SƠN TRUNG =HOÀNG THI THƠ

SƠN TRUNG * CỜ TÂY SƠN

c© tây sÖn
SÖn Trung Ngày mÒng næm tháng giêng, næm Ãt dÆu ( 1965), tåi ÇiŒn Tây SÖn, tÌnh Bình ñÎnh, ban t° chÙc làm lÍ thÜ®ng kÿ Ç‹ treo m¶t ng†n c© Çào, gi»a tròng vòng. Ban t° chÙc Çã phân phát m¶t tài liŒu n¶i dung nhÜ sau:
‘Vua Gia Long Çã hûy diŒt m†i di tích Tây SÖn, trong Çó có ng†n c© Quang Trung, nay h† muÓn làm sÓng låi ng†n c© chi‰n th¡ng ñÓng ña. H† nghï r¢ng c© Quang Trung có màu ÇÕ vì ca dao vùng Bình ñÎnh có câu:
Non Tây áo väi c© Çào,
Giúp dân, d¿ng nܧc bi‰t bao công trình. Ai TÜ Vãn cûa bà Ng†c Hân cÛng có câu:
Mà ai áo väi c© Çào,
Giúp dân d¿ng nܧc bi‰t bao công trình! Còn ª gi»a tròng vàng, h† cæn cÙ vào Ai TÜ Vãn:
TØ c© th¡m trÕ v©i cõi b¡c,
Nghïa tôn phù v¢ng v¥c bóng dÜÖng! H† cÛng cæn cÙ vào tên Quang Trung và các con ÇŠu khªi ÇÀu b¢ng ch» Quang ( Quang Trung, Quang Toän, Quang Thùy, Quang ThiŒu), h† cho Quang là vØng thái dÜÖng. H† cÛng cho bi‰t truyŠn thuy‰t dân gian vùng này cÛng nói ljn c© Quang Trung là c© Çào tròng vàng. (1)
Giáo sÜ Phåm Væn ñang trong cuÓn Væn H†c Tây SÖn cÛng Çã chÜng hình c© Tây SÖn nŠn ÇÕ tròng vàng nhÜng ông không giäi thích tåi sao, có lë ông tin vào thuy‰t cûa HÒ H»u TÜ©ng. (2)
Thuy‰t này trܧc h‰t không có tính khách quan, và trung th¿c vì ông HÒ H»u TÜ©ng là ngÜ©i ÇÙng sau ban t° chÙc d¿ng lên giä thuy‰t này, mà ông HÒ H»u TÜ©ng là nhà ti‹u thuy‰t và chính trÎ, thÜ©ng tuyên bÓ ông là hÆu duŒ cûa Ng†c Hân, Quang Trung.
LÎch sº là m¶t th¿c tåi, không phäi là m¶t tác phÄm do trí tܪng t܆ng sáng tåo. Nh»ng dÅn chÙng trên không có sÙc thuy‰t phøc.
Ngày nay, các quÓc gia ÇŠu có quÓc hiŒu, quÓc kÿ, quÓc ca, quÓc huy. Trܧc Çây thÆt lâu, các nܧc Tây phÜÖng thÜ©ng có quÓc hiŒu, kÿ hiŒu và huy hiŒu.( M‡i lãnh chúa có c© hiŒu và huy hiŒu riêng) . Phong tøc cûa ta và Trung quÓc không có quÓc kÿ, không có kÿ hiŒu nhÜ th‰. LÀn ÇÀu tiên nܧc ta có quÓc kÿ là Ç©i T¿ ñÙc. Ngày 16-5-1862, phái b¶ Phan Thanh Giän, Lâm Duy HiŒp vào Nam thÜÖng thuy‰t v§i Pháp vŠ ba tÌnh Biên Hòa, Gia ñÎnh, ñÎnh TÜ©ng bÎ Pháp chi‰m. Phái Çoàn xuÓng tàu Häi Bàng, trÜÖng quÓc kÿ màu vàng, tØ Hu‰ t§i cºa Hàn , rÒi theo tàu ñan Loan nh© tàu Forbin kéo vào Gia ñÎnh. Vì nܧc ta không có quÓc kÿ nhÜ ngÜ©i Pháp Çòi hÕi cho nên Phan Thanh Giän m§i phäi dùng cái th¡t lÜng màu vàng cûa ông làm quÓc kÿ vì ông nghï màu vàng là màu cûa nhà vua.
Chúng ta không có quÓc kÿ nhÜng chúng ta có nhiŠu loåi c©. C© ÇÜ®c dùng trong dân chúng và trong quân Ƕi. Ngày t‰t, ngày lÍ, ngày h¶i, ngày gi‡ h† Çåi tôn ngÜ©i ta treo c© ngÛ s¡c và c© tÙ linh tåi Çình, mi‰u, chùa, nhà th© h† Ç‹ cho long tr†ng. Trong nh»ng cu¶c lÍ l§n, ngÜ©i ta treo m‡t lá Çåi hÒng kÿ ª gi»a sân, xung quanh sân, d†c hàng rào, ngoài c‡ng là c© ngÛ s¡c hay c© tÙ linh. ThÜ©ng c© ngÛ s¡c hình vuông, hay tam giác, xung quanh có tua l܆n sóng , và giäi dài.
Trong phø ÇÒng ch‡i, trÈ con cÛng dùng c© :
ñÒng ca có bài:
Phø ÇÒng phø ch‡i,
Th°i l°i mà lên.. .
. . . . . . . . . . .
ñ¶i mÛ Çi t‰ ,
Là quan chܪng Çô
ñánh trÓng phÃt c©,
Là phø ÇÒng ch°i! Trong quân Ƕi, ngÜ©i ta dùng c© Ç‹ nêu danh hiŒu cûa vÎ chÌ huy ho¥c danh hiŒu cûa Çoàn quân. Thí dø quân Ƕi Mãn Thanh có Bát kÿ, và b†n Thái Bình Thiên quÓc có nhiŠu nhóm mang nh»ng màu c© khác nhau nhÜ Hoàng Sùng Anh c© vàng, LÜu Vïnh Phúc c© Çen, Bàn Væn NhÎ , LÜÖng Væn L®i c© tr¡ng quÃy nhiÍu ª miŠn b¡c nܧc ta th©i T¿ ñÙc.
Và c© chÌ ÇÖn thuÀn là th‰, không có m¶t bi‹u tÜ®ng nào gi»a là c©. Có th‹ gi»a c© ÇŠ ch» Ç‹ nói rõ danh xÜng hay møc Çích cûa chû nhân lá c©. C© cûa TrÀn quôc Toän không biêt màu gì nhÜng ÇŠ ch»:’ Phá cÜ©ng ÇÎch, báo hoàng ân’. Có th‹ c© cûa Lê L®i trong th©i kháng Minh thêu ch» Bình ñÎnh VÜÖng.
C© ÇÜ®c dùng Ç‹ chÌ huy, Ç‹ ban hiŒu lŒnh. Bình ñÎnh vÜÖng Çã ra nghiŒm lŒnh cho quân Çi có Çoån nhÜ sau:
3. Lúc lâm trÆn, nghe trÓng Çánh, thÃy c© phÃt mà chùng chình không ti‰n.. .
4. ThÃy kéo c© dØng quân mà không dØng...Thì phäi t¶i chém.
Trong dân chúng và quân Ƕi , ngÜ©i ta thÜ©ng dùng c© ÇÕ Ç‹ chÌ huy. Trong dám ma ª thôn quê, ngÜ©i ta dùng Çòn có chåm hình rÒng làm kiŒu khiêng quan tài, vÎ Çô quan ÇÙng trên kiŒu Çánh trÓng, phÃt c© chÌ huy, ra lênh nhÃc lên, lùi xuÓng, ti‰n lên. Khi báo ân báo oán cho Thúy KiŠu, TØ Häi Çã dùng c© ÇÕ:
Ba quân trÕ ng†n c© Çào,
ñåo ra Vô Tích, Çåo vào Lâm Tri. Và Tào Tháo trong trÆn Çánh Kš Châu cÛng dùng c© ÇÕ Ç‹ chÌ huy.
VÆy c© Çào, c© th¡m cûa vua Quang Trung cÛng chÌ là c© chÌ huy cûa quân Çi, không phäi là quÓc kÿ nhÜ quan niŒm bây gi©. Và tròng vàng ª gi»a chÌ là s¿ tܪng tÜ®ng ho¥c giäi thích quá xa. Ai TÜ vãn có câu:
Nghïa tôn phú v¢ng v¥c bóng dÜÖng
Bóng dÜÖng ª Çây là nói chính nghïa sáng ng©i. Còn ch» Quang là ánh sáng. N‰u chÌ m¥t tr©i thì phäi là ch» NhÆt chÙ không phäi ch» Quang. Ch» Quang có nhiŠu nghïa, và nhiŠu hình änh. Có thanh quang, båch quang, hÒng quang, hoàng quang.. . Có ánh sáng m¥t tr©i, ánh sánh m¥t træng, ánh sáng cûa tinh tú, ánh sáng cûa lºa, cûa Çèn dÀu, cûa n‰n, cûa Çèn ÇiŒn. . .Vä låi m¥t tr©i cÛng có nhiŠu màu: m¥t tr©i ÇÕ, m¥t tr©i tr¡ng Çâu phäi chÌ có màu vàng mà thôi?
Nói tóm låi, thuy‰t cûa HÒ H»u TÜ©ng là mÖ hÒ, võ Çoán. Chú Thích
1.HÒ H»u TÜ©ng, Hoà ñÒng sÓ 6, tháng 2-1965, tr.1-2.
2. Phåm Væn ñang, Væn H†c Tây SÖn, Lºa Thiêng, Sàigon, 1973, tr.48-49. Giáo sÜ Phåm Væn ñang là giäng sÜ trÜ©ng ñåi H†c SÜ Phåm và ñåi Hoc Væn Khoa Sàigòn Çã ch‰t cùng ti‰n sï TrÀn Quang Huy, giäng sÜ trÜ©ng ñåi H†c Vænkhoa Saigon trên bi‹n cä trong khi vÜ®t biÈn tìm t¿ do khoäng 1985.
3. TrÀn QuÓc Giám, Cuc ñ©I Phan Thanh Giän(1796-1867) TÆp San SÜ ñÎa . Saigon, sÓ 7-8, 1967,tr. 96-148.
4.TrÀn Tr†ng Kim, ViŒt Nam Sº LÜ®c, Tân ViŒt, Saigon, in lÀn 6, 1958. tr. 507.
5. Ibid, tr. 218

HỒNG Y PHẠM ĐÌNH TỤNG

Baûn Tin Khaån töø Haø Noäi
Sau khi Hoàng Y Phaïm Ñình Tuïng ñöùng ñaàu cuøng 46 Linh Muïc , giaùo daân ñòa phaän
Ha Noäi vaø caùc vuøng laân caän ñoøi nhaø caàm quyeàn Haø Noäi vaø CSVN traû laïi ñaát ñai ñaõ
cöôùp ñoaït cuûa Giaùo Hoäi töø hôn nöûa theá kyû qua ñeå laøm "Coâng Trình vui chôi giaûi trí,
Vaên hoaù", maø thöïc chaát laø xaây Vuõ Tröôøng ñeå ru nguû theá heä treû vaøo choán aên chôi
ñaøng ñieám, taïi ñòa ñieåm 42-Phoá Nhaø Chung, Quaän Hoaøn Kieám, HaøNoäò Nhaø Caàm
Quyeàn Trung Öông Phan Vaên Khaûi ñaõ phaûi ra leänh cho nhaø chöùc traùch Haø Noäi taïm
ngöng vieäc thi coâng treân khu ñaát roäng haøng ngaøn thöôùc vuoâng coù, maët tieàn chaïy
daøi hôn 100 thöôùc doïc theo phoá naøy; trò giaù haøng chuïc trieäu Myõ Kim, giöõa trung taâm
Quaän Hoaøn Kieám cuûa Thaønh Phoá Haønoäò
-Tieác vaø xoùt ruoät vì phaûi nhaû ra mieáng moài ngon beùo ñaõ ñöôïc san uûi,phaùbaèng
ñòa haøng thaùng tröôùc ñoù; neân lieân tieáp sau ñoù CSHN ñaõ cho nhieàu phaùi ñoaøn TPHN
xuoáng ñeå ve vaõn vaø thöông löôïng vôùi laõnh ñaïo giaùo hoäi taïi Haø Noäi vaø nhaø thôø Lôùn,
nhaèm giaûi quyeát oån thoaû, keå caû vieäc CSHN saün saøng hoaùn ñoåi caùc khu ñaát khaùc roäng
hôn khu ñaát naøy trong thaønh phoá, theo ñuùng yeâu saùch cuûa Nhaø Thôø Lôùn HN.
-Ñöùng tröoùc caùc ñieàu kieän ñöa ra heát söùc phu lyù vaø phi phaùp cuûa phaùi ñoaøn
chöùc traùch TPHN treân chuû quyeàn khu ñaát hôïp phaùp cuûa Giaùo Hoäi, coù baèng khoaùn
ñieàn thoå, tröôùc baï, thoå traïch hôïp leä , vaø laø ñaát tö nhaân, thuoäc sôû höõu cuûa Nhaø Thô
HN töø naêm 1933. Töùc laø Giaùo Hoäi HN sôû höõu hôïp phaùp baát ñoäng saûn naøy töø tröôùc
khi coù cheá ñoä CSVN raát laâu (1845-1954), Vaø ñöôïc cuõng ñaõ ñöôïc cheá ñoä cuõ töø thôøi
Phaùp Thuoäc coâng nhaän.
-Ngaøy 6-12-2001, CSVN ñaõ cöû moät ñoaøn coâng taùc thay maët nhaø Caàm Quyeàn vaø
Laõnh Ñaïo TPHN, caàm ñaàu goàm:
1-Ñoã Hoaøng AÂn, phoù chuû tòch thöôøng tröïc TPHN, phuï traùch nhaø ñaát-
2-Leâ Quang Vinh, Tröôûng ban Toân Giaùo Nhaø Nöôùc va
3-Moät phoù chuû nhieäm Vaên Phoøng Chính Phuû , Vuõ Toaøn, cuøng nhieàu quan chöùc coù
quyeàn löïc khaùc..
Ñaõ xuoáng gaëp vaø laøm vieäc vôùi Hoàng Y Phaïm Ñình Tuïng cuøng vôùi nhieàu chöùc saéc
thuoäc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Haø Noäò Ñaùng chuù yù laø trong buoåi tieáp xuùc vôùi caùc

quan chöùc CSVN naøy, coù ñaày ñuû suï tham döï cuûa 46 linh muïc töø Haø Noäi vaø caùc giaùo
phaän laân caän Haø Noäi, nhöõng vò naøy ñaõ kyù vaøo kieán nghò ñoøi CSVN traû laïi khu ñaát
Nhaø Thôø Lôùn Haø Noäi, taïi phoá Nhaø Chung vöøa quaï Phía quaûn trò Nhaø Thôø Lôùn
do Hoàng Y Tuïng ñöùng ñaàu kieân quyeát khoâng nhöôïng boä moät böôùc naøo trong yeâu saùch
ñoøi laïi khu ñaát, taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi ñaõ bò chieám ñoaït töø naêm 1954, khi CSVN leân
naém quyeàn taïi Haø Noäò Giaùo Hoäi Coâng Giaùo VN vaø ban quaûn trò Nhaø Thôø Lôùn HN ñaõ
ñoøi CSVN phaûi traû laïi taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi voâ ñieàu kieän.
-Phaùi ñoaøn CSVN ñaõ phaûi ra veà maø khoâng thu ñöôïckeát quaû gì nhu chuùng mong
muoán, vaø höùa seõ chuyeån caùc yeâu caàu cuûa Hoàng Y Tuïng vaø Ban Quaûn Trò Nhaø Thôø
Lôùn HN leân Thuû Töôùng Chính Phuû Phan Vaên Khaûi ñeå giaûi quyeát vuï vieäc, nhöng ñoaøn
coâng taùc cuûa CSVN khoâng höùa heïn ñöa ra moät thôøi bieåu giaûi quyeát cuï theä .
-Ñaây laø moät böôùc tieán maïnh meõ, döùt khoaùt cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo VN, ñeå môû
ñöôøng cho vieäc ñoøi CSVN phaûi traû laïi taát caû caùc taøi saûn ñaát ñai, nhaø cöûa, trang traïi,
thaùnh thaát, chuøa chieàn... ñaõ bò CSVN chieám ñoaït traéng trôïn khi chuùng tieám quyeàn ôû
VN. Ñaây seõ laø taám göông saùng, vaø seõ laø tieàn leä toát cho cuoäc tranh ñaáu ñoøi laïi taøi saûn
cuûa caùc toân giaùo khaùc treân toaøn coõi ñaát nöôùc Vieät Nam.

Baûn Tin ñöa ñi töø Haø Noäi 9-12-2001

QUẢNG THUẬN * HẬN NAM QUAN

HÆn Nam Quan
ViŒt Nam có AÌ Nam Quan
Ngæn cách Hoa ViŒt giang san hai miŠn
CÜä khÄu Hºu NghÎ thiêng liêng
Nghìn næm sØng sºng b¡c biên nܧc nhà,
Tha hÜÖng thæm vi‰ng quê cha
Nam Quan næm cû nay là ÇÃt Hoa!
MÃt biên gi§i, Hoàng TrÜ©ng Sa,
Bao nhiêu xÜÖng máu ông bà d¿ng xây!
Ai gây nên thäm cänh nÀy?
Khách thæm c¿u äi Nam Quan còn nh§
Trên vách Çá mÃy dòng thÖ:
< Thº Çiå c¿u Nam Quan
Biên ñiå ngä cÓ hÜÖng
Kim thu¶c Trung QuÓc th°
KhÃp khÓc kš Çoån trÜ©ng..>
Mà không nhÕ lŒ ti‰c thÜÖng quê nhà!



Quäng ThuÆn
16/11/2001

VÕ KỲ ĐIỀN * CÓ NHỮNG CƠN SÓNG

COÙ NHÖÕNG CÔN SOÙNG VOÕ KYØ ÑIEÀN
 
Sôn ngoài nheø nheï leân maët voõng. Chöøng nhö caûm thaáy an toaøn, anh laáy chön ñaïp caây coät leàu keá beân, ñong ñöa thöû. Hai sôïi daây ôû hai ñaàu voõng ñöôïc coät voâ hai goác döøa, bò söùc naëêng cuûa caû thaân ngöôøi anh ghì maïnh xuoáng vang leân tieáng keõo keït nho nhoû. Tö Traàn Höng Ñaïo ñöùng choáng naïnh keá ñoù, hoûi sang: -Hai sôïi daây ñoù coù chaéc khoâng, ñöa tôùi ñöa lui noù ñöùt thì laõnh ñuû. Sôn cöôøi vaø traû lôøi: -Toâi coù thöû roài, chaéc laém. Baây giôø thì chöa ñöùt... -Chöøng naøo noù ñöùt thì bieát lieàn haû ? Sôn chæ qua leàu beân caïnh: -Hôi ñaâu maø anh lo, coù gì thì coù oâng baùc só keá beân neø !
Noùi xong Sôn ruùt hai chön leân, naèm doïc theo chieàu voõng, ñöa qua ñöa laïi. AÙnh naéng buoåi tröa mieàn haûi ñaûo nhieät ñôùi thieät noùng böùc choùi chang, moà hoâi anh töôm ra ñaày ngöôøi. Cuõng nhôø ôû ñaây coù raát nhieàu taøn döøa xanh treân cao neân che söùc noùng dòu bôùt. Caùi ñaûo naày moïc nhieàu döøa. Caây döøa Maõ Lai cuõng khaùc hôn caây döøa ôû Vieät Nam. Noù oám nhom, cao vuùt. Sôn nhìn ra xa, taän vaøo beân trong ñaûo. Döøa moïc san saùt, daày ñaëc nhöng loän xoän khoâng thaønh haøng loái gì caû. Caû ñaûo moät maøu xanh chaïy daøi muùt maét, taän cuøng baèng nhöõng raëng nuùi môø môø. Nhöõng ngoïn döøa vuùt thaúng treân neàn trôøi xanh trong vaét, lô löûng vaøi cuïm maây traéng nhö boâng goøn. Treân maët ñaát laø moät vuøng coû tranh moïc traøn lan, cao tôùi ngöïc. Trong ñoù nhöõng traùi döøa khoâ rôi ruïng, vöông vaûi khaép nôi. Khi chieác ghe cuûa Sôn vöøa taáp vaøo ñaûo naày, nhìn thaáy röøng döøa nguùt ngaøn, thaèng Daân thuyû thuû ñaõ buoäc mieäng la leân:
-Baø con ôi, ñaûo döøa ñaûo döøa...
Töø ñoù, caû boïn goïi maõi thaønh teân. Caùi ñaûo Döøa naày ñaõ chöùa nhoùm ngöôøi vöôït bieân ñaõ ñöôïc maáy ngaøy nay. Hoï laø nhöõng ngöôøi töù xöù, do moät caûnh ngoä vaø moät öôùc nguyeän chung, neân "cuøng ñi moät xuoàng" vaø ñaõ tôùi ñaây cuøng chung moät nôi. Nhöõng ngö daân Maõ ôû ñaûo beân ñaõ phaùt giaùc ra hoï. Caûnh Saùt ñeán laøm bieân baûn vaø hoï chæ caàn raùn töï tuùc cho ñeán ngaøy Hoäi Löôõi Lieàm Ñoû, töùc laø Hoàng Thaäp Töï Maõ Lai ñeán tieáàp teá löông thöïc vaø ñöa qua ñaûo Bidong, nôi ñoù coù traïi tî naïn chaùnh thöùc vaø phaùi ñoaøn Cao UÛy Lieân Hieäp Quoác phoûng vaán ñeå ñöôïc ñi ñeä tam quoác gia.
Chieác voõng vaãn ñong ñöa. Moät caûm giaùc eâm aùi, thong dong, thö thaû chôït ñeán. Sôn thaáy mình trong giôø phuùt naày hoaøn toaøn töï do, khoâng bò moät maûy may raøng buoäc. Ngoaøi khôi nhöõng ñôït soùng nhoû, boït traéng xoaù,ù xoâ ñaåy nhau chaïy vaøo tôùi mí baõi caùt thì tan bieán. Sôn suy nghó vaån vô. Anh caûm thaáy nhöõng côn soùng tuy coù quay cuoàng nhöng khoâng hoãn loaïn, coù côn lôùn, coù côn nhoû khaùc nhau nhöng khoâng bao giôø chaám döùt. Noù dieãn bieán nhö hình aûnh ñôøi ngöôøi, töø oâng, cha ñeán con, ñeán chaùu, laàn löôït moãi ngöôøi ñöôïc sanh ra, lôùn leân giaø coãi roài cheát, ñeå cho ngöôøi khaùc tieáp noái caùi doøng soáng khoâng bao giôø ngöøng nghæ ñoù.
Caùi aâm thanh cuûa soùng bieån tröa nay nghe raøo raøo, ñeàu ñaën, eâm aùi nhö ru Sôn vaøo moät côn mô dòu daøng. Maáy ngaøy nay phaûi lo chuyeän aên ôû, mong moûi chôø ñôïi coù ngöôøi ñòa phöông bieát ñeán ñeå ñöôïc lieân laïc vôùi ngöôøi trong ñaát lieàn, khieán Sôn khoâng moät phuùt naøo yeân tónh. Nhö côn soùng lôùn, gaàm theùt, quay cuoàng, ñaûo loän, cuoái cuøng roài cuõng laëng yeân. Cuõng vaäy taâm thaàn Sôn daàn daàn oån ñònh. Chieàu nay Sôn chôït hoài töôûng ñeán queâ nhaø, nôi ñoù coù meï cha vaø nhöõng ngöôøi thaân yeâu quen thuoäc. Vaøo moät buoåi, khi baøn baïc ñeán chuyeän ra ñi, meï anh ñaõ coá caàm nöôùc maét, thuùt thít, tieáng ñöôïc tieáng maát, daën doø: -Ba maù chæ coù moät mình maày. Phaûi nhôù luoân luoân caàu nguyeän Trôøi, Phaät phuø hoä cho tai qua, naïn khoûi. Tao vôùi ba maày töø ñoù tôùi giôø aên ôû hieàn laønh, chöa töøng laøm haïi moät coïng caây ngoïn coû... Caùi buøa Caäu Traïng Myõ Tho cho, nhôù giöõ kyõ, ñöøng laøm maát, khoâng neân. ÔÛ laïi thì khoâng ñöôïc roài, ñeå maày ñi tao ñöùt töøng khuùc ruoät... Khi naøo tôùi nôi phaûi nhôù gôûi thô veà lieàn. Tao mong... cöù treã moät ngaøy laø tao khoå moät ngaøy... Ba Sôn ngoài keá beân, huùt heát ñieáu naày sang ñieáu khaùc, taâm söï vôùi con: -Phaûi chi ñöøng coù ngaøy ba möôi, gia ñình mình yeân vui bieát bao nhieâu. Tao vôùi maù maày giaø roài, cheát nay soáng mai, chæ mong sao maày sôùm coù vôï, coù con, hai ñöùa baây ñuøm boïc laáy nhau, lo laéng laøm aên. Caùi nieàm vui cuûa ngöôøi cha laø thaáy ñöôïc con caùi neân ngöôøi. Roài keá ñoù caùi vui cuûa ngöôøi oâng laø thaáy nhöõng ñöùa chaùu khoeû maïnh. Coù cheát cuõng yeân loøng maø nhaém maét vì bieát raèng caùi doøng soáng cuûa mình vaãn coøn ñöôïc tieáp noái... Caùi gì cuõng coù soá maïng heát. Chaéc tao phaûi löïa lôøi maø noùi laïi vôùi anh Taùm, chò Taùm... Sôn ngaïc nhieân, nhìn cha meï nhö doø hoûi. Ba Sôn giaûi thích: -Maáy thaùng tröôùc tao ñi Traõng Baøng laø ñeå lo vuï vôï con cho maày. Tao thaáy con nhoû, con anh Taùm, tao thöông. Noù nhoû nhöng ñaûm ñang, veùn kheùo, bieát lo coâng vieäc töø trong ra ngoaøi, aên noùi meàm moõng, hoïc haønh ñaøng hoaøng. Anh chò Taùm cuõng laø choã quen bieát cuõ cuûa gia ñình mình. Caùi thôøi tao coøn ñi daïy hoïc treân ñoù, hai beân ñoái ñaõi nhau thaân tình nhö ruoät thòt... Maày maø ñöôïc laøm reå ôû ñoù thì tao khoâng coøn lo gì nöõa. Môùi ñònh buïng vaäy thoâi neân tao coøn deø daët, chöa noùi heát yù. Nhöng beân ñoù coù leõ cuõng ñoaùn ñöôïc loøng tao, neân cuõng thöôøng aân caàn hoûi thaêm maày. Cho tôùi khi maày quyeát ñònh ra ñi, tao khoâng coøn lieân laïc nöõa... Baây giôø xe coä khoù khaên. Chuyeän chöa baét ñaàu, laøm sao coù keát thuùc. Toäi nghieäp, con nhoû thieät deã thöông, mai moát nghe maày boû ra ñi, chaéc noù buoàn laém ! Sôn chöng höûûng: -Con coù bieát gì ñaâu. Cöù töôûng ba ñi Traõng Baøng tìm ñaát laäp nghieäp. Maø chaéc gì coâ ñoù thöông con. Hai ñöùa chöa bieát nhau, laøm sao maø ñi tôùi hoân nhôn cho ñöôïc. Maù Sôn chen voâ: -Duyeân soá heát con ôí! Neáu tuïi baây coù soá laøm vôï choàng thì gaëp moät laàn cuõng thöông lieàn. Coøn khoâng phaûi duyeân nôï thì daàu coù thöông nhau" chín xe möôøi vaøng" cuõng hö boät, hö ñöôøng heát trôn heát troïi. Nhö tao vôùi ba maày neø, coù yeâu thöông gì ñaâu, cuõng ôû vôùi nhau tôùi giaø ñöôïc vaäy ! Sôn phì cöôøi: -Maù noùi vaäy chôù, baây giôø thì khaùc, caùc coâ cuõng khoù khaên laém. Con thì hoïc haønh tuy laø ñaõ xong nhöng ngheà nghieäp thì keå nhö boû. Ai maø chòu... Con gaùi laáy choàng thì phaûi tìm nôi xöùng ñaùng ñeå nöông töïa chôù. Caùi thôøi naày moïi giaù trò ñeàu ñaûo loän heát trôn. Caùi baèng caáp cuûa con baây giôø,ø ñem boû thuøng raùc, cuõng khoâng ai theøm löôïm... Chæ coù caùch ra ñi, roài tôùi ñaâu thì tôùi.. Maù aø, chaéc con khoâng coù duyeân nôï vôùi caùi ñaát Traõng Baøng roài... Ñeå cho cha meï vui loøng, Sôn coá göôïng laøm vui höùa heïn: -Ba maù ñöøng lo, ñeå qua beân ñoù, con seõ raùn cöôùi moät ngöôøi vôï Vieät Nam ñaûm ñang hieàn laønh nhö yù ba maù öôùc mong. Con khoâng cöôùi ñaàm ñaâu. Maù Sôn töôi tænh naém tay con: -ÖØa öøa, maày noùi vaäy, tao chòu. Ñaàm cuõng coù ngöôøi vaày, ngöôøi kia. Nhöng neáu maày cöôùi ñaàm, thì tao keå maát maáy ñöùa chaùu noäi... -Sao vaäy maù ? -Tuïi noù seõ noùi tieáng meï ñeõ chôù ñaâu bieát tieáng Vieät Nam mình. Roài laøm sao tuïi noù vieát thô cho tao vôùi ba maày ñoïc. Noù ñaâu coù lieân heä gì tôùi caùi ñaát Bình Döông queâ muøa... Tao vôùi ba maày soáng luûi thuûi, khoâng con, khoâng chaùu thaêm hoûi, trong caùi nhaø roäng meânh moâng, vaéng veû. Sôn caûm ñoäng muoán khoùc. -Maù noùi vaäy chôù, con thaáy coù maáy ngöôøi cöôùi vôï ngoaïi quoác, maø con caùi hoï cuõng bieát noùi tieáng Vieät raønh laém. Ba Sôn chöøng nhö khoâng chòu ñöôïc nhöõng lôøi bieän hoä, chaän ngang lôøi cuûa Sôn: - Con coù bieát taïi sao ngöôøi ta goïi nhöõng ngöôøi vôï trong gia ñình laø noäi töôùng khoâng ? Bôõi vì vai troø cuûa ngöôøi vôï quan troïng laém. Noù lo mieáng aên, mieáng uoáng trong gia ñình. Noù ñeû cho con nhöõng ñöùa con ñeå noái doõi doøng hoï. Noù chaêm soùc con caùi neân ngöôøi. Noù naáu nöôùng, cuùng kieáng toå tieân. Noù cai quaûn heát cuûa caûi, taøi saûn cuûa choàng. Neáu may gaëp ngöôøi ñöùc haïnh, ñaûm ñang, thì con ñöôïc moïi ngöôøi kính neã, khen ngôïi, gia ñình aám aùp yeân vui, beáp hoàng ñoû löûa. Coøn neáu khoâng may gaëp ngöôøi aên chôi, ñaøng ñieám, thì ai lo cho con mieáng aên, thöùc uoáng, con caùi ai chaêm soùc daïy doã, cuûa caûi con laøm ra ai giöõ gìn, toå tieân oâng baø ai höông khoùi, danh giaù con khoâng ai kính neã nöõa... Ñoù laø ba noùi theo caùch soáng vaø caùch caûm nghó cuûa ngöôøi Vieät Nam mình. Nhöng ba nghó daàu ôû phöông trôøi naøo cuõng vaäy, heã noùi tôùi haïnh phuùc, laø phaûi nghó tôùi vôï, tôùi con...
Sôn nhôù kyõ neùt maët cuûa cha luùc ñoù, göông maët nghieâm nghò maø traàm buoàn. Caû moät ñôøi hy sinh cho con, moät tình thöông bao la khoâng bôø beán. Anh caûm thaáy thöông cha meï heát söùc, ñoàng thôøi nghó ra moät ñieàu. moät ñieàu heát söùc giaûn dò maø anh haàu nhö queân baüng. Ñoù laø con ngöôøi, muoán ñöôïc haïnh phuùc thì phaûi coù tình yeâu. Coù ñieàu tình yeâu noù roäng laém. Coù tình yeâu ñoái vôùi nhaân loaïi khoå ñau, coù tình yeâu ñoái vôùi queâ höông ñaát nöôùc, coù tình yeâu gia ñình eâm aám, coù tình yeâu baïn beø ñaàm thaám vaø coøn raát nhieàu thöù tình khaùc nöõa...
Chieác voõng vaãn ñöa nheø nheï. Sôn thieáp daàn. Giaác nguû ñeán hoài naøo anh khoâng hay khoâng bieát... Maët trôøi ñaõ xuoáng thaáp, chieáu nghieâng nghieâng treân maët bieån xanh. AÙnh saùng cuoái ngaøy phaûn chieáu laáp laùnh treân soùng nhaáp nhoâ nhö nhöõng chieác göông baïc choùi chang. ÔÛ ñaûo Döøa hoang vaéng, chieàu nay, coù moät ngöôøi nhôù nhaø, naèm nguû queân treân chieác voõng ñong ñöa.... °°° Moät buoåi saùng, Sôn ngoài nhuùm löûa ñeå naáu nöôùc. Beáp laø ba hoøn ñaù to chuïm ñaàu vaøo nhau. Anh caàm moät boù laù döøa khoâ chaïy qua anh Tö moài löûa. Laùø döøa khoâ baét löûa chaùy phöøng phöøng. Taøu döøa rôi ñaày treân ñaát, cöù ñöa tay ra laáy laø coù ñeå chuïm, khoûi caàn ñi quô cuûi trong xa chi cho maát coâng. Löûa chaùy saùng röïc. Sôn yeân chí nhìn ra taän ngoaøi khôi. Bieån buoåi saùng, soùng khaù lôùn, nöôùc daâng leân cao, laøm cho baõi caùt heïp laïi. Chieác ghe cuûa Sôn bò soùng ñaùnh ngaõ nghieâng, ghe ñaäp vaøo gheành ñaù nghe aàm aàm. Chæ môùi coù hai tuaàn nay, troâng noù tang thöông quaù. Keå nhö laø vónh vieãn noù boû xaùc laïi nôi ñaây, sau khi ñaõ laøm troøn phaän söï ñöa boïn Sôn tôùi vuøng ñaát naày.
Boãng Sôn chôït thaáy töø thaät xa, hình nhö coù moät chieác ghe laï, tieán vaøo ñaûo. Chieác ghe caøng luùc caøng hieän roõ hôn. Khaùc haün vôùi caùc ghe thuyeàn Maõ Lai thöôøng sôn maøu saéc xanh ñoû saëc sôõ, chieác ghe naày thuaàn moät maøu ñen xaùm. Sôn coá nhìn kyõ hôn. Moät laù côø traéng nhoû ñöôïc keùo cao treân coät. Anh vöøa ñöùng leân thì tieáng thaèng Daân thuyû thuû ñaõ vang doäi: -Ghe vöôït bieân baø con ôi, ghe vöôït bieân! Taát caû moïi ngöôøi ñeàu tuùa ra khoûi leàu, ñöùng ñaày treân baõi caùt. Maáy ñöùa con nít ôû traàn truøi truïi, vöøa nhaûy choi choi, vöøa la: -Voâ ñaây, voâ.. Chieác ghe môû heát maùy, ñaâm thaúng voâ baõi. Sôn thaáy coù ñaøn baø, con nít, loá nhoá trong khoang. Moät caûnh raát caûm ñoäng dieãn ra tröôùc maét anh. Nhöõng ngöôûi treân ñaûo uøa xuoáng bieån, nöôùc cao ngang löng, bu quanh ghe ñeå chuyeån ngöôøi vaø haønh lyù xuoáng. Chæ trong moät thôøi gian ngaén, nhöõng ngöôøi treân ghe môùi tôùi, ñeàu ñöôïc leân bôø. Ngöôøi naøo ngöôøi naáy meät moõi, taû tôi vì soùng gioù vaø ñoùi khaùt. Göông maët hoï saïm ñen, nhöng aùnh maét thì ngôøi saùng nieàm vui. Quang caûnh oàn aøo, roän ròp. Nhöõng caâu thaêm hoûi hình nhö khoâng bao giôø chaám döùt. Anh Tö Traàn Höng Ñaïo moät tay xaùch thuøng ñoà, moät tay dìu em beù veà ngoài ôû leàu anh, mieäng keâu oàm oàm: -Sôn ôi, ñi laáy thuøng nöôùc ñeå cho baø con môùi tôùi uoáng. Sôn chaïy voäi veà leàu, xaùch nguyeân moät thuøng nöôùc möa. Ngöôøi ta giaønh nhau uoáng. Hình nhö khoâng ai heát khaùt. Hoï uoáng hoaøi. Khi ñeán leàu anh Tö, Sôn thaáy moät thieáu nöõ, ñang ñöùng caïnh caây coät, caäu beù ñang moõi meät naèm nghó moät beân. Sôn ñöa nöôùc cho naøng. Coâ ta nhìn Sôn nhöng khoâng noùi, aùnh maét saùng leân nieàm hy voïng. Sôn caûm thaáy vui laây, beøn hoûi moät hôi: -Ghe khôûi haønh taïi ñaâu ñoù coâ ? Ñi maáy ngaøy thì tôùi ñaây ? Toâi thaáy chieác ghe nhoû quaù, ñi ñöôøng coù soùng gioù nhieàu khoâng ? Chò Tö Traàn Höng Ñaïo xen voâ: -Chuù Sôn hoûi vöøa vöøa chôù, nhieàu quaù ai maø traû lôøi cho heát. Luùc ñoù, caäu beù cuõng uoáng nöôùc vöøa xong, hoûi chò: -Chò Lieân ôí! caùi ñaûo naày khoâng coù chön, em nghe soùng ñaùnh, noù laéc lö nhö ñöa voõng. Sôn phaùt cöôøi, traû lôøi ngay: -Khoâng phaûi vaäy ñaâu em, ñoù laø taïi mình say soùng laûo ñaûo neân töôûng nhö vaäy, vaøi ba ngaøy nöõa thì heát. Thaèng beù nhìn Sôn thaùn phuïc. Coâ chò ruït reø: -Daï, tuïi em ñi chui, xuoáng beán taïi cö xaù Thanh Ña, roài doïc theo soâng ra cöûa bieån Caàn Giôø. Sôn ngaïc nhieân, hoûi laïi: -Xuoáng ghe taïi cö xaù Thanh Ña gaàn caàu Bình Trieäu haû ? Sao gan quaù vaäy ? -Daï, em ñaâu coù bieát, ngöôøi toå chöùc höôùng daãn, tuïi em laøm y theo. Ghe nhoû laém neân ñi coù hai möôi ngöôøi, xuoáng ghe luùc möôøi giôø toái, trôøi möa laát phaát neân khoâng bò loä. Luùc tôùi Caàn Giôø phaûi ñaäu laïi, nuùp trong moät caùi laïch nhoû, ñôïi ñeán toái nöôùc lôùn môùi ñi ñöôïc, em sôï muoán cheát. Noùi tôùi ñaây coâ ta laáy tay chaän ngöïc, maét nhaém laïi nhö ñeå dieãn cho heát neùt sôï haõi trong giaây phuùt ñoù. Coâ ta nhan saéc bình thöôøng. Maét khoâng lôùn, göông maët hôi troøn, da laïi ngaâm ngaâm ñen, aùo quaàn lam luõ, toùc tai roái tung. Nhöng ngoaøi caùi hình dung giaûn dò ñoù, coâ ta coù moät gioïng noùi eâm aùi, dòu daøng, cöû chæ,xinh xaén, deã thöông. Roài coâ ta tieáp tuïc: -Chieác ghe nhoû quaù bò soùng ñaùnh maáy laàn, töôûng ñaõ bò chìm. Luùc ñi ngang qua Coân Ñaûo bò baõo, cuõng may nhôø chuù taøi coâng kheùo leùo. Chôù khoâng thì... tuïi em ñaâu coù ñöôïc tôùi ñaây. Chò Tö Traàn Höng Ñaïo toø moø, thaéc maéc: -Töø Caàn Giôø ñi moät maïch tôùi ñaây hay laø coù gheù ñaâu khoâng ? Coù bò soùng gioù, baõo toá hay gì gì .... nöõa khoâng ? Anh Tö tröøng maét nhìn chò, toû veû khoù chòu. Thieáu nöõ chöøng nhö khoâng hieåu yù töù caâu hoûi: -Daï, coù bò soùng gioù nhoài döõ laém. Em oùi lieân mieân maáy ngaøy khoâng aên uoáng gì ñöôïc. Caû ghe troâng mong gaëp taøu lôùn. Ñi rieát maáy ngaøy khoâng gaëp moät chieác naøo, roài taép voâ ñaây... Sôn nhìn chò Tö, phì cöôøi. Anh chaïy voäi veà leàu, laáy hai goùi mì naám cuûa Hoäi Löôõi Lieàm Ñoû Maõ Lai vöøa tieáp teá, baét noài leân beáp, nhoùm laïi löûa vöøa môùi taøn. Cuõng may trong môù tro, coøn soùt laïi vaøi cuïc than hoàng, anh laáy laù döøa khoâ laøm moài, khom löng, phuøng maù thoåi phuø phuø. Khoùi bay vaøo maét cay seø. Ngoïn löûa hoâm nay coù gì khaùc laï hôn aùnh löûa hoâm tröôùc. Anh nhìn ra baõi caùt. Beân caïnh chieác ghe lôùn xaùc xô cuûa Sôn, saùng nay, coøn coù theâm moät chieác nöõa tuy nhoû nhöng coøn chaéc chaén, ñaäu keá beân. Caû hai cuøng bò soùng ñaùnh leân ñaùnh xuoáng raäp reành... °°° Maët trôøi buoåi chieàu ñoû saåm, lôùn nhö caùi maâm ñoàng, vöøa laën xuoáng khoûi maët bieån xanh ñen khoâng ñöôïc bao laâu, thì caû daûo Döøa nhö toái saàm laïi. Trôøi trôû neân nhaù nhem, aùnh saùng khoâng coøn ñuû ñeå thaáy roõ maët nhau. Trong caùc leàu, ñaây ñoù ñaõ coù aùnh ñeøn leo leùt. Maët bieån trôû neân ñen ngoøm, vó ñaïi, meânh moâng. Ñeâm nay trôøi khoâng traêng. Ngoài treân gheành ñaù ñeå höùng gioù maùt ngoaøi khôi thoåi vaøo, Sôn troâng leân thaáy muoân ngaøn ngoïn döøa cao vuùt, lôø môø in hình treân neàn trôøi ñen thaãm, ñaày sao laáp laùnh. Toái nay bieån ñoäng. Nhöõng côn soùng to voã maïnh vaøo gheành ñaù nghe aàm aàm theo moät nhòp ñeàu ñaën. Coù tieáng ngöôøi noùi chuyeän lao xao, tieáng treû nít ñuøa giôõn töø khu döïng leàu vaúng laïi. Trong boùng toái lôø môø, Sôn thaáy Lieân ñang ñi treân baõi caùt, daùng thong dong. Anh tìm caùch gôïi chuyeän: -Coâ Lieân ñaõ söûa soaïn ñoà ñaïc xong chöa ? Lieân döøng chaân laïi, nhaän ra Sôn, voäi traû lôøi: -Daï, tuïi em ñaõ xong heát. Haønh lyù cuõng goïn, khoâng coù gì nhieàu. Anh Sôn coù bieát ñaûo Bidong nhö theá naøo khoâng ? Sôn chöa kòp traû lôøi thì coâ ta ñaõ noùi tieáp: -Em thì chöa tôùi ñoù laàn naøo, neân khoâng bieát noù ra sao ! Sôn baät cöôøi vì caâu hoûi ngaây thô. -Toâi cuõng vaäy. Ñeå mai qua ñoù, toâi bieát ñöôïc caùi gì, thì noùi laïi cho coâ Lieân nghe, chòu khoâng? Chôït thaáp mình voâ lyù, Lieân cuõng cöôøi theo, daùng e aáp, ngöôïng ngaäp. Naøng choïn moät taûng ñaù gaàn ñoù, ngoài leân, maét nhìn ra khoaûng khoâng gian voâ taän. Sôn thaáy toái nay, Lieân thaät hieàn dòu, deã thöông. Chæ coù hôn moät tuaàn, naøng thay ñoåi khaù roõ. Quaàn aùo goïn gaøng, toùc tai veùn kheùo, cöû chæ ñoan trang. Tuy khoâng ñeïp nhöng Lieân raát duyeân daùng. Trong loøng Sôn moät caûm giaùc eâm aám daâng leân nheø nheï. Anh töï hoûi, Lieân coù phaûi laø ngöôøi öôùc mô cuûa anh khoâng?
Baây giôø thì Sôn ngoài ñaây vaø Lieân ngoài ñoù. Caû hai ñeàu yeân laëng thieät laâu. Caùi khoaûng caùch giöõa hai ngöôøi thaät gaàn maø cuõng coøn thaät xa. Sôn ñoaùn khoâng ra hieän giôø naøng ñang nghó gì trong ñaàu. Naøng coù chuùt xíu caûm tình gì vôùi mình hay khoâng ? Sôn cuõng muø tòt. Ñaàu oùc boãng nhieân ñaëc cöùng, khoâng coøn caùi minh maãn bình thöôøng.
Sôn tìm caùch gôïi chuyeän: -Coâ Lieân thöû töôûng töôïng coi, neáu nhö caû ñaùm tî naïn mình loït vaøo ñaûo naày maø nhaø chöùc traùch khoâng hay bieát, thì seõ ra sao? Lieân laéc ñaàu: -Em cuõng khoâng bieát nöõa. -Toâi thì nghó raèng caû boïn mình seõ ñaéc ñaïo heát. Lieân ngaïc nhieân thaéc maéc: -Anh Sôn noùi ñaéc ñaïo ? maø ñaïo gì ? Sôn cöôøi nho nhoû: -Thì ñaïo Döøa chôù coøn ñaïo gì nöõa ! Coâ Lieân thöû nghó coi, tröôùc khi ñöôïc tieáp teá löông thöïc, moãi ngaøy toâi aên möôøi traùi. Moät thaùng laø ba traêm, moät naêm tính ra laø ba ngaøn saùu traêm naêm chuïc traùi. Lieân keâu leân: -Trôøi ôi ! Boä anh Sôn tính ôû lyø ñaây laøm chuùa ñaûo luoân haû ? Coù ngaøy em aên thöû moät traùi, caùi ruoät chòu khoâng thaáu, muoán cheát luoân, noùi chi maø ôû caû naêm. Sôn xuoáng gioïng, chaäm raõi: -Cuõng may, ghe mình troâi tôùi ñaây, coøn coù döøa maø caàm cöï qua ngaøy. Neáu gaëp ñaûo toaøn ñaù soûi, thì khoâng bieát maáy ngaøy ñaàu tieân, tuïi anh laáy gì maø aên... Soûi ñaù cöùng ngaét, laøm sao thaønh côm gaïo ñöôïc. Nhôù maø thöông nhöõng ngöôøi coøn ôû laïi queâ nhaø heát söùc. Nhöõng vuøng kinh teá môùi khoâ caèn, nhöõng traïi hoïc taäp caûi taïo hoang vu... Mình ra ñi thì keå nhö ñöôïc yeân thaân, nhöng nghó tôùi nhöõng ngöôøi coøn ôû laïi queâ nhaø maø xoùt xa. Cha meï toâi ñaõ giaø, khoâng ai chaêm soùc. Taïi vì hoaøn caûnh phaûi ra ñi, thieät khoâng ñaønh loøng. Lieân tieáp lôøi: -Em cuõng nhu anh vaäy. Hoài naøo tôùi giôø,ø em vaãn khoâng bao giôø muoán rôøi xa khoûi queâ höông. Em chæ muoán soáng cuoäc ñôøi bình dò, beân caïnh nhöõng ngöôøi thaân yeâu.. Öôùc mong khi hoïc xong thì ñöôïc trôû veà laøm vieäc ôû queâ nhaø.. Sôn nhìn Lieân, loøng raøo raït: -Coâ Lieân thaáy khoâng, oâng trôøi caéc côù laém. Caùi öôùc mong cuûa coâ Lieân, cuûa toâi vaø cuõng nhö cuûa ña soá daân mình, ñaâu coù gì cao xa, quaù ñaùng. Vaäy aø cuõng khoâng ñöôïc... Queâ cuûa coâ Lieân ôû veà mieät naøo ? -Daï, anh Sôn coù bao giôø ñi Taây Ninh chöa ? Queâ em ôû Traõng Baøng. Tröôùc nhaø laø quoác loä ñi leân tænh. Phía sau laø mieáng raãy ngöôøi ta troàng rau ñaäu, cuû saén. Em thích nhìn nhöõng luoáng caûi non xanh möôùt, noõn naø vaøo moãi khi trôøi chieàu vöøa döùt naéng. Caùi muøi cuûa rau non, cuûa coû daïi, cuûa ñaát ñen, cuûa khoâng khí trong laønh, em ñaõ hít thôû bao nhieâu naêm nay, laøm sao queân ñöôïc. Vaäy maø ñaønh phaûi boû heát, ñeå ñi. Sôn boãng giöït mình. Caùi ñòa danh quen thuoäc naày, ñaõ moät laàn nghe qua. Roài anh töï nghó, caû caùi quaän Traõng Baøng ñaâu phaûi chæ coù moät ngöôøi anh bieát. Raát töï nhieân, Sôn coá tìm hieåu theâm: -Ñôït ñaùnh tö saûn vöøa roài, nhaø coâ Lieân coù bò aûnh höôûng gì khoâng ? -Daï, nhaø em ñaâu coù buoân baùn. Ba em daïy ôû trung hoïc Traõng Baøng. Anh leân ñoù, hoûi nhaø em, ai cuõng bieát heát. Ba em thöù taùm...
Sôn nghe choaùng vaùng. Anh nhìn söõng Lieân, laëng im nghe tieáng tim ñaäp vang vang trong loàng ngöïc. Baøn tay Sôn töï nhieân run raåy. Trôøi ôi ! Coù phaûi "con nhoû thieät deã thöông" maø ba maù Sôn cöù nhaéc nhôû, thaàm mong ? Sôn cuõng khoâng bieát nöõa. Anh cuõng khoâng daùm hoûi theâm. Cöù coi nhö laø ñuùng ñi. Ñöøng neân hoûi theâm chi tieát nöõa laøm gì, neáu khoâng phaûi, thì buoàn bieát bao nhieâu! Lieân vaãn voâ tình, khoâng hay bieát: -Toái nay, soùng to hôn moïi hoâm haû anh Sôn ? Laâu quaù, nay em môùi coù dòp ngaém laïi bieån veà ñeâm. Sôn coøn ñaàu oùc naøo nuõa maø nghe Lieân noùi. -ÔØ, ôø, bieån ban ñeâm ñeïp laém. Nhöùt laø tieáng soùng chaäp chuøng. Lieân coù nghe thaáy tieáng soùng voã vaøo gheành ñaù khoâng ?
YÙ chöa döùt, Sôn ñaõ ngöøng. Anh caûm thaáy nhö coù haøng ngaøn ñôït soùng vaây quanh, tôùi taáp voã vaøo tim anh doàn daäp. Anh ngaây ngaát. Trong muoân ngaøn côn soùng nhoû, coù moät côn soùng thaät to phuû chuïp xuoáng caû hoàn anh, khieán anh muoán ngoäp thôû trong caùi haïnh phuùc baát ngôø chôït ñeán.
Voõ Kyø Ñieàn (vieát ñeå nhôù laïi nhöõng ngaøy ôû Pulau Kapas, Trengganu, Malaysia)

PHẠM MINH PHƯƠNG * ĐỘC CHIÊU

The CPV's wicked scheme to nullify the traditional churches in VN Ñoäc chieâu - Ñoäc keá: Chieâu "Möôïn Ñao Gieát Ngöôøi" cuûa Ñaûng Coäïng Saûn VN
Phaïm Minh Phöông A leaked information source from the Communist Party of VN revealed that the CPV had a meeting while Le Kha Phieu was still Secretary General of the Party to decide how to deal with the Unified Buddhist Church of VN and the Catholic group led by Rev. Thaddeus Nguyen Van Ly. They came to a conclusion that the CPV is determined to nullify the UBCV as well as Rev. Ly's group. Their wicked scheme is to use local authorities to render heavy punishments against them while the central leaders in Hanoi just avoid to mention it.
Nguoàn tin töø moät cöïu ñaûng vieân ñaûng Coïng saûn Vieät Nam cho bieát raèng: Keå töø luùc Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä ra "Lôøi Keâu Goïi Taùm Ñieåm Töï Do Daân Chuû Cho Vieät Nam" vaø keâu
goïi ñaûng Coïng saûn Vieät Nam haõy traû töï do cho Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, neáu khoâng thì Ngaøi seõ ñích thaân daãn phaùi ñoaøn tröïc thuoäc Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam
Thoáng nhaát ra Quaûng Ngaõi röôùc ñoùn ÑLHT Huyeàn Quang vaøo Saigon chöõa beänh; coïng vôùi nhöõng laù thö do caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo töø trong nöôùc ñaõ doàn daäp gôûi thaúng ñeán
ñaûng Coïng saûn Vieät Nam ñoøi quyeàn töï do cho toân giaùo mình, toá caùo söï vi phaïm traàm troïng nhaân quyeàn, nhö cuûa Linh muïc Nguyeãn Vaên Lyù vôùi chuû tröông "Töï Do Toân Giaùo hay laø
Cheát", thì nhöõng tay trong Ñaûng boä vaø Nhaø nöôùc CHXHCNVN nhö Leâ Khaû Phieâu, Phan Vaên Khaûi, Noâng Ñöùc Maïnh, Traàn Ñöùc Löông v.v. voâ cuøng hoaûng hoát. Chuùng ñaõ hoïp nhau vaø ñöa ra moät quyeát ñònh nhaát trí nhö sau: "Phaûi dieät nhoùm Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam Thoáng nhaát vaø nhoùm Coâng giaùo caûn trôû cho baèng ñöôïc, nhöng chuùng ta trong Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc khoâng neân ra maët, maø haõy chæ thò cho caùc ban caáp trong Xaõ, Huyeän, Tænh, Thaønh phoá trieät ñeå thi haønh. Chuùng ta khoâng neân ñeå cho daân chuùng keát aùn raèng chuùng ta laø toäi ñoà daân toäc vì ñaõ tröïc tieáp dieät daân ñòa phöông cuûa mình. Chuùng ta giaû vôø laøm lô. Moïi vieäc ñeàu ñeå cho boïn hoï vaø caáp döôùi thoân tính laãn nhau. Traùch nhieäm laãn haäu quûa (nhö Thieân An Moân chaúng haïn), chuùng ta ñeå cho caáp döôùi gaùnh laáy. Ñaáy laø phöông phaùp höõu hieäu nhaát ngay baây giôø.
Coù gì traàm troïng xaûy ra sau naøy, ñoái vôùi hôïp chuûng quoác, chuùng ta seõ quy heát traùch nhieäm cho ban laõnh ñaïo caáp döôùi… Lieân hieäp Quoác vaø theá giôùi khoâng theå leân aùn Ñaûng ta ñöôïc,
vì chuùng ta seõ gaùn heát nhöõng haäu quaû dieät toân giaùo cho caáp döôùi vì toân giaùo ñaõ vi phaïm luaät an ninh taïi ñòa phöông cuûa hoï..."
Lôøi baøn: Qua lôøi tieát loä naøy, chuùng ta roõ raøng thaáy ñöôïc boä maët nham hieåm, thaâm ñoäc vaø gian aùc cuûa nhoùm ngöôøi caàm ñaàu ñaûng Coïng saûn Vieät Nam. Chuùng ñaõ daøn traän, baøy möu
tính keá ñeå vöøa thuû lôïi, vöøa tìm phöông phaùp traùnh tieáng "ñaøn aùp daân mình, hoaëc mang laáy toäi dieät chuûng". Theá maø nhöõng quaân caùn laõnh ñaïo töø caáp tænh, huyeän, phoá, xaõ, thoân cho ñeán
nhöõng anh coâng an nhoû nhaén cöù nhaém maét maø thi haønh meänh leänh cuûa boïn coân ñoà aùc ñaûng nhö Noâng Ñöùc Maïnh, Leâ Khaû Phieâu, Traàn Ñöùc Löông, Phan Vaên Khaûi, Nguyeãn Vaên An… ñeå mang toäi dieät ñoàng baøo, haø hieáp daân chuùng.
Hôõi nhöõng vò laõnh ñaïo caáp döôùi chuù yù! Haõy neân tænh thöùc sôùm veà möu keá ñoäc aùc cuûa nhöõng teân ñaàu soû trong ñaûng Coïng saûn Vieät Nam, ñöøng meâ môø maø nhaém maét ñaøn aùp, xoâ
xaùt vôùi daân cuûa mình ñeå boïn choùp bu treân höôûng lôïi roài muoân ñôøi phaûi chòu tieáng aùc.
Lôøi hoïp baøn cuûa nhöõng teân ñaàu soõ trong aùc ñaûng CSVN treân laø minh chöùng. Maëc duø quùy vò hieän ñang phuïc vuï cho ñaûng CSVN, nhöng nhöõng ngöôøi trong Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät
Nam Thoáng nhaát nhö HT Huyeàn Quang, Quaûng Ñoä, Thöôïng toïa Thaùi Hoøa cuøng nhieàu vò Toân tuùc, Taêng só, vaø nhöõng ngöôøi trong Giaùo hoäi Thieân Chuùa giaùo nhö Linh muïc Nguyeãn Vaên Lyù, LM Lôïi v.v. cuøng giaùo daân hieän ñang ñaáu tranh cho Töïdo Toân giaùo, hoï ñeàu laø baø con thaân thuoäc cuûa mình töø nhieàu ñôøi nhieàu kieáp. Khoâng ai xa laï caû, hoï ñeàu laø daân ñòa phöông cuûa mình, cuøng aên nhöõng haït côm ñöôïc troàng töø moät vuøng ñaát, cuøng uoáng nöôùc chaûy ra töø moät nguoàn, cuøng soáng chung taäp quaùn, cuøng sinh hoaït chung moät taäp tuïc cuûa moät ñòa phöông, cuøng chòu chung nhöõng caûnh thieân tai ñòa bieán -nghóa laø: hoï cuøng chia vui, xeû ngoït vaø cuøng chòu chung nhöõng bieán coá thaêng traàm trong nhöõng sinh hoaït haèng ngaøy vôùi quùy vò ñoù. Sao quùy vò laïi nhaãn taâm saùt haïi ngöôøi cuûa ñòa phöông mình. Roõ raøng ñaây laø moät caùi thoøng loïng baèng xích saét maø boïn coân ñoà ñaûng CSVN caáp treân ñang eùp quùy vò troøng vaøo coå cha oâng, baø con cuûa mình ñeå saùt haïi hoï, roài quùy vò phaûi chòu tieáng laø gieát haïi thaân nhaân cuûa mình. AÂm möu cuûa ñaûng CSVN nay ñaõ loä roõ, taïi sao quùy vò phaûi "hy sinh" ñeå phuïc vuï
cho Noâng Ñöùc Maïnh, Leâ Khaû Phieâu, Traàn Ñöùc Löông, Phan Vaên Khaûi, Nguyeãn Vaên An, Nguyeãn Sinh Huøng, Traàn Ñình Hoan, v.v. ñeå chòu tieáng mang lôøi? Chòu haäu quûa laø saùt haïi
ñoàng baøo cuûa mình ñeå muoân ñôøi coù toäi vôùi lòch söû?
Hôõi quùy vò, töø ban laõnh ñaïo caáp tænh trôû xuoáng ñeán nhöõng anh coâng an ôû ñòa phöông! Caùc anh laø nhöõng ngöôøi bò lôïi duïng, bò ñöa ñaåy vaøo con ñöôøng toäi loãi. Nay caùc anh ñaõ bieát
ñöôïc aâm möu gian xaûo cuûa caáp treân cuûa caùc anh roài. Ñöøng coù luùn theâm vaøo con ñöôøng ñaãm maùu nöõa. Haõy ruùt chaân ra ñi. Toâi nghó khoâng coøn caùch naøo khaùc hôn laø caùc anh haõy:
khoâng nhöõng nöông tay, nôùi loûng nhöõng vò ñang daán thaân cho Töï do Toân giaùo, maø caùc anh coøn phaûi neân quay löng laïi vôùi boïn ñaàu traâu maët ngöïa, saùt caùnh vôùi ñaïi khoái toaøn daân ñeå
tieâu dieät boïn chuùng. Laøn soùng phaãn noä cuûa toaøn daân ñaõ leân cao ñoä, bieán thaønh moät cao traøo roài. Chæ caàn caùc anh hoã trôï, saùt caùnh, coïng taùc vôùi daân, thì Coïng saûn seõ bò laät ñoå ngay laäp
töùc. Boïn ñaàu soû laõnh ñaïo Ñaûng ñaõ söû duïng caùc anh nhö laø nhöõng duïng cuï dao buùa ñeå saùt haïi thaân nhaân cuûa mình. Chuùng ta ñöøng neân meâ môø nöõa. Haõy uûng hoä nhaân daân vuøng
daäy. Moïi ngöôøi daân ñang chôø ñôïi nhöõng trôï löïc cuûa caùc anh ñoù!
Khi nghe ñöôïc lôøi bí maät treân cuûa ñaûng vieân noøng coát, tay chaân toâi thaät ruïng rôøi. Tim gan toâi nhö ngöøng thôû. OÂi! Taïisao boïn choùp bu caàm ñaàu Ñaûng boä quùa gian aùc nhö vaäy?
Chuùng daùm duøng ngöôøi cuûa chuùng nhö laø nhöõng coâng cuï gieát ngöôøi. Duøng xong thì pheá boû khoâng thöông tieác. Quaû thaät khoâng sai tí naøo. Nhöõng ñaûng vieân kyø cöïu nhö Traàn Ñoä, Ñoã
Trung Hieáu, Nguyeãn Hoä, Nguyeãn Thanh Giang, Nguyeãn Ñan Queá, Phaïm Queá Döông, Hoaøng Minh Chính, Vuõ Cao Quaän, La Vaên Lieám, Buøi Minh Quoác, Nguyeãn Vaên Traán, Leâ Hoàng Haø, Baûo Cöï v.v. maø chuùng cuõng coøn loaïi ra thay, huoáng hoà caùc anh coâng an beù nhoû töø caáp Tænh trôû xuoáng?
Chính caùc anh laø nhöõng naïn nhaân. Nhöõng naïn nhaân bò lôïi duïng moät caùch tinh vi, sieâu quaàn, ñeå sau naøy phaûi chòu nghieäp quûa baùo do saùt haïi baø con cuøng laøng, cuøng thoân, cuøng
xoùm, cuøng ñòa phöông cuûa mình, nhö boïn ñaàu traâu ôû treân ñaõ keá hoaïch.
Caùc anh haõy quay noøng suùng laïi ñeå chæa vaøo Phan Vaên Khaûi, Traàn Ñöùc Löông, Noâng Ñöùc Maïnh, Nguyeãn Vaên An, Leâ Khaû Phieâu… ñeå traû thuø cho ñoøn "Bò Lôïi Duïng"
Ñôøi ngöôøi ngaén nguûi quùa ñi
Tröôùc sau cuõng cheát saù gì ngöôøi ôi
Soáng sao cho THAÄT kieáp ngöôøi
Ghi danh söû saùch ñôøi ñôøi khoâng phai./.

ỦY BAN NHÂN QUYỀN

VIETNAM COMMITTEE ON HUMAN RIGHTS COMITÉ VIETNAM POUR LA DÉFENSE DES DROITS DE L'HOMME
UÛy ban Baûo veä Quyeàn laøm NgöôøiViŒetNam

Affiliated to the International Federation of Human Rights (F.I.D.H.)
NGO accreditated to the United Nations, Unesco and the Council of Europe
Affiliée de la Fédération Internationale des Ligues des Droits de l'Homme
(F.I.D.H.)
ONG accréditée auprès des Nations Unies, de l'Unesco et du Conseil del'Europe
THOÂNG CAÙO BAÙO CHÍ LAØM TAÏI PARIS
NGAØY 12.11.2001
Daân bieåu Quoác hoäi AÂu chaâu, Olivier
Dupuis, tuyeân boá sau khi ñöôïc nhaø caàm
quyeàn coäng saûn Laøo phoùng thích :
"Caàn ñaáu tranh maïnh meõ hôn nöõa
choáng caùc cheá ñoä ñoäc taøi toaøn trò taïi
Laøo vaø Vieät Nam"
Ngaøy 26 thaùng 10 vöøa qua, Daân bieåu Quoác hoäi AÂu
chaâu, Olivier Dupuis, ñaõ cuøng vôùi 4 baïn nam nöõ ngöôøi YÙ vaø Nga, thuoäc Ñaûng Caáp tieán lieân quoác gia, ñeán thuû ñoâ Vaïn Töôïng ôû Laøo bieåu döông cho daân chuû vaø töï do. Muïc ñích cuûa hoï coøn nhaém gaây ñoäng theá giôùi veà truôøng hôïp 5 sinh vieân bò baét trong cuoäc bieåu tình cho Daân chuû Laøo taïi Vaïn Töôïng naêm 1999. Hai naêm qua, chaúng ai bieát soá phaän hay nôi giam giöõ cuûa 5 sinh vieân naøy. Daân bieåu Olivier Dupuis vaø 4 ngöôøi baïn cuûa oâng ñaõ bò baét ngay sau nöûa giôø bieåu tình vaø bò giam giöõ 15 ngaøy.
Khaùc vôùi laàn Daân bieåu Olivier Dupuis ñeán "toïa khaùng" hoâm 6 thaùng 6 naêm nay ôû Thanh Minh Thieàn vieän, Saigon, nhaèm haäu thuaãn chuyeán ñi ra Quaûng Ngaõi cuûa Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä röôùc Ñaïi laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang veà Saigon chöõa beänh. Laàn aáy, oâng bò coâng an coäng saûn baét vaø truïc xuaát khoûi Vieät Nam 24 giôø sau.
Nhaø caàm quyeàn coäng saûn Laøo ñaõ haêm doïa seõ xöû
Olivier Dupuis vaø 4 ngöôøi baïn cuûa oâng 5 naêm tuø. Nhöng do aùp löïc vaän ñoäng cuûa caùc quoác gia AÂu chaâu, Quoác hoäi AÂu chaâu cuõng nhö caùc toå chöùc Daân chuû vaø Nhaân quyeàn, sau 15 ngaøy giam giöõ, hoï ñaõ ñöôïc traû töï do. Döôùi ñaây, laø cuoäc phoûng vaán ñaàu tieân cuûa chò YÛ Lan thöïc hieän khi Daân bieåu Olivier Dupuis ñöôïc phoùng thích vaø vöøa buôùc chaân xuoáng phi tröôøng Roma taïi YÙ. Baøi phoûng vaán naøy ñaõ ñöôïc Ñaøi AÙ chaâu Töï do phaùt thanh töø Hoa Thònh Ñoán veà Vieät Nam trong hai chöông trình saùng vaø toái ngaøy thöù hai 12.11.2001 :
YÛ Lan : Xin chaøo Daân bieåu Olivier Dupuis ! Caûm ôn anh ñaõ nhaän lôøi cho chuùng toâi phoûng vaán sau 15 ngaøy tu ôû Laøo, vaø sau moät chuyeán bay daøi 15 tieáng ñoàng hoà töø Bangkok ñeán Roma. Ngöôøi Vieät khaép naêm chaâu ñang chôø ñoùn tin anh, raát mong nghe anh keå chuyeän Laøo, vì hoï luoân nhôù ñeán anh, ngöôøi Taây phöông ñaàu tieân "toïa khaùng" taïi Thanh Minh Thieàn vieän ôû Saigon choáng cheá ñoä coäng saûn Vieät Nam ñaøn aùp toân giaùo vaø chaø ñaïp nhaân quyeàn. Ngöôøi Vieät coù caâu raèng "nhaát nhaät taïituø thieân thu taïi ngoïai", xin anh keå cho nghe 15 ngaøy tuø taïi Laøo.
Olivier Dupuis : Chaøo chò ! Khoâng neân noùi quaù, 15 ngaøy tuø nguïc khoâng daøi hôn nhöõng nghìn naêm ñaâu. Nhaát laø nhaø giam chuùng toâi ôû Vaïn Töôïng khaù nhoû daønh cho ngöôøi ngoïai quoác, ôû ñoù coù khoaûng 20 tuø nhaân chính trò, theo lôøi tuø nhaân cho bieát. Moät nhaø giam khaù kieåu maãu so vôùi nhöõng nhaø tuø giam nhaân daân Laøo.
Ngaøy ñaàu tieân, coâng an Laøo thaåm vaán chuùng toâi raát
raùt, raát döõ daèn, vì hoï bieát 5 ngöôøi chuùng toâi ñeán Laøo bieåu döông ñeå töôûng nhôù 5 sinh vieân bò baét trong cuoäc bieåu tình cuûa sinh vieân Laøo ñoøi daân chuû vaø töï do taïi thuû ñoâ Vaïn Töôïng hoâm 26.10.1999. Ñöông nhieân la chuùng toâi khoâng heù raêng tieát loä lyù lòch. Nhöng saùng hoâm sau, do tìm ra caùc khaùch saïn nhoû nôi chuùng toâi cö nguï, neân coâng an bieát roõ heát lyù lòch. Hoï thaåm vaán cho ñeán chieàu, sau ñoù chôû chuùng toâi, toâi vaø hai anh Bruno Mellado, Nicolai Kramov, veà moät nhaø giam nguû qua ñeâm. Trôøi thì noùng, tay chuùng toâi bò xieàng, thaät khoâng deã chòu chuùt naøo. Suoát 5 ngaøy chuùng toâi soáng chung vôùi caùc tuø nhaân khaùc. Naêm ngöôøi chuùng toâi bò giam
rieâng trong nhöõng xaø lim khaùc nhau. Tröôøng hôïp toâi thì ôû chung vôùi 5 tuø nhaân Thaùi. Ngay phuùt ñaàu tieân böôùc vaøo, tình lieân ñôùi giöõa baïn tuø hieän ra ngay. Thaät tuyeät vôøi, ñeán noãi quaûn giaùo phaûi ra leänh caám chuùng toâi noùi chuyeän. Sau ñoù hoï bieät giam chuùng toâi vaøo ca soâ.
Duø vaäy, nhöõng ngöôøi tuø kia vöôït moïi caám ñoaùn, hoï
tìm caùch chuyeàn cho chuùng toâi thuoác huùt, thöïc phaåm gom goùp töø nôi naøy nôi kia, vaø nuôùc noùng... Nöôùc noùng laø ñieàu quan troïng nhaát trong tuø, duøng ñeå pha traø hay uoáng thay cho nuôùc baån. Hoï bieåu hieän söï thaân tình vôùi chuùng toâi qua muoân nghìn daáu hieäu, cöû chæ, cho ñeán phuùt cuoái cuøng khi chuùng toâi rôøi nhaø lao.
YÛ Lan : Caùc tuø nhaân Thaùi naøy laø tuø nhaân chính trò
hay tuø nhaân hình söï ?
Olivier Dupuis : Moät soá laø tuø hình söï, coù keû bò baét vì buoân baùn ma tuùy, nhöõng thanh nieân ngheøo tìm ñuû caùch ñoä thaân. Nhöõng ngöôøi khaùc laø tuø chính trò, bò keát aùn laøm giaùn ñieäp. Trong nhaø giam naøy coù nhöõng aùn tuø khoâng vaên baûn, khoâng xeùt xöû, vôùi moät kyû luïc kinh khuûng laø 18 naêm tuø, loïai tuø maø ôû AÂu chaâu chuùng toâi goïi laø tuø taïm giam ñeå chôø cöùu xeùt. Coù moät ngöôøi Laøo bò giam ñaõ 17 naêm. Nhöõng ngöôøi khaùc : 16 naêm. Nôi nhaø tuø nhoû beù naøy, bò giam quaù 5 naêm khoâng xeùt xöû laø chuyeän thöôøng. Qua nhöõng bieåu hieän nhö theá, toâi muoán noùi leân tình traïng chung cuûa neàn coâng lyù Laøo. Ai coù gia ñình khaù giaû, bieát chaïy choït, ñuùt loùt, seõ ñöôïc traû töï do. Nhöõng keû ngheøo thì ruïc xöông trong tuø, 18, 19 naêm khoâng xeùt xöû. Thöôøng hoï khoâng bieát mình mang toäi gì, khi bieát ñöôïc, thì chaúng gì khaùc hôn laø toäi giaùn ñieäp.
YÛ Lan : Theá laø anh khoâng coù dòp ñieàu tra veà hieän
traïng caùc nhaø tuø khaùc ? Khi troø chuyeän vôùi caùc baïn tuø anh coù hình dung ñöôïc cheá ñoä tuø nguïc taïi Laøo ra sao khoâng ?
Olivier Dupuis : Theo caùc baïn tuø thì nhaø giam cuûa chuùngtoâi toát ñeïp nhaát nuôùc Laøo. Nhaø tuø chính ôû Vaïn Töôïng coù 500 tuø nhaân, ñieàu kieän giam giöõ khaùc haún ôû ñaây, nôi chuùng toâi ñang ôû. Thay vì 6 ngöôøi trong moät xaø lim, thì nhöõng laùn traïi lôùn chöùa 100 tuø nhaân. Chöa keå nhöõng nhaø tuø naèm doïc bieân giôùi Vieät Nam, maø ngöôøi ta goïi laø "traïi chôø cheát" hay "traïi laõng queân". ÔÛ caùc traïi aáy, khoâng theå kieám mua nhöõng vaät thöïc caàn thieát ñeå soáng coøn. Caùc böõa aên khoâng thòt caù, khoâng rau xanh, khoâng traùi caây... Hoï khoâng coù 2 toâ canh moãi ngaøy vôùi vaøi haït côm nhö chuùng toâi ôû ñaây. Ai cöôøng traùng môùi mong soáng soùt, ñaõ laâm beänh laø coi nhö cheát, vì y teá toài teä ôû caùc traïi naøy. Tæ soá ngöôøi cheát raát cao...
YÛ Lan : Anh naèm ñaát trong tuø, phaûi khoâng ?
Olivier Dupuis : Khoâng. Naèm treân vaùn. Qua ñaây, toâi baétgaëp nhöõng cöû chæ lieân ñôùi giöõa tuø nhaân. Moät soá tuø nhaân coù hai, ba chaên duøng laøm neäm. Suoát thôøi gian ôû tuø, hoï ñaõ trao cho chuùng toâi nhöõng chaên cuûa hoï ñeå toâi traûi treân vaùn cöùng.
YÛ Lan : Anh thöôûng thöùc moùn aên Laøo ra sao trong tuø ?
Olivier Dupuis : Chæ coù canh. Ngaøy hai cheùn vôùi moät phaàn côm. Ñaáy laø böõa aên trong tuø.
YÛ Lan : Tieáp xuùc vôùi coâng an hay quaûn giaùo, anh coù bieát hoï nghó gì ? Hoï coù yù thöùc veà nhaân quyeàn, veà daân chuû hay khoâng ? Caùc ñieàu naøy ñoái vôùi hoï mang nghóa gì ?
Olivier Dupuis : Coâng an laø nhöõng... Thöïc ra thì tuøy ngöôøi, chaúng khaùc gì ôû caùc nhaø tuø AÂu chaâu hay ôû khaép nôi. Coù nhöõng keû vì ngheà nghieäp ñaåy vaøo, boïn ngöôøi naøy chaúng muoán gaây theâm phieàn haø. Coù
nhöõng keû khaùc ngu ñaàn thì raát khaéc khe, nònh treân naït döôùi.
YÛ Lan : Ñuùng vaäy. Baây giôø xin anh keå cho nghe veà
cuoäc bieåu tình ngaén nguûi cuûa anh vaø caùc baïn thuoäc
Ñaûng Caáp tieán lieân quoác gia taïi thuû ñoâ Laøo. Anh caûm thaáy phaûn öùng cuûa ngöôøi daân Laøo ra sao ? Hoï nghó gì veà cuoäc bieåu tình cuûa caùc anh ?
Olivier Dupuis : Chuùng toâi phaân laøm hai nhoùm. Nhoùm 3 ngöôøi goàm chò Silvja Manzi, vaø hai anh Nicolai Kramov,Bruno Mellano, bieåu tình caïnh bôø soâng Meùkong ôû tröôùc dinh Chuû tòch. Hoï bieåu tình trong voøng 15 phuùt vaø phaùt ñöôïc 60 tôø truyeàn ñôn. Ñuû moïi thaønh phaàn daân Laøo ñingang qua ñoù. Hieån nhieân laø khoù ñoaùn... Moät soá toû ra thieän caûm, nhöng noãi sôï haõi bao truøm treân moïi khuoân maët, vaø thôøi gian thì quaù ngaén ñeå ñoaùn ñònh hoï nghó gì.
Massimo Lensi vaø toâi thì tieán veà khu ñaïi hoïc naèm meù ngoaøi thuû ñoâ Vaïn Töôïng, chuùng toâi phaùt ñöôïc 400 tôø truyeàn ñôn. 20 phuùt sau thì toâi bò baét, 5 phuùt sau ñeán löôït anh Massimo Lensi. Sinh vieân Laøo caàm ñoïc, ñoïc ñi ñoïc laïi. Chaéc chaén ñaây laø nhöõng sinh vieân toå truôûng cuûa ñaûng coäng saûn, neân sau khi ñoïc kyõ, hoï ñaõ vaây baét chuùng toâi. Hoï daãn chuùng toâi vaøo moät phoøng kín,thaùi ñoä hung haõn. Chuùng toâi tìm caùch giaûi thích, nhôø vaäy hoï bôùt hung haêng. Nhöng hoï xieàng tay chuùng toâi ngay. Nöûa giôø, 45 phuùt sau, hoï giaûi chuùng toâi veà cô quan Toång coâng an Vaïn Töôïng.
Phaûn öùng sinh vieân ra sao ö ? Toâi nghó ñoù laø phaûn öùng cuûa nhöõng teân sinh vieân laøm toå truôûng Ñaûng ôû ñaïihoïc. Sau ñoù laø cuoäc truy luøng ñeå tòch thu caùc tôø truyeàn ñôn. Khoù bieát laø hoï tòch thu ñöôïc toaøn boä hay chæ moät phaàn truyeàn ñôn cuûa chuùng toâi.
YÛ Lan : Muïc tieâu chuyeán ñi cuûa caùc anh chò laø gaây
ñoäng veà soá phaän cuûa 5 sinh vieân Laøo bò baét sau cuoäc bieåu tình naêm 1999. Anh coù nghó raèng vieäc naøy taùc ñoäng ñöôïc gì khoâng ?
Olivier Dupuis : Moät nguoàn tin ñaùng cho chuùng ta chuù yù laø, hình nhö khi Phoù Ngoïai truôûng YÙ ñeán Vaïn Töôïng döï phieân toøa xöû chuùng toâi, ñaõ ñaët caâu hoûi vôùi moät vò Boä truôûng Laøo veà soá phaän cuûa 5 sinh vieân Laøo bò baét naêm 1999. Vò boä truôûng naøy xaùc nhaän coù 5 sinh vieân bò baét, hieän chöa xeùt xöû, nhöng seõ ñöa ra toøa moät ngaøy gaàn ñaây. Neáu tin naøy ñöôïc nöôùc Laøo coâng boá,thì ñaây laø böôùc ñaàu cuûa moät thaønh quaû. Nhöõng sinh vieân aáy voâ hình truôùc khi chuùng toâi ñeán Laøo bieåu tình,thì nay boãng hieän veà, duø laø trong cuoäc soáng quaù mong manh, hay trong moät phieân toøa baát coâng. Söï kieän aáy,duø sao cuõng coù yù nghóa.
YÛ Lan : Chaéc chaén laø nhôø ñoù hoï seõ khoâng cheát voâ
danh. Anh vöøa noùi ñeán phieân toøa vaø baûn aùn. Xin cho bieát phieân toøa xöû anh ra sao ?
Olivier Dupuis : Moïi söï ñeàu saép ñaët truôùc. Caùc caâu hoûicuûa vieân chaùnh aùn laø nhöõng caâu hoûi taûng lôø ñeå khoûi maát maët truôùc dö luaän quoác teá. Phieân toøa laø nôiñaáu giaù giöõa caùc cuoäc vaän ñoäng vaø aùp löïc ñeán töø caùc quoác gia AÂu chaâu, Quoác hoäi AÂu chaâu, vôùi Boä chính trò ñaûng coäng saûn Laøo. Trong Boä chính trò naøy hay trong Boä Noäi vuï coù nhöõng khuynh höôùng baûo thuû muoán keùo daøi caùc cuoäc thaåm vaán chuùng toâi ñeå trì hoaõn, vaø moät soá khuynh höôùng khaùc muoán giaûi quyeátnhanh choùng noäi vuï chuùng toâi. Chuyeän naøy khi ra khoûituø toâi môùi nghe noùi.
YÛ Lan : Sau thôøi gian tuø nguïc ngaén nguûi naøy, anh thaáy söï khaùc nhau giöõa cheá ñoä coäng saûn Laøo vôùi caùc cheá ñoä coäng saûn maø anh bieát ôû phöông Taây ?
Olivier Dupuis : Chaéc chaén laø quaù khaùc giöõa coäng saûn Laøo vôùi caùc cheá ñoä coäng saûn bò suïp ñoå treân theá giôùi töø naêm 1989. ÔÛ Laøo laø söï böng bít, ngoäp thôû. Coäng saûn Laøo coøn laø thöù coäng saûn - ma tuùy
(Narco-communisme), Laøo saûn xuaát thuoác phieän khaù quy moâ. Muoán saûn xuaát vaø kinh doanh thuoác phieän taát phaûi qua tay caùc cô caáu cuûa chính quyeàn, töø ñoù môû ra naïn tham nhuõng. Nhöng khoâng chæ buoân baùn ma tuùy maø thoâi, coäng saûn Laøo coøn laø thöù coäng saûn - aên cöôùp (Klepto-communisme), phaùt trieån baèng nhöõng cô caáu ñe doïa khaép nôi, keå caû moät soá nhaø ñaàu tö Taây phöông ñang laøm aên ôû Laøo cuõng bò ñe doïa, laøm tieàn.
Moät hieän traïng tham nhuõng phoå bieán, caáu thaønh töø
beân trong boä maùy nhaø nuôùc, keøm theo boä maùy coâng
an laøm keû thöøa haønh boøn ruùt tieàn baïc theo leänh cuûa
Boä Noäi vuï. Quyeàn haønh cuûa boïn hoï thaät voâ bieân,
laøm neân thöù chuû nghóa coäng saûn - aên cuôùp. Hieän nay, theo toâi nghó, trong ñaûng coäng saûn Laøo khoâng coù cho ñöùng cho nhöõng ai coù tinh thaàn caûi tieán.
YÛ Lan : Anh coù caûm nhaän ñöôïc neàn baûo hoä cuûa Vieät
Nam treân chính quyeàn Laøo ?
Olivier Dupuis : Ñaây laø ñieàu chuùng toâi caûm nhaän saâu saéc ôû ngay trong nhaø tuø. Khi vöøa bò ñaåy vaøo nhaø giam, caùc tuø nhaân thoát caâu ñaàu tieân vôùi chuùng toâi raèng : "Yeân chí ñi oâng, baây giôø boïn chuùng ñang lieân laïc vôùi Haø Noäi xem phaûi xöû lyù ra sao, roài môùi daùm thi haønh !". Vì vaäy maø coâng an Laøo tieáp tuïc giam giöõ chuùng toâi. Chaéc chaén Haø Noäi ñaõ ra chæ thò : "Caùc baïn haõy cho chuùng noù moät baøi hoïc. Boïn chuùng töøng ñeán Vieät Nam gaây roái. Phaûi cho chuùng bieát raèng chuùng khoâng ñöôïc pheùp gia taêng nhöõng haønh ñoäng nhö theá !". Hieån nhieân ñaây laø loái suy dieãn, caùch giaû thuyeát, nhöng raát sinh ñoäng cuûa moät soá baïn tuø nôi xaø lim giam giöõ chuùng toâi.
YÛ Lan : Nghe raát haáp daãn. Xin anh cho bieát, Lieân hieäp AÂu chaâu coù yù thöùc ñöôïc baûn chaát ñaøn aùp cuûa
coäng saûn Laøo vaø coäng saûn Vieät Nam nhö anh vöøa keå
?
Olivier Dupuis : Lieân hieäp AÂu chaâu khoâng bieát caùc söï traïng naøy, maø hoï cuõng khoâng muoán yù thöùc tôùi ñieàu aáy. Chính saùch cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu treân lónh vöïc bang giao quoác teá, laø moät chính saùch theo thôøi raát loä lieãu. Nhaát laø ñoái vôùi nhöõng quoác gia ôû xa AÂu chaâu. Theâm vaøo ñoù laø söï löôøi bieáng trí thöùc, söï vaéng maët cuûa moät yù chí muoán nghe vaø thaáy nhöõng thöïc taïi ñang xaåy ra treân caùc quoác gia naøy. Moät chính saùch kieåu ñoù chaúng giuùp gì cho ngöôøi ñaáu tranh nhö chuùng ta. Chính saùch theo thôøi naøy raát sính thaûo caùc döï aùn. Naøo laø döï aùn ñeà cao phuï nöõ, baûo veä moâi truôøng, phaùt trieån noâng thoân, vaân vaân... Thöù chính trò ñöùng ñaén aáy raát ñöôïc nhaø caàm quyeàn Laøo vaø Vieät Nam öa chuoäng, moät thöù taïm öôùc (modus vivendi) giöõa hai beân vaø moãi beân laøm theo yù mình ñeå giöõ theá thaêng baèng. Taïm öôùc naøy giuùp Laøo vaø Vieät Nam traùnh khoâng cho Lieân hieäp
AÂu chaâu can thieäp vaøo tieán trình daân chuû, vaøo coâng cuoäc ñoøi hoûi caùc quyeàn töï do ngoân luaän, töï do tö tuôûng vaø tín ngöôõng, vaøo söï thieát laäp coâng baèng xaõ hoäi hay caûi thieän caùc ñieàu kieän giam giöõ tuø nhaân. Ta thaáy roõ söï vaéng maët cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu trong vuï oâng Keuakoun vaø caùc baïn cuûa oâng bò maát tích, khoâng phaûi töø tuaàn leã tröôùc ñaây, maø laø töø 2 naêm qua ! Va söï maát tích cuûa haøng traêm tuø nhaân Laøo, hay Vieät Nam, hay Trung quoác töø haøng chuïc naêm qua ! Boïn hoï chaúng bao giôø thaáy ñoù laø ñieàu quan troïng cô baûn cho chính baûn thaân cuûa hoï.
YÛ Lan : Olivier Dupuis, anh laø Toång thö kyù ñaûng Caáp tieán lieân quoác gia, nhöng anh cuõng laø thaønh vieân saùng laäp "Dieãn ñaøn Daân chuû AÙ chaâu" cuøng vôùi caùc anh Nguïy Kinh Sinh (Trung quoác), Voõ Vaên AÙi (Vieät Nam), Aung Ko (Mieán Ñieän)... vaø caùc baïn Taây Taïng, Laøo, vaân vaân... Dieãn Ñaøn ra maét taïi Quoác hoäi AÂu chaâu ôû thuû ñoâ Bruxelles hoâm 12 thaùng 7 vöøa qua. Sau söï coá ôû Laøo, anh coù yù kieán gì ñoùng goùp cho "Dieãn ñaøn Daân chuû AÙ chaâu" trong cuoäc ñaáu tranh hoâm nay ?
Olivier Dupuis : Chuùng ta caàn suy nghó nghieâm troïng ñeán baûn thaân chính saùch cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu, ñeán caùc hieäp ñònh khung song phöông cuøng nhöõng döï aùnphaùt xuaát töø caùc hieäp ñònh song phöông aáy. Nhöõng döï aùn hôïp taùc vôùi Trung quoác, Vieät Nam, Laøo, Mieán Ñieän. Coù nhöõng ñieàu ñang tieán haønh, nhöng cuõng coù nhöõng ñieàu trì treä. ÔÛ Laøo, ôû Vieät Nam hay Trung quoác thì quaù trì treä. Caàn chaám döùt thöù chính trò ñöùng ñaén theå hieän qua caùc döï aùn voâ haïi maø toâi ñeà caäp luùc naõy, ñeåø ñi saâu vaøo nhöõng döï aùn... maø toâi suy gaãm trong nhaø tuø Laøo, chaúng haïn nhö yeâu saùch caûi thieän caùc cô caáu y teá toái thieåu ôû caùc nhaø tuø Laøo vaø Vieät Nam, ñoøi hoûi quyeát lieät cho töï do ngoân luaän, tö tuôûng, tín ngöôõng, baùo chí, vaø söûa ñoåi caùc Boä Luaäthình söï chaúng haïn... Chuùng toâi bò keát aùn theo ñieàu 59 trong boä Luaät hình söï Laøo, theo leõ phaûi töø 1 ñeán 5 naêm tuø vì toäi tuyeân truyeàn choáng cheá ñoä. Ñaây laø ñieàu phaûn choáng vôùi tieán trình daân chuû hoùa Laøo. Do ñoù, theo toâi, caùc döï aùn do Lieân hieäp AÂu chaâu taøi trôïkhoâng neân haïn cheá vaøo nhöõng coâng trình vaät chaát,maø phaûi thöïc hieän caùc döï aùn chaúng toán xu naøo, nhönglaïi coù theå huûy boû nhieàu ñieàu baát coâng trong caùc boäLuaät hình söï taïi Laøo, Vieät Nam hay Trung quoác.
YÛ Lan : Caâu choùt xin ñöôïc hoûi, laø caûm töôûng anh khiñöôïc traû töï do ? Neáu phaûi thöïc hieän laïi, anh coù seõ sang Laøo bieåu tình, hay trôû laïi Saigon "toïa khaùng" nhö anh ñaõ thöïc hieän ngaøy 6 thaùng 6 vöøa qua taïi Thanh Minh thieàn vieän, nôi Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä bò giam giöõ ?
Olivier Dupuis : Hieån nhieân laø chuùng ta phaûi gia taêng nhöõng haønh ñoäng nhö theá. Tröôøng hôïp Laøo coøn teä hôn Vieät Nam, vì Laøo laø nuôùc nhoû, hoaøn toaøn bò boû queân treân haønh tinh naøy. Ngöôøi ta ñang baét ñaàu nhaéc ñeán Laøo, nhöng chöa ñuû ñaâu. Toâi nghó raèng ñieàu quan troïng, trong cöông vò cuûa "Dieãn ñaøn Daân chuû AÙ chaâu" vöøa thaønh laäp, trong khung caûnh cuûa ñaûng Caáp tieán lieân quoác gia, hay baát cöù toå chöùc, ñoaøn theå naøo,chuùng ta phaûi caät löïc haønh ñoäng nhaèm thay ñoåi chínhsaùch cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu cuøng caùc quoác gia thaønh vieân, thay ñoåi chính saùch cuûa Hoa Kyø, cuûa UÙc hay Canada... nôi maø caùc baïn vöøa ñi vaän ñoäng, ñeå cho caùc nuôùc naøy haäu thuaãn tieán trình daân chuû hoùa, cuõng nhö tieán trình hoøa giaûi. Hoøa giaûi maø toâi noùi ñaây, laø hoøa giaûi töø tieán trình daân chuû hoùa, chöù khoâng phaûithöù hoøa giaûi khôi khôi trong maây khoùi. Toâi mong raèng nhieàu coâng daân AÂu chaâu ôû caùc nöôùc töï do tham gia vaøo coâng cuoäc vaän ñoäng naøy. Nhieàu ngöôøi pheâ phaùn
caùc Daân bieåu hay coâng daân AÂu chaâu khoâng neân xen
vaøo noäi tình ôû caùc quoác gia xa xoâi kia. Toâi thì toâi nghó
khaùc, phaûi laøm maïnh hôn nöõa, ñaây laø ñieàu caàn thieát.
Vì daân ôû caùc nuôùc naøy khoâng ñöôïc ai chuù taâm, coâng
daân cuûa hoï hoaëc bò luøa vaøo nhaø tuø, hoaëc bò soáng
trong hoaøn caûnh phi luaät phaùp. Cho neân phaûi gia taêng
caùc haønh ñoäng nhö caùc haønh ñoäng chuùng toâi ñaõ thöïc
hieän.
Tröôøng hôïp cuûa Hoøa thöôïng Thích Quaûng Ñoä, cuûa Ñaïi
laõo Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang ñaõ ñöôïc giaûi quyeát ñaâu. Duø raèng ñaõ ñöôïc Quoác hoäi AÂu chaâu ñaët ra treân vaên kieän. UÛy hoäi AÂu chaâu coù laáy thaùi ñoä. Nhöng keát quaû chöa ñöôïc gì. Ñieàu khaån thieát, laø caùc coâng daân chaâu AÂu phaûi ñoøi cho ñöôïc moät soá hoài ñaùp veà caùc yeâu saùch cuûa hoï, chöù khoâng laø ngoài nghe nhöõng luaän vaên thuaàn nguyeân taéc. Nhieàu luùc Hoa Kyø ñaõ ñaït ñöôïc moät soá ñoøi hoûi cuï theå. Ít nhaát Lieân hieäp AÂu chaâu cuõng phaûi ñaït cho ñöôïc moät soá hoài ñaùp veà caùc hieän traïng voâ cuøng bi thaûm. Toá caùo caùc hieän traïng naøy thoâi, chöa ñuû, maø phaûi giaûi quyeát caùc hieän traïng bi thaûm aáy.
YÛ Lan : Caûm ôn anh Olivier Dupuis.
(UÛy ban Baûo veä Quyeàn laøm Ngöôøi Vieät Nam dòch töø baøi phoûng van bang Phap ngu)

Posted by vanhoa at 12:30 AM No com

HOÀNG THI THƠ

Nhạc sĩ HOÀNG THI THƠ

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ vừa qua đờøi tại nhà riêng của ông ở thành phố Glendale, Nam California vào ngày 23 tháng 9 năm 2001. Những năm gần đây, Hoàng Thi Thơ mắc phải bệnh đau tim và ông bắt buộc phải ngừng sáng tác .

Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ sinh ngày 1 tháng 7 năm 1928 (Mậu Thìn) tại làng

Bích Khê,Phủ Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông bắt đầu hoạt động văn học nghệ thuật năm 1945 khi ông còn học ở bậc Trung Học tại Huế. Tháng 10 năm 1950, khi xong bậc Tú Tài, Hoàng Thi Thơ vào học Đại Học Hậu Hiền, Thanh Hóa và cuối năm 1952 ông rời kháng chiến, vào Saigon lập nghiệp.

Mặc dù sáng tác của ông khởi đầu từ năm 1949 với bản nhạc đầu tay, bài «Xuân chết trong lòng tôi» đánh đấu ngày kết thúc những năm kháng chiến, nhưng đến năm ông vào Saigon, sự nghiệp sáng tác của Hoàng Thi Thơ mới thật sự thăng hoa. Bạn bè còn nhớ những năm đầu tiên vào Saigon, ở trên lầu đường Phạm Ngũ Lão, ông viết một số ca khúc thời sự như «Cô gái mới», «Vũ khúc yêu đời» v.v... mà người ta thường thấy ông cùng em bé Yến Tuyết trình bày ở các sân khấu đại nhạc hội hay trong những màn văn nghệ phụ diễn trước khi chiếu phim tại các rạp xi-nê.

Rồi sau đó, một số ca khúc viết về quê hương, đầy tình tự dân tộc như «Gạo trắng trăng thanh», «Duyên quê», «Rước tình về với quê hương», «Trăng rụng xuống cầu» v.v..., những bản nhạc rất hợp với hai giọng ca Ngọc Cẩm và Nguyễn Hữu Thiết.

Hoàng Thi Thơ là một nhạc sĩ rất nổi tiếng ở Việt Nam. Những sáng tác của ông rất đa dạng, rất phong phú. Hoàng Thi Thơ sáng tác nhiều loại nhạc, từ nhạc quê hương đến lãnh vực nhạc truyện như «Lời thề của loài hoa trắng», «Chuyện tình cô lái đò bến Hạ», «Chuyện tình người trinh nữ tên Thi»...

Ở địa hạt nào, Hoàng Thi Thơ cũng đều thành công . Trong lãnh vực nhạc tình, Hoàng Thi Thơ cũng thành công rạng rỡ. Từ «Tà áo cưới», «Đường xưa lối cũ» tới «Tạ tình», «Thôi chia ly từ đây», rồi «Ai buồn hơn ai», «Ai nhớ chăng ai», «Niềm đau của cát»..., Hoàng Thi Thơ làm say mê thính giả bằng nét nhạc duyên dáng, những âm thanh phù thủy làm rung động lòng người, hòa cùng lời ca lãng mạn, thật trữ tình mà mới nghe qua, ai cũng biết là của Hoàng Thi Thơ ù theo cung cách của Hoàng Thi Thơ và rất Hoàng Thi Thơ.

Bài «Tà áo cưới» của Hoàng Thi Thơ, một trong số nhiều bài tình ca của ông, đã một thời là một trong số những bài ca ấp ủ trong tim của những nam nữ thanh niên. Những bài nhạc tình cảm của Hoàng Thi Thơ là thiên hình vạn trạng. Nhà ảo thuật âm nhạc Hoàng Thi Thơ chẳng những dùng ngôn ngữ âm thanh để diễn tả một khung cảnh tình tự mà còn trau chuốt phần lời.

Một loại nhạc khác nữa, loại nhạc vui nhưng chất chứa tình cảm của Hoàng Thi Thơ, như bài «Ô kìa đời bỗng dưng vui». Ngoài những ca khúc, trường ca, hoạt cảnh, Hoàng Thi Thơ còn viết nhạc kịch như «Từ Thức lạc lối Bích đào», «Dương Quý Phi», «Ả đào say» , «Cô gái điên»...và sáng tác những loại nhạc đặc biệt dùng cho những màn vũ dân tộc như vũ múa trống , vũ lên đồng, vũ múa nón, múa xòe, múa xập xõa.. v.v... như điệu nhạc mà Hoàng Thi Thơ dùng để làm nhạc nền cho màn vũ dân tộc «Quê hương ta» chúng ta thấy thường được trình diễn trong phòng trà Maxim's và trên truyền hình ngày trướùc ở Saigon với sự hợp tác của hai vũ sư Trịnh Toàn và Lưu Hồng.

Một bản nhạc khác của Hoàng Thi Thơ trong số hơn 600 ca khúc của ông, bài «Rong chơi cuối trời quên lãng», một bài nhạc mà Hoàng Thi Thơ viết với thể điệu luân vũ, thoạt nghe như vui mà dào dạt buồn.

Hoàng Thi Thơ lập gia đình với nữ ca sĩ Thúy Nga vào năm 1957 và có được 4 người con, 3 trai một gái mà người con trưởng là nhạc sĩ Hoàng Thi Thi, nối nghiệp cha mà cũng là một kỹ sư. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ qua đời, để lại cho chúng ta một kho tàng âm nhạc đồ sộ với trên 600 ca khúc vô cùng quý báu, đóng góp không ít vào lịch sử âm nhạc Việt Nam.

HOÀNG NGỌC LIÊN * KHI NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẢ THÙ

• Khi người đàn bà trả thù - Hoàng Ngọc Liên
  
  
  1.
  Bẵng đi bao nhiêu năm, nếu không nhờ giấc mơ hồi đêm, tôi đã quên hẳn câu chuyện trong một tiệc cưới tại Hải Phòng, vào đầu thập niên 50, cùng những đau thương, thống khổ mà một phụ nữ đã phải chịu.
  Đến khi trả được mối thù thì cũng là lúc chấm dứt cuộc sống của người đàn bà bất hạnh!
  
  *
  Sinh trưởng trong một gia đình nề nếp trên con đường mà người địa phương gọi là La Côm - tên chính thức: Amiral Courbet, - Quỳnh là đứa con gái được cưng chiều hơn, trong số 6 đứa con, 3 trai, 3 gái của ông chủ tiệm bách hóa Dương Hòa. Mỗi lần có dịp xuống thành phố Cảng, tôi đều tá túc tại đây, vì gia phụ và ông Dương Hòa vốn là bạn đồng song ngày xưa ở Trường Nam. Do vậy mà tôi đã có mặt trong đám cưới của Quỳnh. Chú rể là Tạ Viên Hạnh, trưởng nam một thương gia tên tuổi: Ông Vĩnh Phúc, người có cửa tiệm bán vật liệu xây cất trên đường Cát Dài. Hạnh có cô em gái Viên Dung đã trọ học tại nhà tôi trong thời gian cùng em gái tôi theo học Trường Hàng Cót. Thỉnh thoảng lên Hà Nội thăm em, Hạnh vẫn cùng tôi đi ciné Olympia. Chỉ hơn hai năm sau, vào một ngày hè nắng gắt, anh em tôi bàng hoàng khi nghe tin Quỳnh nằm xuống vì một cơn đau tim. Trong tang lễ, từ lúc động quan đến khi hạ huyệt, nhìn gương mặt Hạnh bình thản, không phải dáng dấp của một người chồng bình thường khi vĩnh biệt cô vợ trẻ đẹp, tuy không tiện tìm hiểu, nhưng tôi vẫn thấy có điều gì khác lạ.
  Hai cô Dung, - Viên Dung và em gái tôi tên là Kiều Dung - đi bên cạnh nhau trong đám thân nhân tang quyến. Tôi thấy thỉnh thoảng Viên Dung kề tai em tôi nói nhỏ một điều gì đó mà tôi không quan tâm, vì con gái đôi khi tâm sự theo kiểu đó.
  Trên chuyến xe lửa trở về, em tôi làm ra bộ bí mật, hỏi tôi:
  - Mọi người đều nhận thấy là anh Hạnh không có gì đau đớn trong đám tang chị Quỳnh. Anh biết tại sao không?
  Câu hỏi trúng tim đen của tôi khiến tôi vồn vã:
  - Anh cũng đang suy nghĩ về điều này.... Vậy ra Dung đã biết nguyên do?
  Kiều Dung tươi cười:
  - Dĩ nhiên. Viên Dung mới tiết lộ đây.
  Tôi chăm chú nhìn cái miệng “nhiều chuyện” của cô em gái:
  - Nói cho anh nghe đi!
  Em tôi lắc đầu:
  - Bây giờ chưa nói được đâu, anh!
  - Tại sao vậy?
  - Vì còn phải chờ Viên Dung cho xem bức thư tuyệt mệnh mà chị Quỳnh viết cho anh Hạnh!
  Tôi ngẩn người:
  - Vậy ra Quỳnh không phải mất vì bệnh đau tim?
  - Chị Quỳnh uống thuốc ngủ tự tử. Vì danh tiếng của gia đình, nên phải nói khác đi.
  - Chừng nào Viên Dung mới lên?
  Em tôi lại cười:
  - Thì cũng phải lên trước ngày khai giảng niên khóa mới. Yên tâm đi, thế nào rồi anh em mình cũng biết.
  
  
  *
  
  Những dòng tuyệt mệnh gửi người chồng bất hạnh của em.
  
  Anh,
  Lúc anh đọc thư này, em đã vĩnh viễn ra đi.
  Em cúi đầu nhận tội là đã gây bao phiền hà cho gia đình.
  Em lạy cha mẹ cả hai bên, xin tha thứ cho đứa con bạc phước này.
  Em lạy anh, người chồng không có hạnh phúc. Em không dám xin anh tha thứ cho em, về tội đã làm chết vợ anh, mà chỉ xin anh - sau khi đọc thư này - sớm lấy lại bình thản để sống cho tương lai, làm lại cuộc đời đã vì em mà chịu nhiều hệ lụy.
  
  Có thể anh rộng lượng không đặt vấn đề, khi biết em không còn trong trắng nữa. Nhưng không bao giờ anh biết rằng, cho đến khi về nhà chồng, em vẫn tự hào về sự trinh bạch của mình.
  
  Anh ngạc nhiên khi em tiết lộ điều này. Còn em, em sửng sốt, bàng hoàng, đau đớn, tức tưởi, khi biết rằng, ngay trong đêm đầu tiên trong phòng tân hôn, người đã chiếm đoạt em lại không phải là chú rể!
  
  Em còn nhớ mãi, lúc quá nửa đêm, quan khách ra về hầu hết, em tiễn anh Khanh và Kiều Dung ra cửa. Trong phòng khách, vẫn cảnh ồn ào của đám phù rể. Họ cười nói, chuốc rượu cho anh trong lúc anh đã lảo đảo. Em vội vã lên phòng tân hôn.
  
  Thay vì, như trong tiểu thuyết và phim ảnh, em để nguyên lễ phục ngồi chờ tân lang vô để được gỡ khăn che mặt rồi cùng nhau uống rượu hợp cẩn, em lại thay đồ ngủ, nằm xoài trên giường nệm vì đã quá mệt mỏi.
  
  Lẽ ra, giờ phút này, đôi lứa đang tận hưởng những phút giây hạnh phúc, kết quả tốt đẹp của mối tình thơ mộng đã qua nhiều thử thách, hiểu và yêu nhau. Nhưng đối với chúng ta, đây nào phải kết quả của một cuộc tình! Chúng ta còn chưa nhìn rõ mặt nhau! 
  
  Do mối lái, ba me em chấp nhận cuộc vu quy của con gái, hẳn nhiên sử dụng quyền “cha mẹ đặt đâu, còn ngồi đấy”. Do vậy mà khi anh tới rước dâu, chúng ta mới thấy mặt nhau lần thứ hai, sau đám hỏi. Làm sao chúng ta có hoàn cảnh tìm hiểu nhau, tay cầm tay tâm sự, yêu nhau trước hôn nhân? Đó là nguyên nhân gây ra thảm cảnh ngày hôm nay. 
  
  Như trên đã viết, vì quá mệt mỏi, em vừa nằm thiếp đi, bên tai còn văng vẳng tiếng ồn ào dưới nhà thì cánh cửa phòng sịch mở. Chú rể bước vào, hẳn thế. Em nằm xích vào trong. Rồi sự việc đã xảy ra. Trong khi giao hoan, em nhận ra rằng trong bàn tay trái của tân lang, ngón giữa chỉ có hai lóng! Sau đó chú rể lại ra ngoài.
  
  Khoảng 3 giờ sáng, lúc em mệt mỏi vừa chợp mắt thì anh mở cửa phòng bước vào. Tiếng động làm em thức giấc. Em tự hỏi, không biết sau ái ân, anh bỏ đi đâu mà cả tiếng đồng hồ sau mới trở lại. Anh thay đồ ngủ nằm bên em. Có lẽ anh tưởng là em đã ngủ say, nên không đánh thức em dậy. Còn em lại hiểu lầm là anh vừa mất sức nên nằm im. Sau đó cả hai chúng ta đi vào giấc ngủ.
  
  Sáng sớm, anh đỡ em ngồi dậy, dịu dàng:
  - Muộn rồi, chúng ta phải chuẩn bị xuống nhà vấn an ba me. Anh xin lỗi vì đêm qua không săn sóc em được chu đáo!
  Vừa nói, anh vừa dùng bàn tay trái vuốt mấy sợi tóc trên trán em.
  Em bàng hoàng, sửng sốt, đau đớn khi nhận ra bàn tay trái của anh không hề có khuyết tật chi hết!
  
  Em mới biết là không phải anh đã gần gụi em hồi đêm, mà là một kẻ nào đó, trong đám bạn phù rể của anh, hoặc trong đám thực khách, đã thừa lúc anh còn bận bồi tiếp mọi người, đã lẻn vào phòng tân hôn, đóng vai chú rể. Em không thể ngờ, nên chuyện hối tiếc đã phải xảy ra.
  
  Thấy em hoảng hốt, anh ôn tồn:
  - Nếu em còn mệt thì nằm nghỉ thêm một lát.
  Cố lấy lại bình tĩnh, em lắc đầu:
  - Không, anh! Để em sửa soạn xuống vấn an ba me. Còn phải “lại mặt” bên gia đình em nữa mà. Muộn rồi!
  
  Từ phút giây đó, em luôn như sống trong dầu sôi, lửa bỏng.
  “Kẻ kia” là ai? Một trong những kẻ phù rể trong đám bạn của anh? Hay chỉ là người tháp tùng theo ai đó trong tiệc cưới?
  Em theo anh xuống nhà vấn an ba me rồi về bên gia đình em... cho đến tối mịt mới trở lại nhà.
  
  Đêm đó, anh cẩn thận trải tấm khăn “trinh tiết” khi gần em và dĩ nhiên không còn dấu vết mà anh mong đợi.
  
  Anh run rẩy bên em:
  - Tại sao?
  Em nghẹn ngào kể lại câu chuyện bất hạnh đã qua. Tuy anh có chăm chú nghe, nhưng với thái độ bán tín bán nghi, cuối cùng anh nói:
  
  - Trong đám phù rể, không ai có bàn tay như thế. Hoặc giả là một kẻ nào đó, tháp tùng theo một người phù rể. Nhưng thôi, dù sao chúng ta cũng đã là vợ chồng. Có điều em cũng biết rõ, là anh bị tổn thương không ít. Trong khi chờ đợi vết thương lành, chúng ta tạm thời coi nhau như tình bạn. Em đồng ý không?
  
  Em cúi đầu, ngượng nghịu:
  - Cảm ơn anh rộng lượng. Tùy anh đối xử với em sao cũng được. Chỉ xin anh hiểu được lòng em mà vui lòng tha thứ cho em.
  
  Anh gượng cười:
  - Nào, em phải tươi tỉnh lên, nếu muốn che mắt thiên hạ: mình vẫn là cặp vợ chồng hạnh phúc!
  Hạnh phúc! Mỉa mai thay hai tiếng đó. Em mường tượng là cuộc đời mình sẽ chẳng bao giờ còn có được hạnh phúc nữa. 
  
  
  Rồi chúng mình ở riêng. Gần một năm qua. mỗi lần về thăm ba me, em luôn phải tránh né cái nhìn soi mói của me, của cô Viên Dung, về vẻ mặt mong mỏi anh có con thừa tự.
  
  Cũng may, em không có triệu chứng nào là đã mang thai, bằng không, sẽ chẳng biết ai là cha đứa trẻ! Đây cũng là cái may mắn nhỏ. trong cái họa lớn của đời em.
  
  Chỉ sau một lần chăn gối, vợ chồng mình tuy đồng sàng nhưng dị mộng. Anh thản nhiên nằm bên cạnh em, không hề có một cử chỉ nào âu yếm. Em thì lạnh ngắt tình cảm. Cái đau thất tiết như một ấn tượng không thể vào phai trong tâm khảm em. Thêm vào đó, lòng em lại nhen nhúm ngọn lửa thù cần phải trả.
  
  Em nhủ lòng, bằng mọi cách, em phải khiến cho “kẻ kia” đền tội. Sau đó, em cũng nằm xuống để tạ tôi cùng anh, bằng những liều độc dược mà em luôn mang sẵn bên mình.
  
  Mặc dù em thừa biết rằng, muốn kiếm ra “kẻ kia” cũng khó khăn như chuyện đáy biển mò kim. Trời đất bao la, anh là người có đám bạn trong đêm tân hôn mà còn không dò ra manh mối, huống chi em. Làm sao em trả được thù?
  Ngày đêm em cầu xin các đấng Thiêng Liêng dun dủi cho được gặp thủ phạm. Thì, có cầu, có thiêng, thiên la, địa võng hiển linh: kẻ kia xuất hiện.
  
  Bữa đó nhằm vào tuần lễ anh có công việc trên Hà Nội. Em qua bên nhà, rủ cô Viên Dung cùng đi ăn cưới con gái Bà Quản Long.
  
  Giữa tiệc cưới, tự nhiên em thấy trong mình nóng ran, mắt chớp luôn khi em để ý quan sát một thanh niên có tầm vóc hao hao giống anh. Rõ ràng em nhận ra, bàn tay trái của y có ngón giữa bị cụt một lóng, khi y giơ cao ly rượu mời bạn trong bàn bên cạnh. Em choáng váng, không thể còn có thêm kẻ nào khác nữa trên đất Cảng này!
  
  Trái đất thật tròn!
  Cô Viên Dung sẽ không hiểu tại sao em lại chưa muốn về ngay, sau tiệc cưới, viện lẽ còn muốn tâm sự với cô dâu một lát.
  Viên Dung cười:
  - Anh Hạnh vắng nhà, thôi chị ở lại chơi. Em về trước!
  Trong lúc thiên hạ nhảy đầm, em lân la đến bên “kẻ kia”, cố lấy giọng tự nhiên:
  - Anh!
  Con mắt y lơ láo. Chợt nhận ra người quen, y mừng rỡ:
  - Chị Hạnh!
  Em nói vừa đủ nghe:
  - Em muốn nói chuyện với anh!
  Mắt y sáng lên:
  - Rất sẵn sàng. Xin cho biết ở đâu?
  Em ngần ngại:
  - Hải Phòng thì không tiện, cho em gặp ngoài thành phố.
  Y vui vẻ:
  - Để tránh phiền phức, em lên Hải Dương được không?
  
  Thấy em gật đầu, y cười thật tươi:
  - Anh có một garconnière trên đó. Chiều nay em đáp chuyến tàu hàng 16 giờ lên, rồi kêu cyclo đến 689 Route de HP. Anh chờ em.
  Thế là con mồi sa lưới. Để trả được thù, em chuẩn bị chu đáo mọi thứ và trớ trêu thay, em cũng chính là con mồi mà “kẻ kia” đang chờ đợi.
  
  Y đón em với cái khát khao của một kẻ đói xác thịt. Ôm chầm lấy em khi cánh cửa phòng vừa mở, y dìu em vào và chỉ tay trên bàn:
  - Anh đã chuẩn bị “champagne”. Chúng ta phải uống mừng đêm tái ngộ này.
  
  Đêm đó, mọi sự thật phũ phàng được phanh phui. Y chẳng quen biết gì với anh, chỉ là đi cặp với một chàng phù rể. Khi cùng đám bạn lên phòng tân hôn kéo anh xuống để chúc mừng, y đã manh nha thủ đoạn tồi tệ. Chỉ vì chúng ta không có thời gian thân mật trước hôn nhân mà y đã thừa dịp anh còn bận bịu với đám bạn ồn ào, lẻn lên phòng tân hôn...
  
  Em đóng vai người đàn bà vấn vương cuộc ân ái trước, luôn bị thôi thúc tiếp tục được nằm trong vòng tay của người đầu tiên.
  
  Em nồng nhiệt hưởng ứng những nụ hôn, sự vuốt ve của y, nhưng yêu cầu y phải cùng em uống mừng tái ngộ, trước khi đáp ứng sự đòi hỏi của y.
  Và em đã lén bỏ liều độc dược vào ly rượu đang uống dở của y.
  Em khuyến khích kẻ thù:
  - Muốn... yêu em, anh uống cạn chén rượu này đã!
  Y tươi cười bảo em:
  - Em là Tiên Nữ của lòng anh. Anh xin vâng lời em.
  
  Cạn chén xong, y dìu em vô giường nệm. Trước khi thuốc độc tác dụng, y còn đủ thời gian đưa em vào cuộc.
  Em cảm thấy tủi nhục vô hạn. Em ghê tởm chính em, vì thân thể em phản ứng ngược với tâm tư của em. Xác thịt em rung động, em sung sướng khi cho y tất cả, điều mà em không cảm nhận được trong đêm mà anh trải tấm khăn tìm cái trinh tiết của em!
  
  Đó cũng chính là thêm một lý do khiến em cần phải đền tội.
  Sáng hôm sau, cẩn thận lau chùi, thu dọn tất cả những dấu vết cần thiết, để mọi người sẽ đi đến kết luận là y tự tử, em ra ga Hải Dương đáp tàu về Cảng.
  
  Anh Hạnh,
  Vợ chồng mình hữu danh vô thực, có nợ không duyên, nên xui khiến những bất hạnh xảy đến cho em, cho anh.
  Anh về đến nhà sẽ chứng kiến khung cảnh tang tóc của căn phòng này.
  
  Nhưng xin anh bình tĩnh, với vị thế của gia đình ta, cái chết của em sẽ được bàn dân thiên hạ tin là do hậu quả của một cơn đau tim.
  Rồi mọi việc sẽ trôi qua. Anh sẽ làm lại cuộc đời với một thiếu nữ có diễm phúc hơn em và rồi cũng sẽ mau quên hình ảnh - chẳng hề in sâu trong lòng anh - của người vợ bạc mệnh này....
  
  Bức thư không có đoạn cuối. Có lẽ vì một lý do nào đó, Viên Dung đã giữ lại.
  Em gái tôi cầm lấy bức thư, bùi ngùi:
  - Anh Khanh! Em thấy thật tội nghiệp chị Quỳnh!
  
  Hoàng Ngọc Liên
  (Trích Viên Đạn Cuối Cùng)

SƠN TRUNG * TÒA ÁN THÁNH GIÁO

TÒA ÁN THÁNH GIÁO

Kim Văn Bình ở Bố Chánh châu, tuổi trẻ học giỏi, ba lần đỗ tú tài nhưng rớt cử nhân dài dài. Văn Bình rất mê hoa mẫu đơn. Nghe đồn ở thôn Kim Long, ngoại thành Thuận Hoá có nhiều giống mẫu đơn lạ và đẹp, chàng ao ước vào thăm cho biết.

Mùa thu năm ngọ, chàng vào Động Hải thi Hương nhưng lại hỏng thi, chàng phẫn chí bèn tìm vào Thần Kinh rong chơi một chuyến. Tới Thuận Hóa, chàng hỏi đường đi Kim Long. Người ta bảo đường lên Kim Long khá xa, có thể đi đò, đi ngựa, hoặc đi cáng. Chàng bèn đi đò vì giá thuê đò thì rẻ mà lại có thể ăn ngủ, nghỉ ngơi. Tới Kim Long, chàng dạo quanh làng, chợt thấy một vườn mẫu đơn rộng lớn, trong có căn nhà bỏ trống với hòn núi giả, chàng bèn vào hỏi thuê. Chủ nhà bằng lòng cho thuê. Kim tú tài liền đem hành trang vào cư ngụ. Lúc đó, mẫu đơn mới trổ nụ chứ chưa nở hoa.

Suốt ngày lang thang trong vườn hoa, mong hoa sớm nở cho mình thưởng ngoạn. Chẳng bao lâu, hoa nở rộ đầy vườn. Chàng Kim thích quá, lấy giấy bút ra vườn ngắm hoa mà làm thơ, ca tụng vẻ đẹp của mẫu đơn. Tháng sau, khi tiền lưng đã cạn, chàng đem cầm chiếc áo lạnh, lấy tiền lưu lại thêm ít bữa để thưởng ngoạn mẫu đơn.

Một sáng, chàng ra vườn ngắm hoa thì chợt thấy ở cuối vườn có một nữ lang, phục sức cung trang màu tím, với một người hầu cùng đứng ngắm hoa. Thầm nghĩ nữ lang là một tiểu thư con nhà thế gia trong vùng, Kim tú tài vội núp trong bụi cây cạnh hòn núi giả, chẳng dám giáp mặt vì sợ gặp chuyện rắc rối.

Lát sau, nữ lang thôi ngắm hoa, leo lên hòn núi giả ngồi nghỉ, còn thị tỳ thì đứng cạnh hầu hạ. Từ trong bụi cây, Kim lang chú mục dòm lén thì thấy nữ lang có một vẻ đẹp phi phàm không thấy có ở các giai nhân trần thế. Vì thế, Kim lang cho nàng là tiên nữ thượng giới chứ chẳng phải là tiểu thư phàm trần! Chàng quyết định chui ra khỏi bụi cây, rảo bước tới hòn núi giả để hỏi thăm. Thấy một nho sinh bước tới chỗ chủ nhân mình ngồi, thị tỳ vội nhảy ra cản đường, quát:"Cuồng sinh này làm chi vậy?"
Kim tú tài vội chắp tay đáp:"Tiểu sinh có dám làm chi đâu! Chỉ muốn tới hỏi thăm xem nương tử đây có phải là tiên nữ thượng giới hay không mà thôi!"
Nữ tỳ :"Ðừng có nói xàm! Cút đi ngay, kẻo ta bắt giải lên huyện, xin quan trị tội bây giờ!"

Kim lang chẳng dám nói chi thêm mà cũng chẳng dám đứng dậy, cứ đứng yên. Thấy thế, nữ lang mỉm cười, nói: "Mặc người ta! Mình về đi thôi!"
Nữ tỳ vội quay người lại, đỡ nữ lang xuống đất rồi dắt đi. Chờ cho hai người đi khuất vào lùm cây ở cuối vườn, Kim lang mới tỉnh hồn vía, thất thểu về nhà trọ.

Vào phòng, Kim tú tài nằm vật xuống giường, lòng vô cùng say mê và thương nhớ người đẹp cho nên suốt đêm chẳng hề chợp mắt. Ba ngày sau, Kim tú tài soi gương thì thấy mặt mũi hốc hác hẳn đi. Tối ấy, Kim tú tài thắp đèn, ngồi tựa lưng vào ghế mà tương tư nữ lang. Ðột nhiên, thấy lồng ngực khó thở, đầu óc đần độn, rồi chợt thấy nữ tỳ, tay cầm bình rượu, đẩy cửa bước vào phòng, nói:-"Nương tử nhà ta thân tự tay pha chế bình rượu độc này, sai ta đưa tới, bảo cuồng sinh phải uống ngay đi!" Nghe thấy thế, Kim lang lấy làm lạ, nói:"-Tiểu sinh với nương tử nhà nàng là hai người xa lạ, có thù oán gì với nhau đâu? Vì thế, tiểu sinh chẳng tin là nương tử nhà nàng lại bắt tiểu sinh phải uống rượu độc! Tuy nhiên, nếu rượu này quả là rượu độc do chính tay nương tử nhà nàng pha chế thì tiểu sinh xin uống hết ngay! Chết đi cho rồi, chứ sống mà tương tư trong tuyệt vọng như thế này thì cũng khổ lắm!"

Nói xong, Kim tú tài đứng dậy đỡ lấy bình rượu trong tay nữ tỳ mà uống một hơi cạn sạch, rồi trả lại chiếc bình. Nữ tỳ không nói gì, chỉ mỉm cười, đỡ lấy bình rượu đem về. Kim lang lại ngồi xuống ghế. Thấy rượu thơm mát, chàng thầm nghĩ chắc chẳng phải là rượu độc. Lát sau, Kim tú tài ngà ngà say rồi ngủ thiếp đi.

Sáng sau, khi thức giấc, thấy lồng ngực dễ thở, đầu óc minh mẫn, căn bệnh hôm qua đã biến mất, Kim lang càng tin rằng nữ lang là tiên nữ, đã cho mình uống rượu tiên để chữa bệnh. Kim lang bèn quỳ xuống đất, lầm rầm khấn khứa, cầu xin nữ lang cho mình được gặp mặt.

Mấy hôm sau, một đêm Kim nằm ngủ, chợt thấy nữ lang đến một mình. Kim vội vàng chạy đến chào nàng, và mời nàng ngồi. Kim hỏi tên nàng, gốc tích ra sao. Nàng đáp tên nàng là Kim Hoa, là hồ ly, nhà ở hang núi kề bên. Nàng cầm tay Kim âu yếm. Thấy hơi ấm từ da thịt nõn nà của nữ lang truyền sang tay mình, Kim bỗng cảm thấy sung sướng đê mê. Nữ lang nhìn Kim, mỉm cười. Kim mừng quá, xoắn xuýt mời vào, kéo ghế mời ngồi. Bấy lâu, tiểu sinh vẫn nửa tin nửa ngờ rằng nương tử là tiên nữ, nhưng nay mới thực rõ nương tử quả là tiên! May mắn được nương tử để mắt tới, tiểu sinh rất lấy làm hân hạnh.
Nữ lang cười, nói:-"Sao mà tưởng tượng viển vông quá thế? Ai là tiên nữ đâu? Thiếp cũng chỉ là một nữ hồ ly mà thôi! Tình cờ gặp chàng thì sinh tình cảm.

Sinh muốn ôm lấy nàng . Nàng cười mà nói: -" Phải kín miệng mới được, chứ tới tai thiên hạ thì chẳng thể mọc cánh mà bay được đâu!"

Kim mừng quá, vội đáp:-"Tưởng là chuyện chi, chứ nếu chỉ có thế thì tiểu sinh xin thề là sẽ giữ kín chuyện chúng mình!"

Nói xong, liền chạy tới ôm chầm lấy nữ lang, bồng lên giường mà ân ái. Từ đó đêm đêm Kim Hoa đến cùng chàng. Nàng hỏi chàng đất khách quê người, nơi kinh thành gạo châu, củi quế, làm sao kéo dài cuộc sống ở đây. Chàng thú thật là đã bán chiếc áo dạ, còn chưa biết sẽ tính ra sao. Nàng bảo đừng lo. Hôm sau, nàng trở lại mang theo hai mươi lạng vàng để chàng làm sinh hoạt phí. Chàng và nàng bèn mua một cái nhà có đất đai rộng rãi để trồng mẫu đơn.

Trong làng bên cạnh, có Chín Càng là một người nông dân nhưng rất mưu trí và hung ác. Y có ba vợ sáu con nhưng từ khi gặp Kim Hoa thì sinh lòng mê đắm. Y thường gặp Kim Hoa ngoài chợ thì đem lời ong bướm. Kim Hoa cương quyết cự tuyệt thì lòng ghen ghét, thù hận của y càng tăng thêm.

Bấy giờ là thời loạn lạc, quân phiến loạn cướp kinh đô lập nền cộng hòa. Gặp lúc mùa màng thất bát, "Ủy Ban Trung Ương" ban lệnh "tăng gia sản xuất", và bắt các gia đình phải "ủng hộ vàng" cho "Ủy Ban" để cứu đói và chống ngoại xâm. Chín Càng lúc này được chỉ định vào "Ủy ban Cộng Hòa" tiểu khu. Y sai quân đội lục soát nhà và bắt hai vợ chồng Kim Tú tài giam giữ, sau đưa ra tòa án. Tòa án do Chín Càng làm chánh án, tuyên xử hai vợ chồng Kim tú tài các tội như sau:
-Vợ chồng Kim Tú tài chỉ trồng hoa mẫu đơn mà không trồng lúa và khoai sắn phạm tội là bất tuân lệnh "tăng gia sản xuất" của Ủy ban Trung Ương.
-Trong nhà có nhiều vàng mà không ủng hộ "Tuần lễ Vàng"như vậy là phạm tội chống nhân dân.
-Kim tú tài lấy vợ là giống Hồ như vậy là phạm tội chống dân tộc, làm tay sai cho ngoại bang.
Tòa án tuyên án xử tử vợ chồng Kim tú tài.

Friday, August 31, 2012

SƠN TRUNG * TUYÊN NGÔN CỘNG SẢN

ñ†c låi
‘Tuyên ngôn cûa Çäng C¶ng sän’
( COMMUNIST MANIFESTO )
SÖn Trung Trܧc 1975, tôi không phäi là Çäng viên Ç‹ Çu®c ban phát tài liŒu và h†c tÆp vŠ Tuyên Ngôn cûa ñäng. Tôi là m¶t ngÜ©i di cÜ cho nên Çã hi‹u thÃu c¶ng sän, ch£ng cÀn phäi th¡c m¡c mÃy cái cûa n® Çó. Dù tôi muÓn cÛng ch£ng th‹ džc vì quÓc gia cÃm tàng tr» các tài liŒu này. Sau 1975, tôi mŒt mÕi vì suÓt mÃy tháng phäi nghe nh»ng tên cán ngÓ nói dài, nói dai, nói d«m. M¶t bu°i Çi phÓ thÃy có tài liŒu này bèn mua vŠ li‰c m¡t sÖ qua rÒi bÕ xó. Nay qua Çây, nh»ng lúc ränh rang dò tìm trên Internet, thÃy có Tuyên Ngôn cûa ñäng C¶ng sän b¢ng Anh Ng», bèn džc låi. Tôi xin trình bày cäm nghï cûa tôi v§i các bån džc.
Bän tuyên ngôn này là công trình cûa Karl Marx và F. Engels soån thäo næm 1848. Tuyên ngôn có 4 phÀn:
- TÜ bän và vô sän
- Vô sän và Çäng c¶ng sän
- Væn h†c c¶ng sän
- C¶ng sän và các Çäng phái ÇÓi lÆp.
I. TÜ bän và vô sän.
ñ‹ xúi vô sän Çánh tÜ bän, ngÜ©i nghèo Çánh ngÜ©i giàu, và khuy‰n khích dân chúng n°i loån, Marx nói r¢ng lÎch sº nhân loåi là lÎch sº Çãu tranh giai cÃp mà hai giai cÃp mâu thuÅn nhau là giai cÃp thÓng trÎ và giai cÃp bÎ trÎ (The history of all hitherto existing society is the history of class struggles ) . Marx ÇÖn giän quá Çáng cho nên quá sÖ sài và thi‰u sót. LÎch sº nhân loåi rÃt Ça dång. Nó là lÎch sº cûa s¿ ti‰n hóa cûa con ngÜ©i. LÎch sº trong Ça sÓ trÜ©ng h®p là lÎch sº Çãu tranh gi»a các dân t¶c, gi»a các th‰ l¿c, gi»a các vua chúa và tܧng lãnh. Nó không ÇÖn thuÀn là lÎch sº Çãu tranh giai cÃp nhÜ Marx nghï. Và trong xã hôi, có Çãu tranh thì cÛng có hòa h®p, chÙ không phäi là chÌ có Çãu tranh. CÛng nhÜ trái ÇÃt có sáng, có tÓi, Marx chÌ nói r¢ng ÇÎa cÀu m¶t màu Çen, hoàn toàn tÓi tæm, là m¶t nhÆn ÇÎnh vô càng sai lÀm và thi‰u sót.
Ông nói r¢ng tÜ bän Çã làm nên cu¶c cách mång kÏ nghŒ(The bourgeoisie, historically, has played a most revolutionary part). TÜ bän Çã xây d¿ng khoa h†c kÏ thuÆt, lÆp nên kÏ nghŒ, hãng xܪng,sän xuÃt hàng hóa, tÜ bän Çã mª r¶ng thÎ trÜ©ng kh¡p th‰ gi§i. TÜ bän Çã trª thành lj quÓc xâm lÜ®c MÏ châu và châu Phi, châu Á. Marx nói Çúng, dÅu sao, tÜ bän Çã Çem låi phÒn vinh cho th‰ gi§i, tåo nên khoa h†c, kÏ thuÆt ti‰n b¶, Çem låi tiŒn l®i cho loài ngÜ©i. Marx rÃt Çúng khi vi‰t giai cÃp tÜ sän trong quá trình thÓng trÎ chÜa ÇÀy træm næm Çã tåo ra nh»ng l¿c lÜ®ng sän xuÃtnhiŠu hÖn và ÇÒ s¶ hÖn l¿c lÜ®ng sän xuÃt cûa tÃt cä th‰ hŒ trܧc g¶p låi(The bourgeoisie, during its rule of scarce one hundred years, has created more massive and more colossal productive forces than have all preceding generations together). Còn non træm næm thÓng trÎ, c¶ng sän thì chÌ gây chi‰n tranh, Çem låi nghèo Çói. NÖi nào theo c¶ng sän lâu næm thì kinh t‰ càng løn båi, thi‰u hàng tiêu dùng khi‰n cho dân chúng phäi buôn bán ch® Çen, x‰p hàng cä ngày Ç‹ mua, gåo thÎt, nu§c m¡m. NhÜ vÆy là tÜ bän hÖn c¶ng sän. N‰u tÜ bän sinh ra th¿c dân, lj quÓc thì c¶ng sän cÛng th‰ thôi. Nga Xô chi‰m ñông Âu, chi‰m ÇÃt Trung quÓc, Trung quÓc chi‰m Tây Tång, ViŒt nam chi‰m Miên Lào. TÃt cä chÌ là m¶t tuÒng th¿c dân xâm lÜ®c.
Thi‰t nghï nay tÜ bän Çã thay Ç°i nhiŠu. Chính quyŠn tÜ bän ª th‰ k› XX Çã ti‰n t§i viŒc Ç¥t ra mÙc lÜÖng tÓi thi‹u, luÆt lao Ƕng, quÏ an sinh xã h¶i, bäo Çäm quyŠn l®i cho dân lao Ƕng, trong khi tåi các nu§c c¶ng sän, ngÜ©i dân lao Ƕng bÎ bóc l¶t n¥ng nŠ hÖn, h† phäi làm viŒc quÀn quÆt suÓt ngày, suÓt tháng v§i ÇÒng lÜÖng ch‰t Çói, m‡i tháng trung bình 20 hay 30 Çô la, chÌ Çû sÓng trong m¶t tuÀn hay mÜ©i ngày. Marx tÓ cáo tÜ bän bóc l¶t nhân công, thì công nhân trong các nܧc c¶ng sän låi càng bÎ bóc l¶t hÖn. ñÒng š v§i Marx r¢ng ngÜ©i th® trong ch‰ Ƕ tÜ bän bÎ bóc l¶t nhÜng còn Çu®c trä tiŠn nhÜ Marx nói, dù là trä tiŠn ngay m¶t cách lånh lùng(naked self-interest, than callous "cash payment’), còn c¶ng sän thì coi nhÜ bóc l¶t, coi nhÜ không trä tiŠn vì chúng trä lÜÖng quá ít, låi b¡t làm thêm (Làm ngày không Çû, tranh thû làm Çêm, làm thêm ngày nghÌ) Ç‹ k› niŒm sinh nhÆt bác, Ç‹ chào mØng chi‰n th¡ng ñiŒn Biên, chi‰n th¡ng ƒp B¡c! Nói tóm låi, tÜ bän và c¶ng sän ÇŠu bÃt nhân, nhÜng m¶t bên còn cho th® æn no Ç‹ làm viŒc cho nó, còn m¶t nên bóc l¶t ljn ch‰t, b¡t nhÎn Çói, nhÎn khát mà còn Çánh ÇÆp, hành hå. Lë dï nhiên, tÜ bän khá hÖn c¶ng sän!
Marx sai lÀm khi so sánh quân chû, tÜ bän và c¶ng sän. TÜ bän thay th‰ phong ki‰n và Çåt ÇÜ®c nhiŠu thành công vŠ khoa h†c, kÏ thuÆt, kinh t‰, giao thông.. . nhÜng không th‹ vì th‰ mà nói r¢ng c¶ng sän thay tÜ bän và cÛng thành công nhÜ th‰. ñó chÌ là nh»ng giÃc mÖ ban ngày, nh»ng ÇiŠu võ Çoán, m¶t lÓi tuyên truyŠn huyênh hoang, khoác lác mà nay th¿c t‰ Çã chÙng minh r¢ng c¶ng sän là xÃu xa, tÒi tŒ, chÌ Çem nhân l†ai trª vŠ th©i Çåi ÇÒ Çá, v§i nh»ng ngÜ©i thú dã man, tàn båo!
Marx lš luÆn r¢ng tÜ bän th¡ng phong ki‰n, cho nên c¶ng sän cÛng së th¡ng tÜ bän vì xã h¶i và vÛ trø bao gi© cÛng Çi theo ÇÜ©ng th£ng, cái m§i phû ÇÎnh cái cÛ, cái m§i nhÃt ÇÎnh th¡ng cái cÛ. Ông nói giai cÃp tÜ bän sinh ra giai cÃp vô sän là kÈ Çào mÒ chôn mình, và phe vô sän së thành công còn phe tÜ bän së thÃt båi là ÇiŠu không tránh ÇÜ®c(What the bourgeoisie, therefore, produces, above all, is its own grave-diggers. Its fall and the victory of the proletariat are equally inevitable).
Trong th¿c t‰, khí hÆu có lúc tæng lúc giäm, xuân Çi thu låi, kinh t‰ có lúc suy lúc thÎnh, Ç©i ngÜ©i có lúc vinh lúc nhøc, nho gia g†i là thÎnh suy bï thái, làm sao mà Çi lên mãi h«i ông Marx? Giä nhÜ ông nói là Çúng, theo duy vÆt sº quan, m†i s¿ bi‰n chuy‹n, phong ki‰n suy tàn thì tÜ bän lên, tÜ bän suy tàn thì c¶ng sän lên, vÆy c¶ng sän suy tàn thì ch‰ Ƕ nào thay th‰? Ông bäo tÜ bän dÅy ch‰t nhÜng nay nó låi bành trܧng qua Nga, qua Trung quÓc, trong khi Liên Xô và ñông Âu tan tành và c¶ng sän các nܧc Trung quÓc, ViŒt Nam, B¡c Hàn ve vän giao thÜÖng v§i MÏ! Ôi hå tÀng xây b¢ng dô la và kinht‰ tÜ bän thì thÜ®ng tÀng ki‰n trúc có còn là c¶ng sän n»a không khi Marx Çã nói hå tÀng cÖ sª( kinh t‰ ) quy‰t ÇÎnh thÜ®ng tÀng ki‰n trúc?
II. Vô sän và Çäng c¶ng sän
Marx cho r¢ng giai cÃp vô sän phäi do Çäng c¶ng sän lãnh Çåo toàn b¶. ñäng c¶ng sän Ç¥t ra Çu©ng lÓi rÃt là kh¡t khe, nghiêm ng¥t, cÜÖng quy‰t tiêu diŒt giai câp tÜ bän.
ñi‹m quan tr†ng nhÃt hûy bÕ tÜ h»u ( the theory of the Communists may he summed up in the single sentence: Abolition of private property). Hai ch» c¶ng sän Çã nói rõ chû trÜÖng cûa h†. C¶ng sän là tܧc bÕ tÜ h»u, không có cûa riêng, mà chÌ có cûa chung. Nh»ng ngÜ©i nghèo chåy theo c¶ng sän là bÎ lØa b¢ng ch» nghïa. H† tܪng chåy theo c¶ng sän là Çu®c chia cûa theo hình thÙc cûa LÜÖng SÖn båc, lÃy cûa ngÜ©i giàu chia cho ngÜ©i nghèo! N‰u chia cûa tÙc là Çã theo chû trÜÖng h»u sän rÒi! Trong ch‰ Ƕ c¶ng sän, ngÜ©i nghèo trܧc sau vÅn nghèo, vÅn không có tÜ h»u. Tài sän trong nܧc vào tay m¶t sÓ ngÜ©i. HÒ Chí Minh không phäi nói Çùa khi ông thí dø vŠ dân chû tÆp trung. Dân chû tÆp trung là dân chúng góp tiŠn låi (tÆp trung) và ÇÜa cho ông HÒ bÕ túi!
Khi n¡m chính quyŠn,viŒc ÇÀu tiên là c¶ng sän hûy bÕ quyŠn tÜ h»u vŠ tÜ liŒu sän xuÃt cûa tÜ sän( cܧp hãng xܪng, máy móc, vÆt døng). NhÜng th¿c t‰, Çánh tÜ sän nhÜng tài sän tÜ bän låi vào tay Çäng viên g¶c, càng chû trÜÖng chÓng tÜ h»u, óc tÜ h»u càng bành trܧng, khi‰n cho tŒ nån æn c¡p và tham nhÛng l¶ng hành. Th©i Marx, các nhà tÜ tܪng Çã phê bình viêc hûy bÕ tÜ h»u së làm cho nÄy sinh bi‰ng nhác. Dân chúng Viêt Nam Çã có tøc ng»:
- Cha chung không ai khóc.
- L¡m sãi không ai Çóng cºa chùa.
- Xã h¶i chû nghïa, mÜ©i ngÜ©i khiêng m¶t c†ng rÖm! ñi‹m thÙ hai là hûy bÕ gia Çình. C¶ng sän cho r¢ng gia Çình cÛng nhÜ vÓn li‰ng cûa cäi ÇŠu phäi hûy bÕ vì gia Çình, v® con cÛng là m¶t hình thÙc tÜ h»u . Do Çó, hôn nhân là không cÀn thi‰t. C¶ng sän chû trÜÖng vô gia Çình, c¶ng sän k‰t t¶i tÜ bän coi v® nhÜ m¶t công cø sän xuÃt (the bourgeois sees in his wife a mere instrument of production), và cho r¢ng tÜ bän chû trÜÖng’ c¶ng thê’, và chû trÜÖng c¶ng thê ÇÜa ljn nån mãi dâm bành trܧng. Marx nói hÖi quá. Nån mãi dâm Çã có tØ lâu ch§ Çâu phäi do tÜ bän ! Các ông c¶ng sän trong Çó có TÓ H»u Çã lên ti‰ng k‰t t¶i tÜ bän vŠ t¶i mãi dâm. H† mÖ Ü§c chû nghïa c¶ng sän cÖm no, áo Ãm, không còn bóc l¶t, không còn mãi dâm:
( Tr©i Öi bi‰t ljn khi mô?
Thân em h‰t nhøc dày vò næm canh?
Tình Öi gian dÓi là tình,
ThuyŠn em rách nát còn lành ÇÜ®c không ?
-Ræng không , cô gái bên sông,
Ngày mai cô së tØ trong t§i ngoài.
ThÖm nhÜ hÜÖng nhøy hoa nhài,
Såch nhÜ nܧc suÓi ban mai gi»a rØng.
Ngày mai gió t§i ngàn phÜÖng,
Tôi ÇÜa cô t§i m¶t vÜ©n ÇÀy xuân.
Ngày mai trong giá tr¡ng ngÀn,
Cô thôi k‰p sÓng dày thân giang hÒ.
Ngày mai bao l§p Ç©i dÖ,
Së tan nhu Çám mây m© Çêm nay. . .
(Ti‰ng hát sông HÜÖng )
NhÜng th¿c t‰ cho thÃy dܧi ch‰ Ƕ c¶ng sän nån mãi dâm càng bành trܧng! Nói thì dÍ, phê bình Çä kích thì dÍ, còn làm thì khó ÇÃy ! C¶ng sän Çä phá ch‰ Ƕ gia Çình, vÆy thì Marx chû trÜÖng thay th‰ b¢ng m¶t ch‰ Ƕ gia Çình nhÜ th‰ nào hay là bÕ luôn gia dình? Trong væn bän, Marx không nói rõ. NhÜng qua bän Tuyên ngôn này, chúng ta bi‰t các nhà tÜ tܪng ÇÜÖng th©i Çã chÌ trích c¶ng sän hûy bÕ gia Çình (Abolition of the family! Even the most radical flare up at this infamous proposal of the Communists ) , và chÌ trích c¶ng sän chû trÜÖng ‘c¶ng thê.( But you Communists would introduce community of women, screams the whole bourgeoisie in chorus)’. C¶ng sän (chung cûa cäi) rÒi tÃt phäi c¶ng thê ( chung v®) ! Nghe nói bên Trung quÓc, hÒi ÇÀu Mao trä lÜÖng m†i ngÜ©i giÓng nhau, ai ch‰t nhà nܧc chôn nhÜng sau thay Ç°i, ai ch‰t thì Çäng bÕ m¥c, gia Çình phäi theo lÓi xÜa, ÇÙng ra chôn cÃt. Và bu°i ÇÀu, nam n» sÓng m‡i tråi riêng biŒt, cuÓi tuÀn, nam công nhân nào công tác tÓt thì ÇÜ®c lïnh phi‰u sang tråi n» du hí. T° chÙc này giÓng nhÜ tråi gái cûa quân Ƕi Pháp! Không bi‰t viŒc này Çi ljn Çâu. NhÜng Lê Nin, Staline, Mao Tråch ñông, ñ¥ng Ti‹u Bình, Chu Ân Lai , Phåm Væn ñÒng, Võ Nguyên Giáp vÅn có v® con riêng. Lê DuÅn, Võ Væn KiŒt, Lê ñÙc Th† là nh»ng chúa dê... không bi‰t vŠ m¥t này, h† theo c¶ng sän hay tÜ h»u? Riêng ông HÒ là theo Çúng ‘ c¶ng sän nguyên thûy’, tÙc là theo Çúng th©i ÇÀu tiên cûa loài ngÜ©i, æn chung ª chå thành Çàn, nam n» bå Çâu vui Çó, ÇÈ con không bi‰t bÓ là ai! ñiŠu thÙ ba là hu› bÕ biên gi§i các quÓc gia. Sau khi xóa bÕ gia Çình và hôn nhân, c¶ng sän së xóa bÕ biên gi§i quÓc gia( The working men have no country). ñây là m¶t ÇiŠu không tܪng. Ngay thuª ÇÀu tiên, Trung hoa Çã bÃt mãn Liên Xô vì Liên Xô không chÎu trä låi ÇÃt Trung quÓc mà Nga Çã chi‰m th©i bát quÓc liên quân . HÖn n»a, Trung quÓc thù ghét Nga vì cÓ vÃn Nga hách dÎch hÖn là cÓ vÃn MÏ! Chi‰n tranh Nga Hoa Çã xäy ra là vì Çó. Sau này Liên Xô chi‰m ñông Âu, Trung quÓc chi‰m Tây Tång, và ViŒt Nam chi‰m Miên Lào. NhÜ vÆy, làm sao mà nói xóa bÕ biên cÜÖng? Làm sao mà ÇŠ cao tình yêu quÓc t‰ vô sän, làm sao xây d¿ng th‰ gi§i Çåi ÇÒng?
CuÓi cùng, Marx ÇÜa ra nh»ng Çi‹m chính y‰u cho ÇÜ©ng lÓi c¶ng sän quÓc t‰ mà m‡i quÓc gia phäi theo Çó mà thi hành:
- Hu› bÕ tÜ h»u ru¶ng ÇÃt.
- ñánh thu‰ lÛy ti‰n thÆt n¥ng.
- Hûy bÕ m†i quyŠn thØa k‰.
- TÎch thu tài sän b†n di dân và b†n phän loån.
- Sung công tài sän trong ngân hàng.
- TÆp trung các phÜÖng tiŒn giao thông và vÆn täi trong tay nhà nܧc.
- ñÓi xº công b¢ng v§i tÃt cä lao Ƕng. Thi‰t lÆp kÏ nghŒ quân Ƕi, Ç¥c biŒt chú tr†ng vŠ nông nghiŒp.
- K‰t h®p nông nghiŒp v§i kÏ nghŒ, dÀn dÀn ti‰n t§i viŒc hûy bÕ s¿ phân biŒt quê và tÌnh.
- Giáo døc t¿ do cho các trÈ trong trÜ©ng công.
TÃt cä nh»ng biŒn pháp ghê r®n này nh»ng ai sau 1975 Çã sÓng tåi ViŒt nam ÇŠu träi qua kinh nghiŒp này.VŠ giáo døc, nay thì ngÜ©i ta làm trái l©i Marx h‰t rÒi! Ban ÇÀu Çäng giành Ƕc quyŠn giáo døc, nay vÅn Ƕc quyŠn giáo døc nhÜng låi chia ra công, tÜ và bán công.Và nay trÜ©ng công cÛng Çóng h†c phí, h†c sinh phäi Çóng tiŠn xây trÜ©ng, tiŠn xây l§p, cha mË h†c sinh phäi kš s° vàng, h†c sinh phäi t¥ng quà thÀy giáo , cô giáo trong ngày Hi‰n chÜÖng nhà giáo 20-11 hàng næm.
VŠ kinh t‰, nay c¶ng sän Çã h»u sän hóa cán b¶, Çã tôn tr†ng tÜ h»u tuy r¢ng ru¶ng ÇÃt vÅn n¢m trong tay Çäng, Çäng có quyŠn chi‰m ÇÃt làm nhà, bán ÇÃt cho ngoåi quÓc mà lÃy tiŠn bÕ túi trong khi dân chúng không có ÇÃt làm nhà, không có ÇÃt canh tác! Và nay các cÖ sª quÓc doanh Çã vào tay các Çäng viên b¿, vào tay các tÜ bän ÇÕ. Ông Marx có bi‰t không? Ngay nay h† vÅn treo búa liŠm nhÜng th¿c t‰ h† Çã Çem tuyên ngôn cûa ông bÕ thùng rác rÒi !
III. Væn h†c c¶ng sän
Marx nói ljn nhiŠu loåi chû nghïa xã h¶i: chû nghïa xã h¶i phong ki‰n, chû nghïa xã h¶i tÜ sän , chû nghïa xã h¶i ñÙc. Marx chÌ trích các chû nghïa xã h¶i không thu¶c c¶ng sän là phän Ƕng mà khen chû nghïa xã h¶i ñÙc. Quan tr†ng nhÃt là ông Çã chÌ trích chû nghïa xã h¶i không tܪng phê phán và chû nghïa c¶ng sän không tܪng phê phán. Ông chê h† là không tham gia hoåt Ƕng chính trÎ, nhÃt là tham gia cách mång, h† muÓn tranh Çãu b¢ng con ÇÜ©ng hòa bình. Ông chê h† không tܪng nhÜng th¿c t‰ h† cÛng nhÜ ông là viÍn vông, không tܪng. Tuy nhiên ông Çã khen h† là bi‰t tranh Çãu cho vô sän, Çä kích m†i trÆt t¿ , khuôn mÅu cÛ Çang tÒn tåi, ca tøng giai cÃp vô sän, ca tøng viŒc bãi bÕ s¿ phân biŒt thôn quê, thành thÎ, ûng h¶ viŒc hûy bÕ gia Çình, chÓng ÇÓi viŒc duy trì làm æn cá th‹ và tÜ nhân. ( They attack every principle of exisflng society. Hence they are full of the most valuable materials for the enlightenment of the working class. The practical measures proposed in them - such as the abolition of the distinction between town and country, of the family, of the carrying on of industries for the account of private, individuals).
VŠ møc này, Marx nói rÃt mÖ hÒ, không ÇÜa ra m¶t phÜÖng châm , ÇÜ©ng hܧng nào cä, mà chÌ là nh»ng l©i chÌ trích vu vÖ. Sau này, Çám ÇŒ tº cûa ông Ç¥t ra Çu©ng lÓi hiŒn th¿c xã h¶i chû nghïa. H† b¡t m†i nhà væn, nhà thÖ phäi ca tøng ch‰ Ƕ, ca tøng giai cÃp vô sän và ca tøng Çäng C¶ng Sän, h† Çã coi væn h†c nghŒ thuÆt nhÜ là vÛ khí cûa Çäng, là tay sai cûa chính trÎ. TØ Liên Xô, Trung quÓc cho ljn ViŒt Nam, gi§i væn nghŒ luôn bÎ kìm kËp, khûng bÓ.
IV. C¶ng sän và các Çäng phái ÇÓi lÆp
Marx cho bi‰t Çäng c¶ng sän c¶ng tác v§i các Çäng cûa nhân dân lao Ƕng, nhÜ là nhóm Hi‰n chÜÖng ª Anh quÓc và nhóm Cäi cách ru¶ng ÇÃt ª B¡c MÏ .Và Çäng c¶ng sän tranh Çãu cho quyŠn l®i giai cÃp vô sän nên Çã h®p tác v§i các Çäng phái khác nhÜ ª Pháp C¶ng Çäng Çã h®p tác v§i Çäng Xã H¶i Dân chû Ç‹ chÓng tÜ bän và CÃp Ti‰n. Ÿ Thøy Sï, Çäng c¶ng sän ûng h¶ Çäng CÃp Ti‰n.
ñÃy là l©i ba hoa cûa Marx. Th¿c t‰ cho thÃy Çäng c¶ng sän muÓn n¡m Ƕc quyŠn cho nên Çã phá hoåi các Çäng phái khác trong khi h† còn hoåt Ƕng bí mÆt, ho¥c khi còn y‰u th‰. NhÃt là khi Çã n¡m chính quyŠn , c¶ng sän không bao gi© chia chác cho Çäng khác, trái låi ra sÙc tÆn diŒt các l¿c lÜ®ng chính trÎ, tôn giáo khác. Tåi ViŒt nam, HÒ chí Minh Çã b¡t tay v§i th¿c dân Pháp Ç‹ ränh tay tiêu diŒt QuÓc dân Çäng và ñåi ViŒt. H† không có tinh thÀn hòa h®p, Çòan k‰t dân t¶c bªi và tØ cæn bän h† là Ƕc tài.
* Có hai Çi‹m quan tr†ng nhÃt trong Tuyên ngôn này, Çó là vÃn ÇŠ triŒt Ç‹ hûy bÕ tÜ hÛu và triŒt Ç‹ chÓng låi các tÜ tܪng c° truyŠn.( The Communist revolution is the most radical rupture with traditional property relations; no wonder that its development involves the most radical rupture with traditional ideas). Hång bình dân có th‹ bÎ lØa Çäo vì không bi‰t gì vŠ Marx, h† chåy theo c¶ng sän vì nghï mình là dân nghèo, ÇÜ®c c¶ng sän Çem låi nhiŠu quyŠn l®i. NhÜng nh»ng bÆc trí thÙc nhÜ luÆt gia NguyÍn Månh TÜ©ng, tri‰t gia TrÀn ñÙc Thäo låi không džc Marx, Engels sao? Ch¡c h† džc Marx và Engels nên m§i mê mà theo c¶ng sän cho tàn m¶t Ç©i xuân. H† Çã nghe ít nhiŠu vŠ viŒc tàn sát Thanh NghŒ Tïnh 1931. H† Çã džc Tuyên Ngôn cûa Çäng c¶ng sän, h† nghï gì vŠ viŒc c¶ng sän triŒt Ç‹ hûy bÕ tÜ h»u, và hûy bÕ m†i tÜ tܪng c° truyŠn?
Con ngÜ©i bÎ hûy bÕ tÜ h»u thì làm sao mà sÓng? H† có nghï h†c vÃn cûa h† cÛng là m¶t thÙ tÜ h»u mà c¶ng sän ghét bÕ hay không ? Tri‰t gia và luÆt gia phäi suy nghï vŠ viŒc này. M¶t ngÜ©i lÜ®m ÇÜ®c trái táo, trái °i, cÃt låi Ç‹ chiŠu æn. H† có phåm t¶i tÜ h»u không, và có Çáng bÎ t¶i không? M¶t ngÜ©i làm viŒc siêng næng, tåo ra cûa cäi, không tr¶m c¡p, gi‰t ngÜ©i Çoåt cûa, tåi sao h† bÎ tܧc Çoåt tài sän, bÎ tù, và bÎ gi‰t ? NgÜ©i ta gi‰t ngÜ©i, b¡t b§ ÇÒng loåt, không phân biŒt ai có t¶i hay không có t¶i chính là do quan Çi‹m cûa Marx, m¶t kÈ sát nhân ghê tªm, mà sau này TrÜ©ng Chinh cÛng chû trÜÖng gi‰t lÀm hÖn bÕ sót, và Pol Pot gi‰t hàng triŒu ngÜ©i cÛng do Tuyên Ngôn này, chû trÜÖng Çãu tranh quy‰t liŒt v§i kÈ thù!
Vô lš nhÃt, Çiên cuÒng nhÃt khi Marx chû trÜÖng triŒt Ç‹ thû tiêu m†i tÜ tÜÕng c°
truyŠn. C¶ng sän giÓng nhÜ Tây ñ¶c Âu DÜÖng Phong mông ch‡ng lên tr©i, ÇÀu Çi xuÓng ÇÃt, và coi Çó là cách mång! Khoa h†c thuÀn túy và khoa h†c xã h¶i ÇŠu là kho tàng cûa nhân loåi, ÇÜ®c truyŠn låi tØ lâu Ç©i. Trong Çó có nh»ng cái còn giá trÎ, và nh»ng cái l‡i th©i. Chúng ta phäi k‰ thØa và phát huy cái tÓt. Chi‰c xe ô tô ngày nay là k‰t quä cûa cái xe th©i Chi‰n quÓc, Xuân Thu. Y khoa ngày nay khác xa y h†c c° truyŠn nhÜng phÀn l§n ki‰n thÙc là do thØa k‰ và phát huy y h†c c° truyŠn. Marx là m¶t trí thÙc sao laÎ quá khích và nông n°i nhÜ vÆy? N‰u c¶ng sän chû trÜÖng coi m†i giá trÎ tÜ tܪng ÇŠu vô giá trÎ thì ki‰n thÙc cûa các ông trí thÙc theo c¶ng có Çu®c c¶ng sän tôn tr†ng không, và các ông chåy theo c¶ng sän Ç‹ làm gì? RÃt ti‰c cho TrÀn ñÙc Thäo, NguyÍn Månh TÜ©ng Çã theo c¶ng sän, Çã không dùng ki‰n thÙc mình mà áp døng trong cu¶c Ç©i. Lë nào hai ông không džc tuyên ngôn này? N‰u džc mà hai ông không thÃy rùng r®n sao? DÅu sao, hai ông còn có chút khí ti‰t, còn hÖn Tôn ThÃt Tùng , NguyÍn Kh¡c ViŒn và Çám sï phu ‘ gà phäi cáo’! Marx có änh hܪng rÃt l§n ª th‰ gi§i này. ña sÓ dân lao Ƕng và trí thÙc tin Marx. NhÜng sau m¶t th©i gian, ngÜ©i ta Çã thÃy rõ b¶ m¥t thÆt cûa c¶ng sän cho nên n‡i thÃt v†ng càng l§n lao. NgÜòi ta lÀm vì Marx Çã tô vë m¶t thiên ÇÜ©ng hå gi§i quá hay. Nào là t¿ do, bình Çäng, xã h¶i không giai cÃp, không có vua quan, không ai cai trÎ ai( hûy bÕ nhà nܧc), dân muÓn làm gì thì làm, muÓn hܪng gì thÌ hÜÕng, c¶ng sän giàu månh gÃp næm gÃp mÜ©i tÜ bän, tÜ bän së ch‰t, vô sän Çåi th¡ng, nܧc ñÙc là nܧc c¶ng sän ÇÀu tiên cûa nhân loåi! NhÜ tåi ViŒt nam, cu¶c n°i dÆy cûa Xô ViŒt NghŒ Tïnh næm 1931 Çã gây ra bao máu xÜÖng tang tóc nhÜng cÛng Ç‹ låi nh»ng huyŠn thoåi vŠ m¶t thiên ÇÜ©ng Liên Xô hånh phúc, trong Çó công nhân là chû nhân ông cûa ÇÃt nu§c:
Có Çâu nhÜ ª bên Nga,
Ngày làm, ngày nghÌ ÇŠu là có lÜÖng. (Væn h†c Xô VI‰t NghŒ Tïnh)
Nay thì m†i ngÜ©i Çã thÃy thiên ÇÜ©ng c¶ng sän tåi Liên Xô, Trung quÓc và ViŒt Nam. ñó là m¶t kinh nghiŒm hãi hùng cûa th‰ k› XX. Tuyên ngôn cûa Marx là nh»ng ti‰ng cÜ©i man r® cûa ngÜ©i m¶ng du hòa v§i ti‰ng tru ghê r®n cûa loài sói trong Çêm khuya. SÖn Trung

Posted by vanhoa at 11:45 PM No comments: