trung Quốc và ngọn gió đang thổi đến Việt Nam. Hiên thận trọng nói:
- Rút từ những kinh nghiêm quá khứ chúng ta phải rất thận trọng với tất cả những sản phẩm nhập cảng từ nước Tầu. Nhưng việc đầu tiên là phải phân tích cái khẩu hiệu này để liệt kê nội dung và hậu quả của nó.
- Công thức này riêng tôi thấy quá sáng tỏ. Còn có nghiã gì ngoài sự tự do để cho trăm hoa đua nở, để mọi người cất cao tiếng nói, khác hẳn thời tự do bị bịt miệng đã qua.
- Mới nhìn thì anh có vẻ có lý. Nhưng chúng ta đừng vội kết luận rằng tự do và dân chủ đã toàn thắng. Trước hết, Đảng có đủ thẩm quyền cấm trăm hoa đua nở không? Có chứ! Đảng chỉ việc cấm trồng hoa. Vậy mà bây giờ Đảng lại cho trồng hoa, nhưng Đảng không thể cấm hoa nở, Đảng bắt buộc phải chấp nhận trăm hoa đua nở. Vậy cái việc cho phép trồng hoa và để cho hoa nở này có nghiã gì? Rất có thể chỉ để tuyên bố công khai rằng Đảng không còn là kẻ thù của cái đẹp dưới tất cả mọi hình thức và tất cả sắc thái của nó, chăng?" (Trang 68).
Rồi Hiên tiếp tục đi sâu vào mọi khía cạnh của vấn đề, và cuối cùng, Hiên kết luận:
"Theo quan điểm của tôi, mỗi chế độ có những phần tử bất hảo mà họ muốn loại trừ. (...) Nhưng những kẻ trú ẩn trong im lặng khó có thể dò ra được. Sự im lặng mà họ bo bo gìn giữ, che chở cho họ hữu hiệu chẳng khác gì chiếc áo đỡ đạn chống lại bọn trộm cướp. Nay, phương tiện duy nhất làm họ bỏ cái vỏ này là gãi trúng chỗ ngứa. Bay khao khát tự do ư? Ta sẽ giải khát cho bay bằng cách cho tự do sáng tác. Tụi bay muốn chơi trò chính trị ư? Thì cứ chơi! Ta cho chúng bay mặc sức diễn thuyết những xác tín và những chương trình hành động của bay bằng máy phóng thanh... Đó là cái bẫy ta giương ra cho bọn ngây thơ tin vào lòng ngay thẳng và sự thành thật của chính quyền cộng sản. Một khi tụi bay đã tự phát giác bản chất, lộ diện cái trần truồng mà trước đây được im lặng che đậy, thì dễ như bỡn, ta sẽ làm cho tụi bay bất động mãi mãi trong cõi yên lặng đời đời!" (Trang 68-69).
Sau khi "đọc" rõ tư tưởng của Năng và Tổng Bí Thư, Hiên phân tích hành trình và tâm lý những người cách mạng:
"Điều đầu tiên mà mọi người đều biết là sự thất học mà những người cách mạng phải chịu thiệt thòi. Thiếu điều kiện để học hành tới nơi tới chốn, những người vô sản Việt Nam đói khổ vô cùng, khi không có cơm ăn, làm sao có thể học được? Con đường duy nhất mở ra trước mắt là làm cách mạng. Những người may mắn nhất, trải muôn nghìn hiểm nguy, xuyên rừng, leo núi, chắp nối được với vô sản Trung quốc đang tranh đấu chống tư sản. Vậy nhận xét đầu tiên là người cách mạng Việt Nam đau bệnh vô học! Hậu quả của tình trạng này như thế nào?
Lẽ dĩ nhiên, họ không thể đọc những kinh điển Mác-xít, Lê-nin-nít trực tiếp qua văn bản, nên phải học lỏm nhờ sự sốt sắng của những người có khả năng, nhưng những người này cũng không đủ kiến thức để hiểu những vấn đề vô cùng đa dạng và phức tạp. Dầu sao đi nữa, những bí mật của thuật cai trị con người thoát khỏi tầm tay của họ. Kinh nghiệm cho thấy những người mắc bệnh mặc cảm thường bị cả tự ti lẫn tự tôn, hai mặc cảm bổ sung cho nhau, tiếp sức cho nhau, là hai mặt của cùng một trạng thái tinh thần. Người cộng sản vô học tự cảm thấy bị tổn thương khi tiếp xúc với người trí thức có văn hoá. Nhưng một khi lấy lại toàn bộ địa vị bề trên của mình, vị thủ lĩnh lập tức giáng đòn sấm sét của quyền lực xuống những kẻ bị nghi là thiếu kính trọng đối với ông ta.
Vì thế, sau những hiểu lầm bi đát phát sinh từ những thành kiến vô lý, cộng sản thù ghét trí thức. Người cộng sản tưởng tượng rằng người trí thức khinh bỉ họ vì họ không có học. Người trí thức thì tin rằng người cộng sản say sưa quyền lực chỉ tìm cách tỏ sự chuyên chế bạo ngược của họ để củng cố và bảo tồn quyền lực của mình. Theo chỗ tôi biết, không có một cuộc đàm luận nào được tổ chức để hai phiá nhìn rõ mặt nhau, cùng giải thích, để hiểu nhau và sau đó, cùng cộng tác cho sự tốt đẹp của đất nước. Đó là một giấc mộng đẹp, và như tất cả các giấc mộng, không thể thực hiện được. Chướng ngại vật là dân chủ. (Trang 70).
Lý do thành lập Nhân Văn Giai Phẩm
Đắc tiếp lời:
- Như anh vừa nói, chúng ta là một bọn mưu phản. Một nhóm trí thức âm mưu đòi dân chủ. Ở nước khác, những cuộc hội thảo trí thức hay ý thức hệ được tổ chức giữa ban ngày, hoặc trên báo, hoặc trong những buổi họp mặt công cộng. Ở nước ta, sự cấm đoán đè nặng lên người trí thức, chính quyền chỉ chấp nhận một thái dộ duy nhất: quỳ gối, cúi đầu, ngậm miệng. Tất cả mọi tiếng nói cất lên cùng đồng thanh nhất trí hô khẩu hiệu trung thành với Đảng. Trong điều kiện đó, người cầm quyền có thể yên vị trong hạnh phúc và hô hoán với bàn dân thiên hạ rằng ở Việt Nam tất cả đều VÌ dân, DO dân! (POUR le peuple, PAR le peuple!) Quần chúng thì quỳ mọp tung hô: Đảng thắng lợi! Đảng muôn năm! (...) Vậy ta thử hỏi: cái gì DO dân làm? Tất cả những biện pháp lập hiến và hành chánh, tất cả những quyết định, những nghị quyết mà dân chúng phải thi hành, không do người dân làm ra, mà do những cơ quan, những hội, những viện, mà TẤT CẢ mọi thành viên đều là cộng sản hoặc phục tòng cộng sản và áp dụng triệt để mệnh lệnh của Đảng. Vậy làm sao ta có thể chấp nhận rằng tất cả đều DO dân làm mà không khỏi chau mày? Đó là sự dối trá hiển nhiên, vô liêm sỉ, chỉ được chấp nhận bởi một số nhỏ những kẻ yếu tinh thần say sưa ảo tưởng về Đảng hoặc hy vọng được Đảng nhận làm đầy tớ.
-Vậy thì phải làm thế nào? Hiền hỏi.Tệ hơn nữa, chúng ta đã triệt hạ cá nhân và thay thế bằng tập thể, chúng ta đã ban hành sắc lệnh bãi bỏ sở hữu cá nhân để thay bằng sở hữu tập thể.
Chúng ta đã đưa giai cấp thợ thuyền lên cầm quyền thay cho trí thức bị truất địa vị cao quý và bị lột vòng nguyệt quế trước quần chúng.
Chúng ta đã hoàn thành sự nghiệp cách mạng, không chỉ trong cấu trúc xã hội mà còn trong cả việc cấu trúc lại trí tuệ và các hoạt động trí óc của con người. Dù muốn dù không, chúng ta đã phá sập nền móng suy nghĩ và hành động theo lối truyền thống và tổ chức lại trên những nền tảng mới. Vậy sự chống đối của tầng lớp trí thức là tất nhiên. Sở dĩ họ chưa bùng nổ lòng thù hận chống lại cộng sản, và tung ra những cuộc xung đột làm hại trật tự công cộng và an ninh xã hội, là chỉ vì họ sợ bị rơi vào nanh vuốt của công an và pháp luật. Vậy chúng ta đã hiểu tại sao bọn trí thức lại cứ bo bo thận trọng ngậm miệng; sự khôn ngoan khuyên họ đừng biểu lộ mạnh mẽ, nên thận trọng từ tốn, nên tuân theo quy lệ. Đảng bị dồn vào một vị trí khó khăn: Đảng không thể hoá cải những trí thức này về với Đảng, mà cũng không thể trừng phạt họ vì thiếu vắng tất cả mọi hành động phá hoại.
- Thưa đồng chí Tổng Bí Thư, đồng chí đã nhận thấy rằng bức tường yên lặng mà bọn trí thức ẩn náu chỉ là cái pháo đài phòng thủ, do sự bi quan của những kẻ chiến bại xây dựng, để che chở khỏi cuộc tấn công không ngừng của chủ nghiã cộng sản vinh quang, rạng ngời ánh sáng. Thưa đồng chí Tổng Bí Thư, chúng ta sẽ phải chọn con đường chính trị nào đối diện với sự kháng cự mãnh liệt này? Ở đây, thật không có nhiều khả năng lựa chọn. Chính trị bị đặt trước một giao thế duy nhất: hoặc là để nguyên sự việc như vậy, cứ kéo dài tình trạng này, hoặc là thi hành biện pháp mạnh, tức là trừng phạt những kẻ mà chúng ta coi là thủ phạm, kẻ thù của chế độ, những kẻ khả nghi có manh tâm đối lập, cho chúng một bài học đích đáng.
- Đồng chí có đo lường trước hậu quả của một sự biểu dương thái độ như thế, tiếng vang của nó trong xã hội và trong quần chúng ra sao, bởi vì ta chưa kiếm ra được tội gì cụ thể của bọn người mà ta sẽ trừng phạt. Không lẽ lại buộc tội sự im lặng!
- Đồng chí Tổng Bí Thư hoàn toàn có lý. Chúng ta tự hào là một dân tộc văn minh, có toà án, có luật hình sự, không thể kết án mà không có bằng chứng! Vì vậy ta sẽ giăng mưu cho bọn trí thức rơi vào bẫy khiến chúng không thể thoát được. Đó là một thủ đoạn quỷ quyệt, nhưng cứu cánh biện minh cho phương tiện! Hiện tôi chưa thấy rõ ràng, nhưng đại thể là ta quyến rũ chúng bằng miếng mồi dân chủ, làm chúng vấp ngã trong cái lưới to đặt trên hố bẫy hổ, chúng ta chỉ việc tóm lấy và đeo còng cả bọn!" (Trang 63- 64-65- 67).
Người cộng sản dưới mắt người trí thức
Sau những bàn bạc giữa Năng và Tổng Bí Thư về một chiến lược đối đầu với trí thức, Nguyễn Mạnh Tường quay ống kính về phía trí thức: Một đêm, Hiên và Đắc, bí mật gặp nhau để bàn về khẩu hiệu "Trăm Hoa Đua Nở" vừa được ban hành ở Trung Quốc và ngọn gió đang thổi đến Việt Nam. Hiên thận trọng nói:
- Rút từ những kinh nghiêm quá khứ chúng ta phải rất thận trọng với tất cả những sản phẩm nhập cảng từ nước Tầu. Nhưng việc đầu tiên là phải phân tích cái khẩu hiệu này để liệt kê nội dung và hậu quả của nó.
- Công thức này riêng tôi thấy quá sáng tỏ. Còn có nghiã gì ngoài sự tự do để cho trăm hoa đua nở, để mọi người cất cao tiếng nói, khác hẳn thời tự do bị bịt miệng đã qua.
- Mới nhìn thì anh có vẻ có lý. Nhưng chúng ta đừng vội kết luận rằng tự do và dân chủ đã toàn thắng. Trước hết, Đảng có đủ thẩm quyền cấm trăm hoa đua nở không? Có chứ! Đảng chỉ việc cấm trồng hoa. Vậy mà bây giờ Đảng lại cho trồng hoa, nhưng Đảng không thể cấm hoa nở, Đảng bắt buộc phải chấp nhận trăm hoa đua nở. Vậy cái việc cho phép trồng hoa và để cho hoa nở này có nghiã gì? Rất có thể chỉ để tuyên bố công khai rằng Đảng không còn là kẻ thù của cái đẹp dưới tất cả mọi hình thức và tất cả sắc thái của nó, chăng?" (Trang 68).
Rồi Hiên tiếp tục đi sâu vào mọi khía cạnh của vấn đề, và cuối cùng, Hiên kết luận:
"Theo quan điểm của tôi, mỗi chế độ có những phần tử bất hảo mà họ muốn loại trừ. (...) Nhưng những kẻ trú ẩn trong im lặng khó có thể dò ra được. Sự im lặng mà họ bo bo gìn giữ, che chở cho họ hữu hiệu chẳng khác gì chiếc áo đỡ đạn chống lại bọn trộm cướp. Nay, phương tiện duy nhất làm họ bỏ cái vỏ này là gãi trúng chỗ ngứa. Bay khao khát tự do ư? Ta sẽ giải khát cho bay bằng cách cho tự do sáng tác. Tụi bay muốn chơi trò chính trị ư? Thì cứ chơi! Ta cho chúng bay mặc sức diễn thuyết những xác tín và những chương trình hành động của bay bằng máy phóng thanh... Đó là cái bẫy ta giương ra cho bọn ngây thơ tin vào lòng ngay thẳng và sự thành thật của chính quyền cộng sản. Một khi tụi bay đã tự phát giác bản chất, lộ diện cái trần truồng mà trước đây được im lặng che đậy, thì dễ như bỡn, ta sẽ làm cho tụi bay bất động mãi mãi trong cõi yên lặng đời đời!" (Trang 68-69).
Sau khi "đọc" rõ tư tưởng của Năng và Tổng Bí Thư, Hiên phân tích hành trình và tâm lý những người cách mạng:
"Điều đầu tiên mà mọi người đều biết là sự thất học mà những người cách mạng phải chịu thiệt thòi. Thiếu điều kiện để học hành tới nơi tới chốn, những người vô sản Việt Nam đói khổ vô cùng, khi không có cơm ăn, làm sao có thể học được? Con đường duy nhất mở ra trước mắt là làm cách mạng. Những người may mắn nhất, trải muôn nghìn hiểm nguy, xuyên rừng, leo núi, chắp nối được với vô sản Trung quốc đang tranh đấu chống tư sản. Vậy nhận xét đầu tiên là người cách mạng Việt Nam đau bệnh vô học! Hậu quả của tình trạng này như thế nào?
Lẽ dĩ nhiên, họ không thể đọc những kinh điển Mác-xít, Lê-nin-nít trực tiếp qua văn bản, nên phải học lỏm nhờ sự sốt sắng của những người có khả năng, nhưng những người này cũng không đủ kiến thức để hiểu những vấn đề vô cùng đa dạng và phức tạp. Dầu sao đi nữa, những bí mật của thuật cai trị con người thoát khỏi tầm tay của họ. Kinh nghiệm cho thấy những người mắc bệnh mặc cảm thường bị cả tự ti lẫn tự tôn, hai mặc cảm bổ sung cho nhau, tiếp sức cho nhau, là hai mặt của cùng một trạng thái tinh thần. Người cộng sản vô học tự cảm thấy bị tổn thương khi tiếp xúc với người trí thức có văn hoá. Nhưng một khi lấy lại toàn bộ địa vị bề trên của mình, vị thủ lĩnh lập tức giáng đòn sấm sét của quyền lực xuống những kẻ bị nghi là thiếu kính trọng đối với ông ta.
Vì thế, sau những hiểu lầm bi đát phát sinh từ những thành kiến vô lý, cộng sản thù ghét trí thức. Người cộng sản tưởng tượng rằng người trí thức khinh bỉ họ vì họ không có học. Người trí thức thì tin rằng người cộng sản say sưa quyền lực chỉ tìm cách tỏ sự chuyên chế bạo ngược của họ để củng cố và bảo tồn quyền lực của mình. Theo chỗ tôi biết, không có một cuộc đàm luận nào được tổ chức để hai phiá nhìn rõ mặt nhau, cùng giải thích, để hiểu nhau và sau đó, cùng cộng tác cho sự tốt đẹp của đất nước. Đó là một giấc mộng đẹp, và như tất cả các giấc mộng, không thể thực hiện được. Chướng ngại vật là dân chủ. (Trang 70).
Lý do thành lập Nhân Văn Giai Phẩm
Đắc tiếp lời:
- Như anh vừa nói, chúng ta là một bọn mưu phản. Một nhóm trí thức âm mưu đòi dân chủ. Ở nước khác, những cuộc hội thảo trí thức hay ý thức hệ được tổ chức giữa ban ngày, hoặc trên báo, hoặc trong những buổi họp mặt công cộng. Ở nước ta, sự cấm đoán đè nặng lên người trí thức, chính quyền chỉ chấp nhận một thái dộ duy nhất: quỳ gối, cúi đầu, ngậm miệng. Tất cả mọi tiếng nói cất lên cùng đồng thanh nhất trí hô khẩu hiệu trung thành với Đảng. Trong điều kiện đó, người cầm quyền có thể yên vị trong hạnh phúc và hô hoán với bàn dân thiên hạ rằng ở Việt Nam tất cả đều VÌ dân, DO dân! (POUR le peuple, PAR le peuple!) Quần chúng thì quỳ mọp tung hô: Đảng thắng lợi! Đảng muôn năm! (...) Vậy ta thử hỏi: cái gì DO dân làm? Tất cả những biện pháp lập hiến và hành chánh, tất cả những quyết định, những nghị quyết mà dân chúng phải thi hành, không do người dân làm ra, mà do những cơ quan, những hội, những viện, mà TẤT CẢ mọi thành viên đều là cộng sản hoặc phục tòng cộng sản và áp dụng triệt để mệnh lệnh của Đảng. Vậy làm sao ta có thể chấp nhận rằng tất cả đều DO dân làm mà không khỏi chau mày? Đó là sự dối trá hiển nhiên, vô liêm sỉ, chỉ được chấp nhận bởi một số nhỏ những kẻ yếu tinh thần say sưa ảo tưởng về Đảng hoặc hy vọng được Đảng nhận làm đầy tớ.
- Chúng tôi thành lập một nhóm nhỏ trí thức trong đó có vài người
trong đảng. Không phải để tranh đấu đánh đổ chế độ, mà chỉ để đạt được
một số cải cách giúp mọi người dễ thở hơn. Mặc dù mục đích khiêm nhượng -
ít nhất dưới mắt anh em- chúng tôi làm theo cách của cộng sản: nghiã là
trong bóng tối. Chỉ gặp nhau hai người một, không bao giờ ở trong nhà
vì những bức tường thường có tai mà ở công viên hoặc trên vỉa hè thành
phố. Dĩ nhiên là không có ủy ban lãnh đạo, và trong túi hoặc trong nhà
không để tài liệu gì có thể phương hại đến bản thân.
- Bây giờ tôi hiểu rồi. Vậy tôi có thể làm gì giúp các anh?
- Anh là một trí thức tầm cỡ: anh có văn hoá cao, lại không màng đến tiền bạc và vinh dự, sự liêm khiết của anh, phẩm cách của anh đã nổi tiếng trong đám chúng ta. Anh em hân hạnh muốn biết ý kiến của anh đối với những vấn đề mà anh em đang xao động. Anh nghĩ sao về chế độ mà chúng ta đang sống?
Hiền im lặng trầm ngâm một lúc rồi trả lời:
Nếu lưu tâm đến thực tế cụ thể đang quy định đời sống dân tộc và quan sát kỹ càng, chúng ta có thể nhận thấy rằng chế độ này có ba tính cách đặc thù:
1- Cá nhân chủ nghiã bị hạ bệ và khai trừ. Tập thể lên ngôi và làm bá chủ trong tất cả mọi lãnh vực hoạt động.
2- Đảng đảm nhiệm chỉ đạo và điều khiển tất cả.
3- Chúng ta sống trong sự vắng mặt của tất cả mọi thứ tự do đương nhiên và quyền con người.
Vậy sẽ rất bổ ích nếu chúng ta khảo sát từng tính chất một và phân tích giá trị của nó. (Trang 70-71)
Cá nhân và tập thể
Để giải thích sự xung đột giữa những cặp phạm trù: Cá nhân và tập thể, Trí thức và cộng sản, Hiên nhắc lại sự xâm nhập cá nhân chủ nghiã vào Việt Nam:
"Trước tiên, phải công nhận rằng cá nhân và cá nhân chủ nghiã không phải là sản phẩm Việt Nam mà được nhập cảng từ Pháp, nó phát sinh từ cách mạng 1789.
Trong xã hội cổ truyền của ta, tập thể gia đình ngự trị. Tất cả mọi thành viên trong gia đình sống chung dưới một mái nhà, cùng làm việc trên một mảnh đất, ăn chung mâm cơm. Kết quả nẩy sinh một sức mạnh chung là tổng hợp những sức mạnh của mỗi cá nhân trong gia đình mà sợi dây liên lạc máu mủ cùng lợi ích vật chất và kinh tế không bị lỏng lẻo, suy yếu.
Cá nhân chủ nghiã, dù được nhập cảng, đã đến nước ta từ khi Pháp xâm chiếm; bởi vì nó thúc đẩy và kích động sản xuất, bởi vì nó tác động trực tiếp tới lợi ích cá nhân, tới tính ích kỷ của người lao động cho nên nó kích thích mọi cố gắng (...)
Vì vậy, khi chính quyền Pháp đem kinh tế thị trường vào cùng với chủ nghiã kinh tế cá nhân, hệ thống mới này chinh phục ngay xã hội ta, vì nó biểu hiệu một mô hình hoạt động vô cùng cao hơn hệ thống hiện hành. Những thành phố sinh sôi nẩy nở, kinh tế thành thị mở rộng tiểu công nghệ, tiểu sản xuất kỹ nghệ và thương mại.
Trong điều kiện mới này, sự sản xuất nông nghiệp trong kinh tế nông thôn suy đồi dần, tập thể gia đình bị giải tán. Con cái bỏ cha mẹ lên tỉnh làm việc, và không có gì ngạc nhiên khi thấy cá nhân chủ nghiã tiến những bước khổng lồ." (Trang 72)
Trở lại vấn đề văn hoá, Hiên nói tiếp:
"Văn hóa là tinh chất của cá nhân, nó ưu đãi sự nẩy nở cá nhân chủ nghiã nơi người trí thức. Trong thời phong kiến, mẫu người có văn hoá điển hình là ông quan cai trị. Nhưng ông ta được tôn kính không phải vì chức năng mà vì sự học rộng, vì cái nhã độ trong phong cách, vì sự lịch lãm trong ngôn ngữ và sự minh triết trong cách xử thế của ông ta.
Khi kinh tế thực dân ngự trị đất nước, điều khiển những phương tiện sản xuất và bất động sản tư nhân, thì cá nhân chủ nghiã thắng lợi trên mọi phương diện. Những người trí thức tân tiến mà văn hoá đã cá nhân hoá trí tuệ, chễm chệ trong tiện nghi của căn nhà mới. Tuy nhiên, nhờ sự tự trọng và trọng danh dự, họ giữ vững được lương tri của mình và tôn trọng ý thức quần chúng, cộng thêm cái uy tín của sự hiểu rộng, người trí thức vẫn được quần chúng tôn thờ.
Và Hiên kết luận:
Vấn đề trọng đại của nước ta và dân tộc ta là vấn đề xung đột giữa văn hoá và chính trị.
Sự xung đột này có thật và hiện hữu, phải liệt kê những lý do phát sinh. Mặc dù trí thức được vinh danh trong xã hội phong kiến, chế độ cộng sản đã quay ngược tình thế và tìm cách trói họ vào cột bêu đầu tội phạm, để công chúng nguyền rủa; trách họ không tha thiết đến số phận của người dân, chui đầu vào những thú khoái lạc dâm ô, tự khép kín trong những tháp ngà mà cảm khoái nghệ thuật ngăn cản không cho họ nghe thấy tiếng thở than của lớp người cùng khốn. Sự hủ bại sâu xa của người trí thức, là do cá nhân chủ nghiã, nó đã giới hạn tầm nhìn của con người, đã ngăn chặn họ thừa nhận sự hiện diện của quần chúng bình dân, của tập thể lao động vất vả ngày đêm để đảm bảo tiện nghi đời sống. Cái cá nhân chủ nghĩa của bọn trí thức đáng bêu thây, xỉ nhục.
Nhưng chiến dịch phỉ báng những người có văn hoá cũng chỉ kéo được một số trí thức khốn khổ, bị sợ hãi và tham vọng bám riết, tới quỳ mọp dưới chân chính quyền, còn phần đông đều giữ vững quan điểm, giữ được sự tôn trọng và quý mến của quần chúng thành thị". (Trang 74-75)
Hiền nói tiếp:
"Theo tôi, người cộng sản thấy người trí thức là đại diện quan trọng nhất, đủ tư cách nhất, thậm chí là hiện thân của chủ nghiã cá nhân. Thế mà chúng ta lại biết rằng chủ nghiã cá nhân là đối cực của chủ nghiã cộng sản, giữa hai thực thể này đã có cuộc đấu tranh quyết liệt chỉ ngừng khi một bên bị triệt hạ hoàn toàn. Mọi người cũng lại biết rằng người trí thức không thể chịu được bất cứ sự hỗn tạp, chung lộn nào, bởi chung lộn là bắt buộc phải chung đụng với những phần tử mà mình không thích. Một mặt khác, người trí thức cho rằng cái xác định con người, là nhân cách riêng của nó: mỗi cá thể là một nhân cách. Con người thay đổi và có nhiều mặt [Nguyễn Mạnh Tường lấy lại câu: L'homme est ondoyant et divers của Montaigne] chính tính cách đa diện là dấu ấn đặc biệt của con người. Chúng ta đã thấy dưới thời phát xít Hitler và Mussoloni, khi những thực thể sống động là con người phải mặc cùng một loạt đồng phục, cùng bước một nhịp, cùng hô một khẩu hiệu, cùng có một cử chỉ, thì những thực thể ấy đã trở thành người máy, sự tự động đã thay thế cho sự biến đổi, máy móc thay thế cho đời sống! Nhưng cuối cùng, không ai thành công trong sự máy móc hoá dân tộc mình mãi mãi.
Hơn nữa, sự thù nghịch của cộng sản đối với trí thức còn được giải
thích bằng sự gắn bó không thể tiêu diệt (l'attachement indéfectible),
không thể khước từ (irréfragable) của trí thức đối với những giá trị dân
chủ. Vậy từ đâu mà có sự gắn bó này?- Bây giờ tôi hiểu rồi. Vậy tôi có thể làm gì giúp các anh?
- Anh là một trí thức tầm cỡ: anh có văn hoá cao, lại không màng đến tiền bạc và vinh dự, sự liêm khiết của anh, phẩm cách của anh đã nổi tiếng trong đám chúng ta. Anh em hân hạnh muốn biết ý kiến của anh đối với những vấn đề mà anh em đang xao động. Anh nghĩ sao về chế độ mà chúng ta đang sống?
Hiền im lặng trầm ngâm một lúc rồi trả lời:
Nếu lưu tâm đến thực tế cụ thể đang quy định đời sống dân tộc và quan sát kỹ càng, chúng ta có thể nhận thấy rằng chế độ này có ba tính cách đặc thù:
1- Cá nhân chủ nghiã bị hạ bệ và khai trừ. Tập thể lên ngôi và làm bá chủ trong tất cả mọi lãnh vực hoạt động.
2- Đảng đảm nhiệm chỉ đạo và điều khiển tất cả.
3- Chúng ta sống trong sự vắng mặt của tất cả mọi thứ tự do đương nhiên và quyền con người.
Vậy sẽ rất bổ ích nếu chúng ta khảo sát từng tính chất một và phân tích giá trị của nó. (Trang 70-71)
Cá nhân và tập thể
Để giải thích sự xung đột giữa những cặp phạm trù: Cá nhân và tập thể, Trí thức và cộng sản, Hiên nhắc lại sự xâm nhập cá nhân chủ nghiã vào Việt Nam:
"Trước tiên, phải công nhận rằng cá nhân và cá nhân chủ nghiã không phải là sản phẩm Việt Nam mà được nhập cảng từ Pháp, nó phát sinh từ cách mạng 1789.
Trong xã hội cổ truyền của ta, tập thể gia đình ngự trị. Tất cả mọi thành viên trong gia đình sống chung dưới một mái nhà, cùng làm việc trên một mảnh đất, ăn chung mâm cơm. Kết quả nẩy sinh một sức mạnh chung là tổng hợp những sức mạnh của mỗi cá nhân trong gia đình mà sợi dây liên lạc máu mủ cùng lợi ích vật chất và kinh tế không bị lỏng lẻo, suy yếu.
Cá nhân chủ nghiã, dù được nhập cảng, đã đến nước ta từ khi Pháp xâm chiếm; bởi vì nó thúc đẩy và kích động sản xuất, bởi vì nó tác động trực tiếp tới lợi ích cá nhân, tới tính ích kỷ của người lao động cho nên nó kích thích mọi cố gắng (...)
Vì vậy, khi chính quyền Pháp đem kinh tế thị trường vào cùng với chủ nghiã kinh tế cá nhân, hệ thống mới này chinh phục ngay xã hội ta, vì nó biểu hiệu một mô hình hoạt động vô cùng cao hơn hệ thống hiện hành. Những thành phố sinh sôi nẩy nở, kinh tế thành thị mở rộng tiểu công nghệ, tiểu sản xuất kỹ nghệ và thương mại.
Trong điều kiện mới này, sự sản xuất nông nghiệp trong kinh tế nông thôn suy đồi dần, tập thể gia đình bị giải tán. Con cái bỏ cha mẹ lên tỉnh làm việc, và không có gì ngạc nhiên khi thấy cá nhân chủ nghiã tiến những bước khổng lồ." (Trang 72)
Trở lại vấn đề văn hoá, Hiên nói tiếp:
"Văn hóa là tinh chất của cá nhân, nó ưu đãi sự nẩy nở cá nhân chủ nghiã nơi người trí thức. Trong thời phong kiến, mẫu người có văn hoá điển hình là ông quan cai trị. Nhưng ông ta được tôn kính không phải vì chức năng mà vì sự học rộng, vì cái nhã độ trong phong cách, vì sự lịch lãm trong ngôn ngữ và sự minh triết trong cách xử thế của ông ta.
Khi kinh tế thực dân ngự trị đất nước, điều khiển những phương tiện sản xuất và bất động sản tư nhân, thì cá nhân chủ nghiã thắng lợi trên mọi phương diện. Những người trí thức tân tiến mà văn hoá đã cá nhân hoá trí tuệ, chễm chệ trong tiện nghi của căn nhà mới. Tuy nhiên, nhờ sự tự trọng và trọng danh dự, họ giữ vững được lương tri của mình và tôn trọng ý thức quần chúng, cộng thêm cái uy tín của sự hiểu rộng, người trí thức vẫn được quần chúng tôn thờ.
Và Hiên kết luận:
Vấn đề trọng đại của nước ta và dân tộc ta là vấn đề xung đột giữa văn hoá và chính trị.
Sự xung đột này có thật và hiện hữu, phải liệt kê những lý do phát sinh. Mặc dù trí thức được vinh danh trong xã hội phong kiến, chế độ cộng sản đã quay ngược tình thế và tìm cách trói họ vào cột bêu đầu tội phạm, để công chúng nguyền rủa; trách họ không tha thiết đến số phận của người dân, chui đầu vào những thú khoái lạc dâm ô, tự khép kín trong những tháp ngà mà cảm khoái nghệ thuật ngăn cản không cho họ nghe thấy tiếng thở than của lớp người cùng khốn. Sự hủ bại sâu xa của người trí thức, là do cá nhân chủ nghiã, nó đã giới hạn tầm nhìn của con người, đã ngăn chặn họ thừa nhận sự hiện diện của quần chúng bình dân, của tập thể lao động vất vả ngày đêm để đảm bảo tiện nghi đời sống. Cái cá nhân chủ nghĩa của bọn trí thức đáng bêu thây, xỉ nhục.
Nhưng chiến dịch phỉ báng những người có văn hoá cũng chỉ kéo được một số trí thức khốn khổ, bị sợ hãi và tham vọng bám riết, tới quỳ mọp dưới chân chính quyền, còn phần đông đều giữ vững quan điểm, giữ được sự tôn trọng và quý mến của quần chúng thành thị". (Trang 74-75)
Hiền nói tiếp:
"Theo tôi, người cộng sản thấy người trí thức là đại diện quan trọng nhất, đủ tư cách nhất, thậm chí là hiện thân của chủ nghiã cá nhân. Thế mà chúng ta lại biết rằng chủ nghiã cá nhân là đối cực của chủ nghiã cộng sản, giữa hai thực thể này đã có cuộc đấu tranh quyết liệt chỉ ngừng khi một bên bị triệt hạ hoàn toàn. Mọi người cũng lại biết rằng người trí thức không thể chịu được bất cứ sự hỗn tạp, chung lộn nào, bởi chung lộn là bắt buộc phải chung đụng với những phần tử mà mình không thích. Một mặt khác, người trí thức cho rằng cái xác định con người, là nhân cách riêng của nó: mỗi cá thể là một nhân cách. Con người thay đổi và có nhiều mặt [Nguyễn Mạnh Tường lấy lại câu: L'homme est ondoyant et divers của Montaigne] chính tính cách đa diện là dấu ấn đặc biệt của con người. Chúng ta đã thấy dưới thời phát xít Hitler và Mussoloni, khi những thực thể sống động là con người phải mặc cùng một loạt đồng phục, cùng bước một nhịp, cùng hô một khẩu hiệu, cùng có một cử chỉ, thì những thực thể ấy đã trở thành người máy, sự tự động đã thay thế cho sự biến đổi, máy móc thay thế cho đời sống! Nhưng cuối cùng, không ai thành công trong sự máy móc hoá dân tộc mình mãi mãi.
Là bởi vì, trong mối song quan (dilemme): chính quyền-dân chúng, không một người trí thức nào lựa chọn chính quyền, trừ phi họ bị những tham vọng đê tiện dẫn dắt. Ta đứng về phía dân chúng bởi vì chính ta là người dân. Chế độ dân chủ cho tới bây giờ là hình thức chính quyền duy nhất thực hành công bằng và công lý, làm việc cho dân. Uy tín của chế độ này đã khiến chính những chế độ cộng sản cũng không ngừng tự xưng mình là dân chủ, là làm việc cho dân! (Trang 77).
Trí thức và cộng sản: ngày và đêm
Đào sâu hơn nữa vào sự xung đột giữa cộng sản và trí thức, Hiên nói tiếp:
"Sự xung đột giữa đôi bên không thể giải quyết được bởi vì nó đụng tới bản chất và lý do tồn tại của chủ nghiã cộng sản. Thực thế, hai quan niệm về đời sống và về con người, chống nhau trong một sự kình địch chỉ có thể biến mất khi chế độ cộng sản xụp đổ!
Trước hết, chủ nghiã tập thể đặt nền móng trên một quan niệm toán học về con người. Theo đó, con người không là gì cả, chỉ một con số trừu tượng, có thể thay người này bằng người kia, hệt như một người lính thuộc quân số của một đơn vị nhà binh dưới mắt người chỉ huy. Tên, tuổi, trọng lượng, tầm vóc, của mỗi người không quan trọng gì, chỉ có tổng số lính là đáng kể! Thế mà cá nhân chủ nghiã lại nhấn mạnh đến chất lượng của cá thể, tức là những dấu hiệu đặc thù phân biệt người này với người kia trong cùng một chủng loại và tuyên bố mỗi con người là một thực thể khác nhau.
Chủ nghiã tập thể, không tha thiết gì đến con người và từ chối sự
khác biệt giữa người và người. Con người được chính quyền tạo ra để sử
dụng, đã gây tổn thất nặng nề cho cá nhân, yếu tố mà tập thể không thèm
biết đến sự hiện hữu.
Ngược lại, cá nhân chủ nghiã đưa con người lên mức quan tâm hàng đầu. Con người tự lấy mình làm cứu cánh, không phải là phương tiện để phục vụ bất kỳ một cái gì. Cây người phải được vun trồng cho nở hoa và đơm trái. Để đạt tới mục đích này, cần phải học, phải biết rõ con người, biết tất cả những dấu hiệu khác biệt của nhân cách qua những yếu tố tối giản của cá tính.
Vì vậy, chủ nghiã tập thể và chủ nghiã cá nhân đối nghịch như ngày với đêm: có cái này thì không thể có cái kia: hai bên không bao giờ gặp nhau. Chủ nghiã cộng sản tập thể không bao giờ hiểu được chủ nghĩa cá nhân của người trí thức.
Dân chủ là chiến trường thứ nhì giữa trí thức và cộng sản. Ở thời điểm người cộng sản tranh đấu bí mật, họ dựa trên dân, nhờ dân nuôi dưỡng và che chở khỏi sự lùng bắt của mật thám. Từ khi lên nắm chính quyền, họ luôn luôn cam đoan trung thành đối với những ân nhân xưa, tuyên bố nguyện ước tranh đấu cho dân và làm tất cả vì dân. Nhưng đó chỉ là những lời hứa hão và cái hố càng ngày càng đào sâu giữa người dân và chính quyền cộng sản. Người trí thức, từ lòng dân tộc mà ra, tự cảm thấy mình có sứ mệnh dân chủ.
Người cộng sản khi lên cầm quyền, từ chối thay đổi khẩu hiệu, tiếp tục tuyên bố: Vì dân. Do dân. Nhưng cái dân tộc mà họ vin vào đó, biết rõ hơn ai hết rằng chẳng có cái gì do dân làm cả, lý do hiển nhiên là dân không có quyền bầu những đại biểu của mình trong chính quyền và vì vậy dân không có quyền biểu quyết những chính sách được áp dụng ở trong nước. Quốc hội và tất cả những cơ quan cầm quyền, trong mọi lãnh vực hoạt động, đều tràn đầy cộng sản, từ ủy ban chỉ đạo tới ủy viên bình thường, không có một cái gì làm ở trong nước mà không qua sự chỉ đạo và kiểm soát của những người cộng sản hoặc những người sắp vào đảng, họ đánh nhau để chiếm chỗ, ra sức ngoan ngoãn, dễ bảo, tận tụy với Đảng. Biểu thức "Do dân" vì vậy không có ý nghiã gì.
Trực diện với độc quyền mở vào con đường lộng hành, bất công, bất bình đẳng và những đàn áp đủ mọi hình thức, giấc mơ duy nhất để an ủi là quay về với dân chủ (...)
Những người trí thức bị nghi ngờ nuôi dưỡng hy vọng dân chủ trong lòng, bị coi là những kẻ thù của chế độ. Để cấp cho những hình phạt mà họ quyết định ở toà án một cái bề ngoài hợp pháp, những kẻ cầm quyền trở thành luật gia ngẫu hứng, bịa ra một tội ác không có ở bất cứ bộ luật nào, là tội "phản động". Tất cả mọi người trí thức không chia sẻ đường lối cộng sản đều bị coi là "kẻ phản động" và bị giáng từ 10 đến 20 năm tù. Những quyền tự do cơ bản và nhân quyền, phản ảnh kích thước văn minh của một nước bằng sự đề cao danh dự và phẩm cách con người, không được biết đến ở Việt Nam. (Trang 80-81)
Đảng xã hội và đảng dân chủ
Nguyễn Mạnh Tường, thành viên của đảng Xã hội, xoay ống kính vào hậu trường chính trị của sự ra đời và xoá sổ hai đảng Xã hội và Dân chủ. Năng được triệu tập đến dinh Tổng Bí Thư, để bàn về việc dẹp hai đảng xã hội và dân chủ, đã được dựng nên trong thời kháng chiến. Đầu tiên hết, Tổng Bí Thư giải thích nguồn cội sự ra đời của hai đảng để Năng nắm rõ tình hình:
"Như đồng chí đã biết, Đảng ta đã lập ra đảng xã hội và đảng dân chủ. Đảng xã hội dành cho bọn trí thức và đảng dân chủ dành cho bọn tư sản. Đồng chí cũng biết rằng Đảng không làm điều gì mà không cân nhắc kỹ. Những người mác-xít cố chấp có thể trách ta đã xây dựng những đảng phái sai trật hẳn với quan niệm mác-xít của một đảng chính trị.
Rằng hai đảng này không đáp ứng đúng đòi hỏi mác-xít, chúng ta xin lỗi, nhưng ta có cái lý của ta. Trước Cách mạng, trường Pháp đào tạo ra nhiều thế hệ trí thức đã theo ta trong kháng chiến. Nhưng trong 10 năm kháng chiến, trường Pháp còn đào tạo thêm những thế hệ trí thức khác. Khi trở về Hà Nội, một số đã bỏ ta, đi làm, đi học ở nước ngoài. Đối với những kẻ ở lại, ta không thể bỏ rơi họ. Trước hết, vì lợi ích của chính họ, giúp họ theo kịp những tiến bộ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của ta. Sau nữa, khi trở về Hà Nội sau mười năm kháng chiến, ta vấp phải một tầng lớp dân chúng đã quá quen nghe nói đến tự do và nhân quyền; vì không muốn lộ bộ mặt chậm tiến, nên ta phải nói cùng thứ ngôn ngữ với bọn thực dân Pháp cũ. Ta phải giả đò tôn trọng quyền của người dân được xây dựng những đảng phái chính trị để bảo vệ quyền lợi của họ. Sau cùng, về mặt đối ngoại, chúng ta phải bảo đảm với dư luận thế giới, về những tự do chính trị mà chúng ta sẽ cho dân hưởng sau khi người Pháp đi khỏi. Nhưng dĩ nhiên là dưới cái bề mặt phỉnh gạt ấy, chúng ta không thể mất cảnh giác, mà phải tiếp tục điều khiển hai cái đảng mà chúng ta gọi là "anh em" từ lúc mới dựng chúng nên và trong suốt thời gian chúng còn hoạt động. Ta đã khuyến khích một vài trí thức nổi tiếng cái ý lập hai đảng. Vậy là dưới sự thúc đẩy của ta và nhờ sự cố vấn của ta mà hai cái đảng này được khai sinh trong đời sống chính trị và chập chững bước đầu. Chính ta cấp ngân quỹ cho hai đảng anh em. Chính ta đã gài trong mỗi đảng những uỷ viên chính trị có nhiệm vụ theo dõi hoạt động của chúng để báo cáo kịp thời cho ta biết những chệch hướng hay những lệch lạc có thể xẩy ra, và trực tiếp truyền lệnh của ta cho chúng thi hành. Bây giờ, đồng chí hãy báo cáo cho tôi biết sự hoạt động của chúng mà đồng chí có trách nhiệm theo dõi.
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, xin báo cáo đồng chí: tình hình là lạc quan. Hai đảng anh em cư xử rất được. Những ủy viên chính trị mà ta gài vào đã làm việc thật tuyệt vời. Ngay khi đến, họ đã biết kết hợp cương với nhu, họ đã làm cho hai uỷ ban trung ương và hai chủ tịch của hai đảng này hiểu rõ rằng không có một văn kiện chính thức nào - diễn thuyết, thông điệp, tuyên ngôn, diễn văn khai mạc hay bế mạc - có thể được ký mà không qua ý kiến của họ. Không có một cuộc trả lời phỏng vấn nào mà không có họ chứng kiến. Bọn kia tuân thủ răm rắp. Hai tên tổng bí thư cũng như toàn thể đảng viên của hai cái đảng này đều là kháng chiến cũ. Chúng đã được giáo dục tốt. Không màu. Không mùi. Vô hại. Có miệng nhưng câm như hến. Tránh liên quan. Cung kính tuyệt đối trước lãnh đạo! Đối với chúng, ta có thể yên tâm ngủ khò.
Nhưng tôi có bổn phận phải báo cáo đồng chí Tổng Bí Thư cái mặt trái của mề đai. Trước hết, số đảng viên quá ít. Ngoài phố họ cười ầm lên, mỗi đảng không được một trăm mống! Điều bất hạnh là trong cái đảng xã hội mệnh danh "trí thức", chỉ có độ mươi mống trí thức chính hiệu! Chỗ còn lại là giáo viên tiểu học, thợ thủ công, cán bộ hạng xoàng, được đưa vào để gồng số đảng viên. Trong cái đảng dân chủ, số tư sản có chút vốn chỉ độ hai, ba mạng, phần còn lại toàn bọn buôn bán lẹt đẹt, cán bộ tép riu. Để được vào hai đảng này, chỉ cần xuất trình phẩm trật kháng chiến!
Bọn chúng được cấp giấy hạnh kiểm tốt, chứng nhận tận tụy với Đảng cầm quyền mà chúng khoe là "anh em". Uy tín của chúng đối với quần chúng là zê-rô, chúng cũng chẳng có ảnh hưởng chính trị gì, mặc dù những tên cầm đầu vênh vang trên ô tô nhà nước và trong những buổi hội họp công cộng, chúng được nhận những chức vụ mà ta dùng cho lãnh đạo Đảng ta, nhưng của chúng chỉ để gáy. Đúng là một vở tuồng mà ta cho chúng diễn và chúng đóng trò hề này rất cần mẫn chăm chỉ. Mặc tất cả những cung kính mà ta dành cho chúng trong những lễ nghi chính thức, những kẻ xấu miệng vẫn gọi chúng là con rối, là bù nhìn, họ kêu ầm lên: "Giễu! Sao Đảng chẳng chọn những diễn viên khôi hài hơn, dệt những con rối tức cười hơn để giải trí!"
- Nếu chúng ta quyết định dẹp hai cái đảng này và ra sắc lệnh chấm dứt trò hề, đồng chí có thấy bất tiện không?
- Nếu được phép nói thật, tôi sẽ thú thực với đồng chí Tổng Bí Thư rằng xây dựng một cái đảng đã là tế nhị, mà giải tán một cái đảng lại còn vô cùng tế nhị hơn. Nhất là trong hoàn cảnh hiện thời! Dù bọn nhà trò có giễu dở đến đâu, dù vở tuồng có nhạt nhẽo thế nào, công chúng đã có thói quen xem chúng múa may trên sân khấu, chơi trò hề và làm phụ diễn hài hước cho khán giả cười bể bụng. Không hiếm người than phiền chế độ ta hà khắc bởi chính trị len vào khắp cả và cơ hội được cười thả cửa quá hiếm. Hai đảng "anh em" bộ điệu nghiêm trọng không hề nao núng, chấp hành hết sảy công tác nhái mà ta dạy, kích thích khán giả phì cười, nhưng trước bàn dân thiên hạ, mọi người lại phải ôm bụng nhịn, về nhà mới dám xả láng với bà con bè bạn.
- Những lời đồng chí vừa nói khiến ta càng dứt khoát quyết định không làm trò hề cho thiên hạ nữa. Thực ra, Đảng cũng ớn việc cứ dơ sườn ra cho chúng chế giễu, nhạo báng làm mất uy tín. Chúng ta rất nhạy cảm với sự châm biếm và không gì làm chúng ta đau lòng hơn là thấy quần chúng giễu ta và những nhân vật chỉ có một tội ác duy nhất là đã vâng mệnh ta một cách dễ bảo không ngờ, thậm chí bất ngờ! Khi ta hạ màn, trả họ về với những bận rộn hàng ngày, phẩm giá của những người "anh em" đã sốt sắng tự hạ mình để phục vụ ta, sẽ đỡ bị sứt mẻ và Đảng ta sẽ lấy lại được cái uy tín mà những sai phạm đã ít nhiều làm tổn hại.
Ngoài ra, như đồng chí cũng đã biết, gần đây ở một vài nước châu Âu đã bắt đầu có mầm mống phong trào đa nguyên. Bổn phận của chúng ta là phải trang bị một ý thức chính xác về mối nguy cơ này cho Đảng.
Lấy cớ rằng mỗi đầu người có một ý kiến, và chính sự đối chất giữa các ý kiến khác nhau sẽ nẩy sinh ra sự thật, rằng sự độc quyền một đảng, bất cứ giá trị của đảng viên như thế nào, cũng dẫn thẳng đến sự chuyên chế, độc tài; bọn chúng đề nghị chúng ta cho phát triển sự đa đảng. (...)
Chúng ta không đặt mình vào địa vị đối lập với chân lý và tiến bộ. Nhưng chúng ta từ chối làm kẻ Bị Lừa Bịp, tin lời Lường Gạt của bọn Lang Băm. Những điều mà chúng đề nghị tưởng mới mẻ gì, thực ra đã cũ mèm từ hai thế kỷ: chế độ đại nghị!
Một chế độ chính trị cũ rích.
Dưới mắt những người cộng sản chúng ta, chủ nghiã đa nguyên là một trò hề nực cười nhất. Bắt đầu bằng cuộc bầu cử. Trong đó kẻ nào chửi bới đối phương một cách hèn hạ nhất sẽ thắng, người ta sáng chế ra những dối trá nếu cần, để hạ địch thủ. Còn về chương trình hành động, người ta đua nhau ném ra những lời hứa biết trước là không thể giữ được. Có quan hệ gì ? Miễn là được bầu. Một khi đã qua cầu rồi thì không kẻ nào quay nhìn phía sau, nhớ lại những điều lường gạt đã tung ra để lấy phiếu. Cử tri giữ vai ngố rừng trong trò bịp bợm này. (...)
Làm sao một chính quyền thối nát ngay từ đầu có thể làm tròn phận sự ? Lại càng khó khăn hơn khi chính quyền này bị chia cắt làm ba: Lập pháp chiếm ưu thế, được chọn thành phần Cầm Quyền (Hành pháp), rồi tới phiên Hành pháp chọn nhân viên của Tư pháp. Đúng lô gích thì Lập Pháp mạnh thế, bởi được dân bầu trực tiếp, có quyền chỉ định thành phần Cầm Quyền. Rủi thay, quyền của họ chỉ dừng ở đó. Họ không có quyền kiểm soát hữu hiệu và thường trực hoạt động của nhà Cầm quyền, và họ cũng không có quyền hội họp hàng ngày, phải đợi được triệu tập trong những điều kiện pháp định. Về Tư pháp, người ta nhìn nhận nó có quyền độc lập khi thi hành nhiệm vụ, nhưng cũng không thể chối cãi là ngành này gồm những công chức, phụ thuộc vào nhà Cầm Quyền để được thăng quan tiến chức, vậy họ phải tìm cách ở trong ân sủng của nhà Cầm Quyền, điều này có nghiã gì, ai mà chẳng biết (...)
Thấy ông Tổng Bí Thư quá hăng hái trong việc "mô tả" chế độ đại nghị, Năng tìm cách đưa ông trở lại đề tài quan trọng trước mắt là làm sập tiệm hai cái đảng xã hội và dân chủ:
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, nếu đồng chí cho phép dùng thứ ngôn ngữ hình ảnh, tôi xin so sánh hai đảng này như hai cái nhà chòi được dựng trong hội chợ và tháo rỡ khi tan hội. Để thu hút khách xem, có một kẻ cầm loa rêu rao khoác lác những điểm lạ thường trên thân chú lùn, người khổng lồ, hoặc người đàn bà mình cây. Nhưng đám đông cứ tỉnh bơ, bởi chủ nhà chòi làm ăn dở quá.
Ngược lại, cá nhân chủ nghiã đưa con người lên mức quan tâm hàng đầu. Con người tự lấy mình làm cứu cánh, không phải là phương tiện để phục vụ bất kỳ một cái gì. Cây người phải được vun trồng cho nở hoa và đơm trái. Để đạt tới mục đích này, cần phải học, phải biết rõ con người, biết tất cả những dấu hiệu khác biệt của nhân cách qua những yếu tố tối giản của cá tính.
Vì vậy, chủ nghiã tập thể và chủ nghiã cá nhân đối nghịch như ngày với đêm: có cái này thì không thể có cái kia: hai bên không bao giờ gặp nhau. Chủ nghiã cộng sản tập thể không bao giờ hiểu được chủ nghĩa cá nhân của người trí thức.
Dân chủ là chiến trường thứ nhì giữa trí thức và cộng sản. Ở thời điểm người cộng sản tranh đấu bí mật, họ dựa trên dân, nhờ dân nuôi dưỡng và che chở khỏi sự lùng bắt của mật thám. Từ khi lên nắm chính quyền, họ luôn luôn cam đoan trung thành đối với những ân nhân xưa, tuyên bố nguyện ước tranh đấu cho dân và làm tất cả vì dân. Nhưng đó chỉ là những lời hứa hão và cái hố càng ngày càng đào sâu giữa người dân và chính quyền cộng sản. Người trí thức, từ lòng dân tộc mà ra, tự cảm thấy mình có sứ mệnh dân chủ.
Người cộng sản khi lên cầm quyền, từ chối thay đổi khẩu hiệu, tiếp tục tuyên bố: Vì dân. Do dân. Nhưng cái dân tộc mà họ vin vào đó, biết rõ hơn ai hết rằng chẳng có cái gì do dân làm cả, lý do hiển nhiên là dân không có quyền bầu những đại biểu của mình trong chính quyền và vì vậy dân không có quyền biểu quyết những chính sách được áp dụng ở trong nước. Quốc hội và tất cả những cơ quan cầm quyền, trong mọi lãnh vực hoạt động, đều tràn đầy cộng sản, từ ủy ban chỉ đạo tới ủy viên bình thường, không có một cái gì làm ở trong nước mà không qua sự chỉ đạo và kiểm soát của những người cộng sản hoặc những người sắp vào đảng, họ đánh nhau để chiếm chỗ, ra sức ngoan ngoãn, dễ bảo, tận tụy với Đảng. Biểu thức "Do dân" vì vậy không có ý nghiã gì.
Trực diện với độc quyền mở vào con đường lộng hành, bất công, bất bình đẳng và những đàn áp đủ mọi hình thức, giấc mơ duy nhất để an ủi là quay về với dân chủ (...)
Những người trí thức bị nghi ngờ nuôi dưỡng hy vọng dân chủ trong lòng, bị coi là những kẻ thù của chế độ. Để cấp cho những hình phạt mà họ quyết định ở toà án một cái bề ngoài hợp pháp, những kẻ cầm quyền trở thành luật gia ngẫu hứng, bịa ra một tội ác không có ở bất cứ bộ luật nào, là tội "phản động". Tất cả mọi người trí thức không chia sẻ đường lối cộng sản đều bị coi là "kẻ phản động" và bị giáng từ 10 đến 20 năm tù. Những quyền tự do cơ bản và nhân quyền, phản ảnh kích thước văn minh của một nước bằng sự đề cao danh dự và phẩm cách con người, không được biết đến ở Việt Nam. (Trang 80-81)
Đảng xã hội và đảng dân chủ
Nguyễn Mạnh Tường, thành viên của đảng Xã hội, xoay ống kính vào hậu trường chính trị của sự ra đời và xoá sổ hai đảng Xã hội và Dân chủ. Năng được triệu tập đến dinh Tổng Bí Thư, để bàn về việc dẹp hai đảng xã hội và dân chủ, đã được dựng nên trong thời kháng chiến. Đầu tiên hết, Tổng Bí Thư giải thích nguồn cội sự ra đời của hai đảng để Năng nắm rõ tình hình:
"Như đồng chí đã biết, Đảng ta đã lập ra đảng xã hội và đảng dân chủ. Đảng xã hội dành cho bọn trí thức và đảng dân chủ dành cho bọn tư sản. Đồng chí cũng biết rằng Đảng không làm điều gì mà không cân nhắc kỹ. Những người mác-xít cố chấp có thể trách ta đã xây dựng những đảng phái sai trật hẳn với quan niệm mác-xít của một đảng chính trị.
Rằng hai đảng này không đáp ứng đúng đòi hỏi mác-xít, chúng ta xin lỗi, nhưng ta có cái lý của ta. Trước Cách mạng, trường Pháp đào tạo ra nhiều thế hệ trí thức đã theo ta trong kháng chiến. Nhưng trong 10 năm kháng chiến, trường Pháp còn đào tạo thêm những thế hệ trí thức khác. Khi trở về Hà Nội, một số đã bỏ ta, đi làm, đi học ở nước ngoài. Đối với những kẻ ở lại, ta không thể bỏ rơi họ. Trước hết, vì lợi ích của chính họ, giúp họ theo kịp những tiến bộ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của ta. Sau nữa, khi trở về Hà Nội sau mười năm kháng chiến, ta vấp phải một tầng lớp dân chúng đã quá quen nghe nói đến tự do và nhân quyền; vì không muốn lộ bộ mặt chậm tiến, nên ta phải nói cùng thứ ngôn ngữ với bọn thực dân Pháp cũ. Ta phải giả đò tôn trọng quyền của người dân được xây dựng những đảng phái chính trị để bảo vệ quyền lợi của họ. Sau cùng, về mặt đối ngoại, chúng ta phải bảo đảm với dư luận thế giới, về những tự do chính trị mà chúng ta sẽ cho dân hưởng sau khi người Pháp đi khỏi. Nhưng dĩ nhiên là dưới cái bề mặt phỉnh gạt ấy, chúng ta không thể mất cảnh giác, mà phải tiếp tục điều khiển hai cái đảng mà chúng ta gọi là "anh em" từ lúc mới dựng chúng nên và trong suốt thời gian chúng còn hoạt động. Ta đã khuyến khích một vài trí thức nổi tiếng cái ý lập hai đảng. Vậy là dưới sự thúc đẩy của ta và nhờ sự cố vấn của ta mà hai cái đảng này được khai sinh trong đời sống chính trị và chập chững bước đầu. Chính ta cấp ngân quỹ cho hai đảng anh em. Chính ta đã gài trong mỗi đảng những uỷ viên chính trị có nhiệm vụ theo dõi hoạt động của chúng để báo cáo kịp thời cho ta biết những chệch hướng hay những lệch lạc có thể xẩy ra, và trực tiếp truyền lệnh của ta cho chúng thi hành. Bây giờ, đồng chí hãy báo cáo cho tôi biết sự hoạt động của chúng mà đồng chí có trách nhiệm theo dõi.
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, xin báo cáo đồng chí: tình hình là lạc quan. Hai đảng anh em cư xử rất được. Những ủy viên chính trị mà ta gài vào đã làm việc thật tuyệt vời. Ngay khi đến, họ đã biết kết hợp cương với nhu, họ đã làm cho hai uỷ ban trung ương và hai chủ tịch của hai đảng này hiểu rõ rằng không có một văn kiện chính thức nào - diễn thuyết, thông điệp, tuyên ngôn, diễn văn khai mạc hay bế mạc - có thể được ký mà không qua ý kiến của họ. Không có một cuộc trả lời phỏng vấn nào mà không có họ chứng kiến. Bọn kia tuân thủ răm rắp. Hai tên tổng bí thư cũng như toàn thể đảng viên của hai cái đảng này đều là kháng chiến cũ. Chúng đã được giáo dục tốt. Không màu. Không mùi. Vô hại. Có miệng nhưng câm như hến. Tránh liên quan. Cung kính tuyệt đối trước lãnh đạo! Đối với chúng, ta có thể yên tâm ngủ khò.
Nhưng tôi có bổn phận phải báo cáo đồng chí Tổng Bí Thư cái mặt trái của mề đai. Trước hết, số đảng viên quá ít. Ngoài phố họ cười ầm lên, mỗi đảng không được một trăm mống! Điều bất hạnh là trong cái đảng xã hội mệnh danh "trí thức", chỉ có độ mươi mống trí thức chính hiệu! Chỗ còn lại là giáo viên tiểu học, thợ thủ công, cán bộ hạng xoàng, được đưa vào để gồng số đảng viên. Trong cái đảng dân chủ, số tư sản có chút vốn chỉ độ hai, ba mạng, phần còn lại toàn bọn buôn bán lẹt đẹt, cán bộ tép riu. Để được vào hai đảng này, chỉ cần xuất trình phẩm trật kháng chiến!
Bọn chúng được cấp giấy hạnh kiểm tốt, chứng nhận tận tụy với Đảng cầm quyền mà chúng khoe là "anh em". Uy tín của chúng đối với quần chúng là zê-rô, chúng cũng chẳng có ảnh hưởng chính trị gì, mặc dù những tên cầm đầu vênh vang trên ô tô nhà nước và trong những buổi hội họp công cộng, chúng được nhận những chức vụ mà ta dùng cho lãnh đạo Đảng ta, nhưng của chúng chỉ để gáy. Đúng là một vở tuồng mà ta cho chúng diễn và chúng đóng trò hề này rất cần mẫn chăm chỉ. Mặc tất cả những cung kính mà ta dành cho chúng trong những lễ nghi chính thức, những kẻ xấu miệng vẫn gọi chúng là con rối, là bù nhìn, họ kêu ầm lên: "Giễu! Sao Đảng chẳng chọn những diễn viên khôi hài hơn, dệt những con rối tức cười hơn để giải trí!"
- Nếu chúng ta quyết định dẹp hai cái đảng này và ra sắc lệnh chấm dứt trò hề, đồng chí có thấy bất tiện không?
- Nếu được phép nói thật, tôi sẽ thú thực với đồng chí Tổng Bí Thư rằng xây dựng một cái đảng đã là tế nhị, mà giải tán một cái đảng lại còn vô cùng tế nhị hơn. Nhất là trong hoàn cảnh hiện thời! Dù bọn nhà trò có giễu dở đến đâu, dù vở tuồng có nhạt nhẽo thế nào, công chúng đã có thói quen xem chúng múa may trên sân khấu, chơi trò hề và làm phụ diễn hài hước cho khán giả cười bể bụng. Không hiếm người than phiền chế độ ta hà khắc bởi chính trị len vào khắp cả và cơ hội được cười thả cửa quá hiếm. Hai đảng "anh em" bộ điệu nghiêm trọng không hề nao núng, chấp hành hết sảy công tác nhái mà ta dạy, kích thích khán giả phì cười, nhưng trước bàn dân thiên hạ, mọi người lại phải ôm bụng nhịn, về nhà mới dám xả láng với bà con bè bạn.
- Những lời đồng chí vừa nói khiến ta càng dứt khoát quyết định không làm trò hề cho thiên hạ nữa. Thực ra, Đảng cũng ớn việc cứ dơ sườn ra cho chúng chế giễu, nhạo báng làm mất uy tín. Chúng ta rất nhạy cảm với sự châm biếm và không gì làm chúng ta đau lòng hơn là thấy quần chúng giễu ta và những nhân vật chỉ có một tội ác duy nhất là đã vâng mệnh ta một cách dễ bảo không ngờ, thậm chí bất ngờ! Khi ta hạ màn, trả họ về với những bận rộn hàng ngày, phẩm giá của những người "anh em" đã sốt sắng tự hạ mình để phục vụ ta, sẽ đỡ bị sứt mẻ và Đảng ta sẽ lấy lại được cái uy tín mà những sai phạm đã ít nhiều làm tổn hại.
Ngoài ra, như đồng chí cũng đã biết, gần đây ở một vài nước châu Âu đã bắt đầu có mầm mống phong trào đa nguyên. Bổn phận của chúng ta là phải trang bị một ý thức chính xác về mối nguy cơ này cho Đảng.
Lấy cớ rằng mỗi đầu người có một ý kiến, và chính sự đối chất giữa các ý kiến khác nhau sẽ nẩy sinh ra sự thật, rằng sự độc quyền một đảng, bất cứ giá trị của đảng viên như thế nào, cũng dẫn thẳng đến sự chuyên chế, độc tài; bọn chúng đề nghị chúng ta cho phát triển sự đa đảng. (...)
Chúng ta không đặt mình vào địa vị đối lập với chân lý và tiến bộ. Nhưng chúng ta từ chối làm kẻ Bị Lừa Bịp, tin lời Lường Gạt của bọn Lang Băm. Những điều mà chúng đề nghị tưởng mới mẻ gì, thực ra đã cũ mèm từ hai thế kỷ: chế độ đại nghị!
Một chế độ chính trị cũ rích.
Dưới mắt những người cộng sản chúng ta, chủ nghiã đa nguyên là một trò hề nực cười nhất. Bắt đầu bằng cuộc bầu cử. Trong đó kẻ nào chửi bới đối phương một cách hèn hạ nhất sẽ thắng, người ta sáng chế ra những dối trá nếu cần, để hạ địch thủ. Còn về chương trình hành động, người ta đua nhau ném ra những lời hứa biết trước là không thể giữ được. Có quan hệ gì ? Miễn là được bầu. Một khi đã qua cầu rồi thì không kẻ nào quay nhìn phía sau, nhớ lại những điều lường gạt đã tung ra để lấy phiếu. Cử tri giữ vai ngố rừng trong trò bịp bợm này. (...)
Làm sao một chính quyền thối nát ngay từ đầu có thể làm tròn phận sự ? Lại càng khó khăn hơn khi chính quyền này bị chia cắt làm ba: Lập pháp chiếm ưu thế, được chọn thành phần Cầm Quyền (Hành pháp), rồi tới phiên Hành pháp chọn nhân viên của Tư pháp. Đúng lô gích thì Lập Pháp mạnh thế, bởi được dân bầu trực tiếp, có quyền chỉ định thành phần Cầm Quyền. Rủi thay, quyền của họ chỉ dừng ở đó. Họ không có quyền kiểm soát hữu hiệu và thường trực hoạt động của nhà Cầm quyền, và họ cũng không có quyền hội họp hàng ngày, phải đợi được triệu tập trong những điều kiện pháp định. Về Tư pháp, người ta nhìn nhận nó có quyền độc lập khi thi hành nhiệm vụ, nhưng cũng không thể chối cãi là ngành này gồm những công chức, phụ thuộc vào nhà Cầm Quyền để được thăng quan tiến chức, vậy họ phải tìm cách ở trong ân sủng của nhà Cầm Quyền, điều này có nghiã gì, ai mà chẳng biết (...)
Thấy ông Tổng Bí Thư quá hăng hái trong việc "mô tả" chế độ đại nghị, Năng tìm cách đưa ông trở lại đề tài quan trọng trước mắt là làm sập tiệm hai cái đảng xã hội và dân chủ:
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, nếu đồng chí cho phép dùng thứ ngôn ngữ hình ảnh, tôi xin so sánh hai đảng này như hai cái nhà chòi được dựng trong hội chợ và tháo rỡ khi tan hội. Để thu hút khách xem, có một kẻ cầm loa rêu rao khoác lác những điểm lạ thường trên thân chú lùn, người khổng lồ, hoặc người đàn bà mình cây. Nhưng đám đông cứ tỉnh bơ, bởi chủ nhà chòi làm ăn dở quá.
Ngược lại, Đảng ta gợi hình ảnh một toà lâu đài vĩ đại mà nền móng
thách đố sự vận chuyển nhiều thế kỷ, đầy tràn một xã hội công án hoá và
một lớp hầu cận kiểu cách (personnel stylé). Ở đây ta làm tốt công việc,
dưới quyền điều khiển của những xếp thông minh, nhìn suốt hiện tại đến
tương lai, bước ra ngoài phạm vi lâu đài để ôm lấy toàn thể đất nước và
ra khỏi bọn cư dân để đến với toàn thể nhân dân!
- Này đồng chí, ý ta muốn đạp đổ luôn hai cái nhà chòi của đảng xã hội và đảng dân chủ. Bởi chúng huỷ hoại cảnh đẹp, làm xấu tầm nhìn, gây sốc cho cảm quan. Vậy theo đồng chí, nếu hai cái nhà chòi này biến mất có làm dư luận bất bình không?
- Tôi chắc là không. Hai cái đảng này thiếu đảng viên và không có một ảnh hưởng nào trong xã hội. Dĩ nhiên ai cũng biết bọn đảng viên của hai cái đảng này vô hại, không mùi, không màu, và người ta cũng biết chúng là con hoang của Đảng ta, không ai chú ý đến sự hiện diện của chúng! Vì chẳng ai để ý đến sự có mặt của chúng cho nên cũng chẳng ai thấy sự biến mất của chúng! Nhưng tôi vẫn chưa hiểu tại sao chúng ta lại từ chối quyền sống cho hai cái đảng này? Chúng chỉ chiếm một chỗ rất nhỏ, chỉ mở miệng để hô khẩu hiệu và hót muôn năm, vạn tuế Đảng.
- Chúng ta đã phạm sai lầm khi khai sinh ra chúng và đã để chúng héo mòn không cho chúng quyền hiện hữu, không cho chúng quyền cộng tác với chúng ta, cùng làm việc cho hạnh phúc vĩnh cửu chung. Trong những điều kiện như thế, ta nhận thấy rằng hài kịch đã kéo dài quá lâu mà chẳng có lợi lộc gì cho ta và nhất là cho lũ con rối mà ta đã tạo ra! Lý do trọng đại hơn, chính là chúng ta phải hết sức cảnh giác vì trên thế giới mới xuất hiện một phong trào, dưới nhãn hiệu bảo vệ dân chủ, kích thích sự sinh xôi nẩy nở các đảng phái chính trị để chặn đứng con đường chuyên chế vinh quang của đảng cộng sản!
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, làm sao mà đồng chí không có lý cho được. Một khi những căn nhà chòi đã bị tiêu diệt, chỉ cần vài nhát chổi là xoá sạch dấu vết. Trong tất cả mọi gia đình người ta đều quên tiệt bọn con hoang. Với sự cho phép của đồng chí Tổng Bí Thư, chúng tôi sẽ tìm cách tổ chức cho chúng một đám ma trọng thể để chứng tỏ lòng ngưỡng mộ của chúng ta đối với hai cái đảng "anh em" mà sự dễ bảo xứng đáng được hưởng những lời khen thưởng của tất cả những chủ nhân ông đang thiếu kẻ hầu người hạ!" (Trang 85- 86- 86 bis- 87).
Đám ma đảng Dân chủ và Xã hội
"Buổi chiều đó, Đảng Cộng sản tổ chức tại nhà hát Hà Nội đám ma hai đảng anh em: đảng xã hội và đảng dân chủ.
Trên sân khấu, những chiếc ghế bành được dành cho chóp bu ba đảng. Khách mời bước vào nhà hát chói mắt vì sự lạm phát màu sắc: màu đỏ choé lên khắp các băng vải trúc bâu giăng trên tường, chữ vàng óng dán trên vải tán dương sự vinh quang của bộ ba mác-xít Mác - Enghen - Lênin, của chủ tịch Hồ và con đường chính trị của Đảng. Nhưng lần này, những băng-rôn cất tiếng ca tụng sự đoàn kết, tình hữu nghị anh em ba đảng. Điều thiếu nhất là không khí đưa ma, đáng lý phải làm cho cử tọa nghiêm chỉnh lên tới độ u ám đau buồn. Nhưng người ta cứ cười nói tự nhiên như không. Tất cả đều cho thấy, nếu như người ta không thích thú, thì cũng chẳng ai buồn bã gì cho cái chết của hai đảng con hoang. Mấy tay giễu dở còn tuyên bố rằng quét sạch hai đảng anh em khỏi sân khấu chính trị, chúng ta để dành được món tiền to đã trợ cấp cho chúng. Một kẻ khác chêm vào: Ôi may mắn thay! Từ nay, trong những các buổi họp công cộng cũng như trong ra-đi-ô hay trên truyền hình, ta chỉ phải chịu (trận) diễn văn của Đảng cầm quyền và được tha bổng khỏi diễn văn nhái lại của hai đảng anh em. Tổng cộng, chúng ta không phải rỏ một giọt nước mắt nào cho số phận người quá cố, ngược lại, chúng ta được cười hể hả vì thoát khỏi bọn rách việc!" (Trang 87).
Chẳng ai nghe những diễn văn chính thức, riêng các thành viên của hai đảng mới chết, ghé tai nhau thì thầm những giai thoại, những bi hài kịch mà họ đã trải qua.
Sự kết án tử hình đảng xã hội mà đảng cộng sản là cha đẻ, là vú nuôi, không gây một tiếng vang nào trong giới trí thức Việt Nam. Nó sống hay nó chết, người trí thức cũng không mất ăn mất ngủ vì nó!
Mỗi năm, vào ngày 3 tháng 2, sinh nhật Đảng cộng sản, là ngày lễ quốc khánh. Chính quyền không ban sắc lệnh gì về việc này, nhưng tất cả các tổ chức, không loại trừ hình thức nào, dưới sự hướng dẫn của Đảng Cộng sản, đều hết sức vinh hạnh được long trọng tổ chức những buổi họp mặt để ca tụng vinh quang và thắng lợi của Đảng Cộng sản trong quá khứ và chúc mừng Đảng tương lai ngày càng sáng lạng hơn. Một cái đảng cầm đầu một dân tộc; dân tộc này ít ra ngoài mặt, tung hô niềm tin vào đảng, quỳ mọp trước Đảng để thề nguyền lòng tin và sự trung thành, vì lợi mà cũng vì hèn, sợ bị hành hạ, bị trừng phạt dưới mọi hình thức, đó là cảnh tượng bầy ra trước mắt những người cộng sản cầm quyền. Trước thành công tuyệt vời đã đạt được, họ ngủ yên mãn nguyện vì đã thoả lòng ham muốn, đã toại nguyện ước ao." (Trang 95)
Đối thoại giữa hai trí thức thành viên đảng Xã hội
"Hai người, bác sĩ y khoa Xuân và luật khoa tiến sĩ Mạn đi từ từ xuống bậc thềm, dáng mơ mộng. Hai thành viên của đảng xã hội bị giết và chôn hôm nay trao đổi kỷ niệm với nhau.
- Anh còn nhớ thời ở Hà Nam, cách Hà Nội sáu mươi cây số trong Liên Khu Hai không? Gia đình tôi trú ngụ trong nhà một địa chủ. Tôi chữa mắt cho bệnh nhân và dạy nhãn khoa trong trung tâm huấn luyện y khoa bên kia sông Đáy.
- Còn tôi, luật sư Mạn trả lời, gia đình tôi được một gia đình công giáo ở Bích Tri đón nhận. Mỗi tháng tôi bị gọi lên toà án Binh làm luật sư cãi cho bị can. Một hôm đồng chí Châu là Chánh Án Toà Đại Hình đến chơi. Ông ta cho biết có đảng xã hội Việt Nam mới được dựng nên ít lâu nay:
"Chúng tôi biết ông rất kỵ cái việc vào Đảng cộng sản vì ông không thích làm chính trị, nên tôi mời ông vào đảng xã hội. Đảng này không có kỷ luật chặt chẽ: không có tiểu tổ và không phải họp hàng tuần. Đảng này, đúng như tên gọi của nó, có bổn phận xây dựng tại Việt Nam một chủ nghiã xã hội, loại bỏ sự bóc lột trong kinh tế và xã hội, bảo đảm ưu thế của người lao động, dù chân tay hay trí óc. Tôi không đi vào chi tiết nhưng có thể bảo đảm với ông rằng đây là một đảng tiến bộ phù hợp với người trí thức. Cũng xin nói thêm là đã được một học giả nổi tiếng là cụ Bùi Kỷ gia nhập".
- Châu cũng nói với tôi những điều tương tự. Tôi cũng được người ta cho biết là không nên từ chối lời mời của Đảng cầm quyền. Nhất là nếu mình chẳng được gì thì cũng chẳng mất gì.
- Chúng ta có thể tự hỏi vì lý do gì Đảng cầm quyền đã cảm thấy sự cần thiết phải xây dựng hai đảng "anh em". Theo ý tôi, lý do chính là những người cầm quyền không muốn và không thể để cho bọn trí thức và bọn tư sản lọt ra ngoài vòng kiểm soát của họ. Những đảng anh em được tạo ra nhằm mục đích "nhốt trại một cách chính trị" (encaserner politiquement) tầng lớp trí thức. Không một cá nhân, không một nhóm người nào có thể để cho tự do được. Sự tự do bị cấm ở Việt Nam. (La liberté est intredite au Vietnam)
- Tôi còn thấy một lý do khác: Phong trào thúc đẩy trí thức và tư sản về Hà Nội đoàn tụ với bà con ngày càng không cưỡng lại được. Vì lẽ gì? Trước hết vì sự bất ổn do máy bay oanh tạc và đêm hôm bị lính com-măng-đô lẻn vào cướp của giết người. Sau cùng là sự kiểm soát quá tỷ mỷ của những người cầm quyền cộng sản, công an nổi, công an chìm, thêm sự đói khổ cùng cực vì kiếm sống ở chiến khu vô cùng khó khăn. Chẳng một người chồng nào dù kiên nhẫn và chịu đựng đến đâu, có thể đeo mãi bên cạnh lũ vợ con không ngừng than van khóc lóc ngày đêm. Kiệt lực, anh ta đành đầu hàng, thuê một chiếc thuyền tam bản chở cả gia đình lúc nhúc ngược sông Đáy về tới Đông Quan, cửa thành Hà Nội. Đảng xã hội có thể tập trung phong trào này, chận đứng nó lại và giữ những người trí thức còn lại không cho bỏ vào thành.
- Tôi đã nằm mơ thấy một đảng xã hội được đảng cộng sản tin dùng và cho cái quyền làm phát ngôn viên của người trí thức, một mặt, để bênh vực trí thức chống lại những thành kiến và các biện pháp phòng ngừa đã ăn sâu vào đầu óc người cộng sản; thẳng thắn và chính trực đề nghị những suy tư của trí thức trong việc điều hành đất nước, phục vụ phúc lợi chung trong lợi ích của dân tộc. Nhưng điều đó hình như không nằm trong dự tính của nhà cầm quyền, họ chỉ cần bọn thuộc hạ, bọn tôi tớ dễ bảo, hơn là những cố vấn có thẩm quyền mà nhiệm vụ là soi đường cho Đảng. Thật buồn là giấc mơ của tôi không bao giờ thành sự thực. Mối thâm thù lạ lùng đến kỳ cục đối với người trí thức đã đè nặng trên vai các đành anh Liên Xô và Trung Quốc, cho nên đàn em Việt Nam, không thể đi ngược dòng, chống lại thành kiến của các bậc đàn anh.
- Làm sao có thể quên được sự thống khổ mà chúng ta đã trải qua trên hành trình đi tới nơi hẹn mà chúng ta được các nhà lãnh đạo mời, tại một căn nhà lá biệt lập ở phiá nam Phủ Lý, chỗ con đường rẽ hai, ngã phải đi Ninh Bình và ngã trái về Nam Định (?) Con đường suốt chiều dài rộng bị hầm hố và dấu bánh xe sâu rộng phá vỡ, cấm tất cả xe nhà binh, xe bọc thép, xe tăng không được lưu thông, dự báo sự tấn công bất ngờ của địch. Không thể đi xe đạp, bắt buộc phải đi zic-zắc, vắt xe đạp lên vai. Khi tới khúc đường nhựa trải đá, nhựa đá bắn tung toé làm rớt nước mắt. Những cột đèn còng xuống, nhà cửa chỉ còn lại những mảnh tường cháy xém; tất cả khung gỗ, rường mái, cột kèo, cả tới khung cửa, cánh cửa ra vào và cửa sổ đều đã bị gỡ đi. Cỏ dại cao tới đầu người, rêu phủ xanh những bức tường lung lay. Một sự đau xót nhói buốt siết họng trước cảnh tiêu thổ kháng chiến. Lòng yêu tự do, sự từ chối làm nô lệ ngoại bang đã tạo một sức mạnh phi thường khiến con người không ngần ngại tàn phá những gì mà họ đã xây dựng, tự tay giết đứa con mà mình đã tạo dựng bằng xương máu, trí óc và chân tay của mình. Ánh mắt giao nhau, hai cái nhìn bắt tréo cùng đặt câu hỏi: "Nếu chủ nhà không phải là người Việt thì sự thể có như thế chăng?"
- Này đồng chí, ý ta muốn đạp đổ luôn hai cái nhà chòi của đảng xã hội và đảng dân chủ. Bởi chúng huỷ hoại cảnh đẹp, làm xấu tầm nhìn, gây sốc cho cảm quan. Vậy theo đồng chí, nếu hai cái nhà chòi này biến mất có làm dư luận bất bình không?
- Tôi chắc là không. Hai cái đảng này thiếu đảng viên và không có một ảnh hưởng nào trong xã hội. Dĩ nhiên ai cũng biết bọn đảng viên của hai cái đảng này vô hại, không mùi, không màu, và người ta cũng biết chúng là con hoang của Đảng ta, không ai chú ý đến sự hiện diện của chúng! Vì chẳng ai để ý đến sự có mặt của chúng cho nên cũng chẳng ai thấy sự biến mất của chúng! Nhưng tôi vẫn chưa hiểu tại sao chúng ta lại từ chối quyền sống cho hai cái đảng này? Chúng chỉ chiếm một chỗ rất nhỏ, chỉ mở miệng để hô khẩu hiệu và hót muôn năm, vạn tuế Đảng.
- Chúng ta đã phạm sai lầm khi khai sinh ra chúng và đã để chúng héo mòn không cho chúng quyền hiện hữu, không cho chúng quyền cộng tác với chúng ta, cùng làm việc cho hạnh phúc vĩnh cửu chung. Trong những điều kiện như thế, ta nhận thấy rằng hài kịch đã kéo dài quá lâu mà chẳng có lợi lộc gì cho ta và nhất là cho lũ con rối mà ta đã tạo ra! Lý do trọng đại hơn, chính là chúng ta phải hết sức cảnh giác vì trên thế giới mới xuất hiện một phong trào, dưới nhãn hiệu bảo vệ dân chủ, kích thích sự sinh xôi nẩy nở các đảng phái chính trị để chặn đứng con đường chuyên chế vinh quang của đảng cộng sản!
- Thưa Đồng chí Tổng Bí Thư, làm sao mà đồng chí không có lý cho được. Một khi những căn nhà chòi đã bị tiêu diệt, chỉ cần vài nhát chổi là xoá sạch dấu vết. Trong tất cả mọi gia đình người ta đều quên tiệt bọn con hoang. Với sự cho phép của đồng chí Tổng Bí Thư, chúng tôi sẽ tìm cách tổ chức cho chúng một đám ma trọng thể để chứng tỏ lòng ngưỡng mộ của chúng ta đối với hai cái đảng "anh em" mà sự dễ bảo xứng đáng được hưởng những lời khen thưởng của tất cả những chủ nhân ông đang thiếu kẻ hầu người hạ!" (Trang 85- 86- 86 bis- 87).
Đám ma đảng Dân chủ và Xã hội
"Buổi chiều đó, Đảng Cộng sản tổ chức tại nhà hát Hà Nội đám ma hai đảng anh em: đảng xã hội và đảng dân chủ.
Trên sân khấu, những chiếc ghế bành được dành cho chóp bu ba đảng. Khách mời bước vào nhà hát chói mắt vì sự lạm phát màu sắc: màu đỏ choé lên khắp các băng vải trúc bâu giăng trên tường, chữ vàng óng dán trên vải tán dương sự vinh quang của bộ ba mác-xít Mác - Enghen - Lênin, của chủ tịch Hồ và con đường chính trị của Đảng. Nhưng lần này, những băng-rôn cất tiếng ca tụng sự đoàn kết, tình hữu nghị anh em ba đảng. Điều thiếu nhất là không khí đưa ma, đáng lý phải làm cho cử tọa nghiêm chỉnh lên tới độ u ám đau buồn. Nhưng người ta cứ cười nói tự nhiên như không. Tất cả đều cho thấy, nếu như người ta không thích thú, thì cũng chẳng ai buồn bã gì cho cái chết của hai đảng con hoang. Mấy tay giễu dở còn tuyên bố rằng quét sạch hai đảng anh em khỏi sân khấu chính trị, chúng ta để dành được món tiền to đã trợ cấp cho chúng. Một kẻ khác chêm vào: Ôi may mắn thay! Từ nay, trong những các buổi họp công cộng cũng như trong ra-đi-ô hay trên truyền hình, ta chỉ phải chịu (trận) diễn văn của Đảng cầm quyền và được tha bổng khỏi diễn văn nhái lại của hai đảng anh em. Tổng cộng, chúng ta không phải rỏ một giọt nước mắt nào cho số phận người quá cố, ngược lại, chúng ta được cười hể hả vì thoát khỏi bọn rách việc!" (Trang 87).
Chẳng ai nghe những diễn văn chính thức, riêng các thành viên của hai đảng mới chết, ghé tai nhau thì thầm những giai thoại, những bi hài kịch mà họ đã trải qua.
Sự kết án tử hình đảng xã hội mà đảng cộng sản là cha đẻ, là vú nuôi, không gây một tiếng vang nào trong giới trí thức Việt Nam. Nó sống hay nó chết, người trí thức cũng không mất ăn mất ngủ vì nó!
Mỗi năm, vào ngày 3 tháng 2, sinh nhật Đảng cộng sản, là ngày lễ quốc khánh. Chính quyền không ban sắc lệnh gì về việc này, nhưng tất cả các tổ chức, không loại trừ hình thức nào, dưới sự hướng dẫn của Đảng Cộng sản, đều hết sức vinh hạnh được long trọng tổ chức những buổi họp mặt để ca tụng vinh quang và thắng lợi của Đảng Cộng sản trong quá khứ và chúc mừng Đảng tương lai ngày càng sáng lạng hơn. Một cái đảng cầm đầu một dân tộc; dân tộc này ít ra ngoài mặt, tung hô niềm tin vào đảng, quỳ mọp trước Đảng để thề nguyền lòng tin và sự trung thành, vì lợi mà cũng vì hèn, sợ bị hành hạ, bị trừng phạt dưới mọi hình thức, đó là cảnh tượng bầy ra trước mắt những người cộng sản cầm quyền. Trước thành công tuyệt vời đã đạt được, họ ngủ yên mãn nguyện vì đã thoả lòng ham muốn, đã toại nguyện ước ao." (Trang 95)
Đối thoại giữa hai trí thức thành viên đảng Xã hội
"Hai người, bác sĩ y khoa Xuân và luật khoa tiến sĩ Mạn đi từ từ xuống bậc thềm, dáng mơ mộng. Hai thành viên của đảng xã hội bị giết và chôn hôm nay trao đổi kỷ niệm với nhau.
- Anh còn nhớ thời ở Hà Nam, cách Hà Nội sáu mươi cây số trong Liên Khu Hai không? Gia đình tôi trú ngụ trong nhà một địa chủ. Tôi chữa mắt cho bệnh nhân và dạy nhãn khoa trong trung tâm huấn luyện y khoa bên kia sông Đáy.
- Còn tôi, luật sư Mạn trả lời, gia đình tôi được một gia đình công giáo ở Bích Tri đón nhận. Mỗi tháng tôi bị gọi lên toà án Binh làm luật sư cãi cho bị can. Một hôm đồng chí Châu là Chánh Án Toà Đại Hình đến chơi. Ông ta cho biết có đảng xã hội Việt Nam mới được dựng nên ít lâu nay:
"Chúng tôi biết ông rất kỵ cái việc vào Đảng cộng sản vì ông không thích làm chính trị, nên tôi mời ông vào đảng xã hội. Đảng này không có kỷ luật chặt chẽ: không có tiểu tổ và không phải họp hàng tuần. Đảng này, đúng như tên gọi của nó, có bổn phận xây dựng tại Việt Nam một chủ nghiã xã hội, loại bỏ sự bóc lột trong kinh tế và xã hội, bảo đảm ưu thế của người lao động, dù chân tay hay trí óc. Tôi không đi vào chi tiết nhưng có thể bảo đảm với ông rằng đây là một đảng tiến bộ phù hợp với người trí thức. Cũng xin nói thêm là đã được một học giả nổi tiếng là cụ Bùi Kỷ gia nhập".
- Châu cũng nói với tôi những điều tương tự. Tôi cũng được người ta cho biết là không nên từ chối lời mời của Đảng cầm quyền. Nhất là nếu mình chẳng được gì thì cũng chẳng mất gì.
- Chúng ta có thể tự hỏi vì lý do gì Đảng cầm quyền đã cảm thấy sự cần thiết phải xây dựng hai đảng "anh em". Theo ý tôi, lý do chính là những người cầm quyền không muốn và không thể để cho bọn trí thức và bọn tư sản lọt ra ngoài vòng kiểm soát của họ. Những đảng anh em được tạo ra nhằm mục đích "nhốt trại một cách chính trị" (encaserner politiquement) tầng lớp trí thức. Không một cá nhân, không một nhóm người nào có thể để cho tự do được. Sự tự do bị cấm ở Việt Nam. (La liberté est intredite au Vietnam)
- Tôi còn thấy một lý do khác: Phong trào thúc đẩy trí thức và tư sản về Hà Nội đoàn tụ với bà con ngày càng không cưỡng lại được. Vì lẽ gì? Trước hết vì sự bất ổn do máy bay oanh tạc và đêm hôm bị lính com-măng-đô lẻn vào cướp của giết người. Sau cùng là sự kiểm soát quá tỷ mỷ của những người cầm quyền cộng sản, công an nổi, công an chìm, thêm sự đói khổ cùng cực vì kiếm sống ở chiến khu vô cùng khó khăn. Chẳng một người chồng nào dù kiên nhẫn và chịu đựng đến đâu, có thể đeo mãi bên cạnh lũ vợ con không ngừng than van khóc lóc ngày đêm. Kiệt lực, anh ta đành đầu hàng, thuê một chiếc thuyền tam bản chở cả gia đình lúc nhúc ngược sông Đáy về tới Đông Quan, cửa thành Hà Nội. Đảng xã hội có thể tập trung phong trào này, chận đứng nó lại và giữ những người trí thức còn lại không cho bỏ vào thành.
- Tôi đã nằm mơ thấy một đảng xã hội được đảng cộng sản tin dùng và cho cái quyền làm phát ngôn viên của người trí thức, một mặt, để bênh vực trí thức chống lại những thành kiến và các biện pháp phòng ngừa đã ăn sâu vào đầu óc người cộng sản; thẳng thắn và chính trực đề nghị những suy tư của trí thức trong việc điều hành đất nước, phục vụ phúc lợi chung trong lợi ích của dân tộc. Nhưng điều đó hình như không nằm trong dự tính của nhà cầm quyền, họ chỉ cần bọn thuộc hạ, bọn tôi tớ dễ bảo, hơn là những cố vấn có thẩm quyền mà nhiệm vụ là soi đường cho Đảng. Thật buồn là giấc mơ của tôi không bao giờ thành sự thực. Mối thâm thù lạ lùng đến kỳ cục đối với người trí thức đã đè nặng trên vai các đành anh Liên Xô và Trung Quốc, cho nên đàn em Việt Nam, không thể đi ngược dòng, chống lại thành kiến của các bậc đàn anh.
- Làm sao có thể quên được sự thống khổ mà chúng ta đã trải qua trên hành trình đi tới nơi hẹn mà chúng ta được các nhà lãnh đạo mời, tại một căn nhà lá biệt lập ở phiá nam Phủ Lý, chỗ con đường rẽ hai, ngã phải đi Ninh Bình và ngã trái về Nam Định (?) Con đường suốt chiều dài rộng bị hầm hố và dấu bánh xe sâu rộng phá vỡ, cấm tất cả xe nhà binh, xe bọc thép, xe tăng không được lưu thông, dự báo sự tấn công bất ngờ của địch. Không thể đi xe đạp, bắt buộc phải đi zic-zắc, vắt xe đạp lên vai. Khi tới khúc đường nhựa trải đá, nhựa đá bắn tung toé làm rớt nước mắt. Những cột đèn còng xuống, nhà cửa chỉ còn lại những mảnh tường cháy xém; tất cả khung gỗ, rường mái, cột kèo, cả tới khung cửa, cánh cửa ra vào và cửa sổ đều đã bị gỡ đi. Cỏ dại cao tới đầu người, rêu phủ xanh những bức tường lung lay. Một sự đau xót nhói buốt siết họng trước cảnh tiêu thổ kháng chiến. Lòng yêu tự do, sự từ chối làm nô lệ ngoại bang đã tạo một sức mạnh phi thường khiến con người không ngần ngại tàn phá những gì mà họ đã xây dựng, tự tay giết đứa con mà mình đã tạo dựng bằng xương máu, trí óc và chân tay của mình. Ánh mắt giao nhau, hai cái nhìn bắt tréo cùng đặt câu hỏi: "Nếu chủ nhà không phải là người Việt thì sự thể có như thế chăng?"
Tôi chắc mái tranh người ta hẹn chỉ là nơi trú của những người canh
đêm. Khi bước vào, sự bần cùng dơ dáy đến tởm lợm đến khó chịu. Trên nền
đất, một cái chiếu rách được trải ra. Vách đất há hốc đầy lỗ thủng lớn.
Trên bức vách trong cùng, một giải băng vải đỏ hò hét những chữ
vàng:"Đảng Cộng Sản Việt Nam muôn năm!" Lá cờ Liên Xô với dấu hiệu búa
liềm đối diện với cờ Việt Nam sao vàng trên nền đỏ. Ba vị thánh mác-xít
ngự trị vai kề vai với chủ tịch Hồ. Ba đồng chí cộng sản trong đó có
Châu, đón và giải nghiã cho biết là chúng tôi được mời đến để làm lễ
tuyên thệ với Đảng Cộng sản và Đảng Xã hội. Họ yêu cầu chúng tôi phải
thề vâng lệnh và trung thành với cả hai đảng; chúng tôi giơ tay phải và
thề. Buổi lễ đơn giản khốn cùng không gây cho chúng tôi ấn tượng gì. Nếu
ngày nay chúng tôi nhớ lại chỉ bởi vì cái đám táng của hai đảng xã hội
và dân chủ vừa được tổ chức với những nghi thức đập vào mắt. (...)
- Tôi nghĩ rằng người ta đã rắp tâm cho chúng ta biết trước những gì
có thể chờ đợi ở đảng xã hội. Người ta muốn nhấn mạnh rằng tổ chức này
chì là bà con nghèo mà người ta giữ trong nhà vì lòng từ thiện, chỉ được
hưởng phần cơm thừa canh cặn, chỉ có nhiệm vụ hầu hạ và tuyệt đối gọi
dạ bảo vâng. Họ mời ta là để cho biết không nên có ảo tưởng gì về vai
trò của mình! - Dĩ nhiên là chúng ta hiểu rõ điều đó. Và nếu ngày hôm nay cái đám tang mà chúng tôi đau buồn đến dự được trọng thể như thế này, lý do quan trọng là để, trái với những gì đã xẩy ra trong hơn một thập kỷ, người ta muốn thổi phồng tầm quan trọng của đảng xã hội, cho nó một vai trò mà nó chưa bao giờ có. Trong bối cảnh chế độ đa nguyên đang mở rộng và thắng thế trên thế giới, nước Việt Nam muốn chống lại bằng một sự khước từ dứt khoát, quả quyết. Người ta đã làm một trò bịp bợm lớn lao: Phần "Quan Trọng" của đảng xã hội đã tự nguyện tự huỷ để củng cố và mở rộng đảng Cộng sản mà độc quyền lãnh đạo đã được xây dựng trong sự thoả hiệp nhất trí giữa các đảng phái dân tộc. Bộ dạng trịnh trọng ngày hôm nay là để công bố cho mọi người biết cái chết tự chọn của các đảng phái "anh em" và sự độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Khá khen cho cho những nhà lãnh đạo trong thủ đoạn quỷ quyệt của họ, ngày trước họ dựng nên và ngày nay họ tiêu diệt hai đảng anh em. Một sự thực mà đến mãi bây giờ chúng ta mới hiểu và cuối cùng chúng ta đã hiểu rằng chính quyền cộng sản không bao giờ sai lầm, ngay cả khi họ không có quyền hảnh xử như họ đã làm! (Trang 95)
Độc quyền lãnh đạo
Sau khi đi dự buổi lễ vinh thăng Đảng Cộng Sản nhân ngày kỷ niệm sinh nhật 3/2, Đắc và Hiên dừng lại ở một công viên thì thầm trò chuyện. Hiên hỏi:
- Anh nghĩ sao về việc kết án tử hình hai đảng anh em mà đảng cộng sản là cha đẻ và cha nuôi?
- Thực ra thì tôi thấy không cần phải bóp cổ hai đứa con mà đảng cộng sản đã cho ra đời. Đó là những hài nhi ngoan ngoãn khó bì, giữ trò con rối tuyệt vời. Những máy người này được vô dầu mỡ tốt đến độ chúng chạy hay như những người máy. Đó là những máy hát thời xưa chỉ biết đọc những đĩa cũ.
Mặc dù hai đảng anh em biểu thị rõ đặc điểm câm và ỳ, nhưng chúng vẫn là những đảng chính trị có thể làm lợi cho phong trào đa nguyên đa đảng. Vì vậy, đảng Cộng Sản Việt Nam thấy cần phải khẳng định sự độc quyền lãnh đạo.
- Đi từ thực tế Việt Nam, chúng ta thử trình bầy sự độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng Sản:
Một cái đảng giữ độc quyền lãnh đạo khai trừ tất cả những đảng khác, là hình ảnh một kỵ sỹ phi ngựa một mình. Quyền lực của nó là tuyệt đối, nó không lệ thuộc vào bất kỳ điều kiện nào. Nó không cần ai làm cố vấn, không cần hỏi ý kiến người khác. Không thể làm gì nếu không có lệnh của nó và tất cả mọi lệnh mà nó ban ra phải được thi hành. Nó không chịu bất cứ sự kiểm soát nào. Nó cho phép, thậm chí khuyến khích tung hô những cái hay mà nó làm, nhưng cấm phán đoán và phê bình những cái dở do nó gây ra. Luật pháp diễn tả ý nguyện của dân, nhưng cái đảng này ở trên luật pháp và ở trên dân. Không một thẩm quyền nào có thể xử án cái đảng, bởi vì nó không thể tạo ra một toà án để xử chính nó. Nó có thể ra lệnh cho thuộc dân của nó phải tự kiểm thảo, nhưng bản thân nó không làm. Không có con đường kháng cáo nào chống lại một trong những quyết định bị dân kêu ca của nó. Chỉ có nước chờ sự phán xét của Thượng đế! Nhưng cái đảng còn ở trên Thượng đế!
Khuyết tật cơ bản của chế độ này là kẻ cầm quyền, khi cần quyết định, không thể lựa trong một số biện pháp khác nhau đã được tuyển chọn, mà hắn chỉ có một biện pháp duy nhất là của chính hắn, mà chưa chắc đã hay.
Người ta có thể phản bác rằng Lãnh tụ thế nào chả hỏi ý kiến những nhân vật trong Bộ Chính Trị, trong Ban Bí Thư, trong Ủy Ban Trung Ương Đảng. Nhưng đừng nên quên rằng, trong Đảng bao trùm một không khí kỷ luật sắt và sự lo sợ bị trừng phạt và tham vọng được thăng quan tiến chức và được hưởng đủ loại ân huệ bổng lộc, từ nhà ở, lương bổng, đến những công vụ béo bở ở nước ngoài, rồi những lợi lộc mà con cái được hưởng, và sự sợ hãi cũng như tham vọng làm tê liệt cái lưỡi của hơn một người cộng sản và giải thích tại sao tất cả những thuộc hạ khi được Lãnh Tụ hỏi ý kiến luôn luôn nghiêng mình với nụ cười và tuyên bố kinh ngạc trước thiên tài và sự thông bác của Lãnh Tụ!
Người dân cũng vậy, không thể nào khác, một khi có vinh hạnh được Đảng hỏi đến!
Lãnh Tụ có thể than thở như Moise: "Tôi đầy quyền lực nhưng cô đơn", nhưng hắn không thể đợi một sự cứu trợ nào của Thượng đế bởi vì chính hắn là Thượng đế trong xứ sở của hắn. Hắn bị cấm cố chung thân trong cô đơn!
Hai cuộc Cải cách ruộng đất và Cải tạo tư sản dẫn tới sự tịch thu đơn thuần ruộng đất trong tay địa chủ ở thôn quê và nhà cửa trong tay gia chủ ở thị thành. Cuộc cách mạng hoàn tất năm 1945 tự nhận là vô sản. Những người cách mạng vô sản không những thiếu văn hoá trí thức, lại cũng không có động sản và bất động sản nữa, có nghiã là họ không thể cai trị một xứ sở, điều khiển một dân tộc. Không thể đòi hỏi gì ở những người bụng rỗng, quần áo rách, không có cơm ăn, không có nhà trú qua đêm. Khi người ta thiếu tiền, người ta lấy ở chỗ có. Đó là ăn cắp và trong một xã hội có luật, có cảnh sát, thì sẽ bị bắt, bị tù. Nhưng những người cách mạng vô sản nào có coi luật lệ ra gì: họ chỉ cần tuyên bố trắng rằng sở hữu là ăn cắp! Rằng những người có đất có nhà đồng loã với phản động, rằng tất cả đều phải biết câu: lấy của kẻ cắp, không phải là ăn cắp! Về phương diện kỹ thuật thì chỉ cần ban sắc lệnh bãi bỏ sở hữu cá nhân. Là xong trò! (Trang 96-97)
Vai trò của Quốc hội
Hiên và Đắc, hai trí thức đích thực còn sống tới thập niên 90, nhận định hiện tình sau "đổi mới":
"Luật được "bầu" ở Quốc Hội. Nay, cái quốc hội này gồm trăm phần trăm
cộng sản chính thức và cộng sản ngầm (crypto communistes) luôn luôn bày
tỏ, xác nhận sự trung thành triệt để đối với chính quyền. Cũng có thể
mức độ văn hoá của những thành viên trong quốc hội không cho phép họ đề
cập những cuộc thảo luận và phê bình quá khó khăn về kinh tế và luật
pháp. Cái quốc hội này được coi là đại diện của dân nhưng nó lại là đại
diện của Đảng, và tất cả những điều luật được nó biểu quyết đều do chính
quyền gợi ý hay chính quyền làm ra!
Đảng và Nhà Nước điều khiển Quốc hội, ngự trên tất cả luật pháp.
Quốc Hội lập pháp không đảm trách bất cứ một chức năng chính trị nào, nó không can dự vào việc thành lập chính phủ, cũng không lật đổ chính phủ bằng cách bỏ phiếu bất tín nhiệm. Những người cầm quyền, như vậy, không thể bị tố cáo trước pháp luật, họ ở trên pháp luật và công lý. Trong tất cả các nước văn minh, nguyên tắc thiêng liêng thần thánh là phải tôn trọng sự độc lập của quan toà trong sự thực hành nhiệm vụ của họ. Vậy mà ở Việt Nam, các thẩm phán trước khi quyết định tuyên án phải hỏi ý kiến người cầm đầu Đảng. Nhưng nếu đối với phần đông thiên hạ, công lý chẳng có trên đời, thì ở đây câu này lại càng đúng hơn nữa: thẩm quyền công lý không bao trùm những tội ác lớn nhỏ của những người cầm quyền. Cho nên sự vô trách nhiệm của họ thật toàn diện, trọn vẹn, không chỉ trong địa hạt chính trị mà cả pháp lý (...).
Bây giờ chúng ta đã biết thế nào là sự độc quyền cai trị mà sự tuyệt đối vô trách nhiệm trải rộng trong mọi địa hạt! Trong một môi trường xã hội mà cái vô cùng nhỏ đi cạnh cái vô cùng to, thì không còn nghi ngờ gì nữa, cái vô cùng to sẽ nuốt cái vô cùng nhỏ, không cho nó những vận hội để sống theo ý muốn, theo sở thích, mà buộc nó phải chịu theo kỷ luật tập thể, tổ chức cuộc đời bằng cách bắt chước người khác, không được tỏ ý kiến riêng về một lối sống, một ý thích cá nhân nào. Xã hội là một trại lính mênh mông và kỷ luật tập thể áp dụng cho tất cả. Xin một giấy phép đặc biệt để ra trại vô cùng khó khăn và trong đời sống hàng ngày, triệt để cấm diễn tả tự do ý kiến của mình, nhất là ý kiến phê phán cấp trên và những người có chức quyền. Tất cả những ai vô tình hay cố ý vi phạm kỷ luật tập thể, sẽ bị kết tội có khuynh hướng "phản động" và bị trừng phạt nặng nề. Người ta không ra lệnh cho dân phải mặc đồng phục, chỉ vì sự đói khổ đã bắt họ mặc cái đồng phục tôi đòi. Nhưng người ta có thể cưỡng bức nhét vào mọi đầu óc, sự tôn thờ cùng một sắc độ chính trị, chấp nhận cùng một thái độ trí thức, cùng tôn sùng những thánh thần cộng sản. Một tiếng kèn trổi lên, tất cả bắt đầu cùng bước, cùng cất giọng đồng ca!
Người ta dạy dân tín điều Mác-xít xưa nay Việt Nam không ai biết, còn thực hành thì người dân chỉ biết những cấm điều phải tuyệt đối tuân theo, mặc dù trong những diễn văn gửi đến cử tọa quốc tế, các lãnh đạo chối tiệt, bảo ở Việt Nam làm gì có cấm. Ví dụ người ta hay nói đến dân chủ, nhưng những quyền tự do đương nhiên và quyền con người thì không được biết đến ở Việt Nam. Hay quyền tự do ý kiến, có trong tất cả các nước dân chủ, cũng không được biết ở Việt Nam. Cấm phê bình chỉ trích những người cầm quyền trong Đảng và những quyết định của họ, cấm cả sự không tán thành (...)
Tất cả báo chí, dù ở đâu, tuyệt đối không dám có một bài viết, bài báo ngắn hay bản tin để lộ một ý kiến xấu đối với những người cầm quyền hay đối với đường lối chính trị của Đảng. Một sự kiểm duyệt tỷ mỷ, cẩn mật, đầy cảnh giác không bao giờ cho in những dòng khiếp đảm như thế" (trang 100- 101).
Phải công nhận rằng Đảng đã kiến trúc sự độc quyền lãnh đạo một cách hoàn hảo! Đó là một công trình bất hủ không thể khám phá ra một vết rạn nhỏ và sự thiết bị cũng tuyệt vời đến nỗi không một con kiến nào có thể lọt qua mà không bị bắt quả tang trong tầm thấy của người gác (détenteur) và qua mắt ống chuẩn trực (collimateur)" ! (trang 99).
Về hiện tình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghiã, Nguyễn Mạnh Tường viết:
"Có người kết luận: Như thế chế độ cộng sản chỉ kéo dài ở Việt Nam trong có một thế hệ. Con cái những nhà cách mạng tiên phong đã trở thành những nhà tư bản chính cống, giết cha về mặt chính trị. (...)
Nay, độc quyền đảng trị cho phép tất cả cán bộ cộng sản được quyền ban những quyết định có trọng lượng vàng: Một chữ ký dưới cái giấy chứng nhận mang lại cho người ký một phong bì đầy đô la, đưa tận tay, kín đáo, vắng bặt những con mắt hiếu kỳ ô uế, câm tiệt những xì xào của kẻ xấu miệng". (Trang 102)
Une voix dans la nuit, tác phẩm áp chót của Nguyễn Mạnh Tường, viết xong ngày 19/3/1993, ở tuổi 84-85, cho tới nay là cuốn sách có hệ thống, khúc triết và sâu xa nhất bao trùm toàn bộ hành trình thiết lập chế độ độc tài đảng trị ở Việt Nam.
Hiện nay, mọi người dường như đã "thích nghi" với chế độ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghiã.
Ngậm miệng là điều kiện cần và đủ để thành công mọi mặt, từ công việc làm ăn đến thăng quan tiến chức. Từ miếng giấy thông hành về nước, đến việc dạy học, việc mở hội thảo ở Việt Nam.
Ngoại trừ những khuôn mặt can trường đã vào tù, tinh thần trí thức hướng dẫn xã hội và dân tộc đến bình đẳng tự do, dân chủ, đã bị dẹp tan, gần như diệt chủng, kể cả những "trí thức" đã đi du học, làm việc ở nước ngoài, đã được giải thưởng quốc tế, cũng lộn về để nhận ân sủng, phẩm hàm, nhà cửa.
Thông điệp Nguyễn Mạnh Tường để lại cho chúng ta, mạnh mẽ và dứt khoát: Sống không chỉ có ăn mặc, có nhà cửa, có phẩm hàm, địa vị, mà còn phải có văn hoá, tư tưởng. Phải đòi cho được quyền làm người. Cho chính mình và cho người khác. Nếu không, con người sẽ chẳng khác gì con vật.
Đảng và Nhà Nước điều khiển Quốc hội, ngự trên tất cả luật pháp.
Quốc Hội lập pháp không đảm trách bất cứ một chức năng chính trị nào, nó không can dự vào việc thành lập chính phủ, cũng không lật đổ chính phủ bằng cách bỏ phiếu bất tín nhiệm. Những người cầm quyền, như vậy, không thể bị tố cáo trước pháp luật, họ ở trên pháp luật và công lý. Trong tất cả các nước văn minh, nguyên tắc thiêng liêng thần thánh là phải tôn trọng sự độc lập của quan toà trong sự thực hành nhiệm vụ của họ. Vậy mà ở Việt Nam, các thẩm phán trước khi quyết định tuyên án phải hỏi ý kiến người cầm đầu Đảng. Nhưng nếu đối với phần đông thiên hạ, công lý chẳng có trên đời, thì ở đây câu này lại càng đúng hơn nữa: thẩm quyền công lý không bao trùm những tội ác lớn nhỏ của những người cầm quyền. Cho nên sự vô trách nhiệm của họ thật toàn diện, trọn vẹn, không chỉ trong địa hạt chính trị mà cả pháp lý (...).
Bây giờ chúng ta đã biết thế nào là sự độc quyền cai trị mà sự tuyệt đối vô trách nhiệm trải rộng trong mọi địa hạt! Trong một môi trường xã hội mà cái vô cùng nhỏ đi cạnh cái vô cùng to, thì không còn nghi ngờ gì nữa, cái vô cùng to sẽ nuốt cái vô cùng nhỏ, không cho nó những vận hội để sống theo ý muốn, theo sở thích, mà buộc nó phải chịu theo kỷ luật tập thể, tổ chức cuộc đời bằng cách bắt chước người khác, không được tỏ ý kiến riêng về một lối sống, một ý thích cá nhân nào. Xã hội là một trại lính mênh mông và kỷ luật tập thể áp dụng cho tất cả. Xin một giấy phép đặc biệt để ra trại vô cùng khó khăn và trong đời sống hàng ngày, triệt để cấm diễn tả tự do ý kiến của mình, nhất là ý kiến phê phán cấp trên và những người có chức quyền. Tất cả những ai vô tình hay cố ý vi phạm kỷ luật tập thể, sẽ bị kết tội có khuynh hướng "phản động" và bị trừng phạt nặng nề. Người ta không ra lệnh cho dân phải mặc đồng phục, chỉ vì sự đói khổ đã bắt họ mặc cái đồng phục tôi đòi. Nhưng người ta có thể cưỡng bức nhét vào mọi đầu óc, sự tôn thờ cùng một sắc độ chính trị, chấp nhận cùng một thái độ trí thức, cùng tôn sùng những thánh thần cộng sản. Một tiếng kèn trổi lên, tất cả bắt đầu cùng bước, cùng cất giọng đồng ca!
Người ta dạy dân tín điều Mác-xít xưa nay Việt Nam không ai biết, còn thực hành thì người dân chỉ biết những cấm điều phải tuyệt đối tuân theo, mặc dù trong những diễn văn gửi đến cử tọa quốc tế, các lãnh đạo chối tiệt, bảo ở Việt Nam làm gì có cấm. Ví dụ người ta hay nói đến dân chủ, nhưng những quyền tự do đương nhiên và quyền con người thì không được biết đến ở Việt Nam. Hay quyền tự do ý kiến, có trong tất cả các nước dân chủ, cũng không được biết ở Việt Nam. Cấm phê bình chỉ trích những người cầm quyền trong Đảng và những quyết định của họ, cấm cả sự không tán thành (...)
Tất cả báo chí, dù ở đâu, tuyệt đối không dám có một bài viết, bài báo ngắn hay bản tin để lộ một ý kiến xấu đối với những người cầm quyền hay đối với đường lối chính trị của Đảng. Một sự kiểm duyệt tỷ mỷ, cẩn mật, đầy cảnh giác không bao giờ cho in những dòng khiếp đảm như thế" (trang 100- 101).
Phải công nhận rằng Đảng đã kiến trúc sự độc quyền lãnh đạo một cách hoàn hảo! Đó là một công trình bất hủ không thể khám phá ra một vết rạn nhỏ và sự thiết bị cũng tuyệt vời đến nỗi không một con kiến nào có thể lọt qua mà không bị bắt quả tang trong tầm thấy của người gác (détenteur) và qua mắt ống chuẩn trực (collimateur)" ! (trang 99).
Về hiện tình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghiã, Nguyễn Mạnh Tường viết:
"Có người kết luận: Như thế chế độ cộng sản chỉ kéo dài ở Việt Nam trong có một thế hệ. Con cái những nhà cách mạng tiên phong đã trở thành những nhà tư bản chính cống, giết cha về mặt chính trị. (...)
Nay, độc quyền đảng trị cho phép tất cả cán bộ cộng sản được quyền ban những quyết định có trọng lượng vàng: Một chữ ký dưới cái giấy chứng nhận mang lại cho người ký một phong bì đầy đô la, đưa tận tay, kín đáo, vắng bặt những con mắt hiếu kỳ ô uế, câm tiệt những xì xào của kẻ xấu miệng". (Trang 102)
Une voix dans la nuit, tác phẩm áp chót của Nguyễn Mạnh Tường, viết xong ngày 19/3/1993, ở tuổi 84-85, cho tới nay là cuốn sách có hệ thống, khúc triết và sâu xa nhất bao trùm toàn bộ hành trình thiết lập chế độ độc tài đảng trị ở Việt Nam.
Hiện nay, mọi người dường như đã "thích nghi" với chế độ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghiã.
Ngậm miệng là điều kiện cần và đủ để thành công mọi mặt, từ công việc làm ăn đến thăng quan tiến chức. Từ miếng giấy thông hành về nước, đến việc dạy học, việc mở hội thảo ở Việt Nam.
Ngoại trừ những khuôn mặt can trường đã vào tù, tinh thần trí thức hướng dẫn xã hội và dân tộc đến bình đẳng tự do, dân chủ, đã bị dẹp tan, gần như diệt chủng, kể cả những "trí thức" đã đi du học, làm việc ở nước ngoài, đã được giải thưởng quốc tế, cũng lộn về để nhận ân sủng, phẩm hàm, nhà cửa.
Thông điệp Nguyễn Mạnh Tường để lại cho chúng ta, mạnh mẽ và dứt khoát: Sống không chỉ có ăn mặc, có nhà cửa, có phẩm hàm, địa vị, mà còn phải có văn hoá, tư tưởng. Phải đòi cho được quyền làm người. Cho chính mình và cho người khác. Nếu không, con người sẽ chẳng khác gì con vật.
Paris ngày 17/9/2011
THƠ LÊ ĐẠT
Tuyển thơ Lê
Đạt
(trích Bóng
Chữ)
Kết luận
Đời tốc hành
Đời tốc hành
một ga xanh sót lại
Một góc tuổi mải tàu
thơ dại mãi
Tìm nhà quên mất số lớn khôn
Cha tôi
Đất quê cha tôi
Cha tôi
Đất quê cha tôi
đất quê Đề Thám
Rừng rậm sông sâu
Con gái cũng theo đòi nghề võ
Ngày nhỏ
Con gái cũng theo đòi nghề võ
Ngày nhỏ
cha tôi dẫn đầu
lũ trẻ chăn trâu
Phất ngọn cờ lau
Vào rừng Na Lương đánh trận
Mơ làm Đề Thám
Lớn lên
Vào rừng Na Lương đánh trận
Mơ làm Đề Thám
Lớn lên
cha tôi đi dạy học
Gối đầu lên cuốn Chiêu hồn nước
Khóc Phan Chu Trinh
Như khóc người nhà mình
Ôm mộng bôn ba hải ngoại
Lênh đênh khói một con tàu
Sớm tối
Khóc Phan Chu Trinh
Như khóc người nhà mình
Ôm mộng bôn ba hải ngoại
Lênh đênh khói một con tàu
Sớm tối
ngâm nga mấy vần cảm khái
Đánh nhau với Tây
Bỏ việc
Bỏ việc
lang thang
vào Nam
ra Bắc
Cắt tóc đi tu
nhưng quá nặng nghiệp đời
Gần hai mươi năm trời
Tôi vẫn nhớ lời cha tôi cháy bỏng
Dạy tôi
làm thơ
ước mơ
hy vọng
Những câu Kiều say sưa
đưa cuộc đời bay bổng
Tiếng võng
trưa hè mênh mông
“Phong trần mài một lưỡi gươm
Những phường giá áo túi cơm sá gì”
Nhưng công việc làm ăn mỗi ngày mỗi khó
Cuộc đời chợ đen chợ đỏ
Thù hằn con người
“Muốn sống thanh cao
Những phường giá áo túi cơm sá gì”
Nhưng công việc làm ăn mỗi ngày mỗi khó
Cuộc đời chợ đen chợ đỏ
Thù hằn con người
“Muốn sống thanh cao
đi lên trời mà ở
Mày đã quyết kiêu căng
Níu lấy cái lương tâm gàn dở
Dám
Níu lấy cái lương tâm gàn dở
Dám
không tồi như chúng tao
Suốt đời mày sẽ khổ”.
Quan lại trù cha tôi
Quan lại trù cha tôi
cứng đầu cứng cổ
Người “An Nam” dám đánh “ông Tây”
Mẹ ỉ eo dằn vặt suốt ngày
Chửi mèo, mắng chó
“Cũng là chồng là con
Chồng người ta khôn ngoan
Được lòng ông tuần ông phủ
Mang tiền về nuôi vợ”.
Bát đĩa xô nhau vỡ
Cha tôi nằm thở dài
Anh em tôi bỏ cơm
Hai đứa dắt nhau ra đường tha thẩn
Trời mùa thu trăng sáng
Sao nở như hoa
Không biết Ngưu Lang trên kia
Có bao giờ cãi nhau cùng Chức Nữ
Rồi cha tôi
Mẹ ỉ eo dằn vặt suốt ngày
Chửi mèo, mắng chó
“Cũng là chồng là con
Chồng người ta khôn ngoan
Được lòng ông tuần ông phủ
Mang tiền về nuôi vợ”.
Bát đĩa xô nhau vỡ
Cha tôi nằm thở dài
Anh em tôi bỏ cơm
Hai đứa dắt nhau ra đường tha thẩn
Trời mùa thu trăng sáng
Sao nở như hoa
Không biết Ngưu Lang trên kia
Có bao giờ cãi nhau cùng Chức Nữ
Rồi cha tôi
lui tới nhà quan tuần, quan phủ
Lúc về
gặp tôi
đỏ mặt
quay đi
Một hôm
tôi thấy chữ R.O.
treo ngoài cửa
Cha tôi không dạy tôi làm thơ nữa
Người còn bận đếm tiền
Người còn bận đếm tiền
ghi sổ
Thỉnh thoảng nhớ những ngày oanh liệt cũ
Một mình uống rượu say
Ngâm mấy câu Kiều
Một mình uống rượu say
Ngâm mấy câu Kiều
ôm mặt khóc
Tỉnh dậy
lại loay hoay
ghi sổ
đếm tiền
Hai vai nhô lên
Đầu lún xuống
Như không mang nổi cuộc đời
Bóng in trên tường vôi
Đầu lún xuống
Như không mang nổi cuộc đời
Bóng in trên tường vôi
im lặng
Ngọn đèn leo leo ánh sáng
Bóng với người
Bóng với người
như nhau
Mùi ẩm mốc tiếng mọt kêu cọt kẹt
Ở chân bàn
Ở chân bàn
hay ở cha tôi
Cuộc sống hàng ngày
nhỏ nhen
tàn bạo
Rác rưởi gia đình
miếng cơm
manh áo
Tàn phá con người.
Những mơ ước thời xưa
Những mơ ước thời xưa
như con chim gãy cánh
Rũ đầu chết ngạt trong bùn
Năm tháng mài mòn
Năm tháng mài mòn
bao nhiêu khát vọng.
Cha đã dạy con một bài học lớn
Đau thương
Đau thương
kiên quyết làm người
7.1956
Hoa mười giờ
Em hái hoa mười giờ
Hoa thì em mười bảy
Tim tìm em chả thấy
Hoa chỉ hoa mười giờ
Anh trồng hoa mười giờ
Hoa mở vườn em hái
Mắt đuôi chớp xuân về
Hoa chạy hường lên má
Hoa em đền hoa má
Thơm má hoa mười giờ
Mưa rửa đền
Hoa tuổi trắng lau quên.
Quen… lạ
Em đứng đỉnh ban ngày
Áo buồm cong nét nắng
Em đứng chéo vòm đêm
Tóc vườn xanh góc mộng
Phố cũ ồ lên đèn
Cả chữ buồn cũng vui
Xuân mỗi lần mỗi quen
Xuân lần xuân mỗi lạ
Tóc hoa đèn
tim lần giở trang em
Mới tuổi
Ai xui em đẹp em xinh
Ba lần con thiến gáy
Mùa xuân phăn phăn lòng đường
Em vừa mới tuổi
Tà áo bay sao phố bổi hổi trời
Bâng khuâng thời gian
Chữ khép lối đồi chim non câu ngủ
Trang tầm xuân
cau chưa mở nụ ngà
Bến cửa ngực đèn lòng ga trăng nổi
Ngõ trắng bời bời mây nổi
U ú thiên hà
Ngõ trắng bời bời mây nổi
U ú thiên hà
tàu nhả khói
ngã ba
Thu nhà em
Anh đến mùa thu nhà em
Nắng cúc lăm răm vũng nhỏ
Mà cho đấy rửa lông mày
Nông nỗi heo may từ đó
Mưa đêm tuổi nổi ao đầy
Đồi cốm đường thon ngõ cỏ
Bướm lượn bay hoa ngày
Tin phấn vàng hay thuở gió
Tóc hong mùi ca dao
Thu rất em
Anh đến mùa thu nhà em
Nắng cúc lăm răm vũng nhỏ
Mà cho đấy rửa lông mày
Nông nỗi heo may từ đó
Mưa đêm tuổi nổi ao đầy
Đồi cốm đường thon ngõ cỏ
Bướm lượn bay hoa ngày
Tin phấn vàng hay thuở gió
Tóc hong mùi ca dao
Thu rất em
và xanh rất cao
Bóng chữ
Chia xa rồi anh mới thấy em
Như một thời thơ thiếu nhỏ
Em về trắng đầy cong khung nhớ
Mưa mấy mùa
mây mấy độ thu
Vườn thức một mùi hoa đi vắng
Em vẫn đây mà em ở đâu
Chiều Âu Lâu
Em vẫn đây mà em ở đâu
Chiều Âu Lâu
bóng chữ động chân cầu
Vào hè
Sớm hạ búp sen đôi gió
Sóng đòng buồm nhấp nhô thơm
Tóc liễu trường tân thơ cổ
Trời xanh côban rất Đường
Anh đời bến nước tên em mát
Đội mắt em qua mấy nắng rồ
Sớm hạ búp sen đôi gió
Sóng đòng buồm nhấp nhô thơm
Tóc liễu trường tân thơ cổ
Trời xanh côban rất Đường
Anh đời bến nước tên em mát
Đội mắt em qua mấy nắng rồ
Ơi em rất ô
Ơi em rất hồ
Trắng vỗ ồ hô trúc bạch
Bước động ngày thon róc rách
Vườn màu
Tuổi dậy pastel phố lụa
Tranh Gôganh chiều thổ cẩm phơi đào
Đường nắng cánh sen đèn hội má
Vườn màu hoa con gái
Bước động ngày thon róc rách
Vườn màu
Tuổi dậy pastel phố lụa
Tranh Gôganh chiều thổ cẩm phơi đào
Đường nắng cánh sen đèn hội má
Vườn màu hoa con gái
bướm phù dâu
Thủy mặc
Mây may thu mắt thuỷ mặc hồ
Nét thảo biếc đậm mày quá khứ
Nắng nhạt bước thon hè tình sử
Jin xổ dài
khăn chấm đỏ
bụi mưa
Mơ ngày
Một thoáng nắng hồ mưa ảo phố
Mini hồng mây rằn lửa khăn bay
Tàu điện đỏ đáy hồ chuông tuổi nhỏ
Ngã tư may
đường truyện cổ mơ ngày…
Truyện bồ câu
Nước rửa lông mày
anh tưới tâm cây
Vùng lửa hạn
mắt lá ngày răm mát
Mãng cầu
chim huyền thoại
truyện bồ câu
Nụ xuân
Nụ xuân chớp đông
hoa xuân chợp hồng
Chũm cau tứ thì chúm chím
Ú ớ mơ ngần
Ú ớ mơ ngần
một giấc chim xuân
Chiều bóng mây
hay mắt em rợp tím
Hè thon cong thân nắng cựa mình
Gió ngỏ tình
Gió ngỏ tình
xanh nín lộc
giả làm thinh
Kênh chờ
Từ Bích Câu em biền biệt tin về
Thu mở mùa chim mây vỡ tổ
Mái thấp cao
chiều ngổn ngang tần số
Đầu ăng-ten
trời quê ngoại kênh chờ
Quê tầm xuân
Em như tấm bản đồ thân chữ nổi
Dắt anh lần mò nguyên quán tầm xuân
Thời gian mù bạc đầu lau ăn lối
Đảo vô tâm
Em như tấm bản đồ thân chữ nổi
Dắt anh lần mò nguyên quán tầm xuân
Thời gian mù bạc đầu lau ăn lối
Đảo vô tâm
neo buột nhớ
mưa dầm
Chuà Hương
Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái
Chu Mạnh Trinh
Chu Mạnh Trinh
Chân đưa xanh tháp én bước lạc nhà
Bờ cầu u ơ nắng đỏ
Nước ngực triều dâng con nhớ
Phấn vàng chim thỏ thẻ
mơ non
Bến nụ hoa tròn môi đợi nói
Suối Giải Oan mưa ngần
Mâm oản trái rằm xuân cúng Phật
Lòng trần thơm mãi lộc chùa Hương
Cấm vận
Tại chiếc bài thơ em đội đầu
Cong cánh mi rừng chim vướng sớm
Vòm sơn ca lồng nắng vẫn cài then
Tại bến nụ đòng em khép mọng
Kênh hoa sen
Suối Giải Oan mưa ngần
Mâm oản trái rằm xuân cúng Phật
Lòng trần thơm mãi lộc chùa Hương
Cấm vận
Tại chiếc bài thơ em đội đầu
Cong cánh mi rừng chim vướng sớm
Vòm sơn ca lồng nắng vẫn cài then
Tại bến nụ đòng em khép mọng
Kênh hoa sen
mùa cấm vận
môi đèn
Thuở đầu dòng
Anh dắt em đến cửa tình yêu
Mùa nhỏ xưa
Mẹ dắt đến trường
Bài học vỡ lòng tuổi chớm
Trang vắng mưa đêm về sớm
Heo may rải đồng giấy non
Anh vực tay em
Be bé nét đòng
Ai có biết lòng mẫu tự? Khuôn trắng
chờ xem mặt chữ
Gió se se hoa trinh nữ thẹn thùng
Thuở đầu dòng
Thuở đầu dòng
đầu nhớ
đầu trông.
Những cái hôn
Những cái hôn gửi đi
Nỗi đỏ chiều hoang di thực
Bến đục sương lau còi tàu
Những cái hôn gửi đi
Trun trút gió sang sông
Sếu gọi đò ngang nước đổ
Dải yếm đào gẫy cầu
Những cái hôn gửi đi
Biền biệt phù sa
Đất hẹn má mùa nắng lạ
Vườn đồi
ai nhặt lá ô môi
Tương tư
Vỏ ốc u u gọi mê miền cát ngủ
Trách người tên trùng âm gió tương tư
Áo trắng
Áo trắng bước bồng bềnh mây trắng
Trời sáng ngần thân phố khỏa xuân
Tuổi chín
Ngực dự hương đêm thơm mùi tuổi chín
Mắt lá tre đằng ngâm mộng ba giăng
Vải Thanh Hà
Tàu ú còi tu hú kêu vườn đỏ
Tuổi vào ga mùa ủ lửa má vừa
Tóc phố
Chấp chới đèn lên tóc phố
Gáy nêông chiều lả liễu lam bay
Sáng soi
Anh mang tình em đi
Qua những đèo lẻ nắng
Những sông trưa không đò
Những đường mưa ngẩn trắng
Anh mang tình em đi
Qua những đồi sim chín
Những sắc cây mơ già
Mua rừng hoa múa tím
Anh mang tình em đi
Qua những miền đất lạ
Những sớm chim dị hình
Những chiều sương bạc má
Dông gió mù trời
Vỏ ốc u u gọi mê miền cát ngủ
Trách người tên trùng âm gió tương tư
Áo trắng
Áo trắng bước bồng bềnh mây trắng
Trời sáng ngần thân phố khỏa xuân
Tuổi chín
Ngực dự hương đêm thơm mùi tuổi chín
Mắt lá tre đằng ngâm mộng ba giăng
Vải Thanh Hà
Tàu ú còi tu hú kêu vườn đỏ
Tuổi vào ga mùa ủ lửa má vừa
Tóc phố
Chấp chới đèn lên tóc phố
Gáy nêông chiều lả liễu lam bay
Sáng soi
Anh mang tình em đi
Qua những đèo lẻ nắng
Những sông trưa không đò
Những đường mưa ngẩn trắng
Anh mang tình em đi
Qua những đồi sim chín
Những sắc cây mơ già
Mua rừng hoa múa tím
Anh mang tình em đi
Qua những miền đất lạ
Những sớm chim dị hình
Những chiều sương bạc má
Dông gió mù trời
em bóng sáng soi
Nhịu tình
Sự đằng ngà
Sự đằng ngà
tâm tuyết trắng dưa lê
Vườn truyện ngọt
Đàn từ ngon
Đàn từ ngon
âm hé cong mỏ hót
Lòng nhịu tình
ngôn ngữ loài chim
Thư không người nhận
Đôi chim cu anh nuôi
Con trống mèo đen ăn thịt
Con mái vào ra một mình
Ấp lạnh bóng trăng rồi chết
Vàng hồ bay
Đôi chim cu anh nuôi
Con trống mèo đen ăn thịt
Con mái vào ra một mình
Ấp lạnh bóng trăng rồi chết
Vàng hồ bay
thư không người nhận
gió trả về
Quan họ
Tóc trắng tầm xanh qua cầu với gió
Đùi bãi ngô non
ngo ngó sông đầy
Cây gạo già
lơi tình
lơi tình
lên hiệu đỏ
La lả cành
cởi thắm
cởi thắm
để hoa bay
Em về nói làm sao với mẹ
*
Em trường nét gồm thon bình cổ đại
Mình Lưỡng hà
thoai thoải
vú Đông Sơn
Ước gì
nhỏ đấy bằng con giống
Bỏ túi đi cùng
ta phố bông tình bông
Đánh ngải
Chớ rửa lông mày chết cá ao anh
Ca dao
Ca dao
Mắt xưa xanh
mưa mành
sương liễu sóng
Mùa sang may
thu đánh ngải lông mày
Mây nổi trắng ao say
Ai ruốc mộng ban ngày
Dạo nhạc
Sóng tháp bút
Ai ruốc mộng ban ngày
Dạo nhạc
Sóng tháp bút
bước mở trầm
âm lắng
Mưa búp măng
lưng phím nắng dạo ngần
Mình nước đập ngà
sông vỗ trắng
Nhựa nhạc phồng con nốt
khuông xuân
THƠ HÀ HUYỀN CHI
Em đùa với ân tình
Khiến hồn ta choáng váng
Soi lại chân dung mình
Thấy nhạt nhoà âm bản
Vì em ta chấp hết
Mặc cho đời khen chê
Dường như ta thấm mệt
Sau mòng mòng si mê
Dường như ta mù lạc
Dường như em phóng tâm
Em đã là người khác
Ta đã là cố nhân?
Thì có gì để tiếc
Có gì để ăn năn
Trừ trái tim khốn kiếp
Vẫn nhớ em âm thầm!
Khiến hồn ta choáng váng
Soi lại chân dung mình
Thấy nhạt nhoà âm bản
Vì em ta chấp hết
Mặc cho đời khen chê
Dường như ta thấm mệt
Sau mòng mòng si mê
Dường như ta mù lạc
Dường như em phóng tâm
Em đã là người khác
Ta đã là cố nhân?
Thì có gì để tiếc
Có gì để ăn năn
Trừ trái tim khốn kiếp
Vẫn nhớ em âm thầm!
Cũng đành thôi
em
Em gần hay xa
Em đi hay tới
Để lại hồn ta
Dấu xưa, vết mới
Dấu xưa ngọt ngào
Như hoa như bướm
Lối mòn ca dao
Khúc quanh gió chướng
Vết mới vô chừng
Lá gai cỏ sắc
Ngất ngây hương rừng
Ngổn ngang nghi hoặc
Dấu mới, dấu xưa
Ngủ sâu tiềm thức
Gặp nhau tình cờ
Lại đau trống ngực
Em gần như trăng
Soi ta phong trần
Soi thừa bất hạnh
Soi buồn chung thân
Xa vời như quê
Bao năm chưa về
Xa từ quốc nạn
Như loài thiên di
Em tới, em đi
Như cơn mưa núi
Vui chẳng hạn kỳ
Buồn thêm huyệt mới
Em đi bất chợt
Quên vẫy tay chào
Như ta thuở trước
Hơ hải bôn đào
Em tới hồn nhiên
Nồng nàn ân nghĩa
Réo gọi mù quên
Bao dung lượng bể
Cũng đành thôi em
Lại rừng oan khiên
Lại đêm vùi nhớ
Cho tình lên men.
Em đi hay tới
Để lại hồn ta
Dấu xưa, vết mới
Dấu xưa ngọt ngào
Như hoa như bướm
Lối mòn ca dao
Khúc quanh gió chướng
Vết mới vô chừng
Lá gai cỏ sắc
Ngất ngây hương rừng
Ngổn ngang nghi hoặc
Dấu mới, dấu xưa
Ngủ sâu tiềm thức
Gặp nhau tình cờ
Lại đau trống ngực
Em gần như trăng
Soi ta phong trần
Soi thừa bất hạnh
Soi buồn chung thân
Xa vời như quê
Bao năm chưa về
Xa từ quốc nạn
Như loài thiên di
Em tới, em đi
Như cơn mưa núi
Vui chẳng hạn kỳ
Buồn thêm huyệt mới
Em đi bất chợt
Quên vẫy tay chào
Như ta thuở trước
Hơ hải bôn đào
Em tới hồn nhiên
Nồng nàn ân nghĩa
Réo gọi mù quên
Bao dung lượng bể
Cũng đành thôi em
Lại rừng oan khiên
Lại đêm vùi nhớ
Cho tình lên men.
HAI PHƯƠNG
Giữ đẹp môi cười những tháng hoa
Phần đời còn lại đắng chia xa
Tóc thơm nắng gội người phương ấy
Lòng kẻ phương này quặn xót xa
Ðã khắc vào tim một phiến buồn
Ðã hoà trong máu chất quê hương
Ðã đau từng giấc mơ dang dở
Ðã chết dần trong nỗi chán chường
Hạnh phúc mình đi vắng quá lâu
Trên cao mây núi cũng dưng sầu
Trăm ngàn con én lìa phương tổ
Nhả máu cho ngày bớt đớn đau
Như những thân cau lớn vội vàng
Chiều buông màn nắng đón dung nhan
Rộn ràng hoa lá thay màu áo
Em cũng như thu đến nhẹ nhàng
Ơn những ngày vàng yêu dấu đó
Ơn vùng trời cũ núi như mây
Như còn nghe được hơi em thở
Như cánh tay còn quấn cánh tay
Phần đời còn lại đắng chia xa
Tóc thơm nắng gội người phương ấy
Lòng kẻ phương này quặn xót xa
Ðã khắc vào tim một phiến buồn
Ðã hoà trong máu chất quê hương
Ðã đau từng giấc mơ dang dở
Ðã chết dần trong nỗi chán chường
Hạnh phúc mình đi vắng quá lâu
Trên cao mây núi cũng dưng sầu
Trăm ngàn con én lìa phương tổ
Nhả máu cho ngày bớt đớn đau
Như những thân cau lớn vội vàng
Chiều buông màn nắng đón dung nhan
Rộn ràng hoa lá thay màu áo
Em cũng như thu đến nhẹ nhàng
Ơn những ngày vàng yêu dấu đó
Ơn vùng trời cũ núi như mây
Như còn nghe được hơi em thở
Như cánh tay còn quấn cánh tay
Labels:
BÊN KIA BỜ ĐẠI DƯƠNG 010
Chí
Long
THƠ NGUYỄN TẤT NHIÊN
Bởi yêu em sầu khổ dịu dàng
March8
Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng
Những kỉ niệm đời xin hãy còn xanh
Có một ngày mình bỏ trường bỏ lớp
Cùng ra đi như định luật Trời dành
Nắng bờ sông như màu trang vở cũ
Thuở học trò em làm khổ ai chưa?
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bàn tay xương cầm hờ hững văn bằng
Em hãy đứng trước gương làm dáng
Tự khen minh: “đẹp quá!” đi em
Lỡ mai kia mốt nọ theo chồng
Còn đôi chút luyến lưu thời con gái
Em hãy ra bờ sông nhìn nắng trải
Nhớ cho mình dáng dấp người yêu
Lỡ dòng đời tóc điểm muối tiêu
Còn giây phút chạnh lòng như mới lớn.
Mình hãy trách đời nhau nhiều hư hỏng
Rồi giận hờn cho kỉ niệm đầy tay
Thu miền Nam không thấy lá vàng bay
Anh phải nói: buồn chúng ta màu trắng
Tình cứ đuổi theo người như chiếc bóng
Người thì không bắt bóng được bao giờ
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng.
Những kỉ niệm đời xin hãy còn xanh
Có một ngày mình bỏ trường bỏ lớp
Cùng ra đi như định luật Trời dành
Nắng bờ sông như màu trang vở cũ
Thuở học trò em làm khổ ai chưa?
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bàn tay xương cầm hờ hững văn bằng
Em hãy đứng trước gương làm dáng
Tự khen minh: “đẹp quá!” đi em
Lỡ mai kia mốt nọ theo chồng
Còn đôi chút luyến lưu thời con gái
Em hãy ra bờ sông nhìn nắng trải
Nhớ cho mình dáng dấp người yêu
Lỡ dòng đời tóc điểm muối tiêu
Còn giây phút chạnh lòng như mới lớn.
Mình hãy trách đời nhau nhiều hư hỏng
Rồi giận hờn cho kỉ niệm đầy tay
Thu miền Nam không thấy lá vàng bay
Anh phải nói: buồn chúng ta màu trắng
Tình cứ đuổi theo người như chiếc bóng
Người thì không bắt bóng được bao giờ
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng.
Đôi mắt nào linh hiển
January19
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Đồng bằng miền Nam trở trời trái gió
Anh chợt nghe hồn thánh thót tiếng chuông
Vừa đủ hồi sinh miền giáo đường buồn
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Anh mặc áo len quấn khăn quàng cổ.
Bồng ẵm tim mình đi lễ tình yêu
Đồng bằng miền nam dù chẳng lạnh bao nhiêu
Nhưng cũng phải ra cái điều rét mướt
Làm chiên ngoan, cả đời, tôn vinh hạnh phúc
Cả đời tin sự thật có, thiên đàng
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Bóng tôi ngã hướng thâm cùng đời sống khó
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Phúc âm mừng ngân vọng được bao lâu?
Tôi cả tin, nên rất dễ nghi ngờ
Tôi vụng tính, nên vẫn thường do dự.
Tình chảy xiết qua đời như, thác lũ
Tội thân tôi bầm dập, mủn như bùn
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Có soi thấu tận cùng miền u uẩn ?
Đôi mắt nào sáng như trời quang đãng
Hay ân cần chuyên chở lụy phiền tôi
Chẳng bao giờ thần thánh chịu hở môi
Tôi cũng thế nên sầu say lúy túy
Tôi cũng thế nên hờn cao ngất núi
Chờ em qua, rồi, để qua luôn…
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Hãy phán đoán tâm hồn tôi, thánh thiện
Đôi mắt nào tuyệt vời linh hiển
Hãy tò mò thêm chút nữa, tình tôi !
Chẳng bao giờ thần thánh chịu lìa ngôi
Tôi cũng thế nên tượng hình rêu phủ.
Tôi cũng thế nên xương tàn cốt rũ
Nơi miếu đền hoang rợn cánh dơi bay
(Hãy một lần định bụng đến thăm tôi
Thần thánh cô đơn rất sẵn sàng đãi ngộ!)
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Anh lặng mình thấm thía tiếng chuông
Làm cây thông già đứng lặng hưởng mù sương
Còn bao nhiêu đèn và bao nhiêu nến
Hãy một lần mang ra thắp hết
Hãy một lần khôi phục lại, niềm vui
Đôi mắt nào của Chúa ở lòng tôi
Nhỏ ơi, ơi nhỏ, và nhỏ ơi…
Đồng bằng miền Nam trở trời trái gió
Anh chợt nghe hồn thánh thót tiếng chuông
Vừa đủ hồi sinh miền giáo đường buồn
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Anh mặc áo len quấn khăn quàng cổ.
Bồng ẵm tim mình đi lễ tình yêu
Đồng bằng miền nam dù chẳng lạnh bao nhiêu
Nhưng cũng phải ra cái điều rét mướt
Làm chiên ngoan, cả đời, tôn vinh hạnh phúc
Cả đời tin sự thật có, thiên đàng
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Bóng tôi ngã hướng thâm cùng đời sống khó
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Phúc âm mừng ngân vọng được bao lâu?
Tôi cả tin, nên rất dễ nghi ngờ
Tôi vụng tính, nên vẫn thường do dự.
Tình chảy xiết qua đời như, thác lũ
Tội thân tôi bầm dập, mủn như bùn
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Có soi thấu tận cùng miền u uẩn ?
Đôi mắt nào sáng như trời quang đãng
Hay ân cần chuyên chở lụy phiền tôi
Chẳng bao giờ thần thánh chịu hở môi
Tôi cũng thế nên sầu say lúy túy
Tôi cũng thế nên hờn cao ngất núi
Chờ em qua, rồi, để qua luôn…
Đôi mắt nào của Chúa ở trần gian
Hãy phán đoán tâm hồn tôi, thánh thiện
Đôi mắt nào tuyệt vời linh hiển
Hãy tò mò thêm chút nữa, tình tôi !
Chẳng bao giờ thần thánh chịu lìa ngôi
Tôi cũng thế nên tượng hình rêu phủ.
Tôi cũng thế nên xương tàn cốt rũ
Nơi miếu đền hoang rợn cánh dơi bay
(Hãy một lần định bụng đến thăm tôi
Thần thánh cô đơn rất sẵn sàng đãi ngộ!)
Mùa đông đã về rồi đó nhỏ.
Anh lặng mình thấm thía tiếng chuông
Làm cây thông già đứng lặng hưởng mù sương
Còn bao nhiêu đèn và bao nhiêu nến
Hãy một lần mang ra thắp hết
Hãy một lần khôi phục lại, niềm vui
Đôi mắt nào của Chúa ở lòng tôi
Nhỏ ơi, ơi nhỏ, và nhỏ ơi…
Hồng trần
January19
Em mùa thi diện cũng xênh xang
Áo mới còn bay mùi tơ hàng
Ta tiếc dùm ai từng sợi tóc
Rụng lẻ loi sầu trên vai ngang
Em mùa thi khua đôi guốc cao
Bàn chân Nam Định rất chiêm bao
Ta sợ bùn đen vây nếp chỉ
Bởi vì tháng bảy có mưa mau
Em mùa thi mơn như trái cam
Con mắt kiêu kỳ rất Việt Nam
Ta đợi hôm nào em chợt khóc
Dù đượm u hoài hay hân hoan
Em mùa thi ưng ửng phấn hồng
Đôi má làm duyên cùng bướm ong
Ta lo ngàn cánh môi tàn nhẫn
Chờ gió giông nào rớt nụ hôn
Em mùa thi xanh màu lá non
Ve vẩy cười trên cành lộc thơm
Toan ghé tay phàm ai trộm ngắt
Đau đớn trong ta mấy trận đòn
Áo mới còn bay mùi tơ hàng
Ta tiếc dùm ai từng sợi tóc
Rụng lẻ loi sầu trên vai ngang
Em mùa thi khua đôi guốc cao
Bàn chân Nam Định rất chiêm bao
Ta sợ bùn đen vây nếp chỉ
Bởi vì tháng bảy có mưa mau
Em mùa thi mơn như trái cam
Con mắt kiêu kỳ rất Việt Nam
Ta đợi hôm nào em chợt khóc
Dù đượm u hoài hay hân hoan
Em mùa thi ưng ửng phấn hồng
Đôi má làm duyên cùng bướm ong
Ta lo ngàn cánh môi tàn nhẫn
Chờ gió giông nào rớt nụ hôn
Em mùa thi xanh màu lá non
Ve vẩy cười trên cành lộc thơm
Toan ghé tay phàm ai trộm ngắt
Đau đớn trong ta mấy trận đòn
CHÍ LONG * DỊCH CÂN KINH
ĐẠT MA
DỊCH CÂN KINH
Chí
Long
Lời
Tòa Soạn: Bạn Chí Long vừa gởi đến cho tòa
soạn một tài liệu vô cùng quí giá
dùng để
chữa trị một số bệnh mà Tây Y nhiều khi
cũng đành bó tay. Điều đáng chú ý
và quan trọng
nhất là bạn Chí Long đã nhờ tài liệu nầy
mà
chữa lành bệnh của chính bản thân mình,
trong khi
bạn đã cảm thấy hoàn toàn thất vọng.
Giáo
sư Lê Công Truyền vừa gởi cho tôi tài liệu
Đạt Ma Dịch Cân Kinh và bảo tôi rằng dù
không
bệnh tật gì cũng cứ tập đi vì chính giáo
sư đã tập 6 tháng nay rồi, thấy sức
khỏe tăng tiến rõ lắm; đi bộ và tập
thể dục không còn mệt như trước nữa.
Tài
liệu ĐẠT MA DỊCH CÂN KINH do bác sĩ Lê Quốc
Khánh giới thiệu. Phần cuối có luật sư
Huỳnh Bửu Khương ghi nhận là trùng hợp
với tài liệu bằng chư Hán mà ông có
từ năm
1974, và luật sư Khương có bổ túc thêm
vài kinh
nghiệm.
Bác
sĩ thú thực rằng lúc đầu khi tiếp nhận
tư liệu nầy ông ta đã tỏ ra thờ ơ vì làm
sao một phương pháp đơn giản như thế
lại có thể tăng cường sức khỏe và
trị được bệnh? Tuy nhiên dần dần ông ta
đã chứng kiến chính các bạn của ông bị
bệnh nan y như ung thư, lao thận, cao huyết áp,
rối loạn tiêu hóa kinh niên v.v... chỉ nhờ tập
DỊCH CÂN KINH mà khỏi. Riêng người bạn bị
bệnh Parkinson - tuy không lành hẳn - song bệnh đã
bị chận đứng lại ở mức độ
chấp nhận được. Sau cùng bác sĩ Khánh
khẳng định "DỊCH CÂN KINH" là một
phương pháp chữa trị được nhiều
bệnh hiểm nghèo mà hiện Tây Y lắm khi phải
bó
tay.
Riêng
tôi, mới tập được một tháng. Tuy
phương pháp đơn giản nhưng lúc đầu
thực hành không đồng bộ, nhớ được
điểm nầy lại quên điểm khác. Đến
nay mới nhuần nhuyễn, tính ra đã đọc
lại tài liệu trên mười lần để tìm xem
mình tập đã đúng chưa. Tài liệu có
nhiều
phần lập đi lập lại rườm rà, nay tôi
đã cô đọng lại, nhưng vẫn đầy
đủ, trong tinh thần tuyệt đối tránh chuyện
tam sao thất bản, để xin tặng quý bạn nào
cho rằng sức khỏe là quan trọng.
DỊCH
CÂN KINH do Đạt Ma Sư Tổ (917 sau Tây Lịch)
truyền bá cho các đệ tử Phật giáo chùa
Thiếu
Lâm nhằm mục đích chuyển biến thể lực
yếu kém thành mạnh khỏe, đồng thời tiêu
trừ bệnh tật.
DỊCH
CÂN KINH chú trọng vào khí huyết. Đông
y nhìn khí huyết
không phải ở thành phần cấu tạo như Tây Y,
mà ở cái toàn diện của quá trình
sinh lý và tuần hoàn
cùng các mối liên hệ khác của nó. Tất
cả
tạo thành một chỉnh thể hoạt động
của con người, trong đó lục phủ ngũ
tạng hòa hợp với nhau là tương sinh, ức
chế nhau là tương khắc. Khí huyết có tác
động đến khắp lục phủ ngũ
tạng. Việc phát sinh ra ung thư, theo Đông Y bắt
nguồn từ khí huyết lưu thông không điều hòa
và bị tắc nghẽn ở một bộ phận nào đó
trong cơ thể. Dần dần có thể biến
chứng thành chất kết dịch, keo lại thành ung
thư.
Khí
huyết không điều hòa là sự mâu thuẫn của
Âm
Dương (âm là huyết, dương là khí). Con
người giải quyết được mâu thuẫn
này thì khoẻ mạnh, tiêu trừ được bệnh,
kể cả những bệnh mãn tính. Luyện tập
DỊCH CÂN KINH là làm cho khí huyết được
điều hòa.
PHƯƠNG
PHÁP TẬP DỊCH CÂN KINH
Trước
hết cần có quyết tâm về tư tưởng,
lạc quan, tự tin, không vì lời bàn ra tán
vào mà bỏ
dở. Về tư thế tuần tự như sau:
1.-
Đứng thẳng, mắt nhìn ở một điểm
phía trước, không nghĩ ngợi lung tung, miệng
nhẩm đếm theo từng cái đánh tay (sẽ nói sau),
hai bàn chân song song, bằng khoảng cách hai vai.
2.-
Hai môi chạm nhẹ vào nhau, không hở cũng không
mím
hẳn.Hai hàm răng chạm nhẹ vào nhau. Đầu chót
lưỡi để trên nướu răng trên
(để luồng điện lưu thông).
3.-
Đầu treo trên cổ, tức là xương cổ buông
lỏng chứ không gồng cứng (khi tập nếu
cổ đau là vì ta gồng cổ).
4.-
Hai cánh tay để mềm nhưng thẳng, các ngón tay
duỗi ra, áp sát vào nhau, bàn tay ngửa ra
phía sau. Toàn bộ
hai cánh tay giống như hai mái chèo gắn vào
vai.
5.-
Lưng thẳng, bụng trên để mềm nhưng co
lại, bụng dưới thót vào, hậu môn nhíu mạnh
lên cho chặt. Xương sống thẳng như khúc
gỗ.
6.-
Hai bắp chân trong trạng thái căng thẳng.
7.-
Hai bàn chân song song (để chân không hoặc đi
giày dép
cũng được), gót chân để mềm tự
nhiên, nhưng mười đầu ngón chân phải bấm
xuống đất mạnh như là ta đứng trên
đất trơn, cần phải bấm cho khỏi ngã
(sau khi tập xong mười ngón chân sẽ bị đau,
vậy nên dùng tay vân vê, xoa bóp sẽ
hết).
Như
vậy là từ hoành cách mô trở lên
thì buông thả,
thảnh thơi, theo thế Thượng Hư, chỉ dùng
độ ba phần khí lực mà thôi. Từ hoành
cách mô
trở xuống co thắt, gồng cứng như
người đứng tấn theo thế Hạ Thức,
dùng bảy phần khí lực. Có thể nói là
Thượng
Tam Hạ Thất. Nói cách khác, các thể
trên hợp với
quy luật vũ trụ là Thiên Khinh Địa Trọng
(trên nhẹ dưới nặng). Khi tập không chú ý
tới ý nghĩa nầy thì không có kết quả.
Khi
chuẩn bị tư thế xong ta bắt đầu
tập. Suốt thời gian tập nhớ giữ
đồng bộ tư thế ấy.
Đánh
hai cánh tay về phía sau (khoảng 60 độ), còn khi
trả hai cánh tay về phía trước thì không
dùng sức,
cứ để buông theo quán tính (chừng 30 độ
về phía trước). Về tốc độ trung bình
một phút 60 cái.
Đánh
tay xin hiểu theo nghĩa nầy: đây là môn thể
dục mềm dẻo chứ không phải là môn thể thao
cần sức mạnh. Chủ yếu dụng ý chứ
không dùng sức; nhưng vẫy nhẹ quá cũng không
tốt vì nếu hai bắp vai không chuyển động
đủ mức thì lưng và ngực cũng không
chuyển động theo đủ mức, tác dụng
sẽ giảm đi nhiều. Đánh tay cốt chuyển
động ở hai bắp vai.
Đánh
tay lúc đầu độ hai hoặc ba trăm cái, sau khi
nhuần nhuyễn sẽ tăng dần. Mỗi ngày ít
nhất phải đạt tới 800 cái. Người
bệnh đánh tới 1800 cái (30 phút) mới tới
ngưỡng cửa của sự điều trị. Có
người bệnh nặng đánh tới 5000 cái mỗi
ngày. Mỗi ngày có thể chia ra một, hai, hay ba
lần:
sáng, trưa, tối.
Nói
chung, tự mình nhận thức về tình hình khỏe
yếu, bệnh tật của mình rồi định
liệu cách tập. Cứ làm sao cảm nhận
được sự chuyển biến trong cơ thể
theo chiều hướng tốt là đúng cách, tức là
bụng nhẹ nhàng, ăn ngủ ngon, đại tiểu
tiện đều, tinh thần tỉnh táo, rõ ràng khỏe
hơn hồi trước...
Còn
nếu không, hãy tự xem đã tập đúng và
đủ
chưa.
MỘT
SỐ
PHẢN ỨNG KHI TẬP DỊCH CÂN KINH
Người
ta đã liệt kê ra có 34 phản ứng thông thường
và còn nhiều nữa không kể hết: đau buốt, tê
dại, lạnh, nóng, đầy hơi, sưng, ngứa,
ứa nước giãi, ra mồ hôi, cảm như kiến
bò, giật gân, giật thịt, đầu khớp
xương có tiếng kêu lộp cộp, cảm giác máu
chảy dồn dập, lông tóc dựng đứng, âm nang to
lên, lưng đau, máy mắt, mi giật, đầu
nặng, hơi thở nhiều, thở dốc, nấc,
trung tiện, gót chân nhức như mưng mủ, cầu
trắng dưới lưỡi, đau mỏi toàn thân, da
cứng, da dày rụng đi (chai chân), sắc mặt
biến đi, huyết áp biến đổi, đại
tiện ra máu, tiểu tiện nhiều, nôn, mửa, ho,
bệnh từ trong da thịt bài tiết ra, trên đỉnh
đầu mọc mụt, ngứa từng chỗ hay toàn
thân, chảy máu cam.
Các
phản ứng trên là do trọc khí bài tiết ra
ngoài. Đó
là kết quả của sự xung đột giữa chính
khí và tà khí, không có
gì đáng ngại và hãy cứ tiếp
tục tập.
Xin
cám ơn giáo sư Lê Công Truyền.
Thân
chúc quý bạn có ý quyết tâm tập
và sẽ thành công.
Trần
Quý Hùng
Dưới
đây là phần trình bày của bạn Chí
Long:
Tôi
lâm bệnh Tiểu Đường đã hơn 40 năm và
đã chịu qua hơn 12 lần giải phẫu có đánh
tê mê, nghĩa là đánh thuốc mê
(tiêm thuốc vào mạch
máu), hoặc đôi khi đánh thuốc tê bằng
cách chích
thuốc vào trong xương sống.
Những
cuộc giải phẫu đó xảy ra cách đây
khoảng mười năm, và đều tốt
đẹp cả vì khi ấy cơ thể của tôi
chưa bị ảnh hưởng tàn phá do bệnh tiểu
đường gây ra, vì tôi biết kiêng khem,
không ăn
uống bừa bãi, không cà phê thuốc lá,
không uống
rượu mạnh, rượu bia và nước ngọt
giải khát.
Trong
những năm đầu - khi mới đến Hoa Kỳ
- tôi được bác sĩ cho hay số lượng
hồng huyết cầu trong máu của tôi khi nào cũng
dưới mức trung bình, nhưng không xuống
đến mức báo động. Tuy nhiên cơ thể
của tôi tự nhiên có điểm đặc biệt là
tuy số lượng hồng huyết cầu trong máu
dưới mức trung bình mà bác sĩ lại rất
ngạc nhiên là máu của tôi lại đông sớm
hơn
người bình thường mặc dầu tôi bị
bệnh tiểu đường đã lâu năm rồi.
Nhưng
trong năm nay, vào đầu tháng 9, 2002 tôi cắt
móng chân
cái mọc đâm vào trong thịt thì bị nhiễm
trùng, và
ngón chân cái bị sưng vù, có mủ dưới
móng chân,
đến khám bác sĩ chuyên về bàn chân
thì ông ta bảo
không có cách gì chữa trị cho tôi
ngoài cách giải phẫu
rứt lìa móng của ngón cái ra và cạo
sạch mủ. Tôi
đồng ý ngay, tưởng rằng sau khi giải
phẫu xong và uống thêm mười ngày thuốc trụ
sinh thì ngón chân cái của tôi sẽ trở
lại bình
thường. Tôi cũng quên lưu ý bạn đọc là
một tháng trước khi giải phẫu ngón chân cái
thì
tôi đang được một bác sĩ cbuyên về máu
chữa trị cho tôi vì hồng huyết cầu trong máu
xuống thấp gần tới mức báo động.
Thế
rồi sau khi giải phẫu ngón chân cái xong và
uống
hết 30 viên thuốc trụ sinh của bác sĩ cho phát, vết
thương nơi chỗ mổ vẫn không chịu
đóng vảy, vẫn đau nhức dài dài vì cứ
tiếp tục chảy nước vàng ra nơi miếng
băng keo mặc dầu tôi phải thay băng và xức
thuốc kem trụ sinh mỗi ngày 3 lần mà không tiến
triển mấy và ngón chân vẫn sưng vù, bầm
tím khác
thường.
Tôi
tiếp tục điều trị cho đến tháng 10,
nghĩa là 2 tháng đã qua, thì ông
bác sĩ nói với tôi là vì
tôi bị bệnh tiểu đường lâu năm rồi
nên vết thương khó lành lắm mặc dầu có
tiến bộ trông thấy nhưng nước vàng cũng
vẫn còn thấm ra miếng băng keo. Ông ta cho tôi
thêm
một tháng nữa để điều trị với ông
ta - và nếu vết thương không lành - thì
ông ta sẽ
gởi tôi đến một bác sĩ chuyên môn về
cẳng để xem có mạch máu nào bị nghẽn không
mà sao máu lại không lưu thông song suốt như
người bình thường, và nếu có tĩnh mạch
nào bị nghẽn thì ông ấy sẽ cắt bỏ đi
và thay vào đó những tĩnh mạch mới. Về nhà,
tôi cứ bị hình bóng của một số người
quen thân bị bệnh tiểu đường vưa
mới chết trong năm nay sau khi bị cưa chân vì
bị bệnh thối hoại (gangrene). Nhưng may thay
lại có người quen đến thăm và biếu tôi
tài liệu Dịch Cân Kinh của Đạt Ma Sư Tổ
bên Phật giáo để tôi theo đó mà tập
dượt. Tôi theo Dịch Cân Kinh dặn và "đánh
tay" mỗi lần 1200 cái "đánh tay, và mỗi
ngày 2
bận, như vậy là 2400 cái đánh tay mỗi ngày,
ngoài
ra tôi còn tập thêm những động tác về
chân
cẳng để cho máu dễ lưu thông như
người ta thường buộc những người
bị đột quỵ (stroke) tập và tôi còn tập thêm
hô hấp để giúp cho máu lưu thông mạnh trong
cơ
thể.
Trước
khi tôi giải phẫu ngón chân cái, cứ hai tuần
tôi
phải đến phòng mạch bác sĩ điều
trị về máu để chích thuốc làm cho số
lượng hồng huyết cầu trong máu tăng lên. Ông
bác sĩ về máu khuyên tôi nên ăn thịt
bò như ăn
hamburger của McDonald chẳng hạn. Tôi nghe lời ông ta,
mỗi tuần ăn Hamburger 4 lần, rốt cục
bệnh tiểu đường của tôi ngày
thường được kiểm soát cẩn thận,
nhưng từ ngày ăn thịt nhiều thì bệnh
tiểu đường trở nên rối loạn, không
kiểm soát được nữa; và số lượng
hồng huyết cầu chỉ tăng rất ít mỗi
lần có chích thuốc làm tăng máu, nhưng
vào tuần sau
lại trụt xuống trở lại.
Ngoài
theo cách tập Dịch Cân Kinh, tôi còn ăn theo
cách Tân
Dưỡng Sinh của giáo sư Nhật Bản Kushio và
để trị bệnh, tôi ăn cơm gạo lứt
đồng thời cũng ăn thêm đậu lentil
(giống như đậu xanh) và phải ăn lạt,
nghĩa là không ăn muối, tôi cũng cử
đường, và dầu rất ít. Theo giáo sư Kushio,
tôi
không được ăn thịt bò và heo; có thể ăn
chút ít những loại cá có thịt trắng như
cá Cod, cá
Flounder, cá cơm v...v... Món ăn chính
ngoài cơm và các
thứ đậu, thì ngày nào cũng phải ăn rau
cải như cà rốt, broccoli, củ cải Daicon,
đậu cô ve. Bạn nào muốn chữa bệnh thì nên
mua sách của giáo sư Kushio mà đọc cho rõ
rầng
hơn vì rau cũng có loại âm và loại dương
và
không nên ăn bừa bãi được. Dưới đây
là địa chỉ của nhà xuất bản sách của
giáo sư Michio Kushi:
Natural
Healing through Macrobiotics (Michio Kushi)
Published
by Japan Publications, Inc., Tokyo and New York
Distributor:
United States: Kodansha America, Inc., through Oxford University Press,
198
Madison Avenue, New York, N.Y. 10016
Từ
khi qua Hoa Kỳ cho đến ngày nay tôi vẫn ăn
gạo lứt, chứ không bao giờ ăn gạo tẻ,
tức là gạo trắng không còn chất cám nữa.
Thế rồi tôi ăn theo tân dưỡng sinh, không ăn
muối, không ăn đường, có ăn dầu
nhưng chỉ ăn ít thôi.
Thế
rồi tôi bắt đầu tập Dịch Cân Kinh mỗi
ngày 2 bận, đánh tay mỗi ngày 2400 cái,
và như vậy
đến đầu tháng 12, 2002, tôi trở lại phòng
mạch ông bác sĩ giải phẫu ngón chân cho
tôi, thì ông ta
vui mừng hết sức và cho trường hợp của
tôi thật là hiếm có, vì có thể coi
đó như là
một trường hợp gặp phép lạ (miracle), vì ông
chưa thấy ai bị tiểu đường lâu năm
mà vết thương lại lành hẳn được
như trường hợp của tôi.
Tôi
cũng xin nói thêm là từ ngày tôi tập
Dịch Cân Kinh,
không còn ăn hamburger nữa, thế mà số lượng
hồng huyết cầu trong máu lại lên đến
mức bình thường, mặc dầu tôi chỉ ăn rau
cải và hằng tuần ăn hai hay ba lần cá trắng
mà thôi.
Tôi
cũng xin lưu ý bạn đọc "phép lạ"
ở đây là phải biết tập Dịch Cân Kinh
đều đặn, phải biết kiêng khem như giáo
sư Kushio căn dặn vì có tập Dịch Cân Kinh mà
vẫn tiếp tục ăn thịt thì tôi chắc vết
thương cũng khó chóng lành như trường hợp
của tôi chẳng hạn.
NGUYỄN THIÊN THỤ * VĂN CHƯƠNG TRUYỀN KHẨU
VˆN
CHÐ÷NG TRUY“N KH…U
ViŒt Nam HiŒn ñåi
NguyÍn Thiên-Thø
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam có m¶t sÙc sÓng mãnh liŒt. Chúng ta không bi‰t nó ra Çòi lúc nào,nhÜng hiŒn nay nó vÅn ti‰p tøc tÒn tåi và phát huy mãnh liŒt.
Væn chÜÖng truyŠn khÄu còn ÇÜ®c g†i là væn chÜÖng bình dân vì nó xuÃt phát trong lòng Çåi chúng,không ai bi‰t tên tu°i tác giä,nhÜng ÇÜ®c dân chúng hܪng Ùng trong viŒc sáng tác và truyŠn bá. Nói hiŒn Çåi là nói tØ 1945 cho ljn hiŒn nay.Trong th©i gian này,tåi ViŒt Nam , Nhà nܧc Ç¥t ra các khÄu hiŒu và bài ca Ç‹ tuyên truyŠn mà h† g†i là vè,là ca dao :
-Trí , phú, ÇÎa,hào,
ñào tÆn gÓc,
TrÓc tÆn rÍ.
-Tháp MÜ©i ÇËp nhÃt bông sen,
ViŒt Nam ÇËp nhÃt là tên bác HÒ.
Th¿c ra loåi này không th‹ x‰p là væn chÜÖng truyŠn khÄu , bªi vì nó ÇÜ®c in trong sách giáo khoa,trong các tài liŒu tuyên truyŠn và b¡t dân chúng phäi tung hô,phäi hát ca.Và loåi này không thu¶c væn chÜÖng bình dân vì không do dân sáng tác,mà Çó là công trình cûa nhºng cán b¶ tuyên truyŠn mà không ÇÜ®c dân chúng hܪng Ùng.
Loåi væn chÜÖng truyŠn khÄu chính thÓng là loåi væn chÜÖng hiŒn nay ÇÜ®c dân chúng bí mÆt sáng tác,bí mÆt džc cho nhau nghe,chÜa ÇÜ®c ghi chép,sÜu tÀm và quäng bá sâu r¶ng trong lòng Çåi chúng. ChÌ m¶t sÓ rÃt ít thÌnh thoäng xuÃt hiŒn trong ti‹u thuy‰t,báo chí.Væn chÜÖng truyŠn khÄu thÎnh phát tåi miŠn B¡c. Ÿ Çây, chúng tôi chÌ nói ljn loåi væn chÜÖng này.
I. HµNH THÁI VˆN CHÐ÷NG TRUY“N KH…U.
CÛng giÓng nhÜ væn chÜÖng truyŠn khÄu trܧc 1945, væn chÜÖng truyŠn khÄu hiŒn Çåi gÒm nh»ng hình thái sau :
1-Tøc ng»
Tøc ng» là nh»ng câu nói ng¡n g†n ÇÜÖc dân chúng quen dùng.
-NhÃt Ƕi (1),nhì tr©i.
-MiŠn Nam nhÆn h†,miŠn B¡c nhÆn hàng (2)
-M¶t tháng bên tây(3), không b¢ng m¶t ngày Sàigon. .
2.Ca dao :
Ca dao là nh»ng câu thÖ ng¡n,thÜ©ng làm theo th‹ løc bát:
-ñØng mê x¡c cÓt,ÇÒng hÒ,
M¶t mai h† vŠ quê h†, h† Ç‹ ba-lô låi cho mình.(4)
-ViŒt Nam dân chû c†ng hòa,
ñàn ông n¢m dܧi,Çàn bà n¢m trên.(5)
-Muôn ÇiŠu cÛng tåi vua Hùng,
Sinh ra m¶t lÛ nºa khùng,nºa Çiên.
ñÙa khôn thì Çã vÜ®t biên,
Nh»ng ÇÙa còn låi ch£ng Çiên thì khùng.
3.Câu ÇÓi :
Câu ÇÓi là nh»ng câu væn,l©i nói Çi v§i nhau thành c¥p song song,ÇÓi nhau vŠ vÀn lÅn š:
-Trai công binh nhÜ khÌ leo cây,
Gái b¶ Ƕi nhÜ giÜ©ng bŒnh viŒn.
-Nam Kÿ Khªi Nghïa mÃt Công Lš,
ñÒng Khªi vùng lên h‰t T¿ Do.(6)
4.Vè :
Vè là m¶t th‹ thÖ bình dân, gÒm nhiŠu câu , thÜ©ng là 3 câu trª lên, m‡i câu ba,bÓn,næm chº,dùng cܧc vÆn ho¥c yêu vÆn.
-L¤ng l¥ng mà nghe, Nghe vè Çãu tÓ.
Dân ViŒt rÃt kh°°,Vì lÛ c¶ng nô,
Theo lŒnh Trung Xô, D¿ng màn Çãu tÓ.
Kìa con Çãu bÓ, N† v® tÓ chÒng.
B¡t cháu chºi ông, B¡t t§ gi‰t chû.
BÕ thím vào r†,BÕ chú trôi sông.
B¡t bác mang gông, B¡t bà th¡t c°°
TrÜ©ng Chinh Çãu bÓ, Ông HÒ gi‰t cô.(chÎ ?)
Ngàn th¢ng nhÜ th‰,Vån th¢ng nhÜ th‰.
ñ¶c ác vô cùng, Dã man khôn k‹.!
ChÓn chÓn máu rÖi,NÖi nÖi thÎt Ç°°.
Chúng ch£ng là ngÜ©i,Chúng là qu› dÛ...
-ˆn quÆn næm,
N¢m quÆn ba.
Xa hoa quÆn nhÃt.
Phát Çåt Tân Bình,
Lình xình Bình Thånh.
ÐÖng ngånh Hóc Môn . (7)
5.SÃm ng» :
Sãm ng» là nh»ng câu nói bí Än,tiên Çoán th©i cu¶c.Có nh»ng cÃu sÃm không bi‰t ra Ç©i tØ lúc nào nhÜng ÇÜ®c dân chúng hiŒn nay rÌ tai nhau.
-Khi nao Çá n°i lông chìm
ñÒng khô,hÒ cån,búa liŠm ra tro. (8)
-Ma vÜÖng væn võ kiŒt rÒi,
Minh vÜÖng rÒi së ra Ç©i cÙu dân. (9)
-Khi nao h‰t b‰n Çò Gianh,
H‰t phà MÏ ThuÆn,TÃt Thành ra tro.(10)
6.ñ¥t câu :
ñ¥t câu toàn m¶t ch»,hay Ç¥t câu theo nh»ng ch» vi‰t t¡t.Hình thái này m§i nhÃt:
-V¶i vàng vào vÖ vét ,v¶i vàng vŠ. (11)
-ñäng Çánh ÇÒn ÇÎch, Çäng Çào ÇÎa Çåo,Çäng Çánh Çï,
C†ng cܧp cûa cäi,c†ng c¡t cÀn c°, c†ng cܧp công.
-XHCN (xã h¶i chû nghïa ) :x‰p hàng cä ngày.
-XNCTHDVTN (xí nghiŒp công tÜ h®p doanh vÆn täi nhË) : Xe này cûa tao h† d¿t vì tao ngu. (12)
II.NÔI DUNG VˆN CHÐ÷NG TRUY“N KH…U
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam trܧc 1945 mang nhiŠu n¶i dung phong phú phän änh tình cäm,tÜ tܪng, giáo døc, luÆt pháp,phong tøc,tÆp quán,tín ngܪng...ViŒt Nam.
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam hiŒn Çåi cÛng phän änh nhiŠu m¥t vŠ tÜ tܪng,tình cäm,chính trÎ,giáo døc..cûa con ngÜ©i và Çãt nܧc ViŒt Nam hiŒn nay.
1.Xã h¶i:
C†ng sän hô hào møc Çích cûa h† là bình Çäng,t¿ do,Çánh tan m†i bÃt công xã h¶i,Çem låi cÖm no áo Ãm cho ngÜ©i dân.NhÜng s¿ th¿c,ch‰ Ƕ c†ng sän là m¶t ch‰ Ƕ dã man,tàn båo nhát trong lÎch sº loài ngÜ©i.
H† b¡t dân chúng nhÎn Çói lao Ƕng ngày Çêm không ÇÜ®c ngÜng nghÌ :
Làm ngày không Çû,
Tranh thû làm Çêm,
Làm thêm ngày nghÌ.
H† hô hào dân chúng làm viŒc Ç‹ xây d¿ng xã h¶i chû nghïa nhÜng th¿c s¿ là Ç‹ cho giai cÃp thÓng trÎ hܪng thø :
-M¶t ngÜ©i làm viŒc b¢ng hai,
ñ‹ cho cán b¶ mua Çài (13),s¡m xe.
-M¶t ngÜ©i làm viŒc b¢ng ba,
ñ‹ cho cán b¶ xây nhà, tÆu xe.
Ch‰ Ƕ c†ng sän bän chÃt là ch‰ Ƕ phát xit c†ng phong ki‰n. Ch‰ Ƕ c†ng sän Çã tåo ra m¶t giai cÃp m§i hܪng thø. Trên h‰t là vua và triŠu Çình,dܧi là b†n quan låi tham ô,m‡i nhóm ÇŠu hܪng nh»ng quy ch‰ riêng,có cºa hàng riêng ÇÀy Çû m†i m¥t hàng Âu MÏ trong khi dân chúng thi‰u thÓn,c¿c kh°,phäi lang thang,buôn bán bÃt h®p pháp ª ch® tr©i . Ch® tr©i là Ç¥c sän cûa chû nghïa c†ng sän :
Tôn ñän là ch® vua quan,
Cºa Nam là ch® nh»ng gian,nÎnh thÀn.
ñÒng Xuân là ch® thÜÖng nhân,
Vïa hè là ch® ‘ nhân dân anh hùng ‘
Xã h¶i c†ng sän là m¶t xã h¶i bÃt công,tham nhÛng,ai có tiŠn båc,hoåc thân th‰ thì m§i tÒn tåi:
NhÃt thân,nhì th‰,
Tam ch‰ (14),tÙ tiŠn.
XuÃt thân bÀn cÓ, khi lên n¡m quyŠn, h† tìm cách chi‰m Çoåt cûa dân,tr¶m c¡p tài sän nhà nܧc Ç‹ làm giàu. Và c†ng sän là m¶t xã h¶i bè phái, không luÆt pháp, cho nên æn c¡p,phá hoåi mà vÅn không bÎ tù:
ˆn c¡p m¶t ÇÒng,
Thì gông vào c°
ˆn c¡p hàng t›,
Xº lš n¶i b¶.
Xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay là m¶t xã hôi bÃt công và tham nhÛng.Con ngÜ©i coi tr†ng Çòng tiŠn.ñÒng tiŠn ÇÜ®c ÇŠ cao triŒt Ç‹.
TiŠn là tiên,là PhÆt,
Là sÙc bÆt tu°i trÈ
Là sÙc khoÈ tu°i già.
Là cái Çà ti‰n thân,
Là cán cân công lš.
TiŠn! H‰t š !
ñi Çâu,ngÜ©i dân cÛng phäi có tiŠn.ñi h†c,Çi nhà thÜÖng, ra cÖ quan ...ngoài lŒ phí công khai,chúng ta còn phäi hÓi l¶.Ngay trong h†c ÇÜ©ng cÛng có nån hÓi l¶.Nhºng trÈ con muÓn h†c trÜ©ng ti‹u h†c gÀn nhà,ho¥c trÜ©ng n°i ti‰ng,thì cha mË phäi kš s° vàng vài triŒu båc...Nói chung,thì Çi Çâu,ngÜ©i dân phäi lo thû tøc ÇÀu tiên ‘ (15).
C†ng sän là b†n cܧp ngày:
-Con Öi con nh§ câu này,
Cܧp Çêm là gi¥c,cܧp ngày công an.
-Con Öi,con nh§ ÇiŠu này,
Cܧp Çêm là gi¥c,cܧp ngày Çäng viên.
Vi tiŠn,ngÜ©i c†ng sän hiŒn nay Çã Çánh mÃt lš tܪng ban ÇÀu.H†Çã trª thành nhºng tÜ bän ÇÕ .Do Çó,dân chúng Çã mÌa mai h† :
Bäng ÇÕ sao vàng,
Sang giàu bÕ Çäng.
H† bóc l¶t dân chúng,và có th‹ làm m†i ÇiŠu n‰u có l®i cho riêng h†.
ChuyŒn Thæm læng Bác ÇÜ®c k‹ nhÜ sau :
M¶t thÜÖng gia ngoåi quÓc t§i Hà N¶i Ç‹ lo viŒc kinh doanh.ThÜÖng gia Çó mãi lo các thû tøc giÃy t©,cho ljn lúc gÀn phäi lên ÇÜ©ng vŠ nܧc , mà lúc Ãy Çã næm,sáu gi© chiŠu, các cÖ quan Çã Çóng cºa,m§i nh§ ra mình Çã quên m¶t ÇiŠu khá quan tr†ng là phäi Çi thæm læng HÒ chû tÎch.Ông bèn than thª cùng các nhân viên khách sån,thì ÇÜ®c h† mách nu§c : ñØng lo!Ông cÙ dúi cho h† vài chøc Çô la là xong ‘. Ông khách ngoåi quÓc nghe l©i bèn chÌnh tŠ y phøc ra thæm læng Bác.ñ‰n nÖi thì h‰t gi© du khách thæm vi‰ng,cºa læng Çã Çóng. Ông khách bèn g¥p ngÜ©i gác c°ng và nói :’ Tôi rÃt kính yêu bác HÒ vï Çåi,nay vì quá bÆn viŒc nên t§i trÍ,xin ÇÒng chí vui lòng cho tôi vào thæm bác.’ ñÒng chí gác c‡ng m¥t s¡t Çen sì,xua Çu°i khách :" H‰t gi© làm viŒc,mai ljn! " Ông khách s¿c nh§ l©i khuyên cûa nhân viên khách sån,bèn rút ra 50 Çô la trao cho ÇÒng chí bäo vŒ. ñÒng chí bäo vŒ liŠn Ç°i thái Ƕ hÕi :
"Ông muÓn vào trong hay muÓn tôi mang bác ra Çây cho ông xem ?"
Xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay là m¶t xã h¶i suy ÇÒi,ª Çâu cÛng có tình trång lØa Çäo,tranh giành quyŠn l®i,ÇÎa vÎ : ông phó håi ông chánh,Çàn anh bóc l¶t Çàn em,công ty này lØa công ty kia,tÌnh này gåt tÌnh n†...Câu chuyŒn Chúng cÜ næm tÀng sau Çây Çã cho chúng ta bi‰t phÀn nào tính chÃt xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay.
M¶t công ty xây d¿ng quÓc doanh xây xong m¶t tòa building 5 tÀng cho nhân dân và cán b¶ ª.Công ty xây xong,b¶ xây d¿ng bèn cº cán b¶ ljn thanh tra Ç‹ nghiŒm thu.Sau khi xem xét m†i m¥t nhÜ xi mæng,thép, sÖn, g‡ ...cán b¶ thanh tra rÃt hài lòng.NhÜng có m¶t ÇiŠu làm thanh tra khó nghï,Çó là m†i tÀng lÀu ÇŠu không có cÀu tiêu dù là cÀu tiêu công c†ng. Lë nào ki‰n trúc sÜ ho¥c nhà thÀu låi bÕ quên m¶t ÇiŠu quan tr†ng nhÜ th‰? Viên thanh tra bèn mª m¶t cu¶c h†p yêu cÀu công ty xây d¿ng trä l©i.Viên cán b¶ Çåi diŒn công ty xây d¿ng bèn giäi thích :
‘Toà nhà có 5 tÀng lÀu. TÀng thÙ nhÃt dành cho h†c sinh mÅu giáo .Các em mÅu giáo ngÒi bô cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ hai dành cho nông dân,mà nông dân thi‰u phân canh tác phäi ra ÇÒng ngÒi Ç‹ lÃy phân bón cây cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ ba dành cho công nhân,mà công nhân Çã sº døng cÀu tiêu xí nghiŒp rÒi.TÀng thÙ tÜ dành cho cán b¶ trung cÃp,mà các ÇÒng chí này thÜ©ng æn phân(16),æn bÄn (17) cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ næm dành cho cán b¶ cao cÃp,mà nh»ng ÇÒng chí này thÜ©ng Î lên ÇÀu Çàn em,cho nên cÛng không cÀn cÀu tiêu...
2.Giáo døc :
CÛng nhÜ m†i quÓc gia trên th‰ gi§i,hai ngành y dÜ®c là nh»ng ngành h†c khó nhÜng có thu nhÆp cao cho nên các bÆc cha mË thÜ©ng muÓn cho con mình h†c Y,DÜ®c.Các sinh viên,nhÃt là nh»ng giai nhân kén chÒng cÛng theo bÆc thang giá trÎ mà Çäng và nhà nܧc ÇÎnh s¤n,bªi vì trܧc 1975,nhà nܧc và Çäng hoàn toàn quy‰t ÇÎnh trÜ©ng h†c và môn h†c cho m‡i sinh viên.Ai LJ cao së h†c Y,DÜ®c,ai LJ thÃp n»a thì h†c Bách Khoa,còn hång bét là SÜ Phåm, cho nên quÀn chúng có câu :
NhÃt Y,nhì DÜ®c,
Tåm ÇÜ®c Bách Khoa,
BÕ qua SÜ Phåm.
Câu ca dao dܧi Çây vØa phän ánh s¿ yêu thích ngành y dÜ®c cûa quÀn chúng,ÇÒng th©i nói lên n‡i cay Ç¡ng cûa thanh niên ViŒt Nam luôn chÎu cái nån b¡t lính:
Sáu næm bác sï em ch©,
Ba næm nghïa vø em l© anh Çi.
Tåi Pháp cÛng nhÜ tåi ViŒt Nam c†ng hòa ,thi vào SÜ Phåm rÃt khó. HÖn nºa truyŠn thÓng tôn sÜ tr†ng Çåo Çã khi‰n cho dân chúng ViŒt Nam luôn tôn tr†ng thÀy giáo,bªi vì h† là nhºng kÏ sÜ tâm hÒn,là thÀy cûa các thÀy. NhÜng dܧi s¿ lãnh Çåo cûa c†ng sän, thÀy giáo mÃt ch‡ ÇÙng trong xã h¶i,và giá trÎ giáo døc gia Çình cÛng nhÜ giáo døc h†c ÇÜ©ng bÎ suy ÇÒi .ThÀy giáo cÛng nhÜ giai cÃp trí thÙc trª thành nhºng con ngÜ©i nghèo kh° nhÃt trong xã h¶i:
-TÓi ba mÜÖi, giáo án dán áo mØng Bác,ñäng,
Sáng mÒng m¶t,thÀy giáo tháo giày Çåp xích lô.
-Nhà væn,nhà giáo,nhà báo, nhà Çài,
BÓn nhà c†ng låi b¢ng hai nhà nghèo.
Vì nŠn kinh t‰ kiŒt quŒ,tuy chÓng Trung quÓc,ViŒt Nam theo chân Trung quÓc mª r¶ng cºa giao thÜÖng v§i nܧc ngoài.Vì vÆy,khoäng 1990, dân ViŒt Nam Ç¥c biŒt là dân miŠn Nam Çua nhau h†c Anh væn và computer v§i hy v†ng Çi làm cho công ty ngoåi quÓc.TØ Çây các trÜ©ng trung h†c,Çåi h†c Çã trª thành nh»ng trung tâm sinh ng»,trung tâm vi tính.Trong lúc này,sinh viên y khoa,dÜ®c khoa ra trÜ©ng thÃt nghiŒp,phäi hÓi l¶ ba,bÓn cây vàng m§i Ç܆c xin vào làm viŒc không công tåi các bŒnh viŒn. BÆc thang giá trÎ xã h¶i thay Ç°i :
NhÃt Anh ,nhì Tin (18)
Tam Kinh (19) ,tÙ LuÆt.
3.Chính sách cûa ñäng và Nhà nܧc
Nhân dân ViŒt Nam bÃt mãn trܧc nhºng chính sách cûa ñäng và Nhà nܧc.S¿ bÃt mãn Çó Ç܆c th‹ hiŒn qua væn chÜÖng truyŠn khÄu.
-C†ng sän bóc l¶t nhân dân.Chúng luôn nói nhân dân làm chû nhÜng th¿c t‰ nhân dân là nô lŒ,chúng nói h†c tÆp cäi tåo nhÜng th¿c s¿ là bÕ tù nhân dân.ChuyŒn Thiên lôi xuÓng trÀn nhÜ sau:
Ng†c hoàng thÜ®ng lj ÇÜ®c các vÎ thÀn linh ª ViŒt Nam liên ti‰p báo cáo r¢ng dân chúng ViŒt Nam dܧi ách c¶ng sän rÃt c¿c kh°.Ngài bèn sai thiên lôi xuÓng ÇiŠu tra.Thiên lôi xuÓng trÀn, thÃy nhiŠu nhà cao cºa r¶ng bèn hÕi ÇÒng chí công an ÇÙng gác ÇÜ©ng : ‘ñây là nhà cûa ai? Công an Çáp : Nhà cûa Çày t§ nhân dân.’ Thiên lôi nghï r¢ng Çày t§ mà ª nhà cao cºa r¶ng th‰ này thì dân chúng Çâu có kh° !’ Thiên lôi bèn trª vŠ báo cáo thÜ®ng lj r¢ng ª nܧc ViŒt Nam dân chúng rÃt sung sܧng,hång nghèo kh° nhÃt mà cÛng ÇÜ®c ª nhà lÀu,Çi xe hÖi,æn sung m¥c sܧng.ThÜ®ng lj nghe xong bèn bÕ qua hÒ sÖ ViŒt Nam,và cho r¢ng các vÎ thÀn linh ViŒt Nam báo cáo sai lÀm.NhÜng ti‰p theo Çó,ng†c hoàng thÜ®ng lj låi ÇÜ®c báo cáo r¢ng sau 1975,dân chúng ViŒt Nam bÎ bÕ Çói,bÎ cÀm tù rÃt nhiŠu.Ng†c hoàng thÜ®ng lj låi sai thiên lôi xuÓng ÇiŠu tra lÀn n»a.Thiên lôi Çi kh¡p nÖi,thÃy công an ÇÙng ÇÀy ÇÜ©ngbèn hÕi:’ Nhà tù ª Çâu ? Viên công an trä l©i : Ÿ nܧc chúng tôi nhân dân sÓng rÃt t¿ do,hånh phúc,không hŠ có nhà tù.Thiên lôi bèn bÕ Çi nÖi khác. G¥p m¶t thÜ©ng dân,thiên lôi hÕi :’Nhà tù ª Çâu ?’ NgÜ©i dân nhìn trܧc nhìn sau,không thÃy ai bèn chÌ vào sÓ 4 Phan Çæng LÜu,Bình Thånh.Thiên lôi låi gÀn,thì không thÃy có bóng tù nhân,mà chÌ thÃy vài Çàn bà trÈ con xách giÕ vào ra. Thiên lôi bèn hÕi ngÜ©i qua ÇÜ©ng Çây là cÖ quan nào,thì ÇÜ®c Çáp,Çây là tòa tÌnh trܪng Gia ñÎnh.Thiên lôi Çi quanh thì thÃy có bäng ÇŠ ‘ Công ty dÎch vø Bình Thånh ‘, ‘Trung tâm th‹ døc th‹ thao ‘.M¥t tiŠn sÓ 4 Phan Çæng LÜu là nh»ng gian hàng báo chí, gian hàng photocopy, gian hàng ÇiŒn khí kim loåi... ÇÓi diŒn v§i Ch® Bà Chi‹u.Thiên lôi tÙc b¿c không hi‹u tåi sao dân chúng dܧi trÀn låi æn nói l¶n x¶n nhÜ vÆy.Ngài bèn räo lên vùng Ngã Ba Ông Tå ,thÃy nÖi Çây ch® búa tÃp nÆp,bèn hÕi nhà tù ª Çâu.NgÜòi dân ngó trܧc ngó sau rÒi chÌ vào ñÒng L®i.Thiên lôi låi gÀn,thÃy bäng ÇŠ Khách sån ñÒng L®i (20).Thiên lôi lÃy làm th¡c m¡c lë nào mà tù nhân låi ª khách sån ? Thiên lôi bèn ra miŠn Trung,ljn m¶t nÖi thÃy có m¶t nÖi ÇŠ bäng : TrÜ©ng h†c tÆp cäi tåo. Thiên lôi ÇÙng xa quan sát,thÃy h†c sinh ª Çây toàn là ngÜ©i l§n tu°i.Thiên lôi thÃy có ngÜ©i Çi qua bèn hÕi :ñây là ch‡ nào ? NgÜ©i Ãy Çáp : TrÜ©ng h†c tÆp cäi tåo.Thiên lôi hÕi thêm : Ai h†c ª Çây ? NgÜ©i Ãy Çáp : Các ngøy quân,ngøy quyŠn Sàigon.’ Thiên lôi bèn trª vŠ tâu trình r¢ng ª ViŒt Nam không có nhà tù mà chÌ có trÜ©ng h†c.NŠn giáo døc ª ViŒt Nam tÓt nhÃt th‰ gi§i.Ÿ các nܧc Âu MÏ,ngÜ©i ta cܪng bách giáo døc bÆc trung h†c vào lÙa tu°i 16,còn ª ViŒt Nam cÜ«ng bách giáo døc cä bÆc Çåi h†c,và cä ngÜ©i trên 18 tu°i .Ngøy quân,ngøy quyŠn cÛng ÇÜ®c nhà nܧc Üu Çãi,cho vào trÜ©ng Ç‹ h†c tÆp tÓt,lao Ƕng tÓt...
-ñäng trÓn tránh trách nhiŒm.
C†ng sän thØÖng rêu rao Çäng lãnh Çåo tÆp th‹,Çäng sáng suÓt. N‰u Çäng sáng suÓt tåi sao dân kh° sª,ÇÃt nܧc tang thÜÖng ,tåi sao Çäng h‰t phåm sai lÀm này ljn sai lÀm khác ?N‰u Çäng lãnh Çåo tÆp th‹ thì khi phåm sai lÀm,tåi sao tÆp th‹ Çäng không tØ chÙc,không nhÆn trach nhiŒm?N‰u thành công,Çäng v‡ tay hoan hô thành công,còn thÃt båi,Çäng ÇÜa ra nh»ng con vÆt hy sinh.Trong vø cäi cách ru¶ng Çãt næm 1954-1955,tåi sao HÒ chí Minh không chÎu trách nhiŒm mà låi quy cho TrÜ©ng Chinh ?NŠn kinh t‰ ViŒt Nam thÃt båi,tåo sao tÆp th‹ Çäng không chÎu trách nhiŒm mà quy cho TrÀn PhÜÖng ?
L‡i là l‡i tåi triŠu Çình,
C§ sao låi chÎu m¶t mình TrÀn PhÜÖng ?
L‡i là l‡i ª trung ÜÖng,
C§ sao låi chÎu TrÀn PhÜÖng m¶t mình ?
-C†ng sän bÀn cùng hóa nhân dân:
Dܧi ch‰ Ƕ c¶ng sän,dân ta Çói kh°, không cÖm æn,áo m¥c :
-M‡i næm ba thܧc väi thô,
Lãy gì che kín cø HÒ hªi em ?
-Có aó mà ch£ng có quÀn,
Lãy gì hånh phúc h«i dân cø HÒ ?
Có Çói mà ch£ng có no,
Lãy gì Ƕc lÆp,t¿ do h«i chàng ?
- MÆu dÎch bán väi cho dân,
May áo ch£ng ÇÜ®c,may quÀn không xong.
Ch© ngày kháng chi‰n thành công,
Hai ta chung m¶t xà-rông cÛng tình !
-Dân Çói mà Çäng thì no,
SÙc Çâu ûng h¶,hoan hô suÓt ngày.
ñäng béo mà dân thì gÀy
ñ¶n s¡n, Ƕn b¡p bi‰t ngày nào thôi ?
-Mãy Ç©i bánh Çúc có xÜÖng,
Mãy Ç©i c¶ng sän mà thÜÖng dân nghèo.
Sau 1975, vì thi‰u ngân sách, m¶t sÓ l§n sï quan c¶ng sän bÎ cho phøc viên :
ñÀu ÇÜ©ng Çåi tá vá xe,
CuÓi ÇÜ©ng trung tá bán chè,bán xôi !
TruyŒn Phái Çoàn Çåi bi‹u miŠn Nam có n¶i dung nhÜ sau :
M¶t phái Çoàn Çåi bi‹u miŠn Nam trong Çó có các vÎ dân bi‹u quÓc h¶i,chi‰n sï thi Çua, anh hùng chÓng MÏ... ra Hà N¶i h¶i nghÎ.Ra ljn nÖi thì tòan là m¶t lÛ x‰ch xy: Çàn ông chÌ mang quÀn Çùi,Çàn bà chÌ mang xì líp. NgÜ©i ta th¡c m¡c không hi‹u trong Nam khí hÆu quá nóng,hay các Çåi bi‹u chÎu änh hܪng væn hóa ÇÒi trøy MÏ ngøy mà æn m¥c mát mÈ nhÜ th‰..HÕi ra m§i bi‰t r¢ng các vÎ Ãy ÇŠu bÎ công an trÃn l¶t,bªi vì theo nghÎ ÇÎnh thû tܧng không bi‰t ÇÜ®c ban ra tØ th©i nào quy ÇÎnh nhân dân và cán b¶ Çi ÇÜ©ng chÌ ÇÜ®c mang trong ngÜ©i tài sän trÎ giá næm ngàn ÇÒng mà thôi.Xét các cán b¶ thì thÃy ai cÛng trên tiêu chuÄn do Çäng qui ÇÎnh nên công an tÎch thu.Này nhé,ÇÒng hÒ rÈ nhÃt m‡i chi‰c cÛng hai chøc ngàn,b¶ vét cÛng nºa triŒu,áo thun hai ngàn,xì líp ngoåi khoäng 10 ngàn ljn 30 ngàn m¶t cái,quÀn Çùi hai ngàn m¶t cái,áo sÖ mi tØ 10 ngàn ljn træm ngàn m¶t cái....May mà các Çòng chí công an cÛng n‹ m¥t Çåi biŠu nhân dân chÙ không thì....
-ñäng buôn dân bán nܧc.
ñäng bán sÙc lao Ƕng cûa dân Ç‹ trØ n® Liên Xô và các nܧc ñông Âu.Sau khi Liên Xô tan vª,Çäng bán Çãt Çai cho ngoåi quÓc Ç‹ lÃy tiŠn:
-Ngày xÜa gi¥c Pháp m¶ phu,
Ngày nay Çäng bán dân ngu lÃy tiŠn.
ñäng ta là Çäng cÀm quyŠn,
ñäng bán ru¶ng Çãt lÃy tiŠn Çäng tiêu!
Chính sách này Çã làm søp Ç° giá trÎ truyŠn thÓng,phá hoåi con ngÜ©i và gia Çình :
Có v® mà cho Çi tây,
Xe Çåp không khóa Ç‹ ngay B© HÒ.(21)
-ñäng cÀu cånh tÜ bän:
Vì kinh t‰ suy søp,Liên Xô h© h»ng,Trung quÓc hÆn thù,C†ng sän ViŒt Nam xoay ra cÀu khÄn kÈ thù xÜa là lj quÓc MÏ:
Ngày xÜa chºi MÏ hÖn ngÜ©i,
Ngày nay theo MÏ ch£ng ai b¢ng mình.
TruyŒn HÒn ma bác HÒ cÛng ÇÜ®c g†i là truyŒn Quy Mã có n¶i dung nhÜ sau :
Kinh t‰ ViŒt Nam quá suy søp.TÌnh TiŠn giang lØa tÌnh Tây Ninh mÃy træm triŒu,huyŒn Hóc Môn thi‰u tiŠn tiêu phäi bán trÜ©ng ñäng mà xài.Dân Sàigon bäo nhau :ChÌ có MÏ m§i có th‹ v¿c ÇÜ®c kinh t‰ ViŒt Nam.’ Lúc bÃy gi© Lê DuÅn,Lê ñÙc Th† ÇŠu thÃy tình hình rÃt nguy ngÆp nhÜng không bi‰t tính làm sao.H† ljn nhà Phåm væn ñÒng cùng nhau than thª.Bà Phåm væn ñÒng vÓn có máu ÇÒng bóng,chiŠu v®,Phåm væn ñÒng phäi mua s¡m áo xanh,áo ÇÕ cho bà chÀu ÇÒng cô bóng cÆu,và cho tài x‰ ÇÜa bà lên ÇiŒn trong nhºng ngày r¢m,mÒng m¶t... Th©i còn sÓng,bác HÒ bi‰t v® Phåm Væn ñÒng mê tín, nhÜng không ÇÜa v® chÒng Phåm Væn ñÒng ra ki‹m thäo,vì ñÒng trung thành,ÇÜ®c viŒc,không khôn nhÜ TrÜ©ng Chinh,không månh nhÜ Võ Nguyên Giáp.Nghe các ÇÒng chí thª dài,bà Phåm væn ñÒng bèn góp š :Tåi sao các chú không cÀu hÒn bác HÒ lên Ç‹ xin š ki‰n bác ? Nghe l©i bà Phåm Væn ñÒng,tÓi hôm Çó các ÇÒng chí bèn t° chÙc cÀu hÒn bác.Sau khi Çánh chuông mõ,và džc bài cÀu hÒn,thì con ÇÒng Çã l¡c lÜ cái ÇÀu,rÒi ôm m¥t khóc nÙc nª. Phåm væn ñÒng,Lê DuÅn hÕi gì vong cÛng ch£ng Çáp.B‡ng vong ÇÙng ph¡t dÆy,cÀm bút vi‰t hai ch» Quy Mã rÒi thæng.Cä b†n không ai hi‹u gì ráo tr†i.Phåm Væn ñÒng nói : Quy là rùa,Mã là ng¿a,không hi‹u bác nói gì .Lê DuÅn nói: Ch¡c bác muÓn mình chû trÜÖng ti‰n nhanh,ti‰n månh,ti‰n v»ng ch¡c nhÜ ng¿a phi! Phåm Væn ñÒng nói : ‘ Mình Çã hô hào ti‰n nhanh ti‰n månh và bên Trung quÓc,Mao chû tÎch cÛng Çã chû trÜÖng bܧc ti‰n nhäy v†t,nhÜng tÃt cä ÇŠu thÃt båi,lë nào bác låi bäo ta Çi theo dÃu xe Ç° ? NguyÍn Væn Linh nói :’ Hay là bác khuyên ta Çi chÆm chÆm nhÜ rùa,ÇØng chåy nhanh nhÜ ng¿a ?’ Lê ñÙc Th† chÌ m¥t NguyÍn Væn Linh quát : Tåi sao ÇÒng chí dám chû trÜÖng thoái b¶? Cách mång thì phäi ti‰n lên,chÙ không th‹ ÇÀu hàng!’ ThÃy hai bên gæng quá,Võ chí Công chû trÜÖng dung hòa : Hay là bác bäo ta lúc thuÆn l®i thì nên ti‰n nhanh nhÜ ng¿a,lúc khó khæn thì nên chÀm chÆm nhÜ rùa.’Lê ñÙc Th† trØng m¡t nhìn ông già h† Võ :’NgÜ©i c¶ng sän phäi cÜÖng quy‰t,dÙt khoát,không th‹ tùy tiŒn.!’ ThÃy quá cæng th£ng,m†i ngÜ©i tØ tØ rút lui.Hôm sau,Phåm væn ñÒng bèn cho ngÜ©i Çi hÕi ñ¥ng Thai Mai,TrÀn QuÓc VÜ®ng, ñào Duy Anh, NguyÍn ñ°ng Chi...nhÜng ch£ng ai giäi Çáp ÇÜ®c.Phåm væn ñÒng bèn sai ngÜ©i vào Nam.Không bi‰t cø NguyÍn ñæng Thøc,Bºu CÀm,NguyÍn Duy CÀn,NguyÍn H»u LÜÖng ,Thích Trí Quang,hay ai Çó Çã giäi thích nhÜ sau : Quy mã là qua MÏ.Phäi sang MÏ cÀu cÙu...Sau Çó,các phái Çoàn ViŒt Nam bí mÆt sang MÏ,sang Phi LuÆt Tân,Indonesia vÆn Ƕng MÏ bÕ cÃm vÆn.ViŒt Nam Çã giao cho NguyÍn væn Häo Çem hàng triŒu dola lo thû tøc ÇÀu tiên v§i các viên chÙc MÏ cao cÃp. K‰t quä MÏ bÕ cÃm vÆn và hai nܧc bang giao.
ƒy là : H‰t th©i viŒn tr® Nga,TÀu,
Nay ta qua MÏ Ç‹ cÀu MÏ qua !
4.Bän chÃt c†ng sän :
Væn chÜÖng truyŠn khÄu nh¡m phê phán bän chÃt c†ng sän.NhiŠu ngÜ©i cho r¢ng c†ng sän bi‰n chÃt nhÜng s¿ th¿c tØ thûa ban ÇÀu cho ljn nay,bän chÃt cûa h† vÅn không Ç°i . Staline,Mao Tråch ñông,NguyÍn Ái QuÓc là nh»ng con ngÜ©i c¶ng sän tiêu bi‹u cho tàn ác và xäo quyŒt.
-C†ng sän hi‰u chi‰n,gây chi‰n tranh kh¡p nÖi :
Tr©i sinh c¶ng sän làm chi,
B¡t dân ta phäi ra Çi chi‰n trÜ©ng.
Tu°i trÈ nát thÎt tan xÜÖng,
Tu°i già täi Çån,täi lÜÖng Çêm ngày.
-C¶ng sän gian ác:
TruyŒn Anh em nhà Tôn thÃt ÇÜ®c k‹ nhÜ sau :
Bác sï Tôn ThÃt Tùng ÇÜ®c bác HÒ yêu m‰n,tr†ng v†ng.Khi Tôn ThÃt Tùng qua Pháp công tác,các báo chí ngoåi quÓc xúm låi phÕng vÃn :
‘C¶ng sän rÃt ghét quan låi,phong ki‰n,tåi sao ông låi ÇÜ®c c¶ng sän tin dùng ? Ngoài ông ra,có ai thu¶c giòng tôn thÃt mà ÇÜ®c Üu Çãi nhÜ vÆy hay không ?’
Tôn ThÃt Tùng Çáp :
Anh em nhà Tôn ThÃt chúng tôi ÇÜ®c Çäng và HÒ chû tÎch tin dùng.Kh¡p các b¶ viŒn,cÖ quan ÇŠu có anh em chúng tôi.Bên b¶ công an có Tôn ThÃt ñÙc,bên b¶ ngoåi giao có Tôn ThÃt Tín, bên b¶ giáo døc có Tôn ThÃt H†c,bên b¶ lao Ƕng có Tôn ThÃt NghiŒp,bên bô kinh t‰ có Tôn ThÃt Thoát,Tôn ThÃt Thâu, ª h¶i phø nû có bà Tôn ThÃt Trinh,bà Tôn ThÃt Ti‰t...
-C†ng sän ngu dÓt,hÓng hách :
C¶ng sän ngu dÓt nhÜng luôn khoe trí tuŒ,vô h†c nhÜng låi Üa nói giáo døc.Nhân dân ViŒt Nam Çã Çau kh° vì chúng Çã cai trÎ nܧc này:
- Tr©i làm m¶t trÆn sÜÖng mù,
NgÜ©i khôn Çi h†c,th¢ng ngu làm thÀy.
Tr©i làm m¶t trÆn gió mây,
NgÜ©i hiŠn phäi lÆy m¶t bÀy ác gian !
-Th¢ng ngøy mà ÇÜ®c nói næng,
Thì th¢ng c¶ng sän hàm ræng không còn.
-C¶ng sän có tinh thÀn bè phái,dùng ngÜ©i không Çúng ch‡ :
-Nhà thÖ thì làm kinh t‰ (22)
Quan thÓng ch‰ thì Ç¥t vòng xo¡n.(23)
-C¶ng sän tham dâm nhÜng låi luôn nói ljn Çåo ÇÙc cách mång :
-ñåo ÇÙc cách mång ÇÀy ngÜ©i,
KÈ næm thi‰p trÈ,ngÜ©i mÜ©i hÀu non.
-Bác HÒ Çåi trí,Çåi hiŠn,
ChÖi Minh Khai chán,gá liŠn HÒng Phong.
` Minh Khai phÆn gái ch» tòng,
Bác HÒ sái nhÃt,HÒng Phong sái nhì !(24)
-C¶ng sän lØa Çäo dân chúng.
C¶ng sän b¡t dân Çi vÆn täi nhÜng låi bäo là vào chi‰n khu dܪng bŒnh,b¡t dân Çi tù dài hån låi bäo là Çi h†c tÆp chính trÎ m¶t tuÀn lÍ.VŠ nông nghiŒp,Çäng b¡t dân trÒng mía nhÜng h† låi Çi mua ÇÜ©ng Cuba,không thu mua mía,khi‰n dân phäi bán tÓng bán tháo ho¥c bÕ mía tr° c©.S¿ kiên này tái diÍn nhiŠu næm :
-B¡t trÒng låi ch£ng thu mua,
Tåi sao Çäng nª dÓi lØa nhân dân ?
TiŠn cày,tiŠn giÓng,tiŠn phân,
M¶t træm thÙ thu‰ Ç°°thân gày gò.
Dân Çói mà Çäng thì no,
Kêu tr©i,kêu Çãt,kêu HÒ chí Minh !
-TrÒng mía,trÒng §t,trÒng hành,
Vì nghe l©i Çäng mà thành b‹ niêu!
TrÒng tiêu rÒi låi trÒng ÇiŠu,
Vì nghe l©i Çäng mà niêu tan tành !
4.Các nhân vÆt c†ng sän:
QuÀn chúng Çã phê phán các nhân vÆt c¶ng sän,khi thì nghiêm kh¡c,khi thì cÜ©i c®t,ch‰ diÍu:
-Ông HÒ,ông DuÅn,ông Chinh ,(25)
Vì ba ông Ãy,dân mình lÀm than !
-TrÀn PhÜÖng,TÓ H»u,TrÀn Quÿnh,(26)
Vì ba tên Ãy dân mình kh°Çau !
-Ba mÜÖi næm chinh chi‰n,Võ Çåi tܧng nay không còn nguyên giáp,
M¶t cu¶c Ç©i lãnh Çåo.HÒ chû tÎch gi© h‰t cä chí minh !
-Khi xÜa Çåi tܧng cÀm quân,
Bây gi© Çåi tܧng cÀm chân Çàn bà !
-Khi xÜa Çåi tܧng cÀm quân,
Bây gi© Çåi tܧng cÀm quÀn chúng em !
5.U§c v†ng cûa nhân dân :
Dân chúng cæm thù c†ng sän,muÓn tiêu diŒt c†ng sän.ChuyŒn Làm cho dân chúng vui lòng ÇÜ®ck‹ nhÜ sau :
M¶t hôm,HÒ chû tÎch,Phåm væn ñÒng,TrÜ©ng Chinh,Lê DuÅn,Lê ñÙc Th†. .. Çáp phi cÖ Çi tham quan tình hình dân chúng. HÒ chû tÎch thÃy bên dܧi ÇÃt dân chúng Çông Çäo Çi tØng Çàn lang thang rách ru§i, bèn lÃy mÃy xu räi xuÓng,dân chúng chen nhau lÜ®m.TrÜ©ng Chinh thÃy vÆy cÛng móc túi ném xuÓng vài xu.Lê DuÅn cÛng noi theo gÜÖng bác HÒ vï Çåi nhÜng không có tiŠn lÈ,bèn Ç°i Lê ñÙc Th†,Phåm væn ñÒng ÇÜ®c m¶t ít tiŠn rÒi ném xuÓng.Dân chúng kéo ljn càng Çông mà các ông ÇŠu h‰t tiŠn lÈ.HÒ chû tÎch bèn hÕi cô chiêu Çãi viên hàng không:’ñÒng chí cho tôi bi‰t phäi làm th‰ nào Ç‹ dân chúng vui lòng. N» ÇÒng chí ti‰p viên bèn Çáp: Kính thÜa chû tÎch kính m‰n, theo em ,n‰u tÃt cä các vÎ lãnh Çåo nhäy xuÓng dܧi Ãy m¶t lÜ®t thì dân chúng rÃt vui lòng!
Nhân dân ViŒt Nam mong ܧc có ngày ÇÙng lên tiêu diŒt c†ng sän,dành låi quyŠn t¿ do,dân chû:
-Khi nao Çá n°i,lông chìm,
ñÒng khô,hÒ cån,búa liŠm ra tro.
-Anh em hãy ÇÙng vùng lên,
DiŒt quân c†ng sän,giành quyŠn t¿ do.
Quy‰t tâm xây d¿ng cÖ ÇÒ,
Quy‰t giành dân chû,t¿ do, hoà bình.
ñòng bào ta Çã phân biŒt chính phåm,tòng phåm :
-Công an,thu‰ vø,ki‹m lâm,
Trong ba th¢ng Ãy nên Çâm th¢ng nào ?
Ti‰n lên chi‰n sï ,ÇÒng bào,
Cä ba th¢ng Ãy,th¢ng nào cÛng Çâm !
ñÒng bào ta cæm thù c†ng sän m¶t thì cæm thù b†n trª c© mÜ©i :
B¶ Ƕi thì tha,ba mÜÖi (27) thì gi‰t !
III. KÊT LUÂN
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam hiŒn Çåi rÃt có giá trÎ vì Çã th‹ hiŒn trung th¿c tÜ tܪng,tình cäm và ܧc mÖ cûa nhân dân ViŒt Nam ngày nay Çã sÓng kh° sª dܧi ách c¶ng sän dã man,tàn båo. ñÃy là m¶t thÙ væn chÜÖng mang tính chi‰n Çãu månh më v§i m¶t nghŒ thuÆt cao siêu,bóng bÄy, Çôi khi cÜÖng quy‰t,Ƕi khi låi cÜ©i c®t nhË nhàng .ñó là m¶t cu¶c chi‰n âm thÀm nhÜng trÜ©ng kÿ và månh më,phát xuÃt tØ quÀn chúng và Çi sâu vào trái tim Çåi chúng,m¶t Çåi chúng khát khao dân chû,t¿ do. ñó phát súng ra quân cho cu¶c cách mång l§n lao cûa nhân dân ViŒt Nam trong giai Çoån lÎch sº k‰ ti‰p
.
Mùa xuân Canada 1997
NguyÍn Thiên Thø
Chú thích :
1.ñ¶i : Ƕi cäi cách th©i 1954-55 rÃt có uy quyŠn,muÓn b¡t ai,muÓn gi‰t ai ÇŠu tuÿ thích.
2.MiŠn B¡c thi‰u hàng hóa.Sau 1975,cán b¶ và dân chúng ngoài b¡c Ç° xô vào Nam mua s¡m ÇÒ Çåc,hàng hóa Ç‹ dùng và Ç‹ bán ki‰m l©i.Dân Nam ta vui vÈ g¥p låi bà con,h† hàng.
3.Tây : dân miŠn B¡c g†i Liên Xô,TiŒp Kh¡c,Hung,Cuba...là Tây
4.Trong th©i khángPháp,cán b¶ ViŒt Minh vŠ các thôn tuyên truyŠn, thÜ©ng Çeo túi da (saccoche) ÇÒng hÒ,phong thái khác trai làng cho nên ÇÜ®c các thi‰u n» say mê.NhÜng sau m¶t th©i gian,anh cán Çi nÖi khác,Ç‹ bÀu tâm s¿ låi cho nàng (nàng Çeo ballot ngÜ®c ).
5.Dܧi ch‰ Ƕ c†ng sän,Çàn bà lÃn áp Çàn ông.
6.Nghïa Çen : Sau 1975,c†ng sän Ç°i tên ÇÜ©ng ª Sàigon : T¿ Do thành ñÒng Khªi, Công Lš thành Nam Kÿ khªi nghïa.Nghïa bóng: dܧi ch‰ Ƕ c†ng sän nhân dân ta mÃt t¿ do,không còn công lš.
7.QuÆn nhÃt là nÖi tÆp trung cán b¶ cao cÃp.QuÆn ba có nhiŠu biŒt th¿ ÇËp nhÜ các biŒt th¿ ÇÜ©ng Tú XÜÖng,Ngô Th©i NhÆm. ..QuÆn Tân Bình là nÖi xây cÃt nhiŠu nhÃt vì quân Ƕi chi‰m khu sân bay Tân SÖn NhÃt,tråi Hoàng Hoa Thám... xây tÜ thÃt,dinh th¿ , xây nhà bán cho dân,mª quán bia ôm ,trung tâm phim sex, chÙa th°,Ç° hÒ lÆp m¶t quÓcgia riêng,b†n công an phäi chào thua m¥c dÀu trung ÜÖng Çã nhiŠu phen can thiŒp . QuÆn Bình Thånh thì nghèo,chÌ có thành tích b¡t lính.QuÆn HócMôn › là dân cách mång,thÜ©ng chÓng ÇÓi chính sách Çäng.
8.Khi nào Tܪng Gi§i Thåch (ñá ),Mao Tråch ñông (lông ) ,HÒ chí Minh,Phåm Væn ñÒng ch‰t thì ViŒt Nam h‰t c†ng sän.SÃm Trång Trình có câu : HÒ Än sÖn trung mao tÆn båch ,chÌ ông HÒ và ông Mao ch‰t.CÛng có ngÜ©i giäi thích : ñá là NguyÍn CÖ Thåch,lông (lông) là Võ Væn KiŒt .(ch» Hán VÛ hay Võ, cÛng nhÜ Châu hay Chu ÇŠu là m¶t)
9.Bài này ngø š nói sau th©i Võ Væn KiŒt,c†ng sän bÎ tiêu diŒt.Tín ÇÒ Hòa Häo tin r¢ng sau này së có Minh vÜÖng ra Ç©i,ngài là hÆu thân cûa vua Minh Mång,có Trång Trình tái th‰ khuông phò ( thû khoän cûa PhÆt ThÀy Tây An ).
10.HÒ chí Minh tên thÆt là NguyÍn Tãt Thành.
11.Sau 1975,dân B¡c Ç° xô vào Nam mua hàng.
12.Sau 1975, tåi miŠn Nam,Çäng bãi bÕ kinh t‰ cá th‹,b¡t m†i ngÜ©i phäi vào tÆp th‹,g†i là công tÜ h®p doanh.Máy may,xe hÖi,kŠm búa... bÕ vào h®p doanh thì coi nhÜ là cûa công,chû nhân không Ç܆c lÃy låi.
13ñài : Çài phát thanh,cái radio.
14.Ch‰: quy ch‰,ch‰ Ƕ Üu Çãi.
15.ñÀu tiên : tiŠn Çâu ?Thû tøc ÇÀu tiên nghïa là trܧc h‰t phäi hÓi l¶.
16.Phân : vÆt xú u‰ sau khi Çåi tiŒn.Còn có nghïa là phÀn træm,thí dø vay lãi næm phân tÙc lãi 5%. Sau khi æn hÓi l¶,ho¥c tr¶m c¡p ÇÜ®c m¶t sÓ tiŠn cûa,các cán b¶ chia chác,ông l§n æn nhiŠu phân, ông nhÕ æn ít phân...
17.ˆn bÄn : æn hÓi l¶,æn chÆn,æn b§t...
18.Tin: Tin h†c, vi tính (computer )
19.Kinh:Kinh t‰..
20.Sau 1975,c†ng sän lÃy khách sån ñÒng l®i ª ông Tå làm nhà tù.
21.B© HÒ Hoàn Ki‰m cÛng nhÜ ch® ñÒng Xuân n°i ti‰ng l¡m kÈ c¡p.
22.Nhà thÖ : TÓ H»u làm b¶ trܪng kinh t‰.
23.ThÓng ch‰:ñåi tܧng Võ Nguyên Giáp thÃt sÛng,làm truªng ban k‰ hoåch gia Çình.
24.C†ng sàn thÜ©ng rêu rao ông HÒ Çåo ÇÙc,sÓng nhÜ bÆc thánh,vì hånh phúc nhân dân mà quên hܪng thø.GÀn Çây,Liên Xô tan v«,ngÜ©i ta tìm thÃy tài liŒu ông HÒ quan hŒ nam n» v§i nhiŠu ngÜ©i,trong Çó có NguyÍn thÎ Minh Khai..Sau Minh Khai thành v® cûa Lê HÒng Phong..
25.Chinh :Trܩng Chinh.
26.Ba ngÜ©i này hoåch ÇÎnh chánh sách kinh t‰ViŒt Nam th©i Lê DuÅn.
27.B†n trª c© rÃt ác ôn, theo c¶ng sän sau ngày 39 tháng 4 ,1975.
ViŒt Nam HiŒn ñåi
NguyÍn Thiên-Thø
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam có m¶t sÙc sÓng mãnh liŒt. Chúng ta không bi‰t nó ra Çòi lúc nào,nhÜng hiŒn nay nó vÅn ti‰p tøc tÒn tåi và phát huy mãnh liŒt.
Væn chÜÖng truyŠn khÄu còn ÇÜ®c g†i là væn chÜÖng bình dân vì nó xuÃt phát trong lòng Çåi chúng,không ai bi‰t tên tu°i tác giä,nhÜng ÇÜ®c dân chúng hܪng Ùng trong viŒc sáng tác và truyŠn bá. Nói hiŒn Çåi là nói tØ 1945 cho ljn hiŒn nay.Trong th©i gian này,tåi ViŒt Nam , Nhà nܧc Ç¥t ra các khÄu hiŒu và bài ca Ç‹ tuyên truyŠn mà h† g†i là vè,là ca dao :
-Trí , phú, ÇÎa,hào,
ñào tÆn gÓc,
TrÓc tÆn rÍ.
-Tháp MÜ©i ÇËp nhÃt bông sen,
ViŒt Nam ÇËp nhÃt là tên bác HÒ.
Th¿c ra loåi này không th‹ x‰p là væn chÜÖng truyŠn khÄu , bªi vì nó ÇÜ®c in trong sách giáo khoa,trong các tài liŒu tuyên truyŠn và b¡t dân chúng phäi tung hô,phäi hát ca.Và loåi này không thu¶c væn chÜÖng bình dân vì không do dân sáng tác,mà Çó là công trình cûa nhºng cán b¶ tuyên truyŠn mà không ÇÜ®c dân chúng hܪng Ùng.
Loåi væn chÜÖng truyŠn khÄu chính thÓng là loåi væn chÜÖng hiŒn nay ÇÜ®c dân chúng bí mÆt sáng tác,bí mÆt džc cho nhau nghe,chÜa ÇÜ®c ghi chép,sÜu tÀm và quäng bá sâu r¶ng trong lòng Çåi chúng. ChÌ m¶t sÓ rÃt ít thÌnh thoäng xuÃt hiŒn trong ti‹u thuy‰t,báo chí.Væn chÜÖng truyŠn khÄu thÎnh phát tåi miŠn B¡c. Ÿ Çây, chúng tôi chÌ nói ljn loåi væn chÜÖng này.
I. HµNH THÁI VˆN CHÐ÷NG TRUY“N KH…U.
CÛng giÓng nhÜ væn chÜÖng truyŠn khÄu trܧc 1945, væn chÜÖng truyŠn khÄu hiŒn Çåi gÒm nh»ng hình thái sau :
1-Tøc ng»
Tøc ng» là nh»ng câu nói ng¡n g†n ÇÜÖc dân chúng quen dùng.
-NhÃt Ƕi (1),nhì tr©i.
-MiŠn Nam nhÆn h†,miŠn B¡c nhÆn hàng (2)
-M¶t tháng bên tây(3), không b¢ng m¶t ngày Sàigon. .
2.Ca dao :
Ca dao là nh»ng câu thÖ ng¡n,thÜ©ng làm theo th‹ løc bát:
-ñØng mê x¡c cÓt,ÇÒng hÒ,
M¶t mai h† vŠ quê h†, h† Ç‹ ba-lô låi cho mình.(4)
-ViŒt Nam dân chû c†ng hòa,
ñàn ông n¢m dܧi,Çàn bà n¢m trên.(5)
-Muôn ÇiŠu cÛng tåi vua Hùng,
Sinh ra m¶t lÛ nºa khùng,nºa Çiên.
ñÙa khôn thì Çã vÜ®t biên,
Nh»ng ÇÙa còn låi ch£ng Çiên thì khùng.
3.Câu ÇÓi :
Câu ÇÓi là nh»ng câu væn,l©i nói Çi v§i nhau thành c¥p song song,ÇÓi nhau vŠ vÀn lÅn š:
-Trai công binh nhÜ khÌ leo cây,
Gái b¶ Ƕi nhÜ giÜ©ng bŒnh viŒn.
-Nam Kÿ Khªi Nghïa mÃt Công Lš,
ñÒng Khªi vùng lên h‰t T¿ Do.(6)
4.Vè :
Vè là m¶t th‹ thÖ bình dân, gÒm nhiŠu câu , thÜ©ng là 3 câu trª lên, m‡i câu ba,bÓn,næm chº,dùng cܧc vÆn ho¥c yêu vÆn.
-L¤ng l¥ng mà nghe, Nghe vè Çãu tÓ.
Dân ViŒt rÃt kh°°,Vì lÛ c¶ng nô,
Theo lŒnh Trung Xô, D¿ng màn Çãu tÓ.
Kìa con Çãu bÓ, N† v® tÓ chÒng.
B¡t cháu chºi ông, B¡t t§ gi‰t chû.
BÕ thím vào r†,BÕ chú trôi sông.
B¡t bác mang gông, B¡t bà th¡t c°°
TrÜ©ng Chinh Çãu bÓ, Ông HÒ gi‰t cô.(chÎ ?)
Ngàn th¢ng nhÜ th‰,Vån th¢ng nhÜ th‰.
ñ¶c ác vô cùng, Dã man khôn k‹.!
ChÓn chÓn máu rÖi,NÖi nÖi thÎt Ç°°.
Chúng ch£ng là ngÜ©i,Chúng là qu› dÛ...
-ˆn quÆn næm,
N¢m quÆn ba.
Xa hoa quÆn nhÃt.
Phát Çåt Tân Bình,
Lình xình Bình Thånh.
ÐÖng ngånh Hóc Môn . (7)
5.SÃm ng» :
Sãm ng» là nh»ng câu nói bí Än,tiên Çoán th©i cu¶c.Có nh»ng cÃu sÃm không bi‰t ra Ç©i tØ lúc nào nhÜng ÇÜ®c dân chúng hiŒn nay rÌ tai nhau.
-Khi nao Çá n°i lông chìm
ñÒng khô,hÒ cån,búa liŠm ra tro. (8)
-Ma vÜÖng væn võ kiŒt rÒi,
Minh vÜÖng rÒi së ra Ç©i cÙu dân. (9)
-Khi nao h‰t b‰n Çò Gianh,
H‰t phà MÏ ThuÆn,TÃt Thành ra tro.(10)
6.ñ¥t câu :
ñ¥t câu toàn m¶t ch»,hay Ç¥t câu theo nh»ng ch» vi‰t t¡t.Hình thái này m§i nhÃt:
-V¶i vàng vào vÖ vét ,v¶i vàng vŠ. (11)
-ñäng Çánh ÇÒn ÇÎch, Çäng Çào ÇÎa Çåo,Çäng Çánh Çï,
C†ng cܧp cûa cäi,c†ng c¡t cÀn c°, c†ng cܧp công.
-XHCN (xã h¶i chû nghïa ) :x‰p hàng cä ngày.
-XNCTHDVTN (xí nghiŒp công tÜ h®p doanh vÆn täi nhË) : Xe này cûa tao h† d¿t vì tao ngu. (12)
II.NÔI DUNG VˆN CHÐ÷NG TRUY“N KH…U
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam trܧc 1945 mang nhiŠu n¶i dung phong phú phän änh tình cäm,tÜ tܪng, giáo døc, luÆt pháp,phong tøc,tÆp quán,tín ngܪng...ViŒt Nam.
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam hiŒn Çåi cÛng phän änh nhiŠu m¥t vŠ tÜ tܪng,tình cäm,chính trÎ,giáo døc..cûa con ngÜ©i và Çãt nܧc ViŒt Nam hiŒn nay.
1.Xã h¶i:
C†ng sän hô hào møc Çích cûa h† là bình Çäng,t¿ do,Çánh tan m†i bÃt công xã h¶i,Çem låi cÖm no áo Ãm cho ngÜ©i dân.NhÜng s¿ th¿c,ch‰ Ƕ c†ng sän là m¶t ch‰ Ƕ dã man,tàn båo nhát trong lÎch sº loài ngÜ©i.
H† b¡t dân chúng nhÎn Çói lao Ƕng ngày Çêm không ÇÜ®c ngÜng nghÌ :
Làm ngày không Çû,
Tranh thû làm Çêm,
Làm thêm ngày nghÌ.
H† hô hào dân chúng làm viŒc Ç‹ xây d¿ng xã h¶i chû nghïa nhÜng th¿c s¿ là Ç‹ cho giai cÃp thÓng trÎ hܪng thø :
-M¶t ngÜ©i làm viŒc b¢ng hai,
ñ‹ cho cán b¶ mua Çài (13),s¡m xe.
-M¶t ngÜ©i làm viŒc b¢ng ba,
ñ‹ cho cán b¶ xây nhà, tÆu xe.
Ch‰ Ƕ c†ng sän bän chÃt là ch‰ Ƕ phát xit c†ng phong ki‰n. Ch‰ Ƕ c†ng sän Çã tåo ra m¶t giai cÃp m§i hܪng thø. Trên h‰t là vua và triŠu Çình,dܧi là b†n quan låi tham ô,m‡i nhóm ÇŠu hܪng nh»ng quy ch‰ riêng,có cºa hàng riêng ÇÀy Çû m†i m¥t hàng Âu MÏ trong khi dân chúng thi‰u thÓn,c¿c kh°,phäi lang thang,buôn bán bÃt h®p pháp ª ch® tr©i . Ch® tr©i là Ç¥c sän cûa chû nghïa c†ng sän :
Tôn ñän là ch® vua quan,
Cºa Nam là ch® nh»ng gian,nÎnh thÀn.
ñÒng Xuân là ch® thÜÖng nhân,
Vïa hè là ch® ‘ nhân dân anh hùng ‘
Xã h¶i c†ng sän là m¶t xã h¶i bÃt công,tham nhÛng,ai có tiŠn båc,hoåc thân th‰ thì m§i tÒn tåi:
NhÃt thân,nhì th‰,
Tam ch‰ (14),tÙ tiŠn.
XuÃt thân bÀn cÓ, khi lên n¡m quyŠn, h† tìm cách chi‰m Çoåt cûa dân,tr¶m c¡p tài sän nhà nܧc Ç‹ làm giàu. Và c†ng sän là m¶t xã h¶i bè phái, không luÆt pháp, cho nên æn c¡p,phá hoåi mà vÅn không bÎ tù:
ˆn c¡p m¶t ÇÒng,
Thì gông vào c°
ˆn c¡p hàng t›,
Xº lš n¶i b¶.
Xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay là m¶t xã hôi bÃt công và tham nhÛng.Con ngÜ©i coi tr†ng Çòng tiŠn.ñÒng tiŠn ÇÜ®c ÇŠ cao triŒt Ç‹.
TiŠn là tiên,là PhÆt,
Là sÙc bÆt tu°i trÈ
Là sÙc khoÈ tu°i già.
Là cái Çà ti‰n thân,
Là cán cân công lš.
TiŠn! H‰t š !
ñi Çâu,ngÜ©i dân cÛng phäi có tiŠn.ñi h†c,Çi nhà thÜÖng, ra cÖ quan ...ngoài lŒ phí công khai,chúng ta còn phäi hÓi l¶.Ngay trong h†c ÇÜ©ng cÛng có nån hÓi l¶.Nhºng trÈ con muÓn h†c trÜ©ng ti‹u h†c gÀn nhà,ho¥c trÜ©ng n°i ti‰ng,thì cha mË phäi kš s° vàng vài triŒu båc...Nói chung,thì Çi Çâu,ngÜ©i dân phäi lo thû tøc ÇÀu tiên ‘ (15).
C†ng sän là b†n cܧp ngày:
-Con Öi con nh§ câu này,
Cܧp Çêm là gi¥c,cܧp ngày công an.
-Con Öi,con nh§ ÇiŠu này,
Cܧp Çêm là gi¥c,cܧp ngày Çäng viên.
Vi tiŠn,ngÜ©i c†ng sän hiŒn nay Çã Çánh mÃt lš tܪng ban ÇÀu.H†Çã trª thành nhºng tÜ bän ÇÕ .Do Çó,dân chúng Çã mÌa mai h† :
Bäng ÇÕ sao vàng,
Sang giàu bÕ Çäng.
H† bóc l¶t dân chúng,và có th‹ làm m†i ÇiŠu n‰u có l®i cho riêng h†.
ChuyŒn Thæm læng Bác ÇÜ®c k‹ nhÜ sau :
M¶t thÜÖng gia ngoåi quÓc t§i Hà N¶i Ç‹ lo viŒc kinh doanh.ThÜÖng gia Çó mãi lo các thû tøc giÃy t©,cho ljn lúc gÀn phäi lên ÇÜ©ng vŠ nܧc , mà lúc Ãy Çã næm,sáu gi© chiŠu, các cÖ quan Çã Çóng cºa,m§i nh§ ra mình Çã quên m¶t ÇiŠu khá quan tr†ng là phäi Çi thæm læng HÒ chû tÎch.Ông bèn than thª cùng các nhân viên khách sån,thì ÇÜ®c h† mách nu§c : ñØng lo!Ông cÙ dúi cho h† vài chøc Çô la là xong ‘. Ông khách ngoåi quÓc nghe l©i bèn chÌnh tŠ y phøc ra thæm læng Bác.ñ‰n nÖi thì h‰t gi© du khách thæm vi‰ng,cºa læng Çã Çóng. Ông khách bèn g¥p ngÜ©i gác c°ng và nói :’ Tôi rÃt kính yêu bác HÒ vï Çåi,nay vì quá bÆn viŒc nên t§i trÍ,xin ÇÒng chí vui lòng cho tôi vào thæm bác.’ ñÒng chí gác c‡ng m¥t s¡t Çen sì,xua Çu°i khách :" H‰t gi© làm viŒc,mai ljn! " Ông khách s¿c nh§ l©i khuyên cûa nhân viên khách sån,bèn rút ra 50 Çô la trao cho ÇÒng chí bäo vŒ. ñÒng chí bäo vŒ liŠn Ç°i thái Ƕ hÕi :
"Ông muÓn vào trong hay muÓn tôi mang bác ra Çây cho ông xem ?"
Xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay là m¶t xã h¶i suy ÇÒi,ª Çâu cÛng có tình trång lØa Çäo,tranh giành quyŠn l®i,ÇÎa vÎ : ông phó håi ông chánh,Çàn anh bóc l¶t Çàn em,công ty này lØa công ty kia,tÌnh này gåt tÌnh n†...Câu chuyŒn Chúng cÜ næm tÀng sau Çây Çã cho chúng ta bi‰t phÀn nào tính chÃt xã h¶i ViŒt Nam hiŒn nay.
M¶t công ty xây d¿ng quÓc doanh xây xong m¶t tòa building 5 tÀng cho nhân dân và cán b¶ ª.Công ty xây xong,b¶ xây d¿ng bèn cº cán b¶ ljn thanh tra Ç‹ nghiŒm thu.Sau khi xem xét m†i m¥t nhÜ xi mæng,thép, sÖn, g‡ ...cán b¶ thanh tra rÃt hài lòng.NhÜng có m¶t ÇiŠu làm thanh tra khó nghï,Çó là m†i tÀng lÀu ÇŠu không có cÀu tiêu dù là cÀu tiêu công c†ng. Lë nào ki‰n trúc sÜ ho¥c nhà thÀu låi bÕ quên m¶t ÇiŠu quan tr†ng nhÜ th‰? Viên thanh tra bèn mª m¶t cu¶c h†p yêu cÀu công ty xây d¿ng trä l©i.Viên cán b¶ Çåi diŒn công ty xây d¿ng bèn giäi thích :
‘Toà nhà có 5 tÀng lÀu. TÀng thÙ nhÃt dành cho h†c sinh mÅu giáo .Các em mÅu giáo ngÒi bô cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ hai dành cho nông dân,mà nông dân thi‰u phân canh tác phäi ra ÇÒng ngÒi Ç‹ lÃy phân bón cây cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ ba dành cho công nhân,mà công nhân Çã sº døng cÀu tiêu xí nghiŒp rÒi.TÀng thÙ tÜ dành cho cán b¶ trung cÃp,mà các ÇÒng chí này thÜ©ng æn phân(16),æn bÄn (17) cho nên không cÀn cÀu tiêu.TÀng thÙ næm dành cho cán b¶ cao cÃp,mà nh»ng ÇÒng chí này thÜ©ng Î lên ÇÀu Çàn em,cho nên cÛng không cÀn cÀu tiêu...
2.Giáo døc :
CÛng nhÜ m†i quÓc gia trên th‰ gi§i,hai ngành y dÜ®c là nh»ng ngành h†c khó nhÜng có thu nhÆp cao cho nên các bÆc cha mË thÜ©ng muÓn cho con mình h†c Y,DÜ®c.Các sinh viên,nhÃt là nh»ng giai nhân kén chÒng cÛng theo bÆc thang giá trÎ mà Çäng và nhà nܧc ÇÎnh s¤n,bªi vì trܧc 1975,nhà nܧc và Çäng hoàn toàn quy‰t ÇÎnh trÜ©ng h†c và môn h†c cho m‡i sinh viên.Ai LJ cao së h†c Y,DÜ®c,ai LJ thÃp n»a thì h†c Bách Khoa,còn hång bét là SÜ Phåm, cho nên quÀn chúng có câu :
NhÃt Y,nhì DÜ®c,
Tåm ÇÜ®c Bách Khoa,
BÕ qua SÜ Phåm.
Câu ca dao dܧi Çây vØa phän ánh s¿ yêu thích ngành y dÜ®c cûa quÀn chúng,ÇÒng th©i nói lên n‡i cay Ç¡ng cûa thanh niên ViŒt Nam luôn chÎu cái nån b¡t lính:
Sáu næm bác sï em ch©,
Ba næm nghïa vø em l© anh Çi.
Tåi Pháp cÛng nhÜ tåi ViŒt Nam c†ng hòa ,thi vào SÜ Phåm rÃt khó. HÖn nºa truyŠn thÓng tôn sÜ tr†ng Çåo Çã khi‰n cho dân chúng ViŒt Nam luôn tôn tr†ng thÀy giáo,bªi vì h† là nhºng kÏ sÜ tâm hÒn,là thÀy cûa các thÀy. NhÜng dܧi s¿ lãnh Çåo cûa c†ng sän, thÀy giáo mÃt ch‡ ÇÙng trong xã h¶i,và giá trÎ giáo døc gia Çình cÛng nhÜ giáo døc h†c ÇÜ©ng bÎ suy ÇÒi .ThÀy giáo cÛng nhÜ giai cÃp trí thÙc trª thành nhºng con ngÜ©i nghèo kh° nhÃt trong xã h¶i:
-TÓi ba mÜÖi, giáo án dán áo mØng Bác,ñäng,
Sáng mÒng m¶t,thÀy giáo tháo giày Çåp xích lô.
-Nhà væn,nhà giáo,nhà báo, nhà Çài,
BÓn nhà c†ng låi b¢ng hai nhà nghèo.
Vì nŠn kinh t‰ kiŒt quŒ,tuy chÓng Trung quÓc,ViŒt Nam theo chân Trung quÓc mª r¶ng cºa giao thÜÖng v§i nܧc ngoài.Vì vÆy,khoäng 1990, dân ViŒt Nam Ç¥c biŒt là dân miŠn Nam Çua nhau h†c Anh væn và computer v§i hy v†ng Çi làm cho công ty ngoåi quÓc.TØ Çây các trÜ©ng trung h†c,Çåi h†c Çã trª thành nh»ng trung tâm sinh ng»,trung tâm vi tính.Trong lúc này,sinh viên y khoa,dÜ®c khoa ra trÜ©ng thÃt nghiŒp,phäi hÓi l¶ ba,bÓn cây vàng m§i Ç܆c xin vào làm viŒc không công tåi các bŒnh viŒn. BÆc thang giá trÎ xã h¶i thay Ç°i :
NhÃt Anh ,nhì Tin (18)
Tam Kinh (19) ,tÙ LuÆt.
3.Chính sách cûa ñäng và Nhà nܧc
Nhân dân ViŒt Nam bÃt mãn trܧc nhºng chính sách cûa ñäng và Nhà nܧc.S¿ bÃt mãn Çó Ç܆c th‹ hiŒn qua væn chÜÖng truyŠn khÄu.
-C†ng sän bóc l¶t nhân dân.Chúng luôn nói nhân dân làm chû nhÜng th¿c t‰ nhân dân là nô lŒ,chúng nói h†c tÆp cäi tåo nhÜng th¿c s¿ là bÕ tù nhân dân.ChuyŒn Thiên lôi xuÓng trÀn nhÜ sau:
Ng†c hoàng thÜ®ng lj ÇÜ®c các vÎ thÀn linh ª ViŒt Nam liên ti‰p báo cáo r¢ng dân chúng ViŒt Nam dܧi ách c¶ng sän rÃt c¿c kh°.Ngài bèn sai thiên lôi xuÓng ÇiŠu tra.Thiên lôi xuÓng trÀn, thÃy nhiŠu nhà cao cºa r¶ng bèn hÕi ÇÒng chí công an ÇÙng gác ÇÜ©ng : ‘ñây là nhà cûa ai? Công an Çáp : Nhà cûa Çày t§ nhân dân.’ Thiên lôi nghï r¢ng Çày t§ mà ª nhà cao cºa r¶ng th‰ này thì dân chúng Çâu có kh° !’ Thiên lôi bèn trª vŠ báo cáo thÜ®ng lj r¢ng ª nܧc ViŒt Nam dân chúng rÃt sung sܧng,hång nghèo kh° nhÃt mà cÛng ÇÜ®c ª nhà lÀu,Çi xe hÖi,æn sung m¥c sܧng.ThÜ®ng lj nghe xong bèn bÕ qua hÒ sÖ ViŒt Nam,và cho r¢ng các vÎ thÀn linh ViŒt Nam báo cáo sai lÀm.NhÜng ti‰p theo Çó,ng†c hoàng thÜ®ng lj låi ÇÜ®c báo cáo r¢ng sau 1975,dân chúng ViŒt Nam bÎ bÕ Çói,bÎ cÀm tù rÃt nhiŠu.Ng†c hoàng thÜ®ng lj låi sai thiên lôi xuÓng ÇiŠu tra lÀn n»a.Thiên lôi Çi kh¡p nÖi,thÃy công an ÇÙng ÇÀy ÇÜ©ngbèn hÕi:’ Nhà tù ª Çâu ? Viên công an trä l©i : Ÿ nܧc chúng tôi nhân dân sÓng rÃt t¿ do,hånh phúc,không hŠ có nhà tù.Thiên lôi bèn bÕ Çi nÖi khác. G¥p m¶t thÜ©ng dân,thiên lôi hÕi :’Nhà tù ª Çâu ?’ NgÜ©i dân nhìn trܧc nhìn sau,không thÃy ai bèn chÌ vào sÓ 4 Phan Çæng LÜu,Bình Thånh.Thiên lôi låi gÀn,thì không thÃy có bóng tù nhân,mà chÌ thÃy vài Çàn bà trÈ con xách giÕ vào ra. Thiên lôi bèn hÕi ngÜ©i qua ÇÜ©ng Çây là cÖ quan nào,thì ÇÜ®c Çáp,Çây là tòa tÌnh trܪng Gia ñÎnh.Thiên lôi Çi quanh thì thÃy có bäng ÇŠ ‘ Công ty dÎch vø Bình Thånh ‘, ‘Trung tâm th‹ døc th‹ thao ‘.M¥t tiŠn sÓ 4 Phan Çæng LÜu là nh»ng gian hàng báo chí, gian hàng photocopy, gian hàng ÇiŒn khí kim loåi... ÇÓi diŒn v§i Ch® Bà Chi‹u.Thiên lôi tÙc b¿c không hi‹u tåi sao dân chúng dܧi trÀn låi æn nói l¶n x¶n nhÜ vÆy.Ngài bèn räo lên vùng Ngã Ba Ông Tå ,thÃy nÖi Çây ch® búa tÃp nÆp,bèn hÕi nhà tù ª Çâu.NgÜòi dân ngó trܧc ngó sau rÒi chÌ vào ñÒng L®i.Thiên lôi låi gÀn,thÃy bäng ÇŠ Khách sån ñÒng L®i (20).Thiên lôi lÃy làm th¡c m¡c lë nào mà tù nhân låi ª khách sån ? Thiên lôi bèn ra miŠn Trung,ljn m¶t nÖi thÃy có m¶t nÖi ÇŠ bäng : TrÜ©ng h†c tÆp cäi tåo. Thiên lôi ÇÙng xa quan sát,thÃy h†c sinh ª Çây toàn là ngÜ©i l§n tu°i.Thiên lôi thÃy có ngÜ©i Çi qua bèn hÕi :ñây là ch‡ nào ? NgÜ©i Ãy Çáp : TrÜ©ng h†c tÆp cäi tåo.Thiên lôi hÕi thêm : Ai h†c ª Çây ? NgÜ©i Ãy Çáp : Các ngøy quân,ngøy quyŠn Sàigon.’ Thiên lôi bèn trª vŠ tâu trình r¢ng ª ViŒt Nam không có nhà tù mà chÌ có trÜ©ng h†c.NŠn giáo døc ª ViŒt Nam tÓt nhÃt th‰ gi§i.Ÿ các nܧc Âu MÏ,ngÜ©i ta cܪng bách giáo døc bÆc trung h†c vào lÙa tu°i 16,còn ª ViŒt Nam cÜ«ng bách giáo døc cä bÆc Çåi h†c,và cä ngÜ©i trên 18 tu°i .Ngøy quân,ngøy quyŠn cÛng ÇÜ®c nhà nܧc Üu Çãi,cho vào trÜ©ng Ç‹ h†c tÆp tÓt,lao Ƕng tÓt...
-ñäng trÓn tránh trách nhiŒm.
C†ng sän thØÖng rêu rao Çäng lãnh Çåo tÆp th‹,Çäng sáng suÓt. N‰u Çäng sáng suÓt tåi sao dân kh° sª,ÇÃt nܧc tang thÜÖng ,tåi sao Çäng h‰t phåm sai lÀm này ljn sai lÀm khác ?N‰u Çäng lãnh Çåo tÆp th‹ thì khi phåm sai lÀm,tåi sao tÆp th‹ Çäng không tØ chÙc,không nhÆn trach nhiŒm?N‰u thành công,Çäng v‡ tay hoan hô thành công,còn thÃt båi,Çäng ÇÜa ra nh»ng con vÆt hy sinh.Trong vø cäi cách ru¶ng Çãt næm 1954-1955,tåi sao HÒ chí Minh không chÎu trách nhiŒm mà låi quy cho TrÜ©ng Chinh ?NŠn kinh t‰ ViŒt Nam thÃt båi,tåo sao tÆp th‹ Çäng không chÎu trách nhiŒm mà quy cho TrÀn PhÜÖng ?
L‡i là l‡i tåi triŠu Çình,
C§ sao låi chÎu m¶t mình TrÀn PhÜÖng ?
L‡i là l‡i ª trung ÜÖng,
C§ sao låi chÎu TrÀn PhÜÖng m¶t mình ?
-C†ng sän bÀn cùng hóa nhân dân:
Dܧi ch‰ Ƕ c¶ng sän,dân ta Çói kh°, không cÖm æn,áo m¥c :
-M‡i næm ba thܧc väi thô,
Lãy gì che kín cø HÒ hªi em ?
-Có aó mà ch£ng có quÀn,
Lãy gì hånh phúc h«i dân cø HÒ ?
Có Çói mà ch£ng có no,
Lãy gì Ƕc lÆp,t¿ do h«i chàng ?
- MÆu dÎch bán väi cho dân,
May áo ch£ng ÇÜ®c,may quÀn không xong.
Ch© ngày kháng chi‰n thành công,
Hai ta chung m¶t xà-rông cÛng tình !
-Dân Çói mà Çäng thì no,
SÙc Çâu ûng h¶,hoan hô suÓt ngày.
ñäng béo mà dân thì gÀy
ñ¶n s¡n, Ƕn b¡p bi‰t ngày nào thôi ?
-Mãy Ç©i bánh Çúc có xÜÖng,
Mãy Ç©i c¶ng sän mà thÜÖng dân nghèo.
Sau 1975, vì thi‰u ngân sách, m¶t sÓ l§n sï quan c¶ng sän bÎ cho phøc viên :
ñÀu ÇÜ©ng Çåi tá vá xe,
CuÓi ÇÜ©ng trung tá bán chè,bán xôi !
TruyŒn Phái Çoàn Çåi bi‹u miŠn Nam có n¶i dung nhÜ sau :
M¶t phái Çoàn Çåi bi‹u miŠn Nam trong Çó có các vÎ dân bi‹u quÓc h¶i,chi‰n sï thi Çua, anh hùng chÓng MÏ... ra Hà N¶i h¶i nghÎ.Ra ljn nÖi thì tòan là m¶t lÛ x‰ch xy: Çàn ông chÌ mang quÀn Çùi,Çàn bà chÌ mang xì líp. NgÜ©i ta th¡c m¡c không hi‹u trong Nam khí hÆu quá nóng,hay các Çåi bi‹u chÎu änh hܪng væn hóa ÇÒi trøy MÏ ngøy mà æn m¥c mát mÈ nhÜ th‰..HÕi ra m§i bi‰t r¢ng các vÎ Ãy ÇŠu bÎ công an trÃn l¶t,bªi vì theo nghÎ ÇÎnh thû tܧng không bi‰t ÇÜ®c ban ra tØ th©i nào quy ÇÎnh nhân dân và cán b¶ Çi ÇÜ©ng chÌ ÇÜ®c mang trong ngÜ©i tài sän trÎ giá næm ngàn ÇÒng mà thôi.Xét các cán b¶ thì thÃy ai cÛng trên tiêu chuÄn do Çäng qui ÇÎnh nên công an tÎch thu.Này nhé,ÇÒng hÒ rÈ nhÃt m‡i chi‰c cÛng hai chøc ngàn,b¶ vét cÛng nºa triŒu,áo thun hai ngàn,xì líp ngoåi khoäng 10 ngàn ljn 30 ngàn m¶t cái,quÀn Çùi hai ngàn m¶t cái,áo sÖ mi tØ 10 ngàn ljn træm ngàn m¶t cái....May mà các Çòng chí công an cÛng n‹ m¥t Çåi biŠu nhân dân chÙ không thì....
-ñäng buôn dân bán nܧc.
ñäng bán sÙc lao Ƕng cûa dân Ç‹ trØ n® Liên Xô và các nܧc ñông Âu.Sau khi Liên Xô tan vª,Çäng bán Çãt Çai cho ngoåi quÓc Ç‹ lÃy tiŠn:
-Ngày xÜa gi¥c Pháp m¶ phu,
Ngày nay Çäng bán dân ngu lÃy tiŠn.
ñäng ta là Çäng cÀm quyŠn,
ñäng bán ru¶ng Çãt lÃy tiŠn Çäng tiêu!
Chính sách này Çã làm søp Ç° giá trÎ truyŠn thÓng,phá hoåi con ngÜ©i và gia Çình :
Có v® mà cho Çi tây,
Xe Çåp không khóa Ç‹ ngay B© HÒ.(21)
-ñäng cÀu cånh tÜ bän:
Vì kinh t‰ suy søp,Liên Xô h© h»ng,Trung quÓc hÆn thù,C†ng sän ViŒt Nam xoay ra cÀu khÄn kÈ thù xÜa là lj quÓc MÏ:
Ngày xÜa chºi MÏ hÖn ngÜ©i,
Ngày nay theo MÏ ch£ng ai b¢ng mình.
TruyŒn HÒn ma bác HÒ cÛng ÇÜ®c g†i là truyŒn Quy Mã có n¶i dung nhÜ sau :
Kinh t‰ ViŒt Nam quá suy søp.TÌnh TiŠn giang lØa tÌnh Tây Ninh mÃy træm triŒu,huyŒn Hóc Môn thi‰u tiŠn tiêu phäi bán trÜ©ng ñäng mà xài.Dân Sàigon bäo nhau :ChÌ có MÏ m§i có th‹ v¿c ÇÜ®c kinh t‰ ViŒt Nam.’ Lúc bÃy gi© Lê DuÅn,Lê ñÙc Th† ÇŠu thÃy tình hình rÃt nguy ngÆp nhÜng không bi‰t tính làm sao.H† ljn nhà Phåm væn ñÒng cùng nhau than thª.Bà Phåm væn ñÒng vÓn có máu ÇÒng bóng,chiŠu v®,Phåm væn ñÒng phäi mua s¡m áo xanh,áo ÇÕ cho bà chÀu ÇÒng cô bóng cÆu,và cho tài x‰ ÇÜa bà lên ÇiŒn trong nhºng ngày r¢m,mÒng m¶t... Th©i còn sÓng,bác HÒ bi‰t v® Phåm Væn ñÒng mê tín, nhÜng không ÇÜa v® chÒng Phåm Væn ñÒng ra ki‹m thäo,vì ñÒng trung thành,ÇÜ®c viŒc,không khôn nhÜ TrÜ©ng Chinh,không månh nhÜ Võ Nguyên Giáp.Nghe các ÇÒng chí thª dài,bà Phåm væn ñÒng bèn góp š :Tåi sao các chú không cÀu hÒn bác HÒ lên Ç‹ xin š ki‰n bác ? Nghe l©i bà Phåm Væn ñÒng,tÓi hôm Çó các ÇÒng chí bèn t° chÙc cÀu hÒn bác.Sau khi Çánh chuông mõ,và džc bài cÀu hÒn,thì con ÇÒng Çã l¡c lÜ cái ÇÀu,rÒi ôm m¥t khóc nÙc nª. Phåm væn ñÒng,Lê DuÅn hÕi gì vong cÛng ch£ng Çáp.B‡ng vong ÇÙng ph¡t dÆy,cÀm bút vi‰t hai ch» Quy Mã rÒi thæng.Cä b†n không ai hi‹u gì ráo tr†i.Phåm Væn ñÒng nói : Quy là rùa,Mã là ng¿a,không hi‹u bác nói gì .Lê DuÅn nói: Ch¡c bác muÓn mình chû trÜÖng ti‰n nhanh,ti‰n månh,ti‰n v»ng ch¡c nhÜ ng¿a phi! Phåm Væn ñÒng nói : ‘ Mình Çã hô hào ti‰n nhanh ti‰n månh và bên Trung quÓc,Mao chû tÎch cÛng Çã chû trÜÖng bܧc ti‰n nhäy v†t,nhÜng tÃt cä ÇŠu thÃt båi,lë nào bác låi bäo ta Çi theo dÃu xe Ç° ? NguyÍn Væn Linh nói :’ Hay là bác khuyên ta Çi chÆm chÆm nhÜ rùa,ÇØng chåy nhanh nhÜ ng¿a ?’ Lê ñÙc Th† chÌ m¥t NguyÍn Væn Linh quát : Tåi sao ÇÒng chí dám chû trÜÖng thoái b¶? Cách mång thì phäi ti‰n lên,chÙ không th‹ ÇÀu hàng!’ ThÃy hai bên gæng quá,Võ chí Công chû trÜÖng dung hòa : Hay là bác bäo ta lúc thuÆn l®i thì nên ti‰n nhanh nhÜ ng¿a,lúc khó khæn thì nên chÀm chÆm nhÜ rùa.’Lê ñÙc Th† trØng m¡t nhìn ông già h† Võ :’NgÜ©i c¶ng sän phäi cÜÖng quy‰t,dÙt khoát,không th‹ tùy tiŒn.!’ ThÃy quá cæng th£ng,m†i ngÜ©i tØ tØ rút lui.Hôm sau,Phåm væn ñÒng bèn cho ngÜ©i Çi hÕi ñ¥ng Thai Mai,TrÀn QuÓc VÜ®ng, ñào Duy Anh, NguyÍn ñ°ng Chi...nhÜng ch£ng ai giäi Çáp ÇÜ®c.Phåm væn ñÒng bèn sai ngÜ©i vào Nam.Không bi‰t cø NguyÍn ñæng Thøc,Bºu CÀm,NguyÍn Duy CÀn,NguyÍn H»u LÜÖng ,Thích Trí Quang,hay ai Çó Çã giäi thích nhÜ sau : Quy mã là qua MÏ.Phäi sang MÏ cÀu cÙu...Sau Çó,các phái Çoàn ViŒt Nam bí mÆt sang MÏ,sang Phi LuÆt Tân,Indonesia vÆn Ƕng MÏ bÕ cÃm vÆn.ViŒt Nam Çã giao cho NguyÍn væn Häo Çem hàng triŒu dola lo thû tøc ÇÀu tiên v§i các viên chÙc MÏ cao cÃp. K‰t quä MÏ bÕ cÃm vÆn và hai nܧc bang giao.
ƒy là : H‰t th©i viŒn tr® Nga,TÀu,
Nay ta qua MÏ Ç‹ cÀu MÏ qua !
4.Bän chÃt c†ng sän :
Væn chÜÖng truyŠn khÄu nh¡m phê phán bän chÃt c†ng sän.NhiŠu ngÜ©i cho r¢ng c†ng sän bi‰n chÃt nhÜng s¿ th¿c tØ thûa ban ÇÀu cho ljn nay,bän chÃt cûa h† vÅn không Ç°i . Staline,Mao Tråch ñông,NguyÍn Ái QuÓc là nh»ng con ngÜ©i c¶ng sän tiêu bi‹u cho tàn ác và xäo quyŒt.
-C†ng sän hi‰u chi‰n,gây chi‰n tranh kh¡p nÖi :
Tr©i sinh c¶ng sän làm chi,
B¡t dân ta phäi ra Çi chi‰n trÜ©ng.
Tu°i trÈ nát thÎt tan xÜÖng,
Tu°i già täi Çån,täi lÜÖng Çêm ngày.
-C¶ng sän gian ác:
TruyŒn Anh em nhà Tôn thÃt ÇÜ®c k‹ nhÜ sau :
Bác sï Tôn ThÃt Tùng ÇÜ®c bác HÒ yêu m‰n,tr†ng v†ng.Khi Tôn ThÃt Tùng qua Pháp công tác,các báo chí ngoåi quÓc xúm låi phÕng vÃn :
‘C¶ng sän rÃt ghét quan låi,phong ki‰n,tåi sao ông låi ÇÜ®c c¶ng sän tin dùng ? Ngoài ông ra,có ai thu¶c giòng tôn thÃt mà ÇÜ®c Üu Çãi nhÜ vÆy hay không ?’
Tôn ThÃt Tùng Çáp :
Anh em nhà Tôn ThÃt chúng tôi ÇÜ®c Çäng và HÒ chû tÎch tin dùng.Kh¡p các b¶ viŒn,cÖ quan ÇŠu có anh em chúng tôi.Bên b¶ công an có Tôn ThÃt ñÙc,bên b¶ ngoåi giao có Tôn ThÃt Tín, bên b¶ giáo døc có Tôn ThÃt H†c,bên b¶ lao Ƕng có Tôn ThÃt NghiŒp,bên bô kinh t‰ có Tôn ThÃt Thoát,Tôn ThÃt Thâu, ª h¶i phø nû có bà Tôn ThÃt Trinh,bà Tôn ThÃt Ti‰t...
-C†ng sän ngu dÓt,hÓng hách :
C¶ng sän ngu dÓt nhÜng luôn khoe trí tuŒ,vô h†c nhÜng låi Üa nói giáo døc.Nhân dân ViŒt Nam Çã Çau kh° vì chúng Çã cai trÎ nܧc này:
- Tr©i làm m¶t trÆn sÜÖng mù,
NgÜ©i khôn Çi h†c,th¢ng ngu làm thÀy.
Tr©i làm m¶t trÆn gió mây,
NgÜ©i hiŠn phäi lÆy m¶t bÀy ác gian !
-Th¢ng ngøy mà ÇÜ®c nói næng,
Thì th¢ng c¶ng sän hàm ræng không còn.
-C¶ng sän có tinh thÀn bè phái,dùng ngÜ©i không Çúng ch‡ :
-Nhà thÖ thì làm kinh t‰ (22)
Quan thÓng ch‰ thì Ç¥t vòng xo¡n.(23)
-C¶ng sän tham dâm nhÜng låi luôn nói ljn Çåo ÇÙc cách mång :
-ñåo ÇÙc cách mång ÇÀy ngÜ©i,
KÈ næm thi‰p trÈ,ngÜ©i mÜ©i hÀu non.
-Bác HÒ Çåi trí,Çåi hiŠn,
ChÖi Minh Khai chán,gá liŠn HÒng Phong.
` Minh Khai phÆn gái ch» tòng,
Bác HÒ sái nhÃt,HÒng Phong sái nhì !(24)
-C¶ng sän lØa Çäo dân chúng.
C¶ng sän b¡t dân Çi vÆn täi nhÜng låi bäo là vào chi‰n khu dܪng bŒnh,b¡t dân Çi tù dài hån låi bäo là Çi h†c tÆp chính trÎ m¶t tuÀn lÍ.VŠ nông nghiŒp,Çäng b¡t dân trÒng mía nhÜng h† låi Çi mua ÇÜ©ng Cuba,không thu mua mía,khi‰n dân phäi bán tÓng bán tháo ho¥c bÕ mía tr° c©.S¿ kiên này tái diÍn nhiŠu næm :
-B¡t trÒng låi ch£ng thu mua,
Tåi sao Çäng nª dÓi lØa nhân dân ?
TiŠn cày,tiŠn giÓng,tiŠn phân,
M¶t træm thÙ thu‰ Ç°°thân gày gò.
Dân Çói mà Çäng thì no,
Kêu tr©i,kêu Çãt,kêu HÒ chí Minh !
-TrÒng mía,trÒng §t,trÒng hành,
Vì nghe l©i Çäng mà thành b‹ niêu!
TrÒng tiêu rÒi låi trÒng ÇiŠu,
Vì nghe l©i Çäng mà niêu tan tành !
4.Các nhân vÆt c†ng sän:
QuÀn chúng Çã phê phán các nhân vÆt c¶ng sän,khi thì nghiêm kh¡c,khi thì cÜ©i c®t,ch‰ diÍu:
-Ông HÒ,ông DuÅn,ông Chinh ,(25)
Vì ba ông Ãy,dân mình lÀm than !
-TrÀn PhÜÖng,TÓ H»u,TrÀn Quÿnh,(26)
Vì ba tên Ãy dân mình kh°Çau !
-Ba mÜÖi næm chinh chi‰n,Võ Çåi tܧng nay không còn nguyên giáp,
M¶t cu¶c Ç©i lãnh Çåo.HÒ chû tÎch gi© h‰t cä chí minh !
-Khi xÜa Çåi tܧng cÀm quân,
Bây gi© Çåi tܧng cÀm chân Çàn bà !
-Khi xÜa Çåi tܧng cÀm quân,
Bây gi© Çåi tܧng cÀm quÀn chúng em !
5.U§c v†ng cûa nhân dân :
Dân chúng cæm thù c†ng sän,muÓn tiêu diŒt c†ng sän.ChuyŒn Làm cho dân chúng vui lòng ÇÜ®ck‹ nhÜ sau :
M¶t hôm,HÒ chû tÎch,Phåm væn ñÒng,TrÜ©ng Chinh,Lê DuÅn,Lê ñÙc Th†. .. Çáp phi cÖ Çi tham quan tình hình dân chúng. HÒ chû tÎch thÃy bên dܧi ÇÃt dân chúng Çông Çäo Çi tØng Çàn lang thang rách ru§i, bèn lÃy mÃy xu räi xuÓng,dân chúng chen nhau lÜ®m.TrÜ©ng Chinh thÃy vÆy cÛng móc túi ném xuÓng vài xu.Lê DuÅn cÛng noi theo gÜÖng bác HÒ vï Çåi nhÜng không có tiŠn lÈ,bèn Ç°i Lê ñÙc Th†,Phåm væn ñÒng ÇÜ®c m¶t ít tiŠn rÒi ném xuÓng.Dân chúng kéo ljn càng Çông mà các ông ÇŠu h‰t tiŠn lÈ.HÒ chû tÎch bèn hÕi cô chiêu Çãi viên hàng không:’ñÒng chí cho tôi bi‰t phäi làm th‰ nào Ç‹ dân chúng vui lòng. N» ÇÒng chí ti‰p viên bèn Çáp: Kính thÜa chû tÎch kính m‰n, theo em ,n‰u tÃt cä các vÎ lãnh Çåo nhäy xuÓng dܧi Ãy m¶t lÜ®t thì dân chúng rÃt vui lòng!
Nhân dân ViŒt Nam mong ܧc có ngày ÇÙng lên tiêu diŒt c†ng sän,dành låi quyŠn t¿ do,dân chû:
-Khi nao Çá n°i,lông chìm,
ñÒng khô,hÒ cån,búa liŠm ra tro.
-Anh em hãy ÇÙng vùng lên,
DiŒt quân c†ng sän,giành quyŠn t¿ do.
Quy‰t tâm xây d¿ng cÖ ÇÒ,
Quy‰t giành dân chû,t¿ do, hoà bình.
ñòng bào ta Çã phân biŒt chính phåm,tòng phåm :
-Công an,thu‰ vø,ki‹m lâm,
Trong ba th¢ng Ãy nên Çâm th¢ng nào ?
Ti‰n lên chi‰n sï ,ÇÒng bào,
Cä ba th¢ng Ãy,th¢ng nào cÛng Çâm !
ñÒng bào ta cæm thù c†ng sän m¶t thì cæm thù b†n trª c© mÜ©i :
B¶ Ƕi thì tha,ba mÜÖi (27) thì gi‰t !
III. KÊT LUÂN
Væn chÜÖng truyŠn khÄu ViŒt Nam hiŒn Çåi rÃt có giá trÎ vì Çã th‹ hiŒn trung th¿c tÜ tܪng,tình cäm và ܧc mÖ cûa nhân dân ViŒt Nam ngày nay Çã sÓng kh° sª dܧi ách c¶ng sän dã man,tàn båo. ñÃy là m¶t thÙ væn chÜÖng mang tính chi‰n Çãu månh më v§i m¶t nghŒ thuÆt cao siêu,bóng bÄy, Çôi khi cÜÖng quy‰t,Ƕi khi låi cÜ©i c®t nhË nhàng .ñó là m¶t cu¶c chi‰n âm thÀm nhÜng trÜ©ng kÿ và månh më,phát xuÃt tØ quÀn chúng và Çi sâu vào trái tim Çåi chúng,m¶t Çåi chúng khát khao dân chû,t¿ do. ñó phát súng ra quân cho cu¶c cách mång l§n lao cûa nhân dân ViŒt Nam trong giai Çoån lÎch sº k‰ ti‰p
.
Mùa xuân Canada 1997
NguyÍn Thiên Thø
Chú thích :
1.ñ¶i : Ƕi cäi cách th©i 1954-55 rÃt có uy quyŠn,muÓn b¡t ai,muÓn gi‰t ai ÇŠu tuÿ thích.
2.MiŠn B¡c thi‰u hàng hóa.Sau 1975,cán b¶ và dân chúng ngoài b¡c Ç° xô vào Nam mua s¡m ÇÒ Çåc,hàng hóa Ç‹ dùng và Ç‹ bán ki‰m l©i.Dân Nam ta vui vÈ g¥p låi bà con,h† hàng.
3.Tây : dân miŠn B¡c g†i Liên Xô,TiŒp Kh¡c,Hung,Cuba...là Tây
4.Trong th©i khángPháp,cán b¶ ViŒt Minh vŠ các thôn tuyên truyŠn, thÜ©ng Çeo túi da (saccoche) ÇÒng hÒ,phong thái khác trai làng cho nên ÇÜ®c các thi‰u n» say mê.NhÜng sau m¶t th©i gian,anh cán Çi nÖi khác,Ç‹ bÀu tâm s¿ låi cho nàng (nàng Çeo ballot ngÜ®c ).
5.Dܧi ch‰ Ƕ c†ng sän,Çàn bà lÃn áp Çàn ông.
6.Nghïa Çen : Sau 1975,c†ng sän Ç°i tên ÇÜ©ng ª Sàigon : T¿ Do thành ñÒng Khªi, Công Lš thành Nam Kÿ khªi nghïa.Nghïa bóng: dܧi ch‰ Ƕ c†ng sän nhân dân ta mÃt t¿ do,không còn công lš.
7.QuÆn nhÃt là nÖi tÆp trung cán b¶ cao cÃp.QuÆn ba có nhiŠu biŒt th¿ ÇËp nhÜ các biŒt th¿ ÇÜ©ng Tú XÜÖng,Ngô Th©i NhÆm. ..QuÆn Tân Bình là nÖi xây cÃt nhiŠu nhÃt vì quân Ƕi chi‰m khu sân bay Tân SÖn NhÃt,tråi Hoàng Hoa Thám... xây tÜ thÃt,dinh th¿ , xây nhà bán cho dân,mª quán bia ôm ,trung tâm phim sex, chÙa th°,Ç° hÒ lÆp m¶t quÓcgia riêng,b†n công an phäi chào thua m¥c dÀu trung ÜÖng Çã nhiŠu phen can thiŒp . QuÆn Bình Thånh thì nghèo,chÌ có thành tích b¡t lính.QuÆn HócMôn › là dân cách mång,thÜ©ng chÓng ÇÓi chính sách Çäng.
8.Khi nào Tܪng Gi§i Thåch (ñá ),Mao Tråch ñông (lông ) ,HÒ chí Minh,Phåm Væn ñÒng ch‰t thì ViŒt Nam h‰t c†ng sän.SÃm Trång Trình có câu : HÒ Än sÖn trung mao tÆn båch ,chÌ ông HÒ và ông Mao ch‰t.CÛng có ngÜ©i giäi thích : ñá là NguyÍn CÖ Thåch,lông (lông) là Võ Væn KiŒt .(ch» Hán VÛ hay Võ, cÛng nhÜ Châu hay Chu ÇŠu là m¶t)
9.Bài này ngø š nói sau th©i Võ Væn KiŒt,c†ng sän bÎ tiêu diŒt.Tín ÇÒ Hòa Häo tin r¢ng sau này së có Minh vÜÖng ra Ç©i,ngài là hÆu thân cûa vua Minh Mång,có Trång Trình tái th‰ khuông phò ( thû khoän cûa PhÆt ThÀy Tây An ).
10.HÒ chí Minh tên thÆt là NguyÍn Tãt Thành.
11.Sau 1975,dân B¡c Ç° xô vào Nam mua hàng.
12.Sau 1975, tåi miŠn Nam,Çäng bãi bÕ kinh t‰ cá th‹,b¡t m†i ngÜ©i phäi vào tÆp th‹,g†i là công tÜ h®p doanh.Máy may,xe hÖi,kŠm búa... bÕ vào h®p doanh thì coi nhÜ là cûa công,chû nhân không Ç܆c lÃy låi.
13ñài : Çài phát thanh,cái radio.
14.Ch‰: quy ch‰,ch‰ Ƕ Üu Çãi.
15.ñÀu tiên : tiŠn Çâu ?Thû tøc ÇÀu tiên nghïa là trܧc h‰t phäi hÓi l¶.
16.Phân : vÆt xú u‰ sau khi Çåi tiŒn.Còn có nghïa là phÀn træm,thí dø vay lãi næm phân tÙc lãi 5%. Sau khi æn hÓi l¶,ho¥c tr¶m c¡p ÇÜ®c m¶t sÓ tiŠn cûa,các cán b¶ chia chác,ông l§n æn nhiŠu phân, ông nhÕ æn ít phân...
17.ˆn bÄn : æn hÓi l¶,æn chÆn,æn b§t...
18.Tin: Tin h†c, vi tính (computer )
19.Kinh:Kinh t‰..
20.Sau 1975,c†ng sän lÃy khách sån ñÒng l®i ª ông Tå làm nhà tù.
21.B© HÒ Hoàn Ki‰m cÛng nhÜ ch® ñÒng Xuân n°i ti‰ng l¡m kÈ c¡p.
22.Nhà thÖ : TÓ H»u làm b¶ trܪng kinh t‰.
23.ThÓng ch‰:ñåi tܧng Võ Nguyên Giáp thÃt sÛng,làm truªng ban k‰ hoåch gia Çình.
24.C†ng sàn thÜ©ng rêu rao ông HÒ Çåo ÇÙc,sÓng nhÜ bÆc thánh,vì hånh phúc nhân dân mà quên hܪng thø.GÀn Çây,Liên Xô tan v«,ngÜ©i ta tìm thÃy tài liŒu ông HÒ quan hŒ nam n» v§i nhiŠu ngÜ©i,trong Çó có NguyÍn thÎ Minh Khai..Sau Minh Khai thành v® cûa Lê HÒng Phong..
25.Chinh :Trܩng Chinh.
26.Ba ngÜ©i này hoåch ÇÎnh chánh sách kinh t‰ViŒt Nam th©i Lê DuÅn.
27.B†n trª c© rÃt ác ôn, theo c¶ng sän sau ngày 39 tháng 4 ,1975.
No comments:
Post a Comment